spetsiotou blog Δάσκαλε … τον ήρωά μου!

 Ο Αγησίλαος είναι ένα από τα έργα Ξενοφώντος. Πρόκειται για εγκώμιο, που ως φιλολογικό είδος είναι “σημείο της εποχής” του 4ου αι. π.Χ. και στο οποίο περιγράφεται η προσωπικότητα του Σπαρτιάτη βασιλιά και στρατηγού. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα μνημείο λόγου με διαχρονική ισχύ, αφού ο Ξενοφών συγγράφει έναν έπαινο για την αντοχή, την ανδρεία και την πολιτική σκέψη ενός ανθρώπου, που έχει υψηλές ευθύνες λόγω της θέσης του στην κοινωνική και πολιτική και στρατιωτική κοινωνία της Σπάρτης. Γι’ αυτό εξάλλου και εξαίρεται η λειτουργία του πολιτεύματος από τον Ξενοφώντα, επειδή η κοινωνία της Σπάρτης, «οὐδεπώποτε φθονήσασα τοῦ προτετιμῆσθαι αὐτοὺς (τους άρχοντές της, δηλαδή) ἐπεχείρησε καταλῦσαι τὴν ἀρχὴν αὐτῶν, οἵ τε βασιλεῖς οὐδεπώποτε μειζόνων ὠρέχθησαν ἢ ἐφ’ οἷσπερ ἐξ ἀρχῆς
τὴν βασιλείαν παρέλαβον». Λειτούργησε ως παράδειγμα, υπόδειγμα ευσέβειας, σωφροσύνης και εγκράτειας. Ο Αγησίλαος ήταν ευχάριστος στις συναναστροφές του, «τὸ εὒχαριν», είχε μεγαλείο ψυχής «μεγαλογνωμοσύνη», πολιτική οξυδέρκεια «πρόνοια» και διακρινόταν για την λιτότητα στην προσωπική και οικογενειακή του ζωή. Η «πρόνοιά» (πολιτική οξύνοια), διεφάνη πολλές φορές στα πλαίσια της άσκησης της εξωτερικής πολιτικής της Σπάρτης, τόσο με τους Πέρσες, όσο και με τους Αθηναίους, αλλά και άλλα κράτη-πόλεις. Η «μεγαλογνωμοσύνη» του επίσης. Χαρακτηριστικό είναι το χωρίο: «ἐκεῖνος τοίνυν, ἀγγελίας μὲν ἐλθούσης αὐτῷ ὡς ἐν τῇ <ἐν> Κορίνθῳ μάχῃ ὀκτὼ μὲν Λακεδαιμονίων, ἐγγὺς δὲ μύριοι τεθναῖεν <τῶν πολεμίων>, οὐκ ἐφησθεὶς φανερὸς ἐγένετο, ἀλλ’ εἶπεν ἄρα• Φεῦ <σου>, ὦ Ἑλλάς, ὁπότε οἱ νῦν τεθνηκότες ἱκανοὶ ἦσαν ζῶντες νικᾶν μαχόμενοι πάντας τοὺς βαρβάρους». Η λιτότητά του δε, ως στάση ζωής, αποδεικνύεται και από τις αρχές που εφήρμοζε στην οικογένειά του και ειδικότερα στη διαπαιδαγώγηση της κόρης του που ντυνόταν και κυκλοφορούσε τόσο απλά, όπως και οι άλλες κοπέλλες «εἰ δέ τις ταῦτα ἀπιστεῖ, ἰδέτω μὲν οἵα οἰκία ἤρκει αὐτῷ, θεασάσθω δὲ τὰς θύρας αὐτοῦ: εἰκάσειε γὰρ ἄν τις ἔτι ταύτας ἐκείνας εἶναι ἅσπερ Ἀριστόδημος ὁ Ἡρακλέους ὅτε κατῆλθε λαβὼν ἐπεστήσατο: πειράσθω δὲ θεάσασθαι τὴν ἔνδον κατασκευήν, ἐννοησάτω δὲ ὡς ἐθοίναζεν ἐν ταῖς θυσίαις, ἀκουσάτω δὲ ὡς ἐπὶ πολιτικοῦ καννάθρου κατῄει εἰς Ἀμύκλας <ἡ θυγάτηρ αὐτοῦ>».
Δυστυχώς και αυτό το έργο, δεν διδάσκεται στο Λύκειο, αν και περιλαμβάνεται στο σχολικό εγχειρίδιο της Α΄ Γενικού Λυκείου. Από το 1998, που στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης (1997) τροποποιήθηκε το αναλυτικό πρόγραμμα και φυσικά η διδακτέα ύλη του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών, τα σχολεία μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα στην διδασκαλία των Ελληνικών και του Αγησίλαου, έργα και τα δύο του Ξενοφώντος. Περιέργως, όμως, από τότε τα παιδιά διδάσκονται κυρίως το πώς κατατροπώθηκαν οι Αθηναίοι από τους Σπαρτιάτες και πώς τιμωρείται η δυνατή Αθήνα!! Μήπως έφτασε ο καιρός το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο να επανεξετάσει τον τρόπο με τον επιλέγεται η ύλη και να αναπροσδιορίσει τους σκοπούς αυτών των επιλογών;