spetsiotou blog Δάσκαλε … τον ήρωά μου!

 Σε συνέχεια άρθρου του Chr. Hitchens της International Herald Tribune της 19/06/2009 δημοσιεύεται στην ίδια σελίδα ένα κείμενο του έλληνα Νίκου Κωνσταντάρα, με τίτλο “Majestic in exile” που λέει τα ακόλουθα: “Ως Έλληνας κάθε φορά που βρίσκομαι στο Λονδίνο πρέπει να επισκεφθώ τα μάρμαρα του Παρθενώνα στο Βρετανικό μουσείο. Συμπάσχω με τους συμπατριώτες μου που θέλουν να δουν αυτά τα γλυπτά, που όμοιά τους δεν έχουν ξαναγίνει, να επιστρέφουν σπίτι, βάζοντας έτσι τέλος σε ό,τι κακό έκανε ό Thomas Bruce, 7ος κόμης του Elgin, δύο αιώνες πριν. Νιώθω κι εγώ την αίσθηση της απώλειας, την ασυνέπεια στο να βρίσκεται η τελειότητα της κλασικής Αθήνας στην ακμή της, παγιδευμένη σε ένα μουντό βόρειο φως, μεταφερμένη μακριά από ένα ξένο αριστοκράτη και πουλημένη σε μια εποχή που η Ελλάδα η ίδια ήταν σκλαβωμένη και οι άνθρωποί της ανίσχυροι να εμποδίσουν την λεηλασία των θησαυρών της. Παρ’ όλα αυτά και χωρίς να αναφερθώ στις νομικές ή ηθικές πλευρές του ζητήματος, χωρίς να κρίνω αν τα μάρμαρα σώθηκαν ή καταστράφηκαν με την αφαίρεσή τους, δεν μπορώ να νιώθω πως η λεηλασία ίσως έκανε στα αγάλματα και στην ίδια την ιδέα της αρχαίας Ελλάδας, περισσότερο καλό παρά κακό. Το Βρετανικό Μουσείο είναι ένα από τα μεγαλύτερα “αποθετήρια” των ανθρωπίνων επιτευγμάτων. Αποδίδει τιμή  στα γλυπτά και τις μετόπες του Παρθενώνα παρέχοντάς τους την μεγαλύτερη αίθουσα στο μεγαλοπρεπές αυτό κτήριο, όταν θαύματα άλλων πολιτισμών είναι στοιβαγμένα σε μικρότερες αίθουσες και διαδρόμους. […] Ανάμεσα στους θησαυρούς του κόσμου τα μάρμαρα του Παρθενώνα λάμπουν – η έκφραση ελεύθερων ανθρώπων που γιορτάζουν την απελευθέρωσή τους από ξένους εισβολείς, βασιλείς, αριστοκράτες και θρησκευτικές αρχές. Γιατί αυτή είναι η ομορφιά των γλυπτών, πέρα από το θαύμα της τέχνης τους αυτής καθ’ εαυτής. Στην απεικόνιση της θεάς Αθηνάς που βγαίνει από το μέτωπο του Δία και του θριάμβου της επί του Ποσειδώνα στο να γίνει η προστάτιδα της πόλης, στις μυθικές μάχες ανάμεσα σε κενταύρους και ανθρώπους, στη γεμάτη ζωντάνια λατρευτική τελετουργία των δημοκρατικών Αθηναίων  τα γλυπτά αυτά τραγουδούν για την ελευθερία, την ενότητα και την μεγαλοπρέπεια της ζωής. Είναι σαν έκρηξη φωτός σε μια μακρά και κάποιες φορές οπισθοδρομική εναλλαγή πολιτισμών που δημιούργησαν σπουδαία τέχνη, αλλά των οποίων οι άνθρωποι έζησαν στη σκιά βασιλέων, ιερέων και προκαταλήψεων. Τα μάρμαρα του Παρθενώνα συμβολίζουν το σημείο, όπου το ανθρώπινο ενώνεται με το θείο, όπου μέσα από την τελειότητα πνεύματος και χεριού η πέτρα γίνεται σάρκα, πνεύμα και κίνηση. Από την στιγμή που τα μάρμαρα ήρθαν στο Λονδίνο, όπως λέει και το Βρετανικό Μουσείο, ενέπνευσαν ποιητές καλλιτέχνες, ερευνητές και το κοινό. Πριν από την εποχή του μαζικού τουρισμού τα μάρμαρα χωρίς αμφιβολία έριξαν φως στα επιτεύγματα και τη μάχη των απογόνων τους να απελευθερωθούν από τους Οθωμανούς Τούρκους και να ιδρύσουν το νέο τους κράτος. Ως σιωπηλοί απεσταλμένοι, των οποίων η ίδια η παρουσία ήταν το μήνυμα ή παράκληση τα έργα που ο Περικλής οραματίστηκε και ο Φειδίας σχεδίασε για μια ακόμη φορά εξέφρασαν την θέληση ενός λαού να είναι ελεύθερος […] Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι μια μέρα τα μάρμαρα του Παρθενώνα θα συνενωθούν στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης […]. Εν τω μεταξύ όμως, αν το Βρετανικό Μουσείο θέλει να είναι πιστό στον σκοπό που το ίδιο έχει θέσει ως “έφορος” στο πολιτισμό του κόσμου και αν στ’ αλήθεια δεν αναγνωρίζει την γεωγραφική, εθνική, ή εθνοτική προέλευση των αριστουργημάτων του θα πρέπει να έχει την χάρη να το αναγνωρίσει πρακτικά. Θα πρέπει να αφαιρέσει το κτητικό επίθετο από την επωνυμία του και να επονομαστεί απλά “Μουσείο”. Και το συμβούλιο των αιρετών θα πρέπει να αντικατασταθεί από εκπροσώπους των εθνών των οποίων οι πρόγονοι δημιούργησαν τα έργα που εκθέτει. Αυτό θα είναι το τέλος της αποικιακής και αυτοκρατορικής τάσης των προσαρτήσεων και λεηλασιών και θα σηματοδοτήσει μια νέα εποχή ανταλλαγών και συνεργασιών ανάμεσα στα μουσεία του κόσμου”.