Η φαντασία του παιδικού μυαλού μεταβάλλει ένα απλό χαρτόκουτο σε έναν ολόκληρο κόσμο: από αερόστατο γίνεται κοντραμπάσο, χαρτοπαιχτική λέσχη, αυτοκίνητο, ναός, ποδοσφαιρικό τέρμα, μακάβριο κρεβατάκι του Κόμη Δράκουλα, μέχρι και ο τηλεφωνικός θάλαμος μέσα στον οποίο ο Κλάρκ Κεντ αλλάζει και γίνεται Σούπερμαν. Καμιά φορά ο ασυνήθιστος αυτός φίλος από χαρτόνι, γίνεται η αγκαλιά που σε κρατάει όταν κοιμάσαι.

Το βίντεο The Adventures of a Cardboard Box κινηματογραφήθηκε από τον βραβευμένο εικονογράφο και ντοκουμενταρίστα Temujin Doran για το διαγωνισμό Nokia Shorts 2011.

Δείτε το video εδώ!

Κάνουν το γύρο του κόσμου με σκάφος μόνα τους, σκαρφαλώνουν στις ψηλότερες κορυφές του κόσμου και τρέχουν σε αγώνες μηχανών. Είναι όλα τους παιδιά, μερικά από τα οποία δεν έχουν συμπληρώσει την ηλικία για να δουν χωρίς συνοδό μια ταινία στο σινεμά.

Την περασμένη Κυριακή, ένας 13χρονος έγινε ο μικρότερος σε ηλικία αναβάτης αγωνιστικών μηχανών που έχασε τη ζωή του στην πίστα της Ιντιανάπολις των ΗΠΑ, όταν έπεσε από τη μηχανή του και στη συνέχεια χτυπήθηκε από 12χρονο αναβάτη, εγείροντας το ερώτημα: Πόσο μεγάλος πρέπει να είναι κάποιος όταν μιλάμε για τέτοιου είδους ακραία αθλήματα;   «Δεν είναι απλά μικροί ενήλικες», δήλωσε ο δρ. Λάιλ Μιχέλι, διευθυντής του τμήματος αθλιατρικής στο πανεπιστήμιο της Βοστόνης. «Τα παιδιά είναι διαφορετικά, πρέπει να προστατεύονται από την κοινωνία». Ο Πίτερ Λενζ έπεσε από τη μηχανή του στη διάρκεια του γύρου προθέρμανσης και μετά χτυπήθηκε από τον 12χρονο Χαβιέ Ζαγιάτ. Παιδιά που ξεπερνούν τα όρια δεν είναι κάτι καινούργιο. Ο Μότσαρτ συνέθετε μουσική όταν τα άλλα παιδιά της ηλικίας του μάθαιναν το αλφάβητο, ενώ ο Τάιγκερ Γουντς έδειξε τις ικανότητες του στο γκολφ ήδη από δύο ετών.

Ωστόσο, όπως επισημαίνουν πολλοί παιδοψυχολόγοι, υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις ακαδημαϊκές ή πολιτιστικές δεξιότητες και τα παιδιά που ρισκάρουν τη ζωή τους. Ο 13χρονος Τζόρνταν Ρομέρο έγινε ο μικρότερος σε ηλικία κατακτητής της κορυφής του Έβερεστ, η 16χρονη Τζέσικα Γουότσον έκανε τον περίπλου της Γης χωρίς βοήθεια, ενώ η 14χρονη Ολλανδή Λόρα Ντέκερ επιχειρεί να καταρρίψει το ρεκόρ της Γουότσον.

«Πολλοί έφηβοι, από φυσική άποψη, μπορούν να κάνουν παρόμοια πράγματα με τους ενήλικες επειδή ο σωματότυπος τους έχει διαμορφωθεί και έχουν μυϊκή δύναμη», δήλωσε ο Ρόμπιν Σίλβερμαν, ψυχολόγοις που ειδικεύεται στην παιδική και εφηβική ανάπτυξη. «Εκεί που κάνουμε λάθος είναι ότι αυτοί οι έφηβοι έχουν πρόβλημα με τον παρορμητικό έλεγχο, τη διαχείριση του άγχους και την αφηρημένη σκέψη. Πρέπει πραγματικά να καταλάβουν τους κινδύνους». «Αν κάτι τους ενθουσιάζει θέλουν να το κάνουν, δε σκέφτονται τις πιθανές επιπτώσεις όπως κάνουν οι μεγάλοι», πρόσθεσε.

Σε κάποιες περιπτώσεις, οι ίδιοι οι γονείς δεν μπορούν, ή δεν θέλουν, να επιβάλουν όρια στη συμπεριφορά και τις επιθυμίες των παιδιών τους, όπως επεσήμανε η Κίκι Βάινγκαρτεν, εκπαιδευτική και οικογενειακή σύμβουλος. «Έχεις κάποιους γονείς που απολαμβάνουν τη διαφορετικότητα των παιδιών τους». Ενώ, κάποιοι άλλοι γονείς, ανησυχούν μήπως τα παιδιά τους δεν τους συμπαθήσουν. «Όχι, δε χρειάζεται να είσαι ο καλύτερος φίλος τους, πρέπει να είσαι μια φιγούρα με αρχές», επισημαίνοντας ωστόσο ότι δεν θα πρέπει όλοι οι έφηβοι να μεταχειρίζονται ως ανεύθυνοι, γιατί έτσι εμποδίζεται η ανάπτυξη της εμπιστοσύνης και αυτοπεποίθησης τους.

Η Βίλλυ είναι 15 ετών, μαθήτρια της Α΄ τάξης Λυκείου. Είναι μελαχρινή, με καστανά μάτια, ύψος 1,74 μ., μένει στο Μαρούσι και τα τελευταία τρία χρόνια παρακολουθεί μαθήματα χορού. Στις ελεύθερες ώρες της ανοίγει τον υπολογιστή στο δωμάτιό της και κάνει chat με συνομήλικούς της και όχι μόνο.

Η Βίλλυ όμως δεν είναι αληθινό πρόσωπο. «ΤΑ ΝΕΑ» υποδύθηκαν την ανήλικη Βίλλυ, προκειμένου να σερφάρουν στο Ίντερνετ και να συνομιλήσουν σε δύο από τα μεγαλύτερα chat rooms. Δεν ήταν όμως το μοναδικό προφίλ που δημιούργησαν. Παράλληλα με τη 15χρονη, άρχισαν να μιλούν στο Ίντερνετ παριστάνοντας τον 28χρονο Άλεξ. Αυτό που διαπιστώθηκε, έπειτα από πέντε ημέρες παρουσίας των δύο «προσώπων», είναι πως οι ενήλικοι χρήστες των chat rooms ήταν ιδιαίτερα επιθετικοί, όταν η ανήλικη συνομιλήτρια συνέχιζε τη συζήτηση παρά το σεξουαλικό περιεχόμενό της. Αντίθετα, τα παιδιά που έκαναν chat σταματούσαν απότομα κάθε συνομιλία, τη στιγμή που ο ενήλικας χρήστης προχωρούσε σε άσεμνες ερωτήσεις.
Την περασμένη Τρίτη, μέσα σε μόλις 20 λεπτά από την εγγραφή της σε ένα από τα δημοφιλέστερα chat rooms, η Βίλλυ συνομιλούσε ιντερνετικά ήδη με τρεις ενήλικους χρήστες, ηλικίας από 23 έως 35 ετών. Στην πενθήμερη έρευνα, «ΤΑ ΝΕΑ», με το προφίλ της ανήλικης, έκαναν chat με 10 χρήστες άνω των 23 ετών. Η πρώτη ερώτησή τους; Φυσικά, η ηλικία της μαθήτριας. Ακόμη κι όταν όμως μάθαιναν ότι συνομιλούσαν με 15χρονη, συνέχιζαν κάνοντας ερωτήσεις που την έκαναν να νιώθει άβολα.

Πρώτος άρχισε ο Δημήτρης, φοιτητής- κατά δήλωσή του- Φιλολογίας, ο οποίος όταν έμαθε ότι η μαθήτρια κάνει χορό σχολίασε: «Πρέπει να έχεις ωραίο σώμα». Δεν σταμάτησε όμως εκεί, αλλά ζήτησε από τη συνομιλήτριά του να του πει τι ρούχα και εσώρουχα φοράει. Πολύ γρήγορα οι ερωτήσεις είχαν μόνο σεξουαλικό περιεχόμενο, αφού ο ενήλικος απαιτούσε από τη Βίλλυ να του περιγράψει την εμφάνισή της και να του επισημάνει τα δυνατά σημεία του σώματός της. Αυτή η διαδικτυακή συνομιλία κράτησε δύο ημέρες, αφού και την Τετάρτη το απόγευμα, όταν το προφίλ της ανήλικης ήταν online, ο ίδιος θέλησε να συνεχίσει τη συζήτηση εκεί που την είχε αφήσει το προηγούμενο βράδυ. Οι απαντήσεις της ανήλικης παρ΄ όλα αυτά ήταν κοφτές και μετρημένες, επισημαίνοντας συνεχώς στον 23χρονο ότι είναι μικρή για τέτοιες συζητήσεις, ωστόσο η απάντηση που έπαιρνε ήταν μονίμως η ίδια: «Μην ντρέπεσαι».
«Μελαχρινός, με πράσινα μάτια, 69 κιλά και ύψος 1,74 μέτρα» είναι η περιγραφή που έδωσε για τον εαυτό του ένας 23χρονος φοιτητής. Ο ίδιος από την άλλη θέλησε να μάθει για το δυνατό σημείο της ανήλικης κι αν έχει αγόρι, ενώ δεν δίστασε να ζητήσει, και μάλιστα επίμονα, φωτογραφία της.
Υπήρχαν κι εκείνοι οι χρήστες, οι οποίοι ήταν αρκετά φιλικοί και μάλιστα δεν δίσταζαν να συμβουλέψουν την μαθήτρια ότι ένας τέτοιος χώρος δεν ήταν ο πλέον κατάλληλος για παιδιά της ηλικίας της.
Τα περισσότερα παιδιά ξέρουν τις παγίδες στο Ίντερνετ
«ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ στις μέρες μας είναι “ψαγμένα” ιντερνετικά», σημειώνει ο κ. Νίκος Βασιλάκος, εκπρόσωπος του δικτύου Ιnternet Νow. Από τις ομιλίες που κάνει σε σχολεία της χώρας, διαπιστώνει, όπως χαρακτηριστικά λέει, πως «τα παιδιά σήμερα αξιοποιούν το Ίντερνετ χωρίς όμως να επιτρέψουν στους άλλους χρήστες των chat rooms να τα εκμεταλλευτούν. Είναι προσεκτικά και δεν κλείνουν ραντεβού. Ακόμη κι όταν πουν “ναι” σε μία τέτοια συνάντηση, θα ενημερώσουν την οικογένειά τους». Η συμβουλή που δίνει στους ανήλικους χρήστες είναι μία: «Μη συμμετέχετε σε διάλογο με ενήλικους χρήστες. Ο καθένας πρέπει να μιλά με άτομα της ηλικίας του», λέει ο κ. Βασιλάκος. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό το γεγονός ότι, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα η εταιρεία Μicrosoft, το 55% των μικρών χρηστών του Ίντερνετ έχει δεχθεί πρόσκληση για επικοινωνία από άγνωστο.

Ποιο είναι το προφίλ όμως των ενηλίκων που αρέσκονται σε προκλητικές και συχνά σεξουαλικού περιεχομένου συζητήσεις με ανήλικους χρήστες; Σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο προφίλ, γι΄ αυτό μπορεί να είναι ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας.
Από την πλευρά του, ο επιστημονικός συνεργάτης της Μονάδας Εφηβικής Υγείας της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Νοσ. «Αγλαΐα Κυριακού») και εκπρόσωπος της γραμμής βοηθείας ΥποΣΤΗΡΙΖΩ, του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου (www. saferinternet.gr), κ. Γιώργος Κορμάς ενημερώνει τους εφήβους και τους γονείς πως υπάρχουν δύο κατηγορίες ενηλίκων που παρενοχλούν τα παιδιά και τους εφήβους στο Διαδίκτυο. «Η πρώτη κατηγορία είναι οι ενήλικοι που με επιθετικό και χυδαίο τρόπο προκαλούν διαδικτυακή, σεξουαλικού τύπου, παρενόχληση. Η κατηγορία αυτή είναι εύκολα αντιμετωπίσιμη από τα παιδιά, τα οποία αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο και είτε κάνουν block, δηλαδή δεν του επιτρέπουν την πρόσβαση, είτε τον αναφέρουν (report) στο δίκτυο κοινωνικής δικτύωσης (facebook, my space κ.λπ.)». Η δεύτερη κατηγορία, όπως προσθέτει, είναι η πιο επικίνδυνη. «Οι παιδόφιλοι φτιάχνουν ένα ψεύτικο προφίλ με φωτογραφία αγοριού ή κοριτσιού και αρχίζουν σταδιακά την προσέγγιση των παιδιών και των εφήβων».
Όπως συμπληρώνει ο κ. Κορμάς, από τις επισκέψεις που κάνει το Κέντρο σε σχολεία έχει διαπιστωθεί πως μεγάλη μερίδα παιδιών έχει συναντηθεί με εικονικούς φίλους εκτός Διαδικτύου. Αυτό συμβαίνει, λέει, επειδή οι νέοι σε μεγάλο βαθμό υποτιμούν τον κίνδυνο της συνάντησης με έναν άγνωστο: η περίπτωση της 17χρονης Βρετανίδας που βιάστηκε και δολοφονήθηκε από 33χρονο, τον οποίο γνώρισε μέσω facebook την περασμένη εβδομάδα, είναι μεν ακραία, αλλά ενδεικτική τού τι μπορεί να συμβεί. «Η συμβουλή μας στην περίπτωση αυτή είναι να μη συναντούν τα παιδιά και οι έφηβοι ποτέ και κανέναν εικονικό φίλο στον πραγματικό κόσμο. Σε όλες τις περιπτώσεις διατρέχουν κίνδυνο όχι μόνο από σεξουαλική κακοποίηση, αλλά και να πέσουν θύματα κακοποιήσεων, εκβιασμών, ληστείας και άλλων επικίνδυνων καταστάσεων».

«Μα εγώ τα κάνω όλα για να μη λείψει τίποτα από το παιδί μου», λένε πολλοί γονείς βρίσκοντας άλλοθι για τα εξαντλητικά εργασιακά ωράρια που ακολουθούν ή προσπαθώντας να δικαιολογήσουν για ποιο λόγο ανέχονται στην εργασία τους καταστάσεις και συνθήκες που μόνο ευχάριστες δεν είναι. «Θέλω το παιδί μου να τα έχει όλα», απαντούν και δεν διστάζουν να περάσουν βράδια και Σαββατοκύριακα στα γραφεία, ευελπιστώντας ότι έτσι θα διασφαλίσουν περισσότερα χρήματα και θα μπορέσουν να προσφέρουν μεγαλύτερο μέρος του καταναλωτικού παραδείσου στους συνεχιστές των γονιδίων τους. Μπορεί να επιστρέφουν στο σπίτι ψυχικά και σωματικά κουρέλια, έτοιμα να εκραγούν στην πρώτη αφορμή, αλλά το κάνουν για «καλό σκοπό».

Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του τμήματος εκπαίδευσης της Φινλανδικής Ακαδημίας, οι γονείς που σκοτώνονται στη δουλειά για να εξασφαλίσουν το καλύτερο για τα παιδιά τους δεν φέρνουν στο σπίτι μόνον όσα το παιδί χρειάζεται ή επιθυμεί (καλύτερα έμαθε να επιθυμεί), αλλά πράγματα που δυναμιτίζουν την οικιακή ειρήνη. Μεταφέρουν το δικό τους εργασιακό στρες, εξανεμίζοντας τις πιθανότητες του παιδιού να έχει καλές σχολικές επιδόσεις. Η υπερβολική κόπωση και η απογοήτευση που φέρνει στο σπίτι ένας γονιός που δουλεύει υπερβολικά σκληρά είναι μεταδοτική. Οι μικροί μαθητές που ζουν βουτηγμένοι στο καθημερινό στρες της εργασίας των γονιών τους τελικά παύουν να ενδιαφέρονται για το σχολείο. Νιώθουν απογοήτευση από τα μαθήματά τους, υπερβολική κούραση, άγχος, αλλά και αδυναμία να ανταγωνιστούν τους συμμαθητές τους.

Μια δεύτερη μελέτη που πραγματοποιήθηκε στη Βρετανία είναι ακόμη πιο ανησυχητική. Αυτή πραγματοποιήθηκε σε 148.000 παιδιά και οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το 10% των ανηλίκων δηλώνει δυστυχισμένο. Κι αυτό διότι ακόμη κι αν έχουν όλα τα απαραίτητα υλικά αγαθά -από την τελευταία Μπάρμπι μέχρι το πιο σύγχρονο ηλεκτρονικό παιχνίδι- οι μικροκαβγάδες στο σπίτι, πολύ συχνά αποτέλεσμα του εργασιακού άγχους των γονιών και της μεταφοράς έντασης από το σπίτι στο γραφείο, διαλύουν τον κόσμο τους.

Ισως η γονεϊκή προσπάθεια για την εξασφάλιση της ευτυχίας των παιδιών να πρέπει να είναι διαφορετική. Ισως οι γονείς να πρέπει να προσεγγίσουν με περισσότερες επιφυλάξεις την κοινωνία του υπερκαταναλωτισμού. Πιθανώς να πρέπει να αντιληφθούν ότι τα ταξίδια στην Ντίσνεϊλαντ μπορεί να ευχαριστούν για λίγο, αλλά δεν μπορούν να γεφυρώσουν τη γονεϊκή έλλειψη από το σπίτι τις υπόλοιπες 360 ημέρες του χρόνου. Ολα τα παιχνίδια, όσο φανταχτερά κι αν είναι, παλιώνουν και σπάνε.

Αν καταλάβουμε ότι αυτά που μας κάνουν εμάς δυστυχείς, η έλλειψη ελεύθερου χρόνου, η έλλειψη ψυχικής ηρεμίας, τελικά τραυματίζουν τα παιδιά μας, τότε θα κατανοήσουμε ότι όσα κι αν κάνουμε, δεν αρκούν. Ισως κάποια στιγμή να μπορέσουμε να δούμε ότι όλα αυτά τα υλικά αγαθά με τα οποία φορτώνουμε τα παιδιά μας τελικά τους στερούν το πιο σημαντικό απ’ όλα, τη γονεϊκή παρουσία. Μόνον τότε θα βάλουμε τις σωστές προτεραιότητες στη ζωή μας.
Tης Διονυσιας Βοριδη

 δηλαδή αυτά που είναι σε θέση να γράψουν τόσο με το δεξί όσο και με το αριστερό χέρι τους, είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν νοητικά, γλωσσικά και μαθησιακά προβλήματα στο σχολείο, σύμφωνα με μια νέα ευρωπαϊκή επιστημονική έρευνα. Η μελέτη έγινε από ερευνητές διαφόρων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων υπό τη δρα Αλίνα Ροντρίγκεζ της Σχολής Δημόσιας Υγείας του βρετανικού Imperial College του Λονδίνου και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Pediatrics” της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής.

Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η έρευνά τους θα βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς και τους γιατρούς να εντοπίζουν ταχύτερα και αποτελεσματικότερα τα παιδιά εκείνα που αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη προβλημάτων. Περίπου ένα άτομο στα 100 διεθνώς είναι αμφιδέξιο.

Η έρευνα μελέτησε περίπου 8.000 παιδιά, ηλικίας επτά και οκτώ ετών, εκ των οποίων τα 87 ήταν αμφιδέξια, και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα τελευταία έχουν διπλάσια πιθανότητα σε σχέση με τους δεξιόχειρες, που αποτελούν την μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων, να εμφανίσουν δυσκολίες στη γλώσσα, ενώ έχουν επίσης χειρότερες επιδόσεις στο σχολείο (ανάγνωση, γραφή και μαθηματικά).

Όταν φθάνουν στην ηλικία των 15-16 ετών, οι αμφιδέξιοι έφηβοι έχουν επίσης διπλάσιο ρίσκο να εμφανίσουν συμπτώματα του συνδρόμου ελλειμματικής προσοχής-υπερδραστηριότητας σε σχέση με τους δεξιόχειρες. Το σύνδρομο αυτό εκτιμάται ότι εμφανίζεται στο 3% έως 9% των μαθητών και των νέων γενικότερα. Οι αμφιδέξιοι έφηβοι έχουν επίσης μεγαλύτερες δυσκολίες στη γλώσσα σε σχέση με τους δεξιόχειρες ή τους αριστερόχειρες, επιβεβαιώνοντας προηγούμενες έρευνες που είχαν διαπιστώσει ότι η αμφιδεξιότητα σχετίζεται με τη δυσλεξία.

Πολύ λίγα πράγματα είναι γνωστά για το λόγο που ένας άνθρωπος γίνεται αμφιδέξιος, αν και η φυσική προτίμηση σε ένα από τα δύο χέρια θεωρείται ότι σχετίζεται με τα ημισφαίρια του εγκεφάλου. Οι μέχρι τώρα επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι σε ένα δεξιόχειρα κυριαρχεί το αριστερό ημισφαίριο και το αντίστροφο συμβαίνει στους αριστερόχειρες. Στους αμφιδέξιους, κατά πάσα πιθανότητα, κανένα ημισφαίριο δεν κυριαρχεί πάνω στο άλλο.

“Η αμφιδεξιότητα είναι σπάνια και αξιοπερίεργη. Δεν γνωρίζουμε γιατί μερικοί άνθρωποι προτιμούν να χρησιμοποιούν και τα δύο χέρια τους, ενώ οι περισσότεροι μόνο το ένα”, επεσήμανε η υπεύθυνη της νέας έρευνας δρ Ροντρίγκεζ, η οποία τόνισε ότι δεν είναι πάντως ανάγκη κάθε αμφιδέξιο παιδί να εμφανίσει προβλήματα, απλώς έχει αυξημένες πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο.

Στο μεγαλύτερο τμήμα του περασμένου αιώνα, εκπαιδευτικοί και πολλοί επιστήμονες πίστευαν ότι τα παιδιά δεν μπορούν να μάθουν μαθηματικά, πριν από την ηλικία των πέντε χρόνων, ότι ο εγκέφαλος τους απλώς δεν ήταν έτοιμος.

Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες έχουν ανατρέψει εκ βάθρων αυτή την άποψη – αυτή και μια σειρά άλλων απόψεων για τη γεωμετρία, την ανάγνωση, τη γλώσσα και τον αυτοέλεγχο στη σχολική αίθουσα. Τα ευρήματα, κυρίως από τον τομέα της γνωστικής νευροψυχολογίας, βοηθούν να αποσαφηνιστεί, πότε ο νεαρός εγκέφαλος είναι σε θέση να συλλάβει βασικές έννοιες.

Σε μια πρόσφατη μελέτη, για παράδειγμα, οι ερευνητές βρήκαν ότι τα περισσότερα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορούσαν να πραγματοποιήσουν υποτυπώδεις διαιρέσεις, μοιράζοντας γλυκά σε δύο ή τρία ζωάκια-παιχνίδια. Σε μια άλλη, οι επιστήμονες βρήκαν ότι η ικανότητα του εγκεφάλου να συνδέει γραμματικούς συνδυασμούς με ήχους μπορεί να μην έχει αναπτυχθεί εντελώς μέχρι την ηλικία των 11 χρόνων – πολύ αργότερα από ό,τι υποθέτουν πολλοί.

Η παραδοσιακή διδασκαλία βασικών ακαδημαϊκών ικανοτήτων δίνει τη θέση της σε προσεγγίσεις που βασίζονται στη γνωστική ψυχολογία. Σε πολλές πόλεις, μεταξύ των οποίων η Βοστώνη, η Ουάσιγκτον και η Νασβίλ, τα σχολεία πειραματίζονται με νέα προγράμματα, για να βελτιώσουν τις μαθηματικές ικανότητες στην προσχολική ηλικία. Σε άλλα, οι δάσκαλοι χρησιμοποιούν νέες τεχνικές, για να βοηθήσουν τα παιδιά να ξεπεράσουν τη δυσλεξία τους.

«Η διδασκαλία είναι μια πολύ παλιά τέχνη, παρ’ όλα αυτά δεν είχαμε ιδέα, πώς επηρέαζε τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο», λέει ο Κουρτ Φίσερ, επικεφαλής του προγράμματος Εγκέφαλος και Παιδεία, στο Χάρβαρντ. «Αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει και για πρώτη φορά βλέπουμε να συνεργάζονται οι τομείς της ψυχολογίας και της εκπαίδευσης».

Μαθηματικό πρόγραμμα

Αυτή η σχέση είναι ακόμη καινούργια και αδέξια, λένε οι ειδικοί, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις παρουσιάζει μια αξιοσημείωτη διαδρομή. Οπως ένα πρώιμο μαθηματικό πρόγραμμα, που διδάσκεται σε σχολεία του Μπάφαλο, (τη δεύτερη πολυπληθέστερη πόλη της πολιτείας της Νέας Υόρκης). Αν τέτοιου είδους προσπάθειες βρουν απήχηση στα σχολεία, λένε οι ειδικοί, θα μπορούσαν να μετασχηματίσουν εκ βάθρων την τέχνη της διδασκαλίας.

Σε μια τυπική προσχολική τάξη, τα παιδιά μαθαίνουν συνήθως ελάχιστα μαθηματικά, ασκούνται στην αρίθμηση και ορισμένες φορές βλέπουν βιβλία με αριθμούς, και αυτό είναι όλο. Σε κάποιες τάξεις αφιερώνεται ελάχιστος ή και καθόλου χρόνος στα μαθηματικά, όπως έδειξαν πρόσφατες έρευνες -πολύ λιγότερο απ’ τις δυνατότητες των παιδιών και διόλου αρκετός για να προετοιμαστούν, όσα δεν έχουν επαφή με τα μαθηματικά απ’ το σπίτι και γρήγορα μένουν πίσω στο σχολείο.

«Απ’ τη στιγμή που θα συμβεί κάτι τέτοιο, είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει», λέει η Julie Sarama, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο, η οποία μαζί με τον καθηγητή και σύζυγό της Doug Clements έχουν δημιουργήσει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Building Blocks, για να εμπλουτίσουν τη μαθηματική εκπαίδευση.

«Αποφασίζουν ότι δεν είναι καλοί στα μαθηματικά -»δεν είμαι μαθηματικό μυαλό» λένε- και γρήγορα συμφωνούν το σχολείο και οι γονείς», λέει ο δρ Clements.

Σε μια αίθουσα, όπου εφαρμόζεται το πρόγραμμα Building Blocks, οι αριθμοί βρίσκονται σε ζωγραφιές, σε ηλεκτρονικά παιχνίδια και μοιράζονται ισότιμα τον χρόνο με τα γράμματα. Τα παιδιά ασχολούνται με δημιουργικά παιχνίδια αρίθμησης και παράλληλα ασκούνται σε άλλες μαθηματικές έννοιες, όπως οι πληθάριθμοι (πόσα μέρη αποτελούν ένα σύνολο) και η αντιστοίχιση ομάδων αντικειμένων.

Στην προσχολική ηλικία, ο εγκέφαλος μπορεί να επεξεργαστεί μεγαλύτερους αριθμούς από το ένα ή το δύο και αγωνίζεται να συνδέσει τρεις κρίσιμες έννοιες: την πραγματική ποσότητα με το αφηρημένο σύμβολο της («7») και την αντίστοιχη λέξη του αριθμού («επτά»).

Τα παιδιά αρχίζουν να αναγνωρίζουν γεωμετρικά σχήματα από την ηλικία των 18 μηνών και σύμφωνα με τα αποτελέσματα των σχετικών ερευνών, στην προσχολική ηλικία ο εγκέφαλος μπορεί ν’ αρχίσει να αντιλαμβάνεται άτυπους γεωμετρικούς ορισμούς. Οπως έχουν δείξει πρόσφατες έρευνες υπάρχει ένα ακατέργαστο «αριθμητικό ένστικτο» στην ανατομία του εγκεφάλου και οι άνθρωποι, ακόμη και όσοι δεν έχουν την παραμικρή μαθηματική μόρφωση, έχουν μια γενική αντίληψη των ποσοτήτων.

Αναγνώριση ποσοτήτων

Η δασκάλα ενός δημόσιου σχολείου, σε υποβαθμισμένη περιοχή του Μπάφαλο, ζητεί από τους μικρούς μαθητές της να «φωτογραφίσουν» το περιεχόμενο μιας σελίδας, στην οποία είχε σχηματίσει τρεις κουκκίδες. Στη συνέχεια, ρωτά πόσες κουκκίδες είδαν κι άλλοι απαντούν «τρεις», άλλοι «τέσσερις». Αυτό το μάθημα έχει στόχο να διδάξει στα παιδιά την ικανότητα της άθροισης, πώς να αναγνωρίζουν την ποσότητα, όχι μετρώντας, αλλά με μια ματιά.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, το πρόγραμμα Building Blocks δοκιμάστηκε σε πάνω από 400 σχολικές αίθουσες, συγκρίνοντας τις επιδόσεις των παιδιών με εκείνες άλλων τάξεων με άλλο πρόγραμμα μαθηματικών ή και κανένα. Στα τεστ πρόσθεσης, αφαίρεσης και αναγνώρισης των αριθμών έπειτα από ένα σχολικό χρόνο, τα παιδιά που είχαν παρακολουθήσει το πρόγραμμα ανταποκρίνονταν σε ποσοστό 76% και όσα δεν το είχαν παρακολουθήσει σε 50%. Τα προγράμματα αυτά εξακολουθούν να έχουν πολλές δυσκολίες, αλλά για την ώρα τουλάχιστον, η εκπαίδευση με βάση τη γνωστική ψυχολογία βοήθησε εκατοντάδες παιδιά του Μπάφαλο να βελτιώσουν τις εγγενείς ικανότητές τους στα μαθηματικά.
The New York Times

Σκοπός της ζωής μας, έλεγε ο ποιητής, είναι η λυσιτελής παραδοχή της, η ατελεύτητη μάζα μας και το σεσημασμένο δέρας της ύπαρξής μας! Προφανώς ο ποιητής δεν φανταζόταν ότι θα απαιτούνταν συνέδρια και δαπανηρές διασκέψεις για να διασφαλιστεί η ατελεύτητη μάζα και το σεσημασμένο δέρας.

Οι σκέψεις αυτές επανέρχονται στο προσκήνιο, τη στιγμή που κορυφώνεται η Διάσκεψη της Κοπεγχάγης για το Κλίμα και μάλιστα αναμένεται μετ’ επαίνων ο πρόεδρος Ομπάμα, μετά ή άνευ κλάδου ελαίας.

Δεν μπορώ να προβλέψω το περιεχόμενο του τελικού ανακοινωθέντος της Κοπεγχάγης. Μπορώ όμως να υποθέσω ότι θα υπάρξει ένα έξυπνo κείμενο ευχολογίων, κατευναστικό του θυμού των χωρών του Τρίτου Κόσμου, το οποίο θα δίνει βαρύτητα στην ευρηματική ιδέα της εμπορίας ρύπων (cap and trade), στην αγκαλιά της οποίας σήμερα «σφάζονται» οι δυτικές κυβερνήσεις. Ο λαός λέει ότι τα πισωγυρίσματα λειτουργούν ανασταλτικά. Αφαιρούν από τον άνθρωπο την ώθηση προς τα εμπρός. Ναι, αλλά καμιά φορά κάποιες ματιές στο ανθρώπινο αποτύπωμα που αφήνουμε πίσω μας, ξεκαθαρίζει την εικόνα του σήμερα και θέτει βάσεις για το μέλλον. Με πρόσχημα αυτήν τη δικαιολογία διακτινίστηκα στην περίοδο λίγο πριν από τη Διάσκεψη του Ρίο για το κλίμα, το 1992. Τότε που η Δύση «πρασίνιζε», συνθήματα όπως «Σώστε τον Αμαζόνιο» ή «Σώστε τις φάλαινες» είχαν γίνει της μόδας και ο πολίτης πάσχιζε να καταλάβει ποιο απ’ όλα τα κεκτημένα του όφειλε να απεμπολήσει για να κάνει ανάλαφρο το αποτύπωμά του στη Γη.

Εκείνη την περίοδο, αξιωματούχοι του ΟΗΕ αποφάσισαν να πειραματιστούν πάνω σε τέσσερα άγνωστα παιδιά, τα οποία έπρεπε να έχουν γεννηθεί σε χώρες του Τρίτου Κόσμου, το 1992, έτος διεξαγωγής της Διάσκεψης του Ρίο. Ο Ερόντο, η Κάι Και, ο Βισούμτζι και η Πάντζι ήταν τα «τυχερά» νεογέννητα, τα οποία τέθηκαν στο μικροσκόπιο του ΟΗΕ για μια δεκαετία, με στόχο να διαπιστωθεί ότι οι αποφάσεις της συνόδου του Ρίο θα επηρέαζαν τη ζωή τους. Τα αποτελέσματα της έρευνας, φορτισμένα με συμβολισμό, ανακοινώθηκαν στη Σύνοδο του Γιοχάνεσμπουργκ για το Περιβάλλον, το 2002. Ιδού τι είδαν οι παρατηρητές: Ο γεννημένος στην Κένυα Ερόντο ένιωθε ευτυχής μόνον ταν κρατούσε στα χέρια του μια χούφτα καλαμπόκι. Η Πάντζι από τη Σρι Λάνκα στα δέκα της δούλευε σε εργοστάσιο παραγωγής πυροτεχνημάτων. Η Κάι Κάι από την Κίνα ζούσε χωριστά από τους γονείς της και ο Βισούμτζι καλλιεργούσε γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι, ενώ τις ώρες της αναδουλειάς έπαιζε με τα πρώτα ηλεκτρονικά απόβλητα της Δύσης. Η πρόοδος; Ανεπαίσθητη, παρ’ ότι επί μέρους «θαύματα» έχουν συντελεστεί. Σχεδόν στο ίδιο συμπέρασμα με παρόμοιους συμβολισμούς θα κατέληγαν σήμερα αντίστοιχες έρευνες του ΟΗΕ.

Και είναι αλήθεια ότι τα χρόνια που μεσολάβησαν από το Ρίο ώς το Κιότο, το Γιοχάνεσμπουργκ και την Κοπεγχάγη μάς θυμίζουν ότι θα συνεχίσουμε να παρατηρούμε τον κόσμο από αποστάσεις ασφαλείας, θα καταγγέλλουμε την αδικία και την ανισότητα, αλλά την ώρα της αναγκαίας συμμετοχής θα προφασιζόμαστε φόρτο εργασίας. Ισως γιατί πιστεύουμε ότι το δικό μας δέρας είναι πολυτιμότερο από εκείνο του διπλανού.

Tης Ριτσας Μασουρα

Διάβαζα προ ημερών στο Διαδίκτυο ένα ομολογουμένως συγκινητικό μήνυμα που καλούσε όσους μπορούν να προσφέρουν ρούχα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης για τα έξι βρέφη που βρίσκονται εγκαταλελειμμένα στο «Αλεξάνδρα». Ομολογώ ότι κινητοποιήθηκα, νέος πατέρας ων, και άρχισα να σκαλίζω στα συρτάρια του μικρού για ό, τι «δεν μας κάνει».

Πριν ξεκινήσω, αποφάσισα να μιλήσω με τους υπευθύνους του νοσοκομείου για να δω το «τι και πώς». «Δεν υπάρχει ανάγκη ούτε για ρούχα ούτε, πολύ περισσότερο, για φαγητό ή εξοπλισμό», μου είπε ο διοικητής του νοσοκομείου κ. Νίκος Ξηρομερίτης, εξηγώντας μου ότι μεγαλύτερο πρόβλημα δημιουργείται από την προσέλευση κόσμου. Ομολογώ ότι, αρχικώς, υπήρξα επιφυλακτικός πιστεύοντας ότι, λόγω θέσης, ο συνομιλητής μου μπορεί και να προσπάθησε να κρύψει τα κακώς κείμενα. «Τα παιδιά αυτά έχουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα, το πρόβλημα δεν είναι τα ρούχα ή τα τρόφιμα… το πρόβλημα είναι ότι βρίσκονται εδώ», επέμεινε ο κ. Ξηρομερίτης, δείχνοντάς μου το δάσος της «εγκατάλειψης» αντί του δέντρου με τα βρεφικά κορμάκια που είχα εγώ στο οπτικό μου πεδίο.

Πρόκειται για έξι παιδιά, ηλικίας μέχρι 12 μηνών, εγκαταλελειμμένα στη φροντίδα των νοσηλευτριών του «Αλεξάνδρα». Καθένα και μία ξεχωριστή ιστορία. Οι μητέρες τους ανήλικες, χρήστριες ουσιών ή με ψυχολογικά προβλήματα, τα άφησαν εκεί. Το κουβάρι, όμως, μόλις αρχίζει να ξετυλίγεται. Με τις υποδομές του Ιδρύματος «Μητέρα» να μην επαρκούν, πολλά παιδιά αναγκάζονται να παραμένουν επί μακρόν σε νοσοκομειακούς χώρους. Πριν από λίγο καιρό, ο αριθμός τους στο «Αλεξάνδρα» είχε φθάσει τα δώδεκα. Αλλά κι όταν εγκαταλείψουν το νοσοκομείο για το… «ίδρυμα», ενδέχεται να περάσουν χρόνια έως ότου βρεθεί η οικογένεια που θα τα υιοθετήσει ή θα αναλάβει την αναδοχή τους. Θυμάμαι ακόμη τη δέσμευση του πρώην υφυπουργού Πρόνοιας για συντόμευση των διαδικασιών. Περιττό να πω ότι η δέσμευση δεν υλοποιήθηκε.

Αρα, λοιπόν, η βοήθεια δεν αφορά μερικά παιδικά ρουχαλάκια, αλλά την πίεση όλων μας ώστε με διαδικασίες διαφανείς και γρήγορες τα παιδιά αυτά να βρουν γρήγορα μία μητρική αγκαλιά… Εστω κι αν δεν είναι της γυναίκας που τα έφερε στη ζωή.   Tου Γιωργου Π. Tερζη

Την Δευτέρα ένας μαθητής μου με ρώτησε: “Κυρία, προτείνετέ μας έναν τρόπο να τιμήσουμε τον Αλέξη.”  Η ερώτηση του Γιάννη δεν έγινε για να χάσουμε κανένα 10λεπτο μάθημα.  Το παιδί ρώτησε, ψάχνοντας, ίσως,  μιαν  απάντηση στην ερώτηση, που θα του έγινε απο άλλους συμμαθητές του: “Ρέ! θα έλθεις στην διαδήλωση για τη μνήμη του Αλέξη;   Γιατί δεν σε αφήνουν οι γονείς σου?”. Και όλα όσα τα εφηβικά κεφαλάκια θα μπορούσαν να σκεφτούν ή και να σκαρφιστούν, όχι τόσο για να ξεφύγουν απ’ το μάθημα -και αυτό όμως “παίζει”- αλλά και για να διοχετεύσουν την εφηβική τους “επαναστατικότητα”. Ιδίως όταν το κλίμα είναι συγκινησιακά φορτισμένο….

Γύρισα να συνεχίσω το μάθημά μου, αλλά, σκέφτηκα, ότι αυτό δεν έπρεπε να μείνει αναπάντητο. Τους είπα όλα όσα αισθάνομαι και πιστεύω – δεν μπορείς   να πεις ψέμματα στους 15χρονους- και όλη μέρα σκεφτόμουνα την ερώτηση του… μικρού. Τριγυρνώντας στον ηλεκτρονικό τύπο, βρήκα την έκκληση των γονέων του   Αλέξη Γρηγορόπουλου. Την παραθέτω, συμπληρωματικά…

«Η βία αμαυρώνει τη μνήμη του παιδιού μας»

Να σταματήσουν οι βιαιοπραγίες με αφορμή τη δολοφονία του ζήτησαν οι γονείς του 15χρονου Αλέξη Γρηγορόπουλου και αποδοκίμασαν τα επεισόδια. «Η βία αμαυρώνει τη μνήμη του παιδιού μας», δήλωσαν χαρακτηριστικά. Το μνημόσυνο για τη συμπλήρωση ενός έτους από τη δολοφονία του Αλέξη από τον ειδικό φρουρό Επαμεινώνδα Κορκονέα τελέστηκε σε στενό κύκλο και χωρίς να σημειωθούν έκτροπα στο νεκροταφείο του Παλαιού Φαλήρου. Παρόντες εκτός από την οικογένεια του Αλέξη ήταν οι φίλοι του, μάρτυρες της δολοφονίας του και συμμαθητές του. Το «παρών» στο μνημόσυνο από την πλευρά της Πολιτείας έδωσε η υπουργός Παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου, η οποία εξέφρασε τα συλλυπητήριά της στην οικογένεια του άτυχου μαθητή.  ΤαΝεα

Αν γεμίσετε ένα ποτήρι με γλυκερίνη και ένα μπουκαλάκι επίσης και βυθίσετε το μπουκαλάκι μέσα στο ποτήρι, λόγο ότι το γυαλί με την γλυκερίνη έχουν παρόμοιο δείκτη διάθλασης το μπουκάλι γίνετε αόρατο. Δεν είναι κάτι ιδιαίτερο αυτό το τρικ, αλλά το αποτέλεσμα θα έκανε μεγάλη εντύπωση σε μικρά παιδιά.