Εκπαιδευτικό Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα “BELVEDERE”

 belvedere.jpg

Το λογισμικό BELVEDERE είναι ένα εργαλείο εννοιολογικής απεικόνισης για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Επιτρέπει τη δημιουργία και την πλοήγηση μεταξύ διαφόρων ειδών εννοιολογικών χαρτών, σε περιβάλλον αλληλεπίδρασης και συνεργασίας. Η χαρτογράφηση εννοιών είναι ένα δυναμικό γνωστικό εργαλείο, που υποστηρίζει την εκπαιδευτική διαδικασία προωθώντας νέους μαθησιακούς στόχους, όπως υψηλού επιπέδου γνωστικές ικανότητες (συνεργατική εργασία σε σύνθετα έργα) και μεταγνωστικές ικανότητες που επιτρέπουν τον έλεγχο της διαδικασίας μάθησης από τον ίδιο τον μαθητή.

“Η χρησιμότητά του εννοιολογικού χάρτη είναι μεγάλη διότι παρουσιάζει παραστατικά ποια στοιχεία απαρτίζουν το θεματολογικό περιεχόμενο της διδασκαλίας, με ποιο τρόπο τα στοιχεία αυτά αλληλοσχετίζονται, και, τέλος, υποδεικνύει τη λογική σειρά παρουσίασης. Έτσι, ο εννοιολογικός χάρτης καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την περεία παρουσίασης, εξέτασης και ανάλυσης της διδάξιμης γνώσης, και ταυτόχρονα προσφέρει στους μαθητές ένα πλαίσιο οργάνωσης και στήριξης του νέου μαθησιακού υλικού”. (Ηλίας Γ. Ματσαγγούρας,  Θεωρία και πράξη της διδασκαλίας τ. Β’  Στρατηγικές Διδασκαλίας, Η κριτική Σκέψη στη Διδακτική Πράξη).

Το λογισμικό εξελληνίστηκε και προσαρμόστηκε στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, με την ανάπτυξη κατάλληλων σεναρίων για εκπαιδευτικές δραστηριότητες, από  το Ερευνητικό Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών ( ΕΑ.ΙΤΥ), στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του ως Τεχνικού και Επιστημονικού Συμβούλου της Πράξης “Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία” κατ. πράξεων 2.1.1 θ,  ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ/ Γ΄ ΚΠΣ.  Συνοδεύεται από εγχειρίδιο χρήσης και εγχειρίδιο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.

 Το περιβάλλον διεπαφής του λογισμικού είναι πολύ απλό και λιτό, τα μενού που διαθέτει είναι ελάχιστα  και μπορούν να χρησιμοποιηθούν  άνετα από τους μαθητές. Έχεις τη δυνατότητα να αποθηκεύσεις τη δουλειά σου, να την εκτυπώσεις όχι όμως και να κάνεις εξαγωγή του χάρτη με τη μορφή εικόνας. Αυτό δεν μου άρεσε.

 Ο χάρτης που βλέπετε στην εικόνα έγινε για το μάθημα της Ιστορίας της Α΄ Λυκείου. Οι μαθητές για πρώτη φορά δούλεψαν στο χαρτί και εγώ μετέφερα τη δουλειά τους  στο λογισμικό.  Την επόμενη φορά θα προσπαθήσουμε να δουλέψουμε απευθείας με το λογισμικό.  Στον εννοιολογικό χάρτη  οι κόμβοι αντιπροσωπεύουν τις έννοιες και οι συνδέσεις τις σχέσεις μεταξύ των εννοιών. Σκορπίζουμε τα δεδομένα  στην επιφάνεια εργασίας του λογισμικού (μπορούν και να προϋπάρχουν) και το ζητούμενο είναι οι μαθητές να τα ομαδοποιήσουν ανάλογα με τη λογική αλληλουχία και τις σχέσεις εξάρτησης που υπάρχουν μεταξύ τους.

Εκπαιδευτικό λογισμικό “Μυκηναϊκός Πολιτισμός”

  Ο “Μυκηναϊκός πολιτισμός” έχει υλοποιηθεί στο περιβάλλον του Αβακίου E-Slate και διατίθεται ως τμήμα του  (Μικρόκοσμος).  Είναι λογισμικό διερευνητικού χαρακτήρα με αντικείμενο τη μελέτη του μυκηναϊκού πολιτισμού μέσα από την παρατήρηση αρχαιολογικών ευρημάτων. Απευθύνεται σε μαθητές/τριες Γυμνασίου και Λυκείου. Το λογισμικό προτείνει μία σειρά δραστηριοτήτων που σκοπό έχουν να προάγουν την ενεργό συμμετοχή των μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία, τη διερευνητική μάθηση και τη διασχολική επικοινωνία.

O μαθητής στο ρόλο του αρχαιολόγου-ερευνητή διενεργεί πλασματικές ανασκαφές σε αρχαιολογικούς χώρους της επιλογής του και προσπαθεί να ερμηνεύσει τα ευρήματα που ανακαλύπτει αναπλάθοντας βήμα βήμα τη ζωή της Μυκηναϊκής εποχής. Στη διάθεση του έχει εργαλεία διαχείρισης ευρημάτων, χάρτες και πληθώρα συνοδευτικού υλικού σε μορφή κειμένων, φωτογραφιών και συνδέσμων σε τοποθεσίες του internet για επίσκεψη σε μουσεία. Επίσης, μπορεί να δημιουργήσει δικά του αντικείμενα /δεδομένα σε μορφή σημειώσεων πάνω σε ευρήματα ή σε ανασκαφικές περιοχές και να τ’ ανταλλάξει με μαθητές άλλων σχολείων.

 Συγκεκριμένα ο χρήστης μπορεί:

  • Να επιλέξει μια γεωγραφική περιοχή μέσω του αντίστοιχου εργαλείου του χάρτη.
  • Να παρατηρήσει τον αρχαιολογικό χώρο που εξετάζει από διάφορες οπτικές γωνίες.
  • Να «ανασκάψει» μια περιοχή (χρησιμοποιώντας πάλι το κατάλληλο εργαλείο στον χάρτη), για να φέρει στην επιφάνεια Α.Ε. της περιοχής.
  • Να διατυπώσει υποθέσεις βασιζόμενος στα χαρακτηριστικά του Α.Ε. και να τις επαληθεύσει συγκρίνοντας με τα πορίσματα των αρχαιολόγων.
  • Να κάνει συνδυαστικές ερωτήσεις ως προς τα διάφορα χαρακτηριστικά (είδος, υλικό, διάκοσμο, κλπ) ενός Α.Ε.
  • Να προσθέσει στο χάρτη τις προσωπικές του σημειώσεις σε συγκεκριμένες περιοχές (γεωγραφικές ή αρχαιολογικές).

Δημιουργός: Ερευνητικό Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών

Για την υλοποίηση του μαθήματος ακολουθείται το εξής σενάριο:

  1. Ο χρήστης επιχειρεί μια αναδρομική ανασκαφή στους αρχαιολογικούς χώρους, όπου έχουν εντοπιστεί κατάλοιπα του Μυκηναϊκού Πολιτισμού.
  2. Επιλέγει την ευρύτερη αρχαιολογική περιοχή που επιθυμεί να εξερευνήσει (π.χ. Μυκήνες, Πύλος, Ορχομενός).
  3. Ορίζει μια περιοχή ανασκαφής (π.χ. ταφικός περίβολος Α Μυκηνών, ανάκτορο Μυκηνών).
  4. Αρχίζει την ανασκαφή και εντοπίζει ένα Α.Ε.
  5. Εμφανίζεται η εικόνα του Α.Ε.
  6. Παρατηρεί το Α.Ε. και το περιγράφει με βάση τα χαρακτηριστικά του.
  7. Συγκρίνει την περιγραφή του με την περιγραφή του αρχαιολόγου.
  8. Στη συνέχεια μπορεί να εμβαθύνει στη μελέτη του Α.Ε. που εξετάζει ανατρέχοντας στις ενότητες ερμηνεία, πληροφορίες και τόπο φύλαξης, να παραμείνει στον ίδιο αρχαιολογικό χώρο και να αναζητήσει και άλλα Α.Ε., να επιλέξει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του Α.Ε. και να βρει τα Α.Ε. που τα συγκεντρώνουν στον ίδιο ή σε άλλο αρχαιολογικό χώρο, να πάει σε άλλο αρχαιολογικό χώρο και να αναζητήσει Α.Ε. ή να μελετήσει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τους.
  9. Βλέπει συγκεντρωμένα τα Α.Ε. που έχει εντοπίσει με τα χαρακτηριστικά τους που έχει μελετήσει.

Έχω ετοιμάσει οδηγίες για το πως μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε:

Νέοι διαδικτυακοί τόποι από το ΕΚΕΒΙ

Το 2010 συμπληρώνονται 30 χρόνια από τον θάνατο του Στρατή Τσίρκα. Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) στο πλαίσιο των αφιερωμάτων σε μεγάλους λογοτέχνες που διοργανώνει κάθε χρόνο,  έχει αναρτήσει:

  • Ιστότοπο με ειδικό αφιέρωμα στον Στρατή Τσίρκα για την ολοκληρωμένη και άμεση πληροφόρηση ερευνητών, μελετητών, σπουδαστών αλλά και κάθε ενδιαφερόμενου. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει χρονολόγιο, εργογραφία, βιβλιογραφία, φωτογραφικό υλικό και επιλογή κριτικών για τις Ακυβέρνητες Πολιτείες και
  • Πλήρη βλιογραφικό κατάλογο της Bιβλιοθήκης Τσίρκα. Τη βιβλιοθήκη του συγγραφέα δώρισε στο ΕΚΕΒΙ το 1997 η σύζυγός του Αντιγόνη Χατζηανδρέα. Περιλαμβάνει 3.000 τόμους από την προσωπική συλλογή του Τσίρκα, σπάνιες εκδόσεις ελληνικών και ξενόγλωσσων βιβλίων και περιοδικών του 19ου και 20ού αιώνα με αφιερώσεις και χειρόγραφες σημειώσεις του συγγραφέα, ένα πολύτιμο υλικό κυρίως για τους μελετητές και τους ερευνητές, που φιλοξενείται στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του κτηρίου του ΕΚΕΒΙ. Καρπός πολύχρονης προσπάθειας, ο βιβλιογραφικός κατάλογος δεν καταγράφει απλώς τους τίτλους της συλλογής, αλλά και τις αφιερώσεις συγγραφέων προς τον Τσίρκα, ενώ παρέχει στους ερευνητές τη δυνατότητα να γνωρίζουν εάν στο περιθώριο κάθε βιβλίου υπάρχουν ιδιόχειρες σημειώσεις ή υπογραμμίσεις του Τσίρκα.
  • Φωτογραφίες από το αρχείο Αντιγόνης Χατζηανδρέα

Το 2010 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση ενός από τους σημαντικότερους και πιο εμπνευσμένους Έλληνες ποιητές του 20ού αιώνα, του Νίκου Καββαδία. Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) έχει δημιουργήσει ιστότοπο αφιερωμένο στον Νίκο Καββαδία για την ολοκληρωμένη και άμεση πληροφόρηση μελετητών, ερευνητών αλλά και κάθε ενδιαφερόμενου, που περιλαμβάνει χρονολόγιο, εργογραφία, βιβλιογραφία, φωτογραφίες και επιλογή κριτικών.Με αφορμή την αφιερωμένη στον Νίκο Καββαδία Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2010, έφτιαξα ένα κολάζ με εικονιστικό υλικό που άντλησα κυρίως από τον ιστότοπο του ΕΚΕΒΙ για τον Καββαδία. Το πρόγραμμα ονομάζεται VUVOX Collage και είναι ελεύθερο. Μπορείς να κάνεις πολύ ωραία κολάζ με εικόνες, που έχεις τη δυνατότητα να τις επεξεργαστείς όπως θέλεις, να προσθέσεις υπερσυνδέσμους, που να παραπέμπουν σε άλλες ιστοσελίδες, βίντεο, μουσική και κείμενο, όχι όμως στα ελληνικά.  Ας το έχουμε στα υπόψη μήπως και το  αξιοποιήσουμε με τους μαθητές μας. Ένα sign in χρειάζεται και πολλή φαντασία.

Γιάννης Ρίτσος, ΤΟ ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ ΛΕΥΚΩΜΑ Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) έχει  εκδόσει ειδικό επετειακό λεύκωμα με χρονολόγιο της ζωής του Γιάννη Ρίτσου, εργογραφία, βιβλιογραφία, άρθρα, μελέτες, κριτικές, μαρτυρίες, ανθολόγιο και πλούσιο φωτογραφικό υλικό (επιμέλεια: Χρύσα Προκοπάκη / Γιώργης Γιατρομανωλάκης / Νινέττα Μακρυνικόλα, με τη συνεργασία της Αγγελικής Κώττη στη συγγραφή του χρονολογίου).

Αφιερώματα του ΕΚΕΒΙ σε μεγάλους λογοτέχνες