spetsiotou blog Δάσκαλε … τον ήρωά μου!

 Η βία στα σχολεία

Γιώργου Μαυρογιώργου, Η συζήτηση για τη βία στο σχολείο (αναδημοσίευση από την εφημ.  ΠΟΛΙΤΗΣ – 17/01/2010). Ο κ. Γ. Μαυρογιώργος είναι Καθηγητής του Παν. Ιωαννίνων και μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου.

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η «γλώσσα της κρίσης» και ο «πανικός ηθικού», όταν θεμελιώνονται κυρίως στην ιδεολογία της «ενοχής του θύματος», συσκοτίζουν την πραγματικότητα και δεν ευνοούν ουσιαστικές εκπαιδευτικές αλλαγές,

Μια παρέμβαση για τα ζητήματα της βίας στο σχολείο είναι ,ως ένα βαθμό, επιβεβλημένη, όταν διαπιστώνεται ότι στη σχετική συζήτηση που γίνεται στην Κύπρο, τον τελευταίο καιρό, και στις προτάσεις που κατατίθενται, κυριαρχούν και αναπαράγονται απόψεις που γίνονται μέρος του προβλήματος, καθώς, μάλλον ευνοούν πολιτικές περισσότερης αστυνόμευσης και επιτήρησης. Θα καταθέσουμε μια σειρά κειμένων που, αν και έχουν δοθεί στη δημοσιότητα στο παρελθόν, μπορούν να βοηθήσουν στην πληρέστερη κατανόηση των σχετικών ζητημάτων.

Οι αναλύσεις μας θεμελιώνονται στην αφετηριακή παραδοχή ότι ή βία στο σχολείο είναι ένα φαινόμενο που μπορεί να κατανοηθεί πληρέστερα ως στοιχείο του ευρύτερου κοινωνικού ελέγχου που ασκείται στην εκπαίδευση, σε μια κοινωνία με άνιση κατανομή πλούτου, προνομίων και εξουσίας. Στο πλαίσιο αυτής της παραδοχής θεωρούμε ότι το σχολείο ως κρατικός ιδεολογικός μηχανισμός δεν εξαντλείται μόνο στη διαδικασία μετάδοσης γνώσεων και δεξιοτήτων, ούτε μόνο στην κοινωνική επιλογή και κατανομή των ατόμων στις ιεραρχικές θέσεις τού υφιστάμενου κοινωνικού καταμερισμού εργασίας. Σε συνδυασμό με αυτά, το σχολείο συμβάλλει σε μια διαδικασία εγχάραξης προτύπων, αντιλήψεων, αξιών και στάσεων, που ευνοούν την αναπαραγωγή και τη νομιμοποίηση της κρατούσας κοινωνικής τάξης πραγμάτων. Με άλλα λόγια, το σχολείο είναι και πειθαρχικό μηχανισμός που επιδιώκει την εκούσια υποταγή των εξουσιαζομένων στην καθεστώσα έννομη τάξη. Εδώ ουσιαστικά αναφερόμαστε στην πολιτική λειτουργία του σχολείου. Η πολιτική αυτή λειτουργία ενισχύεται από την ιδεολογική λειτουργία, η οποία με τη σειρά της συνδέεται με όρους κυριαρχίας και υποταγής στη σφαίρα της συνείδησης.

Αν υιοθετήσουμε αυτές τις παραδοχές, τότε καταλαβαίνουμε γιατί η εκπαίδευση συμπεριλαμβάνεται ως βασικό θέμα της ημερήσιας διάταξης στην πολιτικο – ιδεολογική συζήτηση που γίνεται γύρω από το πρόβλημα της «δομικής κρίσης» στην κοινωνία. Στον τομέα της οικονομίας γίνεται αναφορά σε θέματα, όπως η πτώση δεικτών ανάπτυξης, πληθωρισμός, ανεργία, αστάθεια του διεθνούς πιστωτικού συστήματος, δημοσιονομική κρίση κ.ά. Η «διαχείριση» της κρίσης προωθείται με προτάσεις ή μέτρα υπέρ του κεφαλαίου με αλλαγές στις κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις. Έτσι, π.χ. έχουμε μείωση αποδοχών, εντατικοποίηση, εξορθολογισμό, εκσυγχρονισμό, περικοπές κοινωνικών μισθών, εμπορευματοποίηση/ ιδιωτικοποίηση υπηρεσιών, όπως υγεία, παιδεία κ.ά. Αυτά, με τη σειρά τους, συνδέονται με τάσεις όξυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων, κοινωνικό αποκλεισμό, νέες μορφές φτώχειας, φαινόμενα ρατσισμού, βίας, κ.ά. (συνεχίζεται)