Το Facebook προκαλεί άγχος, προειδοποιούν οι επιστήμονες

Με μια «νευρωτική φυλακή» παρομοιάζουν το Facebook οι επιστήμονες, προειδοποιώντας ότι η συχνή ενασχόληση των χρηστών με το προφίλ τους -ιδίως όσων έχουν πολλούς «φίλους»- μπορεί να προκαλέσει έντονο στρες.

Μια νέα έρευνα του Πανεπιστημίου Νάπιερ του Εδιμβούργου κατέδειξε ότι οι άνθρωποι με τις περισσότερες επαφές στον δημοφιλή ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης έχουν αυξημένες πιθανότητες να είναι ιδιαίτερα στρεσαρισμένοι στη ζωή τους.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι υπάρχει μια ομάδα χρηστών που υποφέρει από «σοβαρό άγχος το οποίο σχετίζεται με το Facebook».

Αισθήματα ανησυχίας και ενοχής

Περισσότεροι από ένας στους 10 ερωτηθέντες (12%) δήλωσαν ότι Facebook τους κάνει να αισθάνονται «ανήσυχοι», ενώ πάνω από τρεις στους 10 (32%) ανέφεραν ότι αισθάνονται «ένοχοι» επειδή στο παρελθόν απέρριψαν αιτήσεις «φιλίας».

Το γεγονός ότι πολλοί χρήστες αισθάνονται άβολα όταν καλούνται να διαχειριστούν αιτήματα «φιλίας» τους ωθεί στο να «φοβούνται» και να αντιπαθούν αυτή τη διαδικασία.

Το 12% των μαθητών που ρωτήθηκε σχετικά, απάντησε ότι δεν του αρέσει να λαμβάνει αιτήσεις «φιλίας», ενώ σχεδόν τα 2/3 (63%) δήλωσαν ότι καθυστερούν να απαντήσουν σε αιτήματα «φίλων».

Η Δρ Κάθι Τσαρλς, επικεφαλής της έρευνας και καθηγήτρια στη Σχολή Υγείας και Κοινωνικών Επιστημών του πανεπιστημίου, σημείωσε ότι «τα ευρήματα έδειξαν μια σειρά από παραδοξότητες. Για παράδειγμα, παρότι υπάρχει μεγάλη πίεση να είναι κανείς στο Facebook, παρατηρείται μεγάλη αμφιθυμία μεταξύ των χρηστών σχετικά με τα οφέλη του site».

Γιατί αγχώνονται οι χρήστες

«Εκείνοι που έχουν τις περισσότερες επαφές, εκείνοι που έχουν επενδύσει περισσότερο χρόνο στο site, είναι όσοι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι στρεσαρισμένοι», τόνισε η Δρ Τσαρλς.

Το γεγονός αυτό οφείλεται στην πίεση που (αισθάνονται ότι) δέχονται οι χρήστες να δημοσιεύουν διαρκώς ενημερώσεις (updates) στο προφίλ τους για το τι κάνουν στη ζωή τους.

«Είναι σαν ένα μίνι ειδησεογραφικό κανάλι του εαυτού σας. Όσο περισσότερους ανθρώπους έχετε (ως «φίλους»), τόσό πιο πολύ θεωρείτε ότι υπάρχει ένα ακροατήριο που σας περιμένει. Είστε περίπου μια μικρή διασημότητα. Όσο μεγαλύτερο είναι το ακροατήριο, τόσο μεγαλύτερη πίεση αισθάνεστε να παράξετε περιεχόμενο για τον εαυτό σας», εξήγησε η καθηγήτρια.

Φοβούνται να «ξεκολλήσουν»

Πολλοί από τους συμμετέχοντες στην έρευνα δήλωσαν ότι το ενδεχόμενο να διαγράψουν το προφίλ τους στο Facebook τους κάνει «ανήσυχους», επειδή φοβούνται ότι έτσι θα χάσουν σημαντικές κοινωνικές πληροφορίες και εξελίξεις ή θα προσβάλουν τους «φίλους» τους.

Η πλειονότητα των ερωτηθέντων ανέφερε ότι το καλύτερο πράγμα στο Facebook είναι ότι «σε κρατά σε επαφή».

«Όπως ο τζόγος, έτσι και το Facebook κρατά τους χρήστες σε μια ‘’νευρωτική φυλακή’’. Οι χρήστες δεν ξέρουν αν πρέπει να μείνουν ή να φύγουν, με τον φόβο ότι θα χάσουν κάτι καλό», είπε η Δρ Τσαρλς.

Πριν από λίγες ημέρες, η Μισέλ Ομπάμα, σύζυγος του προέδρου των Η.Π.Α., είχε καταφερθεί δημόσια εναντίον της χρήσης του Facebook από τους ανήλικους, αποκαλύπτοντας ότι οι μυστικές υπηρεσίες έχουν απαγορεύσει στις δύο κόρες της να ανοίξουν λογαριασμό στο Facebook, γεγονός που την χαροποιεί ιδιαίτερα. «Δεν είναι κάτι που χρειάζονται. Δεν είναι απαραίτητο», είχε δηλώσει.

Τους στρεσάρει η διαγραφή «φίλων»

Μεταξύ των αιτιών που προκαλούν ένταση στους χρήστες του Facebook, σύμφωνα με την έρευνα του Πανεπιστημίου Νάπιερ, συγκαταλέγονται η πίεση του να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο εφευρετικοί και διασκεδαστικοί, η υποχρέωσή τους να συμπεριφέρονται διαφορετικά ανάλογα με τον «φίλο» με τον οποίο έρχονται σε επαφή κάθε φορά και, κυρίως, το ενδεχόμενο διαγραφής των ανεπιθύμητων επαφών.

Μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Κολοράντο των Η.Π.Α., που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Οκτώβριο, κατέδειξε ότι το 57% των χρηστών του κοινωνικού δικτύου έχει διαγράψει κάποιον «φίλο» του.

Οι ερευνητές έκαναν λόγο για το φαινόμενο του «unfriending» (η πρακτική της διαγραφής μιας επαφής σε ένα site κοινωνικής δικτύωσης), το οποίο, μάλιστα, επελέγη το 2009 από το λεξικό New Oxford American Dictionary ως «Λέξη της χρονιάς».

Η έρευνα είχε καταγράψει ως λόγους διαγραφής μιας επαφής την έλλειψη «καλής συμπεριφοράς», τις συχνές αναρτήσεις με ανόητα ή επαναλαμβανόμενα σχόλια και τις δημοσιεύσεις για θέματα που ενδέχεται να προκαλέσουν εντάσεις.

Στην έρευνα του Πανεπιστημίου Νάπιερ συμμετείχαν περίπου 200 χρήστες του Facebook, το οποίο αριθμεί πλέον περισσότερα από 600 εκατομμύρια χρήστες σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με την ιστοσελίδα Socialbakers.com.

Στην χώρα μας πάνω από ένα στα δύο Ελληνόπουλα ηλικίας 9-16 ετών διαθέτει προφίλ σε ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης (ποσοστό 54%), σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.