2ο Κριτήριο Αξιολόγησης Γ’ Λυκείου

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Α’ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ 2011-2012

Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου

Α.ΚΕΙΜΕΝΟ

Τα δικαιώματα του ανθρώπου : δυτικό ιδεολόγημα ή οικουμενικό ήθος;

Στον σύγχρονο, γεμάτο εντάσεις κόσμο, ο αγώνας για τα δικαιώματα του ανθρώπου έχει δύο μέτωπα : είναι αγώνας κατά της παραβίασης τους και αγώνας για την κατοχύρωση και τον έμπρακτο σεβασμό τους. Παρά τις προόδους που έχουν συντελεστεί στον χώρο αυτό, παρά τις διακηρύξεις, τις διεθνείς συμβάσεις, παρά την προσπάθεια που καταβάλλει ο Οργανισμός Ηνωμένων Ε­θνών και τα διάφορα κινήματα και οι οργανώσεις για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, παρά τις δεσμεύσεις των κρατών με την υπογραφή διεθνών συμβάσεων και με τη συνταγματική κατοχύρωση θεμελιωδών δι­καιωμάτων, η κατάσταση των δικαιωμάτων του ανθρώπου είναι σε πολλά μέρη της γης απογοητευτική. Συνεχώς υποβόσκει η απειλή  της μετάπτω­σης στη βαρβαρότητα και της περιφρόνησης των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Το χάσμα μεταξύ των διακηρύξεων των δικαιωμάτων του ανθρώπου και της συγκεκριμένης πρακτικής πολλών κρατών είναι εμφανέστατο και η αντίφαση μεταξύ θεωρίας και πράξης είναι απογοητευτική. […]

Ο αγώνας για τα δικαιώματα του ανθρώπου είναι αγώνας ενα­ντίον της παρανόησης και της διαστρέβλωσης του νοήματος τους, αγώνας για τη θεμελίωση τους και τον ορθό καθορισμό του περιε­χομένου και των ορίων τους. Τα δικαιώματα του ανθρώπου υπήρ­ξαν ανέκαθεν σημείον αντιλεγόμενον και αποτελούν και σήμερα αντικείμενο έντονης αμφισβήτησης […] Βέβαια, οι αντι­φατικές εκτιμήσεις στηρίζονται και στο γεγονός ότι τα δικαιώματα του ανθρώπου είναι ένα τόσο πολύπλοκο και πολύπλευρο φαινόμε­νο, ώστε ο καθένας να μπορεί να στηρίζει σε κάποια πτυχή της ιστο­ρίας και των διακηρύξεων τους ακόμη και την πιο ακραία θέση. […]

Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα για την πορεία των δικαιωμάτων του ανθρώπου αποτελεί σήμερα η αμφισβήτηση τους από μη δυτικούς πολιτισμούς. Τα δικαιώματα του ανθρώπου βρίσκονται αντιμέτω­πα με την υποψία ότι αποτελούν δυτικό ιδεολόγημα, έκφραση της δυ­τικής ατομικιστικής εκδοχής και εμπειρίας της ελευθερίας. Διατυπώνε­ται η άποψη ότι η Δύση προσπαθεί να επιβάλει στον μη δυτικό κόσμο τις αξίες της με τη μορφή των δικαιωμάτων του ανθρώπου, ότι θέλει να εξαγάγει τα ιδανικά της όπως τα βιομηχανικά της προϊόντα. Με την πρόταση της Δύσης, να θεωρούνται τα δικαιώματα του ανθρώπου «μέτρο του πολιτικού ανθρωπισμού», εκφράζεται ο δυτικός πολιτικός και πολιτισμικός ιμπεριαλισμός.

Πίσω από τέτοιες τοποθετήσεις κρύβεται μεταξύ άλλων, μια παρα­νόηση της ιδέας των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Γιατί :α) η υιοθέτηση της εκ μέρους άλλων πολιτισμών δεν οδηγεί νομοτελειακά αυτούς τους πολιτισμούς σε αλλοτρίωση και απώλεια ταυτότητας, και β) επειδή τα δικαιώματα του ανθρώπου δεν είναι αυτονόητο μέρος του δυτικού πο­λιτισμού, αλλά σηματοδοτούν τις βαθιές κρίσεις του και θα έπρεπε λογικά να αποτελούν «σύμμαχο» και όχι «απειλή» για τους μη δυτικούς λαούς.

Πάντως, αν αναλογισθεί κανείς ότι τα δικαιώματα του ανθρώπου ήταν και είναι και στη Δύση αντικείμενο έντονων αντιπαραθέσεων, τότε δεν πρέπει να απορεί για το γεγονός ότι αυτά και στους άλλους πολιτισμούς προκαλούν αντιδράσεις. Ίσως αυτό να είναι μια αναγκαία φάση στην πορεία αντικειμενικότερης προσέγγισης τους. Το γεγονός ωστό­σο ότι και εκείνοι που απορρίπτουν τα δικαιώματα του ανθρώπου ως δυτική ιδεολογία, τα επικαλούνται, για να στηρίξουν διάφορα αιτήματα τους, αποδεικνύει ότι αυτά αποτελούν «κληρονομιά ολόκληρης της ανθρωπότητας».

Κώστας Δεληκωσταντής, Τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ,εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη

Ιδεολόγημα : χαρακτηρισμός μιας ιδέας ή μιας άποψης, η οποία έχει επινοηθεί για να στηρίζει μια άλλη άποψη ή ένα σκοπό, δεν αντιστοιχεί όμως στην πραγματικότητα.

Ιμπεριαλισμός : η τάση ενός κράτους να επεκτείνει την οικονομική και πολιτική του επιρροή σε βάρος άλλων κρατών ή λαών, χρησιμοποιώντας τη στρατιωτική ή οικονομική του υπεροχή.

Β.ΘΕΜΑΤΑ

1.  Να ενημερώσεις την τάξη σου για το περιεχόμενο του κειμένου με γραπτή περίληψη του σε 80-100 λέξεις.

(μονάδες 25)

2.  Να σχολιάσετε την άποψη του συγγραφέα ότι σήμερα «Συνεχώς υποβόσκει η απειλή  της μετάπτω­σης στη βαρβαρότητα και της περιφρόνησης των δικαιωμάτων του ανθρώπου», σε μια παράγραφο με 60-80 λέξεις.

(μονάδες 10)

3. Με ποια συλλογιστική πορεία αναπτύσσεται η τρίτη (3^η) παράγραφος του κειμένου ; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

(μονάδες 5)

4.  Στην πρώτη (1^η) παράγραφο του κειμένου :

α) να βρείτε τα δομικά μέρη της (3)

β) να εντοπίσετε δύο (2) μέσα επίκλησης στο συναίσθημα και να αναφέρετε ένα παράδειγμα για το καθένα (4).

(μονάδες 7)

5.  Για κάθε μια από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να βρείτε μια συνώνυμη :

καταβάλλει, δεσμεύσεις, απογοητευτική, διατυπώνε­ται, αντιπαραθέσεων

(μονάδες 5)

6. Για κάθε μια από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να βρείτε μια αντώνυμη : κατοχύρωση, έντονης ,πολύπλοκο, εξαγάγει, απώλεια

(μονάδες 5)

7. Τι δηλώνουν οι διαρθρωτικές λέξεις του κειμένου  :  Βέβαια, ωστό­σο, όμως ;

(μονάδες 3)

8.  Σε μια ομιλία σου στο Πνευματικό κέντρο του Δήμου σας να αναπτύξετε τον προβληματισμό σας ότι ενώ από παντούακούγονται διακηρύξεις για τα ανθρώπινα δι­καιώματα και την ανάγκη σεβασμού τους, εντούτοις τα δικαιώμα­τα αυτά παραβιάζονται βάναυσα. Να αναφέρετε ενδεικτικές περιπτώσεις παραβίασης των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην εποχή μας και να εκθέσεις τις απόψεις σου για το ρόλο που μπορούν και πρέπει να αναλάβουν διεθνείς οργανισμοί για την προάσπισή τους. Η έκταση της ομιλίας να είναι 600 περίπου λέξεις.

(μονάδες 40)