Ελληνικές Παροιμίες – Μέρος Β

Οι πιο γνωστές και συνηθισμένες ελληνικές παροιμίες.

Ζωή

• Σήμερα είμαστε, αύριο δεν είμαστε.
• Και με τα χίλια βάσανα, πάλι η ζωή γλυκιά ‘ναι.

Γηρατειά

• Η γριά η κότα έχει το ζουμί.
• Τώρα στα γεράματα, μάθε γέρο γράμματα.
• Ο γέρος πάει ή από πέσιμο ή από χέσιμο.
• Γάμος εις τα γέρατα, ή σταυρός ή κέρατα.
• Του γέρου σκόνταμμα, του χάρου μήνυμα.
• Γέρος κι αν επαινεύτηκεν, ανήφορος το δείχνει.
• Εφτού που είσαι ήμουνα και δω που είμαι θα ‘ρθεις.
• Και του γέρου τα παιχνίδια, σα νερόβραστα κρεμμύδια.
• Ο λύκος κι αν εγέρασε κι άσπρισε το μαλλί του, ούτε τη γνώμη άλλαξε ούτε την κεφαλή του.

Χρόνος

• Τα στερνά νικούν τα πρώτα.
• Καιρός φέρνει τα λάχανα, καιρός τα παραπούλια.
• Όσα φέρνει η ώρα, δεν τα φέρνει ο χρόνος όλος.
• Κάθε πράμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο.

Καθυστέρηση

• Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει, δέκα μέρες κοσκινίζει.
• Πέρσι έκλασε, φέτος βρόμισε.
• Τα ξερά σκατά στον τοίχο δεν κολλάνε.
• Καράβι που αργεί, σκατά είναι φορτωμένο
• Η καλή δουλειά αργεί να γίνει.
• Αργεί ο Θεός και σκάει ο φτωχός.
• Το καλό το πράγμα αργεί να γίνει.
• Ο αγουροφάγος έφαγε, ο ρουμοφάγος δεν έφαγε.
• Λύσε δέσε το γουρούνι, μακρυσκοίνησε την κλώσα, πέρασε η μέρα.

Βιασύνη

• Το γοργόν και χάριν έχει.
• Πάω αργά γιατί βιάζομαι.
• Όποιος βιάζεται σκοντάφτει.
• Στη βράση κολλάει το σίδερο.
• Η σκύλα από τη βιάση της τα κάνει στραβά τα κουτάβια της.
• Μην κουνάς τα πόδια σου πριν ανεβείς στο γάιδαρο.
• Ακόμα δεν τον είδαμε και Γιάννη τον εβγάλαμε.
• Η βιάση ψήνει το ψωμί, μα δεν το καλοψήνει.

Καιρός

• Ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη.
• Άσπρος ήλιος, μαύρη ημέρα.
• Πάν’ τα σύννεφα στην Πάτρα, πάν’ τα ρέματα γιομάτα.
• Το κρύο με το σακί μπαίνει και με το βελόνι βγαίνει.
• Η καλή μέρα απ’ το πρωί φαίνεται.
• Αϊ-Δημητράκη μου, μικρό καλοκαιράκι μου.
• Αν δεν λαλήσει ο τζίτζικας, δεν είναι καλοκαίρι.
• Ή θα βρέξει ή θα χιονίσει ή καλό καιρό θα κάνει.
• Σα τσακουματίζουν τ’ άστρα , δέσε πιο καλά τη βάρκα.
• Αν δεν αστράψει, δεν βροντά, κι αν δε βροντά δε βρέχει.
• Τ’ Αγι’ Αντωνιού, τ’ Αϊ-Θανασιού, του βλάχαρου ο χειμώνας.
• Ήλιος και βροχή παντρεύονται φτωχοί, ήλιος και χιόνι παντρεύονται αρχόντοι.
• Βρήκες καιρό, αρμένιζε, καιρό μην περιμένεις γιατί ο καιρός τα πράγματα δεν ξέρεις πως τα φέρνει.

Μήνες

• Ο Μάης έχει τ’ όνομα κι ο Απρίλης τα λουλούδια.
• Ο Απρίλης με τα λούλουδα και ο Μάης με τα ρόδα.
• Αύγουστε καλέ μου μήνα, να ‘σουν δυο φορές το χρόνο.
• Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει.
• Να ‘σαι καλά τον Αύγουστο που ‘ναι παχιές οι μύγες.
• Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
• Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.
• Μήνας που δεν έχει ρο, ρίξε στο κρασί νερό.
• Πέντε μήνες έναν κόμπο, ένα μήνα πέντε κόμπους.
• Μάης βρεμένος, μούστος μετρημένος.
• Χιόνισ’ έβρεξ’ ο Γενάρης, όλ’ οι μύλοι μας θ’ αλέθουν.
• Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.
• Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ’ Αύγουστο σεγκούνι.
• Τ’ Αυγούστου και του Γεναριού τα δυο χρυσά φεγγάρια.
• Αλωνάρη με τ’ αλώνια και με τα χρυσά πεπόνια.
• Ο Αύγουστος πουλά κρασί κι ο Μάης πουλά στάρι.
• Μάη μήνα μη φυτέψεις, Μάη μη στεφανωθείς, Μάη μήνα μη δουλέψεις, Μάη μην ταξιδευτείς.
• Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνον το ζευγά που’ χει πολλά σπαρμένα.
• Να ‘μουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλους τους μήνες κόκορας και γάτος το Γενάρη

Θάλασσα

• Θάλασσα, πικροθάλασσα και πικροκυματούσα.
• Όποιος κατουράει στη θάλασσα, το βρίσκει στο αλάτι.

Νύχτα

• Όποιος νύχτα περπατεί, λάσπες και σκατά πατεί.
• Της νύχτας τη δουλειά τη βλέπει η μέρα και γελά.
• Η νύχτα βγάνει επίσκοπο, η αυγή μητροπολίτη.

Φωτιά

• Η φωτιά και το νερό δεν έχουν μαλλιά.
• Το στραβό το ξύλο η φωτιά το σιάζει.
• Μην παίζεις με τη φωτιά.

Οπτικό πεδίο

• Χωριό που φαίνεται κολαούζο δε θέλει.
• Ο διακονιάρης τα μπροστινά σακούλια βλέπει.
• Μάτια που δεν βλέπονται, γρήγορα λησμονιούνται.
• Όσους βλέπει ο παπάς, τόσους και θυμιατίζει.
• Η καμήλα δε βλέπει την καμπούρα της.
• Εμείς το λύκο βλέπουμε, πούθε πάν’ τ’ αχνάρια του.

Λαϊκή Δύναμη

• Φωνή λαού οργή Θεού.
• Όπου κατουρούν πολλοί μαζί, κυλάει ποτάμι.

Βία

• Το ξύλο βγήκε απ’ τον Παράδεισο.
• Όπου δεν πίπτει λόγος, πίπτει ράβδος.
• Τη γυναίκα σου χτυπάς, το σπιτάκι σου χαλάς.

Επικοινωνία

• Βαράει το σαμάρι ν’ ακούσει ο γάιδαρος.
• Όποιον λόγο πεις, τέτοιον και θ’ ακούσεις.
• Βαρεί τη θύρα, ν’ ακούσει η παραθύρα.
• Ίδιο πρόσωπο έρχεται, ίδιο μαντάτο φέρνει.
• Τα λέει στην πεθερά για να τ’ ακούσει η νύφη.
• Εγώ το λέω στον σκύλο μου κι ο σκύλος στην ουρά του.

Εκπαίδευση

• Μάθε τέχνη κι άσ’ τηνε κι άμα πεινάσεις πιάσ’ τηνε.
• Ό,τι μικρομάθαινες, δεν το γεροντάφηνες.
• Μαθαίνει την τέχνη στου κασιδιάρη το κεφάλι.
• Άνθρωπος αγράμματος, ξύλο απελέκητο.
• Καλά είναι τα γράμματα, μα να ‘χει νου και γνώση.
• Δε με θλίβει που πεθαίνω, μα που όσο ζω μαθαίνω.
• Τώρα στα γεράματα, μάθε γέρο γράμματα.
• Μ’ όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις.

Λογική

• Κοντά στο νου κι η γνώση.
• Τα μισά της χιλιάδας πεντακόσια.
• Τρεις το λάδι, δυο το ξίδι, πέντε το λαδόξιδο.

Αλήθεια & Ψέμα

• Το ψέμα έχει κοντά ποδάρια.
• Μεταξύ κατεργαραίων, ειλικρίνεια.
• Όρκος του ρωμιού, πόρδος του γουρνιού.
• Ο χορτάτος τον πεινασμένο δεν τον πιστεύει.
• Του γιου σου τάξε ψέματα και του γαμπρού σου αλήθεια.

Αντιφάσεις

• Εδώ καράβια χάνονται, βαρκούλες αρμενίζουν.
• Ο παπουτσής ξυπόλητος κι ο ράφτης μπαλωμένος.
• Εδώ ψωμί δεν έχουμε, ραπανάκια για την όρεξη.

Αναζήτηση

• Ψάχνει ψύλλους στ’ άχυρα.
• Ρωτώντας πάει κανείς στην Πόλη.
• Θα το βρει η στραβή τ’ αρνί της.
• Θα το βρει η τάβλα το καρφί της.
• Ο ξένος και ο ποταμός τον τόπο τους γυρεύουν.
• Βασιλικός στην πόρτα μας κι εμείς τονε ζητούμε.
• Όποιος χτυπάει του ανοίγουνε κι όποιος γυρεύει βρίσκει.

Αρχή

• Κάθε αρχή και δύσκολη.
• Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός
• Το φαΐ και το χέσιμο ώσπου ν’ αρχίσουν θέλει.
• Μην καμαρώνεις την αρχή προτού να δεις το τέλος.

Πράξη & Προσπάθεια

• Θέρος-τρύγος-πόλεμος.
• Στη βράση κολλάει το σίδερο.
• Ό,τι πράξεις, θα εισπράξεις.
• Αν δεν βρέξεις κώλο, ψάρια δεν τρως.
• Με τις πορδές δε βάφονται αβγά.
• Αφού έκαμες την εκκλησιά, κάμε και τ’ άγιο βήμα.

Εμπειρία

• Μαθημένα τα βουνά απ’ τα χιόνια.
• Ο παθός και μαθός.
• Η γριά η κότα έχει το ζουμί.
• Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα.
• Μη ρωτάς γιατρό, ρώτα τον παθό.
• Άμα ξαναγίνω νύφη, ξέρω να χαμογελώ.
• Όποιος καεί με το χυλό, φυσάει και το γιαούρτι.
• Πέντε μήνες έναν κόμπο, ένα μήνα πέντε κόμπους.
• Γερόντων πάρε τη βουλή κι ανθρώπων μαθημένων, οπού έχουνε πολύ ψωμί κι αλάτι φαγωμένο.

Αλλαγή

• Άλλαξε ο Μανωλιός, έβαλε τα ρούχα του αλλιώς.
• Καιρός φέρνει τα λάχανα, καιρός τα παραπούλια.
• Καιρός πανιά, καιρός κουπιά.
• Θα γυρίσει ο τροχός, θα χορτάσει κι ο φτωχός.
• Άλλοι παπάδες ήρθανε, άλλα Βαγγέλια φέραν.

Καινούργιο

• Καινούργιο κόσκινο και πού να σε κρεμάσω.
• Μεγάλο θάμα, τρεις μέρες.
• Συμπεθέροι και κουμπάροι, τον πρώτο χρόνο έχουν τη χάρη.

Ευκαιρίες

• Βρήκαμε παπά, ας θάψουμε πέντε-έξι.
• Το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη.
• Άρπαξε να φας και κλέψε να ‘χεις.
• Ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε κι ό,τι αρπάξει ο κώλος μας.

Μέσα & Δυνατότητες

• Άπλωνε τα πόδια σου κατά το πάπλωμά σου.
• Δεν χωράνε δυο καρπούζια σε μια μασχάλη.
• Η τέχνη θέλει μάστορη κι η φάβα θέλει λάδι.
• Μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα δεν γίνεται.
• Όποιος έχει αμπέλι, ας βρει δραγάτη.
• Όποιος έχει τα γένια, έχει και τα χτένια.
• Όσο είν’ ο νους μου στο χωράφι, τόσα βόιδα να βρεθούνε.
• Όποιος ξενοκαβαλικεύει, γρήγορα και ξεπεζεύει.
• Τα μεταξωτά βρακιά θέλουν και επιδέξιους κώλους.
• Όποιος έχει το πεπόνι, έχει και το μαχαίρι.
• Τώρα που έγινε η θάλασσα γιαούρτι, δεν έχουμε κουτάλια.
• Καλά είν’ τα φαρδομάνικα, μα είν’ για δεσποτάδες.
• Κώλοι υπάρχουν, λεφτά δεν υπάρχουν.
• Έκανε το σκατό του παξιμάδι.
• Στο καρφί, καρφί δε μπαίνει.
• Με κουβαλητό νερό ο μύλος δε γυρίζει.
• Αν δεν έχεις νύχια να ξυστείς, μην περιμένεις να σε ξύσει κανένας άλλος.

Εμπόδια & Δυσκολίες

• Κάθε εμπόδιο για καλό.
• Κάθε αρχή και δύσκολη.
• Βαστάτε ποδαράκια μου να μη σας χέσει ο κώλος μου.
• Και τα καλά δεχούμενα, και τα κακά.
• Η σφίξη βγάνει το λάδι.
• Όλ’ ανάποδα κι ο γάμος την Τετράδη.
• Θέλει ν’ ανθίσει το δενδρί μα η πάχνη δεν τ’ αφήνει.
• Όλα του γάμου δύσκολα κι η νύφη γκαστρωμένη.
• Όλοι κλαίν’ τον πόνο τους κι ο μυλωνάς τ’ αυλάκι.
• Ήταν στραβό το κλήμα, το ‘φαγε κι ο γάιδαρος.
• Τραβάει του λιναριού τα πάθη.
• Όποιος σπέρνει ανέμους, θερίζει θύελες.
• Εδώ σε θέλω κάβουρα, να περπατάς στα κάρβουνα.
• Έβαλε ο διάολος την ουρά του.
• Μεγάλα καράβια, μεγάλες φουρτούνες.
• Γριά δεν είχε βάσανα και αγόραζε γουρούνι.
• Δώδεκα Απόστολοι, ο καθένας με τον πόνο του..
• Όποιος δεν έχει παντρέψει κόρη και δεν έχει κτίσει σπίτι, δεν ξέρει τι θα πει πρόβλημα.

Ρίσκο

• Μην παίζεις με τη φωτιά.
• Πού πας ξυπόλητος στ’ αγκάθια.
• Όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα τον τρών’ οι κότες.
• Θρέψε λύκο το χειμώνα, να σε φάει το καλοκαίρι.
• Γίδα που τρέχει στον γκρεμό, ποτέ δεν έχει σκοτωμό.
• Όποιος πηδάει πολλά παλούκια, στο τέλος κάποιο θα μπει στον κώλο του.
• Όποιος στην ξέρα περπατεί και θάλασσα γυρεύει, ο διάβολος οπίσω του κουκιά του μαγειρεύει.
• Όποιος τα φίδια κυνηγά, φίδι θα τον δαγκώσει, και όποιος τον κίνδυνο αγαπά, αυτός θα τον σκοτώσει.

Πειθώς

• Τα λόγια γυρίζουν το ποτάμι.
• Λέγε-λέγε το κοπέλι, κάνει την κυρά και θέλει.
• Με το στανιό ο σκύλος μαντρί δε φυλάει.
• Με το ζόρι παντρειά δε γίνεται.
• Όπου δεν πίπτει λόγος, πίπτει ράβδος.

Εργασία

• Η καλή νοικοκυρά, είναι δούλα και κυρά.
• Αν ήταν καλή η δουλειά, θα δούλευε κι ο Δεσπότης.
• Θέλεις θέρισε και δέσε, θέλεις δέσε και κουβάλα.
• Έκατσε η δουλειά στην πόρτα και κυνήγησε τη φτώχεια.
• Μερεμέτα και σκαπέτα.
• Ήρθα εδώ να ξανασάνω κι εύρηκα μαλλί να ξάνω.
• Ο λόγγος δεν εφοβήθει το τσεκούρι μα το στειλιάρι.
• Όποια έχει ρόκα και παιδί, στη γειτονιά να μην εβγεί.
• Η έγνοια κάνει τη δουλειά κι η ξεγνοιασιά τον ύπνο.
• Η πολλή δουλειά τρώει τον αφέντη.
• Ράβε-ξήλωνε, δουλειά να μη σου λείπει.
• Του γεωργού η δουλειά στ’ αλώνι φαίνεται.
• Ο παπουτσής ξυπόλητος κι ο ράφτης μπαλωμένος.
• Η δουλειά δεν είν’ ντροπή και ντροπή είν’ η τεμπελιά.
• Η γαϊδούρα σαράντα πουλάρια έκανε και το σαμάρι δεν της έλειψε.
• Βρήκαμε μαλλί να ξάνουμε.
• Κερά εσύ, κερά κι εγώ, ποιά θα πάει για νερό;
• Μονάχος δούλευε, ποτέ δεν θ’ αποστάσεις.
• Τσάμπα δούλευε, τσάμπα μη κάθεσαι.
• Απ’ το θέρος ως τις ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.
• Όσο με βόηθηκε η νύχτα και η αυγή, δε με βόηθηκε μήτε μάνα μήτε αδερφή.
• Βόδι να μην αλώνιζε, κόρη να μην εγέννα και νιος να μην εθέριζε, ποτέ του δε θα γέρνα.

Εξειδίκευση

• Έκαστος εφ’ ω ετάχθη.
• Ή παπάς παπάς ή ζευγάς ζευγάς.
• Μάθε τέχνη κι άσ’ τηνε κι άμα πεινάσεις πιάσ’ τηνε.
• Έκαστος στο είδος του [και ο Λουμίδης στους καφέδες].
• Παλιά μου τέχνη κόσκινο.
• Κατά το νιό και τ’ άρματα.
• Άλλη η δουλειά του ναύτη, κι άλλη του καντηλανάφτη.
• Το αμπέλι, θέλει αμπελουργό, το σπίτι νοικοκύρη και το καράβι, στο γιαλό, θέλει καραβοκύρη.

Ηγεσία

• Βασιλική διαταγή και τα σκυλιά δεμένα.
• Το ψάρι βρομάει απ’ το κεφάλι
• Άλλοι παπάδες ήρθανε, άλλα Βαγγέλια φέραν.
• Στους τυφλούς ο μονόφθαλμος βασιλεύει.
• Η νύχτα βγάνει επίσκοπο, η αυγή μητροπολίτη.
• Καλύτερα πρώτος στο χωριό, παρά δεύτερος στη πόλη.
• Ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται.
• Πρώτα μάθε να γροικάς και ύστερα να διατάζεις.
• Κερά εσύ, κερά κι εγώ, ποιά θα πάει για νερό;
• Όταν λείπει η γάτα χορεύουν τα ποντικια.
• Όλα του πρέπουνε του νιου, εκτός απ’ το κουμάντο.

Χρήμα & Πλουτισμός

• Μάζευε κι ας είναι ρόγες.
• Άρπαξε να φας και κλέψε να ‘χεις.
• Κάνε με σοφό, να σε κάνω πλούσιο.
• Σιγά μη χάσει η Βενετιά βελόνι.
• Με τον παρά μου, γαμώ και την κυρά μου.
• Για τον παρά κολάζεσαι, με τον παρά κι αγιάζεις.
• Όπου βγάνεις και δεν βάνεις, γλήγορα στο πάτο φτάνεις.

Ιδιοκτησία

• Μικρό – μικρό τ’ αλώνι σου, μα είν’ κατάδικό σου.
• Ούτε κότες έχω ούτε με την αλεπού μαλώνω.
• Το μισιακό γαϊδούρι το τρώει ο λύκος.
• Σε ξένο χωράφι, δρεπάνι μη βάζεις.
• Ελάτε γνωστικοί να φάτε του τρελού το βιος.
• Όποιος ξένο σκύλο τρέφει, μόνο το λουρί του μένει.
• Αμπέλι του χεριού σου, συκιά του κυρού σου και ελιά απ’ τον παππού σου.

Κόστος & Τιμή

• Η φτήνια τρώει τον παρά.
• Το φτηνό το κρέας το τρώνε τα σκυλιά.
• Μπάτε σκύλοι αλέστε κι αλεστικά μη δώστε.

Συμφέρον

• Γιάννης κερνάει και Γιάννης πίνει.
• Ο παπάς βλογάει πρώτα τα δικά του γένια.
• Ο μουσαφίρης δε θέλει άλλο μουσαφίρη.
• Ψωμί μη λείψει σπίτι μας, και φούρνος να μη καπνίσει.
• Ανύπαντρος προξενητής, για πάρτη του γυρεύει.
• Ξένο ψωμί ήταν που ‘τρωγε, δικό του το μαχαίρι.
• Από πίτα που δεν τρως, τι σε νοιάζει κι αν καεί.
• Δεν έγινα παπάς ν’ αγιάσω, έγινα παπάς για να περάσω.

Υπολογισμοί

• Ο λύκος από τα μετρημένα τρώει.
• Λογαριάζει χωρίς τον ξενοδόχο.
• Ακριβός στα πίτουρα και φτηνός στ’ αλεύρι.
• Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους.
• Τρεις το λάδι, δυο το ξίδι, πέντε το λαδόξιδο.

Φαΐ

• Τρώγοντας έρχεται η όρεξη.
• Σε ξένο φαΐ αλάτι να μη ρίχνεις.
• Φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο.
• Δεν είμαι φαγάς, είμαι παραπονιάρης.
• Πρόβατο που βελάζει χάνει την χαψιά του.
• Αγρύπνησε να κοιμηθείς και πείνασε να φάγεις.
• Καλά είν’ τα ρουπακόφυλλα με το ρογί το λάδι.
• Μία κοιλιά, καλή κοιλιά, κρατάει πέντε ημέρες.
• Φάε κουμπάρε ελιές, καλό είν’ και το χαβιάρι.
• Εδώ ψωμί δεν έχουμε, ραπανάκια για την όρεξη.
• Όπου βλέπεις μάσα κάτσε κι όπου βλέπεις ξύλο τρέχα.
• Όταν έχεις και δεν τρως, πρέπει να σε δει γιατρός.
• Του κυνηγού και του ψαρά το πιάτο, δέκα φορές είν’ αδειανό και μια φορά γεμάτο.
• Έπεσε ο λύκος στ’ άντερα.

Αλκοόλ

• Κρασί σε πίνω για καλό και συ με πας στο βράχο.
• Μήνας που δεν έχει ρο, ρίξε στο κρασί νερό.
• Ο τρελός είδε τον μεθυσμένο κι έφυγε.
• Το βερεσέ κρασί δυο φορές μεθεί.
• Δώσ’ κρασί να βγει η αλήθεια.
• Το μαγκούφι το κρασί, την καρδούλα μου τη σείει.

Ύπνος

• Η έγνοια κάνει τη δουλειά κι η ξεγνοιασιά τον ύπνο.
• Αυτός κοιμάται κι η τύχη του δουλεύει.
• Όταν κοιμάται ο γιόκας μου, ψωμί δε μας γυρεύει.
• Γλυκός ο ύπνος το πρωί, γδυτός ο κώλος τη Λαμπρή.
• Ο ύπνος θρέφει μάγουλα και ξεγυμνώνει κώλους.
• Ο ύπνος θρέφει τα μωρά κι ο ήλιος τα μοσχάρια.

Σπίτι

• Άμα δεν παινέψεις το σπίτι σου, θα πέσει να σε πλακώσει.
• Σπίτι μου σπιτάκι μου και σπιτοκαλυβάκι μου.
• Πρώτα θεμέλια του σπιτιού, ψωμί, κρασί και λάδι.
• Σπίτι χωρίς Γιάννη, προκοπή δεν κάνει.
• Κακό χωριό τα λίγα σπίτια.
• Σπίτι που δεν το βλέπει ο ήλιος, το βλεπει ο γιατρός..
• Κατά το πουλί η φωλιά του, και κατά τον άνθρωπο το σπίτι του.

Αίτιο & Αποτέλεσμα

• Όποιος νύχτα περπατεί, λάσπες και σκατά πατεί.
• Ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα.
• Αν δεν αστράψει, δεν βροντά, κι αν δε βροντά δε βρέχει.
• Η καμήλα από τ’ αυτί δεν κουτσαίνει.
• Όποιος κατουράει στη θάλασσα, το βρίσκει στο αλάτι.
• Όποιος κεντάει το γάιδαρο μυρίζεται τις πορδές του.
• Κουκιά τρως, κουκιά μαρτυράς.
• Όποιος έχει τη μύγα, μυγιάζεται.
• Ό,τι πράξεις, θα εισπράξεις.
• Τον κώλο βάζει ο μάγειρας, σκατά θα μαγειρέψει
• Πόρδου άκουσμα, σκατού μαντάτο
• Όπως έστρωσες θα κοιμηθείς.
• Όποιος λυπάται το καρφί, χάνει και το πέταλο
• Πάρε την κάργια οδηγό, να φας σκατό με το κιλό.
• Έκλασ’ η νύφη και σχόλασεν ο γάμος.

Λάθη & Σφάλματα

• Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα.
• Έβαλαν το λύκο να φυλάει τα πρόβατα.
• Λαγός τη φτέρη έσειε, κακό του κεφαλιού του.
• Όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα τον τρών’ οι κότες.

Αναπόφευκτο

• Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω.
• Πώς πάν’ αράπη τα παιδιά σου; Όσο πάνε και μαυρίζουνε.
• Ή θα βρέξει ή θα χιονίσει ή καλό καιρό θα κάνει.
• Όποιος περπατεί μυρίζει κι όποιος κάθεται βρωμίζει.
• Όποιος πηδάει πολλά παλούκια, στο τέλος κάποιο θα μπει στον κώλο του.

Αταξία

• Απ’ τη λεχώνα στη μαμή, εχάθη το παιδί.
• Κάθε μαχαλάς και τάξη, κάθε ρούγα και ζακόνι.
• Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται.
• Μπάτε σκύλοι αλέστε κι αλεστικά μη δώστε.
• Αλλού παπάς κι αλλού τα ράσα του
• Ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα.

http://www.gnomikologikon.gr/greek-proverbs2.html