Πρόγραμμα διαχείρισης συγκρούσεων για μαθητές/τριες στο δημοτικό σχολείο
Σχεδιασμός προγράμματος: Σταυρούλα Λαδά, Δασκάλα ΠΕ70
Στόχος:
Οι μαθητές/τριες θα μπορούν να αναγνωρίζουν τις συνθήκες που δημιουργούν συγκρούσεις και να χρησιμοποιούν κατάλληλες στρατηγικές για τη διαχείριση των συγκρούσεων και την επίλυσή τους με ειρηνικό τρόπο.
Βασικά Σημεία:
– Η σύγκρουση είναι μέρος της ζωής και είναι σημαντικό να μάθουμε πώς να διαχειριζόμαστε και να επιλύουμε τις συγκρούσεις με ειρηνικό τρόπο.
– Η σωματική βία δεν είναι αποδεκτός τρόπος επίλυσης των συγκρούσεων.
– Οι μαθητές/τριες μπορούν να χρησιμοποιούν τα λόγια τους για να εκφράσουν τα συναισθήματα και τις ανησυχίες τους κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης.
– Οι μαθητές/τριες μπορούν να υπερασπίζονται τον εαυτό τους και να εκφράζουν τις ανάγκες τους χωρίς να καταφεύγουν στη βία.
– Είναι σημαντικό να ζητάμε βοήθεια από έναν δάσκαλο ή έναν ενήλικα όταν οι συγκρούσεις εξελίσσονται και δεν μπορούν να επιλυθούν.
Έναρξη:
– Ξεκινάμε το μάθημα ρωτώντας τους μαθητές/τριες αν έχουν βρεθεί ποτέ σε μια κατάσταση όπου είχαν αντιπαράθεση ή σύγκρουση με κάποιον. Μοιραζόμαστε μια προσωπική ιστορία επίλυσης συγκρούσεων για να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον τους και να τους εμπλέξουμε σε μια συζήτηση.
Εισαγωγή νέου υλικού:
– Εισαγάγουμε την έννοια της σύγκρουσης και εξηγούμε ότι οι συγκρούσεις μπορούν να συμβούν σε διάφορα περιβάλλοντα, συμπεριλαμβανομένου του σχολικού περιβάλλοντος. Επισημαίνουμε τη σημασία της επίλυσης των συγκρούσεων με ειρηνικό τρόπο.
– Συζητάμε διάφορες στρατηγικές επίλυσης συγκρούσεων, όπως η συζήτηση, η εύρεση συμβιβασμών και η αναζήτηση βοήθειας από έναν δάσκαλο.
– Αντιμετωπίζουμε την κοινή εσφαλμένη αντίληψη ότι η σωματική επιθετικότητα είναι ένας έγκυρος τρόπος επίλυσης συγκρούσεων.
Καθοδηγούμενη Πρακτική:
– Θέτουμε προσδοκίες για την αποδεκτή συμπεριφορά, τονίζοντας την ευγενική επικοινωνία και την ενεργό ακρόαση.
– Δίνουμε παραδείγματα σεναρίων συγκρούσεων και καθοδηγούμε τους μαθητές/τριες μέσω ασκήσεων με ρόλους όπου θα εξασκούν τη χρήση στρατηγικών επίλυσης συγκρούσεων.
– Υποστηρίζουμε την ερώτηση, ξεκινώντας με απλά σενάρια και αυξάνοντας σταδιακά την πολυπλοκότητα για να προκαλέσουμε τη σκέψη των μαθητών.
– Παρακολουθούμε την απόδοση των μαθητών/τριών παρατηρώντας τις αλληλεπιδράσεις τους και παρέχοντας ανατροφοδότηση σχετικά με τη χρήση των στρατηγικών επίλυσης συγκρούσεων.
Ανεξάρτητη πρακτική:
– Ορίζουμε συμπεριφορικές προσδοκίες για ανεξάρτητη πρακτική, δίνοντας έμφαση στην επικοινωνία και τη συνεργασία με σεβασμό.
– Αναθέτουμε στους μαθητές/τριες μια εργασία όπου πρέπει να γράψουν ή να σχεδιάσουν μια σύγκρουση που έχουν βιώσει και πώς θα την επιλύσουν ειρηνικά. Αυτή η ανάθεση θα αποδείξει την κατανόηση και την κυριαρχία τους στις στρατηγικές επίλυσης συγκρούσεων.
Κλείσιμο:
– Διεξάγουμε μια δραστηριότητα γρήγορου κλεισίματος, όπως μια συζήτηση στην τάξη ή ένα φύλλο εργασίας προβληματισμού, όπου οι μαθητές/τριες συνοψίζουν τα βασικά σημεία που έμαθαν σχετικά με τις στρατηγικές επίλυσης συγκρούσεων.
Αξιολόγηση:
– Οι μαθητές/τριες θα συμμετέχουν σε δραστηριότητες ρόλων όπου θα επιδεικνύουν στρατηγικές επίλυσης συγκρούσεων.
Δραστηριότητα επέκτασης:
– Για τους μαθητές/τριες που τελειώνουν νωρίς, δίνουμε μια λίστα σεναρίων σύγκρουσης και ζητάμε να δημιουργήσουν ένα σκετς ή ένα παιχνίδι ρόλων που αποδεικνύει τη χρήση στρατηγικών επίλυσης συγκρούσεων.
Εργασία:
– Αναθέτουμε στους μαθητές/τριες να εξασκήσουν στρατηγικές επίλυσης συγκρούσεων στο σπίτι, επιλύοντας μια σύγκρουση με ένα μέλος της οικογένειας ή έναν αδελφό και αναλογιζόμενοι την εμπειρία τους.
Φύλλο Εργασίας 1
Όνομα: ……………………………………….
Αναγνώρισε τα συναισθήματα:
Φύλλο Εργασίας 2
Όνομα: ……………………………………….
- Τι πρέπει να κάνεις αν κάποιος στο σχολείο σε βάζει να νιώθεις άσχημα;
α) Να τον χτυπήσεις πίσω
β) Να τον αγνοήσεις
γ) Να του πεις πως αυτό σε στενοχωρεί, πως δεν έχει τέτοιο δικαίωμα και να το πεις στη δασκάλα
- Τι πρέπει να κάνεις αν κάποιος σε πιέζει για να κάνεις κάτι που δεν θες;
α) Να το κάνεις για να μην σε ενοχλεί
β) Να πεις “όχι” και να το πεις στη δασκάλα
γ) Να του κάνεις ό,τι ζητάει
- Τι πρέπει να κάνεις αν κάποιος στο παιχνίδι σας σε χτυπήσει;
α) Να τον χτυπήσεις πίσω
β) Να φωνάξεις “παύση” και να το πεις στον εκπαιδευτικό της εφημερίας
γ) Να τον αγνοήσεις
- Τι πρέπει να κάνεις αν κάποιος σου πει κάτι που σε πληγώνει;
α) Να του πεις το ίδιο πίσω
β) Να μην το παίρνεις στα σοβαρά
γ) Να του εξηγήσεις ότι αυτό σε πληγώνει, ότι δεν έχει τέτοιο δικαίωμα και να το πεις στη δασκάλα σου ή στον εκπαιδευτικό της εφημερίας
- Πώς πρέπει να αντιδράσεις αν κάποιος σε κλέψει το παιχνίδι στο διάλειμμα;
α) Να τον βρίσεις
β) Να το πεις στο δάσκαλο ή τη δασκάλα
γ) Να τον αγνοήσεις και να πάρεις άλλο παιχνίδι
- Τι πρέπει να κάνεις αν βλέπεις δύο φίλους σου να τσακώνονται;
α) Να μπλεχτείς και εσύ στη διαμάχη
β) Να πεις στον εκπαιδευτικό εφημερίας ή στη δασκάλα σου για να τους βοηθήσει
γ) Να τους αφήσεις να λύσουν το πρόβλημα τους μόνοι τους
Φύλλο Εργασίας 3
Όνομα: ……………………………………….
Αντιστοίχισε την Σωστή Αντίδραση
|
Αν κάποιος σε κάνει να νιώθεις άσχημα…
|
ᵒ
|
ᵒ
|
Πες “όχι” και πες το στη δασκάλα, εξηγώντας πως σε πιέζει και δεν θες να το κάνεις. |
| Αν κάποιος σε πιέζει για να κάνεις κάτι που δεν θες… |
ᵒ
|
ᵒ
|
Πες το στη δασκάλα και πες της πως σε πληγώνει και δεν έχει τέτοιο δικαίωμα. Ενημέρωσε τη δασκάλα σου.
|
| Αν κάποιος σε χτυπήσει καταλάθος στο παιχνίδι… |
ᵒ
|
ᵒ
|
Εξήγησέ του πως σε πληγώνει και δεν είναι σωστό. Ενημέρωσε τη δασκάλα σου. |
| Αν κάποιος σου πει κάτι που σε πληγώνει… |
ᵒ
|
ᵒ
|
Φώναξε “παύση” και πες το στη δασκάλα, ενημερώνοντάς την πως ήταν ατύχημα και δεν προσπαθούσε να σε πληγώσει. |
|
Αν κάποιος σε κλέψει το παιχνίδι στο διάλειμμα…
|
ᵒ
|
ᵒ
|
Πες του πως σε πληγώνει η κατάσταση και ότι δεν έχει τέτοιο δικαίωμα. |
| Αν βλέπεις δύο φίλους σου να τσακώνονται… |
ᵒ
|
ᵒ
|
Εξήγησε πως σε πληγώνει και δεν είναι σωστό.Πες το στον εκπαιδευτικό εφημερίας ή στη δασκάλα σου. |
Φύλλο Εργασίας 4
Όνομα: ……………………………………….
Κύκλωσε τη λέξη ή τις λέξεις που σε εκφράζουν:
- Όταν κάποιος με πει κακό ή με αγνοήσει, νιώθω ___________________(1) λύπη (2) χαρά
- Αν χάσω σε ένα παιχνίδι, νιώθω ___________________(1) θυμό (2) χαρά (3) έκλπηξη
- Όταν βλέπω δύο φίλους μου να τσακώνονται, νιώθω ___________________(1) ανησυχία (2) φόβο (3) χαρά (4) ζήλια
- Όταν κάποιος με αφήσει έξω από το παιχνίδι, νιώθω ___________________(1) λύπη (2) χαρά (3) φόβο (4) μοναξιά
Φύλλο Εργασίας 5
Όνομα: ……………………………………….
Βρες την ειρηνική επίλυση σύγκρουσης:
Φύλλο Εργασίας 6
Όνομα: ……………………………………….
Γράψε για μία εμπειρία σου σε σχέση με διαμάχη με συμμαθητή ή συμμαθητές σου:
- Ποιοι ήταν εμπλεκόμενοι; Μη γράψεις ονόματα αλλά πόσα αγόρια και πόσα κορίτσια ήταν.
…………………………………………………………………………………………
- Πώς ένιωθες; Κύκλωσε τα συναισθήματα.
Λύπη Φόβο
Θυμός Χαρά
Ντροπή Μοναξιά
Ενοχή Ηρεμία
- Τι θα θέλατε να έκαναν οι άλλοι;
□ Να με βοηθήσουν
□ Να το πουν στον δάσκαλο εφημερίας ή στη δασκάλα
□ Να φύγουν
□ Να πάρουν το μέρος μου
□ Να μην κάνουν τίποτα
- Πώς τελικά λύθηκε;
– Γράψε πώς τελικά επιλύθηκε η σύγκρουση. Έγινε μια συζήτηση, ζητήθηκε βοήθεια από κάποιον ενήλικα ή λύθηκε με άλλο τρόπο;
…………………………………………………………………………
Συμπέρασμα
Συζήτησε με την ομάδα:
– Τι μπορείς να μάθεις από αυτή την εμπειρία;
– Ποιες είναι οι καλύτερες δράσεις για το μέλλον;
Σημείωση: Μην ξεχνάς ότι η επίλυση των συγκρούσεων είναι σημαντική για τις υγιείς σχέσεις και την ανάπτυξή σου.
