Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα: Τα ηλεκτρονικά λεξικά και η διδασκαλία του λεξιλογίου

Τα λεξικά, παρατήρησε πριν από δύο αιώνες ένας μεγάλος λεξικογράφος, ο Samuel Johnson, είναι σαν τα ρολόγια: το χειρότερο είναι καλύτερο από το τίποτε, και από το καλύτερο δεν μπορούμε να έχουμε την απαίτηση να δείχνει πάντοτε τη σωστή ώρα.

Ανοιχτά διερευνητικά περιβάλλοντα και περιβάλλοντα πρακτικής γραμματισμού. Επιμορφωτικό υλικό.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΛΕΞΙΚΑ & ΣΩΜΑΤΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

Διδασκαλία της ενότητας “Παρουσίαση – Κριτική” (Β΄ Λυκείου). Τρία παραδείγματα αξιοποίησης των σωμάτων κειμένων

Δείτε όλες τις αναρτήσεις στην κατηγορία ΤΠΕ και ΓΛΩΣΣΑ

Δικυογραφία:

    1. Διδακτική αξιοποίηση των ηλεκτρονικών λεξικών και των σωμάτων κειμένων. Θεωρητικό πλαίσιο του Δημήτρη Κουτσογιάννη, Αναπληρωτή Καθηγητή Α.Π.Θ. και ενδεικτικά παραδείγματα εφαρμογής.
    2. Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής: Τρόποι αναζήτησης.
    3. Η «Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα» του ΚΕΓ: Πρακτικά 1ου Πανελλήνιου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ημαθίας.
    4. Κουτσογιάννης, Δ.: Η γλωσσική αγωγή: νέες τεχνολογίες
    5. Περικλής Πολίτης: Βελτίωση και επέκταση των σωμάτων κειμένων της Ηλεκτρονικής Πύλης του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ).
    6. Ελένη Χοντολίδου: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΥΤΡΟΠΙΚΟΤΗΤΑΣ και ποια η χρησιμότητά της στην εκπαιδευτική πράξη. Γλωσσικός υπολογιστής, τομ. 1, θεματικές στήλες.
    7. Mary Kalantzis & Bill Cope: Πολυγραμματισμοί
    8. Σωφρ. Χατζησαβίδης: Πολυγραμματισμοί και διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας.pdf
    9. Βασιλική Μητσικοπούλου: ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΕΙΔΟΣ

Ηλεκτρονικές πηγές αρχαιογνωσίας

pyli.jpg

Στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα και στην ενότητα Αρχαία Ελληνική / Βιβλιογραφίες-Πηγές / Δικτυακοί τόποι, συγκεντρώνονται  σε θεματικούς καταλόγους και παρουσιάζονται οι πηγές για την αρχαιοελληνική γλώσσα, τη γραμματεία και τον πολιτισμό που είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο (λ.χ. πύλες, κόμβοι, ιστοσελίδες, βάσεις δεδομένων και ειδικά προγράμματα) ή σε μορφή πολυμέσων (λογισμικού και οπτικο-ακουστικών μέσων), με έμφαση σε όσα είναι αξιοποιήσιμα στην εκπαιδευτική διαδικασία.

 Δύο αναλυτικοί κατάλογοι, (α) Θεμάτων και (β) Όρων, διευκολύνουν την εξειδικευμένη αναζήτηση πληροφοριών στις ηλεκτρονικές πηγές αρχαιογνωσίας που παρουσιάζονται.

pyli1.jpg Για παράδειγμα, αν επιλέξετε από τον κατάλογο θεμάτων την κατηγορία ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ -ΤΕΧΝΗ –> Αθήνα: Μνημεία-Τοπογραφία –> Ακρόπολη  (Αθήνα), θα βρείτε έναν  εξαιρετικά ενδιαφέροντα εκπαιδευτικό δικτυακό τόπο με πολυμεσικό υλικό, αφιερωμένο στην αρχαία Ελλάδα, τον οποίο έχει δημιουργήσει το Βρετανικό Μουσείο.

Επιπλέον, το Βρετανικό Μουσείο έχει δημιουργήσει μια σειρά από εκπαιδευτικούς δικτυακούς τόπους, αφιερωμένους στους αρχαίους πολιτισμούς: την αρχαία Κίνα, την αρχαία Αίγυπτο, την αρχαία Ινδία, την πρώιμη αυτοκρατορική Κίνα, τη Μεσοποταμία και την Ινδία της εποχής της δυναστείας Μουγκάλ. Στη γενική ενότητα “Ancient Civilizations” υπάρχουν οι ενότητες: “Πόλεις”, “Μνημεία”, “Γραφή”, “Εμπόριο”, “Τεχνολογία” και “Θρησκεία”.

Πρόταση για τη Φοίβη που κάνει το σενάριο  “Η Τέχνη στην Αρχαϊκή Εποχή”.

naos.jpgΜπορεί να ζητήσει  από την ομάδα που μελετά τους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς να παίξει χτίζοντας  και διακοσμώντας έναν δικό της ναό. Θα επισκεφθεί το δικτυακό τόπο του Βρετανικού Μουσείου για την αρχαία Ελλάδα και θα ακολουθήσει την εξής διαδρομή: The Acropolis –> Challenge. Εδώ θα βρεί το παιχνίδι. Πατώντας next κάθε φορά, παίρνει οδηγίες  κατασκευής αλλά και  πληροφορίες και συνεχίζει με το επόμενο βήμα. Τελειώνοντας  θα δει σε εικόνα το ναό που έχτισε και έχει τη δυνατότητα να τον συγκρίνει με τον Παρθενώνα, αν έχτισε ναό δωρικού ρυθμού ή της Αθηνάς Νίκης, αν έχτισε ναό ιωνικού ρυθμού Μπορεί επίσης  να δει κι άλλους, αντίστοιχου αρχιτεκτονικού ρυθμού, ναούς. Η σελίδα βέβαια είναι στα αγγλικά, τα κείμενα όμως είναι πολύ εύκολα.

“Σινεμά… Η Οδύσσεια”

Στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα και στην Ενότητα “Αρχαία Ελληνικά” – “Μελέτες-Διδασκαλία” – “Διδακτικές δοκιμές” βρίσκονται συγκεντρωμένες προτάσεις για τη διδασκαλία της αρχαιοελληνικής γλώσσας και γραμματείας. Στην υποενότητα “Πρακτικές εφαρμογές” αναρτήθηκε πρόσφατα μια  διδακτική πρόταση  με τίτλο “Σινεμά… Η Οδύσσεια”, της Δήμητρας Μήττα και του Κωνσταντίνου Βακουφτσή. Είναι και οι δύο εκπαιδευτικοί από το Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης.

Η πρόταση αποτελεί μια ανακεφαλαιωτική ανάγνωση της Οδύσσειας μέσα από έργα τέχνης. Περιέχει πάνω από διακόσιες εικόνες, από έργα των τεχνών με θέματα από το έπος. Όπως αναφέρεται από τους δημιουργούς  στο εισαγωγικό σημείωμα “πρόκειται για έργα διαφόρων εποχών, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, τα οποία πλαισιώσαμε με το αντίστοιχο κείμενο από την Οδύσσεια σε διάφορες μεταφράσεις. Άλλοτε, χρησιμοποιήσαμε τη σχολική μετάφραση του Δ.Ν. Μαρωνίτη, κυρίως για τις ενότητες εκείνες που διδάσκονται αναλυτικά, άλλοτε τις υπόλοιπες γνωστές μεταφράσεις, του Ζ. Σίδερη, του Α. Εφταλιώτη, των Ν. Καζαντζάκη – Ι.Θ. Κακριδή.

…Με την παράθεση των εικόνων αυτών δεν προτείνουμε καμιά συγκεκριμένη διδακτική πρόταση ή κάποιο διδακτικό σενάριο. Ο δάσκαλος είναι ελεύθερος να επιλέξει τι θα δείξει και τι θα κάνει με τους μαθητές τους, πού θα δώσει έμφαση. Εμείς από την πλευρά μας επιμείναμε στη γεωγραφία της Οδύσσειας — αυτήν θελήσαμε να αναδείξουμε. Ωστόσο, οι εικόνες αυτές μπορούν να αξιοποιηθούν με διάφορους τρόπους, σε διάφορα μαθήματα και για διάφορα ζητήματα. Οι μαθητές μπορεί να περιγράψουν, να αφηγηθούν, να συγκρίνουν μεταφράσεις, να παρατηρήσουν έργα διαφόρων εποχών για το ίδιο θέμα, να συνειδητοποιήσουν την επιβίωση του αρχαιοελληνικού κόσμου στις τέχνες”

Νομίζω ότι η πρόταση είναι πολύ ενδιαφέρουσα και αξιοποιήσιμη ενδεχομένως από τους  συναδέλφους που ετοιμάζουν σενάρια στην Οδύσσεια.

Η Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα και τη Γλωσσική Εκπαίδευση: Ηλεκτρονικά Λεξικά και Σώματα Κειμένων

Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα και τη γλωσσική εκπαίδευση του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας αποτελεί ένα περιβάλλον αυτομόρφωσης και υποστήριξης των διδασκόντων την ελληνική γλώσσα.

Στο περιβάλλον της Πύλης για την ελληνική γλώσσα περιλαμβάνονται:

Ο Χάρτης Πλοήγησης (τρίτο εικονίδιο πάνω δεξιά), προσφέρει εύκολη πρόσβαση σε όλες τις ενότητες.

Ηλεκτρονικά Λεξικά και Σώματα Κειμένων

Πρόκειται για ένα ενιαίο και ολοκληρωμένο περιβάλον που περιλαμβάνει εργαλεία γλωσσικής τεχνολογίας που συνεργάζονται μεταξύ τους.

Α. Ηλεκτρονικά Λεξικά

Υπάρχουν τέσσερα ηλεκτρονικά λεξικά και ένα λεξικό γλωσσολογικών όρων, για την κατανόηση όρων που χρησιμοποιούνται σήμερα στα σχολικά βιβλία της γλώσσας.

Πατήστε εδώ για να ακούσετε τον ίδιο τον Ε. Κριαρά να μιλά για το λεξικό του και εδώ για περισσότερες συνεντεύξεις.

Στα λεξικά αυτά υπάρχουν δυνατότητες:

  1. Απλής αναζήτησης λήμματος.
  2. Αναζήτησης συνόλου λημμάτων ( μπορείτε να πληκτρολογήσετε μέρος του λήμματος, χρησιμοποιώντας τον αστερίσκο * για το υπόλοιπο. Η επιλογή αυτή είναι χρήσιμη, όταν θέλετε να ζητήσετε ομάδες λέξεων που περιέχουν το μόρφημα ή την ακολουθία χαρακτήρων που πληκτρολογείτε. Π.χ. *ισμός (όλες οι λέξεις που λήγουν σε «ισμός»): ανιμισμός, κρατισμός, υλισμός κλπ., κ*ισμός (όλες οι λέξεις που αρχίζουν από «κ» και λήγουν σε «ισμός»): κλασικισμός, κομμουνισμός, κρατισμός κλπ.
  3. Παράλληλης αναζήτησης (αναζήτησης λήμματος σε περισσότερα από ένα λεξικά) και
  4. Σύνθετης αναζήτησης, δηλαδή αναζήτησης με το συνδυασμό κριτηρίων. Τα κριτήρια λειτουργούν συζευκτικά: όσα πιο πολλά κριτήρια δώσουμε τόσο λιγότερα λήμματα θα εμφανιστούν, γιατί ζητάμε λήμματα που να ικανοποιούν ΟΛΑ τα κριτήρια που εισάγονται. Παράδειγμα: Μπορείτε να βρείτε λέξεις της ελληνικής, που ανήκουν στο σημασιολογικό πεδίο του αθλητισμού και προέρχονται από την αγγλική και αντίστοιχες λέξεις που προέρχονται από την τουρκική. Μια ανάλογη αναζήτηση στο σημασιολογικό πεδίο της διατροφής θα μας δώσει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα, διευκολύνοντας έτσι την αναζήτηση των αιτίων που οδηγούν στη δυσαναλογία αυτή και τη σύνδεση της γλώσσας με την ιστορία. Τα βασικά κριτήρια στη σύνθετη αναζήτηση είναι: η γραμματική κατηγορία του λήμματος, το κλιτικό παράδειγμα στο οποίο εμπίπτει, η ετυμολογία του, το σημασιολογικό πεδίο όπου ανήκει κ.ά.).
  5. Επιλογής και προβολής των λημμάτων. Σας δίνεται η δυνατότητα να επιλέξετε από τα αποτελέσματα κάθε αναζήτησης μόνο τα λήμματα που θέλετε να κρατήσετε και να προβάλετε. Αυτό γίνεται επιλέγοντας το σχήμα του καλαθιού που βρίσκεται αριστερά του κάθε λήμματος που σας ενδιαφέρει. Στη συνέχεια, μπορείτε να προβάλετε το σύνολο από την επιλογή «καλάθι – προβολή».
  6. Επιλογής του τρόπου εμφάνισης των λημμάτων. Υπάρχει δυνατότητα επιλογής εναλλακτικών μορφών στην εμφάνιση των λημμάτων (σύντομη, περισσότερο ανεπτυγμένη, περισσότερο ευδιάκριτη). Ο χρήστης έχει πρόσβαση σε αυτές μέσω τριών μικρών κουμπιών στο δεξί πάνω μέρος της σελίδας.

Επίσης, το υλικό του Λεξικού της Νέας Ελληνικής και οι προσφερόμενες δυνατότητες αναζήτησης σε αυτό επιτρέπουν τη δημιουργία διδακτικών δραστηριοτήτων που αποβλέπουν στην απόκτηση επίγνωσης σχετικά με το μορφολογικό σύστημα παραγωγής της νέας ελληνικής. Συγκεκριμένα, στο λημματολόγιο του ΛΚΝ, εκτός από πλήρη λεξήματα, καταχωρίζονται και μορφήματα που αποτελούν συστατικά για τη δημιουργία λεξημάτων, δηλαδή προθήματα (π.χ. δυσ-, ξε-, ανα-), επιθήματα (π.χ. –ισμός, –τήρας) ή συνθετικά (π.χ. τεχνο-, οικο-, –δοτώ, –δόχος). Στο σώμα κειμένων οι λέξεις αυτές εμφανίζονται σε πλαίσιο αυθεντικής χρήσης.
Βοήθεια για τα λεξικά της Πύλης θα βρείτε εδώ.

Β. Σώμα Νέων Ελληνικών Κειμένων

Το Σώμα Νέων Ελληνικών Κειμένων αποτελείται κατά το μεγαλύτερο μέρος του από κείμενα δημοσιογραφικού λόγου (εφημερίδες “Μακεδονία” και “τα Νέα”) και εκπαιδευτικού λόγου (διδακτικά βιβλία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου).

Τα κείμενα των εφημερίδων είναι ομαδοποιημένα κατά θεματική ενότητα και κειμενικό είδος και τα κείμενα των διδακτικών βιβλίων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κατά θεματική ενότητα, κειμενικό είδος και κειμενικό τύπο.

Μπορείτε να αναζητήσετε το υλικό σας σε ένα μόνο (π.χ. εφημερίδα τα “Νέα”) ή σε όλα τα σώματα (παράλληλη αναζήτηση) και να το προβάλλετε σε επίπεδο πρότασης, περιόδου λόγου (πατώντας στην επιλογή ολόκληρη πρόταση) ή ολοκλήρου του άρθρου (πατώντας στην επιλογή του κειμένου, αριστερά), στο οποίο εμφανίζεται η συγκεκριμένη λέξη.

Μπορείτε να αναζητήσετε το υλικό σας σε ένα μόνο (π.χ. εφημερίδα τα “Νέα”) ή σε όλα τα σώματα (παράλληλη αναζήτηση) και να το προβάλλετε σε επίπεδο πρότασης, περιόδου λόγου (πατώντας στην επιλογή ολόκληρη πρόταση) ή ολοκλήρου του άρθρου (πατώντας στην επιλογή του κειμένου, αριστερά), στο οποίο εμφανίζεται η συγκεκριμένη λέξη.

Παράδειγμα: Στη σύνθετη αναζήτηση και με κριτήριο το κλιτικό παράδειγμα με τον κωδικό Ε12, στον οποίο ανήκουν όλες οι επιμέρους περιπτώσεις αρχαιόκλιτων μετοχών, παίρνουμε στα αποτελέσματα λίστες λέξεων (80 εγγραφές), που χαρακτηρίζονται από τη συγκεκριμένη μορφολογική κλιτική ιδιομορφία. Εάν πατήσουμε αποστολή στα σώματα για το πρώτο αποτέλεσμα (ακμάζων -ουσα -ον), θα δούμε τη λέξη σε επίπεδο πρότασης, περιόδου λόγου αλλά και ολόκληρο το άρθρο που θα επιλέξουμε.
Το περιβάλλον των ηλεκτρονικών λεξικών και των σωμάτων κειμένων σχεδιάστηκε με τη λογική του ανοιχτού λογισμικού, έτσι ώστε να εξυπηρετεί τη γλωσσική διδασκαλία, επιτρέποντας την υλοποίηση ευέλικτων διδακτικών σεναρίων και διαθεματικών δραστηριοτότων.

Ένα λεξικό δεν μπορεί παρά να δώσει το ερμήνευμα μιας λέξης και παραδείγματα χρήσης της σε προτασιακό επίπεδο συνήθως, κάτι που είναι ανεπαρκές. Γι αυτό η αναζήτηση στα λεξικά συνδέθηκε με την παράλληλη δυνατότητα αναζήτησης σε σώμα κειμένων. Μ` αυτή τη δυνατότητα επιδιώχθηκε να ανταποκρίνεται το περιβάλλον των λεξικών, ιδιαίτερα του λεξικού της Κοινής Νεοελληνικής, σε μια από τις βασικές προτεραιότητες της σύγχρονης γλωσσοδιδακτικής, που είναι να μην αντιμετωπίζονται οι λέξεις αποκομμένες , αλλά να τοποθετούνται στα συμφραζόμενά τους: στην πρόταση, στην παράγραφο, στο κειμενικό είδος και στο λόγο που ανήκουν. Η λειτουργία αυτή είναι πολλαπλά χρήσιμη κα αξιοποιήσιμη γιατί:

  • Επιτρέπει στο χρήστη του περιβάλλοντος να διασταυρώσει τους ορισμούς και τα παραδείγματα του συγκεκριμένου λήμματος του λεξικού με παραδείγματα πραγματικής χρήσης του, αντλημένα από τον αυθεντικό λόγο του καθημερινού τύπου.
  • Καλλιεργείται μια σημαντική πτυχή της γλωσσικής επίγνωσης των μαθητών: συνειδητοποιούν ότι οι σημασίες των λέξεων μιας ζωντανής γλώσσας δεν είναι παγιωμένες αλλά μεταβάλλονται.
  • Διαμορφώνεται ένα διερευνητικό περιβάλλον που δίνει τη δυνατότητα στο δάσκαλο να ξεφύγει από τη στατική διδασκαλία του λεξιλογίου και να αναθέσει στους μαθητές μικρές ερευνητικές εργασίες , μέσα από τις οποίες θα ανακαλύψουν τη σημασία των λέξεων , θα κατανοήσουν το ρόλο των συμφραζομένων, του επιπέδου ύφους, της περίστασης επικοινωνίας.

Δικτυογραφία:

  1. Διδακτική αξιοποίηση των ηλεκτρονικών λεξικών και των σωμάτων κειμένων. Θεωρητικό πλαίσιο του Δημήτρη Κουτσογιάννη, Αναπληρωτή Καθηγητή Α.Π.Θ. και ενδεικτικά παραδείγματα εφαρμογής.
  2. Σώματα Κειμένων: Βελτίωση και επέκταση των σωμάτων κειμένων της Ηλεκτρονικής Πύλης του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ). Του Περικλή Πολίτη, Λέκτορα Α.Π.Θ.
  3. Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής: Τρόποι αναζήτησης.
  4. Η “Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα” του ΚΕΓ: Πρακτικά 1ου Πανελλήνιου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ημαθίας.

Η Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα: Αρχαία Ελληνική

siggrafeis.jpgΜε άξονα ένα Ανθολόγιο αρχαιοελληνικών κειμένων, ο χρήστης έχει στη διάθεσή του κείμενα της κλασικής περιόδου αλλά και ηλεκτρονικά εργαλεία για τη μελέτη του αρχαίου ελληνικού λόγου:

Στο Ανθολόγιο συμπεριλαμβάνονται όλα τα κείμενα, πεζά και ποιητικά, που διδάσκονται στο Λύκειο αλλά και εκτενή αποσπάσματα από τα τρία βασικά γένη του κλασικού αττικού πεζού λόγου: ιστοριογραφία, φιλοσοφία, ρητορική.

Παράλληλα, ο ενδιαφερόμενος είναι δυνατόν να μελετήσει τις αρχές σύνταξης του αρχαιοελληνικού λόγου, ανατρέχοντας στο ομώνυμο ηλεκτρονικό συντακτικό καθώς και τις κατασκευαστικές αρχές του αρχαιοελληνικού λεξιλογίου, αξιοποιώντας το εγχειρίδιο Σχηματισμός των λέξεων στην αρχαία ελληνική του γερμανού ελληνιστή ALBERT DEBRUNNER (μετάφρ. Ηλίας Τσιριγκάκης, επιμ. Ε. Πετρούνιας), που προσφέρεται με τη μορφή ψηφιακής βάσης δεδομένων. Στη μελέτη του λεξιλογίου συμβάλλει και το Βασικό λεξικό της αρχαίας ελληνικής, ένα διαδικτυακό “σχολικό” λεξικό για τον αττικό πεζό λόγο της κλασικής εποχής, το οποίο εμπλουτίζεται διαρκώς.

Το συγκεκριμένο περιβάλλον συνοδεύεται από το εργαστήριο αρχαιομάθειας, όπου προσφέρονται διαδραστικές ηλεκτρονικές ασκήσεις για τη μελέτη επιλεγμένων κειμένων του Ανθολογίου. Το υλικό ταξινομείται σε καταλόγους φαινομένων γραμματικής, συντακτικού, λεξιλογίου και ερμηνείας-μετάφρασης και εντάσσεται σε φύλλα εργασίας που μπορούν να συμπληρωθούν ηλεκτρονικά (με έλεγχο των απαντήσεων), να εκτυπωθούν ή να αποθηκευτούν.

Τις ανάγκες του εκπαιδευτικού, του φοιτητή αλλά και του μαθητή του γενικού λυκείου επιχειρούν, επίσης, να καλύψουν το θεωρητικό υλικό, τα μεταφραστικά δείγματα και οι διδακτικές δοκιμές που παρατίθνται στην ενότητα Ενδογλωσσική μετάφραση από τα αρχαία στα νέα ελληνικά, αλλά και το υποστηρικτικό υλικό για τη διδασκαλία του μαθήματος Αρχαϊκή λυρική ποίηση της Β΄ λυκείου.

Το παραπάνω κείμενο προέρχεται από την εισήγηση που έγινε στο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας (Μάιος 2008) για την “Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα και τη Γλωσσική Εκπαίδευση του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας”. Για τη διευκόλυνσή σας, πρόσθεσα και τις αντίστοιχες συνδέσεις στο κείμενο. Τα πρακτικά του συνεδρίου θα τα βρείτε εδώ.

 

Δικτυακοί τόποι για τα Αρχαία Ελληνικά

paistum.jpgΣτην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα και στην ενότητα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία μπορείτε να ενημερωθείτε για τις έντυπες και ηλεκτρονικές πηγές για την αρχαιοελληνική γλώσσα, τη γραμματεία και τον πολιτισμό, που είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο. Θα βρείτε οδηγούς πλοήγησης για:

Τον πλήρη οδηγό πλοήγησης στην ηλεκτρονική αρχαιογνωσία θα τον βρείτε εδώ.

Θα βρείτε επίσης:

Συλλογή διευθύνσεων θα βρείτε και στο netschoolbook.

Η εικόνα της ανάρτησης προέρχεται από το ιστολόγιο Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση. Έχω γράψει σχετικά εδώ.

Η Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα και τη Γλωσσική Εκπαίδευση: διαδικτυακοί τόποι για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας

Η ενότητα αυτή της Πύλης παρουσιάζει και περιγράφει διεθνείς ή ελληνικούς δικτυακούς τόπους που μπορούν να αξιοποιηθούν στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας.

modern_greek_tools_corpora_papers1.jpgΣτα Σώματα Κειμένων προτείνονται:

  • Τα Σώματα Κειμένων της Πύλης και
  • Το Σώμα Κειμένων (Corpus) του Ινστιτούτου Επεξεργασίας Λόγου (ΙΕΛ). Περιλαμβάνει αποκλειστικά δείγματα γραπτού λόγου, τα οποία έχουν επιλεγεί ως αντιπροσωπευτικά της σύγχρονης κοινής νεοελληνικής γλώσσας και χρονολογούνται από το 1990 και έπειτα. Τα κείμενα προέρχονται από πολλές πηγές, ανήκουν σε διαφορετικά κειμενικά είδη και το περιεχόμενό τους καλύπτει ποικίλη θεματολογία. Οι κύριες πηγές από τις οποίες προέρχονται είναι: βιβλία (κάθε είδους), περιοδικά, εφημερίδες, τοποθεσίες του διαδικτύου, διαφημιστικά έντυπα κ.ά. Στο σώμα κειμένων περιλαμβάνονται συνολικά περισσότερες από 45.000.000 λέξεις. Το υλικό αυτό εμπλουτίζεται σταδιακά.

Οι προσφερόμενες δυνατότητες αναζήτησης στο σώμα κειμένων του ΙΕΛ είναι πλήρως προσβάσιμες μόνο στους συνδρομητές. Στους επισκέπτες είναι διαθέσιμο μικρό μέρος αυτών των δυνατοτήτων και τα αποτελέσματα της αναζήτησης είναι πολύ περιορισμένα. Πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ.

Η Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα και τη Γλωσσική Εκπαίδευση: Ηλεκτρονικά Λεξικά και Σώματα Κειμένων

Αναλυτική παρουσίαση των Ηλεκτρονικών Λεξικών και των Σωμάτων Κειμένων θα βρείτε εδώ.

Στο τέλος παρουσιάζω και ένα ενδεικτικό σενάριο διδασκαλίας που αφορά στην παραγωγή με αχώριστα μόρια στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας της Β΄ Γυμνασίου. Το σενάριο αυτό εκπονήθηκε στα πλαίσια των εργασιών στο ΠΑΚΕ Ιωαννίνων.

Βοήθεια για τα λεξικά της Πύλης θα βρείτε εδώ.

Η Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα και τη Γλωσσική Εκπαίδευση: Νεοελληνική Λογοτεχνία

literature.jpgΜια παρουσίαση της ενότητας Νεοελληνική Λογοτεχνία της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα έχω κάνει εδώ.

Πληροφορίες για τύπους αναζητήσεων στο συμφραστικό πίνακα λέξεων για το ποιητικό έργο του Γ. Σεφέρη και ενδεικτικά παραδείγματα θα βρείτε στο επιμορφωτικό υλικό σελ. 220-227.

Η λογοτεχνία στο διαδίκτυο

staxtes.jpgΣτην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα ακολουθούμε την εξής διαδρομή:

Νεοελληνική Λογοτεχνία

Οδηγοί και Πηγές

Η Λογοτεχνία στο Διαδίκτυο

Επιλέγοντας Νεοελληνική Λογοτεχνία βρίσκουμε με αλφαβητική σειρά πολλούς σχολιασμένους διαδικτυακούς τόπους και ιστοσελίδες που αφορούν τη νεοελληνική λογοτεχνία. Πιο συγκεκριμένα βρίσκουμε:

Στην επιλογή Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία παρέχονται χρήσιμες διευθύνσεις του Διαδικτύου για τους συγγραφείς και τα κείμενά τους που περιέχονται στο Ανθολόγιο Νεότερης Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας (Β΄ Ενιαίου Λυκείου). Οι διευθύνσεις κατατάσσονται αλφαβητικά με βάση το όνομα του συγγραφέα και διακρίνονται σε δύο ενότητες: Ποίηση και Πεζογραφία. Κάθε ηλεκτρονική διεύθυνση συνοδεύεται από σύντομο ενημερωτικό σχόλιο για το περιεχόμενό της. Οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις αποτελούν και ενεργοποιημένους δεσμούς (links) έτσι ώστε ο ενδιαφερόμενος να μπορεί να συνδεθεί άμεσα.

Το στάχτες που βλέπετε στη εικόνα συμπεριλαμβάνεται στα ηλεκτρονικά ανθολόγια. Περιέχει αποσπάσματα κειμένων από βιβλία ελλήνων και ξένων λογοτεχνών, παλαιότερων και σύγχρονων, καθώς και μελετήματα για αυτούς.

Στα ηλεκτρονικά ανθολόγια επίσης βρίσκουμε τη σελίδα του Σπουδαστηρίου Νέου Ελληνισμού που περιέχει ηλεκτρονικό ανθολόγιο νεοελληνικών κειμένων με συγγραφείς από τον 19ο αιώνα μέχρι τις μέρες μας. Περιέχει επίσης πληροφορίες για τους έγκριτους νεοελληνιστές Κ.Θ. Δημαρά και Γ. Π. Σαββίδη και το αρχείο Κ. Π. Καβάφη. Επίσης, ηλεκτρονικό ανθολόγιο αναγνώσεων, με 126 αναγνώσεις σε μορφή mp3. (πολύ χρήσιμη για διδακτική χρήση).

Στην ιστοσελίδα της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών μπορείτε να βρείτε τα περιοδικά που εκδίδει η εταιρία σε μορφή PDF. Περιέχουν πολύ ενδιαφέροντα άρθρα.

Στα Ηλεκτρονικά Αρχεία και Πύλες βρίσκουμε τη σελίδα του Ε.Λ.Ι.Α. (Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο) με καταλόγους της βιβλιοθήκης, θεματικούς καταλόγους του φωτογραφικού αρχείου, συνδέσεις με ιστοσελίδες σχετικές με τον ελληνικό πολιτισμό, ιδρύματα, αρχεία, μουσεία ανά τον κόσμο.

Στα ηλεκτρονικά περιοδικά αναφέρω το Ηριδανός, πολιτιστικό με άρθρα, κριτικές και δοκίμια για τη λογοτεχνία και τις καλές τέχνες, βιβλιοκριτικές, συνεντεύξεις, απόψεις.

Να προσθέσω επίσης άλλα δύο που δεν αναφέρονται στον κατάλογο της Πύλης:

Το Poema: Ηλεκτρονικό περιοδικό για την ποίηση και τον δοκιμιακό λόγο, τη λογοτεχνική μετάφραση, την εικαστική δημιουργία. Έχω γράψει σχόλιο εδώ.

Κι ένα τελευταίο το ως3. Είναι μηνιαίο περιοδικό πολιτισμού και στην καρτέλα ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ 1998-2008 ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ “Ως3” ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ {Κείμενα, Φωτογραφίες, Συνεντεύξεις, Video…} υπάρχουν πολύ καλά αφιερώματα σε νεοέλληνες ποιητές (και όχι μόνο), που μπορούν να αξιοποιηθούν στη διδασκαλία μας.