Η αντιμετώπιση των ερωτήσεων της Δεύτερης ομάδας
Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει δύο ερωτήσεις – από 25 μονάδες η καθεμία – που η απάντησή τους απαιτεί το συνδυασμό ιστορικών γνώσεων (κυρίως των πληροφοριών που παρέχει το διδακτικό εγχειρίδιο) και των στοιχείων που θα αντλήσει ο μαθητής από τα ιστορικά παραθέματα που δίδονται. Γι’ αυτό το λόγο παρατίθενται σε αποσπάσματα ή και ολόκληρα κείμενα, ιστορικά δοκίμια, άρθρα, ειδήσεις, γελοιογραφίες, γκραβούρες, γραφήματα κτλ, δηλαδή άμεσες ή έμμεσες πηγές ιστορικής πληροφόρησης από τις οποίες ο μαθητής πρέπει να αποσπάσει τις σχετικές πληροφορίες, να τις εντάξει χρονικά και να τις συνδέσει με την ιστορική αφήγηση.
Ακολουθούν μερικοί από τους τρόπους αντιμετώπισης αυτών των ερωτήσεων με την ελπίδα ότι μπορεί να ευκολύνουν το μαθητή σε αυτή την επίπονη εργασία:
ΠΡΩΤΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ
Δομή/διάγραμμα πρώτου τρόπου απάντησης:
1. Εισαγωγή :
Μπορεί να είναι σχετική με τη δομή της απάντησης, ή με την πολιτική, κοινωνική, οικονομική, χρονολογική, κτλ ένταξη του θέματος, ή να εμπεριέχει το θέμα και τη θέση του μαθητή για το ιστορικό συμβάν, ή να είναι μια άλλη ,σχετική με τα ιστορικά γεγονότα , παράγραφος από το ιστορικό εγχειρίδιο ή …
(Μπορεί και να μην υπάρχει εισαγωγή αλλά να ξεκινά ο μαθητής κατευθείαν την απάντησή του με την αναφορά του στις ιστορικές του γνώσεις ).
ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ
2. Ιστορικές γνώσεις :
Παράθεση των ιστορικών γνώσεων , όσο το δυνατόν πιο κοντά στις πληροφορίες που δίνει το σχολικό εγχειρίδιο.
Οι μαθητές συνηθίζουν να αρχίζουν αυτό το μέρος της απάντησης με τη φράση: « Όπως γνωρίζουμε από τις ιστορικές μας γνώσεις…» ή « Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο…»
3. Πληροφορίες από το ιστορικό παράθεμα :
Οργανωμένη καταγραφή των πληροφοριών που σταχυολόγησε ο μαθητής από το/τα ιστορικό παράθεμα/παραθέματα και σύνδεσή τους με τις ιστορικές γνώσεις που παρέθεσε στο προηγούμενο μέρος.
Συχνά οι μαθητές επιχειρούν την απλή αντιγραφή σχετικών (ή και άσχετων) τμημάτων του ιστορικού παραθέματος χωρίς να τονίζουν τα σημεία που ενδιαφέρουν. Έτσι δεν απαντούν ακριβώς στα ζητούμενα και … χάνουν πολύτιμους βαθμούς. Άλλες πάλι φορές αρκούνται σε μια γενικόλογη αναφορά στοιχείων του παραθέματος χωρίς συγκεκριμένες αναφορές, χωρίς να φαίνεται δηλαδή από ποιο σημείο του κειμένου αλίευσαν τις πληροφορίες. Είναι φανερό πως δεν αρκεί η αντιγραφή των στοιχείων που προσφέρει η πηγή, ούτε η αναφορά τους, έστω και με άλλη διατύπωση. Είναι απαραίτητο να επιλέγονται προσεκτικά οι χρήσιμες πληροφορίες, να ιεραρχούνται ή κατά περίπτωση να ομαδοποιούνται και , προπαντός, να συνδέονται με την ιστορική αφήγηση τα ζητούμενα του θέματος.
Για να είναι η απάντηση ολοκληρωμένη κατά τη σύνδεση των ιστορικών γνώσεων και των στοιχείων του παραθέματος καλό είναι να γίνονται συγκεκριμένες αναφορές.
Οι μαθητές συνηθίζουν να αρχίζουν αυτό το μέρος της απάντησης με τη φράση: « Όπως πληροφορούμαστε από το ιστορικό παράθεμα, το οποίο είναι απόσπασμα από το έργο του …. με τίτλο… εκδόσεις…» ή « Σύμφωνα με την ιστορική πηγή… του…»
4. Σύνθεση /Επίλογος :
Σ’ αυτό το μέρος ολοκληρώνεται η απάντηση γιατί επιχειρείται η οριστική αποτίμηση, η αξιολόγηση, η πύκνωση όσων προαναφέρθηκαν , ανάλογα με αυτά που ζητά η ερώτηση. Επισημαίνεται επίσης η συμφωνία ή η ασυμφωνία μεταξύ των ιστορικών γνώσεων και των πληροφοριών που αποκόμισε ο μαθητής από την ανάγνωση του ιστορικού παραθέματος
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ
Ο δεύτερος τρόπος απάντησης είναι παραλλαγή του πρώτου , μια διαφοροποίηση δηλαδή στην οργάνωση της απάντησης. Συγκεκριμένα ο μαθητής μπορεί να αρχίσει το κύριο μέρος της ανάπτυξής του από τις πληροφορίες που παρέχει το ιστορικό παράθεμα και μετά να συνεχίσει με την παράθεση των ιστορικών γνώσεων. Αυτό σημαίνει βέβαια ότι πρέπει να γίνουν και μια σειρά από αλλαγές, οπότε το διάγραμμα της απάντησης θα είναι περίπου αυτό:
Δομή/διάγραμμα δεύτερου τρόπου απάντησης:
1. Εισαγωγή : (ακριβώς ίδια με τον πρώτο τρόπο)
Μπορεί να είναι σχετική με τη δομή της απάντησης, ή με την πολιτική, κοινωνική, οικονομική, χρονολογική, κτλ ένταξη του θέματος, ή να εμπεριέχει το θέμα και τη θέση του μαθητή για το ιστορικό συμβάν, ή να είναι μια άλλη ,σχετική με τα ιστορικά γεγονότα , παράγραφος από το ιστορικό εγχειρίδιο ή …
(Μπορεί και να μην υπάρχει εισαγωγή αλλά να ξεκινά ο μαθητής κατευθείαν την απάντησή του με την αναφορά του στις ιστορικές του γνώσεις ).
ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ
2. Πληροφορίες από το ιστορικό παράθεμα :
Οργανωμένη καταγραφή των πληροφοριών που σταχυολογεί ο μαθητής από το/τα ιστορικό παράθεμα/παραθέματα με γνώμονα τα ερωτήματα του θέματος.
Συχνά οι μαθητές επιχειρούν την απλή αντιγραφή σχετικών (ή και άσχετων) τμημάτων του ιστορικού παραθέματος χωρίς έμφαση στα σημεία που ενδιαφέρουν. Έτσι δεν απαντούν ακριβώς στα ζητούμενα και … χάνουν πολύτιμους βαθμούς. Άλλες πάλι φορές αρκούνται σε μια γενικόλογη αναφορά στοιχείων του παραθέματος χωρίς συγκεκριμένες αναφορές, χωρίς να φαίνεται δηλαδή από ποιο σημείο του κειμένου αλίευσαν τις πληροφορίες. Είναι φανερό πως δεν αρκεί η αντιγραφή των στοιχείων που προσφέρει η πηγή, ούτε η αναφορά τους, έστω και με άλλη διατύπωση. Είναι απαραίτητο να επιλέγονται προσεκτικά οι χρήσιμες πληροφορίες, να ιεραρχούνται ή κατά περίπτωση να ομαδοποιούνται και , προπαντός, να συνδέονται με τα ζητούμενα του θέματος.
Οι μαθητές συνηθίζουν να αρχίζουν αυτό το μέρος της απάντησης με τη φράση: « Όπως πληροφορούμαστε από το ιστορικό παράθεμα, το οποίο είναι απόσπασμα από το έργο του …. με τίτλο… εκδόσεις…» ή « Σύμφωνα με την ιστορική πηγή… του…»
3. Ιστορικές γνώσεις :
Παράθεση των ιστορικών γνώσεων , όσο το δυνατόν πιο κοντά στις πληροφορίες που δίνει το σχολικό εγχειρίδιο. Κάθε φορά που παραθέτει ο μαθητής μια πληροφορία για την οποία έγινε ήδη λόγος στα σχετικά με το ιστορικό παράθεμα πρέπει να το επισημαίνει.
Οι μαθητές συνηθίζουν να αρχίζουν αυτό το μέρος της απάντησης με τη φράση: « Όπως γνωρίζουμε από τις ιστορικές μας γνώσεις…» ή « Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο…».
4. Σύνθεση /Επίλογος : (ακριβώς ίδιος με τον πρώτο τρόπο)
Σ’ αυτό το μέρος ολοκληρώνεται η απάντηση γιατί επιχειρείται η οριστική αποτίμηση, η αξιολόγηση, η πύκνωση όσων προαναφέρθηκαν , ανάλογα με αυτά που ζητά η ερώτηση. Επισημαίνεται επίσης η συμφωνία ή η ασυμφωνία μεταξύ των ιστορικών γνώσεων και των πληροφοριών που αποκόμισε ο μαθητής από την ανάγνωση του ιστορικού παραθέματος
ΤΡΙΤΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ
Ο τρίτοςτρόπος ανάπτυξης είναι συνδυασμός της ιστορικής αφήγησης και των πληροφοριών που παρέχει το ιστορικό παράθεμα.
Ο μαθητής μπορεί να χρησιμοποιήσει την ιστορική αφήγηση ως καμβά, τον οποίο θα εμπλουτίσειμε τις πληροφορίες που θα συλλέξει από την πηγή, παραθέτοντας και συγκεκριμένες αναφορές, ώστε να κατατοπίζει τον αναγνώστη για το ακριβές σημείο από το οποίο άντλησε την πληροφορία.
Μπορεί , επίσης, ως βάση να χρησιμοποιήσει το κείμενο του ιστορικού παραθέματος και από τις πληροφορίες που παραθέτει αυτό να αφορμάται και να ανακαλεί την ιστορική αφήγηση. Σ’ αυτή την περίπτωση πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός γιατί θα αντιμετωπίσει εντονότερα τον κίνδυνο να παραλείψει κάποια πληροφορία από το σχολικό του βιβλίο.
Είναι πάλι δυνατόν να συνδυάσει τις πληροφορίες ιστορικής αφήγησης και πηγών με διαφορετικούς τρόπους. Με χρονική ακολουθία, για παράδειγμα, αν είναι σε θέση να οργανώσει την ύλη με αυτή τη μέθοδο και παράλληλα να απαντήσει σωστά στην ερώτηση. Με τη διάκριση των γεγονότων σε πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά κτλ. επίσης αν το ερώτημα ζητάει κάτι τέτοιο κι αν ο ίδιος θεωρεί ότι μια απάντηση τέτοιου τύπου είναι εύστοχη.
Δομή/Διάγραμμα τρίτου τρόπου απάντησης
1. Εισαγωγή : (ακριβώς ίδια με τους άλλους τρόπους)
Μπορεί να είναι σχετική με τη δομή της απάντησης, ή με την πολιτική, κοινωνική, οικονομική, χρονολογική, κτλ ένταξη του θέματος, ή να εμπεριέχει το θέμα και τη θέση του μαθητή για το ιστορικό συμβάν, ή να είναι μια άλλη ,σχετική με τα ιστορικά γεγονότα , παράγραφος από το ιστορικό εγχειρίδιο ή …
(Μπορεί και να μην υπάρχει εισαγωγή αλλά να ξεκινά ο μαθητής κατευθείαν την απάντησή του με την αναφορά του στις ιστορικές του γνώσεις ).
2. ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ
Η σύνθεση των πληροφοριών από την ιστορική αφήγηση και τα παραθέματα
4. Σύνθεση /Επίλογος : (ακριβώς ίδιος με ττους άλλους τρόπους)
Σ’ αυτό το μέρος ολοκληρώνεται η απάντηση γιατί επιχειρείται η οριστική αποτίμηση, η αξιολόγηση, η πύκνωση όσων προαναφέρθηκαν , ανάλογα με αυτά που ζητά η ερώτηση. Επισημαίνεται επίσης η συμφωνία ή η ασυμφωνία μεταξύ των ιστορικών γνώσεων και των πληροφοριών που αποκόμισε ο μαθητής από την ανάγνωση του ιστορικού παραθέματος
ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ
Πάντοτε ο μαθητής πρέπει να έχει ξεκάθαρο στο μυαλό του τί ακριβώς ζητάει η ερώτηση , να προσέχει ώστε να περιλαμβάνει στην απάντησή του όλες τις πληροφορίες από το σχολικό εγχειρίδιο και τις αντίστοιχες από τα παραθέματα και να συνδέει κατάλληλα τις πρώτες με τις δεύτερες. Καλό είναι επίσης να επισημαίνει , κατά περίπτωση, νέα ή διαφορετικά από την ιστορική αφήγηση στοιχεία και να κρίνει ή να αξιολογεί τις πληροφορίες των πηγών, όταν αυτό χρειάζεται.
Πηγή : http://oipepaideumenoi.blogspot.com/2011/03/blog-post_1429.html
Σχόλια Αναγνωστών-Επισκεπτών