Η βία και η σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο και έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη γενικότερη έννοια της προστασίας του παιδιού.

“Άγγιγμα Και Όρια”: Προλαμβάνοντας Την Παιδική Σεξουαλική Κακοποίηση

Πώς μπορούμε να αντιληφθούμε αν το παιδί μας βιώνει σεξουαλική κακοποίηση;

Από ποια ηλικία και μετά μπορούμε να αρχίσουμε να μιλάμε στα παιδιά μας, ως γονείς ή ως εκπαιδευτικοί, για τα όρια του σώματός μας και για τη συναίνεση; 

Η γνωριμία με το σώμα μας ξεκινά από τη στιγμή που αρχίζουμε να αναγνωρίζουμε τα μέρη του, να τα ονοματίζουμε και να κατανοούμε πως μόνο εμείς οι ίδιοι αποφασίζουμε για το κάθε άγγιγμα που δεχόμαστε. Ηλικιακά αυτή η ενσυνειδητότητα ξεκινά μετά τα 2 έτη και από τα 3 έτη μπορούμε να κάνουμε τις πρώτες ολοκληρωμένες συζητήσεις για το σώμα, την ανατομία –πάντοτε χρησιμοποιώντας τις λέξεις που αντιστοιχούν σε κάθε μέρος του σώματος, για να καλλιεργήσουμε την άνεση με το σώμα μας και να αποκλείσουμε συναισθήματα ντροπής, αμηχανίας ή δυσκολίας– αλλά και να εισαγάγουμε το παιδί μας στην κουλτούρα της συναίνεσης. Η συμβουλή που δίνουν οι ειδικοί  πάντοτε σε γονείς και εκπαιδευτικούς είναι η εξής: Μην προσπαθείτε να προστατεύσετε το παιδί από τους “κακούς ξένους” καλλιεργώντας τον φόβο. Προστατεύστε το παιδί σας καλλιεργώντας την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό στο σώμα του, δείχνοντας εσείς οι ίδιοι αυτή την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό.

 “Πώς το κάνουμε αυτό;” θα αναρωτηθούν πολλοί. Ρωτώντας τα παιδιά μας πριν τα αγκαλιάσουμε, και μαθαίνοντας στο περιβάλλον να ρωτάει. Αφήνοντας τα παιδιά μας να επιλέξουν αν χρειάζονται ένα ακόμη ρούχο ή μια μπουκιά ακόμη φαγητό, δείχνοντας εμπιστοσύνη σε εκείνα και στην ικανότητα να ακούν το σώμα τους. Δείχνοντας σεβασμό στα “όχι” τους και στα συναισθήματά τους. Δημιουργώντας αυτή την κουλτούρα συναίνεσης στο σπίτι ή στο σχολείο, δημιουργούμε τις κατάλληλες συνθήκες ώστε το παιδί να μάθει να διεκδικεί τα δικαιώματά του ακόμη κι όταν εμείς δεν είμαστε εκεί!.

Δύσκολα ένα πολύ μικρό παιδί θα μοιραστεί ακόμα και με τους γονείς του ότι έπεσε θύμα παρενόχλησης/κακοποίησης, ίσως να μην αντιληφθεί καν τι του συνέβη… ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια; 

Ένα παιδί που μαθαίνει για το σώμα και τα όρια του σώματός του στην οικογένεια και στο σχολείο μπορεί να αντιληφθεί κάθε μορφή παραβίασης. Ακόμη όμως κι αν δεν μπορεί να την κατανοήσει και να την πλαισιώσει γνωστικά, το σώμα λέει πάντα την αλήθεια, και έτσι το άβολο συναίσθημα, η ντροπή, η πίεση, ο πόνος είναι οι κραυγές του σώματος ενός παιδιού απέναντι στη βία. Οι γονείς αντιλαμβάνονται με την παρατήρηση, με το να αφουγκράζονται το παιδί τους, τη διάθεσή του, την όρεξη για φαγητό/παιχνίδι, τον ύπνο του, όλες αυτές τις ρουτίνες που δίνουν χαρά, ηρεμία, χαλάρωση και που ένα παραβιασμένο παιδί δυσκολεύεται αφάνταστα να ακολουθήσει, μια και με έναν τρόπο τιμωρεί τον εαυτό του.
 Η απόσυρση, οι εντάσεις και τα ξεσπάσματα, η αγχώδης συμπτωματολογία είναι πάντοτε κόκκινες σημαίες για να ακούσουμε το παιδί με όλη μας την καρδιά. Αν έχουμε υποψία παρενόχλησης, είναι απαραίτητο να λάβουμε υποστήριξη από ψυχολόγο για το πώς θα προσεγγίσουμε το παιδί  και βέβαια απευθυνόμαστε στην αστυνομία και σε φορείς όπως η 24ωρη Εθνική Γραμμή Παιδικής Προστασίας 1107 του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Συνήθως οι δράστες στοχοποιούν ένα παιδί το οποίο είναι ακόλουθος των «θέλω» των άλλων. Ένα παιδί που δεν λέει όχι.

Όσο για τα σημάδια, μπορεί να μην δούμε και τίποτα. Γιατί η κακοποίηση πολλές φορές παγώνει, οπότε η συμπεριφορά του παιδιού μπορεί να συνεχίσει να είναι η ίδια.

Από ένα παιδί το οποίο κακοποιείται σεξουαλικά, είναι εξαιρετικά σπάνιο να το ακούσουμε να μιλάει για αυτό. Αυτό που μπορούμε να παρατηρήσουμε είναι ξαφνικές αλλαγές την συμπεριφορά του. Ξαφνικές φοβίες για μέρη, καταστάσεις ή ανθρώπους.

Ξαφνικό θυμό, ξαφνικές αλλαγές στον ύπνο, ξαφνικές αλλαγές στο φαγητό. Ή να αρνείται σε μικρές ηλικίες, που ακόμα τα ντύνουμε εμείς τα παιδιά, να βγάλει ή να βάλει τα ρούχα του…

Ή να μην θέλει να το αγγίζουν σε συγκεκριμένα σημεία, όπως στα μαλλιά. Επίσης, ένας τρόπος που επιλέγουν τα παιδιά να δείξουν ότι βιώνουν κάποιας μορφής σεξουαλική κακοποίηση είναι μέσα από το παιχνίδι.

Να σημειώσουμε ότι όταν μιλάμε για σεξουαλική κακοποίηση, δεν μιλάμε απαραίτητα για διείσδυση. Μιλάμε κυρίως για τα ερωτικά αγγίγματα, τα οποία είναι εξίσου επώδυνα και κακοποιητικά για την ψυχή ενός ανθρώπου.

Πώς μπορούμε να αντιληφθούμε τις προθέσεις τρίτων προς τα παιδιά, χωρίς όμως να υπερβάλλουμε;

Άνθρωποι που μπορούν να κακοποιήσουν σεξουαλικά ένα παιδί έχουν κοινωνική ζωή παρόμοια με τη δική μας. Έχουν σταθερή δουλειά, φίλους, οικογένεια, σχέση, είναι παντρεμένοι με παιδιά ή χωρίς.

Δεν υπάρχει κάτι στην εμφάνιση ή στη στάση ζωής τους που να προδίδει τις σκέψεις και τους σκοπούς τους. Γι’ αυτό χρειάζεται να ρίξουμε μια δεύτερη ή μια τρίτη ματιά, απομακρυσμένη από το συναίσθημα ή την κοινωνική εικόνα που μπορεί να έχουμε για τον συγκεκριμένο άνθρωπο, και να παρατηρήσουμε κυρίως συμπεριφορές.

Συνήθως είναι ένας άνθρωπος πολύ ελεγκτικός είτε προς την οικογένεια του (αν εκεί είναι το θύμα) ή προς την οικογένεια και το παιδί στο οποίο έχει στοχεύσει. Αυτός ο έλεγχος όμως έχει πάντα ένα πολύ ωραίο περιτύλιγμα. Είναι πολύ καλά καμουφλαρισμένος.

Κάποια από τα χαρακτηριστικά του λοιπόν είναι η έντονη ανάγκη για κυριαρχία και έλεγχο, η ανασφάλεια, η ανωριμότητα-παλινδρόμηση σε παιδικά συναισθήματα, με έντονες εκρήξεις θυμού, έλλειψη συναισθηματικού ελέγχου, έλλειψη ενσυναίσθησης. Δεν σημαίνει βέβαια ότι αν έχουμε έναν τέτοιο άνθρωπο στο περιβάλλον μας είναι απαραίτητα παιδεραστής!

Ποια είναι τα όρια στο άγγιγμα;

Ο τρόπος που αγγίζουμε ένα μωρό και στη συνέχεια ένα παιδί, είναι ο τρόπος μέσα από τον οποίο μαθαίνει για το άγγιγμα. Πώς το αγγίζουν οι γονείς του, πώς επιτρέπουν εκείνοι να το αγγίζουν άτομα έξω από την οικογένεια.

Τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται είναι αρχικά μια διαδικασία βιωματική. Από την ηλικία των 3 ετών είναι σημαντικό να μιλήσουμε πιο ξεκάθαρα για τα όρια στο άγγιγμα που ορίζονται από την έννοια του ιδιωτικού. Τα ιδιωτικά μέρη στο σώμα, ο ιδιωτικός χώρος και ο ιδιωτικός χρόνος.

Τα γεννητικά μας όργανα, ο ποπός, το στήθος αλλά και το στόμα, είναι τα ιδιωτικά μας μέρη και οι λόγοι που μπορεί κάποιος να μας αγγίξει σε αυτά είναι για την υγιεινή μας και για ιατρικούς λόγους.

Στη συνέχεια, όταν μιλάμε για ιδιωτικότητα στον χώρο, θα μιλήσουμε για το πού επιτρέπεται το παιδί να αγγίζει τα ιδιωτικά του μέρη ή πού μπορεί να είναι χωρίς εσώρουχο και πού όχι. Ακολούθως μπορούμε να μιλήσουμε και για ιδιωτικό χρόνο.

Ο χρόνος του αυνανισμού, η ώρα της τουαλέτας ή η ώρα του μπάνιου, ακόμα και η ώρα της αλλαγής ρούχων, είναι ιδιωτικός χρόνος.

Από ποια ηλικία αλλάζουν τα όρια;

Τα όρια στο άγγιγμα δεν αλλάζουν με την ηλικία. Όπως στην παιδική ηλικία κανείς δεν έχει το δικαίωμα να μας αγγίξει στα ιδιωτικά μας σημεία, έτσι και στην εφηβεία όπως και στην ενήλικη ζωή, κανείς δεν έχει δικαίωμα να μας αγγίξει αν εμείς δεν το επιθυμούμε.

Το όριο στην εφηβεία και στην ενήλικη ζωή μπορεί να ορίζεται από το συναίσθημα που δημιουργεί το άγγιγμα. Αν ένα άγγιγμα μάς κάνει να νιώθουμε όμορφα, είναι ένα άγγιγμα που είναι μέσα στα όρια μας. Αν ένα άγγιγμα μάς κάνει να νιώθουμε άβολα, είναι ένα άγγιγμα που έχει ξεπεράσει τα όριά μας.

Πώς βοηθούν αυτά τα όρια στην ανάπτυξη των παιδιών;

Όπως κάθε άλλο όριο που θέτουμε στα παιδιά, τα όρια στο άγγιγμα βοηθούν στην προστασία των παιδιών καθώς και στην ανάπτυξη μια υγιούς σεξουαλικής ζωής. Όταν ένας γονιός θέτει τα σωματικά όρια στα παιδιά, τα βοηθά στην υγιή κοινωνικοσυναισθηματική τους ανάπτυξη.

Τα βοηθά να γνωρίζουν το δικαίωμά τους να πουν «όχι» και φυσικά το δικαίωμα της επιλογής. Μαθαίνουν να νοιάζονται για τους άλλους και να διαχειρίζονται τα δύσκολα συναισθήματά τους.

Τα όρια είναι οδηγός συμπεριφοράς και αυτοπειθαρχίας. Μαθαίνουν τα παιδιά να ελέγχουν τις ορμές τους, να μην παραβιάζουν τα όρια των άλλων και να μην παρενοχλούν τους άλλους. Τα όρια βοηθούν το παιδί να διατηρεί την ασφάλειά του, καθώς και τη σωματική και συναισθηματική υγεία του.

Πώς η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση βοηθάει στην προστασία των παιδιών από τα επικίνδυνα αγγίγματα;

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι ίσως η σημαντικότερη ασπίδα για ένα παιδί. Είναι μια διαδικασία μέσα από την οποία μαθαίνει το σώμα του, μαθαίνει τα όρια που υπάρχουν σε αυτό σε σχέση με τους άλλους και το πότε και με ποιον τρόπο αυτά μπορούν να καταπατηθούν.

Γι’ αυτό η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ξεκινάει από την ηλικία των 2-3 ετών, χωρίς να την ξεχωρίζουμε από την υπόλοιπη διαπαιδαγώγησή του.

---

Ο Κανόνας του Μυστικού, ο Κανόνας του Εσώρουχου και ο Κανόνας της Συναίνεσης

Οι 3 κανόνες που κάθε παιδί πρέπει να γνωρίζει όταν πάει στο σχολείο, πριν από οποιονδήποτε κανόνα γραμματικής και αριθμητικής.

Ο Κανόνας του Μυστικού

Μαθαίνουμε από νωρίς στα παιδιά μας ότι υπάρχουν δύο ειδών μυστικά: τα καλά και τα κακά. Ποια είναι η διαφορά; Το καλό μυστικό μάς κάνει να νιώθουμε ωραία, να νιώθουμε ενθουσιασμό και προσμονή, να νιώθουμε άνετα όταν το κρατάμε μέσα μας. Το καλό μυστικό έχει πάντα ημερομηνία λήξης, μια στιγμή δηλαδή που θα έρθει η ώρα να το μοιραστούμε με τους υπόλοιπους. Όπως, για παράδειγμα, ένα δώρο που πρέπει να το κρατήσουμε μυστικό μέχρι τα Χριστούγεννα, ή ένα πάρτι-έκπληξη το οποίο δεν πρέπει να μαρτυρήσουμε μέχρι την ημέρα των γενεθλίων. Το καλό μυστικό δεν μας κάνει να αισθανόμαστε άβολα, ούτε ανασφάλεια και άγχος. Μας ενδυναμώνει!

Αντίθετα, το κακό μυστικό μάς φέρνει άγχος, φόβο και αγωνία. Το κακό μυστικό δεν έχει ημερομηνία λήξης, «δεν πρέπει να το μάθει κανείς ποτέ», και κάποιες φορές έρχεται υπό τη μορφή απειλής: «αν το πεις, θα γίνει κάτι κακό». Το κακό μυστικό βαραίνει, μπερδεύει και δεν μας κάνει να νιώθουμε ωραία. Το κακό μυστικό είναι αυτό το οποίο δεν πρέπει να πούμε ποτέ!

Είναι σημαντικό να επικοινωνήσουμε στα παιδιά μας ότι δεν κρατάμε μυστικά από τη μαμά και τον μπαμπά, και αυτό να τους το δείξουμε και με πράξεις όταν μας πουν κάτι το οποίο μπορεί να μη μας αρέσει λέγοντας «σε ευχαριστώ που με εμπιστεύτηκες», και μετά εξηγούμε τι είναι αυτό με το οποίο δεν μας βρίσκουν σύμφωνους. Ειδικά εάν κάποιος τους ζητήσει να το κρατήσουν μυστικό, η απάντηση «εμείς δεν κρατάμε μυστικά μεταξύ μας» κυρίως στις μικρές ηλικίες λειτουργεί καλά.

Ο Κανόνας του Εσώρουχου

Δεν αφήνουμε κανέναν να μας ακουμπήσει στα σημεία που καλύπτονται από το εσώρουχό μας. Τόσο μέσα όσο και έξω από αυτό. Δεν επιτρέπεται ούτε για το δικό μας παιδί να πιάσει στα σημεία αυτά κάποιον άλλο. Ακόμα και αν αυτός του το ζητήσει. Εξηγούμε στα παιδιά από νωρίς ότι το σώμα τους τους ανήκει και ότι τα γεννητικά τους όργανα είναι ένα πολύ προσωπικό μέρος του σώματός τους. Δεν είναι σωστό κάποιος να τους ζητήσει να δει, να ακουμπήσει, να χαϊδέψει τα σημεία αυτά και δεν είναι σωστό να το ζητήσουν και εκείνα. Δίνουμε εναλλακτικές για το πώς να αντιδράσουν σε περίπτωση που γίνει κάτι τέτοιο και ζητάμε να μας ενημερώσουν. Μέσα από αυτό τον κανόνα μιλάμε για το καλό και το κακό άγγιγμα. Μας κάνει να νιώθουμε ακριβώς όπως το καλό και το κακό μυστικό.

Ο Κανόνας της Συναίνεσης

Ναι + Ναι = ΝΑΙ
Ναι + Όχι = ΟΧΙ
Ναι + Δεν ξέρω/Μπορεί = ΟΧΙ
Το «όχι» είναι όχι, και το «ναι» είναι ναι. Και αν κάποιος δεν είναι σίγουρος, δεν τον πιέζουμε. Τόσο απλά!

Όσο νωρίτερα καταλάβουν τα παιδιά τις έννοιες αυτές, πρώτα εντός της οικογένειας, μετά στο σχολείο και αργότερα στην εξωσχολική τους ζωή, τόσο πιο εύκολα και σίγουρα θα μπορέσουν να θέσουν τα όριά τους.

Συναίνεση σημαίνει να συμφωνούν δύο άνθρωποι. Αρχικά για το παιχνίδι που θα παίξουν, αργότερα για μια συνθήκη στην οποία θα βρεθούν, και σε βάθος χρόνου, ενδεχομένως, για τη σεξουαλική πράξη που θα ακολουθήσει.

Με απλά λόγια και σταθερότητα ξεκινάμε με την έννοια της «συμφωνίας» μέσα στην οικογένεια και την εξελίσσουμε σε συναίνεση. Είναι σημαντικό να μάθουν τα παιδιά να μην πιέζονται να μπαίνουν σε καταστάσεις που δεν θέλουν, να μην απειλούνται και να μην το κάνουν και εκείνα αντίστοιχα σε άλλους.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ
ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΠΑΙΔΙΩΝ

Λήψη αρχείου

---

Με αφορμή το Εθνικό σχέδιο δράσης για την προστασία των παιδιών από την σεξουαλική κακοποίηση , το VICE συνάντησε την επικεφαλής του σχεδίου κυρία Έλενα Ράπτη η οποία μιλά για το φαινόμενο της παιδικής σεξουαλικής βίας στη χώρα μας αλλά και τις βασικές αλλαγές που αναμένεται να γίνουν από την Πολιτεία.

Σοκαριστικές περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών βλέπουν κατά καιρούς, στη χώρα μας, το φως της δημοσιότητας.

Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να είναι ασφαλές και προστατευμένο.
 Υπολογίζεται, όμως, ότι περίπου ένα στα πέντε παιδιά πέφτει θύμα σεξουαλικής βίας, συμπεριλαμβανομένης και της σεξουαλικής κακοποίησης.Αυτό περιλαμβάνει σεξουαλικά αγγίγματα, βιασμό, σεξουαλική παρενόχληση, έκθεση, παραπλάνηση, εκμετάλλευση στην πορνεία και την πορνογραφία, σεξουαλικό εκβιασμό και διαδικτυακό εκφοβισμό και εξαναγκασμό.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην Ελλάδα το ποσοστό ανέρχεται στο 16%. Εννέα στους δέκα δράστες είναι από το στενό οικογενειακό περιβάλλον ενώ μόλις δυο στα δέκα περιστατικά φτάνουν στις Αρχές. Τα υπόλοιπα καλύπτονται από σιωπή. Παρακάτω θα δείτε ένα animation μικρού μήκους με τίτλο, «Μίλα σε κάποιον που εμπιστεύεσαι», το οποίο είναι κατάλληλο για παιδιά άνω των 9 ετών σύμφωνα με τις οδηγίες του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Δείτε το video:

Το animation εξηγεί μέσω μιας μικρής ιστορίας τι είναι η σεξουαλική βία. Εξηγεί επίσης πως μπορεί ένα παιδί να προστατευτεί από αυτή και κυρίως πόσο σημαντικό είναι να μιλήσει σε κάποιον που εμπιστεύεται. Τέλος, αναφέρει συνοπτικά το περιεχόμενο της Σύμβασης Λανζαρότε – την νομοθετική ρύθμιση που καλύπτει ευρέως όλα τα δικαιώματα των παιδιών όσον αφορά την πρόληψη και αντιμετώπιση της σεξουαλικής κακοποίησης και σεξουαλικής εκμετάλλευσης.

 

 Τι είναι, όμως, σεξουαλική κακοποίηση;

 

Πόσο συχνό είναι στις μέρες μας το φαινόμενο;

«Είναι μια τόσο βουβή κακοποίηση για την οποία δεν θα μπορέσουμε ποτέ να έχουμε ακριβή στοιχεία. Μέσα από την θεραπευτική διαδικασία καταλαβαίνουμε όμως ότι είναι πολύ συχνό.

Όταν μιλάμε για Σεξουαλική κακοποίηση, δεν μιλάμε απαραίτητα για διείσδυση. Μιλάμε κυρίως για τα ερωτικά αγγίγματα, τα οποία είναι εξίσου επώδυνα και κακοποιητικά για την ψυχή ενός ανθρώπου.»

Ένα  σύντομο video για τη παιδική κακοποίηση μπορείτε να παρακολουθήσετε παρακάτω. Αν και δεν είναι στα ελληνικά, είναι απολύτως κατανοητό σε όλους μας. .

Η οικογένεια παίζει χαζές παρωδίες. Οι γονείς πρέπει να μαντέψουν το όνομα της ταινίας.
Το αγόρι, ωστόσο, υπαινίσσεται την κακοποίηση. Χρησιμοποιεί την παρωδία για να πει ότι τον κακοποιούν. Μια πολύ έξυπνη κίνηση !!!
Η πρώτη λέξη είναι Cha-cha, που σημαίνει θείος. Απλώς – εγώ. Kapde- ρούχα. Βασικά προσπαθεί να πει ότι ο θείος μου βγάζει τα ρούχα μου. Και  τότε οι γονείς καταλαβαίνουν.
Το μόνο που υποτίθεται ότι κάνει αυτό το βίντεο είναι ότι πρέπει πάντα να ψάχνουμε για σημάδια παιδιών όταν υπαινίσσονται την κακοποίηση που έχουν δεχτεί.Θλιβερό, ναι. Αρκεί να κινητοποιήσει. Πολιτεία, Κοινωνία, Ανθρώπους…..
Ανεξάρτητα από τη γλώσσα που μιλάει, το μήνυμα είναι το ίδιο. ΒΟΗΘΗΣΤΕ ΜΕ, ΠΑΡΑΚΑΛΩ

Μόνο στους δέκα πρώτους μήνες του 2021 «Το Χαμόγελο του Παιδιού» στήριξε 2.459 κακοποιημένα παιδιά, ενώ συνολικά στα 26 χρόνια δράσης του, στον τομέα της Βίας έχει υποστηρίξει 1.285.460 παιδιά.

Οι περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης που αναφέρθηκαν στον Οργανισμό ωστόσο, ήταν ελάχιστες σε σχέση με αυτούς τους αριθμούς. Κι αυτό γιατί, όπως επισημαίνει ο Πρόεδρος του Χαμόγελου, αυτού του είδους η κακοποίηση εξακολουθεί να παραμένει μυστικό.

Ποιο είναι το Νομικό Πλαίσιο και κατά πόσον επιβάλλει
πραγματική τιμωρία;

Νομικό πλαίσιο για την παιδική σεξουαλική κακοποίηση συνίσταται σε διατάξεις προβλεπόμενες στον Ποινικό Κώδικα (κυρίως άρθρα 336 – 353 Π.Κ.),  τη Διεθνή Σύμβαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού (Ν. 2101/1992) 
και το Ν.  3500/2006 για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. 
Πρόκειται για διατάξεις που προβλέπουν ιδιαιτέρως αυστηρές –  στερητικές της ελευθερίας – ποινές για τους δράστες  που διαπράττουν εγκλήματα με θύματα ανηλίκους  (π.χ. ποινή κάθειρξης σε περιπτώσεις γενετήσιων πράξεων με ανηλίκους, κατάχρησης ανηλίκων σε ασέλγεια, πορνογραφίας ανηλίκων κλπ).

Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί η ανυπαρξία νόμου που να αποσκοπεί στην πρόληψη της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης –  όπως και εν γένει της κάθε μορφής κακοποίησης ανηλίκων.

 τέλει πραγματική τιμωρία στους δράστες εγκλημάτων σεξουαλικής
κακοποίησης ανηλίκων, λαμβανομένων υπ’ όψιν των προβλεπομένων ευεργετικών
 ποινικών διατάξεων περί αναστολής εκτέλεσης ποινής, περί μείωσης της ποινής λόγω ηλικίας ή εργασίας των δραστών στα σωφρονιστικά ιδρύματα κλπ.»

Πώς μπορούμε να προφυλάξουμε τα παιδιά από τέτοιες καταστάσεις;

Εδώ έρχεται και απαντάει η αναγκαιότητα της σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η σεξουαλική αγωγή διδάσκεται ήδη από το 1954 στα σχολεία της Σουηδίας, από το 1968 στη Γερμανία, από το 1970 σε Δανία, Φινλανδία, Αυστρία και από το 1998 στη Γαλλία.

Το παιδί χρειάζεται να μάθει να αγαπάει το σώμα του, να συνειδητοποιήσει ότι το σώμα αυτό είναι δικό του και του ανήκει και ότι δεν θα αφήνει κανέναν να το πειράξει και να το αγγίξει εάν το ίδιο δεν θέλει.
Χρειάζεται να μάθει να λέει ΟΧΙ σε συμπεριφορές που νιώθει ότι δεν θέλει και που δεν τις θεωρεί αποδεκτές, όπως επίσης να μάθει να λέει ΟΧΙ σε προτάσεις αλλά και πράξεις που του προκαλούν δυσφορία.

 Το φαινόμενο δεν είναι σπάνιο, ούτε “μακριά από εμάς” όπως ευχόμαστε. Και το μέσο που έχουμε για να προστατέψουμε τα παιδιά μας είναι η επικοινωνία και η ενημέρωση.
 Πόσο εύκολο είναι όμως να μιλήσουμε στα παιδιά για τη σεξουαλική παρενόχληση; Και πώς θα το κάνουμε; Με τι λόγια και με τι αφορμή;

---

Εκπαιδευτικό υλικό

Παιχνίδι : “Το σώμα μου μου ανήκει”

ένα διαδραστικό παιχνίδι της Μαίρης Λύτου

Πατήστε στην παρακάτω εικόνα

---

   “Η Ρήνα η Αστερίνα δεν έχει μυστικά από τη μαμά”
είναι ένα παραμύθι από την Ελένη Δασκαλάκη, Δημοσιογράφο και Συγγραφέα παιδικών βιβλίων,την οποία ευχαριστούμε πολύ αφού έτσι μας βοηθάει να προσεγγίσουμε ένα θέμα που  προκαλεί φόβο και αποστροφή  και  αποτελεί αφορμή για συζήτηση και περαιτέρω διερεύνηση,ενημέρωση κι εγρήγορση.

Ας το διαβάσουμε…

Η μικρή Ρίνα, μια γλυκιά αστερίνα, ζούσε σε μια συνηθισμένη γειτονιά του βυθού μιας συνηθισμένης θάλασσας. Όποτε η Ρίνα και η μαμά της έβγαιναν βόλτα χαιρετούσαν τους γείτονές τους: την Κυρία Ανεμώνα και το συγκάτοικό της, το μικρό ψάρι Κλόουν, τα περήφανα Κόκκινα Κοράλλια που πάντα έγερναν ευγενικά την κορυφή τους όταν περνούσαν και φυσικά τους κοντινότερους γείτονές τους τον Κύριο και την Κυρία Αχινoύ.
Μια μέρα η Κυρία Αστερία αποφάσισε να φτιάξει ένα κέικ, με φύκια του βυθού και να το στολίσει με μικρά μικρά μαργαριτάρια, έτσι ακριβώς όπως άρεσε στην κόρη της. Σήκωσε τα μανίκια της, φόρεσε την ποδιά της και άρχισε να ανακατεύει με μανία τα υλικά. Άνοιξε το κουτί που φυλούσε τα μικρά μικρά μαργαριτάρια και… «Πω, πω! Μας τελείωσαν τα μαργαριτάρια!», φώναξε. «Ρίνα μου, πετάξου σε παρακαλώ στην Κυρία Αχινού και ρώτησέ την αν μπορεί να μου δανείσει μισή αχιβάδα μαργαριτάρια για κέικ, άντε αστεράκι μου».
Η Ρίνα ήταν πάντα πρόθυμη να βοηθήσει τη μαμά. Έτσι, ένα λεπτό αργότερα, χτύπησε την πόρτα της Κυρίας Αχινού. Της άνοιξε ο Κύριος Αχινός. Μόλις την είδε, χαμογέλασε.
«Γεια σου, Ρίνα. Πώς από δω;»
«Η μαμά με έστειλε να ζητήσω από την Κυρία Αχινού μερικά μαργαριταράκια για κέικ. Έχετε;»
«Α, η Κυρία Αχινού λείπει. Έχει πάει μια επίσκεψη. Έλα, πάμε στην κουζίνα να ψάξουμε μαζί», απάντησε ο Κύριος Αχινός.
Μπροστά ο Κύριος Αχινός και πίσω η Ρίνα μπήκαν στην κουζίνα. «Έλα να σε ανεβάσω στο σκαμνί να κοιτάξεις στο πάνω πάνω ράφι. Εκεί βάζει η Κυρία Αχινού τα μαργαριταράκια», της είπε ο Κύριος Αχινός και τράβηξε ένα ψηλό σκαμνί μπροστά στο ντουλάπι.
Τύλιξε τα χέρια του γύρω της και την ανέβασε πάνω στο σκαμνί. Αλλά δεν την άφησε και μάλιστα… τα χέρια του… σαν να την έσφιγγαν πολύ, τόσο που η Ρίνα αισθανόταν παράξενα.
Η Ρίνα κοιτούσε βιαστικά τα ράφια, ξαφνικά δεν την ένοιαζαν πια τα μαργαριτάρια.
«Δεν τα βλέπω, δεν πειράζει… να κατέβω;», ρώτησε δειλά τον Κύριο Αχινό.
«Μα πώς θα φτιάξει η μαμά σου το κέικ; Για κοίτα λίγο καλύτερα, δεν βιαζόμαστε…», απάντησε ο Κύριος Αχινός.
Και ο Κύριος Αχινός συνέχισε να τη σφίγγει και η Ρίνα ένιωθε σαν να αρχίζει να την πονάει η κοιλιά της.
Εκείνη την ώρα ακούστηκε η πόρτα να ανοίγει και η φωνή της Κυρίας Αχινού. Η Ρίνα δεν θυμόταν να έχει ποτέ της χαρεί ακούγοντας την τσιριχτή φωνή της, αυτή τη φορά όμως χάρηκε, χάρηκε στ’ αλήθεια.
Ο Κύριος Αχινός έκανε δύο βήματα πίσω, τράβηξε τα χέρια του απ’ τη Ρίνα και η μικρή αστερίνα, ένιωσε να ταλαντεύεται επάνω στο σκαμνί.
«Τι τρέχει εδώ;», ρώτησε η Κυρία Αχινού μπαίνοντας στην κουζίνα. «Τι ψάχνεις, Ρίνα;»
«Να, ξέρετε, γεια σας, η μαμά μου με έστειλε να σας ζητήσω μερικά μικρά μικρά μαργαριτάρια για κέικ, αν έχετε να μου δώσετε γιατί μας τελείωσαν…»
«Φυσικά, φυσικά. Εδώ τα έχω», είπε η Κυρία Αχινού κοιτώντας παραξενεμένη τη Ρίνα που δεν είχε κατέβει ακόμη από το σκαμνί. Άνοιξε ένα συρτάρι δίπλα στο νεροχύτη και της έδωσε ολόκληρο το πακέτο. «Ορίστε», της είπε.
Η Ρίνα ευχαρίστησε ευγενικά την Κυρία Αχινού και ξεκίνησε για την πόρτα. Τη στιγμή που την άνοιγε, άκουσε δίπλα της τον Κύριο Αχινό. «Και πού είσαι, Ρίνα, όταν γίνει το κέικ θα μας φέρεις κι εμάς δυο κομμάτια, έτσι;», της είπε και της έκλεισε το μάτι.
Η Ρίνα έφτασε τρέχοντας στο σπίτι, έκλεισε πίσω της με φούρια την πόρτα και χώθηκε στην κουζίνα. «Πάρε», είπε λαχανιασμένη στη μαμά της.
«Ρίνα, είσαι καλά; Μου φαίνεσαι αναστατωμένη», είπε η μαμά, σηκώνοντας τα μάτια της απ’ τη λεκάνη που ανακάτευε τα υλικά για το κέικ.
«Καλά, μια χαρά», απάντησε η Ρίνα και έφυγε γρήγορα για το δωμάτιό της.
Το κέικ μοσχοβολούσε και η μαμά της το είχε στολίσει υπέροχα με τα μικρά μικρά μαργαριτάρια της Κυρίας Αχινού. «Ρίνα, έχω βάλει δύο κομμάτια κέικ. Πήγαινέ τα σε παρακαλώ στην Κυρία Αχινού και πες της ότι την ευχαριστώ πολύ», ζήτησε η μαμά από την κόρη της.
Η Ρίνα πήρε το πιατάκι και με μισή καρδιά προχώρησε προς το σπίτι της Κυρίας Αχινού. Δεν ήξερε ακριβώς το γιατί, όμως δεν ήθελε να πάει ξανά στο σπίτι της Κυρίας και του Κύριου Αχινού.
Την πόρτα άνοιξε ξανά ο Κύριος Αχινός. «Βρε, βρε, να την πάλι!», της έκλεισε ξανά το μάτι. «Πέρνα μέσα», είπε αλλά δεν έκανε στο πλάι. Η Ρίνα προσπάθησε να περάσει, αλλά δεν είχε αρκετό χώρο και αναγκάστηκε να περάσει στριμωχτά δίπλα από τον Κύριο Αχινό.
Η Ρίνα ένιωσε πάλι σουβλιές στην κοιλίτσα της. Δεν της άρεσε να την αγγίζουν έτσι. Κανείς δεν την άγγιζε έτσι, ούτε η μαμά, ούτε ο μπαμπάς, ούτε η δασκάλα της. Κάτι δεν ήταν σωστό, ίσως δεν ήξερε να πει γιατί και πώς, το ήξερε όμως απ’ τον τρόπο που χτυπούσε γρήγορα η καρδιά της.
Η Ρίνα πέταξε κάτω το πιάτο με το κέικ και προσπάθησε να φύγει αλλά ο Κύριος Αχινός την έπιασε σφιχτά απ’ το χέρι. «Πού πας μικρή; Η Κυρία Αχινού περιμένει το κέικ της, πέρνα στην κουζίνα».
Η Ρίνα έτρεμε και δεν μπορούσε να κουνηθεί. «Καλά, πήγαινε. Πρόσεξε όμως, τα μαρτυριάρικα κορίτσια δεν τα αγαπάει κανείς», της είπε σκύβοντας μπροστά.
Η Ρίνα το έβαλε στα πόδια. Κι όταν έφτασε στο σπίτι, πήγε στο κρεβάτι της και χώθηκε, έτσι ντυμένη όπως ήταν, κάτω απ’ τα σκεπάσματα.
Η μαμά την ακολούθησε. «Ρίνα μου, τι έγινε; Εμένα μπορείς να μου τα λες όλα»,της είπε με σιγανή φωνή.
Η Ρίνα κρατούσε σφιχτά κλεισμένα τα μάτια της, έβλεπε όμως ακόμη το στραβό χαμόγελο του Κυρίου Αχινού την ώρα που της έλεγε ότι κανείς δεν αγαπάει τα μαρτυριάρικα κορίτσια.
Η Ρίνα δεν ήξερε τι είχε κάνει ούτε μπορούσε να εξηγήσει στη μαμά γιατί ένιωθε τόσο άρρωστη. Η κοιλίτσα της πονούσε και τα πόδια της έτρεμαν και ένιωθε τόσο άσχημα όπως εκείνη τη φορά που είχε ρίξει κατά λάθος το βάζο και δεν είχε πει τίποτε στη μαμά.
Η μαμά έμεινε δίπλα της. Δεν μιλούσε, απλά της χάιδευε το κεφαλάκι. Και περίμενε. Είχε πολλή υπομονή η Κυρία Αστερία.
«Ρίνα, μήπως κάποιος σε έκανε να νιώσεις άσχημα;», τη ρώτησε μαλακά η μαμά. Η Ρίνα δεν μίλησε.
«Ξέρεις, σε μένα μπορείς να τα λες όλα», της θύμισε. «Κανείς δεν μπορεί να σε υποχρεώσει να κρατάς μυστικό από τη μαμά σου, ακόμη κι αν έχεις υποσχεθεί πως δεν θα το πεις σε κανέναν. Κανένας κανόνας δεν ισχύει για τις μαμάδες». Και η Ρίνα της μίλησε διστακτικά, της είπε πώς ο Κύριος Αχινός την ανέβασε στο σκαμνί και την έσφιγγε και την έπιανε σε διάφορα σημεία στο σώμα της και πώς στριμώχτηκε δίπλα της όταν τους πήγε το πιάτο με το κέικ.
«Κάνεις πάρα πολύ καλά και μου τα λες όλα αυτά. Ο Κύριος Αχινός δεν φέρθηκε καθόλου, καθόλου σωστά. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να σε αγγίζει χωρίς τη θέλησή σου και θα ξέρεις πάντα πως όταν ένα άγγιγμα σε κάνει να νιώθεις άσχημα, τότε δεν φταις εσύ, αλλά αυτός ή αυτή που σε αγγίζει.
Εσύ δεν έχεις φταίξει σε τίποτε, ούτε έχεις κάνει τίποτε κακό. Ο Κύριος Αχινός, πάλι, πρέπει να τιμωρηθεί για τη συμπεριφορά του. Έκανες πάρα πολύ καλά που μου το είπες! Είσαι ένα σπουδαίο και γενναίο κορίτσι. Μην ανησυχείς πια για τον Κύριο Αχινό. Θα το φροντίσω εγώ και δεν θα ενοχλήσει ξανά ούτε εσένα ούτε κανένα άλλο παιδί στη γειτονιά μας».
Στη στιγμή, η Ρίνα ένιωσε ένα βάρος να φεύγει από επάνω της. Σαν πριν να καθόταν ένας θαλάσσιος ελέφαντας στο στήθος της και να μην μπορούσε να πάρει ανάσα και τώρα να είχε σηκωθεί και να μπορούσε να αναπνεύσει ξανά ελεύθερα. Είχε κάνει τόσο καλά που είχε μιλήσει αμέσως στη μαμά.
Τώρα ήξερε, κανείς δεν είχε δικαίωμα να την κάνει να νιώθει άσχημα, ούτε να της ζητάει να κρατάει μυστικά από την οικογένειά της. Τα ματάκια της έκλειναν και η Ρίνα ένιωσε τυλιγμένη από τη ζεστασιά και την αγάπη της μαμάς, ασφαλής μέσα την οικογένειά της και το σπίτι της. Όλα θα πήγαιναν καλά, σκέφτηκε ένα δευτερόλεπτο πριν την πάρει ο ύπνος.

Βίντεο γροθιά στο στομάχι από τα παιδιά του You Smile

Σύμμαχος στις ενέργειες του Οργανισμού είναι και το Ευρωπαϊκό Μαθητικό Εθελοντικό Δίκτυο «You Smile», οι μαθητές- εθελοντές του οποίου αναλαμβάνουν δράση με προσωπικές ιδέες και προτάσεις για την προστασία των παιδιών.

Τα παιδιά δημιούργησαν το ακόλουθο βίντεο για την Ευρωπαϊκή Ημέρα για την προστασία των παιδιών κατά της σεξουαλικής εκμετάλλευσης αφηγούμενα τρεις πραγματικές ιστορίες που περιγράφουν τη φρίκη, την ντροπή και τις ενοχές που βιώνουν οι συνομήλικοί τους που πέφτουν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης.

«Πρόληψη παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης»

Για έγκαιρη πρόβλεψη της παιδικής κακοποίησης ξεκίνησε η λειτουργία της Γραμμής Ελίζα 10454

Διαβάστε το άρθρο κάνοντας κλικ στην παρακάτω εικόνα

Η καμπάνια «ΕΝΑ στα ΠΕΝΤΕ»

Η καμπάνια «ΕΝΑ στα ΠΕΝΤΕ» του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης, η οποία στην Ελλάδα συντονίζεται από την Έλενα Ράπτη, παρουσίασε 3 βίντεο κινουμένων σχεδίων (3D animation video) με ελληνικούς χαρακτήρες που περνά όλα τα μηνύματα της καμπάνιας σε γονείς, εκπαιδευτικούς αλλά κυρίως σε παιδιά, με τρόπο οπτικοακουστικό, εκπαιδευτικό και ψυχαγωγικό, συμβάλλοντας πολύ ουσιαστικά στην ευαισθητοποίηση όλων και εντέλει στην προστασία των παιδιών.

«Το σώμα μου μου ανήκει» Εκπαιδευτικό υλικό

Περιλαμβάνονται τρεις παρουσιάσεις που μπορούν αυτούσιες να χρησιμοποιηθούν μέσα στην τάξη, αλλά κυρίως στην εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να επιλέξει με κριτήριο το προφίλ των μαθητών/τα χαρακτηριστικά της τάξης.
Οι τρεις παρουσιάσεις περιέχουν την εκπαιδευτική αξιοποίηση των ενημερωτικών εργαλείων «Κίκο και το χέρι», «Το μυστικό της Νίκης» και «Η περιπέτεια του Βίκτωρα», καθώς και οδηγίες χρήσης για τους εκπαιδευτικούς.
Μπορούν να συνδυαστούν με τις δραστηριότητες που έχουν προβλεφθεί στο αρχικό πρόγραμμα.

Η ΚΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΧΕΡΙ

Τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται πάντα τη διαφορά μεταξύ αγγίγματος που επιτρέπεται και εκείνου που θεωρείται ανάρμοστο.
Aυτό που πρέπει να εμπεδώσουν καλά είναι πως  δεν είναι σωστό να κοιτάζει ή να αγγίζει κανείς τα απόκρυφα σημεία του σώματός τους, ούτε είναι σωστό να τους ζητάει κάποιος να δουν ή να αγγίξουν αυτά τα σημεία στο σώμα κάποιου άλλου.
 Για τα πολύ μικρά παιδιά μπορεί να χρησιμοποιηθεί το παρακάτω βίντεο

Συμπληρωματικό υλικό

Λήψη αρχείου

---

Το Μυστικό της Νίκης – και η σεξουαλική παρενόχληση

Η Νίκη είναι ένα μικρό κοριτσάκι που δέχεται επίσκεψη από έναν μεγάλο κύριο που φαίνεται να έχει άλλες διαθέσεις από εκείνες τις απλές, τις φιλικές.
Ο “φίλος” κάποια στιγμή φανερώνει τις διαθέσεις του και προτείνει στο κοριτσάκι να το αγγίξει στο εσώρουχο, αυτό αρνείται γνωρίζοντας τον “κανόνα του εσωρούχου”.
Το παιχνίδι των αγγιγμάτων είναι το παιχνίδι που ζήτησε ο “φίλος” και που ζητά να κρατήσει μυστικό.

Το Μυστικό της Νίκης είναι μία καταπληκτική προσπάθεια, ιστορία κινούμενων σχεδίων, που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της καμπάνιας “ΕΝΑ στα ΠΕΝΤΕ” του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης.
Πρόκειται για μια παραγωγή που έχει στόχο να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει την ελληνική κοινωνία για τον “κανόνα των εσωρούχων” και να φτάσει σε γονείς και παιδιά σε ολόκληρη τη χώρα.

Συμπληρωματικό υλικό

Λήψη αρχείου

---

Το μυστικό της Νίκης 2 – Η περιπέτεια του Βίκτωρα

Συμπληρωματικό υλικό

Λήψη αρχείου

 

 

Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για ακόμη περισσότερα βίντεο

Start to Talk/ «Σπάσε τη Σιωπή, Μίλα μην ανέχεσαι»

Στην ενημέρωση και καταπολέμηση της παιδικής και εφηβικής σεξουαλικής κακοποίησης αποσκοπεί η καμπάνια «Start to Talk/Σπάσε τη Σιωπή» του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην οποία συμμετέχουν η γενική γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και η γενική γραμματεία Αθλητισμού.

Όπως αναφέρει το υπουργείο Δικαιοσύνης, ανάλογα φαινόμενα παρατηρούνται και στο χώρο του αθλητισμού όπου τα παιδιά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εξαιτίας των ιδιαίτερων συνθηκών:
1. Οι αθλητές καλούνται να επιδείξουν αντοχή σε ψυχολογική και σωματική πίεση όπως και τραυματισμούς.
2. Επικρατούν άνισες σχέσεις εξουσίας μεταξύ των προπονητών και των αθλητών.
3. Περιστατικά αποσιωπούνται για να αποφευχθούν σκάνδαλα.
4. Στον αθλητισμό απαιτείται σωματική επαφή.
5. Η ανάρμοστη σεξουαλική συμπεριφορά γίνεται συχνά ανεκτή, οι διακρίσεις και η ανισότητα των φύλων γίνονται αποδεκτές.
6. Ο ανταγωνισμός στον αθλητισμό και πρωταθλητισμό λειτουργεί με ανταμοιβές.
7. Επικρατούν συνθήκες πιθανού ρίσκου όπως αποδυτήρια, ντουζ, μεταφορές με ιδιωτικά μέσα και διανυχτερεύσεις εκτός οικογενειακής εστίας.

Η ανακοίνωση καταλήγει, αναφέροντας ότι «ο αθλητισμός πρέπει να γίνει ένα περιβάλλον ενδυνάμωσης και προστασίας για τα παιδιά» και ότι «οι ενήλικες οφείλουν να είναι ενημερωμένοι και να αποτρέψουν την κακοποίηση, να προστατεύσουν τα παιδιά και να συμβάλλουν στην καταπολέμηση της ατιμωρησίας».

Το «Start to talk» είναι ένα κάλεσμα/πρόσκληση του Συμβουλίου της Ευρώπης προς τις δημόσιες αρχές και το αθλητικό κίνημα για δράση προκειμένου σταματήσουν τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών.
Συμμετέχοντας σε αυτό το κάλεσμα, κυβερνήσεις, αθλητικοί σύλλογοι, ενώσεις και ομοσπονδίες, καθώς και αθλητές και προπονητές, δεσμεύονται να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παρενόχλησης.
Το «Start to talk» αφορά στους ενήλικες που σπάνε τη σιωπή τους και δίνουν φωνή στα παιδιά.

Start to Talk Training Kit

Στο παρακάτω εγχειρίδιο  εκτός του εκπαιδευτικού του χαρακτήρα , παρέχονται σημαντικές πληροφορίες για όλους αλλά κυρίως σε όσους κατέχουν θέσεις ευθύνης στον αθλητισμό, ώστε να αποτρέψουν και να αντιδράσουν απέναντι σε πιθανές καταστάσεις σεξουαλικής βίας.

Ομάδες-στόχοι

• Εκπαιδευτές / δάσκαλοι
• Υπεύθυνοι του αθλητισμού
• Προπονητές
• Εκπαιδευτικοί φυσικής και αθλητικής αγωγής

 Στόχοι

 Να κατανοήσουν τί είναι η σεξουαλική βία στον αθλητισμό προκειμένου να αποφευχθούν τέτοιες καταστάσεις/συμβάντα.

• Να ανταποκριθούν κατάλληλα σε περίπτωση σεξουαλικής βίας ή υποψίας σεξουαλικής βίας.
• Να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις υφιστάμενες υπηρεσίες βοήθειας / υπηρεσίες τηλεφωνικής υποστήριξης.
• Να εφαρμόζουν προληπτικά μέτρα – ώστε να αποφευχθούν και να μειωθούν οι επικίνδυνες καταστάσεις.

Περιεχόμενο

 Το εκπαιδευτικό εγχειρίδιο περιέχει μια σειρά 6 φύλλων με εκπαιδευτικό και ενημερωτικό υλικό ως εξής :

• Στοιχεία και Αριθμοί – Σεξουαλική βία εναντίον παιδιών και νέων ανθρώπων στον αθλητισμό.
• Νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο – ποια νομοθεσία, ποιες συμβάσεις, κανονιστικά πλαίσια, πρότυπα και οδηγίες για ορθές πρακτικές – μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη και την καταπολέμηση της σεξουαλικής βίας εναντίον παιδιών και νέων ατόμων;
• Προστασία των θυμάτων – πώς αναγνωρίζεται η σεξουαλική βία;
• Προστασία των θυμάτων – Ποιος είναι ο τρόπος αντιμετώπισης όταν υπάρχουν υποψίες ή ισχυρισμοί σεξουαλικής βίας;
• Πρόληψη της σεξουαλικής βίας – Πως πετυχαίνεται η αποτροπή της σεξουαλικής βίας κατά των παιδιών και νέων εντός και μέσω του αθλητισμού;
• Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση – Ποιοι είναι οι τρόποι ευαισθητοποίησης στο θέμα της σεξουαλικής βίας στον αθλητισμό και πως να το εισαγάγετε στις συζητήσεις σας;

Λήψη αρχείου

Η σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών συνεχίζει να μένει μυστικό

«Το Χαμόγελο του Παιδιού» διαχρονικά δίνει έμφαση στο φαινόμενο της Σεξουαλικής Κακοποίησης των Παιδιών, ένα φαινόμενο που αποτελεί θέμα Δημόσιας Υγείας κι έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά με βασικότερο εξ αυτών το γεγονός ότι δεν καταγγέλλεται.
O Πρόεδρος του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού», κ. Κώστας Γιαννόπουλος μίλησε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα ενάντια στην κακοποίηση των παιδιών και τα αυξημένα περιστατικά που βγαίνουν στο φως της δημοσιότητας.

«Ο βιασμός αποτελεί κομμάτι της ζωής του κακοποιημένου παιδιού. Αποτελεί ταυτότητα της ζωής του, αλλά όχι ολόκληρη τη ζωή του. Εμείς δεν σκοπεύουμε να αλλάξουμε την ταυτότητα των παιδιών. Αντιθέτως, επιδιώκουμε να συμφιλιωθούν με την πραγματικότητα και να αγαπήσουν τους εαυτούς τους», τονίζει ο πρόεδρος του «Χαμόγελου του Παιδιού» Κώστας Γιαννόπουλος.

Τα πρώτα βήματα ανταπόκρισης του «Χαμόγελου του Παιδιού»

Ο Οργανισμός «Χαμόγελο του Παιδιού» ακολουθεί συγκεκριμένα βήματα που στοχεύουν στην προστασία των κακοποιημένων παιδιών. Τα βήματα αυτά,  εξαρτώνται από το ποιος θα πραγματοποιήσει την κλήση. «Αν μας ενημερώσει το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον του παιδιού, ήτοι η γειτονιά, τότε εκείνο που κάνουμε είναι να συντάξουμε άμεσα μια αναφορά, η οποία θα σταλθεί στον αρμόδιο εισαγγελέα, προκειμένου να διερευνηθούν οι συνθήκες διαβίωσης του παιδιού».

Σε περίπτωση όμως που κάποιος ενημερώσει ότι ένα παιδί βρίσκεται σε κίνδυνο -σε πραγματικό χρόνο-, τότε πραγματοποιείται μια διαδικασία που ονομάζεται «επιτόπια παρέμβαση», όπου σε συνεργασία με την αστυνομία, και πάντα με την έγκριση των εισαγγελικών αρχών, παρεμβαίνουν στο σημείο, απομακρύνοντας το παιδί από τον κίνδυνο. Το ίδιο συμβαίνει και  στην περίπτωση που καλέσει το ίδιο το παιδί. «Εκείνο που ενώνει τις τρεις περιπτώσεις είναι η έννοια της αμεσότητας. Η αμεσότητα και η συνεργασία με την αστυνομία και την Εισαγγελία βοηθούν στο να γλιτώσει το παιδί από τον κίνδυνο», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Στη συνέχεια υπάρχει ένα μεταβατικό στάδιο μέχρι να έρθει το παιδί στα σπίτια φιλοξενίας του «Χαμόγελου». Αυτό είναι τα δημόσια νοσοκομεία. Μόλις το παιδί-θύμα απομακρυνθεί από το οικογενειακό του περιβάλλον, πηγαίνει απευθείας σε ένα δημόσιο νοσοκομείο για έναν πλήρη ιατρικό έλεγχο. «Το νοσοκομείο αποτελεί έναν μεταβατικό χώρο φιλοξενίας του παιδιού, αφού στην Ελλάδα δεν υπάρχουν άλλοι προσωρινοί, διαμορφωμένοι χώροι φιλοξενίας. Από εκεί και έπειτα κρίνεται αν το παιδί θα οδηγηθεί σε έναν χώρο φιλοξενίας, όπως είναι ο Οργανισμός μας, ή αν θα επιστρέψει στο οικογενειακό ή ευρύτερο περιβάλλον, στους παππούδες, σε κάποιον θείο ή θεία», συνεχίζει.

Την επόμενη φορά λοιπόν που θα δείτε στις ειδήσεις μια ιστορία για ένα άτομο που συνελήφθη για σεξουαλική κακοποίηση παιδιού ή για κατηγορίες που αφορούν παιδική πορνογραφία, ακούστε προσεκτικά τι λένε οι γείτονες και οι συνάδελφοί του, όταν τους ρωτούν οι εφημερίδες ή τα κανάλια. Πολύ συχνά θα ακούσετε φράσεις όπως: «Είμαστε σοκαρισμένοι. Ήταν τόσο καλό άτομο». «Τον/την συμπαθούσαν όλα τα παιδιά», «Μας είναι δύσκολο να το πιστέψουμε. Δεν έχει δώσει ποτέ αφορμή για το παραμικρό» .

Γιατί τα παιδιά αποφεύγουν να μιλήσουν γι’ αυτό που τους συμβαίνει;

Το γεγονός ότι  τις περισσότερες φορές ο δράστης προέρχεται από τον πολύ στενό κύκλο του παιδιού σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο δράστης έχει περισσότερη «δύναμη» και  επιδιώκει την ανάπτυξη σχέσης «εμπιστοσύνης» με το θύμα, ενώ πολύ συχνά το απειλεί, καθιστά πολύ δύσκολη τη θέση του παιδιού. Μη γνωρίζοντας και μην έχοντας τη δύναμη να αντιδράσει, το παιδί παραμένει σιωπηλό, υπομένει την κακοποίηση και επιλέγει να είναι το ίδιο αυτό που θα προστατεύσει το θύτη. Μία επιλογή που πάντα αποβαίνει μοιραία για ολόκληρη τη ζωή του.
Επισκεφθείτε το site είτε τη σελίδα του ΕΛΙΖΑ στο Facebook για να μάθετε περισσότερα

Πρέπει να ξεφορτωθούμε την πεποίθηση ότι οι άνθρωποι που κακοποιούν σεξουαλικά παιδιά δείχνουν ή ενεργούν διαφορετικά από τον οποιονδήποτε. Τα άτομα αυτά μπορεί να είναι πολύ ικανά κοινωνικά, έως και γοητευτικά και στις περισσότερες περιπτώσεις θεωρούνται από τον περίγυρο πιστοί φίλοι, καλοί εργαζόμενοι και υπεύθυνα μέλη της κοινωνίας. Είναι όμως σημαντικό να θυμόμαστε ότι το πώς εμφανίζεται κάποιος δημοσίως, δεν αντανακλά πάντα την ιδιωτική του συμπεριφορά.

Το επόμενο βίντεο είναι στα Αγγλικά αλλά μπορείτε να βάλετε Ελληνικά από τις ρυθμίσεις

Είναι διεθνώς αναγνωρισμένο ότι σε πολλές περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακοποίησης παιδιών οι δράστες χρησιμοποιούν μια διακριτική και βαθμιαία διαδικασία που ονομάζεται «grooming» (κυριολεκτικά μεταφράζεται σαν: «περιποίηση», «προετοιμασία» και αποδίδεται στα ελληνικά σαν «αποπλάνηση»), με σκοπό να χαλαρώσουν και να καθησυχάσουν τα παιδιά και τις οικογένειες τους, ώστε σιγά σιγά να χειραγωγηθούν προς την κακοποίηση και να ξεπεράσουν τις αντιστάσεις τους.
Επιφανειακά οι συμπεριφορές αποπλάνησης μπορεί να δείχνουν αθώες, ακόμη και να δώσουν την αίσθηση ότι το άτομο που τις κάνει είναι ιδιαίτερα καλό και ικανό με τα παιδιά. Με το να γίνονται φιλικοί και αρεστοί, οι άνθρωποι αυτοί μπαίνουν ύπουλα στη ζωή των παιδιών, συχνά μέσα από τις οικογένειες, τα σχολεία, τους χώρους θρησκευτικής λατρείας, τα σπορ και τα χόμπι των παιδιών.

 Η διαδικασία της αποπλάνησης: 

Οι άνθρωποι που κακοποιούν σεξουαλικά παιδιά είναι «ειδικοί» στο να κερδίζουν την εμπιστοσύνη των παιδιών, αλλά και των γονιών τους. Αναζητούν καταστάσεις όπου μπορούν να έχουν εύκολη πρόσβαση στα παιδιά, επιλέγοντας ακόμη και δουλειές που θα τους παρέχουν κάλυψη (όπως σε σχολεία, σε ομάδες νέων, σε αθλητικές ομάδες αλλά και σε μέρη όπου παιδιά ζουν, κινούνται, παίζουν και μαθαίνουν).
Η αποπλάνηση τυπικά παίρνει εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια και περιλαμβάνει πολλές φάσεις. Τα μικρότερα παιδιά ή τα παιδιά με νοητικές δυσκολίες διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο, αφού δεν έχουν τις λεκτικές ικανότητες ή τη γνώση για να καταλάβουν ή να πουν στους άλλους τι συμβαίνει. Επίσης, παιδιά που βασίζονται στον κακοποιητή για φροντίδα, αγάπη και άλλα πράγματα, κινδυνεύουν επίσης από τις απαιτήσεις του δράστη. Το ίδιο ισχύει και για τα παιδιά που έχουν μειωμένη επίβλεψη από τους γονείς τους.

Οι παράγοντες: θέση (π.χ. προπονητής, ιερέας, γονιός), προσωπική γοητεία (καλές λεκτικές ικανότητες, καλές ικανότητες ακρόασης, θερμό συναίσθημα, εκδήλωση ενδιαφέροντος, ο «καλός άνθρωπος», ο «ωραίος τύπος»), εξουσία (φιγούρα εξουσίας, γονιός, όργανο της τάξης, πολιτικός, φιλάνθρωπο άτομο) και διασημότητα (διάσημο άτομο), έχει φανεί ότι παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στη διαδικασία της αποπλάνησης.

Η ένταση και η διάρκεια των φάσεων της αποπλάνησης διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση, αλλά τα βήματα αυτά παρατηρούνται σχεδόν σε κάθε περίπτωση σεξουαλικής κακοποίησης παιδιού και περιλαμβάνουν:

• Το δεσμό που ο δράστης επιδιώκει και εγκαθιστά με το παιδί-στόχo,
• Την εξάρτηση-εμπιστοσύνη που κάνει το θύμα να βασίζεται στο δράστη.
• Την εξασθένηση της αντίστασης του παιδιού στις ακατάλληλες συμπεριφορές του δράστη (απευαισθητοποίηση)
• Την παγίδευση του παιδιού, ώστε να παραμείνει στο ρόλο του θύματος όσο περισσότερο είναι δυνατό (συντήρηση).
• Τη προστασία και την αφοσίωση που απαιτεί ο δράστης από το παιδί. Αυτό συχνά διευκολύνεται από το γεγονός ότι πρόκειται για κάποιον που το παιδί αγαπά, αν και δεν του αρέσει η συγκεκριμένη συμπεριφορά. Θέλει να σταματήσει η κακοποίηση, αλλά δε θέλει απαραίτητα το δράστη έξω από τη ζωή του. Αυτό μπορεί να προκαλέσει βαθιά σύγχυση και μεγάλη ψυχολογική φθορά στο παιδί.

***Η εγγύτητα (η εύκολη πρόσβαση εξαιτίας κάποιου είδους σχέσης) αλλά και η ευαλωτότητα είναι τα δύο βασικά κριτήρια με τα οποία οι δράστες επιλέγουν τα παιδιά που θα αποπλανήσουν. Οι άνθρωποι που αποπλανούν μπορούν να διακρίνουν πόσο ευάλωτο είναι ένα παιδί με την ακρίβεια που ένα σκυλί μυρίζει το φόβο. Έχουν μια «έκτη αίσθηση»  για τον αποχωρισμό ή την απομόνωση του παιδιού από ουσιαστικές σχέσεις με άλλους ενηλίκους.

Δράστες σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών έχουν πει ότι επέλεξαν τα θύματά τους παρατηρώντας  πώς αλληλεπιδρούν με τους γονείς τους. Συνήθως αναζητούν παιδιά που οι γονείς τους τα αγνοούν, τα παραμελούν, δεν τα επιβλέπουν ή δεν τα υποστηρίζουν συναισθηματικά.

Η «αποπλάνηση» του περιβάλλοντος.

Συχνά, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της αποπλάνησης,  εκείνοι που κακοποιούν σεξουαλικά παιδιά αφιερώνουν πολύ κόπο και προσπάθεια, ώστε να εμφανιστούν αξιόπιστοι και ευγενείς, όχι μόνο προς τα παιδιά που έχουν βάλει στόχο και τελικά θυματοποιούν, αλλά επίσης και προς του γονείς και τους άλλους ενηλίκους γύρω τους. Μερικές φορές προσπαθούν εντατικά να εγκαταστήσουν πρώτα σχέσεις με τους ενήλικες, ώστε τελικά να μπορούν να βρίσκονται εύκολα κοντά στα παιδιά.

Η «αποπλάνηση» μιας οικογένειας επιτρέπει στον κακοποιητή να οικοδομήσει βαθμιαία εμπιστοσύνη και να αποκτήσει πρόσβαση στο στόχο του, ενώ συγχρόνως εμφανίζεται υπεράνω υποψίας.  Ωστόσο, συχνά η πρόσβαση από μόνη της δε φτάνει. Οι δράστες χειρίζονται τα πράγματα, ώστε να υπάρξει ενδιαφέρον ή επιθυμία από το περιβάλλον του παιδιού να περνά χρόνο μαζί τους. Μπορεί, για παράδειγμα, ένας προπονητής ή ένας δάσκαλος να καλλιεργήσει τη φήμη ότι είναι εξαιρετικά αποτελεσματικός και ότι τα παιδιά που προπονεί ή διδάσκει πετυχαίνουν υψηλές επιδόσεις.

Η μείωση της πιθανότητας να τους αναφέρει κάποιος ή να τους αποκαλύψει το θύμα είναι κεντρικός σκοπός στη διαδικασία της αποπλάνησης. Εξασφαλίζοντας λογικές εξηγήσεις για τις επαφές τους με τα παιδιά, οι δράστες εξασφαλίζουν άλλοθι αλλά και κάλυψη, ώστε να έχουν περισσότερες ευκαιρίες για επαφές χωρίς επίβλεψη και χωρίς ερωτήσεις. Αυτό αφενός μειώνει την πιθανότητα της αποκάλυψης από το παιδί τυχόν περίεργων ή άβολων συμπεριφορών, αφετέρου αυξάνει την πιθανότητα το περιβάλλον να πιστέψει αυτές τις λογικές εξηγήσεις, και όχι το παιδί, αν αυτό μιλήσει. Τα παιδιά δεν είναι κουτά και εύκολα αντιλαμβάνονται  την εκτίμηση που τρέφει το περιβάλλον προς κάποιον, ο οποίος έχει φροντίσει να χειριστεί επιδέξια τους οικείους του. Σε κάποιες περιπτώσεις το άλλοθι εξασφαλίζεται όταν το περιβάλλον είναι πρόθυμο να αγνοήσει ή να δικαιολογήσει συμπεριφορές, από το φόβο των συνεπειών που μπορεί να υπάρξουν, αν κάποιος τις κάνει θέμα (π.χ. το παιδί θα εκδιωχθεί από την ομάδα).

Οι συμπεριφορές της αποπλάνησης:

Και ενώ ο κίνδυνος σεξουαλικής κακοποίησης είναι αυξημένος διεθνώς, πρόκειται για ένα φαινόμενο που καλύπτεται από έντονη μυστικότητα.

Πολλές φορές η μυστικότητα διασφαλίζεται από τον ίδιο το δράστη. Σύμφωνα με  το Συμβούλιο της Ευρώπης, 70-85% των δραστών είναι άτομα του οικείου περιβάλλοντος του παιδιού. Έτσι, ενώ πολλά παιδιά μεγαλώνουν με το φόβο του «κακού αγνώστου» και με τη συμβουλή «μη μιλάς σε ξένους», στην πραγματικότητα ο κίνδυνος βρίσκεται σε άτομα που έχουν χώρο και χρόνο με το παιδί και που το παιδί αγαπάει κι εμπιστεύεται.

Είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι οι συμπεριφορές που περιγράφονται παρακάτω δε συνιστούν απαραίτητα προγνωστικό σημάδι για σεξουαλική κακοποίηση. Ωστόσο, σύμφωνα με τη γνώση που μας προσφέρει η εντατική έρευνα που γίνεται τόσο σε θύματα, όσο και σε δράστες σεξουαλικής κακοποίησης, αυτά που περιγράφονται μπορούν να χρησιμεύσουν σαν προειδοποιητικά σημάδια ή σαν ενδείξεις για μεγαλύτερη εγρήγορση και προσοχή.   

Κατά τη διαδικασία της αποπλάνησης (grooming), αυτοί που κακοποιούν σεξουαλικά παιδιά :

• Δείχνουν να μην έχουν ένα φυσιολογικό αριθμό ενήλικων φίλων και προτιμούν να περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους αλληλεπιδρώντας με παιδιά και εφήβους (των οποίων δεν είναι γονείς ή κηδεμόνες).
• Βρίσκουν τρόπους να μένουν μόνοι με ένα παιδί ή έφηβο, σε καταστάσεις όπου δεν είναι πιθανό ότι άλλοι ενήλικες θα τους διακόψουν π.χ. παίρνουν το παιδί βόλτες με το αυτοκίνητο, κανονίζουν ιδιαίτερες εκδρομές, προσφέρονται πολύ συχνά ή και επιμένουν να το κρατήσουν ή να το κοιμίσουν στο σπίτι τους.
• Γίνονται βαθμιαία φίλοι με το παιδί και την οικογένειά του και απολαμβάνουν της εμπιστοσύνης τους. Έχουν εύκολη πρόσβαση στην επαφή με το παιδί, για την οποία συχνά υπάρχει μια λογική ή γνωστή εξήγηση.
• Αγνοούν τα λεκτικά και σωματικά σήματα που δείχνει το παιδί, όταν δε θέλει να το αγκαλιάσουν, να το φιλήσουν, να το γαργαλήσουν κ.λπ.
• Απευαισθητοποιούν το παιδί μέσα από μη σεξουαλικά αγγίγματα  ή με «τυχαία» αγγίγματα των απόκρυφων σημείων του σώματός του. Παίζουν παιχνίδια σωματικής επαφής με τα παιδιά –γαργαλητά, τρίψιμο της πλάτης, πάλη.
• Δε σέβονται την ιδιωτικότητα του παιδιού ή του εφήβου στο μπάνιο ή στο υπνοδωμάτιο. Μπαίνουν χωρίς ειδοποίηση στο μπάνιο όταν το παιδί βρίσκεται εκεί ή στο δωμάτιό του ενώ ντύνεται.
• Προωθούν την ιδέα ότι η σχέση τους με ένα παιδί είναι ιδιαίτερη. Από καιρό σε καιρό φαίνεται να έχουν έναν διαφορετικό, ιδιαίτερο φιλικό δεσμό με κάποιο παιδί ή έφηβο συγκεκριμένης ηλικίας ή εμφάνισης
• Επικοινωνούν υπερβολικά με το παιδί ή τον έφηβο. Του στέλνουν μηνύματα, email, παίρνουν τηλέφωνα.
• Ενθαρρύνουν το παιδί να κρατά  ακίνδυνα μυστικά με αυτούς, βάζοντας τη βάση για μελλοντικά σεξουαλικά μυστικά.
• Βιντεοσκοπούν ή φωτογραφίζουν το παιδί.
• Δίνουν στο παιδί ή στον έφηβο χρήματα ή δώρα χωρίς να υπάρχει κάποια ειδική περίσταση (πχ γιορτή, γενέθλια).
• Φέρονται στο παιδί σαν ενήλικα. Του κάνουν ειδικές χάρες, του δείχνουν ιδιαίτερη εύνοια, του δίνουν ιδιαίτερα προνόμια.
• Συζητούν ή ζητούν από το παιδί ή τον έφηβο να μιλήσει για σεξουαλικές εμπειρίες ή αισθήματα.
• Δοκιμάζουν τα όρια του παιδιού χρησιμοποιώντας ακατάλληλη γλώσσα ή λέγοντάς του βρώμικα αστεία.
• Διαθέτουν αλκοόλ ή ναρκωτικά στο παιδί ή στον έφηβο. Του επιτρέπουν την παράνομη συμπεριφορά (οδήγηση χωρίς δίπλωμα, πρόσβαση σε πορνογραφία, ουσίες, αλκοόλ)
• Φέρνουν σε επαφή το παιδί με πορνογραφία (για να πυροδοτήσουν το σεξουαλικό του ενδιαφέρον ή για να κάνουν αυτή τη συμπεριφορά να φανεί «φυσιολογική»).
• Απομονώνουν το παιδί ή τον έφηβο από άλλους ενηλίκους (πχ από τους γονείς ή άλλα σημαντικά άτομα). Υπονομεύουν, αντί να υποστηρίζουν τις ουσιαστικές σχέσεις των παιδιών με τους σημαντικούς άλλους.
• Βλέπουν οι ίδιοι παιδικό πορνογραφικό υλικό από βίντεο, υπολογιστή, περιοδικά ή στο διαδίκτυο (εκτός του ότι πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό σημείο στη συμπεριφορά, η παρακολούθηση, η κατοχή ή η διακίνηση παιδικής πορνογραφίας είναι ποινικό αδίκημα και πρέπει να καταγγέλλεται).

Χρήσιμες συμβουλές για την προφύλαξη και προστασία των παιδιών από πράξεις ασέλγειας ή κακοποίησης 

(αναδημοσίευση προς ενημέρωση από ΕΔΩ)

– Τι είναι η σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων;

– Οποιουδήποτε τύπου επαφή ενός ενηλίκου (ή μεγαλύτερου εφήβου) με έναν ανήλικο-η με στόχο τη σεξουαλική ικανοποίηση του ενηλίκου. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, οι ανήλικοι κακοποιούνται από κάποιο άτομο που βρίσκεται στο κοντινό περιβάλλον τους.

Οδηγίες πρόληψης προς ενηλίκους (γονείς, εκπαιδευτικούς, κλπ.):

Κουβεντιάστε με τα παιδιά και ακούστε ό,τι έχουν να σας πουν.

Συζητήστε από πολύ νωρίς για τα μέρη του σώματος με το πραγματικό τους όνομα.

Μιλήστε μαζί τους και απαντήστε στις απορίες που έχουν για τις ανθρώπινες σχέσεις και το σεξ.

Μάθετε στα παιδιά τα όρια και εξηγήστε ότι κανείς δεν πρέπει να τα παραβιάζει. Τονίστε τους ότι το σώμα τους είναι δικό τους.

Κερδίστε την εμπιστοσύνη τους και δώστε τους το δικαίωμα να μπορούν να σας πουν οτιδήποτε χωρίς να φοβούνται ή να ντρέπονται.

Διδάξτε τους τις συμπεριφορές που είναι αποδεκτές απέναντι στους ενηλίκους, αλλά και απέναντι στα παιδιά της ηλικίας τους.

Συνοδέψτε τα παιδιά στις δραστηριότητές τους και γνωρίστε όλους τους ενηλίκους και μεγαλύτερους εφήβους που ενδεχομένως έχουν επαφή και επικοινωνία με το παιδί σας.

Ζητήστε από το παιδί να σας υποδείξει το ίδιο ένα πρόσωπο αναφοράς εκτός της οικογένειας, στο οποίο να μπορεί να μιλήσει αν για οποιοδήποτε λόγο εσείς δεν είστε διαθέσιμοι.

Σημάδια που πρέπει να προσέξουμε:

Παρουσιάζει το παιδί κάποια απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά του;

Μήπως εμφανίζει ξαφνικά προβλήματα στον ύπνο ή βλέπει πιο συχνά εφιάλτες;

Ζωγραφίζει θέματα με σεξουαλικό περιεχόμενο;

Έχει σεξουαλική συμπεριφορά που δεν ταιριάζει με την ηλικία του ή επιδεικνύει σεξουαλική συμπεριφορά προς άλλα παιδιά;

Έχει παλινδρομήσει σε προηγούμενες συμπεριφορές, όπως ενούρηση και εγκόπρηση, ενώ είχε αποκτήσει έλεγχο των σφιγκτήρων;

Φοβάται πρόσωπα ή μέρη που δεν φοβόταν παλιότερα;

Μιλάει τον τελευταίο καιρό συνέχεια για κάποιον ενήλικο για τον οποίο δε μιλούσε στο παρελθόν;

Έχει χρήματα (ή καινούρια ρούχα, αντικείμενα, κλπ.) που δεν μπορεί να δικαιολογήσει την προέλευσή τους;

Προσπαθεί να σας πει κάτι, αλλά σταματά όταν εμφανίζεται κάποιος άλλος ενήλικος;

Έρχεται σπίτι με σκισμένα ρούχα ή λερωμένα εσώρουχα;

Εμφανίζει δυσκολία να περπατήσει ή να καθίσει;

Τι κάνουμε όταν υποψιαζόμαστε ότι ένα παιδί κακοποιείται:

Διατηρούμε την ψυχραιμία μας και επιλέγουμε έναν ιδιωτικό και ασφαλή χώρο για να μιλήσουμε με το παιδί.

Πιστεύουμε ό,τι μας λέει και δεν προσπαθούμε να διερευνήσουμε την αλήθεια ή μη των λεγομένων του.

Κάνουμε μόνο ανοιχτές ερωτήσεις και δεν καθοδηγούμε το παιδί (π.χ. «τι συνέβη μετά;» και όχι «τι άλλο σου έκανε;»). Αποφεύγουμε οποιαδήποτε ερώτηση μπορεί να απαντηθεί με ένα σκέτο «ναι» ή «όχι» (π.χ. «σου είπε μετά να μην μιλήσεις σε κανέναν;»).

Δεν εκφράζουμε οποιαδήποτε κρίση για το δράστη και τις πράξεις του.

Δεν κάνουμε ποτέ και για κανένα λόγο καμία απολύτως ερώτηση που να ξεκινάει με τη λέξη «γιατί;» ή φράσεις όπως «για ποιο λόγο…», κλπ.

Τονίζουμε ότι υπάρχουν και άλλα παιδιά που τους έχει συμβεί κάτι παρόμοιο, αλλά και ότι υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να βοηθήσουν, ωστόσο αποφεύγουμε τις υποσχέσεις.

Εξηγούμε στο παιδί ότι θα πρέπει να απευθυνθούμε στις αρμόδιες Αρχές για να το βοηθήσουν και το ευχαριστούμε για την εμπιστοσύνη που μας έδειξε με το να μας μιλήσει.

Αναφέρουμε οποιοδήποτε περιστατικό κακοποίησης ανήλικου-ης αμέσως. Έχουμε υποχρέωση να το κάνουμε και καμία δικαιολογία να το αποκρύψουμε.

Οδηγίες προστασίας προς τους ανήλικους:

Το σώμα σου είναι δικό σου και κανένας δεν έχει το δικαίωμα να σε αγγίζει με τρόπο που δε θέλεις ή που σε κάνει να νιώθεις άβολα.

Δεν υπάρχει κανένα καλό άγγιγμα που να είναι ταυτόχρονα και «μυστικό».

Ξεχώρισε το «δώρο» από τη «δωροδοκία»: Δώρο είναι κάτι που σου δίνει κάποιος γιατί σε αγαπάει, δωροδοκία είναι όταν κάποιος σου δίνει κάτι ή σε αφήνει να κάνεις κάτι και ζητάει αντάλλαγμα για αυτό.

Αν σε προβληματίζει ο τρόπος που σε προσεγγίζει ένας ενήλικος, μίλησε σε κάποιον άνθρωπο που εμπιστεύεσαι. Μίλα και μη σταματήσεις να μιλάς μέχρι κάποιος να σε ακούσει.

Πες «όχι» όταν:

– Κάποιος σου ζητά να κάνεις κάτι που ξέρεις ότι είναι λάθος.

– Κάποιος θέλει να σε αγγίξει κάπου που δεν θέλεις εσύ.

– Κάποιος κάνει κάτι στο σώμα σου, που σε κάνει να νιώθεις περίεργα ή και να πονάς.

– Κάποιος σου ζητά να κάνεις κάτι και να μην το πεις στους γονείς σου.

– Κάποιος σου ζητάει να κάνεις κάτι που αφορά το σώμα σου και θέλει να το κρατήσεις μυστικό

Ο αντίκτυπος της πράξης στη μετέπειτα ενήλικη ζωή 

Η σεξουαλική κακοποίηση αποτελεί ένα πρόβλημα δημόσιας υγείας. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που μπορεί να συμβεί στην παιδική ή εφηβική ηλικία και τα τραύματα που φέρει είναι πιθανό να το ακολουθούν και στη μετέπειτα ενήλικη ζωή του. Πολλά από τα άτομα που έχουν βιώσει τουλάχιστον μία φορά σεξουαλική παρενόχληση/κακοποίηση μπορεί να αναπτύξουν προβληματικές διαπροσωπικές σχέσεις ή άλλα σεξουαλικά προβλήματα. Επίσης, φαινόμενα αλκοολισμού ή ναρκωτικών ουσιών είναι συνήθη. Δυστυχώς, δεν είναι λίγες οι φορές που επικρατεί ο αυτοκτονικός ιδεασμός. Όπως εύλογα διαπιστώνεται, πρόκειται για ένα ζήτημα που αφορά ολόκληρη την κοινωνία, αφού ο ενήλικος πλέον ζει και πορεύεται στην κοινωνία αλληλοεπιδρώντας με πολλούς.

Η σεξουαλική κακοποίηση αποτελεί το ειδεχθέστερο των εγκλημάτων και αφήνει το αποτύπωμά της στην ψυχολογία του παιδιού. Πολλές εκφράσεις παιδοψυχολογίας, όπως είναι η κατάθλιψη, τα σεξουαλικά προβλήματα, διάφορα σύνδρομα, σχετίζονται με την εμπειρία της κακοποίησης. Το παιδί-ενήλικος δεν βγαίνει αλώβητος από αυτή τη διαδικασία. Όμως, η επιστήμη έχει προχωρήσει τόσο πολύ, που πλέον είναι σε θέση να προσφέρει «διορθωτικές εμπειρίες» στο παιδί.

Οι επιστήμονες μπορούν να δώσουν τα κατάλληλα ερεθίσματα και προτροπές ώστε το παιδί να μπορέσει να διαχειριστεί το τραύμα του. «Χρησιμοποιώ πολύ συνειδητά τις λέξεις -το παιδί να διαχειριστεί-, καθώς το παιδί είναι εκείνο που θα καταφέρει να συνειδητοποιήσει τι έχει συμβεί και πώς θα καταφέρει να το διαχειριστεί. Οι ψυχολόγοι, οι ψυχίατροι, το προσωπικό φροντίδας απλά θα του δημιουργήσουν τις συνθήκες για να το επεξεργαστεί. Ποτέ δεν είναι αργά! Στη ζωή πρέπει να σκεφτόμαστε τι πρέπει να κάνουμε από εδώ και πέρα. Οποιοσδήποτε, ανά πάσα στιγμή, μπορεί να ζητήσει βοήθεια και θα λάβει υπεύθυνη βοήθεια από το “Χαμόγελο”, μέσα από τη γραμμή 1056».

Αιώνια δέσμιοι των φυλακών τους;

Υπάρχουν πάμπολλες περιπτώσεις κακοποιημένων παιδιών που κατάφεραν και νίκησαν τους δαίμονές τους και σήμερα ζουν κανονικά με τον σύζυγο ή τη σύζυγό τους, έχοντας δημιουργήσει μια όμορφη, υγιή οικογένεια. «Υπάρχει ένα εξαιρετικό βιβλίο που λέγεται “Οι φυλακές της παιδικής μας ηλικίας”. Αυτές οι φυλακές μπορούν να ανοίξουν κάποια στιγμή, γιατί κανείς δεν είναι δέσμιος των φυλακών του παρελθόντος. Η κακοποίηση είναι κομμάτι της ταυτότητάς μας και όχι η ίδια η ταυτότητά μας. Αρκεί μόνο να το συνειδητοποιήσουμε και να ζητήσουμε βοήθεια. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που δεν αρκεί μονάχα η αγάπη, χρειάζεται και η διεπιστημονική φροντίδα. Το “Χαμόγελο του Παιδιού” διαθέτει το μοναδικό θεραπευτικό κέντρο στην Ελλάδα για κακοποιημένα παιδιά, το οποίο βρίσκεται στη διάθεση όλων 24 ώρες το 24ωρο».

Γιατί η σεξουαλική κακοποίηση ΜΕΝΕΙ ΜΥΣΤΙΚΟ;

Το Διεθνές Κέντρο για τα Εξαφανισμένα και Υπό Εκμετάλλευση Παιδιά ανακοίνωσε ότι κάθε χρόνο 2 εκατομμύρια παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με τη σεξουαλική κακοποίηση σε όλο τον κόσμο. Ταυτόχρονα, από τα 3 παιδιά που έχουν δεχτεί σεξουαλική βία (θύματα) μόνο το 1 θα σπάσει τη σιωπή του και θα αναζητήσει βοήθεια. Τα υπόλοιπα  δεν μιλούν ποτέ.
Τα μικρότερα ή παιδιά με αναπηρίες δεν αναγνωρίζουν τη σεξουαλική βία και νιώθουν ντροπή και ενοχές. Άλλα παιδιά φοβούνται ότι δεν θα γίνουν πιστευτά ή φοβούνται ότι, εάν μιλήσουν, θα υποστούν αντίποινα ή αρνητικές συνέπειες εκείνα ή η οικογένειά τους, ή η φήμη τους ή η καριέρα τους.
Ακόμη, κάποια παιδιά δεν ξέρουν σε ποιον πρέπει να μιλήσουν, φοβούνται ότι αν μιλήσουν αυτό θα θεωρηθεί αδυναμία,  ενώ άλλα παιδιά πιστεύουν ότι βρίσκονται σε μια πραγματική σχέση με το θύτη τους.

Η αγάπη αυτή και η εμπιστοσύνη σε συνδυασμό με το φόβο, το θυμό, την ντροπή και την ενοχή που γεννά η κακοποίηση κάνουν τα παιδιά να αποσιωπούν την εμπειρία τους.
Συνήθως, σε αντάλλαγμα της πολύτιμης σιωπής τους, ο δράστης μπορεί να προσφέρει στο παιδί υλικά αγαθά ή χρηματικό αντίτιμο, επισφραγίζοντας με τον τρόπο αυτό τη συμφωνία τους.
Ακόμα, όμως, και στις περιπτώσεις που το παιδί βρει το θάρρος και αποκαλύψει τη σεξουαλική βία, η οικογένεια φοβούμενη να έρθει αντιμέτωπη με το κοινωνικό στίγμα, συχνά το αντιμετωπίζει σαν «ένοχο οικογενειακό μυστικό».

 

Πώς μπορεί ο γονιός να προστατέψει το παιδί του;

Άσχετα από το αν γίνεται το μάθημα της σεξουαλικής αγωγής στο σχολείο ή όχι, ο γονιός είναι αυτός που έχει την ευθύνη του παιδιού του. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται πρώτα να ενημερωθεί ο ίδιος πάνω σε αυτά τα θέματα, να αντιμετωπίσει πιθανές δικές του δυσκολίες ή ακόμη και δικά του σχετικά παιδικά τραύματα για να μην είναι ούτε απόμακρος από το παιδί του στο συγκεκριμένο θέμα αλλά ούτε από υπερβολική προστασία να μην το αφήνει να κάνει ένα βήμα μόνο του.
Χρειάζεται λοιπόν, να ενημερώσει το μικρό του με απλά λόγια. Να του πει ότι αν δει κάτι που δεν του αρέσει ή αν αισθανθεί ότι κάποιος προσπαθεί να αγγίξει το σώμα του, θα πρέπει να είναι σίγουρο ότι το σώμα αυτό είναι δικό του και του ανήκει, κανείς άλλος δεν έχει αυτό το δικαίωμα.

Να του εξηγήσει ότι ναι μεν τα παιδιά πρέπει να σέβονται τους μεγαλύτερους ανθρώπους, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι πρέπει και να υπακούσει σε ότι του πει κάποιος επειδή είναι απλά μεγαλύτερος ή επειδή έχει “εξουσία”.

Θα του πει ΟΧΙ και θα προσπαθήσει να απομακρυνθεί γρήγορα-έστω και τρέχοντας ακόμη, πηγαίνοντας να μιλήσει σε κάποιον που έχει εμπιστοσύνη. Αν είναι οι γονείς του κοντά θα πάει σε αυτούς, αν είναι στο σχολείο θα πάει στη δασκάλα ή στον δάσκαλο.

Αυτό που χρειάζεται να προσέξει ο γονιός, είναι να του μιλήσει με απλά λόγια που ταιριάζουν στο γνωστικό και ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο της ηλικίας του, χωρίς να προσπαθήσει να το τρομάξει για να το προφυλάξει καλύτερα.

Δεν σημαίνει ότι ο φόβος είναι πάντα και ο καλύτερος τρόπος προστασίας (μην ξεχνάμε ότι αρκετοί άνθρωποι “παραλύουν” μπροστά σε φοβικές καταστάσεις), ούτε να του περάσει το μήνυμα ότι όλοι οι άνθρωποι είναι κακοί και θέλουν να το βλάψουν.
Χρειάζεται λοιπόν να του εμφυσήσει την σιγουριά ότι ναι, μπορεί να αντιμετωπίσει τέτοιου είδους καταστάσεις με τον παραπάνω τρόπο.

Το μυστικό του Tom: Ένα animation για τη σεξουαλική κακοποίηση που βοηθά τα παιδιά να μιλήσουν

Η αναγνώριση, η αξιολόγηση και η παρέμβαση μπορούν να μετριάσουν τις συνέπειες της σεξουαλικής κακοποίησης. Αυτή η διαδικασία επιβάλλεται να γίνεται συστηματικά και στοχευμένα, ήδη από μικρή ηλικία, με τον κατάλληλο βέβαια τρόπο κάθε φορά.

Το παρακάτω βίντεο, στο οποίο βλέπουμε την αντίδραση ενός παιδιού που έχει βρεθεί στη θέση του θύματος και αποφασίζει να μιλήσει στη μαμά του, είναι παραγωγή της ισραηλινής ένωσης κέντρων κρίσης βιασμών σε συνεργασία με τον L.Raphael Geneve ως μέρος μιας παγκόσμιας πρωτοβουλίας για την αύξηση της ευαισθητοποίησης για τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και για την εκπαίδευση γονέων και παιδιών.

Παρακολουθήστε το και αν κρίνετε ότι ανταποκρίνεται στην ηλικία του παιδιού σας (οπωσδήποτε σχολικής ηλικίας) καλέστε το να το δει:

Τα σημάδια της σεξουαλικής Κακοποίησης 

Μαθαίνοντας πώς να αναγνωρίζουν τα σημάδια της σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών, οι γονείς μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στη μείωση των επιπτώσεων της σεξουαλικής εκμετάλλευσής τους.

Βασικά σημάδια:

• Το παιδί εμφανίζει έντονο άγχος.
• Έχει αυτοκαταστροφικές τάσεις.
• Διαθέτει κακή σωματική υγιεινή.
• Απομονώνεται και δεν κοινωνικοποιείται.
• Παρουσιάζει αδικαιολόγητες πληγές και τραύματα.
• Έχει απρόβλεπτες και έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις.
• Ασχολείται έντονα με την περιοχή των γεννητικών οργάνων.
• Ανταποκρίνεται με παράξενο τρόπο όταν προσπαθεί κάποιος να το αγγίξει.
• Παρατηρείται σεξουαλική συμπεριφορά που δεν συνάδει με την ηλικία του παιδιού.
• Αισθάνεται φοβία προς συγκεκριμένους ανθρώπους και συγκεκριμένες τοποθεσίες.
• Απουσιάζει ή καθυστερεί συστηματικά να πάει σχολείο ή αρνείται να επιστρέψει σπίτι.

Πώς εκμαιεύεται το κακό μυστικό:

Πρωτεύοντα, λοιπόν, ρόλο στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας έχει η αποσαφήνιση και ο διαχωρισμός της έννοιας του «μυστικού».
Ένας απλός τρόπος να καταλάβουν τα παιδιά ποια μυστικά μπορούν να κρατήσουν κρυφά και ποια όχι είναι:
-Δεν υπάρχει κανένα μυστικό που να με κάνει να φοβάμαι, να ντρέπομαι και να μην μπορώ να κοιμηθώ τα βράδια.
-Δεν υπάρχει κανένα μυστικό από την μαμά, τον μπαμπά, το δάσκαλο ή τη δασκάλα.
-Και εάν κάποιος μου ζητήσει να κρατήσω ένα τέτοιο μυστικό; Πρέπει κατευθείαν να το πω στη μαμά ή τον μπαμπά, το δάσκαλο ή τη δασκάλα μου.
Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111» ώστε να συζητήσετε με έναν ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.

 

Η αθέατη πλευρά της σεξουαλικής κακοποίησης

(Γράφει η Ελένη Λαζαράτου, Καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής, Α Ψυχιατρική Κλινική, ΕΚΠΑ,Επιστημονική Συνεργάτης της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί»)

“Ο τύπος βρίθει συνεντεύξεων ειδικών , που πραγματεύονται το φαινόμενο και δίνουν συμβουλές στους γονείς για το πώς μπορεί να προφυλάξουν τα παιδιά τους από καταστάσεις εν δυνάμει επικίνδυνες για σεξουαλική κακοποίηση.

Αντίθετα όμως από το αναμενόμενο , ειδήσεις όπως αυτή που δημοσιεύτηκε τελευταία «Ανατριχιαστικές μαρτυρίες για την υπόθεση σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών.
Τρεις γιατροί του νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία» έδωσαν τα στοιχεία προκειμένου να ξεκινήσουν οι έρευνες για τον 50χρονο τραυματιοφορέα που καταγγέλλεται για σεξουαλική κακοποίηση δύο ανήλικων παιδιών ηλικίας 6 και 8 ετών» (ΤΑ ΝΕΑ, 3 Μαρτίου 2021), δεν φαίνεται να επισύρουν την προσοχή που τους αντιστοιχεί. Ίσως γιατί ούτε ο θύτης, ούτε το θύμα είναι επώνυμοι, ίσως γιατί ανακινούν μέσα μας ισχυρούς μηχανισμούς άμυνας, όπως η άρνηση, μπροστά στο αποτρόπαιο της πράξης. Πως είναι δυνατόν ένας ενήλικας , ο οποίος υποτίθεται ότι φροντίζει ένα άρρωστο παιδί , να ασελγεί πάνω στο καθηλωμένο και ανήμπορο σώμα του;

Η αθέατη και η άφατη πλευρά της σεξουαλικής κακοποίησης είναι η κακοποίηση παιδιών και εφήβων με ειδικές ανάγκες. Κακοποιούνται οι πλέον αδύναμοι των αδυνάμων. Συμβαίνει μέσα στην οικογένεια αλλά κυρίως σε ιδρύματα, όπου νοσηλεύονται παιδιά με σωματική ή ψυχική ασθένεια. Συμμετέχουν γονείς ή φροντιστές , στους οποίους το παιδί έχει εμπιστοσύνη. Είναι η πιο ασφαλής μορφή ικανοποίησης για τον θύτη. Το θύμα δεν πρόκειται να μιλήσει, είτε γιατί δεν αναγνωρίζει το νοσηρό της πράξης, είτε γιατί δεν έχει την λεκτική ικανότητα να το εκφράσει.

Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να δείτε κι άλλα δημοσιεύματα

To προφίλ των δραστών είναι το σύνηθες. Ενήλικοι με φτωχό έλεγχο των παρορμήσεων, με αντικοινωνική βίαια συμπεριφορά, με χρήση αλκοόλ ή ουσιών.Άτομα, που τα ίδια είχαν υποστεί στην παιδική τους ηλικία κακοποίηση και διαιωνίζουν το πρόβλημα, μπαίνοντας στον φαύλο κύκλο της διαγενεαλογικής μετάδοσης. Μέσω της επαγγελματικής τους ιδιότητας , που τους φέρνει σε καθημερινή επαφή με τα παιδιά, κερδίζουν την εμπιστοσύνη τους και εξασφαλίζουν την σιωπή τους.
Τα παιδιά με μειωμένες συχνά νοητικές ικανότητες, δεν μπορούν να διακρίνουν την διαφορά ενός φιλικού από ένα σεξουαλικό άγγιγμα. Δεν ασχολείται κανείς με τη σεξουαλική τους διαπαιδαγώγηση και την αναδυόμενη σεξουαλικότητα της εφηβείας. Οι έντονες συναισθηματικές τους ανάγκες και η έλλειψη αυτοδυναμίας , τα οδηγούν σε εξαρτητικές σχέσεις από τους φροντιστές τους.
Οι συνέπειες όπως σε κάθε είδους κακοποίηση είναι σημαντικές, άμεσες και απώτερες και συνδέονται με την σοβαρότητα της (βαθμός, διάρκεια, συχνότητα) και με την ηλικία έναρξης (όσο πιο μικρό είναι το παιδί, τόσο μεγαλύτερες είναι οι συνέπειες). Η απομόνωση του παιδιού, ο φόβος, η αίσθηση αδυναμίας ελέγχου, οι διαταραχές της διάθεσης με κυρίαρχα συμπτώματα αυτά της κατάθλιψης, της απόσυρσης και της μετατραυματικής αγχώδους διαταραχής συμπεριλαμβάνονται στις άμεσες συνέπειες της κακοποίησης.
Στην περίπτωση όμως , που η κακοποίηση έχει γίνει από ένα οικείο , αγαπημένο πρόσωπο του παιδιού, η φιγούρα δεσμού, από πηγή ασφάλειας, γίνεται ταυτόχρονα πηγή κινδύνου. Στη συνέχεια το παιδί προσπαθεί αμυντικά να επιτεθεί στον ενήλικα που του προκαλεί φόβο ή να τον αποφύγει. Η απόσυρση σημαίνει μοναξιά, αλλά κάθε απειλή μοναξιάς ενεργοποιεί το ένστικτο της προσκόλλησης που σπρώχνει το παιδί να ξαναπλησιάσει τον ενήλικα. Έτσι το παιδί εγκλωβίζεται σε μια παγίδα, σε ένα ανεπίλυτο δίλλημα , σε μια μικτή συμπεριφορά αποφυγής και πλησιάσματος. Μαθαίνει να βιώνει την επιθετικότητα μέσα από μια φιλική προσέγγιση και δεν μπορεί να αποχωριστεί την φιγούρα προσκόλλησης. Ο θύτης ανενόχλητος μπορεί να συνεχίζει την κακοποιητική του συμπεριφορά.”

Το διαβάσαμε εδώ

ΠΡΟΣΟΧΗ στις ταμπέλες που βάζουμε στους ανθρώπους.

Εξαιτίας των  μεγάλων ικανοτήτων που μπορεί να έχουν οι άνθρωποι για χειρισμό και εξαπάτηση, δεν υπάρχει μια αλάνθαστη «λίστα» με συμπεριφορές που διακρίνουν έναν εν δυνάμει δράστη σεξουαλικής κακοποίησης, ούτε ένα μοναδικό προφίλ που ταιριάζει σε όλους όσοι κακοποιούν, αντίθετα με τη διαδεδομένη άποψη. Αυτό κάνει πολύ δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς εύκολα αυτούς τους ανθρώπους, ανάμεσα σε όσους αλληλεπιδρούν με παιδιά.

Κάποιοι από τους παράγοντες που περιγράφονται σαν πιθανές ενδείξεις της αποπλάνησης του περιβάλλοντος ενός παιδιού, είναι ακριβώς εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα θέλαμε να έχουν οι άνθρωποι που έχουν γνήσια επιθυμία να βοηθήσουν τα παιδιά. Θέλουμε ανθρώπους που είναι ευχάριστοι, που διαθέτουν δύναμη και προσόντα, που έχουν την ικανότητα και την επιθυμία να αφιερώσουν τις ζωές τους στα παιδιά και που αποδεικνύουν όλα αυτά με συνεχιζόμενη συμπεριφορά προς τα παιδιά. Δε θέλουμε να γεννηθούν υποψίες σε βάρος αθώων, καλοπροαίρετων και φροντιστικών ανθρώπων. Όπως δε θέλουμε να διωχθεί κάποιος άνθρωπος ακίνδυνος, που απλά έχει αδέξια κοινωνική συμπεριφορά.

Πώς μπορούμε λοιπόν να ξεχωρίσουμε ανάμεσα σε έναν άνθρωπο που ενδιαφέρεται πραγματικά για τα παιδιά ή που είναι απλά «περίεργος», και σε εκείνους που η πρόθεσή τους είναι να αποπλανήσουν και να κακοποιήσουν παιδιά; Τρεις παράγοντες αναφέρεται στη βιβλιογραφία ότι βοηθούν σε αυτή τη διαφοροποίηση: η παραβίαση των προσωπικών ορίων, η μυστικότητα και η απομόνωση.

• Η κύρια ένδειξη ότι μια φαινομενικά κατάλληλη κοινωνική συμπεριφορά είναι στην πραγματικότητα μέρος της διαδικασίας αποπλάνησης, είναι η παραβίαση ορίων. Όριο είναι μια «γραμμή» την οποία όταν κανείς περάσει, προκαλεί δυσφορία ή άγχος στο άτομο, του οποίου το όριο παραβιάστηκε. Με πολύ απλά λόγια: οι άνθρωποι που ενδιαφέρονται πραγματικά για τα παιδιά, δεν παραβιάζουν ΠΟΤΕ τα όρια των παιδιών. Τέτοιες συμπεριφορές συνήθως θα προκαλούσαν και την αντίδραση του περιβάλλοντος του παιδιού, εάν γίνονταν αντιληπτές. Παραδείγματα είναι η με οποιονδήποτε τρόπο έκθεση του παιδιού σε ακατάλληλο σεξουαλικό υλικό, η συζήτηση ακατάλληλων σεξουαλικών θεμάτων με τα παιδιά, τα αγγίγματα συγκεκριμένων σημείων του σώματος (π.χ γεννητικά όργανα) ή η έκθεση αυτών των σημείων του σώματος του παιδιού ή του δράστη.

• Μια δεύτερη ένδειξη που συνδέεται με την πιθανότητα για αποπλάνηση, είναι το επίπεδο της μυστικότητας. Αυτή δεν αφορά μόνο τη μυστικότητα που διατηρείται ανάμεσα σε έναν ενήλικο και ένα παιδί, αλλά και το βαθμό της γνώσης που έχει το περιβάλλον σχετικά με τις επαφές του παιδιού. Γνωρίζουν οι γονείς τις επαφές του παιδιού με συγκεκριμένο άτομο; Γνωρίζουν άλλοι άνθρωποι στη ζωή του παιδιού αυτές τις επαφές; Ποιος γνωρίζει το σκοπό αυτών των επαφών, τον τρόπο και τη συχνότητά τους; Συγκεκριμένες προσπάθειες ενός ενηλίκου να κρύψει τις επαφές με το παιδί από το περιβάλλον του παιδιού, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν ανησυχητική ένδειξη.

• Ο τρίτος ενδεικτικός παράγοντας είναι το επίπεδο της απομόνωσης του παιδιού από το περιβάλλον, ενώ απασχολείται με κάποιον ενήλικα. Άσχετα αν αυτή η επαφή του παιδιού είναι γνωστή, η  προσπάθεια κάποιου να απομακρύνει από τη «δημόσια θέα» τις δραστηριότητές του με ένα παιδί ή να απομονώσει το παιδί από άλλα παιδιά ή ενήλικες και να του παρέχει ειδικό χρόνο και προσοχή, είναι ένα στοιχείο που πρέπει να προβληματίσει σοβαρά.

Οι παραπάνω ενδεικτικοί παράγοντες αναφέρονται σαν σημεία που οφείλουν να μας κινητοποιήσουν να επανεξετάσουμε την άποψη που έχουμε για τα κίνητρα ενός ενηλίκου. Η ενημέρωση και η γνώση των τρόπων με τους οποίους οι κακοποιητές σκέφτονται, και των στρατηγικών που χρησιμοποιούν, βοηθά γονείς και φροντιστές παιδιών να είναι σε μεγαλύτερη εγρήγορση και να προστατεύουν τα παιδιά τους, αλλά λειτουργεί και ενάντια στον άδικο χαρακτηρισμό ανθρώπων ως υπόπτων.

Χρήσιμα δεδομένα από την έρευνα:

• Οι άνθρωποι που κακοποιούν σεξουαλικά παιδιά προέρχονται από όλα τα κοινωνικά, μορφωτικά και οικονομικά στρώματα.
• Θύματα μπορούν να πέσουν παιδιά κάθε ηλικίας –ακόμα και βρέφη.
• Τόσο άνδρες, όσο και γυναίκες κακοποιούν σεξουαλικά, αν και η έρευνα δείχνει ότι οι άνδρες είναι περισσότεροι.
• Πάνω από το 90% των δραστών ήταν γνωστοί στα παιδιά και τις οικογένειές τους και είχαν κερδίσει την εμπιστοσύνη τους.
• Οι ανήλικοι δράστες σεξουαλικής κακοποίησης ευθύνονται για περίπου το ένα τρίτο των σεξουαλικών επιθέσεων σε παιδιά. Η μέση ηλικία έναρξης της νεανικής σεξουαλικής επιθετικότητας είναι τα 12 με 14 χρόνια.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατεύσουμε την ασφάλεια των παιδιών:

• Δίνουμε μεγάλη προσοχή και δεν βιαζόμαστε, όταν επιλέγουμε τους ανθρώπους που θα επιτρέψουμε να μπουν στο κύκλο των έμπιστων προσώπων της οικογένειάς μας. Eίμαστε πάντα σε ετοιμότητα, ώστε να αποκλείσουμε άμεσα κάποιον που μας έδωσε ενδείξεις ότι δεν είναι ασφαλής.

• Η πλειοψηφία των συμβάντων σεξουαλικής κακοποίησης (αλλά όχι όλα) συμβαίνουν όταν ενήλικες και παιδιά βρίσκονται σε καταστάσεις ένας προς έναν. Αυτός ο κίνδυνος μπορεί να μειωθεί, μειώνοντας αυτές τις ευκαιρίες. Σκεφτόμαστε προσεκτικά οποιαδήποτε κατάσταση απαιτεί να βρίσκεται ένα παιδί μόνο με έναν ενήλικα, σε συνθήκες χωρίς επίβλεψη. Υποστηρίζουμε δραστηριότητες που συμβαίνουν σε ομάδα, όπου υπάρχουν και άλλοι ενήλικες παρόντες ή σε χώρους όπου μπορεί κανείς να παρατηρεί ή να ακούει τον ενήλικο και το παιδί. Αν το παιδί μας πρέπει να μείνει μόνο με έναν ενήλικα, όταν εμείς δεν είμαστε παρόντες, ζητούμε από κάποιον τρίτο να εμφανίζεται κάπου κάπου απροειδοποίητα και να ελέγχει τα πράγματα.

Ενημερώνοντας τους ανθρώπους ότι δεν θεωρούμε δεδομένη την ασφάλεια του παιδιού μας, δίνουμε σε κάποιον πιθανό κακοποιητή το μήνυμα ότι το παιδί μας δεν είναι εύκολος στόχος.   

• Επιβλέπουμε τις παρέες που περιλαμβάνουν παιδιά διαφόρων ηλικιών, ειδικά όταν συγκεντρώνονται ή διανυκτερεύουν μαζί σε κάποιο χώρο. Η κακοποίηση συχνά συμβαίνει ενώ οι ενήλικες κάνουν κοινωνικές σχέσεις και τα παιδιά παίζουν χωρίς επίβλεψη, σε διαφορετικούς χώρους και περιοχές.

• Τα μυστικά παίζουν συχνά σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της αποπλάνησης. Για το λόγο αυτό μαθαίνουμε από νωρίς στα παιδιά ότι δεν υπάρχουν πράγματα που πρέπει να κρατούν μυστικά από τους γονείς τους, ακόμη κι όταν δείχνουν αθώα.

• Οι άνθρωποι που κακοποιούν σεξουαλικά παιδιά, τα κάνουν με τον τρόπο τους να αισθάνονται συνυπεύθυνα για την κακοποίησή τους. Συχνά κατηγορούν τα ίδια για την κακοποίησή τους, τους προκαλούν βαθιά αισθήματα ντροπής ή ενοχής, ώστε να φοβούνται την αποκάλυψη ή τα πείθουν ότι κάνεις δε θα τα πιστέψει, αν μιλήσουν. Όχι σπάνια, απειλούν ευθέως τα παιδιά με αντίποινα σε περίπτωση που μιλήσουν. Συνεπώς, εξηγούμε στα παιδιά ότι η ασφάλειά τους είναι το σημαντικότερο πράγμα και ότι ποτέ δε θα τα μαλώσουμε και δε θα τα κατηγορήσουμε για κάτι περίεργο, άβολο ή άσχημο που συνέβη, ώστε να αισθάνονται πάντα την άνεση να μας το εμπιστευθούν.

• Τέλος, η καλή επικοινωνία, οι σχέσεις οικειότητας και στοργής, η σωστή επίβλεψη και η συναισθηματική υποστήριξη των παιδιών από τους γονείς τους είναι το τεράστιο ζητούμενο και συγχρόνως η βάση της προστασίας των παιδιών από την σεξουαλική κακοποίηση και την εκμετάλλευση. Όπως ήδη ειπώθηκε, τα απομονωμένα παιδιά, εκείνα που δεν έχουν ουσιαστικούς δεσμούς με έμπιστους και φροντιστικούς ενηλίκους στη ζωή τους, τα παραμελημένα και αγνοημένα από τους γονείς τους παιδιά, είναι ο ευκολότερος στόχος για τους δράστες της σεξουαλικής κακοποίηση ή εκμετάλλευσης.

Ας ενεργοποιήσουμε όλα το δυναμικό της ευαισθησίας και της ανθρωπιάς που έχουμε εντός μας κι ας σταθούμε ως υπεύθυνοι ενήλικες  με συγκροτημένη σκέψη και πίστη στα ανθρώπινα δικαιώματα, απέναντι σ΄ αυτή την αθλιότητα που ονομάζεται παιδική κακοποίηση.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι καταγγελίες που αφορούν διαδικτυακή παιδική κακοποίηση (εικόνες/βίντεο παιδικής πορνογραφίας), παρουσιάζουν εντυπωσιακή αύξηση, καθώς οι δυνατότητες του διαδικτύου διευκολύνουν το έργο κυκλωμάτων και παιδεραστών. Έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε, όμως είναι εξαιρετικά θετικό βήμα το ότι οι τελευταίες εξελίξεις έχουν βοηθήσει πολύ στο να «ανοίξουν στόματα».

Εκπαιδευτικό υλικό ευαισθητοποίησης

Ο σκοπός  του video είναι να μιλήσει στα παιδιά, μέσα από τις εικόνες ενός παραμυθιού, για τους κινδύνους που κρύβει η μη ασφαλής χρήση του διαδικτύου. Το αρχικό video στο οποίο έγινε επεξεργασία (ελληνικοί υπότιτλοι, συρραφή των 3 κεφαλαίων), ανήκει στο facemoods (Promoting Responsible Online Surfing).

Spot «Η Κίκο και το φωτοσκορπούλι»

To βίντεο παρακάτω που απευθύνεται σε εφήβους επιμελήθηκε από τους μαθητές και παρουσιάστηκε στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας της Α’ Λυκείου με θέμα :
ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ:ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ

Η προστασία των Ανηλίκων στον Κυβερνοχώρο

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ασφαλούς Πλοήγησης στο Διαδίκτυο  στις 8 Φεβρουαρίου παρακολουθήστε την online εκπομπή από “Το Χαμόγελο του Παιδιού”. Στην εκπομπή παρουσιάζονται  οι κίνδυνοι που μπορεί να προκύψουν από την κακή χρήση του διαδικτύου καθώς, και οι τρόποι με τους οποίους  μπορούμε να τους αποφύγουμε αλλά και πως θα βγούμε από μία δύσκολη κατάσταση.
Στην εκπομπή συμμετέχει με το δικό του μήνυμα για την ασφάλεια στο Internet ο Διευθυντής Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Βασίλης Παπακώστας.

Ας δούμε δύο ακόμη ταινίες για τους κινδύνους που μπορεί να εμφανιστούν από την απερίσκεπτη χρήση του διαδικτύου.

Βγάλτε τις μάσκες από το διαδίκτυο

Μια παραγωγή του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου/Τομέας Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας (2007)

Διαδικτυακή Αποπλάνηση (grooming)

Με τον όρο διαδικτυακό grooming εννοούμε την διαδικασία της σεξουαλικής αποπλάνησης παιδιών όπου ο θύτης, δημιουργεί αρχικά μια σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί και το εισάγει αργά και σταδιακά στο σεξουαλικό στοιχείο. Ο απώτερος σκοπός είναι η σεξουαλική εκμετάλλευση του ανηλίκου. Το grooming και η σεξουαλική παρενόχληση μέσω διαδικτύου αποτελούν ποινικά κολάσιμες πράξεις (Άρθρο 337-Ποινικός κώδικας, Νόμος 4619/2019). 

Διαβάστε περισσότερα για την διαδικτυακή αποπλάνηση (grooming) κάνοντας κλικ στην παρακάτω εικόνα

Η Ομάδα Δικαιωμάτων του Παιδιού που την αποτελούν μαθητές-εθελοντές του ευρωπαϊκού μαθητικού εθελοντικού δικτύου @YouSmileTV αναδεικνύει το πρόβλημα των hate comments και μέσα από ένα spot που δημιούργησαν προσπαθούν να στηρίξουν κάθε Παιδί που έχει βρεθεί σε αυτή την κατάσταση.

Η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος συμμετέχει ενεργά στην καμπάνια ενημέρωσης της Europol «Say No!»

Στο πλαίσιο αυτό ενημερώνει τους πολίτες για τον σεξουαλικό εκβιασμό και εξαναγκασμό των παιδιών μέσω του διαδικτύου, γνωστού και ως«sextortion».

Τηλεοπτικό σποτ Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (Ασφαλής Πλοήγηση – Ημερίδες)

Ο σεξουαλικός διαδικτυακός εξαναγκασμός και εκβιασμός των παιδιών, γνωστός και ως «sextortion»

Αφορά στη μεθοδολογία διαδικτυακών δραστών να προσεγγίζουν τα θύματά τους με δόλιο τρόπο, παριστάνοντας συνομήλικους του ιδίου ή του αντιθέτου φίλου, συνομιλώντας μαζί τους, μέσω διαδικτυακών σελίδων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Στην περίπτωση του sextortion ο θύτης δημοσιοποιεί φωτογραφίες ή βίντεο με ερωτικές στιγμές εν αγνοία του θύματος, με οικονομικά κίνητρα ή πρόθεση εκδίκησης, την ώρα που τα θύματα βιώνουν μια πραγματική κακοποίηση.

Οι νέοι και τα παιδιά χρησιμοποιούν τη συνομιλία μέσω webcam για να επικοινωνήσουν με άλλους ανθρώπους. Ο κίνδυνος που μπορεί να προκύψει από την ακατάλληλη και μη προσεκτική χρήση αυτής της υπηρεσίας είναι ο εκβιασμός για ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα που μπορεί να περιέλθουν σε «λάθος χέρια».

Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών αυτών, κι αφού αποκτήσουν την εμπιστοσύνη των παιδιών με απατηλούς τρόπους, τους ζητούν υλικό ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων (φωτογραφίες ή βίντεο), για προσωπική δήθεν χρήση ή για επαγγελματική προώθηση, μέσω «ειδικών» (μόντελινγκ κλπ.).

Αφού παραλάβουν το σχετικό υλικό, στη συνέχεια, οι διαδικτυακοί δράστες, υπό την απειλή να δημοσιεύσουν το υλικό στο διαδίκτυο ή να το αποστείλουν στο οικείο περιβάλλον των θυμάτων, αποκαλύπτουν τους πραγματικούς τους σκοπούς, που είναι κυρίως σεξουαλικού ή και οικονομικού ενδιαφέροντος. Ειδικότερα, οι δράστες απαιτούν είτε την παραγωγή πρωτότυπου υλικού πορνογραφίας (φωτογραφίες ή και βίντεο με πορνογραφικό περιεχόμενο) είτε την κατ’ ιδίαν συνάντηση με τα θύματά τους είτε την καταβολή κάποιου σημαντικού χρηματικού ποσού.

 

Πολλά από τα περιστατικά σεξουαλικού διαδικτυακού εκβιασμού και εξαναγκασμού δεν καταγγέλλονται στις αρμόδιες Αρχές είτε γιατί το θύμα αισθάνεται ντροπή για το υλικό που κλήθηκε να παράγει, είτε γιατί δε γνωρίζει (λόγω της ανηλικότητας) ότι έχει διαπραχθεί έγκλημα σε βάρος του.

Για το λόγο αυτό η πανευρωπαϊκή εκστρατεία ενημέρωσης «Say No!» απευθύνεται σε άτομα που στοχοποιούνται από επιτήδειους και συμβουλεύει:

Μην ενδώσετε πληρώνοντας τον εκβιασμό και μην αισθάνεστε ντροπή να το καταγγείλετε στις αρμόδιες Αρχές επιβολής του νόμου (Αστυνομικές Αρχές)

Σε περίπτωση που κάποιος πέσει θύμα διαδικτυακού σεξουαλικού εξαναγκασμού και εκβιασμού προτείνεται να ακολουθήσει τα παρακάτω βήματα:

* να μην μοιράσει άλλο υλικό,να αναζητήσει βοήθεια,

* να μην διαγράψει τα αποδεικτικά στοιχεία (συνομιλιες, e-mail κτλ.)

* να διακόψει κάθε επικοινωνία, «μπλοκάροντας» τον επιτήδειο διαδικτυακό δράστη και

* να αναφέρει το συμβάν στις αρμόδιες Αστυνομικές ή Δικαστικές Αρχές (ειδικότερα στην Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος).

Επίσης είναι σημαντικό να ακολουθούμε τις παρακάτω συμβουλές:

* κάνουμε φίλους μόνο όσους γνωρίζουμε καλά,

* δεν ανταγωνιζόμαστε με την παρέα μας για το ποιος θα κάνει τους περισσότερους φίλους

* ορίζουμε στις Ρυθμίσεις Απορρήτου της συσκευής μας τι περιεχόμενο θέλουμε να φαίνεται στους άλλους,

* αποφεύγουμε το “check-in” στους χώρους που κινούμαστε (στο σχολείο, στη βόλτα ή μέρη που επισκεπτόμαστε συχνά),

* δε δημοσιεύουμε φωτογραφίες μου που “μαρτυρούν” τοποθεσίες, (π.χ. το σπίτι μας, το σχολείο μας)

* ποτέ δεν κάνουμε chat με κάποιον που δε γνωρίζουμε,

* προσέχουμε τις κινήσεις μας στην κάμερα, ενώ αν δεν την χρησιμοποιούμε καλό είναι να την καλύπτουμε με ένα αυτοκόλλητο,

* σκεφτόμαστε πολύ πριν δημοσιεύσουμε κάποια εικόνα ή κάποιο video, σεβόμενοι πάντοτε και τα προσωπικά δεδομένα των φίλων μας.

Προστατέψτε τα προσωπικά σας δεδομένα ….
Διαδικτυωθείτε, αλλά μην μπλεχτείτε

 

Σκέφτομαι. Προσέχω. Προστατεύομαι. Άλλωστε…
το Διαδίκτυο δεν είναι και μπακάλικο!

Η ευγενέστατη παντοπώλης μας είναι έτοιμη να εξυπηρετήσει κάθε παράλογη απαίτηση, φυσικά… με το αζημίωτο. Άλλωστε, δεν είναι ένα απλό μπακάλικο!

Πόσο ασφαλές, όμως, είναι τελικά ένα παντοπωλείο στο οποίο ΟΛΑ προσφέρονται ανεξέλεγκτα και σε αφθονία χωρίς κανέναν περιορισμό…;

 

Παρά τις προσπάθειες πρόληψης, κάθε χρόνο παρατηρείται αύξηση των καταγγελιών για παιδική πορνογραφία…

Το 58,8% των ανηλίκων έχει εκτεθεί σε σεξουαλικό περιεχόμενο online, ενώ το 5,9% ασχολείται με τυχερά παιχνίδια στο Διαδίκτυο.

ΜΜΕ και κοινωνία:
Ας  σεβαστούμε και ας προστατέψουμε τα  δικαιώματα του παιδιού

Η ανάγκη και το δικαίωμα της ενημέρωσης της κοινωνίας για θέματα που αφορούν τα παιδιά είναι πλήρως κατανοητή, ωστόσο θα πρέπει να τονιστεί και η ανάγκη σεβασμού της ιδιωτικότητας του παιδιού και της γενικότερης προστασίας του,  όπως αυτή απορρέει και από τα άρθρα της Διεθνούς  Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Η δημοσιοποίηση λεπτομερειών και στοιχείων του παιδιού έχει μεγάλο κίνδυνο την επαναθυματοποίηση του καθώς είναι σε ηλικία κατά την οποία έχει πλήρη πρόσβαση στην ειδησεογραφία και κατανόηση της παραβίασης της ιδιωτικότητας του. Είναι γνωστό ότι η δημοσιοποίηση όλων των λεπτομερειών που αφορούν γενικότερα την ιστορία των παιδιών που έχουν βιώσει βία τα κάνει να αισθάνονται ντροπή – καθώς υποχρεώνονται να κρύβονται απο τον περίγυρο τους -, άγχος, αποσύρονται από την κοινωνία  με συνεπακόλουθες αρνητικές συνέπειες στην ψυχοσυναισθηματική τους κατάσταση.

Quiz για τους Αγνώστους στο Διαδίκτυο

Quiz για την Ασφαλή Συμπεριφορά στο Διαδίκτυο

Quiz για τα Κοινωνικά Δίκτυα

Προστατέψετε τα παιδιά σας

Με αφορμή τα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας το τελευταίο διάστημα η Γραμμή Βοήθειας του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου (Help-line.gr) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας δίνει χρήσιμες συμβουλές σε γονείς για την πρόληψη της σεξουαλικής αποπλάνησης ανηλίκων μέσω διαδικτύου (grooming)

• Τα παιδιά είναι σημαντικό να μάθουν από νωρίς ότι το διαδίκτυο είναι ένας υπέροχος κόσμος στον οποίο θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όπως ακριβώς και στην πραγματική ζωή. 
• Ενημερώνουμε και συμφωνούμε με τα παιδιά ότι δεν πρέπει να επικοινωνούν με αγνώστους και ούτε να κανονίζουν δια ζώσης συναντήσεις με ανθρώπους που γνώρισαν διαδικτυακά.
• Ενημερώνουμε τα παιδιά ότι η σεξουαλική δραστηριότητα μεταξύ ενηλίκων και ανηλίκων απαγορεύεται αυστηρά και αποτελεί κακούργημα. 
• Είμαστε σε επιφυλακή για τυχόν ενδείξεις όπως για παράδειγμα ακραία αλλαγή συμπεριφοράς του παιδιού, κρύψιμο διαδικτυακών συνηθειών και παραλαβή ακριβών δώρων που δε δικαιολογούνται.
• Ενημερώνουμε το παιδί για τα διαθέσιμα εργαλεία ασφαλείας. Αν κάποιος το ενοχλήσει διαδικτυακά είναι σημαντικό να ξέρει ότι μπορεί να αποθηκεύσει το μήνυμα ή τη συζήτηση. Ένας εύκολος τρόπος να το κάνει αυτό είναι να χρησιμοποιήσει το print screen και να αποθηκεύσει την εικόνα σε ένα αρχείο. Πολλές υπηρεσίες έχουν εργαλεία που δίνουν τη δυνατότητα να μπλοκάρει και να αναφέρει χρήστες που γίνονται ενοχλητικοί. 
• Το σημαντικότερο όλων: Διατηρούμε μια καλή, στενή και δυνατή σχέση με τα παιδιά ούτως ώστε να απευθυνθούν σε εμάς ακόμα και σε περίπτωση που κάνουν κάποιο λάθος.
• Για ψυχολογική υποστήριξη και συμβουλές μπορείτε να απευθυνθείτε info@help-line.gr στους   ειδικευμένους  ψυχολόγους της Γραμμής Βοήθειας διαθέσιμη δωρεάν τηλεφωνικά στο 210-6007686 . Aκόμα οι ειδικοί της Γραμμής είναι διαθέσιμοι μέσω του mail e- Help–line.gr και μέσω  chat  συμβουλευτικής καθημερινά 14:00-17:00. Όλες οι κλήσεις και οι αναφορές είναι ανώνυμες και εμπιστευτικές. 

Είναι σημαντικό να ενημερώνεται η κοινωνία για την είδηση. Είναι εξίσου σημαντικό όμως να διαφυλλάσσεται και  η προστασία των παιδιών . Θα πρέπει όλοι οι επαγγελματίες και οι φορείς που δραστηριοποιούνται στο πεδίο της προστασίας του παιδιού να θωρακίζουμε την σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών.

Κανόνες ασφαλείας στα social media

Λήψη αρχείου

Διαδικτυακή Γενναιότητα – Συμβουλές

Είδες κάτι αρνητικό; Πες το!
Αν εντοπίσεις κάτι που σε κάνει να νιώσεις άβολα ή ακόμα χειρότερα, ανάφερέ το –να έχεις το θάρρος να το πεις σε κάποιον που εμπιστεύεσαι και μπορεί να βοηθήσει, όπως
σε έναν δάσκαλο, τον διευθυντή του σχολείου ή έναν γονέα.

Συζήτησέ το διεξοδικά.
Το να ζητάς βοήθεια όταν δεν είσαι βέβαιος/η τι πρέπει α κάνεις, είναι μια θαρραλέα πράξη. Είτε για να ζητήσεις βοήθεια για σένα ή κάποιον άλλον που έχει πληγωθεί
είτε για να προλάβεις την πρόκληση κάποιου κακού, είναι έξυπνο, υπεύθυνο και θαρραλέο να μιλήσεις σε κάποιον που εμπιστεύεσαι.

Ανάφερε ή/και μπλόκαρε ανάρμοστο περιεχόμενο.
Οι καταγγελίες βοηθούν τα εμπλεκόμενα άτομα, την κοινότητά τους, αλλά και τις ίδιες τις διαδικτυακές πλατφόρμες εφόσον χρησιμοποιούμε τα εργαλεία που διαθέτουν για να αποκλείσουμε ή/και να καταγγείλουμε κάτι σε μια ιστοσελίδα ή εφαρμογή.

Κράτα αποδείξεις.
Πριν αποκλείσεις ή καταγγείλεις κάποιο ανάρμοστο περιεχόμενο, είναι πάντα καλό να κρατήσεις πρώτα ένα στιγμιότυπο οθόνης, ώστε να έχεις μια καταγραφή της
κατάστασης.

Μη φοβηθείς!
Αν λάβεις κάποιο τρομαχτικό μήνυμα ή σχόλιο από κάποιον άγνωστο, δείξ’ το σε έναν ενήλικα που εμπιστεύεσαι και μπλόκαρε και κατάγγειλε τον αποστολέα.

Στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά S.O.S. 1056 καθημερινά λαμβάνονται κλήσεις  αλλά και μηνύματα στο CHAT 1056 από παιδιά που θέλουν να  αναφέρουν την κακοποίηση τους και να ξεφύγουν από τις άθλιες συνθήκες που ζουν. Υπάρχει λοιπόν ο κίνδυνος αυτά τα παιδιά που παρακολουθούν τί γίνεται να επιλέξουν την σιωπή προκειμένου να αποφύγουν τυχόν διαρροή των στοιχείων τους και της ιστορίας τους.

Eκπαιδευτικό και εποπτικό υλικό για την διδασκαλία στην τάξη με ενσωματωμένα σχέδια μαθημάτων και παραπομπές στην παρακάτω διαδραστική εικόνα:
“Ποτέ δεν φταις εσύ”_ Παιδική σεξουαλική κακοποίηση”

Πρόσθετο εκπαιδευτικό υλικό

1. Παίζω με το Φρίξο και μαθαίνω για το σώμα μου και τις διαπροσωπικές σχέσεις
   Εκπαιδευτικό πρόγραμμα σεξουαλικής αγωγής για την προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία

Ανακτήστε το πρόγραμμα σε αρχείο μορφής .pdf, ή δείτε συνολικά τη δράση επισκεπτόμενοι την ιστοσελίδα του προγράμματος.

2.   «ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ», Ι. Μενδρινού
(Θεατροπαιδαγωγικό πρόγραμμα
Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης & Πρόληψης της Σεξουαλικής Κακοποίησης στην πρώιμη και πρωτοσχολική ηλικία)

3 .  ΕΛΙΖΑ: Πρόγραμμα πρόληψης και αναγνώρισης της παιδικής κακοποίησης & Ασφαλές άγγιγμα

Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά δημιουργού4.0.