Με μια «νευρωτική φυλακή» παρομοιάζουν το Facebook οι επιστήμονες, προειδοποιώντας ότι η συχνή ενασχόληση των χρηστών με το προφίλ τους -ιδίως όσων έχουν πολλούς «φίλους»- μπορεί να προκαλέσει έντονο στρες.

Μια νέα έρευνα του Πανεπιστημίου Νάπιερ του Εδιμβούργου κατέδειξε ότι οι άνθρωποι με τις περισσότερες επαφές στον δημοφιλή ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης έχουν αυξημένες πιθανότητες να είναι ιδιαίτερα στρεσαρισμένοι στη ζωή τους.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι υπάρχει μια ομάδα χρηστών που υποφέρει από «σοβαρό άγχος το οποίο σχετίζεται με το Facebook».

Αισθήματα ανησυχίας και ενοχής

Περισσότεροι από ένας στους 10 ερωτηθέντες (12%) δήλωσαν ότι Facebook τους κάνει να αισθάνονται «ανήσυχοι», ενώ πάνω από τρεις στους 10 (32%) ανέφεραν ότι αισθάνονται «ένοχοι» επειδή στο παρελθόν απέρριψαν αιτήσεις «φιλίας».

Το γεγονός ότι πολλοί χρήστες αισθάνονται άβολα όταν καλούνται να διαχειριστούν αιτήματα «φιλίας» τους ωθεί στο να «φοβούνται» και να αντιπαθούν αυτή τη διαδικασία.

Το 12% των μαθητών που ρωτήθηκε σχετικά, απάντησε ότι δεν του αρέσει να λαμβάνει αιτήσεις «φιλίας», ενώ σχεδόν τα 2/3 (63%) δήλωσαν ότι καθυστερούν να απαντήσουν σε αιτήματα «φίλων».

Η Δρ Κάθι Τσαρλς, επικεφαλής της έρευνας και καθηγήτρια στη Σχολή Υγείας και Κοινωνικών Επιστημών του πανεπιστημίου, σημείωσε ότι «τα ευρήματα έδειξαν μια σειρά από παραδοξότητες. Για παράδειγμα, παρότι υπάρχει μεγάλη πίεση να είναι κανείς στο Facebook, παρατηρείται μεγάλη αμφιθυμία μεταξύ των χρηστών σχετικά με τα οφέλη του site».

Γιατί αγχώνονται οι χρήστες

«Εκείνοι που έχουν τις περισσότερες επαφές, εκείνοι που έχουν επενδύσει περισσότερο χρόνο στο site, είναι όσοι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι στρεσαρισμένοι», τόνισε η Δρ Τσαρλς.

Το γεγονός αυτό οφείλεται στην πίεση που (αισθάνονται ότι) δέχονται οι χρήστες να δημοσιεύουν διαρκώς ενημερώσεις (updates) στο προφίλ τους για το τι κάνουν στη ζωή τους.

«Είναι σαν ένα μίνι ειδησεογραφικό κανάλι του εαυτού σας. Όσο περισσότερους ανθρώπους έχετε (ως «φίλους»), τόσό πιο πολύ θεωρείτε ότι υπάρχει ένα ακροατήριο που σας περιμένει. Είστε περίπου μια μικρή διασημότητα. Όσο μεγαλύτερο είναι το ακροατήριο, τόσο μεγαλύτερη πίεση αισθάνεστε να παράξετε περιεχόμενο για τον εαυτό σας», εξήγησε η καθηγήτρια.

Φοβούνται να «ξεκολλήσουν»

Πολλοί από τους συμμετέχοντες στην έρευνα δήλωσαν ότι το ενδεχόμενο να διαγράψουν το προφίλ τους στο Facebook τους κάνει «ανήσυχους», επειδή φοβούνται ότι έτσι θα χάσουν σημαντικές κοινωνικές πληροφορίες και εξελίξεις ή θα προσβάλουν τους «φίλους» τους.

Η πλειονότητα των ερωτηθέντων ανέφερε ότι το καλύτερο πράγμα στο Facebook είναι ότι «σε κρατά σε επαφή».

«Όπως ο τζόγος, έτσι και το Facebook κρατά τους χρήστες σε μια ‘’νευρωτική φυλακή’’. Οι χρήστες δεν ξέρουν αν πρέπει να μείνουν ή να φύγουν, με τον φόβο ότι θα χάσουν κάτι καλό», είπε η Δρ Τσαρλς.

Πριν από λίγες ημέρες, η Μισέλ Ομπάμα, σύζυγος του προέδρου των Η.Π.Α., είχε καταφερθεί δημόσια εναντίον της χρήσης του Facebook από τους ανήλικους, αποκαλύπτοντας ότι οι μυστικές υπηρεσίες έχουν απαγορεύσει στις δύο κόρες της να ανοίξουν λογαριασμό στο Facebook, γεγονός που την χαροποιεί ιδιαίτερα. «Δεν είναι κάτι που χρειάζονται. Δεν είναι απαραίτητο», είχε δηλώσει.

Τους στρεσάρει η διαγραφή «φίλων»

Μεταξύ των αιτιών που προκαλούν ένταση στους χρήστες του Facebook, σύμφωνα με την έρευνα του Πανεπιστημίου Νάπιερ, συγκαταλέγονται η πίεση του να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο εφευρετικοί και διασκεδαστικοί, η υποχρέωσή τους να συμπεριφέρονται διαφορετικά ανάλογα με τον «φίλο» με τον οποίο έρχονται σε επαφή κάθε φορά και, κυρίως, το ενδεχόμενο διαγραφής των ανεπιθύμητων επαφών.

Μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Κολοράντο των Η.Π.Α., που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Οκτώβριο, κατέδειξε ότι το 57% των χρηστών του κοινωνικού δικτύου έχει διαγράψει κάποιον «φίλο» του.

Οι ερευνητές έκαναν λόγο για το φαινόμενο του «unfriending» (η πρακτική της διαγραφής μιας επαφής σε ένα site κοινωνικής δικτύωσης), το οποίο, μάλιστα, επελέγη το 2009 από το λεξικό New Oxford American Dictionary ως «Λέξη της χρονιάς».

Η έρευνα είχε καταγράψει ως λόγους διαγραφής μιας επαφής την έλλειψη «καλής συμπεριφοράς», τις συχνές αναρτήσεις με ανόητα ή επαναλαμβανόμενα σχόλια και τις δημοσιεύσεις για θέματα που ενδέχεται να προκαλέσουν εντάσεις.

Στην έρευνα του Πανεπιστημίου Νάπιερ συμμετείχαν περίπου 200 χρήστες του Facebook, το οποίο αριθμεί πλέον περισσότερα από 600 εκατομμύρια χρήστες σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με την ιστοσελίδα Socialbakers.com.

Στην χώρα μας πάνω από ένα στα δύο Ελληνόπουλα ηλικίας 9-16 ετών διαθέτει προφίλ σε ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης (ποσοστό 54%), σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

ΛΟΝΔΙΝΟ. Οι έφηβοι συχνά είναι περισσότερο ευτυχισμένοι στην εικονική τους ζωή από ό,τι στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τα ευρήματα νέας βρετανικής έρευνας. Αυτό συμβαίνει επειδή το Διαδίκτυο τους δίνει τη δυνατότητα να γίνουν όποιοι θέλουν και, αν δεν είναι ευχαριστημένοι με τον ηλεκτρονικό εαυτό τους, το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να πατήσουν το κουμπί της «διαγραφής» στο πληκτρολόγιό τους.

Η έρευνα αφορούσε νέους και νέες από 11 ως 18 ετών και πραγματοποιήθηκε από τη βρετανική οργάνωση για την προστασία των παιδιών Κidscape. Εδειξε επίσης ότι ένας στους οκτώ νέους έρχεται σε επαφή με αγνώστους μέσω του Διαδικτύου και συχνά ψεύδεται όσον αφορά την εμφάνιση, την ηλικία και το ιστορικό του. Οι ερευνητές παρακολούθησαν τις δραστηριότητες στο Διαδίκτυο 2.300 παιδιών και εφήβων και διαπίστωσαν ότι το 45% δήλωνε περισσότερο ευτυχισμένο με την εικονική παρά με την πραγματική του ζωή. Στη σχετική έκθεση «Virtual Lives: Ιt is more than a game, it is your life» (Εικονική ζωή: Δεν είναι παιχνίδι, είναι η ζωή σου) αποτυπώνονται η νοοτροπία και η στάση των παιδιών και των νέων σήμερα όσον αφορά το Διαδίκτυο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας έφηβος είπε στους ερευνητές πως το μόνο μέρος όπου αισθανόταν αρκετά άνετα για να παραδεχθεί την ομοφυλοφιλία του ήταν σε ένα ανώνυμο ιντερνετικό φόρουμ. Ενας άλλος είπε: «Είναι πιο εύκολο να είσαι αυτός που θέλεις να είσαι, γιατί κανείς δεν σε γνωρίζει και αν δεν σου αρέσει μια κατάσταση μπορείς απλώς να βγεις και τελείωσε». Το 47% των παιδιών που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσε ότι συμπεριφέρεται διαφορετικά στο Διαδίκτυο από ό,τι στην πραγματική ζωή και πολλά υποστήριξαν ότι στον κυβερνοχώρο έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για τον εαυτό τους και αισθάνονται πιο ισχυρά.

Επιπλέον το 60% των παιδιών που μιλούν με αγνώστους στο Διαδίκτυο δεν λέει την αλήθεια για την ηλικία του και το 40% δεν λέει την αλήθεια για τις προσωπικές του σχέσεις. Περίπου το 10% δήλωσε ότι στις διαδικτυακές του δραστηριότητες αλλάζει στοιχεία που αφορούν την εμφάνιση και την προσωπικότητά του. «Μας εξέπληξε το πόσορισκάρουν οι νέοι στο Διαδίκτυο» σχολίασε ο ψυχοθεραπευτής Πίτερ Μπράντλεϊ της Κidscape. Και πρόσθεσε: «Αυτή η έρευνα πρέπει να λειτουργήσει ως πρόκληση για τους εφήβους,τους γονείς και τους ειδικούςπροκειμένου να βάλουν τα δυνατά τους για να ενισχυθεί το πλαίσιο για την ασφάλεια στο Ιnternet».

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Το Facebook μάς τρελαίνει… Αυτό ισχυρίζεται κορυφαία κοινωνιολόγος στις ΗΠΑ, ενώνοντας τη φωνή της με πλειάδα ειδικών που λένε ότι τα sites κοινωνικής δικτύωσης δεν συνδέουν τους ανθρώπους – αντιθέτως, τους απομονώνουν από την πραγματικότητα προκαλώντας κάτι σαν σύγχρονη τρέλα στον ψυχισμό τους.

Οι φρενήρεις ρυθμοί με τους οποίους επικοινωνούμε online μέσω του Τwitter, του Facebook και των γραπτών μηνυμάτων «οδηγούν σε μία ψυχοπαθολογική συμπεριφορά» , γράφει στο νέο της βιβλίο «Μόνοι Μαζί» η Σέρι Τερκλ, καθηγήτρια στο ΜΙΤ, η οποία πρωτοστατεί στην επίθεση κατά των νέων μορφών επικοινωνίας.

Την περασμένη εβδομάδα εμφανίστηκε στο δημοφιλές τηλεοπτικό σόου του κωμικού Στίβεν Κόλμπερτ, όπου είπε ότι έχει πάει σε κηδείες όπου οι πενθούντες συγγενείς ελέγχουν κάθε δύο λεπτά το iΡhone τους.

Η θέση της δρος Τερκλ είναι απλή: η τεχνολογία απειλεί να κυριαρχήσει επί της ζωής μας και να μας απομονώσει από την επαφή με τους άλλους ανθρώπους. Δημιουργώντας μας την ψευδαίσθηση ότι μας επιτρέπει να επικοινωνούμε καλύτερα, μας κάνει να ζούμε σε μία κυβερνο-πραγματικότητα πολύ κατώτερη, και συχνά πιο σκληρή, από τον πραγματικό κόσμο.

Κλασικό παράδειγμα θεωρείται η περίπτωση της άτυχης Σιμόν Μπακ. Είχε 1.048 «φίλους» στο Facebook, όταν όμως ανακοίνωσε ότι θα αυτοκτονήσει δεν βρέθηκε κανένας να την αποτρέψει, και ούτε ένας δεν προσπάθησε να τη σώσει, κάτι που δεν θα μπορούσε να συμβεί τόσο εύκολα στην πραγματική ζωή. Η επίθεση εναντίον των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει γίνει μόδα στις ΗΠΑ. Ενα άλλο μπεστ σέλερ, του Νίκολας Καρ, που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τον τίτλο «Στα ρηχά: Να τι κάνει το Ιnternet στο μυαλό μας», υποστηρίζει ότι το βασικό ανθρώπινο ένστικτο για αναζήτηση νέων πληροφοριών και κοινωνική δικτύωση μας έχει εθίσει στο «εύκολο αλλά ρηχό» ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Πολλοί υπάλληλοι γραφείου ελέγχουν τα e-mail τους ως και 30 φορές την ώρα. «Εχουμε γίνει σαν τα ποντίκια σε εργαστήριο υψηλής τεχνολογίας, σαν πειραματόζωα που πατάμε άσκοπα μοχλούς με την ελπίδα ότι θα κερδίσουμε κάποια ψίχουλα κοινωνικής ή διανοητικής τροφής. Αυτό που κάνει ακόμη πιο ακαταμάχητα τα ψηφιακά μηνύματα είναι η αβεβαιότητα. Υπάρχει πάντα η πιθανότητα ότι κάποιο σημαντικό e-mail περιμένει να το ανοίξουμε, παρ΄ ότι ξέρουμε πως τα περισσότερα μηνύματα που έρχονται online είναι ασήμαντα» γράφει ο Καρ.

Χρεώσεις της πιστωτικής μας κάρτας για αγορές τις οποίες ουδέποτε κάναμε, αποστολή email με στόχο την εξαπάτηση πολιτών, αλλά και οι λεγόμενες «νιγηριανές απάτες», είναι οι πιο διαδεδομένες μορφές εξαπάτησης στο Ίντερνετ, για τις οποίες η Αστυνομία εφιστά την προσοχή στους πολίτες.

Σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε η ΕΛ.ΑΣ., οι κυριότερες διαδικτυακές απάτες είναι:

α) Χρεώσεις της πιστωτικής κάρτας πολιτών μέσω του Διαδικτύου για αγορές, οι οποίες δεν πραγματοποιήθηκαν από τους ίδιους.

– Στις περιπτώσεις αυτές, κάποιος κακόβουλος χρήστης του Διαδικτύου δημιουργεί μια πλασματική ιστοσελίδα και με αυτόν τον τρόπο καταφέρνει να συγκεντρώνει στοιχεία κι αριθμούς πιστωτικών καρτών χρηστών του Διαδικτύου, οι οποίοι έχοντας εξαπατηθεί, νομίζουν ότι πρόκειται για κάποιο διαδικτυακό κατάστημα και κάνουν τις αγορές τους.

– Επιπλέον, αρκετές είναι οι περιπτώσεις όπου επιτήδειοι καταφέρνουν να αποκτούν φυσική πρόσβαση στα στοιχεία πιστωτικών καρτών πολιτών τα οποία εν συνεχεία χρησιμοποιούν σε διαδικτυακές αγορές, καθώς για τις αγορές αυτές δεν είναι απαραίτητη η φυσική κατοχή της πιστωτικής κάρτας, παρά μόνο τα στοιχεία αυτής.

– Επιπροσθέτως, σε αρκετές περιπτώσεις οι χρήστες του Διαδικτύου δίνουν οι ίδιοι άθελά τους τα στοιχεία σε κακόβουλους χρήστες του Διαδικτύου (phishing). Ειδικότερα, ο ανυποψίαστος πολίτης λαμβάνει μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από Πιστωτικό Ίδρυμα, στο οποίο τηρεί λογαριασμό, με το οποίο του ζητείται να συμπληρώσει τα στοιχεία του (ονοματεπώνυμο, αριθμό λογαριασμού και πιστωτικής κάρτας κλπ.), για λόγους π.χ. ενημέρωσης των αρχείων της τράπεζας. Το μήνυμα, μέσω υπερσυνδέσμου, τους οδηγεί σε μια πλασματική ιστοσελίδα της τράπεζας, με αποτέλεσμα ο πολίτης να πείθεται και να χορηγεί τα επίμαχα στοιχεία.

β) Διακίνηση μηνυμάτων με απατηλό περιεχόμενο, που επιδιώκουν την εξαπάτηση ανυποψίαστων πολιτών.

– Ειδικότερα, ο τρόπος δράσης των κακόβουλων δραστών στην εν λόγω μορφή απάτης, που περιγράφεται υπό τον όρο «Ισπανικό Λόττο», είναι η μαζική αποστολή μηνυμάτων ηλεκτρονικής αλληλογραφίας σε τυχαίους χρήστες του Διαδικτύου, με τα οποία τους ενημερώνουν ότι έχουν κερδίσει ένα μεγάλο χρηματικό ποσό της τάξεως των εκατομμυρίων δολαρίων σε ηλεκτρονική κλήρωση του Διαδικτύου.

– Οι δημιουργοί των μηνυμάτων αυτών, για να γίνουν πιστευτοί, χρησιμοποιούν παραπλήσια ονόματα μεγάλων εταιρειών (π.χ. Microsoft, Yahoo κλπ) και συνοδεύουν τα μηνύματα που αποστέλλουν με πλαστά πιστοποιητικά όσον αφορά στην υποτιθέμενη ηλεκτρονική κλήρωση.

– Η απάτη έγκειται στο γεγονός ότι ζητούν από τους υποτιθέμενους νικητές την προπληρωμή κάποιων φόρων ή/και εξόδων εκταμίευσης των χρημάτων, ποσό που συνήθως είναι της τάξης των μερικών χιλιάδων δολαρίων.

γ) «Απάτες 419» ή «Νιγηριανές Απάτες»

– Στις περιπτώσεις αυτές αποστέλλονται, μηνύματα σε τυχαίους χρήστες του Διαδικτύου, με τα οποία τους πληροφορούν ότι κάποιος κάτοχος ιδιαίτερα μεγάλης περιουσίας έχει αποβιώσει και είτε δεν υφίσταται κανείς κληρονόμος και ο παραλήπτης του μηνύματος έχει επιλεγεί ούτως ώστε να κληρονομήσει αυτός την περιουσία, είτε για να καταστεί δυνατό να αποδεσμευτεί η περιουσία, χρειάζεται αυτή να μεταφερθεί σε τραπεζικό λογαριασμό του εξωτερικού και ο παραλήπτης του μηνύματος ενημερώνεται ότι εάν διαθέσει το λογαριασμό του, θα αποκτήσει κάποιο ποσοστό επί της περιουσίας αυτής.

– Σε άλλες περιπτώσεις, άτομα από τη Νιγηρία αναζητούν τη βοήθεια επιχειρηματιών ή ελεύθερων επαγγελματιών με σκοπό να μεταφέρουν τα κεφάλαιά τους, τα οποία προέρχονται από εγκληματικές πράξεις (λαθρεμπόριο, απάτες, δωροδοκία κλπ.), υποσχόμενοι για τη συνεργασία αυτή υψηλό ποσοστό αμοιβής. Για το σκοπό αυτό, κάνουν χρήση τίτλων επίσημων φορέων της χώρας τους (Υπουργεία, Κεντρική Τράπεζα, Εθνική Εταιρεία Πετρελαίων Νιγηρίας κλπ.), χρησιμοποιούν τίτλους κυβερνητικών ή στρατιωτικών παραγόντων με υπαρκτά και ψεύτικα ονόματα ή προφασίζονται σχέση τους με «διάσημα» ή «σημαντικά» πρόσωπα.

– Η απάτη έγκειται στο γεγονός ότι οι αποστολείς των μηνυμάτων ζητούν από τους παραλήπτες να τους αποστείλουν τα προσωπικά τους στοιχεία, τα στοιχεία των τραπεζικού λογαριασμού και πιστωτικής κάρτας κλπ. προκειμένου επιτευχθεί η συνεργασία τους και η αποκόμιση των χρηματικών ποσών.

Ουδείς αμφισβητεί ότι τα τελευταία χρόνια οι εφημερίδες σε παγκόσμιο επίπεδο βιώνουν μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις στην ιστορία τους, με τις κυκλοφορίες και τα διαφημιστικά τους έσοδα να καταγράφουν κατακόρυφη πτώση. Οι αριθμοί μιλάνε από μόνοι τους: σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, από το 2004 ως και το 2009 η κυκλοφορία των εφημερίδων στις ΗΠΑ μειώθηκε κατά 34%, ενώ στη Βρετανία έχασαν το 22% των αναγνωστών τους. Στη χώρα μας το 2009 οι κυκλοφορίες των εφημερίδων σημείωσαν μείωση της τάξεως του 7,7% σε σύγκριση με το 2008, ενώ υπολογίζεται ότι το 2010 η μείωση θα ξεπεράσει το 15% σε σύγκριση με το 2009.

Η πτώση στα έσοδα από τις διαφημίσεις είναι ακόμη πιο δραματική. Στις ΗΠΑ η διαφημιστική δαπάνη που απορρόφησαν οι εφημερίδες μειώθηκε για έξι συνεχόμενα τρίμηνα ως τα μέσα του 2009. Στη χώρα μας τα διαφημιστικά έσοδα των εφημερίδων το 2009 μειώθηκαν κατά 7,7% σε σχέση με το 2008, ενώ το 11μηνο του 2010 μειώθηκαν κατά 1,1% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2009. Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν η συρρίκνωση των περισσότερων εκδόσεων, ενώ αρκετές εφημερίδες αναγκάστηκαν να αναστείλουν τις εκδόσεις τους ή να κάνουν το πέρασμα στο Διαδίκτυο.

Κάτι αλλάζει

Τους τελευταίους μήνες ωστόσο κάτι έχει αλλάξει. Κατ’ αρχάς έχει σταματήσει η κάμψη των διαφημίσεων online που σημειώθηκε το 2009 και έσπειρε τον πανικό, δεδομένου ότι, αν και λιγότερο κερδοφόρες από τις έντυπες, υποτίθεται ότι αποτελούν τη μοναδική σανίδα σωτηρίας για τη βιωσιμότητα των εφημερίδων. Το 2010 η online διαφήμιση ανέκαμψε και μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις σε διψήφια ποσοστά.

Την ίδια στιγμή οι εφημερίδες βλέπουν μεν την κυκλοφορία τους να μειώνεται, σήμερα όμως έχουν περισσότερους αναγνώστες από ποτέ. Μπορεί το προϊόν τους να διατίθεται δωρεάν στο Διαδίκτυο, αλλά αυτό καταναλώνεται από ένα πολύ μεγαλύτερο κοινό, γεγονός ιδιαίτερα ελκυστικό για τους διαφημιστές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η βρετανική εφημερίδα «The Guardian», η οποία είδε τους επισκέπτες του δικτυακού τόπου της να αυξάνονται κατά 62% στη διάρκεια του 2009, με τους περισσότερους νέους αναγνώστες να προέρχονται από το εξωτερικό. Τα έσοδά της το 2010 από την online διαφήμιση αναμένεται να ξεπεράσουν τα 25 εκατ. στερλίνες. Οι επισκέπτες στην ιστοσελίδα του «Βήματος» ξεπερνούν κατά μέσον όρο τις 75.000 κάθε ημέρα, ενώ τους δύο τελευταίους μήνες οι μοναδιαίοι χρήστες του Διαδικτύου που διαβάζουν «Το Βήμα» online ξεπερνούν το 1 εκατ. μηνιαίως.

Μια μεγάλη αδυναμία των εφημερίδων θα μπορούσε να αποδειχθεί έτσι η πιθανή σωτηρία τους. Ο λόγος για το υψηλότατο κόστος εκτύπωσης και διανομής των εκδόσεών τους, το οποίο εξαφανίζεται ως διά μαγείας από τη στιγμή που μια εφημερίδα αναστείλει την έντυπη έκδοσή της και περάσει στο Διαδίκτυο. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΟΟΣΑ, το κόστος εκτύπωσης και διανομής των εφημερίδων φτάνει το 52% του συνολικού κόστους παραγωγής. Υπολογίζεται ότι το κόστος εκτύπωσης και διανομής των «New York Times» ξεπερνά τα 650 εκατ. δολάρια τον χρόνο. Οπως σημειώνουν πολλοί αναλυτές, αν η εφημερίδα αποφάσιζε να αναστείλει την έντυπη έκδοσή της, θα μπορούσε να δώσει δωρεάν στους συνδρομητές της από ένα iPad προκειμένου να τη διαβάζουν online, μια προσφορά στην οποία πολλοί λίγοι θα μπορούσαν να αντισταθούν.

Ενα άλλο πλεονέκτημα που προσφέρει το Διαδίκτυο στις εφημερίδες είναι η δυνατότητα που τους παρέχει να ξεπεράσουν τον παραδοσιακό χαρακτήρα τους και από μια πλατφόρμα παραγωγής ειδήσεων να μεταλλαχθούν σε έναν συνδυασμό εφημερίδας, τηλεοπτικού σταθμού και κοινωνικού δικτύου, με τους αναγνώστες να αποτελούν μια ψηφιακή κοινότητα που συμμετέχει στη διαμόρφωση και στον σχολιασμό των ειδήσεων. Στην οθόνη ενός υπολογιστή το site μιας εφημερίδας δεν διαφέρει και πολύ από το site του BBC ή την ενημερωτική ιστοσελίδα «Huffington Post». Και τα τρία διαθέτουν ρεπορτάζ, βίντεο, ήχο, κοινωνικά δίκτυα σχολιαστών και φωτογραφίες. Με άλλα λόγια, το Διαδίκτυο παρέχει τη δυνατότητα στις εφημερίδες να εκσυγχρονιστούν και να ανταγωνιστούν πλέον όχι μόνο τις υπόλοιπες εφημερίδες αλλά και τα άλλα μέσα ενημέρωσης.

Το στοίχημα

Η μεγάλη πρόκληση βέβαια για τις εφημερίδες παραμένει το πώς θα καταφέρουν να έχουν οικονομικά οφέλη από το ολοένα αυξανόμενο online κοινό τους, με άλλα λόγια πώς θα κάνουν κερδοφόρα την αυξανόμενη επισκεψιμότητα των ηλεκτρονικών τους εκδόσεων. Πρόκειται για ένα πρόβλημα στο οποίο ουδείς ως σήμερα έχει βρει βιώσιμη λύση. Οι προσπάθειες που έχουν γίνει ως σήμερα έχουν λίγο-πολύ αποτύχει, αλλά ειδικοί αναλυτές τονίζουν πως είναι σχεδόν βέβαιον ότι μέσα στα επόμενα χρόνια θα βρεθεί ένας απλός και αξιόπιστος τρόπος ώστε οι χρήστες του Διαδικτύου να μπορούν να πληρώνουν για να διαβάζουν τα αγαπημένα τους έντυπα online.