Ετικέτα: Ιστορία

Η ανάλυση των ιστορικών πηγών στο μάθημα της ιστορίας και ο ενδεδειγμένος τρόπος προσέγγισης τους προκαλούσαν και προκαλούν πονοκέφαλο στους μαθητές της θεωρητικής κατεύθυνσης. Κρίνεται λοιπόν σκόπιμο όλοι οι μαθητές να γνωρίζουν κάποιες βασικές παραμέτρους που αποτελούν απαραίτητη συνθήκη προκειμένου να επιτυγχάνεται η σωστή και ολοκληρωμένη προσέγγιση των πηγών αυτών.

• Αφού ο μαθητής διαβάσει καλά την πηγή, καλείται να εντοπίσει μέσα στο σύνολο της σχολικής ύλης το κεφάλαιο ή τα κεφάλαια εκείνα που είναι σχετικά με το θέμα της πηγής.
• Στόχος είναι η συγγραφή ενός ενιαίου κειμένου (με αρχή, μέση, τέλος) που θα χαρακτηρίζεται για τη συνοχή και την ομαλή ροή του.
• Στον πρόλογο θα πρέπει πάντα να επιχειρείται ο θεματικός και ο χρονικός εντοπισμός της πηγής (αναφορά στο θέμα και τη χρονική περίοδο κατά την οποία εκτυλίσσονται όσα αναφέρει το ιστορικό παράθεμα)
• Επιλογή του τρόπου ανάπτυξης : (παράθεση ή σύνθεση ή και συνδυασμός τους). Επιλέγοντας την παράθεση ο μαθητής αναπτύσσει ξεχωριστά τις πληροφορίες της πηγής από αυτές του βιβλίου, ενώ με τη σύνθεση επιχειρεί αναλύοντας την πηγή, παράλληλα να αναφέρει όλες τις σχετικές πληροφορίες του βιβλίου.

Ο δεύτερος τρόπος είναι δυσκολότερος και για αυτό βαθμολογείται ανάλογα.

·  Κάθε φορά που ο εξεταζόμενος αναφέρει ένα από τα στοιχεία της πηγής πρέπει να αποφεύγει την αντιγραφή και να είναι σε θέση να δημιουργεί ένα δικό του κείμενο, το οποίο, όπως ακριβώς και στην περίληψη, θα περιγράφει τα βασικά σημεία του πρωτότυπου κειμένου.

·  Ακολουθεί η παράθεση των πληροφοριών από το σχολικό βιβλίο που έχουν φυσικά σχέση με το θέμα της πηγής.

Στον επίλογο ο εξεταζόμενος μαθητής μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε :

• Ανακεφαλαίωση βασικών παραμέτρων της πηγής
• Προσπάθεια ανίχνευσης του βασικού στόχου του συγγραφέα του ιστορικού παραθέματος και σύγκριση των απόψεών του με αυτές του βιβλίου.
• Κριτική των θέσεων αυτών

ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Αυτό μόνο, όταν η πηγή διαφωνεί με το σχολικό βιβλίο

• Διατύπωση συμπεράσματος για την αξία της πηγής και αναγωγή της σε σχέση με το ελληνικό αλλά και διεθνές πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό ‘γίγνεσθαι’
• Κατάδειξη της συνέχειας μέσα από αναφορές στο μέλλον και προσπάθεια σκιαγράφησης των συνεπειών και αποτελεσμάτων των όσων αναφέρθηκαν προηγουμένως

ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Απαραίτητες είναι οι παραπομπές όπου αυτό κρίνεται σκόπιμο.

(κατά τη συγγραφή, τη διδασκαλία, την εξέταση)

Α΄ Προοίμιο: (Διευκρινίσεις):

Τι μπορεί να ονομάζουμε πηγή: όλα τα στοιχεία που μας προσφέρουν πληροφορίες για το παρελθόν της ανθρώπινης δράσης είναι πηγές ιστορικές (δυνητικά). Συγκεκριμένα:

1. Αφηγήσεις γραπτές  από άτομα που έδρασαν σε κάποια  ώρα, ή που αντέδρασαν, ή που  ήταν  παρατηρητές σύγχρονοι, ή που μελέτησαν εκείνη την πράξη μεταγενέστερα (και ίσως παραθέτουν τεκμήρια της έρευνάς τους) και έγραψαν, για να ενημερώσουν.
2. Κείμενα που γράφτηκαν σε σχέση  προς την πράξη εκείνη, όχι όμως με την πρόθεση  να προσφέρουν αφήγηση – πληροφόρηση, αλλά κείμενα που εγκλείουν πρωτογενείς τις προθέσεις ή διαθέσεις των δρώντων άμεσα ή έμμεσα (π.χ. το κείμενο ενός νόμου, οι συζητήσεις που έγιναν σε σχέση με το νόμο αυτό – ας πούμε το Ιδιώνυμο του 1929 –ίσως και  προεκλογικές εξαγγελίες του Βενιζέλου, το 1928,   για ένα τέτοιο νόμο ως πρόθεση).
3. Κείμενα που γράφτηκαν ως δευτερογενείς ενέργειες ή παρενέργειες κάποιου περιστατικού, (π.χ. περιστατικά ή κρίσεις που  ακολούθησαν τον παραπάνω νόμο, 4229/1929, το Ιδιώνυμο).
4. 4. Αφηγήσεις για περιστατικά άλλα, που έμμεσα ανάγονται σε κάποια ιστορική στιγμή, εξέλιξη, φάση, κατάσταση (π.χ. για ένα μετάλλιο που αποδόθηκε σε κάποιον ή κάποιους για τις υπηρεσίες τους, για ένα ανάθεμα που εκφράστηκε για άλλον , για τη δράση του, όπως την είδαν άλλοι-, για ένα ψήφισμα αναμνηστικό μιας ιστορίας, για την ανέγερση ενός  μνημείου π.χ. της προτομής του Ρήγα Φεραίου στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου, του Μνημείου Εθνικής Συμφιλίωσης στην Πλατεία Κλαυθμώνος ,1989). Όλα αυτά δηλώνουν ή υποδηλώνουν   έκφραση των συνειδήσεων εκείνων που προκάλεσαν τα περιστατικά ή παράγγειλαν αυτά τα μνημεία, κτίσματα μνήμης .
5. Αντικείμενα ή μνημεία που σώζονται  από κάποια ιστορική στιγμή, περίοδο, εξέλιξη, ίσως και πριν  από την επινόηση της γραφής. (π.χ. εργαλεία , τοιχογραφίες ή άλλα έργα τέχνης).

1. Φωτογραφικά ή ηχητικά τεκμήρια (ντοκουμέντα), που έχουμε για μια χρονική περίοδο – μετά από τις αντίστοιχες εφευρέσεις: της φωτογραφικής μηχανής και του μαγνητοφώνου –  και φωτογραφίζουν ή ηχογραφούν στιγμιότυπα με τρόπο αυθεντικό, έστω και αν έχουν ληφθεί τυχαία.
2. Έργα Τέχνης (θεατρικά, αναθηματικά, κινηματογραφικά, ζωγραφικά κλπ.) που ενδέχεται να εκφράζουν ιστορικά βιώματα των δημιουργών άμεσα ή έμμεσα (π.χ. κάποιες κωμωδίες του Αριστοφάνη, που ανάγονται  σε κοινωνικά, πολιτικά, πολεμικά γεγονότα της εποχής του , τελευταίες δεκαετίες του 5^ου αι. π.Χ. ).

Ευνόητο ότι η αξιοποίηση των πηγών προϋποθέτει εξακρίβωση της γνησιότητας και αξιοπιστίας τους και   προσεκτική  ερμηνεία τους.

Β΄. Βήματα προς ερμηνεία και αξιολόγηση των πηγών.

Πρώτη, λοιπόν, φροντίδα του ιστορικού είναι η εξακρίβωση της γνησιότητας και αξιοπιστίας της «πηγής».

Διευκρινίζουμε ότι άλλο θέμα είναι η γνησιότητα της πηγής και άλλο η αξιοπιστία, μπορεί λ.χ. να είμαστε βέβαιοι για τη γνησιότητα  ενός Ημερολογίου, όχι όμως  και για την αξιοπιστία των πληροφοριών που μας προσφέρει, γιατί  ενδέχεται κάποιες εγγραφές σε αυτό  να έγιναν για παραπλάνηση εκείνων που θα το διαβάσουν.

Το επόμενο βήμα είναι η ερμηνεία ή εξήγηση της πληροφορίας που έχουμε από μια πηγή γνήσια και αξιόπιστη. Με τον όρο ερμηνεία εννοούμε ότι αναζητούμε το τι ακριβώς είχε στο νου του –αν μπορούμε αυτό να το προσεγγίσουμε γνωσιακά- όταν ενεργούσε αυτός που έδρασε. Με τον όρο εξήγηση εννοούμε ότι αναζητούμε τα αντικειμενικά αίτια ή τους αντικειμενικούς λόγους που επηρέασαν τους δρώντες, ώστε να σκέπτονται και να δρουν έτσι που έδρασαν.

Δυο δείγματα πηγών από την πολιτική ζωή της χώρας κατά το 1928-29:

Σε προεκλογικό λόγο στη Θεσσαλονίκη (1928) ο Ελευθέριος Βενιζέλος είπε ανάμεσα σε άλλα:

«Θα στηρίξωμεν ακόμη αποτελεσματικώτερον το κοινωνικόν καθεστώς δια της  επιβαλλομένης αμέσου και ριζικής μεταρρυθμίσεως του εκπαιδευτικού μας συστήματος….»[1].

Και το 1929,  με εισηγητή τον Υπουργό Κων. Ζαβιτσάνο, προώθησε το νόμο  4229/1929, γνωστό ως «ιδιώνυμο». Στο άρθρο 1 διαβάζουμε: «Όστις  επιδιώκει την εφαρμογήν  ιδεών εχουσών ως τελικόν σκοπόν την δια βιαίων μέσων ανατροπήν του κρατούντος  κοινωνικού καθεστώτος …τιμωρείται…»[2]

Σε σχέση προς αυτά:

• Δεν έχουμε αμφιβολίες για τη γνησιότητά τους (πρόκειται για κείμενο δημοσιευμένο επίσημα σε Φ.Ε.Κ. την 25 Ιουλίου του 1929).
• Έχουμε ίσως κάποιον προβληματισμό για την αξιοπιστία τους: ποιον ακριβώς σκοπό επιδίωκε με το πρώτο (κείμενο προεκλογικό) και με το δεύτερο (κείμενο νομοθετικό), αν μάλιστα θυμηθούμε ότι, όταν ο Βενιζέλος προωθούσε το «ιδιώνυμο» κατά των αριστερών, οι υποθετικοί αυτοί ανατροπείς του καθεστώτος δεν είχαν καν εκπροσώπηση στη Βουλή.
• Θα κατανοήσουμε ίσως καλύτερα το «πνεύμα» της  «φιλελεύθερης» πολιτικής ηγεσίας, αν παραθέσουμε άλλες πηγές, συναφείς προς το ίδιο θέμα, αν θυμηθούμε ότι:.

–         Εκείνο τον ίδιο καιρό είχαν κορυφωθεί τα κοινωνικά προβλήματα (προσφυγιά,[3] εργατικό κίνημα[4], ανεργία, οικονομική δυσπραγία ….) και αντίστοιχες ιδεολογικές ζυμώσεις, σε επίπεδο διεθνές και ενδοελληνικό. Τότε (1928) το Σ.Ε.Κ.Ε. (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας  που  το 1922  μετονομάστηκε σε ΚΚΕ) συμπλήρωνε   δεκαετία  από την ίδρυσή του και συγκινούσε ιδεολογικά μάζες εργατών, κι ας μην είχε αντίστοιχη εκπροσώπηση στο Κοινοβούλιο.

–         Εκείνο τον καιρό εκδηλώνονται ως εκφραστές της νέας ιδεολογίας για κοινωνική  δικαιοσύνη  κορυφαίοι εκπρόσωποι της πνευματικής ζωής, όπως: Δημήτρης Γληνός, Κώστας Βάρναλης, Νίκος Καζαντζάκης, Μάρκος Αυγέρης, Κωστής Παλαμάς κ.ά.

–         Τότε διασπάστηκε ο Εκπαιδευτικός Όμιλος[5] και μια πτέρυγά του ακολούθησε αριστερή ιδεολογία.

–         Τότε (το 1928) είχε κυκλοφορήσει του Κωστή Παλαμά η ποιητική Συλλογή: Δειλοί και Πικροί στίχοι, από όπου επιλέγουμε μερικούς:

«Εμείς οι εργάτες είμαστε που με τον ίδρωτά μας/ ποτίζουμε τη γη για να γεννά…./εμείς οι εργάτες είμαστε που με τον ίδρωτά μας/ ζυμώνουμε  του κόσμου το ψωμί…[6]

Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα κοινωνικής αναταραχής και ιδεολογικών ζυμώσεων θορυβήθηκε η ηγεσία της αστικής πολιτικής τάξης και εκφράστηκε προεκλογικά με τρόπο που «πολιτικοποίησε»  πλήρως και την εκπαιδευτική πολιτική με τον προεκλογικό λόγο στη Θεσσαλονίκη, 1928): «Θα στηρίξωμεν ακόμη αποτελεσματικώτερον το κοινωνικόν καθεστώς δια της  επιβαλλομένης αμέσου και ριζικής μεταρρυθμίσεως του εκπαιδευτικού μας συστήματος….».

Γ΄. Αξιοποίηση των πηγών.

.1. Ο ιστορικός, επαγγελματίας ή ερασιτέχνης, έχουμε την προσδοκία ότι  προσπαθεί με βάση τις ποικίλες πηγές (που ενδέχεται να προσφέρουν και αντικρουόμενες πληροφορίες – αξιολογήσεις – ερμηνείες για τα γεγονότα, τα πρόσωπα, τις καταστάσεις) να δώσει μια ενιαία συνθετική αφήγηση, όσο μπορεί πιο αντικειμενική ως πρόθεση και αληθινή ως ουσία.

Ειδικότερα, για επιμέρους γεγονότα (π.χ. ψήφιση ενός νόμου), για καταστάσεις, εξελίξεις και δρώντα πρόσωπα ή κοινωνικές ομάδες  ή λαούς ή ολόκληρο τον κόσμο μας, επιχειρεί να απαντήσει στα ερωτήματα:

• Τι ακριβώς έγινε .
• Ποιοι έδρασαν και πώς.
• Πού έγιναν αυτά και πότε.
• Γιατί έγιναν όλα αυτά, εκεί, τότε, με αυτό  τον τρόπο.
• Ποιο αποτέλεσμα είχαν, άμεσο ή έμμεσο [7], χρονικά κοντινό ή απώτερο.

.2. Ο πολιτικός ή ο κοινωνιολόγος, ή κοινωνικός στοχαστής ενδέχεται από την ανάλυση και ερμηνεία και αξιολόγηση των ιστορικών δεδομένων να επιλέγει κάποια που εξυπηρετούν την πολιτική του ή τη θεωρία του ή την ιδεολογία του.

Λογουχάρη, ένας πολιτικός, οπαδός ή συνεχιστής του Βενιζέλου (βενιζελισμού), είναι πιθανό να εμμείνει κυρίως στους λόγους που οδήγησαν σε κείνη τη νομοθετική πράξη για το ιδιώνυμο: γιατί το εργατικό κίνημα είχε αγριέψει και η επαναστατική ιδεολογία που επιχειρούσε να περάσει το Κ Κ Ε,  τότε, αποτελούσε κίνδυνο για την ιθύνουσα κοινωνική τάξη, την αστική.

Ένας αντίπαλός του ενδέχεται να μείνει κυρίως στα αρνητικά στοιχεία που εγκλείει εκείνη η νομοθετική πρωτοβουλία (δίωξη του φρονήματος) και τις αρνητικές του συνέπειες, όπως αυτές διαφαίνονται   στις εξελίξεις (τις οποίες έχουν καταγράψει μελετητές, όπως ο Γ. Κατηφόρης, ο Φ. Κ. Βώρος,  σε δημοσιεύματα τα οποία μνημονεύσαμε στη   σημείωση  2 ).

Ένας Κοινωνιολόγος ή κοινωνικός στοχαστής ή πολιτικός  επιστήμονας ενδέχεται να οδηγήσει σε συμπεράσματα γενικευτικά για το πώς διαμορφώνεται η κοινωνική / πολιτική συνείδηση και δρα με κριτήριο τα συμφέροντα των ατόμων  και των κοινωνικών ομάδων / τάξεων / εθνών…Και να επικαλεστεί  στο σημείο τούτο την παρατήρηση του Marx: « δεν είναι η συνείδηση που διαμορφώνει το κοινωνικό είναι του (ανθρώπου) αλλά τούτο  (το κοινωνικό είναι) διαμορφώνει ή επηρεάζει τη συνείδηση και τη συνειδητή συμπεριφορά του ανθρώπου».

.3. Ο εκπαιδευτικός έχει λόγους  περισσότερους για αντικειμενική  παρουσίαση της Ιστορικής Αλήθειας, με όση μπορεί τεκμηρίωση (πηγές)  για πρόσθετους λόγους, παιδαγωγικούς, όταν και όσο του επιτρέπουν οι σχολικές συνθήκες. Συγκεκριμένα:

.α΄. Παρουσιάζει[8] την ιστορική  πραγματικότητα (γεγονός, ιστορική εξέλιξη, μια ιστορική εποχή, μια στιγμή της).

.β΄. Θυμίζει[9] τα βασικά ερωτήματα αναγνώρισης του θέματος: τι, ποιος ή ποιοι, πότε, πού, πώς, γιατί, με ποιες συνέπειες.

.γ΄. Προχωρεί σε διερεύνηση κυρίως του προ-τελευταίου ερωτήματος,(γιατί), με όση μπορεί αναφορά στις πηγές με στόχους συγκεκριμένους:

• Κατά πόσο η αφήγηση του βιβλίου ανταποκρίνεται στις πηγές.
• Πόσο φαίνονται οι πηγές πειστικές.
• Ποια από τις εκδοχές των πηγών φαίνεται πιο κοντά στην αλήθεια (τα κίνητρα της ανθρώπινης δράσης «κατά το ανθρώπειον», όπως θα  έγραφε  ο Θουκυδίδης) σύμφωνα με όλες τις συναφείς «πηγές», ερμηνείες, παραδοχές.

Στόχοι των ενεργειών του:

Με όλα αυτά γυμνάζει το μαθητικό ακροατήριο:

–         Στην αναζήτηση της αλήθειας,

–         Στην εκτίμηση της αξιοπιστίας των πηγών.

–         Στην εκτίμηση της αντικειμενικότητας του δημιουργού της πηγής,

–         Στην κριτική σκέψη,[10]

–         Στην αξιολόγηση (πηγών, πράξεων, προσώπων, κινήτρων) και την ερμηνεία τους,

–         Στην  προσέγγιση της ιστορικής ζωής και διαμόρφωση ιστορικής συνείδησης,

–         Στη διαρκή  επισήμανση των κινήτρων της ανθρώπινης δράσης.

–         Προετοιμάζει τους νέους να κατανοούν και ερμηνεύουν  το παρόν, που τους αφορά άμεσα.

Επίλογος .

Ευνόητο  είναι ότι ο εκπαιδευτικός για λόγους ποικίλους αδυνατεί να επιχειρήσει τέτοια ανάλυση για όλα ή για  πολλά από τα γεγονότα (εξελίξεις, καταστάσεις), που συναντά στο σχολικό πρόγραμμα. Επιλέγει κάποια που:

• Έχει γι’ αυτά προσιτό υλικό (πηγές) και ενημέρωση επαρκή. Ίσως έχει και κάποια πηγή συμπληρωματική για την κατανόηση του βασικού θέματος, π.χ. των επιπτώσεων του Ιδιωνύμου στην Κοινωνική ή ειδικότερα στην Εκπαιδευτική Πολιτική της χώρας.

Δείγμα τέτοιας πηγής: Ο υπουργός Παιδείας σε μια   συνεδρίαση   του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Συμβουλίου  (το 1931)  ανέλυσε την εκπαιδευτική  πολιτική του και κατέληξε, σύμφωνα με το  κλίμα του Ιδιωνύμου,  τότε: «Εκπαιδευτικοί οι οποίοι τυχόν δε συμφωνούν  δικαιούνται βεβαίως  να διατηρούν τας πεποιθήσεις των, αλλά ουχί και τας θέσεις των». (Δημ. Γληνός, Εκλεκτές Σελίδες, τομ. 3 εκδ. «Στοχαστής», σελ. 103).

• Κρίνει ότι ανταποκρίνονται στο  αντιληπτικό επίπεδο του ακροατηρίου του.
• Υπάρχουν ίσως ειδικές Οδηγίες να ασχοληθεί με αυτά.
• Εκτιμά ότι μπορεί να επιχειρήσει ανάλυση τέτοια στα πλαίσια του σχολικού προγράμματος εργασίας.

(Κι εγώ ομολογώ ότι πολύ λίγα από τα θέματα Ιστορίας του 20^ου αιώνα μπορώ να  προσεγγίσω με τον τρόπο που παρουσίασα το Ιδιώνυμο)[11] .

Φ. Κ. Βώρος

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

.α΄ Πρόταση για μια σύντομη συνθετική εργασία:

«Με βάση τις διάσπαρτες αποσπασματικές πληροφορίες για το Ιδιώνυμο, που περιλαμβάνονται στο άρθρο τούτο, παρακαλώ γράψετε τι γνωρίζετε σεις για το Ιδιώνυμο, Ειδικότερα:

• Τι ήταν.
• Γιατί νομοθετήθηκε.
• Κατά τι διαφέρει από τη συνήθη ποινική νομοθεσία (διώκεται το φρόνημα, όχι η πράξη).
• Πώς χρησιμοποιήθηκε στην Ελληνική Κοινωνία.
• Γιατί, άραγε, ο Γ. Κατηφόρης έδωσε στο έργο του τον τίτλο Νομοθεσία των Βαρβαρων;
• Σε τι διαφέρει, άραγε, το Ιδιώνυμο ως δίωξη του φρονήματος από άλλους ποινικούς νόμους; (Δείτε την επόμενη παράγραφο)
• Ο υπουργός Παιδείας του 1931 ως Αρχηγός Κόμματος το 1962-63 βροντοφώναζε σε προεκλογικές συγκεντρώσεις: «Το φρόνημα είναι ελεύθερον, διώκεται μόνον  η πράξις, η παράνομος πράξις». Υπάρχει μήπως διαφορά στις διακηρύξεις του τις αρχικές (1931) και μεταγενέστερες (1962-63); Ποια;

.β΄. Δείγμα αξιοποίησης «πηγών» σε συγκεκριμένη ενότητα σχολικού βιβλίου (Β. Σκουλάτου- Ν. Δημακόπουλου- Σ. Κόνδη, τόμος Γ΄ για την Γ΄ Λυκείου), για να ασκείται ο μαθητής  και στον τρόπο εξετάσεων.

Στις σελίδες 21-29 του παραπάνω βιβλίου αναλύεται το θέμα: Η πρώτη διακυβέρνηση του Βενιζέλου και το μεταρρυθμιστικό της έργο (1910-12).

Σύνοψη του περιεχομένου:

–         Ο στρατιωτικός Σύνδεσμος έκανε το γνωστό  Κίνημα στο Γουδί (Αύγουστος 1909). Κάλεσαν το Βενιζέλο ως πολιτικό σύμβουλο κι εκείνος τους είπε: «…» (α΄ κείμενο του Γ. Ασπρέα).

–         Ο Βενιζέλος  αποκρούει τις σκέψεις για Βουλή Συντακτική, προτείνει Αναθεωρητική. Έτσι κερδίζει έμμεσα και την εύνοια του βασιλιά (κείμενα β΄, γ΄ επίσης του Γ. Ασπρέα,  και κείμενο δημόσιας ομιλίας του Βενιζέλου, σελ. 24-25 του βιβλίου των μαθητών).

–         Ο Βενιζέλος καλείται στην Πρωθυπουργία (αρχές Οκτώβρη 1910) και προωθεί αναθεώρηση του Συντάγματος (1911), με όποιες έκρινε αναγκαίες και εφικτές μεταρρυθμίσεις. Εδραιώνει τη θέση του και…επαναφέρει το Διάδοχο και τους πρίγκιπες στο στρατό. Επικρίνεται γι’ αυτό από πολλούς και  από τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου και το Νικόλαο  Ζορμπά, αρχηγό του Στρατιωτικού Συνδέσμου. (Σχετικά κείμενα στις σελίδες 27-28).

Για να αξιοποιήσω τις πηγές για την επίτευξη των στόχων  που  μνημόνευσα παραπάνω (σελ. 6), ετοιμάζω ερωτήσεις όπως οι παρακάτω:

–         Ποιες περιστάσεις έφεραν το Βενιζέλο στην πολιτική σκηνή;

–         Ποια η στάση του Βενιζέλου έναντι του Στρατιωτικού Συνδέσμου;

–         Ποια τα βασικά πολιτικά – πολιτειακά ζητήματα για τη Βουλή του 1910; (Αναθεωρητική – Συντακτική …)

–         Ποια η επιλογή του Βενιζέλου;  (Πού και πώς εκφράστηκε;);

–         Αυτή η επιλογή μήπως ευνόησε το Βενιζέλο στις σχέσεις του με τα Ανάκτορα; Παρακαλώ αναλύσετε την άποψή σας.

–         Πώς εκδηλώθηκε αυτή η εύνοια; (Πρωθυπουργία τον Οκτώβρη του 1910).

–         Από πλευρά Βενιζέλου: προωθήθηκαν ποικίλες μεταρρυθμίσεις και……επαναφορά των πριγκίπων στο στράτευμα. Ποια  η Κριτική  από τον Αλ. Παπαναστασίου και τον Ν. Ζορμπά.

–         Συνοπτικά : Ποια η πολιτική σταδιοδρομία του Βενιζέλου από το Φθινόπωρο του 1909 ως το Μάρτιο του 1912 (που τερματίστηκε  το έργο της Αναθεωρητικής);

–         Ποιους τύπους Βουλής διακρίνετε (Τακτική Νομοθετική / Έκτακτη Αναθεωρητική – Συντακτική), Ποια διαφορά βλέπετε;

Με τέτοιες ερωτήσεις επιδιώκουμε :

–         παρεμβολή των πηγών στη μαθησιακή διαδικασία

–         βαθύτερη κατανόηση της αφήγησης των συγγραφέων

–         συνεχή άσκηση των μαθητών στους παιδαγωγικούς στόχους  που προαναφέραμε (σελ. 6)

–         διαρκή άσκηση των μαθητών στους τρόπους εξέτασης που θα αντιμετωπίσουν.

Αυτονόητο ότι εδώ περιοριστήκαμε στις πηγές που μας έδωσαν οι συγγραφείς.

.γ΄ Δείγμα ερωτήσεων για καλύτερη σπουδή κάποιου κειμένου.

Οι ερωτήσεις που δίνουμε παρακάτω είναι ενδεικτικές ως προς την κατεύθυνση  και το πλήθος, όλες όμως υπηρετούν ένα κύριο στόχο:

Στρέφουν την προσοχή προς το διδασκόμενο κείμενο για βαθύτερη διείσδυση στο περιεχόμενό του και ενδεχόμενα και βελτίωσή του γλωσσική, εννοιολογική, συλλογιστική.  Τελική επιδίωξη πάντως είναι να εθίζονται τα παιδιά να ερευνούν μόνα τους με τρόπο ανάλογο κάθε κείμενο που διαβάζουν  και να διατυπώνουν ανάλογες απορίες και προτάσεις.

Ευνόητο ότι ο δάσκαλος  αξιοποιεί τόσες ερωτήσεις  όσες του επιτρέπει ο χρόνος και επιλέγει ο ίδιος ποιες  και με ποια προτεραιότητα και σε ποιες παραγράφους του κειμένου του.

..α΄ Αντιγράφω από το βιβλίο Ιστορίας (για την γ΄ τάξη Λυκείου) σ. 21:   «Ο Βενιζέλος αντιτάχθηκε στην ιδέα να τεθεί πολιτειακό ζήτημα….Συμφωνήθηκε να προκηρυχθούν εκλογές για Αναθεωρητική Βουλή…».

Ερωτήσεις:

–  Τι σημαίνει, άραγε, πολιτειακό  ζήτημα;

–  Ποιοι το έθεταν  και από ποιες αφορμές;

–  Γιατί ο Βενιζέλος  αντιτάχθηκε; Με ποια επιχειρήματα; Ποιοι, άραγε ένιωθαν  άνετα ακούγοντας την  άποψη του Βενιζέλου;

–  Ποια σχέση υπάρχει ανάμεσα στις δυο προτάσεις που αντιγράψαμε παραπάνω (για πολιτειακό ζήτημα ή Αναθεωρητική Βουλή); Εκφράζουν απόψεις  ομόρροπες ή αντίρροπες;

–    Ποια από αυτές τελικά επικράτησε και με ποιες συνέπειες για την πολιτική ζωή της χώρας;

Μπορείτε να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις, άμεσα, με όσα γνωρίζετε τώρα,  ή  (καλύτερα)  αφού διαβάσετε όλη την ενότητα, σελ. 21-29.

.β΄. Μεταφέρω από το βιβλίο Αρχές Φιλοσοφίας ( Β΄ Λυκείου, Θεωρητική Κατεύθυνση) σελ. 17-18:

Ο συγγραφέας, με αφετηρία τη Φιλοσοφία του Παρμενίδη, επιχειρεί να διευκρινίσει έναν όρο της Λογικής: την έννοια. Και γράφει ανάμεσα σε άλλα:
«Αναφερόμενοι στην «έννοια» ενός όντος  θα πρέπει να εννοούμε μια σύντομη περιγραφή, όπου περιλαμβάνονται τα βασικά χαρακτηριστικά του. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της γάτας;….Η έννοια της γάτας είναι παρούσα σε κάθε γάτα  χωριστά και  παραμένει η ίδια όσες μεταβολές και υποστεί στη φυσική της κατάσταση….»

Ερωτήματα  Απορίες (το χωρίο τούτο απαιτεί ερωτήσεις κατανόησης και  διευκρίνισης των εννοιών):

–         Η παρουσίαση της έννοιας είναι κατ’ ανάγκη περιγραφή;

Αν πρόκειται για την έννοα της ισότητας ή της δικαιοσύνης , ποια περιγραφή θα δώσετε; (Μήπως είναι πιο σωστό να μιλάμε για καταγραφή βασικών γνωρισμάτων);

–         Η έννοια της γάτας είναι παρούσα στη γάτα ή στον εγκέφαλο που νοεί;

–           Παραμένει πάντα ίδια η έννοια ή τροποποιείται η νοητή αυτή εικόνα ανάλογα με τα δεδομένα που βρίσκει ο νους, όταν διαμορφώνει και εγγράφει  μια έννοια; Αν μιλήσουμε για την έννοια  «μέσα επικοινωνίας του ανθρώπου» είναι σήμερα τα ίδια με εκείνα που είχαμε πριν 20 χρόνια; Σήμερα εντάσσουμε στην έννοια αυτή και τα: κινητά τηλέφωνα και το Διαδίκτυο (Internet), διαμέσου του δικού μας ηλεκτρονικού υπολογιστή. Μπορούμε να πούμε παραμένει ίδια η αρχική έννοια;

–         Τι γνώμη έχετε; Θέλετε να τροποποιήσετε τον ορισμό που έδωσε ο συγγραφέας για τον όρο έννοια; (Για διευκόλυνση μόνο παραθέτουμε τον ορισμό που έχει γράψει ένας ειδικός, ο Θεοφ. Βορέας:   (Λογική, σελ. 48): «έννοια είναι καθολική παράστασις περιλαμβάνουσα τα κύρια γνωρίσματα ενός  ή πλειόνων αντικειμένων (ομοειδών), δια των οποίων (γνωρισμάτων) εκφράζεται η ουσία αυτών» (των αντικειμένων).

Copyright © 2002 F. K. Voros

url: www.voros.gr e-mail: info@voros.gr

[2] Γ. Κατηφόρη , Νομοθεσία των Βαρβάρων. Ο συγγραφέας αναφέρεται γενικότερα  στα νομοθετήματα του τύπου αυτού –δίωξη του φρονήματος  – πριν και μετά το Ιδιώνυμο (του 1929), σ. 64-76.

Παύλου Πετρίδη, Πολιτικές Δυνάμεις και Συνταγματικοί Θεσμοί στη Νεότερη Ελλάδα 1844-1936, σελ. 170-176, Εκδόσεις Σάκκουλα ,1983.

Περιστατικά επίκλησης ή εφαρμογής του Ιδιωνύμου (από 1931 ως 1974) στο άρθρο του Φ. Κ. Βώρου, «Από την Ιστορία της Ελληνικής Εκπαίδευσης: Ένα Κεφάλαιο Μεγαλείου και Οδύνης » (περιοδικό «Εκπαιδευτικά», τ. 14).

[3] Φ. Κ. Βώρου, κ.α. Ιστορία από τις Πηγές (ειδικά στο κεφ. «Μικρασιατικός Πόλεμος» 1918-1923) σελ. 384-396. Επίσης Ι. Ε.Ε., τ.  ΙΕ΄ σελ. 246-47.

Και : Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, Η Έξοδος.

Γρηγορίου Δαφνή, Η Ελλάς μεταξύ  των δύο Πολέμων, Β΄ σελ.94-97.

[4] – Δ. Λιβιεράτου, Κοινωνικοί Αγώνες στην Ελλάδα (1924-1931): Από την Καταφρόνια μια καινούργια αυγή.

– Γρηγ. Δαφνή, ο.π. 91-94.

– Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» (Κ.Κ.Ε.)Η Πρώτη Δεκαετία

[5] Ο Εκπαιδευτικός Όμιλος είχε ιδρυθεί αρχές του 20ού αι.   από εκπαιδευτικούς που ζητούσαν μεταρρυθμίσεις, γλώσσα δημοτική…(Δελμούζος, Γληνός, Τριανταφυλλίδης…) Οι ιδεολογικές ζυμώσεις της δεκαετίας του 1920 προκάλεσαν έντονες τριβές και στους κόλπους του Ομίλου. Κρίθηκαν στα πλαίσια έντονων συζητήσεων σε συνέδριο των μελών το 1927. Εκεί εκδηλώθηκε διάσταση – διάσπαση ανάμεσα σε κείνους που συντάχθηκαν με το Δελμούζο και κείνους , τους περισσότερους,   που ακολούθησαν το Γληνό (Λεπτομέρειες στο: Θεοφάνης Δ. Χατζηστεφανίδης, Ιστορία της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης 1821-1986, σελ. 178-188.

[6] Ενδεικτικοί οι στίχοι του Κ. Παλαμά, ο οποίος δεν ήταν ούτε πολιτικός, ούτε κοινωνιολόγος, αλλά ευαίσθητος  για την κοινωνική δικαιοσύνη ποιητής. Και  συνέχιζε: Στου κόσμου τους θησαυριστές, το βιος σου, εργάτη, / νόμοι στο τρώνε αδικητές, χωρίς ντροπή/…Δικαιοσύνη, βρόντηξε, και  λάμψε, Προκοπή».

[7] Πρόκειται   για 6 ερωτήματα γνωριμίας με μία ιστορική πραγματικότητα (ένα ιστορικό γεγονός):τι, 4π (ποιος, πού, πότε, πώς), γιατί. Οι Άγγλοι έχουν αντίστοιχα: five Ws plus one h (πέντε w και ένα h): what, who, where, when how, why.

[8] Με όποιον τρόπο διδακτικής πρακτικής έχει επιλέξει για  εκκίνηση  ο ίδιος.

Λογουχάρη:

α΄. Ανακοινώνει: «Το θέμα μας σήμερα, κατά το πρόγραμμα είναι»:…..

β΄. Έχει ίσως προϊδεάσει το ακροατήριό του σε προγενέστερη συνάντηση λέγοντας: «διαβάστε τις σελίδες α-β του βιβλίου σας, όπου το θέμα ψ, το οποίο θα μας απασχολήσει την Τετάρτη».

γ΄. Έχει αναθέσει στη μαθήτρια Άννα και στο μαθητή Ονούφριο να παρουσιάσουν  αντίστοιχα μία σελίδα από το βιβλίο του Γ. Κατηφόρη ή το άρθρο του Φ. Κ. Βώρου (μνημονεύτηκαν στη  σημ. 2).

δ΄. Επισκέπτεται μαζί με τους μαθητές του ειδικό  site στο διαδίκτυο (Internet), όπου δρόμοι πολλοί με ποικίλες  πληροφορίες «πηγές» για το θέμα που ερευνούν ο δάσκαλος και οι μαθητές του…..

[9] Π.χ. το Ιδιώνυμο ως νόμο 4229/1929, τις εξελίξεις από το 1918…1929, που οδήγησαν σε αυτή τη νομοθετική δράση, την ελληνική κοινωνία από τα πρώτα βήματα αστικής τάξης – εκβιομηχάνισης ως …το Μεσοπόλεμο, τη στιγμή της συζήτησης στη Βουλή και της τελικής ψήφισης και δημοσίευσης του νόμου τον Ιούλιο  του 1929.

[10] Φ. Κ. Βώρου, Φιλοσοφία της Εκπαίδευσης, κεφ. ε΄, ζ΄.

[11] Ένα δείγμα τέτοιας διερεύνησης επιχείρησα για άλλους λόγους,  αλλού: Τρόποι Σπουδής και Διδασκαλίας της Ιστορίας, σελ. 304-349, όπου τα θέματα:

.α΄ «Πώς και γιατί υπογράφτηκε το Γερμανοσοβιετικό  Σύμφωνο» (του 1939)».

.β΄. «Η Βρετανική Πολιτική στην Ελλάδα κατά την Κατοχή (1942-44) και ο θάνατος του Δημ. Ψαρρού» (άνοιξη 1944).

.γ΄. «Διερεύνηση μιας ανακρίβειας: Ποιος υπόγραψε το «επονείδιστο διάταγμα» παύσης χιλιάδων εκπαιδευτικών το 1946-47;»

Η αντιμετώπιση των ερωτήσεων της Δεύτερης ομάδας

Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει δύο ερωτήσεις – από 25 μονάδες η καθεμία – που η απάντησή τους απαιτεί το συνδυασμό ιστορικών γνώσεων (κυρίως των πληροφοριών που παρέχει το διδακτικό εγχειρίδιο) και των στοιχείων που θα αντλήσει ο μαθητής από τα ιστορικά παραθέματα που δίδονται. Γι’ αυτό το λόγο παρατίθενται σε αποσπάσματα ή και ολόκληρα κείμενα, ιστορικά δοκίμια, άρθρα, ειδήσεις, γελοιογραφίες, γκραβούρες, γραφήματα κτλ, δηλαδή άμεσες ή έμμεσες πηγές ιστορικής πληροφόρησης από τις οποίες ο μαθητής πρέπει να αποσπάσει τις σχετικές πληροφορίες, να τις εντάξει χρονικά και να τις συνδέσει με την ιστορική αφήγηση.

Ακολουθούν μερικοί από τους τρόπους αντιμετώπισης αυτών των ερωτήσεων με την ελπίδα ότι μπορεί να ευκολύνουν το μαθητή σε αυτή την επίπονη εργασία:

ΠΡΩΤΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ

Δομή/διάγραμμα πρώτου τρόπου απάντησης:

1. Εισαγωγή :

Μπορεί να είναι σχετική με τη δομή της απάντησης, ή με την πολιτική, κοινωνική, οικονομική, χρονολογική, κτλ ένταξη του θέματος, ή να εμπεριέχει το θέμα και τη θέση του μαθητή για το ιστορικό συμβάν, ή να είναι μια άλλη ,σχετική με τα ιστορικά γεγονότα , παράγραφος από το ιστορικό εγχειρίδιο ή …

(Μπορεί και να μην υπάρχει εισαγωγή αλλά να ξεκινά ο μαθητής κατευθείαν την απάντησή του με την αναφορά του στις ιστορικές του γνώσεις ).

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ

2. Ιστορικές γνώσεις :

Παράθεση των ιστορικών γνώσεων , όσο το δυνατόν πιο κοντά στις πληροφορίες που δίνει το σχολικό εγχειρίδιο.

Οι μαθητές συνηθίζουν να αρχίζουν αυτό το μέρος της απάντησης με τη φράση: « Όπως γνωρίζουμε από τις ιστορικές μας γνώσεις…» ή « Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο…»

3. Πληροφορίες από το ιστορικό παράθεμα :

Οργανωμένη καταγραφή των πληροφοριών που σταχυολόγησε ο μαθητής από το/τα ιστορικό παράθεμα/παραθέματα και σύνδεσή τους με τις ιστορικές γνώσεις που παρέθεσε στο προηγούμενο μέρος.

Συχνά οι μαθητές επιχειρούν την απλή αντιγραφή σχετικών (ή και άσχετων) τμημάτων του ιστορικού παραθέματος χωρίς να τονίζουν τα σημεία που ενδιαφέρουν. Έτσι δεν απαντούν ακριβώς στα ζητούμενα και … χάνουν πολύτιμους βαθμούς. Άλλες πάλι φορές αρκούνται σε μια γενικόλογη αναφορά στοιχείων του παραθέματος χωρίς συγκεκριμένες αναφορές, χωρίς να φαίνεται δηλαδή από ποιο σημείο του κειμένου αλίευσαν τις πληροφορίες. Είναι φανερό πως δεν αρκεί η αντιγραφή των στοιχείων που προσφέρει η πηγή, ούτε η αναφορά τους, έστω και με άλλη διατύπωση. Είναι απαραίτητο να επιλέγονται προσεκτικά οι χρήσιμες πληροφορίες, να ιεραρχούνται ή κατά περίπτωση να ομαδοποιούνται και , προπαντός, να συνδέονται με την ιστορική αφήγηση τα ζητούμενα του θέματος.

Για να είναι η απάντηση ολοκληρωμένη κατά τη σύνδεση των ιστορικών γνώσεων και των στοιχείων του παραθέματος καλό είναι να γίνονται συγκεκριμένες αναφορές.

Οι μαθητές συνηθίζουν να αρχίζουν αυτό το μέρος της απάντησης με τη φράση: « Όπως πληροφορούμαστε από το ιστορικό παράθεμα, το οποίο είναι απόσπασμα από το έργο του …. με τίτλο… εκδόσεις…» ή « Σύμφωνα με την ιστορική πηγή… του…»

4. Σύνθεση /Επίλογος :

Σ’ αυτό το μέρος ολοκληρώνεται η απάντηση γιατί επιχειρείται η οριστική αποτίμηση, η αξιολόγηση, η πύκνωση όσων προαναφέρθηκαν , ανάλογα με αυτά που ζητά η ερώτηση. Επισημαίνεται επίσης η συμφωνία ή η ασυμφωνία μεταξύ των ιστορικών γνώσεων και των πληροφοριών που αποκόμισε ο μαθητής από την ανάγνωση του ιστορικού παραθέματος

ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ

Ο δεύτερος τρόπος απάντησης είναι παραλλαγή του πρώτου , μια διαφοροποίηση δηλαδή στην οργάνωση της απάντησης. Συγκεκριμένα ο μαθητής μπορεί να αρχίσει το κύριο μέρος της ανάπτυξής του από τις πληροφορίες που παρέχει το ιστορικό παράθεμα και μετά να συνεχίσει με την παράθεση των ιστορικών γνώσεων. Αυτό σημαίνει βέβαια ότι πρέπει να γίνουν και μια σειρά από αλλαγές, οπότε το διάγραμμα της απάντησης θα είναι περίπου αυτό:

Δομή/διάγραμμα δεύτερου τρόπου απάντησης:

1. Εισαγωγή : (ακριβώς ίδια με τον πρώτο τρόπο)

Μπορεί να είναι σχετική με τη δομή της απάντησης, ή με την πολιτική, κοινωνική, οικονομική, χρονολογική, κτλ ένταξη του θέματος, ή να εμπεριέχει το θέμα και τη θέση του μαθητή για το ιστορικό συμβάν, ή να είναι μια άλλη ,σχετική με τα ιστορικά γεγονότα , παράγραφος από το ιστορικό εγχειρίδιο ή …

(Μπορεί και να μην υπάρχει εισαγωγή αλλά να ξεκινά ο μαθητής κατευθείαν την απάντησή του με την αναφορά του στις ιστορικές του γνώσεις ).

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ

2. Πληροφορίες από το ιστορικό παράθεμα :

Οργανωμένη καταγραφή των πληροφοριών που σταχυολογεί ο μαθητής από το/τα ιστορικό παράθεμα/παραθέματα με γνώμονα τα ερωτήματα του θέματος.

Συχνά οι μαθητές επιχειρούν την απλή αντιγραφή σχετικών (ή και άσχετων) τμημάτων του ιστορικού παραθέματος χωρίς έμφαση στα σημεία που ενδιαφέρουν. Έτσι δεν απαντούν ακριβώς στα ζητούμενα και … χάνουν πολύτιμους βαθμούς. Άλλες πάλι φορές αρκούνται σε μια γενικόλογη αναφορά στοιχείων του παραθέματος χωρίς συγκεκριμένες αναφορές, χωρίς να φαίνεται δηλαδή από ποιο σημείο του κειμένου αλίευσαν τις πληροφορίες. Είναι φανερό πως δεν αρκεί η αντιγραφή των στοιχείων που προσφέρει η πηγή, ούτε η αναφορά τους, έστω και με άλλη διατύπωση. Είναι απαραίτητο να επιλέγονται προσεκτικά οι χρήσιμες πληροφορίες, να ιεραρχούνται ή κατά περίπτωση να ομαδοποιούνται και , προπαντός, να συνδέονται με τα ζητούμενα του θέματος.

Οι μαθητές συνηθίζουν να αρχίζουν αυτό το μέρος της απάντησης με τη φράση: « Όπως πληροφορούμαστε από το ιστορικό παράθεμα, το οποίο είναι απόσπασμα από το έργο του …. με τίτλο… εκδόσεις…» ή « Σύμφωνα με την ιστορική πηγή… του…»

3. Ιστορικές γνώσεις :

Παράθεση των ιστορικών γνώσεων , όσο το δυνατόν πιο κοντά στις πληροφορίες που δίνει το σχολικό εγχειρίδιο. Κάθε φορά που παραθέτει ο μαθητής μια πληροφορία για την οποία έγινε ήδη λόγος στα σχετικά με το ιστορικό παράθεμα πρέπει να το επισημαίνει.

Οι μαθητές συνηθίζουν να αρχίζουν αυτό το μέρος της απάντησης με τη φράση: « Όπως γνωρίζουμε από τις ιστορικές μας γνώσεις…» ή « Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο…».

4. Σύνθεση /Επίλογος : (ακριβώς ίδιος με τον πρώτο τρόπο)

Σ’ αυτό το μέρος ολοκληρώνεται η απάντηση γιατί επιχειρείται η οριστική αποτίμηση, η αξιολόγηση, η πύκνωση όσων προαναφέρθηκαν , ανάλογα με αυτά που ζητά η ερώτηση. Επισημαίνεται επίσης η συμφωνία ή η ασυμφωνία μεταξύ των ιστορικών γνώσεων και των πληροφοριών που αποκόμισε ο μαθητής από την ανάγνωση του ιστορικού παραθέματος

ΤΡΙΤΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ

Ο τρίτοςτρόπος ανάπτυξης είναι συνδυασμός της ιστορικής αφήγησης και των πληροφοριών που παρέχει το ιστορικό παράθεμα.

Ο μαθητής μπορεί να χρησιμοποιήσει την ιστορική αφήγηση ως καμβά, τον οποίο θα εμπλουτίσειμε τις πληροφορίες που θα συλλέξει από την πηγή, παραθέτοντας και συγκεκριμένες αναφορές, ώστε να κατατοπίζει τον αναγνώστη για το ακριβές σημείο από το οποίο άντλησε την πληροφορία.

Μπορεί , επίσης, ως βάση να χρησιμοποιήσει το κείμενο του ιστορικού παραθέματος και από τις πληροφορίες που παραθέτει αυτό να αφορμάται και να ανακαλεί την ιστορική αφήγηση. Σ’ αυτή την περίπτωση πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός γιατί θα αντιμετωπίσει εντονότερα τον κίνδυνο να παραλείψει κάποια πληροφορία από το σχολικό του βιβλίο.

Είναι πάλι δυνατόν να συνδυάσει τις πληροφορίες ιστορικής αφήγησης και πηγών με διαφορετικούς τρόπους. Με χρονική ακολουθία, για παράδειγμα, αν είναι σε θέση να οργανώσει την ύλη με αυτή τη μέθοδο και παράλληλα να απαντήσει σωστά στην ερώτηση. Με τη διάκριση των γεγονότων σε πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά κτλ. επίσης αν το ερώτημα ζητάει κάτι τέτοιο κι αν ο ίδιος θεωρεί ότι μια απάντηση τέτοιου τύπου είναι εύστοχη.

Δομή/Διάγραμμα τρίτου τρόπου απάντησης

1. Εισαγωγή : (ακριβώς ίδια με τους άλλους τρόπους)

Μπορεί να είναι σχετική με τη δομή της απάντησης, ή με την πολιτική, κοινωνική, οικονομική, χρονολογική, κτλ ένταξη του θέματος, ή να εμπεριέχει το θέμα και τη θέση του μαθητή για το ιστορικό συμβάν, ή να είναι μια άλλη ,σχετική με τα ιστορικά γεγονότα , παράγραφος από το ιστορικό εγχειρίδιο ή …

(Μπορεί και να μην υπάρχει εισαγωγή αλλά να ξεκινά ο μαθητής κατευθείαν την απάντησή του με την αναφορά του στις ιστορικές του γνώσεις ).

2. ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ

Η σύνθεση των πληροφοριών από την ιστορική αφήγηση και τα παραθέματα

4. Σύνθεση /Επίλογος : (ακριβώς ίδιος με ττους άλλους τρόπους)

Σ’ αυτό το μέρος ολοκληρώνεται η απάντηση γιατί επιχειρείται η οριστική αποτίμηση, η αξιολόγηση, η πύκνωση όσων προαναφέρθηκαν , ανάλογα με αυτά που ζητά η ερώτηση. Επισημαίνεται επίσης η συμφωνία ή η ασυμφωνία μεταξύ των ιστορικών γνώσεων και των πληροφοριών που αποκόμισε ο μαθητής από την ανάγνωση του ιστορικού παραθέματος

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ

Πάντοτε ο μαθητής πρέπει να έχει ξεκάθαρο στο μυαλό του τί ακριβώς ζητάει η ερώτηση , να προσέχει ώστε να περιλαμβάνει στην απάντησή του όλες τις πληροφορίες από το σχολικό εγχειρίδιο και τις αντίστοιχες από τα παραθέματα και να συνδέει κατάλληλα τις πρώτες με τις δεύτερες. Καλό είναι επίσης να επισημαίνει , κατά περίπτωση, νέα ή διαφορετικά από την ιστορική αφήγηση στοιχεία και να κρίνει ή να αξιολογεί τις πληροφορίες των πηγών, όταν αυτό χρειάζεται.

Πηγή : http://oipepaideumenoi.blogspot.com/2011/03/blog-post_1429.html

1. Επαναστατική Περίοδος (1821-1832) /
Α´ Ελληνική Δημοκρατία (1821-1828)
25 Μαρτίου 1821 Ξεσπά η Επανάσταση στη Νότια Ελλάδα.
1 Ιανουαρίου 1822 «Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος» (Σύνταγμα της Επιδαύρου).
13 Απριλίου 1823 «Νόμος της Επιδαύρου» (Σύνταγμα του Άστρους).
3 Απριλίου 1827 Η Γ´ Εθνική Συνέλευση στην Τροιζήνα εκλέγει ομόφωνα τον Ιωάννη Καποδί-
στρια Κυβερνήτη της Ελλάδος.
1 Μαΐου 1827 «Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδος» (Σύνταγμα της Τροιζήνας).
7 Ιανουαρίου 1828 Άφιξη του Καποδίστρια στην Ελλάδα.
18 Ιανουαρίου 1828 Μετά από εισήγηση του Καποδίστρια η Βουλή αναστέλλει την ισχύ του «Πολι-
τικού Συντάγματος της Ελλάδος». Ο Καποδίστριας αποκτά δικτατορικές εξουσί-
ες.
3 Φεβρουαρίου 1830 Οι τρεις μεγάλες δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) αναγνωρίζουν την ανεξαρ-
τησία του ελληνικού κράτους.
27 Σεπτεμβρίου 1831 Δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια.
13 Φεβρουαρίου 1832 Οι τρεις μεγάλες δυνάμεις προσφέρουν το στέμμα της Ελλάδος στον πρίγκιπα
της Βαυαρίας Όθωνα.

2. Απόλυτη Μοναρχία (1833-1843)
6 Φεβρουαρίου 1833 Ο Όθων αποβιβάζεται στο Ναύπλιο ως «ελέω Θεού Βασιλεύς της Ελλάδος».
1833-1835 Τριμελής Αντιβασιλεία ασκεί τη διακυβέρνηση της χώρας.
20 Μαΐου 1835 Ο Όθων αναλαμβάνει προσωπικά τη διακυβέρνηση της χώρας.

3. Συνταγματική Μοναρχία (1843-1862)
3 Σεπτεμβρίου 1843 Μετά από στάση ο Όθων αναγκάζεται να συναινέσει στη θέσπιση Συντάγματος.
18 Μαρτίου 1844 Ψηφίζεται το Σύνταγμα του 1844 το οποίο καθιερώνει το πολίτευμα της συ-
νταγματικής μοναρχίας.
10 Οκτωβρίου 1862 Εξέγερση υποχρεώνει τον Όθωνα να εγκαταλείψει την Ελλάδα.

4. Η περίοδος της Κυβερνώσας Βουλής (1862-1864)
Οκτώβριος 1862-Νοέμβριος 1864
Η Ελλάδα κυβερνάται από την Β´ Εθνική Συνέλευση
18 Μαρτίου 1863 Η Εθνική Συνέλευση αναγορεύει (παμψηφεί) τον Γεώργιο (του οίκου Χόλσταϊν-
Σόντερμουργκ-Γλύξμπουργκ της Δανίας) «Συνταγματικόν Βασιλέα των Ελλή-
νων».
13 Ιουλίου 1863 Με τη Συνθήκη του Λονδίνου οι τρεις δυνάμεις και η Δανία κηρύσσουν την Ελ-
λάδα κράτος «μοναρχικόν, ανεξάρτητον και συνταγματικόν».

5. Η πρώτη περίοδος της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας (1864-1923)
17 Νοεμβρίου 1864 Τίθεται σε ισχύ το Σύνταγμα του 1864 το οποίο καθιερώνει το πολίτευμα της
βασιλευόμενης δημοκρατίας.
11 Αυγούστου 1875 Ο Γεώργιος Α´ αποδέχεται την «αρχή της δεδηλωμένης» διαβάζοντας τον λόγο
του θρόνου που συνέταξε ο Χαρίλαος Τρικούπης
1877 Αποκτούν δικαίωμα ψήφου όλοι οι άρρενες ενήλικοι
1881 Προσαρτήθηκαν η Θεσσαλία και η περιοχή της Άρτας
1893 Πτώχευση του Ελληνικού κράτους
1897 Η Ελλάδα χάνει στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο
1898 Επιβάλλεται Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος στο Ελληνικό Κράτος
1903-1908 Μακεδονικός αγώνας (1903-1908), εξέγερση στην Κρήτη (1905) και κήρυξη της
Ένωσής της με την Ελλάδα (1908). Ο Ελευθέριος Βενιζέλος πρωταγωνιστεί στην Κρητική εξέγερση.
15 Αυγούστου 1909 Ο «Στρατιωτικός Σύνδεσμος» εκδηλώνει κίνημα στο Γουδί.
Δεκέμβριος 1909 Μετά από πρόσκληση του «Στρατιωτικού Συνδέσμου» ο Βενιζέλος φθάνει στην
Αθήνα.
2 Ιουνίου 1911 Τίθεται σε ισχύ το Σύνταγμα του 1911
1912-1913 Οι βαλκανικοί πόλεμοι καταλήγουν νικηφόρα για την Ελλάδα αλλά στη διάρκειά τους εκδηλώνεται η πρώτη σοβαρή σύγκρουση του (πρωθυπουργού πλέον)Βενιζέλου με τον διάδοχο Κωνσταντίνο
5 Μαρτίου 1913 Δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη ο Γεώργιος Α´. Στο θρόνο ανέρχεται ο διάδοχος
ως Κωνσταντίνος Α´.
Αύγουστος 1914 Ξεσπά ο Α´ Παγκόσμιος Πόλεμος και οι πρώτες συγκρούσεις Κωνσταντίνου και
Βενιζέλου.
21 Φεβρουαρίου 1915 Ο Βενιζέλος παραιτείται με σκοπό να προκαλέσει εκλογές.
31 Μαρτίου 1915 Το Κόμμα των Φιλελευθέρων (Βενιζέλος) κερδίζει τις εκλογές και σχηματίζει
κυβέρνηση.
29 Οκτωβρίου 1915 Λόγω των συνεχιζόμενων διαφωνιών για την εξωτερική πολιτική, ο Βενιζέλος
παραιτείται.
6 Δεκεμβρίου 1915 Στις εκλογές που πραγματοποιούνται το κόμμα των Φιλελευθέρων αρνείται να
συμμετάσχει. Οι βασιλικοί κερδίζουν μεγάλη πλειοψηφία και σχηματίζουν κυ-
βέρνηση.
17 Αυγούστου 1916 Ξεσπά στη Θεσσαλονίκη το κίνημα της Εθνικής Άμυνας από βενιζελικούς. Σχη-
ματίζεται τον Σεπτέμβριο επαναστατική κυβέρνηση υπό τον Βενιζέλο. Στις 11
Νοεμβρίου η κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης κηρύσσει τον πόλεμο στη Γερμανία
και στην Αυστροουγγαρία.
30 Μαΐου 1917 Οι σύμμαχοι (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) εξαναγκάζουν τον Κωνσταντίνο και τον
διάδοχο Γεώργιο να παραιτηθούν και να εγκαταλείψουν την Ελλάδα. Στον θρόνο ανέρχεται ο δευτερότοκος γιος του Κωνσταντίνου Αλέξανδρος.
14 Ιουνίου 1917 Ο Βενιζέλος επιστρέφει στην Αθήνα και αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση ολό-
κληρης της Ελλάδος. Αναβιώνει η βουλή που είχε προέλθει από τις εκλογές της
31ης Μαρτίου 1915 (Βουλή των Λαζάρων).
12 Οκτωβρίου 1920 Ο Αλέξανδρος πεθαίνει από σηψαιμία.
1 Νοεμβρίου 1920 Στις εκλογές οι αντιβενιζελικοί/βασιλικοί κερδίζουν τις εκλογές παρά τις μεγά-
λες διπλωματικές επιτυχίες του Βενιζέλου που οδήγησαν στην «Ελλάδα των δύο
ηπείρων και των πέντε θαλασσών».
22 Νοεμβρίου 1920 Διεξάγεται νόθο δημοψήφισμα που εγκρίνει με 99% την επιστροφή του Κων-
σταντίνου.
Αύγουστος 1922 Η κατάρρευση του ελληνικού μετώπου στη Μικρά Ασία οδηγεί στην καταστρο-
φή της Σμύρνης.
11 Σεπτεμβρίου 1922 Ξεσπά κίνημα με επικεφαλής τον βενιζελικό αξιωματικό Νικόλαο Πλαστήρα.
14 Σεπτεμβρίου 1922 Ο Κωνσταντίνος παραιτείται υπέρ του υιού του Γεωργίου Β´ και εγκαταλείπει
μόνιμα την Ελλάδα.
Νοέμβριος 1922 Δικάζονται και εκτελούνται έξι ηγετικά στελέχη της αντιβενιζελικής παράταξης
ως υπεύθυνα για τη Μικρασιατική καταστροφή (Δίκη των Εξ).
16 Δεκεμβρίου 1923 Στις εκλογές τα φιλοβασιλικά κόμματα απέχουν και οι βενιζελικοί θριαμβεύουν.
19 Δεκεμβρίου 1923 Ο Γεώργιος Β´ υποχρεώνεται να αναχωρήσει από την Ελλάδα. Η άσκηση της
βασιλικής εξουσίας ανατίθεται στο Ναύαρχο Κουντουριώτη.

6. Η Δεύτερη Ελληνική Δημοκρατία (1924-1935)
2 Ιανουαρίου 1924 Ο Νικόλαος Πλαστήρας καταθέτει την «εξουσίαν της Επαναστάσεως» στην Δ´
Εθνική Συνέλευση.
25 Μαρτίου 1924 Η Εθνική Συνέλευση κηρύττει έκπτωτη τη δυναστεία των Γλύξμπουργκ και εγκαθιδρύει πολίτευμα Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας (επικυ-
ρώνεται με το δημοψήφισμα της 13/4/1924).
25 Ιουνίου 1925 Με στρατιωτικό κίνημα ο Θ. Πάγκαλος (βενιζελικός στρατηγός και βουλευτής)
εξαναγκάζει την κυβέρνηση σε παραίτηση, σχηματίζει κυβέρνηση που λαμβάνει
ψήφο εμπιστοσύνης, τροποποιεί αυθαίρετα το Σύνταγμα και κηρύσσει δικτατο-
ρία στις 4 Ιανουαρίου 1926.
22 Αυγούστου 1926 Ο βενιζελικός στρατηγός Γ. Κονδύλης ανατρέπει τον Πάγκαλο και αποκαθιστά
τη Δημοκρατία
3 Ιουνίου 1927 Τίθεται σε ισχύ το Σύνταγμα της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρα-
τίας.
1928-1932 Η τελευταία κυβέρνηση του Ε. Βενιζέλου.
5 Μαρτίου 1933 Στις εκλογές πλειοψηφεί η αντιβενιζελική παράταξη. Ο Νικόλαος Πλαστήρας
οργανώνει την επομένη στρατιωτικό κίνημα που αποτυγχάνει, όπως και το
στρατιωτικό κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935.
Απρίλιος-Ιούνιος 1935 Η κυβέρνηση του Π. Τσαλδάρη (αντιβενιζελικοί) με σειρά Συντακτικών Πράξεων αναστέλλει, καταργεί ή τροποποιεί διατάξεις του Συντάγματος.
9 Ιουνίου 1935 Οι βενιζελικοί απέχουν από τις εκλογές.

7. Η δεύτερη περίοδος της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας (1935-1936)
1ο Οκτωβρίου 1935 Μετά από στρατιωτικό πραξικόπημα του Γ. Κονδύλη (που έχει περάσει στην
αντιβενιζελική παράταξη) ο Τσαλδάρης υποχρεώνεται να καταργήσει το Σύ-
νταγμα του 1927, να επαναφέρει το Σύνταγμα του 1864/1911 και να προκηρύξει
δημοψήφισμα για την επαναφορά της Βασιλείας.
3 Νοεμβρίου 1935 Με άλλο ένα νόθο δημοψήφισμα η βασιλεία επιστρέφει (με 97,88%).
25 Νοεμβρίου 1935 Ο Γεώργιος ο Β´ επιστρέφει στην Ελλάδα.
26 Ιανουαρίου 1936 Οι εκλογές διεξάγονται με απλή αναλογική, τα δύο κόμματα (βενιζελικοί και
αντιβενιζελικοί) δεν μπορούν να σχηματίσουν πλειοψηφία και το ΚΚΕ καθίστα-
ται ρυθμιστής.
13 Απριλίου 1936 Λαμβάνει ψήφο εμπιστοσύνης (ως προσωρινή λύση) από τη Βουλή ο Ιωάννης
Μεταξάς (αντιβενιζελικός πολιτικός, πρώην στρατιωτικός).

8. Η Δικτατορία της 4ης Αυγούστου (1936-1941)
4 Αυγούστου 1936 Ο Μεταξάς με τη συναίνεση του Γεώργιου εγκαθιστά δικτατορία.
28 Οκτωβρίου 1940 Μετά το «όχι» του Μεταξά, η Ελλάδα εμπλέκεται στον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο

9. Κατοχή (1941-1944)
Απρίλιος 1941 Η Ελλάδα καταλαμβάνεται από τις Δυνάμεις του Άξονα (Γερμανία, Ιταλία,
Βουλγαρία). Ο Γεώργιος Β´ και η Κυβέρνηση (ο Μεταξάς έχει πεθάνει) εγκατα-
λείπουν την Ελλάδα.
1941-1944 Την Ελλάδα «κυβερνούν» κυβερνήσεις-μαριονέτες των Γερμανών.
20 Μαΐου 1944 Στο «Εθνικό Συμβούλιο» του Λιβάνου συμφωνήθηκε μεταξύ των εκπροσώπων
όλων των κομμάτων και των οργανώσεων της Εθνικής Αντίστασης ότι μετά την
απελευθέρωση ο Ελληνικός λαός «θα αποφασίσει κυριάρχως και δια το πολί-
τευμα και δια το κοινωνικό καθεστώς και την κυβέρνηση της αρεσκείας του».
Οι συμφωνίες επικυρώνονται και διευρύνονται στην Καζέρτα (24/9/1944).

10. Η ανώμαλη περίοδος (1944-1949)
18 Οκτωβρίου 1944 Μετά την αποχώρηση των Γερμανών εγκαθίσταται στην Ελλάδα η Κυβέρνηση
Εθνικής Ενότητας με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου.
Δεκέμβριος 1944-Ιανουάριος 1945
Δεκεμβριανά
12 Φεβρουαρίου 1945 Η Συμφωνία της Βάρκιζας οδηγεί σε κατάπαυση του πυρός και ορίζει διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την επίλυση του πολιτειακού και διενέργεια εκλογών για
την ανάδειξη Συντακτικής Συνέλευσης (που θα καταρτίσει νέο Σύνταγμα).
31 Μαρτίου 1946 Στις εκλογές απέχει η Αριστερά. Θρίαμβος του δεξιού Λαϊκού κόμματος του Π.
Τσαλδάρη (πρώην αντιβενιζελικοί).
1 Σεπτεμβρίου 1946 Το δημοψήφισμα αποβαίνει υπέρ της επανόδου του Γεωργίου Β´.
1946-1949 Εμφύλιος Πόλεμος. Η δεξιά (πρώην αντιβενιζελικοί) και το κέντρο (πρώην βενι-
ζελικοί) συνασπίζονται κατά του κομμουνιστικού κινδύνου.
1 Απριλίου 1947 Πεθαίνει ο Γεώργιος Β´. Τον διαδέχεται ο αδελφός του (τριτότοκος γιος του
Κωνσταντίνου Α´) Παύλος.

11. Η τρίτη περίοδος της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας (1949-1967)
5 Μαρτίου 1950 Διεξάγονται οι πρώτες εκλογές μετά τον Εμφύλιο
1950-1952 Πολιτική κυριαρχία του κέντρου.
1 Ιανουαρίου 1952 Τίθεται σε ισχύ το Σύνταγμα του 1952 (η συνέχεια του Συντάγματος 1864/1911)
16 Νοεμβρίου 1952 Στις εκλογές (που ψηφίζουν για πρώτη φορά οι Ελληνίδες) κυριαρχεί απόλυτα
το νέο κόμμα της δεξιάς Ελληνικός Συναγερμός με αρχηγό τον Αλέξανδρο Πα-
πάγο.
Οκτώβριος 1955 Ο Παπάγος πεθαίνει. Πριν το κόμμα του εκλέξει τον διάδοχο ο Παύλος θα δώσει
εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον υπουργό Δημοσίων Έργων του Παπάγου
και νέο πολιτικό Κωνσταντίνο Καραμανλή. Ο Καραμανλής διαλύει τον Εθνικό
Συναγερμό και ιδρύει την Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (ΕΡΕ) που συγκεντρώ-
νει το μεγαλύτερο μέρος της παλιάς αντιβενιζελικής παράταξης, αλλά και πολ-
λούς πρώην βενιζελικούς και κεντρώους (Κανελλόπουλος, Αβέρωφ, κ.ά.).
1956-1963 Οκταετία Καραμανλή
11 Μαΐου 1958 Το αριστερό κόμμα της ΕΔΑ αναδεικνύεται στις εκλογές αξιωματική αντιπολί-
τευση.
29 Οκτωβρίου 1961 Οι εκλογές χαρακτηρίζονται νόθες από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ξεκινά
ο «ανένδοτος αγών».
21 Φεβρουαρίου 1963 Ο Καραμανλής καταθέτει στη Βουλή πρόταση αναθεώρησης του Συντάγματος.
22 Μαΐου 1963 Δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρ. Λαμπράκη στη Θεσσαλονίκη.
5
3 Νοεμβρίου 1963 Στις εκλογές πλειοψηφεί η Ένωση Κέντρου (ΕΚ) αλλά με μικρή διαφορά από
την ΕΡΕ. Ο Καραμανλής αποχωρεί από την ενεργό πολιτική.
16 Φεβρουαρίου 1964 Μεγάλη εκλογική νίκη της ΕΚ που της δίνει απόλυτη πλειοψηφία των εδρών.
Πρωθυπουργός ο Γεώργιος Παπανδρέου.
Μάρτιος 1964 Πεθαίνει ο Παύλος και τον διαδέχεται ο Κωνσταντίνος Β´
15 Ιουλίου 1965 Ξεκινά η μεγάλη πολιτική και συνταγματική κρίση. Ο Κωνσταντίνος εξαναγκά-
ζει τον Παπανδρέου σε παραίτηση και διορίζει διαδοχικά τρεις κυβερνήσεις «α-
ποστατών» από την Ένωση Κέντρου.
24 Σεπτεμβρίου 1965 Η τρίτη κυβέρνηση των αποστατών με πρωθυπουργό τον Στ. Στεφανόπουλο κα-
τορθώνει να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης.
Απρίλιος 1967 Μετά από μυστική συμφωνία Παπανδρέου (ΕΚ), του αρχηγού της ΕΡΕ Π. Κα-
νελλόπουλου και του Κωνσταντίνου ο δεύτερος αναλαμβάνει την πρωθυπουργία
με σκοπό να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές τον Μάιο του 1967.

12. Η Στρατιωτική Δικτατορία της 21ης Απριλίου (1967-1974)
21 Απριλίου 1967 Στρατιωτικό πραξικόπημα κατώτερων αξιωματικών (συνταγματαρχών) επιβάλ-
λει δικτατορικό καθεστώς και υποχρεώνει τον Κωνσταντίνο να διορίσει κυβέρ-
νηση αποτελούμενη από στρατιωτικούς και δικαστικούς.
13 Δεκεμβρίου 1967 Ο Κωνσταντίνος μετά από ένα αποτυχημένο κίνημα κατά των δικτατόρων εγκα-
ταλείπει την Ελλάδα.
15 Νοεμβρίου 1968 Μετά από ένα νόθο δημοψήφισμα τίθεται σε ισχύ το πρώτο δικτατορικό Σύ-
νταγμα του 1968.
1 Ιουνίου 1973 Καταργείται η Μοναρχία με Συντακτική Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου.
4 Οκτωβρίου 1973 Μετά από νόθο δημοψήφισμα τίθεται σε ισχύ το δεύτερο δικτατορικό Σύνταγμα
του 1973 («Προεδρικής Δημοκρατίας»). Πρόεδρος ο αρχηγός των πραξικοπημα-
τιών Γεώργιος Παπαδόπουλος.
8 Οκτωβρίου 1973 Διορίζεται πρωθυπουργός ο πολιτικός Σπύρος Μαρκεζίνης με σκοπό να οδηγή-
σει τη χώρα σε εκλογές.
17 Νοεμβρίου 1973 Εξέγερση του Πολυτεχνείου. Η χώρα κηρύσσεται σε κατάσταση πολιορκίας.
25 Νοεμβρίου 1973 Ο Παπαδόπουλος ανατρέπεται από τον Δημήτρη Ιωαννίδη.
Ιούλιος 1974 Η απόπειρα δολοφονίας του Μακαρίου από την χούντα των Αθηνών οδηγεί σε
τουρκική απόβαση στην Κύπρο (20/7).
23 Ιουλίου 1974 Η δικτατορία καταρρέει.

13. Η Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία (1974-σήμερα)
24 Ιουλίου 1974 Επιστρέφει ο Καραμανλής από το Παρίσι και αναλαμβάνει να σχηματίσει Κυ-
βέρνηση Εθνικής Ενότητας με συμμετοχή μελών της ΕΡΕ και της Ένωσης Κέντρου.
Ιούλιος-Αύγουστος
1974 Χορηγείται αμνηστία. Νομιμοποιείται το ΚΚΕ. Τίθεται σε ισχύ προσωρινά το
Σύνταγμα του 1952 με εξαίρεση τις διατάξεις για το Πολίτευμα.
17 Νοεμβρίου 1974 Στις εκλογές θριαμβεύει το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας που ίδρυσε ο Καρα-
μανλής (δεύτερο κόμμα η Ένωση Κέντρου).
8 Δεκεμβρίου 1974 Στο τελευταίο (και μόνο γνήσιο) δημοψήφισμα στην ελληνική πολιτική ιστορία
ο ελληνικός λαός με 70% επιλέγει την αβασίλευτη δημοκρατία.
9 Δεκεμβρίου 1974 Εκλέγεται από τη βουλή ως προσωρινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Μιχαήλ
Στασινόπουλος.
11 Ιουνίου 1975 Τίθεται σε ισχύ το νέο Σύνταγμα του 1975 (το οποίο ισχύει αναθεωρημένο μέχρι
σήμερα).
19 Ιουνίου 1975 Εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας από τη Βουλή ο Κωνσταντίνος Τσάτσος.
20 Νοεμβρίου 1977 Η Νέα Δημοκρατία κερδίζει ξανά τις εκλογές (δεύτερο κόμμα το ΠΑΣΟΚ του
Ανδρέα Παπανδρέου).
5 Μαΐου 1980 Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Στις 10/5
ο Γεώργιος Ράλλης τον αντικαθιστά στην Πρωθυπουργία και στην αρχηγία της
Ν.Δ.
1 Ιανουαρίου 1981 Η Ελλάδα εντάσσεται στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες (ΕΟΚ)
18 Οκτωβρίου 1981 Τις εκλογές κερδίζει με μεγάλη διαφορά το ΠΑΣΟΚ. Ο Ανδρέας Παπανδρέου
ορκίζεται πρωθυπουργός.
Μάρτιος 1985 Ο Κ. Καραμανλής παραιτείται. Συνταγματικό θέμα με την ψήφο του Προέδρου
της Βουλής (Ι. Αλευρά) που έχει αναλάβει προσωρινά καθήκοντα Προέδρου
Δημοκρατίας. Εκλέγεται νέος πρόεδρος ο Χρ. Σαρτζετάκης.
2 Ιουνίου 1985 Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές.
12 Μαρτίου 1986 Τίθεται σε ισχύ το αναθεωρημένο Σύνταγμα 1975/86 (μεταφρασμένο ολόκληρο
στη Δημοτική).
18 Ιουνίου 1989 Στις εκλογές κανένα κόμμα δεν λαμβάνει απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή (λό-
γω του συστήματος απλής αναλογικής). Τελικά σχηματίζεται κυβέρνηση από
τον Τζ. Τζανετάκη με υποστήριξη της Νέας Δημοκρατίας και της Αριστεράς. Ο
Α. Παπανδρέου και ορισμένοι υπουργοί του παραπέμπονται για οικονομικά
σκάνδαλα στο Ανώτατο Δικαστήριο (τελικά θα αθωωθεί).
5 Νοεμβρίου 1989 Στις εκλογές κανένα κόμμα δεν αποκτά την πλειοψηφία στη Βουλή και έτσι
σχηματίζεται οικουμενική κυβέρνηση (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Αριστεράς) με πρωθυ-
πουργό τον Ξεν. Ζολώτα.
8 Απριλίου 1990 Στις εκλογές η Νέα Δημοκρατία καταλαμβάνει τις μισές έδρες της Βουλής
(150), αλλά ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης σχηματίζει κυβέρνηση που τελικά
λαμβάνει ψήφο εμπιστοσύνης (152 βουλευτές).
4 Μαΐου 1990 Εκλέγεται για δεύτερη θητεία ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Κωνσταντίνος
Καραμανλής.
10 Οκτωβρίου 1993 Στις εκλογές το ΠΑΣΟΚ επικρατεί και σχηματίζει κυβέρνηση ο Ανδρέας Πα-
πανδρέου.
8 Μαρτίου 1995 Εκλέγεται νέος πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Κωστής Στεφανόπουλος.
Ιανουάριος 1996 Ο Ανδρέας Παπανδρέου αδυνατεί (λόγω προβλημάτων υγείας) να ασκήσει κα-
θήκοντα πρωθυπουργού. Ο Κώστας Σημίτης τον αντικαθιστά στην Πρωθυπουρ-
γία και στην αρχηγία του ΠΑΣΟΚ.
22 Σεπτεμβρίου 1996 Στις εκλογές το ΠΑΣΟΚ επικρατεί και σχηματίζει κυβέρνηση ο Κώστας Σημί-
της.
8 Φεβρουαρίου 2000 Ο Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος εκλέγεται για δεύτερη θητεία Προέδρου της
Δημοκρατίας.
9 Απριλίου 2000 Στις εκλογές το ΠΑΣΟΚ επικρατεί και πάλι.
6 Απριλίου 2001 Τίθεται σε ισχύ το αναθεωρημένο Σύνταγμα 1975/1986/2001
7 Μαρτίου 2004 Στις εκλογές επικρατεί η Νέα Δημοκρατία και σχηματίζεται κυβέρνηση από τον
Κώστα Καραμανλή (ανιψιό του Κωνσταντίνου Καραμανλή).
8 Φεβρουαρίου 2005 Η Βουλή εκλέγει ως Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Κάρολο Παπούλια.
25 Μαΐου 2006 Η Νέα Δημοκρατία καταθέτει στη Βουλή την πρότασή της για αναθεώρηση του
Συντάγματος 1975/1986/2001.

Ο πίνακας βασίζεται στον «Πίνακα Συνταγματικής Ιστορίας» του Άλκη Δερβιτσιώτη
(Σύνταγμα της Ελλάδας, Αθήνα: Π.Ν. Σάκκουλας, 2001)

1975 27 Ιανουαρίου: Η Ελλάδα προτείνει την παραπομπή του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Η Τουρκία απορρίπτει την ελληνική πρόταση.

Φεβρουάριος: Ανακηρύσσεται το «Τουρκικό Ομόσπονδο Κράτος της Βόρειας Κύπρου» στις περιοχές που βρίσκονται υπό τουρκική κατοχή.

9 Φεβρουαρίου: Η Ελλάδα υποβάλλει αίτηση για την είσοδό της στην ΕΟΚ.

24 Φεβρουαρίου: Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευάγγελος Αβέρωφ ανακοινώνει την καταστολή συνωμοτικής κίνησης στο στράτευμα (πιτζάμα πραξικόπημα).

14 Μαρτίου: Αρχίζουν έρευνες για την ανεύρεση υδρογονανθράκων στο Δέλτα του Νέστου.

22 Μαρτίου: Παραπέμπονται σε δίκη οι πρωταίτιοι του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου του 1967 με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας.

11 Ιουνίου: Ψηφίζεται από τη Βουλή το νέο Σύνταγμα, κύριο χαρακτηριστικό του οποίου είναι οι υπερεξουσίες του προέδρου της Δημοκρατίας.

12 Ιουνίου: Ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής υποβάλλει την αίτηση ένταξης της χώρας στην ΕΟΚ.

19 Ιουνίου: Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος εκλέγεται πρόεδρος της Δημοκρατίας – διαδέχεται τον Μιχαήλ Στασινόπουλο.

28 Ιουλίου: Αρχίζει στον Κορυδαλλό η δίκη των πρωταίτιων του πραξικοπήματος του 1967.

9 Αυγούστου: Συλλαμβάνονται και φυλακίζονται οι υπεύθυνοι για τα αιματηρά γεγονότα του Πολυτεχνείου.

23 Αυγούστου: Ολοκληρώνεται η δίκη των αρχιπραξικοπηματιών και με απόφαση του δικαστηρίου επιβάλλεται η ποινή του θανάτου στους Παπαδόπουλο, Μακαρέζο και Παττακό.

25 Αυγούστου: Το υπουργικό συμβούλιο υπό την προεδρία του Κ. Καραμανλή μετατρέπει με απόφασή του τη θανατική καταδίκη των υπευθύνων του πραξικοπήματος του 1967 σε ισόβια δεσμά, προκαλώντας την αντίδραση της αντιπολίτευσης.

24 Δεκεμβρίου: Η οργάνωση 17 Νοέμβρη κάνει την εμφάνισή της. Δολοφονείται ο φερόμενος ως σταθμάρχης της CIA στην Ελλάδα Ρ. Ουέλς.

30 Δεκεμβρίου: Ολοκληρώνεται η δίκη για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Εκδίδεται καταδικαστική απόφαση για το σύνολο σχεδόν των κατηγορουμένων.

1976 17 Ιανουαρίου: Δημιουργείται υφυπουργείο Απόδημου Ελληνισμού.

28 Ιανουαρίου: Η κυβέρνηση δια του πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή και του υπουργού παιδείας Γ. Ράλλη ανακοινώνει την απόφασή της για την εισαγωγή της δημοτικής γλώσσας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, ενώ εξαγγέλλονται ευρείες αλλαγές σε όλα τα επίπεδα. Η γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι κατ’ αρχάς θετική για την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, αλλά περιλαμβάνει και κάποιες ασαφείς επιφυλάξεις.

13 Φεβρουαρίου: Σοβαρά επεισόδια στα Σπάτα της Αττικής ανάμεσα σε κατοίκους της περιοχής που διαδηλώνουν κατά της εγκατάστασης του νέου αεροδρομίου των Αθηνών και την αστυνομία. Σημειώνονται μικροτραυματισμοί και αρκετοί διαδηλωτές συλλαμβάνονται.

1 Μαΐου: Σκοτώνεται σε τροχαίο και κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες ο Αλέκος Παναγούλης, ο οποίος στη διάρκεια της Δικτατορίας είχε αναπτύξει σημαντική αντιστασιακή δράση (απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου).

26 Ιουλίου: Μετά τη δυναμική αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης στις επιφυλάξεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρχίζει τις εργασίες της η πρώτη Σύνοδος της Διακυβερνητικής Επιτροπής των υπουργών των κρατών-μελών της ΕΟΚ και της Ελλάδας.

8 Αυγούστου: Το σκάφος πετρελαϊκών ερευνών της Τουρκίας «Σισμίκ 1», πρώην «Χόρα», διεξάγει έρευνες κοντά και επί της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατηγορούν τον πρωθυπουργό Καραμανλή για ενδοτισμό και του ζητούν να βυθίσει το τουρκικό πλοίο.

22 Σεπτεμβρίου: Καθιερώνεται το βιβλιάριο υγείας για τα παιδιά.

31 Οκτωβρίου: Διεθνής εκστρατεία για τη σωτηρία των μνημείων της Ακρόπολης.

23 Νοεμβρίου: Αεροσκάφος της Ολυμπιακής Αεροπορίας τύπου YS-11 με 46 επιβάτες και τετραμελές πλήρωμα πέφτει και συντρίβεται κοντά στην Κοζάνη. Δεν σώζεται κανένας.

1977 5 Φεβρουαρίου: Αρχίζουν οι εργασίες ανέγερσης των εγκαταστάσεων της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) στην περιοχή της Τανάγρας. Με το εργοστάσιο αυτό η ελληνική Πολεμική Αεροπορία έχει πλέον τη δυνατότητα να κάνει εργασίες συντήρησης στα αεροσκάφη της.

2 Μαΐου: Απονέμεται στον ποιητή Γιάννη Ρίτσο το βραβείο Λένιν για την ειρήνη.

14 Ιουνίου: Πεθαίνει στη Νέα Υόρκη ο ερευνητής-γιατρός Γ. Κοτζιάς, γνωστός για τις έρευνες του για το πάρκινσον.

28 Ιουνίου: Η ελληνική Βουλή με 193 ψήφους υπέρ και απουσία των βουλευτών του ΠαΣοΚ και του ΚΚΕ επικυρώνει τη συμφωνία ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ.

3 Αυγούστου: Πεθαίνει ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αρχιεπίσκοπος Μακάριος.

Τον διαδέχεται στην προεδρία ο Σπύρος Κυπριανού. Νέος αρχιεπίσκοπος Κύπρου γίνεται ο Χρυσόστομος.

13 Αυγούστου: Αναγγέλλεται η λειτουργία της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης.

2 Νοεμβρίου: Καταρρακτώδης βροχή, σε συνδυασμό με το κλείσιμο χειμάρρων και την υπερχείλιση του Κηφισού, έχει ως αποτέλεσμα εκτεταμένες καταστροφές και πάνω από 12 νεκρούς στην Αθήνα και κυρίως στις συνοικίες του Πειραιά.

27 Νοεμβρίου: Η Νέα Δημοκρατία κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 42%. Το ΠαΣοΚ είναι αξιωματική αντιπολίτευση με 25%.

28 Νοεμβρίου: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής σχηματίζει κυβέρνηση (η οποία παραιτείται στις 10 Μαΐου του 1980).

5 Δεκεμβρίου: Αποφασίζονται σημαντικές παρεμβάσεις στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης με σκοπό τη διάσωση των μνημείων, κυρίως από την ατμοσφαιρική ρύπανση.

1978 19 Φεβρουαρίου: Προσπάθεια Αιγυπτίων κομάντος -χωρίς να έχουν την άδεια της Κυπριακής Κυβέρνησης- να απελευθερώσουν τους επιβάτες αεροσκάφους των αιγυπτιακών αερογραμμών που κρατούν ομήρους αεροπειρατές στο αεροδρόμιο της Λάρνακας, καταλήγει σε σύγκρουση με τις κυπριακές αρχές ασφαλείας. Ο τελικός απολογισμός είναι 17 νεκροί, κυρίως κομάντος.

9 Μαρτίου: Ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής αναχωρεί για το Μοντρέ της Ελβετίας όπου συναντιέται με τον ομόλογό του, Μ. Ετσεβίτ. Οι συνομιλίες που ακολουθούν τις επόμενες ημέρες χαρακτηρίζονται «εποικοδομητικές».

10 Μαρτίου: Απαγορεύεται η διαφήμιση τσιγάρων στην τηλεόραση.

24 Απριλίου: Η τουρκική κυβέρνηση δεν αποδέχεται την αρμοδιότητα του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης να αποφασίζει για τις ελληνοτουρκικές διαφορές.

21 Ιουνίου: Σεισμική δόνηση εντάσεως 6,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ συγκλονίζει την πόλη της Θεσσαλονίκης (35 νεκροί και δεκάδες τραυματίες).

22 Αυγούστου: Καλούνται οι πρώτες Ελληνίδες να καταταγούν στις τάξεις του ελληνικού Στρατού.

16 Σεπτεμβρίου: Νομιμοποιούνται οι αμβλώσεις μέχρι τον πέμπτο μήνα.

15 Δεκεμβρίου: Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης κηρύσσει εαυτό αναρμόδιο για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο.

1979 27 Ιανουαρίου: Καθορίζεται με διάταγμα ως εθνική σημαία αυτή που φέρει τις εννέα οριζόντιες εναλλάξ λευκές και γαλάζιες ταινίες και στο άνω αριστερά μέρος το λευκό σταυρό σε γαλάζιο φόντο.

6 Απριλίου: Αποφασίζεται η εκ περιτροπής κυκλοφορία των αυτοκινήτων IX στο κέντρο της Αθήνας.

28 Μαΐου: Υπογράφεται στο Ζάππειο Μέγαρο από τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή και ηγέτες χωρών-μελών της ΕΟΚ η συμφωνία για την ένταξη της Ελλάδας στην Κοινότητα.

3 Ιουνίου: Σύμφωνα με δική της επιθυμία, η τέφρα της Μαρίας Κάλλας σκορπίζεται στο Αιγαίο.

13 Ιουνίου: Αποκαλύπτεται διαρροή θεμάτων κατά τη διεξαγωγή των πανελλήνιων εξετάσεων. Οι εξετάσεις στα μαθήματα όπου υπήρξε διαρροή ακυρώνονται.

18 Οκτωβρίου: Το Νόμπελ λογοτεχνίας απονέμεται στον ποιητή του Αιγαίου Οδυσσέα Ελύτη.

1980 3 Ιανουαρίου: Εφαρμόζεται το πενθήμερο στις υπηρεσίες του Δημοσίου.

8 Ιανουαρίου: Θεμελιώνεται το Ολυμπιακό Στάδιο των Αθηνών.

28 Ιανουαρίου: Επανεκδίδεται η εφημερίδα «Μεσημβρινή» που είχε διακόψει την κυκλοφορία της λίγο μετά την επιβολή του δικτατορικού καθεστώτος τον Απρίλιο του 1967.

2 Φεβρουαρίου: Ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής με επιστολή του στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή προτείνει τη μόνιμη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα.

8 Φεβρουαρίου: Πεθαίνει χτυπημένος από τον καρκίνο ο έξοχος τραγουδιστής και λυράρης Νίκος Ξυλούρης (γεννήθηκε το 1938).

25 Φεβρουαρίου: Μεγάλη οικολογική καταστροφή στο λιμάνι της Πύλου από την έκρηξη που σημειώνεται σε ένα δεξαμενόπλοιο, το οποίο τελικά βυθίζεται.

5 Μαΐου: Εκλέγεται από τη Βουλή ο Κωνσταντίνος Καραμανλής πρόεδρος της Δημοκρατίας – διαδέχεται τον Κωνσταντίνο Τσάτσο.

8 Μαΐου: Μετά την ανάληψη της προεδρίας της Δημοκρατίας από τον Κ. Καραμανλή η κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ εκλέγει τον Γ. Ράλλη ως αρχηγό του κόμματος και ως πρωθυπουργό με 88 ψήφους υπέρ (σχηματίζει κυβέρνηση δύο μέρες αργότερα). Ο αντίπαλός του, Ε. Αβέρωφ, παίρνει 84 ψήφους.

3 Ιουνίου: Άγνωστοι πυρπολούν τα πολυκαταστήματα Κλαουδάτος και Ατενέ στην Αθήνα.

5 Ιουλίου: Η ελληνική κυβέρνηση ανακοινώνει την απόφασή της να πάρουν μέρος οι Έλληνες αθλητές στην Ολυμπιάδα της Μόσχας, μη συμμετέχοντας στο μποϊκοτάζ των Αγώνων που έχουν εξαγγείλει οι ΗΠΑ, οι οποίες είχαν αντιδράσει με αυτό τον τρόπο στη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν.

7 Ιουλίου: Άγνωστοι πυρπολούν τα πολυκαταστήματα Δραγώνας στην Αθήνα και Λαμπρόπουλος στον Πειραιά.

19 Ιουλίου: Ο καθηγητής Μανόλης Ανδρόνικος ανακοινώνει την ανακάλυψη και άλλου σημαντικού τάφου στη Βεργίνα.

4 Νοεμβρίου: Καθιερώνεται η πενθήμερη εργασία.

19 Δεκεμβρίου: Η Ελλάδα επιστρέφει πάλι στο στρατιωτικό σκέλος του NATO από το οποίο είχε αποχωρήσει τον Αύγουστο του 1974, μετά τον Αττίλα II.

Άγνωστοι πυρπολούν στην Αθήνα τα πολυκαταστήματα ΜΙΝΙΟΝ και ΚΑΤΡΑΝΤΖΟΣ.

1981 1 Ιανουαρίου: Η Ελλάδα γίνεται το δέκατο κράτος-μέλος της Κοινότητας. Οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πλέον ανέρχονται στους 434.

4 Ιανουαρίου: Τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν παίρνουν μέρος στην επίσημη τελετή ένταξης της χώρας στην ΕΟΚ.

7 Φεβρουαρίου: Ο θάνατος της τέως βασιλομήτορος Φρειδερίκης δημιουργεί προβλήματα στην κυβέρνηση Γ. Ράλλη, η οποία τελικά δίνει άδεια για να ταφεί η εκλιπούσα στη Δεκέλεια.

8 Φεβρουαρίου: Τραγικό ατύχημα μετά τον ποδοσφαιρικό αγώνα ΟΣΦΠ-ΑΕΚ στο στάδιο Καραϊσκάκη. Φίλαθλοι ποδοπατούνται στην έξοδο της θύρας 7. Συνολικά 19 άτομα χάνουν τη ζωή τους.

24 Φεβρουαρίου: Σφοδρός σεισμός εντάσεως 6,6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ συγκλονίζει την Κόρινθο και το Λεκανοπέδιο (επίκεντρο τα νησιά Αλκυονίδες στον Κορινθιακό). Δέκα νεκροί, οι περισσότεροι από την κατάρρευση ξενοδοχείου στην Περαχώρα Κορινθίας, και δεκάδες τραυματίες είναι ο τραγικός απολογισμός.

Φορτώνεται στον Πρίνο της Θάσου το πρώτο φορτίο ελληνικού αργού πετρελαίου.

14 Σεπτεμβρίου: Επανεκδίδεται η εφημερίδα το «Έθνος», που είχε διακόψει την κυκλοφορία της λίγο μετά την εκδήλωση του στρατιωτικού πραξικοπήματος του 1967.

18 Οκτωβρίου: Νίκη του ΠαΣοΚ στις εκλογές με ποσοστό 48,06%. Η ΝΔ λαμβάνει 35,86% και το ΚΚΕ 10,93%. Την ίδια μέρα γίνονται και οι πρώτες ευρωεκλογές στην Ελλάδα, τις οποίες κερδίζει πάλι το ΠαΣοΚ.

5 Δεκεμβρίου: Αποποινικοποιείται η μοιχεία.

9 Δεκεμβρίου: Η κοινοβουλευτική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας εκλέγει νέο αρχηγό του κόμματος τον Ευάγγελο Αβέρωφ με 67 ψήφους έναντι 32 του Κωστή Στεφανόπουλου και 12 του Ιωάννη Μπούτου.

15 Δεκεμβρίου: Ο Παλαιστίνιος ηγέτης Γιάσερ Αραφάτ επισκέπτεται την Αθήνα προσκεκλημένος της κυβέρνησης Παπανδρέου.

1982 27 Φεβρουαρίου: Ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου επισκέπτεται την Κύπρο.

31 Μαρτίου: Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου κερδίζει Όσκαρ για τη μουσική που έγραψε για την ταινία «Οι Δρόμοι της Φωτιάς».

30 Απριλίου: Αναγνωρίζεται επίσημα με νόμο η Εθνική Αντίσταση.

14 Μαΐου: Πεθαίνει η Δέσποινα Αχλαδιώτη, περισσότερο γνωστή ως Κυρά της Ρω (μικρή βραχονησίδα του συμπλέγματος των Δωδεκανήσων).

1 Ιουνίου: Η Ελλάδα για πρώτη φορά μετά την ένταξή της στην ΕΟΚ αναλαμβάνει για ένα εξάμηνο την προεδρία της Κοινότητας.

24 Ιουνίου: Αποπέμπεται από τον πρωθυπουργό Α. Παπανδρέου ο υπουργός οικονομικών Μ. Δρεττάκης, εισηγητής του ΦΑΠ (Φόρου Ακίνητης Περιουσίας).

3 Αυγούστου: Η ΥΕΝΕΔ μετονομάζεται σε ΕΡΤ-2.

1983 10 Ιανουαρίου: Η δραχμή υποτιμάται κατά 15% έναντι των άλλων ξένων νομισμάτων.

16 Ιανουαρίου: Η ελληνική κυβέρνηση κάνει γνωστή την πρόθεσή της να αγοράσει 120 αεροσκάφη τρίτης γενιάς για την ενίσχυση της Πολεμικής Αεροπορίας (η αγορά του αιώνα).

5 Φεβρουαρίου: Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της απογραφής του 1981, ο πληθυσμός της χώρας ανέρχεται σε 9.740.411 άτομα.

1 Μαΐου: Απονέμεται στο συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη το βραβείο Λένιν για την ειρήνη.

26 Αυγούστου: Ψηφίζεται από τη Βουλή ο ιδρυτικός νόμος του ΕΣΥ.

20 Σεπτεμβρίου: Ο υπουργός Παιδείας Α. Κακλαμάνης καταθέτει στη Βουλή νομοσχέδιο το οποίο προβλέπει την κατάργηση των ΚΑΤΕΕ και τη δημιουργία των ΤΕΙ.

15 Νοεμβρίου: Ο Ραούφ Ντενκτάς ανακηρύσσει με την υποστήριξη της Αγκύρας το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου σε «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου». Λίγες μέρες αργότερα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με το ψήφισμα 541/83 καταδικάζει τη συγκεκριμένη ενέργεια.

1984 18 Ιανουαρίου: Πεθαίνει στο Λονδίνο σε ηλικία 68 ετών ο δάσκαλος του λαϊκού τραγουδιού Βασίλης Τσιτσάνης.

17 Απριλίου: Η Τουρκία και το ψευδοκράτος της Βόρειας Κύπρου ανταλλάσσουν πρέσβεις.

2 Μαΐου: Η κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου ανακοινώνει την πρόθεσή της να καταστρέψει τους φακέλους κοινωνικών φρονημάτων.

11 Μαΐου: Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με το ψήφισμα 550/84 καταδικάζει τη διαπίστευση Τούρκου πρέσβη στα Κατεχόμενα και ζητά την επιστροφή των Βαροσίων στη διοίκηση του ΟΗΕ.

19 Ιουλίου: Καταργούνται οι 19 από τις 108 συμφωνίες που είχαν συναφθεί μεταξύ της Ελλάδας και των Η ΠΑ.

31 Ιουλίου: Η κυβέρνηση ανακοινώνει την απόφασή της να προχωρήσει στην αγορά μαχητικών Mirage-2000 και F-16 για την ελληνική Πολεμική Αεροπορία (αγορά του αιώνα).

1 Σεπτεμβρίου: Παραιτείται για λόγους υγείας από την αρχηγία της ΝΔ ο Ε. Αβέρωφ. Νέος αρχηγός του κόμματος εκλέγεται ο Κ. Μητσοτάκης.

9 Σεπτεμβρίου: Ενοποίηση των σωμάτων Ασφαλείας, Χωροφυλακής και Αστυνομίας Πόλεων.

15 Δεκεμβρίου: Η δραχμή συμπεριλαμβάνεται στο σύστημα του ECU, το οποίο δεν έχει υλική υπόσταση αλλά παίζει το ρόλο αποθεματικού νομίσματος και λογιστικής μονάδας για τους λογαριασμούς της Κοινότητας. Η ισοτιμία διαμορφώνεται ως εξής: 1 ECU = 91,043 δραχμές.

1985 25 Ιανουαρίου: Πεθαίνει ο Ηλίας Ηλιού, πρόεδρος της ΕΔΑ, σημαντική προσωπικότητα της Αριστεράς.

10 Μαρτίου: Παρά τις ενδείξεις ότι το ΠαΣοΚ θα υποστηρίξει την υποψηφιότητα Καραμανλή για το προεδρικό αξίωμα, η Κεντρική Επιτροπή του κόμματος προτείνει τελικά τον Χρήστο Σαρτζετάκη. Ο Καραμανλής παραιτείται και καθήκοντα προέδρου της Δημοκρατίας ασκεί ο πρόεδρος της Βουλής, Γιάννης Αλευράς, μέχρι τις 29 Μαρτίου, όποτε και εκλέγεται ο Σαρτζετάκης.

15 Μαρτίου: Σε ανταλλαγή πυρών ανάμεσα σε ομάδα τρομοκρατών με αστυνομικούς σκοτώνονται ένας τρομοκράτης, ο Χ. Τσουτσουβής, και τρεις αστυνομικοί.

28 Μαρτίου: Ο αρεοπαγίτης Χρήστος Σαρτζετάκης εκλέγεται πρόεδρος της Δημοκρατίας με την οριακή πλειοψηφία των 180 ψήφων.

2 Ιουνίου: Το ΠαΣοΚ κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 45,25%. Η ΝΔ λαμβάνει 40,85 %, το ΚΚΕ 9,89% και το ΚΚΕ εσ. 1,89%. Ο Ανδρέας Παπανδρέου σχηματίζει κυβέρνηση (παραίτηση στις 2 Ιουλίου του 1989).

27 Ιουνίου: Η Αθήνα γίνεται πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για ένα χρόνο.

19 Αυγούστου: Πεθαίνει ο Σάκης Καράγιωργας, μία από τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες του αντιδικτατορικού αγώνα.

16 Δεκεμβρίου: Ψηφίζεται από τη Βουλή ο πρώτος νόμος για το ΕΣΥ.

1986 17 Ιανουαρίου: Εγκαινιάζεται το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα.

17 Φεβρουαρίου: Οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών της Κοινότητας υπογράφουν την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη. Με αυτή οι 12 δεσμεύονται να δημιουργήσουν το αργότερο μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 1992 μια πραγματικά ενοποιημένη αγορά στην οποία θα διακινούνται ελεύθερα τα πρόσωπα, τα κεφάλαια, τα αγαθά και οι υπηρεσίες.

21 Φεβρουαρίου: Αρχίζει στη Βουλή η συζήτηση για το φάκελο της Κύπρου.

26 Φεβρουαρίου: Πεθαίνει στην Αθήνα σε ηλικία 74 ετών η Αμαλία Φλέμιγκ. Η εκλιπούσα υπήρξε σύζυγος και επιστημονική συνεργάτιδα του μεγάλου Βρετανού επιστήμονα Αλεξάντερ Φλέμιγκ που ανακάλυψε την πενικιλίνη. Η Φλέμιγκ είχε εκλεγεί με το ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠαΣοΚ.

7 Μαρτίου: Ολοκληρώνεται η αναθεώρηση του Συντάγματος του 1975 στις μη θεμελιώδεις διατάξεις. Σύμφωνα με αυτή, αρκετές από τις εξουσίες του προέδρου της Δημοκρατίας μεταβιβάζονται στον πρωθυπουργό και στην κυβέρνηση.

17 Μαρτίου: Πεθαίνει σε ηλικία 77 ετών ο συγγραφέας Παντελής Πρεβελάκης.

2 Απριλίου: Έκρηξη βόμβας σε αεροσκάφος της TWA ενώ πετά πάνω από το Ιόνιο έχει ως αποτέλεσμα το θάνατο τεσσάρων ατόμων. Τη βόμβα είχε τοποθετήσει αραβική τρομοκρατική οργάνωση.

15 Απριλίου: Η ελληνική Βουλή αποφασίζει σχεδόν ομόφωνα τη διεκδίκηση της τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1996 στην Αθήνα.

6 Μαΐου: Σοβαρά προβλήματα προκαλεί στη χώρα η ραδιενεργός μόλυνση που οφείλεται στο πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ της Ουκρανίας.

11 Σεπτεμβρίου: Πεθαίνει ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, σημαντικός πολιτικός με πλούσια πνευματική δράση.

13 Σεπτεμβρίου: Σφοδρός σεισμός εντάσεως 6,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ πλήττει την Καλαμάτα. Πολλά κτίρια καταρρέουν και στα ερείπιά τους βρίσκουν τραγικό θάνατο είκοσι πέντε άτομα, ενώ τραυματίζονται πάνω από εκατό.

12 Οκτωβρίου: Εκλέγονται στις δημοτικές εκλογές οι υποψήφιοι που υποστηρίζει η ΝΔ στους τρεις μεγάλους δήμους της χώρας: Μ. Έβερτ στην Αθήνα, Α. Ανδριανόπουλος στον Πειραιά και Σ. Κούβελας στη Θεσσαλονίκη.

1987 1 Ιανουαρίου: Μεγάλη αύξηση των τιμών εξαιτίας της εφαρμογής του μέτρου είσπραξης του ΦΠΑ.

14 Φεβρουαρίου: Πεθαίνει σε ηλικία 79 ετών ο μεγάλος δάσκαλος του θεάτρου και σπουδαίος σκηνοθέτης Κάρολος Κουν.

26 Φεβρουαρίου: Ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος εκλέγεται μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Η εκλογή αυτή θέτει τέλος στον αποκλεισμό από αυτό το πνευματικό ίδρυμα των διανοητών με προοδευτικές ιδέες.

27 Μαρτίου: Οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας τίθενται σε κατάσταση ύψιστης ετοιμότητας, απαντώντας με αυτό τον τρόπο στις προθέσεις της Άγκυρας να προβεί σε έρευνες για πετρέλαιο επί της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Την επόμενη μέρα ο Τούρκος πρωθυπουργός Τ. Οζάλ δηλώνει ότι δεν πρόκειται να γίνουν τέτοιου είδους έρευνες, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην εκτόνωση της κατάστασης.

11 Μαΐου: Αρχίζουν να εκπέμπουν οι δημοτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί 9.84 της Αθήνας και Κανάλι 1 του Πειραιά. Μια νέα εποχή για την ενημέρωση και την ψυχαγωγία ξεκινά.

14 Ιουνίου: Η εθνική ομάδα του μπάσκετ αναδεικνύεται νικήτρια στο πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα. Νικά στον τελικό την ομάδα της Σοβιετικής Ένωσης.

22 Ιουλίου: Πρωτοφανής καύσωνας (συνδυασμός υψηλής θερμοκρασίας και πολλής υγρασίας) πλήττει τη χώρα. Δεκάδες άτομα χάνουν τη ζωή τους.

8 Αυγούστου: Πεθαίνει ο διαπρεπής πολιτικός και φιλόσοφος Κωνσταντίνος Τσάτσος (1899-1987), τέως πρόεδρος της Δημοκρατίας (1975-1980).

28 Αυγούστου: Αίρεται με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου η εμπόλεμη κατάσταση με την Αλβανία.

22 Οκτωβρίου: Επιστρέφει στην Ελλάδα μετά την επιτυχή εγχείρηση στο Χέρφλντ της Αγγλίας ο Ανδρέας Παπανδρέου.

24 Νοεμβρίου: Παραιτείται μετά την αλλαγή της εισοδηματικής πολιτικής της κυβέρνησης για την οποία δεν είχε ενημερωθεί ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κ. Σημίτης.

28 Δεκεμβρίου: Συνεχείς εκρήξεις σε στρατιωτικές αποθήκες στη Μαλακάσα έχουν ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό δεκάδων ανθρώπων.

1988 30 Ιανουαρίου: Οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Τουρκίας Α. Παπανδρέου και Τ. Οζάλ συναντώνται στο Νταβός της Ελβετίας. Αναθερμαίνονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.

21 Φεβρουαρίου: Ο Γιώργος Βασιλείου εκλέγεται πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

16 Απριλίου: Πεθαίνει στην Αθήνα σε ηλικία 90 ετών ο αρχαιολόγος Γεώργιος Μυλωνάς, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Ο Μυλωνάς υπήρξε υποδειγματικός ανασκαφέας των Μυκηνών και του πρωτοελλαδικού νεκροταφείου του Αγίου Κοσμά Αττικής.

26 Μαΐου: Οι καθηγητές της Μέσης Εκπαίδευσης αρχίζουν απεργιακές κινητοποιήσεις στη διάρκεια των προαγωγικών και των γενικών εξετάσεων. Η απεργία δημιουργεί μεγάλη αναστάτωση στην παιδεία και αναστέλλεται έπειτα από ένα μήνα.

13 Ιουνίου: Ο Τούρκος πρωθυπουργός Τουργούτ Οζάλ επισκέπτεται την Αθήνα στο πλαίσιο του φιλικού κλίματος που επικράτησε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά τη συνάντηση στο Νταβός.

10 Ιουλίου: Δεκάδες φωτιές κατακαίουν πολλές περιοχές της χώρας.

11 Ιουλίου: Άραβες τρομοκράτες πλήττουν το ελληνικό κρουαζιερόπλοιο «Σίτι οφ Πόρος».

24 Αυγούστου: Ο εκλεγμένος τον περασμένο Φεβρουάριο πρόεδρος της Κύπρου Γιώργος Βασιλείου συναντάται με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς στη Γενεύη. Οι συζητήσεις που ακολουθούν αποβαίνουν άκαρπες.

25 Αυγούστου: Ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου μεταβαίνει αιφνιδιαστικά στο Λονδίνο, όπου υποβάλλεται σε εγχείρηση καρδιάς (μπαϊπάς και μεταμόσχευση βαλβίδων).

20 Οκτωβρίου: Ασκείται ποινική δίωξη κατά του επιχειρηματία Γ. Κοσκωτά.

20 Νοεμβρίου: Σύμφωνα με το πόρισμα του επιτρόπου στην Τράπεζα Κρήτης, διαπιστώνεται υπεξαίρεση 40 δισεκατομμυρίων δραχμών.

31 Δεκεμβρίου: Εκπέμπει η πρώτη μη κρατική τηλεόραση στη Θεσσαλονίκη. Είναι ο δημοτικός τηλεοπτικός σταθμός της πόλης της Θεσσαλονίκης, TV-100.

1989 11 Ιανουαρίου: Ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, αναφερόμενος στην πολιτική κατάσταση, δηλώνει: «Η Ελλάδα μεταβλήθηκε σε ένα απέραντο φρενοκομείο».

21 Ιανουαρίου: Η ελληνική Πολεμική Αεροπορία παραλαμβάνει τα πρώτα αεροσκάφη F-16 C Fighting Falcon.

18 Ιουνίου: Γίνονται βουλευτικές εκλογές στις οποίες κυριαρχεί το αίτημα για «κάθαρση».

Πρώτο κόμμα αναδεικνύεται η ΝΔ με ποσοστό 44,25%, δεύτερο το ΠαΣοΚ με 39,15% και τρίτος ο Συνασπισμός με 13,12%. Λόγω του ισχύοντος εκλογικού νόμου, το πρώτο κόμμα αδυνατεί να σχηματίσει κυβέρνηση.

1 Ιουλίου: Σχηματίζεται κυβέρνηση συνεργασίας ΝΔ και Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου με πρωθυπουργό τον προερχόμενο από τη ΝΔ Τζαννή Τζαννετάκη.

2 Ιουλίου: Ορκίζεται η κυβέρνηση Τζαννή Τζαννετάκη (παραίτηση στις 12 Οκτωβρίου του 1989).

26 Σεπτεμβρίου: Δολοφονείται από την τρομοκρατική οργάνωση 17 Νοέμβρη ο βουλευτής της ΝΔ και θερμός υποστηρικτής της συγκυβέρνησης με το Συνασπισμό Παύλος Μπακογιάννης. Είχε αναπτύξει σημαντική αντιδικτατορική δράση και στη διάρκεια της Επταετίας υπήρξε διευθυντής του ελληνικού προγράμματος της Ντόιτσε Βέλε.

12 Οκτωβρίου: Ο Ιωάννης Γρίβας σχηματίζει υπηρεσιακή κυβέρνηση (η οποία παραιτείται στις 23 Νοεμβρίου του 1989).

5 Νοεμβρίου: Παρά τη νίκη της με 46,2% στις εκλογές, η ΝΔ λόγω του ισχύοντος εκλογικού συστήματος αδυνατεί να σχηματίσει κυβέρνηση (ΠαΣοΚ 40,70%, Συνασπισμός 11%).

23 Νοεμβρίου: Το ΠαΣοΚ, η ΝΔ και ο Συνασπισμός συμφωνούν να στηρίξουν οικουμενική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Ξ. Ζολώτα.

1990 2 Ιανουαρίου: Πεθαίνει ο πολιτικός Ευάγγελος Αβέρωφ. Ο εκλιπών είχε συγγράψει πολλές μελέτες ιστορικού και πολιτικού ενδιαφέροντος καθώς και θεατρικά έργα. Υπήρξε ο πρώτος επιφανής πολιτικός της συντηρητικής παράταξης που μίλησε για εμφύλιο πόλεμο και όχι για «συμμοριτοπόλεμο».

8 Απριλίου: Η ΝΔ υπό τον Κ. Μητσοτάκη με ποσοστό 46,88% και με 150 έδρες σχηματίζει κυβέρνηση με τη στήριξη του ενός βουλευτή που εκλέγει η ΔΗΑΝΑ. Το ΠαΣοΚ με 38,61% εκλέγει 123 βουλευτές.

4 Μαΐου: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εκλέγεται για δεύτερη φορά πρόεδρος της Δημοκρατίας – διαδέχεται τον Χρήστο Σαρτζετάκη.

21 Μαΐου: Η Ελλάδα αναγνωρίζει διπλωματικά το κράτος του Ισραήλ και αναβαθμίζει τις σχέσεις της με τους Παλαιστίνιους.

4 Ιουλίου: Η κυπριακή κυβέρνηση υποβάλλει αίτηση για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα.

3 Αυγούστου: Η ελληνική κυβέρνηση διακηρύσσει την αντίθεσή της στην ιρακινή εισβολή στο Κουβέιτ, ενώ συγχρόνως ανακοινώνει ότι θα παράσχει κάθε δυνατή βοήθεια στις συμμαχικές δυνάμεις οι οποίες ετοιμάζουν ανακατάληψή του.

1991 9 Ιανουαρίου: Σκοτώνεται ο εκπαιδευτικός της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Νίκος Τεμπονέρας στη διάρκεια επεισοδίων σε σχολικό συγκρότημα της Πάτρας ανάμεσα σε καταληψίες και εξωσχολικούς. Οι μαθητικές κινητοποιήσεις στρέφονται εναντίον των μέτρων της κυβέρνησης του Κ. Μητσοτάκη (υπουργός Παιδείας Β. Κοντογιαννόπουλος) για την παιδεία.

20 Φεβρουαρίου: Η Αλέκα Παπαρήγα εκλέγεται Γενική Γραμματέας του ΚΚΕ.

11 Μαρτίου: Αρχίζει στο Ειδικό Δικαστήριο η δίκη του πρώην πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου και υπουργών της κυβέρνησης του με την κατηγορία ότι εμπλέκονται στο «σκάνδαλο Κοσκωτα». Η δίκη θα τελειώσει μετά από εννιά μήνες με την αθώωση του πρώην πρωθυπουργού.

19 Απριλίου: Έκρηξη βόμβας στα χέρια Παλαιστίνιου τρομοκράτη στο κέντρο της Πάτρας στοιχίζει τη ζωή σε επτά ανθρώπους.

19 Ιουλίου: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους επισκέπτεται την Αθήνα. Από το βήμα της ελληνικής Βουλής διακηρύσσει την πεποίθησή του ότι σύντομα το Κυπριακό θα οδηγηθεί σε μια λύση που θα είναι αποδεκτή και βιώσιμη.

10 Δεκεμβρίου: Στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΟΚ στο Μάαστριχτ της Ολλανδίας υπογράφεται η ομώνυμη συνθήκη, η οποία προβλέπει κοινό νόμισμα και κοινή αμυντική πολιτική μέχρι το τέλος του 1999. Λίγες μέρες μετά ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Χαβιέ Περέζ ντε Κουέγιαρ, στην ετήσια έκθεσή του για το Κυπριακό επισημαίνει: «Η διατήρηση του status quo δεν αποτελεί λύση».

1992 14 Φεβρουαρίου: Εκατοντάδες χιλιάδες άτομα διαδηλώνουν στη Θεσσαλονίκη για την ελληνικότητα της Μακεδονίας.

12 Μαρτίου: Η πώληση της τσιμεντοβιομηχανίας ΑΓΕΤ-ΗΡΑΚΛΗΣ στην ιταλική εταιρεία ΚΑΛΤΣΕΣΤΡΟΥΤΣΙ ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης (ΠαΣοΚ). Ο αρχηγός της δηλώνει ότι δεν θα αναγνωρίσει τη νομιμότητα της πώλησης όταν θα γίνει κυβέρνηση.

26 Ιουνίου: Η Διάσκεψη Κορυφής της ΕΟΚ στη Λισαβόνα αποφασίζει να μην αναγνωρίσει τα Σκόπια με το όνομα Μακεδονία, αποδεχόμενη τις ελληνικές θέσεις-προτάσεις.

15 Ιουλίου: Έναρξη νέου κύκλου συνομιλιών στη Νέα Υόρκη ανάμεσα στις δύο κυπριακές κοινότητες, πάνω σε «δέσμη ιδεών» του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος Γκάλι. Η προσπάθεια ναυαγεί στο τέλος Αυγούστου.

31 Ιουλίου: Ψηφίζεται από την ελληνική Βουλή η Συνθήκη του Μάαστριχτ. Υπέρ της συνθήκης τάσσονται η ΝΔ και το ΠαΣοΚ.

6 Αυγούστου: Η Βούλα Πατουλίδου κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στο δρόμο των 100 μέτρων μετ’ εμποδίων στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελόνης. Είναι το πρώτο χρυσό μετάλλιο που κερδίζει η Ελλάδα στο στίβο σε Ολυμπιακούς Αγώνες μετά το 1912 και την επιτυχία του Κώστα Τσικλητήρα στο άλμα εις μήκος άνευ φοράς.

11 Οκτωβρίου: Η αδιαλλαξία της τουρκοκυπριακής πλευράς οδηγεί σε ναυάγιο τις συνομιλίες ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Ο πρόεδρος της Κύπρου Γιώργος Βασιλείου και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ραούφ Ντεκτάς συμφωνούν οι συνομιλίες να συνεχιστούν μετά τις επικείμενες κυπριακές εκλογές.

1993 14 Φεβρουαρίου: Ο Γλαύκος Κληρίδης εκλέγεται πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας έπειτα από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες.

1 Μαΐου: Η Διεθνής Διάσκεψη στη Βουλιαγμένη για το Βοσνιακό καταλήγει σε αποτυχία, παρά την κατ’ αρχάς θετική στάση του Ράντοβαν Κάρατζιτζ απέναντι στο Σχέδιο Βανς-Όουεν.

10 Οκτωβρίου: Το ΠαΣοΚ επιστρέφει στην εξουσία ύστερα από ένα διάλειμμα τεσσάρων ετών. Κερδίζει τις εκλογές που προκηρύσσονται πρόωρα επειδή η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχασε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία (46,7% έναντι 39,8% της Νέας Δημοκρατίας).

16 Οκτωβρίου: Ο Κληρίδης και ο Παπανδρέου αποφασίζουν στην Αθήνα για τη δημιουργία του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας και Κύπρου.

1 Νοεμβρίου: Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα μετονομάζεται σε Ευρωπαϊκή Ένωση.

3 Νοεμβρίου: Ο Κ. Μητσοτάκης παραιτείται από την αρχηγία της Νέας Δημοκρατίας. Νέος αρχηγός γίνεται ο Μιλτιάδης Έβερτ.

16 Δεκεμβρίου: Οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνάπτουν διπλωματικές σχέσεις με τα Σκόπια παρακάμπτοντας τις ελληνικές αντιρρήσεις.

1994 1 Ιανουαρίου: Αρχίζει τη λειτουργία του το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ίδρυμα το οποίο προετοιμάζει το έργο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

4 Φεβρουαρίου: Με απόφαση του υπουργού Δημόσιας Τάξης Στέλιου Παπαθεμελή απαγορεύεται η παράταση του ωραρίου λειτουργίας των νυχτερινών καταστημάτων πέραν της 2ας πρωινής. Το μέτρο αρχίζει να ισχύει από τις 16 Μαρτίου.

9 Φεβρουαρίου: Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν επίσημα τα Σκόπια ως Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (FYROM).

16 Φεβρουαρίου: Η Ελλάδα επιβάλλει οικονομικό αποκλεισμό στα Σκόπια (εμπάργκο). Σε σύντομο χρονικό διάστημα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραπέμπει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο γι’ αυτή της την ενέργεια (6 Απριλίου του 1994).

6 Μαρτίου: Πεθαίνει στις ΗΠΑ όπου νοσηλεύεται η υπουργός πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη.

2 Απριλίου: Με νομοσχέδιο, το περιεχόμενο του οποίου δημοσιεύουν εφημερίδες των Αθηνών, δημεύεται το σύνολο της λεγόμενης «βασιλικής περιουσίας».

10 Απριλίου: Αλβανικό φυλάκιο στην περιοχή της Επισκοπής δέχεται επίθεση από αγνώστους. Σκοτώνονται δύο Αλβανοί στρατιώτες. Η αλβανική κυβέρνηση κατηγορεί την Ελλάδα ως υποκινητή της «τρομοκρατικής ενέργειας», όπως την αποκάλεσε ο εκπρόσωπός της.

25 Απριλίου: Πεθαίνει ο Γιώργος Γεννηματάς, ιδρυτικό στέλεχος του ΠαΣοΚ.

4 Μαΐου: Ο πρώτος «μετροπόντικας» αρχίζει τη διάνοιξη της σήραγγας του υπόγειου σιδηροδρόμου στην περιοχή του σταθμού Λαρίσης.

12 Ιουνίου: Στις εκλογές που διεξάγονται για την ανάδειξη των Ελλήνων ευρωβουλευτών το ΠαΣοΚ και η Νέα Δημοκρατία χάνουν μεγάλο μέρος της δύναμής τους και επωφελούνται από αυτό τα μικρότερα κόμματα, ΚΚΕ, Πολιτική Άνοιξη και Συνασπισμός.

15 Ιουνίου: Με απόφαση του Πολιτικού της Συμβουλίου, η ΔΗΑΝΑ του Κωστή Στεφανόπουλου αποφασίζει να διαλυθεί, εξαιτίας της αποτυχίας που σημείωσε στις εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο.

Πεθαίνει στην Αθήνα σε ηλικία 70 ετών ο μουσικοσυνθέτης Μάνος Χατζιδάκις.

25 Ιουνίου: Στη Διάσκεψη Κορυφής της Κέρκυρας αποφασίζεται να συμπεριληφθεί η Κύπρος στα κράτη που θα ενταχθούν στο μέλλον στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

29 Ιουνίου: Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαιώνει εν μέρει την Ελλάδα σχετικά με την υπόθεση του εμπάργκο κατά των Σκοπίων.

11 Ιουλίου: Βομβιστική επίθεση στη Ρόδο χαρακτηρίζεται από έγκυρες πηγές του υπουργείου Δημόσιας Τάξης προβοκατόρικη ενέργεια ξένων πρακτόρων.

30 Ιουλίου: Η Ελλάδα υπογράφει μαζί με άλλες χώρες τη διεθνή σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας, η οποία της δίνει το δικαίωμα για μονομερή επέκταση των χωρικών της υδάτων από έξι σε δώδεκα ναυτικά μίλια. Η Τουρκία λίγους μήνες μετά (16 Νοεμβρίου του 1994) ανακοινώνει ότι θεωρεί αιτία πολέμου ενδεχόμενη επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων.

16 Αυγούστου: Αρχίζει στα Τίρανα η δίκη πέντε μελών της Ομόνοιας που κατηγορούνται για ενέργειες εναντίον των Αλβανών. Η δίκη γίνεται παρουσία Ελλήνων και ξένων παρατηρητών κάτω από συνθήκες τρομοκρατίας και ολοκληρώνεται στις 7 Σεπτεμβρίου με την έκδοση της καταδικαστικής για τα μέλη της Ομόνοιας απόφασης. Εντονότατο διάβημα προς την αλβανική ηγεσία της ελληνικής κυβέρνησης.

13 Σεπτεμβρίου: Το κράτος των Σκοπίων εγκαταλείπει το άστρο της Βεργίνας ως εθνικό του σύμβολο και υιοθετεί τον ακτινοφόρο Ήλιο σε κόκκινο φόντο.

16 Οκτωβρίου: Στον πρώτο γύρο των δημοτικών εκλογών στην Αθήνα ο πρώην διπλωμάτης Δημήτρης Αβραμόπουλος, τον οποίο υποστηρίζει η Νέα Δημοκρατία, νικά με ποσοστό 44,3% τον Θεόδωρο Πάγκαλο, που τον υποστηρίζει το ΠαΣοΚ. Την επόμενη Κυριακή (23 Οκτωβρίου) εκλέγεται δήμαρχος Αθηναίων. Το ΠαΣοΚ κερδίζει πολλές νομαρχίες, διατηρώντας απόσταση πέντε τουλάχιστον ποσοστιαίων μονάδων από τη Νέα Δημοκρατία.

9 Νοεμβρίου: Ο Γιώργος Κοσκωτάς καταδικάζεται σε κάθειρξη 25 ετών για το σκάνδαλο της Τράπεζας Κρήτης.

1995 8 Μαρτίου: Το ΠαΣοΚ και η Πολιτική Άνοιξη συμπράττουν και εκλέγουν πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Κωστή Στεφανόπουλο.

15 Ιουνίου: Σφοδρή σεισμική δόνηση στην περιοχή του Αιγίου εντάσεως 6,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ έχει ως αποτέλεσμα την κατάρρευση πολλών κτιρίων και το θάνατο 16 ανθρώπων. Για πρώτη φορά μετέχει στη διάσωση των εγκλωβισμένων η Ειδική Μονάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών της Πυροσβεστικής, η οποία κατορθώνει να βγάλει ένα μικρό παιδί από τα ερείπια μιας πολυκατοικίας που έχει καταρρεύσει.

1996 15 Ιανουαρίου: Ο Ανδρέας Παπανδρέου παραιτείται από πρόεδρος του ΠαΣοΚ και πρωθυπουργός λόγω της αδυναμίας του να ασκήσει τα καθήκοντά του. Η κοινοβουλευτική ομάδα του ΠαΣοΚ εκλέγει τον Κώστα Σημίτη στη θέση του πρωθυπουργού.

22 Ιανουαρίου: Ο Κώστας Σημίτης εκλέγεται από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠαΣοΚ πρωθυπουργός – διαδέχεται τον Ανδρέα Παπανδρέου που νοσηλεύεται στο Ωνάσειο.

28 Ιανουαρίου: Σε ανακοίνωση του το υπουργείο Εθνικής Άμυνας αναφέρει ότι οι ελληνικές δυνάμεις επανατοποθέτησαν στη νησίδα Ίμια την ελληνική σημαία την οποία Τούρκοι δημοσιογράφοι είχαν αντικαταστήσει με την Ημισέληνο.

31 Ιανουαρίου: Οι ελληνικές και οι τουρκικές δυνάμεις αποσύρονται από τη βραχονησίδα Ίμια με αμερικανική παρέμβαση. Στη διάρκεια της επιχείρησης ελληνικό ελικόπτερο του ΠΝ πέφτει και βυθίζεται. Σκοτώνονται τα τρία μέλη του πληρώματός του.

18 Μαρτίου: Πεθαίνει ο τιμημένος με το Νόμπελ λογοτεχνίας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης.

23 Ιουνίου: Πεθαίνει ο Ανδρέας Παπανδρέου λίγο πριν από την έναρξη του συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ.

23 Ιουλίου: Πεθαίνει η ηθοποιός Αλίκη Βουγιουκλάκη (γεννήθηκε στην Αθήνα το 1934).

11 Αυγούστου: Ειρηνικές διαδηλώσεις Κυπρίων στην Πράσινη Γραμμή βάφονται με αίμα. Τουρκοκύπριοι και Τούρκοι Γκρίζοι Λύκοι ξυλοκοπούν μέχρι θανάτου τον Κύπριο διαδηλωτή Τάσο Ισαάκ. Σε νέα επεισόδια που γίνονται λίγες μέρες αργότερα ένας άλλος Κύπριος διαδηλωτής, ο Σολωμός Σολωμού, εκτελείται από όργανα της Τουρκοκυπριακής Διοίκησης.

12 Σεπτεμβρίου: Στις εθνικές εκλογές το ΠΑΣΟΚ παίρνει 41,49% και 162 έδρες, η ΝΔ 38,12% και 108 έδρες, το ΚΚΕ 5,61% και 11 έδρες, ο Συνασπισμός 5,12% και 10 έδρες και τέλος το ΔΗΚΚΙ 4,45% και 9 έδρες.

13 Σεπτεμβρίου: Ο Κώστας Σημίτης σχηματίζει κυβέρνηση (παραίτηση στις 10 Απριλίου του 2000).

18 Δεκεμβρίου: Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφαίνεται ότι η Τουρκία παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κύπρο, επειδή δεν επιτρέπει σε πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλευτούν τις περιουσίες τους. Το δικαστήριο επιδικάζει χρηματική αποζημίωση στην ενάγουσα Τιτίνα Λοϊζίδου από την Κερύνεια.

1997 21 Μαρτίου: Ο Κώστας Καραμανλής εκλέγεται από το συνέδριο του κόμματος αρχηγός της ΝΔ -διαδέχεται τον Μ. Έβερτ.

1 Ιουνίου: Κυκλοφορεί ανασχεδιασμένο το χαρτονόμισμα των 5.000 δραχμών. Η έκδοση αυτή κρίνεται απολύτως αναγκαία για να αποφευχθούν τα πολλά και συνεχώς αυξανόμενα κρούσματα παραχάραξης του παλαιότερου χαλκογραφικού χαρτονομίσματος.

11 Αυγούστου: Αρχίζουν νέες διακοινοτικές συνομιλίες για την Κύπρο στην Ελβετία. Ναυαγούν όμως διότι η ελληνοκυπριακή πλευρά απορρίπτει την αξίωση του Ντενκτάς να αποσύρει την αίτηση ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

22 Αυγούστου: Ο υπουργός Παιδείας Γεράσιμος Αρσένης καταθέτει για ψήφιση στη Βουλή πολυνομοσχέδιο, το οποίο συνθέτει το θεσμικό πλαίσιο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.

5 Σεπτεμβρίου: Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή αναθέτει στην Ελλάδα τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα.

2 Οκτωβρίου: Τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπογράφουν στο Άμστερνταμ την αναθεώρηση της Συνθήκης του Μάαστριχτ (Συνθήκη του Άμστερνταμ).

7 Νοεμβρίου: Η Βουλή ψηφίζει το Σχέδιο Καποδίστριας, το οποίο προβλέπει εκτεταμένη συνένωση κοινοτήτων και δημιουργία πολλών νέων δήμων.

1998 16 Ιανουαρίου: Πεθαίνει ο ηθοποιός Δημήτρης Χορν (γεννήθηκε στις 9 Μαρτίου του 1921). Ο ίδιος είπε: «Εγώ δεν αγάπησα τον εαυτό μου, ούτε την τέχνη μου. Είναι φορές που περνάω νύχτες ολόκληρες με την εφιαλτική ερώτηση, αν πρέπει να βγω στο θέατρο…».

15 Φεβρουαρίου: Ο Γλαύκος Κληρίδης επανεκλέγεται στο αξίωμα του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.

23 Απριλίου: Πεθαίνει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ο οποίος χρημάτισε δεκατρία χρόνια πρωθυπουργός και δέκα πρόεδρος της Δημοκρατίας.

28 Απριλίου: Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος -μετά το θάνατο του Σεραφείμ στις 10 Απριλίου- εκλέγει στη χηρεύουσα θέση του αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος το μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Χριστόδουλο.

12 Ιουνίου: Σοβαρά επεισόδια σημειώνονται ανάμεσα στα ΜΑΤ και σε αδιόριστους εκπαιδευτικούς έξω από τα εξεταστικά κέντρα κατά τη διεξαγωγή των εξετάσεων για την πρόσληψη εκπαιδευτικών.

3 Δεκεμβρίου: Αρχίζει στη Νέα Υόρκη ο πρώτος γύρος των εκ του σύνεγγυς συνομιλιών για το Κυπριακό, υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν.

29 Δεκεμβρίου: Η ελληνική και η κυπριακή κυβέρνηση αποφασίζουν μετά τις έντονες αντιδράσεις της Άγκυρας να εγκαταστήσουν τους ρωσικής κατασκευής αντιβαλλιστικούς πυραύλους S-300 στην Κρήτη.

31 Δεκεμβρίου: Καταργείται με νόμο η ειδικότητα του ασυρματιστή (μαρκόνη) του Εμπορικού Ναυτικού.

1999 1 Ιανουαρίου: Έντεκα χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εισέρχονται στη Ζώνη του Ευρώ. Η ισοτιμία καθορίζεται σε 1 ευρώ για 1 ECU (1 ευρώ = 340,750 δραχμές). Η Ελλάδα μπαίνει στη Ζώνη με δύο χρόνια καθυστέρηση, το 2001.

15 Φεβρουαρίου: Ο αρχηγός των Κούρδων ανταρτών που μάχονται εναντίον του τουρκικού καθεστώτος, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, παραδίδεται κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες στις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες στο Ναϊρόμπι της Κένυας. Θύελλα αντιδράσεων στην Ελλάδα.

18 Μαρτίου: Ο Κώστας Σημίτης επανεκλέγεται πρόεδρος του ΠαΣοΚ από το συνέδριο του κόμματος.

24 Μαρτίου: Η έναρξη των ΝΑΤΟϊκών βομβαρδισμών στη Γιουγκοσλαβία ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων στην Ελλάδα.

29 Απριλίου: Ο Στέφανος Μάνος ανακοινώνει την ίδρυση κόμματος με την επωνυμία «οι Φιλελεύθεροι».

17 Αυγούστου: Ισχυρός σεισμός στη βορειοδυτική Τουρκία με χιλιάδες νεκρούς. Η Ελλάδα αποστέλλει αμέσως μεγάλης κλίμακας βοήθεια.

7 Σεπτεμβρίου: Ισχυρός σεισμός εντάσεως 5,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ με επίκεντρο την Πάρνηθα συγκλονίζει το Λεκανοπέδιο και αφήνει πίσω του 86 νεκρούς και χιλιάδες άστεγους. Κύριο χαρακτηριστικό αυτού του σεισμού ήταν η πολύ μεγάλη οριζόντια επιτάχυνσή του.

14 Σεπτεμβρίου: Ο αναπληρωτής υπουργός των εξωτερικών Γιάννος Κρανιδιώτης και άλλα τέσσερα άτομα σκοτώνονται εν πτήσει, μέσα στο Φάλκον το οποίο χρησιμοποιείται για τις μετακινήσεις επισήμων.

19 Νοεμβρίου: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μ. Κλίντον επισκέπτεται την Αθήνα εν μέσω επεισοδίων.

11 Δεκεμβρίου: Στο Ελσίνκι, στη διάσκεψη των ηγετών των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποφασίζεται η προσέγγιση της Ευρώπης με την Τουρκία, αποσυνδέεται το Κυπριακό από την ένταξη της Κύπρου, καλείται η Τουρκία να εκδημοκρατιστεί και να παραπέμψει την επίλυση των τυχόν διαφορών της με την Ελλάδα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

27 Δεκεμβρίου: Στη Διάσκεψη Κορυφής στο Ελσίνκι αποφασίζεται η Τουρκία να γίνει δεκτή ως υποψήφιο κράτος-μέλος, ενώ συγχρόνως εξασφαλίζεται η ενταξιακή προοπτική της Κύπρου.

2000 1 Ιανουαρίου: Η έλευση της νέας χιλιετίας γίνεται δεκτή με εντυπωσιακές εορταστικές εκδηλώσεις στην Αθήνα.

2 Ιανουαρίου: Αρχίζουν τα έργα πεζοδρόμησης της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου.

28 Ιανουαρίου: Εγκαινιάζεται η πρώτη γραμμή του μετρό της Αθήνας, η οποία συνδέει τη Δάφνη με τα Σεπόλια. Σύντομα θα λειτουργήσει και η γραμμή Σύνταγμα-Εθνική Άμυνα.

31 Ιανουαρίου: Αρχίζει στη Γενεύη ο δεύτερος γύρος των εκ του σύνεγγυς συνομιλιών για το Κυπριακό. Ο ειδικός εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Αλβάρο ντε Σότο, δηλώνει αισιόδοξος.

4 Φεβρουαρίου: Ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης ανακοινώνει την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.

1 Μαρτίου: Η συνεχής πτώση του δείκτη τιμών του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών πυροδοτεί πολιτική αντιπαράθεση ανάμεσα στη Νέα Δημοκρατία και το ΠαΣοΚ. Το μόνο βέβαιο πάντως είναι ότι μικροεπενδυτές χάνουν πολλά δισεκατομμύρια – οι περισσότεροι από αυτούς δανείζονται χρήματα για την αγορά των μετοχών όταν ο δείκτης είναι ακόμη ψηλά.

10 Απριλίου: Το ΠαΣοΚ νικά στις εκλογές που διεξάγονται με διαφορά περίπου 1% επί του συνόλου των ψήφων από τη ΝΔ. Ο Κώστας Σημίτης σχηματίζει κυβέρνηση (70.000 ψήφοι).

15 Μαΐου: Η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων έπειτα από αίτημα του υπουργού Δικαιοσύνης Μ. Σταθόπουλου αποφαίνεται εναντίον της αναγραφής του θρησκεύματος στις αστυνομικές ταυτότητες. Η απόφαση της κυβέρνησης να αφαιρέσει το θρήσκευμα από τις ταυτότητες προκαλεί την αντίδραση της Εκκλησίας της Ελλάδος, η οποία απαντά με λαοσυνάξεις στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη και με τη διενέργεια δημοψηφίσματος.

8 Ιουνίου: Η τρομοκρατική οργάνωση 17 Νοέμβρη διαπράττει μεγάλο σφάλμα τακτικής με τη δολοφονία του Βρετανού στρατιωτικού ακολούθου Στίβεν Σόντερς. Η εμπλοκή της ιδιαίτερα μεθοδικής βρετανικής Σκότλαντ Γιαρντ στις έρευνες και η αναδιάρθρωση των εντεταλμένων για τη δίωξη των τρομοκρατών υπηρεσιών του κράτους σύντομα οδηγούν στην εξάρθρωση των τρομοκρατικών δικτύων στην Ελλάδα.

23 Σεπτεμβρίου: Τοποθετείται στη θέση του το πέλμα του πρώτου πυλώνα της γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου. Το πέλμα έχει διάμετρο 90 μέτρα και βάρος 70.000 τόνους.

26 Σεπτεμβρίου: Το επιβατηγό πλοίο «Εξπρές Σάμινα» ναυαγεί κοντά στην Πάρο. Ογδόντα άτομα χάνουν τη ζωή τους.

2001 1 Ιανουαρίου: Η Ελλάδα γίνεται η 12η χώρα της Ζώνης του Ευρώ.

27 Μαρτίου: Εγκαινιάζεται ο νέος αερολιμένας της Αθήνας «Ελευθέριος Βενιζέλος».

1 Απριλίου: Ο Γιώργος Σουφλιάς επιστρέφει στη Νέα Δημοκρατία στη διάρκεια των εργασιών του πέμπτου συνεδρίου, τριάντα και πλέον μήνες μετά τη διαγραφή του από το κόμμα.

10 Οκτωβρίου: Ο Κώστας Σημίτης με ποσοστό 71, 6% επανεκλέγεται πρόεδρος του ΠαΣοΚ από το έκτο συνέδριο του κόμματος.

2002 1 Ιανουαρίου: Αρχίζει η κυκλοφορία του ευρώ στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η δραχμή εγκαταλείπεται οριστικά στις 28 Φεβρουαρίου του 2002.

29 Ιουνίου: Εκρήγνυται βόμβα στα χέρια επίδοξου βομβιστή στο λιμάνι του Πειραιά ο οποίος τραυματίζεται. Ονομάζεται Σάββας Ξηρός και οι διωκτικές αρχές τον συνδέουν ευθέως με τη 17η Νοέμβρη. Λίγες μέρες αργότερα ανακαλύπτονται δύο γιάφκες της οργάνωσης και αρχίζει σιγά σιγά να ξετυλίγεται το κουβάρι που οδηγεί στον αρχηγό της οργάνωσης που δρα από το 1975.

13 και 20 Οκτωβρίου: Στις δημοτικές και τις νομαρχιακές εκλογές που το ΠαΣοΚ επανακτά την υπεροναμαρχία Αθηνών, αν και είναι εμφανής η μείωση των δυνάμεών του σε όλη σχεδόν τη χώρα. Η Νέα Δημοκρατία αναδεικνύεται πρώτη δύναμη σε δήμους της Β΄ Αθηνών για πρώτη φορά μετά το 1974.

13 Δεκεμβρίου: Στη συνάντηση κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Κοπεγχάγη αποφασίζεται η διεύρυνση της Ένωσης με δέκα νέα κράτη-μέλη στα οποία συμπεριλαμβάνεται και η Κύπρος.

2003 1 Ιανουαρίου: Η Ελλάδα αναλαμβάνει για ένα εξάμηνο την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

3 Μαρτίου: Αρχίζει σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα των Δικαστικών Φυλακών του Κορυδαλλού η δίκη των φερόμενων ως μελών της τρομοκρατικής οργάνωσης 17 Νοέμβρη. Η δίκη διαρκεί μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου του 2003. Στη διάρκειά της εξετάζονται περίπου 700 μάρτυρες, ενώ οι συνήγοροι της πολιτικής αγωγής και της υπεράσπισης αγορεύουν για δύο τουλάχιστον μήνες. Το δικαστήριο συνεδριάζει 162 φορές. Αθωώνονται τέσσερις κατηγορούμενοι -για δύο από αυτούς ασκείται από τον εισαγγελέα έφεση- και 15 καταδικάζονται σε βαρύτατες ποινές. Ο Α. Γιωτόπουλος, μάλιστα, καταδικάζεται 21 φορές ισόβια.

16 Απριλίου: Υπογράφεται στην Αθήνα η συνθήκη προσχώρησης των δέκα νέων μελών της ΕΕ.

19 Ιουνίου: Με τη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών στη Χαλκιδική ολοκληρώνεται η ελληνική προεδρία της ΕΕ για το πρώτο εξάμηνο του 2003.

2004 7 Μαρτίου: Στις εκλογές που διενεργούνται πρώτο κόμμα αναδεικνύεται η ΝΔ (45,36%). Ακολουθούν το ΠΑΣΟΚ με 40,55%, το ΚΚΕ με 5,90% και, τέλος, ο Συνασπισμός με 3,26%. Ο αρχηγός της ΝΔ, Κώστας Καραμανλής, σχηματίζει έπειτα από δύο μέρες κυβέρνηση.

13 Ιουνίου: Στις εκλογές που γίνονται για την ανάδειξη των Ελλήνων εκπροσώπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πλειοψηφεί το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, το οποίο εκλέγει 11 βουλευτές. Το ΠΑΣΟΚ εκλέγει οκτώ, το ΚΚΕ δύο και ο Συνασπισμός και το ΛΑΟΣ από ένα βουλευτή.