Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 25 Ιουνίου 2013

Με το παρόν άρθρο θα αναφερθώ στα χρόνια της Αυταρχικής Αγωγής, όπως τα έζησα ως μαθητής στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, καθώς και την επίδραση που είχαν στη μετέπειτα εκπαιδευτική μου διαδρομή.

Τη δεκαετία του 1960 η μαθητική ζωή από το Νηπιαγωγείο ακόμη, ήταν δύσκολη υπόθεση.

Όσο κι αν σκαλίζω τη μνήμη μου από τα χρόνια του Νηπιαγωγείου, μόνο δύο γεγονότα θυμάμαι έντονα. Το πρώτο ότι η νηπιαγωγός μας σήκωνε  όρθιους με το ένα πόδι, όταν κάναμε κάποια αταξία και το δεύτερο ένα δυνατό χαστούκι που μου έδωσε. Ακόμη με τσούζει το μάγουλο… 

Αλλά και το ξεκίνημα μου στην Α` Δημοτικού δεν ήταν καλύτερο. Ο ηλικιωμένος  Διευθυντής, όταν με συνάντησε την πρώτη ημέρα στο διάδρομο του σχολείου, μου τράβηξε το μαλλί και μου είπε: «Αύριο να είσαι κουρεμένος με την ψιλή μηχανή.» Την ίδια μεταχείριση επιφύλαξε και στον αδελφό μου, επίσης την πρώτη ημέρα στο σχολείο. Πολύ σκληρό να ξεκινάς με αυτόν τον τρόπο τη μαθητική σου ζωή.

Τα περισσότερα χρόνια  στο Δημοτικό, ήταν δύσκολα χρόνια για όλα τα παιδιά. Πολύ ξύλο! Ευτυχώς, πήραμε ανάσα δύο χρόνια που είχαμε μία καλή δασκάλα.

Πριν δυο μήνες συνάντησα τυχαία στα Γιάννενα το δάσκαλο που είχα στην Ε` και ΣΤ` Τάξη και με πρωτοβουλία του έγινε ο παρακάτω διάλογος:

–         Για πες μου, Βασίλη, τι θυμάσαι από τα δύο χρόνια που με είχες δάσκαλο;

–         Ξύλο, πολύ ξύλο θυμάμαι!

–         Αυτό, Βασίλη, τότε δεν ήταν σχολείο, αυτό ήταν φασισμός!

–         Στο ίδιο σχολείο, όμως, ήταν και η γυναίκα σου δασκάλα κι όλοι οι μαθητές έχουμε καλές αναμνήσεις.

Με τη σιωπή του δασκάλου σταμάτησε η συζήτηση για τα μαθητικά μου χρόνια. Μου θύμισε, όμως,  τα δυνατά χαστούκια που μας έδινε και μάλιστα με συγκεκριμένη τεχνική. Με το  αριστερό του χέρι έβαζε κόντρα στο μάγουλο και με το δεξί εξαπέλυε το αστροπελέκι. Ήθελε να το ευχαριστηθεί, να είναι γεμάτο…

Σίγουρα, το σχολείο τότε ήταν αυταρχικό με τους περισσότερους δασκάλους τρομοκρατημένους από τους επιθεωρητές, οι οποίοι με τη σειρά τους τρομοκρατούσαν τους μαθητές. Μερικοί μάλιστα δάσκαλοι ξεπερνούσαν τα όρια και έκαναν πολύ δύσκολη τη ζωή των μαθητών.

Αλλά και η μεγάλη πλειοψηφία των γονέων της εποχής εκείνης δικαιολογούσαν, αν όχι ενθάρρυναν, την αυταρχική συμπεριφορά των δασκάλων. Δύσκολο πράγμα εκείνη την εποχή να είσαι μαθητής. 

Θυμάμαι τις συζητήσεις με τους συμμαθητές μου, που λέγαμε «πότε επιτέλους θα τελειώσει το Δημοτικό να πάμε στο Γυμνάσιο για να νιώσουμε πιο ελεύθεροι».

Αμ, δε! Τα πράγματα στο Γυμνάσιο ήταν πολύ χειρότερα και οι εκπαιδευτικοί πιο σκληροί και αυταρχικοί. Αν εξαιρέσω το φιλόλογο και τη μαθηματικό που είχα στη Β₂ τάξη, καθώς και το θεολόγο στην ΣΤ` τάξη, δεν έχω να θυμηθώ τίποτε το θετικό από τους άλλους καθηγητές, που είχα και στις έξι τάξεις του Γυμνασίου. Η συμπεριφορά τους υπήρξε αυταρχική, ορισμένων πολύ αυταρχική και στην καλύτερη περίπτωση αδιάφορη.

Ευτυχώς, δηλαδή, που σε όλο αυτό το διάστημα της Αυταρχικής Εκπαίδευσης υπήρχαν και οι φωτεινές εξαιρέσεις. Τους χρωστάμε μεγάλη ευγνωμοσύνη. Στα πέτρινα χρόνια ήταν σπουδαία υπόθεση να έχεις έναν καλό εκπαιδευτικό, που να σέβεται την προσωπικότητά σου. 

Στη Β₂ τάξη που εμείς είχαμε τον καλό φιλόλογο (χαίρει και σήμερα της εκτίμησης των παλιών μαθητών του), στο άλλο τμήμα Β₁, δίδασκε ένας αυταρχικός θεολόγος τα φιλολογικά μαθήματα. Τον είχαμε γευτεί και εμείς στην Α₂ τάξη και μας είχε κάνει τη ζωή δύσκολη. Ο εν λόγω θεολόγος μερικές φορές μας τραβούσε τα μαλλιά και τις τρίχες που έπαιρνε ως λάφυρο τις ελευθέρωνε επιδεικτικά από τον αντίχειρα και τον δείκτη  του χεριού του. Όμως, οι πιο πολλές εκθέσεις που μας έβαζε ήταν θρησκευτικού περιεχομένου, όπως για παράδειγμα : «Εμπρός στο εικόνισμα της Παναγίας». Ουαί δε υμίν γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί….(Κατά Ματθαίον, κεφ. 23)

Ο Σπύρος, συμμαθητής μου στην Α₂ τάξη, δεν άντεξε τη βαναυσότητα αυτού του θεολόγου και στα μέσα της χρονιάς διέκοψε τη φοίτηση. Κι εγώ πιστεύω, λόγω του χαρακτήρα μου,  θα είχα διακόψει τη φοίτηση, αν ο πατέρας μου – σε μια άρνησή μου να πάω στο σχολείο – δεν ήταν τόσο ξεκάθαρος απέναντί μου λέγοντας: «Κοίταξε, αν σταματήσεις το σχολείο θα πας να δουλέψεις». Ο Θεός να αναπαύει την ψυχή του πατέρα μου, που με βοήθησε με αυτόν το ρεαλιστικό τρόπο να μη διακόψω το σχολείο. 

Ο Σπύρος, αφού διέκοψε τη φοίτηση, βρήκε έναν καλό τρόπο στη συνέχεια να εκνευρίζει τον αυταρχικό θεολόγο, συνεπικουρούμενος και από τους πρώην συμμαθητές του. Το καφενείο του χωριού είχε ένα ηλεκτρόφωνο (τζουκ -μποξ), το οποίο μετά την Άνοιξη ο καφετζής το έβγαζε στο πεζοδρόμιο. Όταν το απόγευμα ο θεολόγος περνούσε μπροστά από το καφενείο (είχε πάντα σταθερή ώρα), του έβαζε το τραγούδι που γνωρίζαμε ότι τον εκνεύριζε πολύ. «Με φωνάζουνε τζίνι, το τζίνι, γιατί σ` όλα είμαι μέσα…» Μόλις το άκουγε, γινόταν έξω φρενών. Είχε τιμωρήσει αρκετούς μαθητές που βρισκόταν δίπλα στο ηλεκτρόφωνο, όταν έπαιζε αυτό το τραγούδι. Όμως το Σπύρο, δεν μπορούσε πλέον να τον τιμωρήσει, παρόλο που ξεχείλιζε από θυμό, γιατί δεν είχε πλέον καμιά εξουσία επάνω του. Επειδή, κάθε φορά που περνούσε μπροστά από το καφενείο ο θεολόγος, ο Σπύρος χρειαζόταν και μία δραχμή να ρίξει στο ηλεκτρόφωνο (τα χρήματα τότε ήταν δυσεύρετα), εκ περιτροπής κάποιος από μας θυσίαζε το χαρτζιλίκι του για να ακούσει ο καθηγητής το «αγαπημένο του άσμα». Ο Σπύρος μάλιστα, το χόρευε επιδεικτικά, ως οργισμένος νέος (είχαν μακρύνει και τα μαλλιά του), ενώ εμείς κρυμμένοι πίσω από τον τοίχο της πλατείας απολαμβάναμε το θέαμα. 

Πρόβλημα, όμως, υπήρχε όταν έλειπε ο Σπύρος και θέλαμε να πικάρουμε το σαδιστή θεολόγο. Τότε κάποιος από την παρέα αναλάμβανε τη δύσκολη αποστολή. Έριχνε τη δραχμή στο ηλεκτρόφωνο και εξαφανιζόταν τρέχοντας προς το κάτω μέρος της πλατείας, πριν προλάβει να τον δει ο θεολόγος. Είχε υπολογίσει, όμως, το σωστό χρόνο που έπρεπε να πέσει η δραχμή στο ηλεκτρόφωνο, ώστε όταν περνά μπροστά από το καφενείο ο καθηγητής, τότε ακριβώς να πέφτει η βελόνη στο δίσκο και να αρχίζει το τραγούδι. Αυτή η φάση είχε και τη μεγαλύτερη πλάκα, γιατί ο οργισμένος και ο αυταρχικός καθηγητής έψαχνε να βρει στο καφενείο το υποψήφιο θύμα του. Ούτε ο καφετζής δεν καταλάβαινε ποιος έφερνε σε πέρας τις επικίνδυνες αυτές αποστολές.

Στα δύσκολα χρόνια της Αυταρχικής Εκπαίδευσης είχαμε και πολύ ευχάριστες στιγμές. Κάτι έπρεπε να κάνουμε και εμείς για να εκτονώνουμε το θυμό μας, απέναντι στην αλαζονεία και την παραφροσύνη μερικών καθηγητών. 

Από τη ίδια τάξη θυμάμαι πολλά δυσάρεστα περιστατικά. Μια μέρα ένας άλλος καθηγητής – θεολόγος κι αυτός – έριξε πολύ ξύλο σε ένα συμμαθητή μου, γιατί είχε κάνει το «σοβαρό παράπτωμα» να γράψει στο πρόγραμμα των μαθημάτων, μόνον το αρχικό γράμμα του επιθέτου του. Εντελώς ξαφνικά τον αρχίζει στις δυνατές σφαλιάρες λέγοντάς του: « Ζ , με λένε εμένα….» 

Ο ίδιος αυτός καθηγητής μάς χτυπούσε με μια βέργα, που είχε πάντα στην έδρα του. Πολλές βέργες τις είχαμε εξαφανίσει, ρίχνοντάς τες στο υπόγειο της αίθουσας από μια τρύπα του πατώματος, που είχε δημιουργηθεί από το ρόζο που έφυγε από μια σανίδα. Παραφράζοντας το αρχαίο ρητό θα έλεγα «κακοποίηση τέχνας κατεργάζεται».  

Ο «Ζ» ένα απόγευμα, μόλις είχε σουρουπώσει, χωρίς να τον αντιληφθούμε, μας πλησίασε μια ομάδα 5-6 παιδιών και παρακολουθούσε κρυμμένος πίσω από τον τοίχο τη συζήτησή μας. Διακωμωδούσαμε την συμπεριφορά των καθηγητών, τις κινήσεις τους και τις λέξεις που χρησιμοποιούσαν συνεχώς. Μάλιστα ο Παναγιώτης παρίστανε τον «Ζ» πως περπατούσε. Ξαφνικά, ο «Ζ» εμφανίζεται μπροστά μας! Παγώσαμε από το φόβο μας, γιατί ξέραμε τι μας περίμενε στη συνέχεια! Όμως  αυτή η ιστορία έχει «χάπι-εντ», γιατί ο Παναγιώτης είχε πατέρα τον αστυνόμο του χωριού και τα χρόνια εκείνα της δικτατορίας, οι «παλικαράδες» αυτού του είδους, τη βία την ασκούσαν μόνο στα φτωχά και ανυπεράσπιστα παιδιά.  

Από την Α` τάξη Γυμνασίου,  θυμάμαι ακόμη δύο περιστατικά με πρωταγωνιστή το Γυμνασιάρχη.  

Το πρώτο διαδραματίστηκε στη συγκέντρωση της πρωινής προσευχής, όπου ο Γυμνασιάρχης από την υπερυψωμένη αυλή διέκοψε την ομιλία του, πήδηξε κάτω και  έσπασε στο ξύλο έναν συμμαθητή μου μπροστά σε 250 μαθητές. Εκ των υστέρων μάθαμε ότι το «μεγάλο παράπτωμά του» ήταν ότι  έβαλε μια μπουκιά ψωμί στο στόμα.

Το δεύτερο περιστατικό έγινε πάλι στη συγκέντρωση της πρωινής προσευχής, όταν ο ίδιος Γυμνασιάρχης ανακοίνωσε την αποβολή ενός μαθητή της Ε` τάξης από το σχολείο, γιατί συνελήφθη από έναν καθηγητή να καπνίζει στις τουαλέτες του σχολείου. Ζήτησε από το μαθητή να ανέβει στην υπερυψωμένη αυλή για να τον βλέπουν όλοι και ανακοίνωσε την τετραήμερη αποβολή του με τον εξής τρόπο: 

«Ο μαθητής Ευαγγέλου… [κάνει παύση και του τραβάει ένα δυνατό χαστούκι],  Κωνσταντίνος… [ δεύτερη παύση, δεύτερο δυνατό χαστούκι], συνελήφθη καπνίζων στις τουαλέτες… [τρίτη  παύση, τρίτο δυνατό χαστούκι]. Ο πατέρας του μοχθεί να του στέλνει χρήματα για να σπουδάσει κι αυτός τα ξοδεύει αγοράζοντας τσιγάρα… [εδώ τα χαστούκια ήταν τόσα πολλά που χάθηκε ο λογαριασμός.]….» Μέχρι να ανακοινώσει την αποβολή, τον είχε ρημάξει στο ξύλο και τον είχε εξευτελίσει μπροστά σε όλους τους μαθητές, τους καθηγητές και μερικούς κατοίκους του χωριού, που εκείνη τη στιγμή βρισκόταν στην πλατεία.

Έχω ιδία πείρα για το πόσο δυνατά ήταν τα χαστούκια τού εν λόγω Γυμνασιάρχη. Μια μέρα η φιλόλογος, που είχα στην Γ` Γυμνασίου, με οδήγησε στο Γραφείο του για κάποιο παράπτωμα που είχα κάνει. Πριν ακόμη την ακούσει να του αναφέρει το παράπτωμά μου, μου άστραψε δύο δυνατά χαστούκια, γιατί δε φορούσα ζώνη στο παντελόνι μου. Και έφυγα από το Γραφείο του με την έκπληξη ότι τιμωρήθηκα, όχι για το λόγο που με πήγε η φιλόλογος, που ούτε καν την άφησε να τον αναφέρει, αλλά γιατί δεν φόραγα ζώνη. Η αυταρχικότητα  και η παραφροσύνη σε όλο το μεγαλείο!!!

«Για δες καιρό που διάλεξα να κόψω το σχολείο…» Έτσι άρχιζε την πικραμένη κι από καρδιάς Έκθεση αποχαιρετισμού, που έγγραψε ο συμμαθητής μου Δημήτρης στην Δ` τάξη Γυμνασίου, μια ανοιξιάτικη ημέρα, που διέκοψε τη φοίτησή του από το σχολείο, εξαιτίας της αυταρχικής συμπεριφοράς του φιλόλογου. Η Έκθεσή του αυτή δεν είχε σχέση με το θέμα, που μας έβαλε ο καθηγητής. Με αυτόν τον πρωτότυπο και αξιοπρεπή τρόπο ανέφερε αναλυτικά τους λόγους που διέκοψε το σχολείο και ζητούσε συγγνώμη, αν πίκρανε κάποιον συμμαθητή του. Μας τη διάβασε στο διάλειμμα, την άφησε στην έδρα να τη διαβάσει κι ο φιλόλογος κι έφυγε. Δεν άντεξε άλλο τον αυταρχισμό και έδωσε τέλος στη σχολική ζωή. Θα πήγαινε να μάθει κάποια τέχνη, όπως έγραφε στην Έκθεσή του.  

Με τον ίδιο φιλόλογο είχα σοβαρά προβλήματα κι εγώ την επόμενη χρονιά. Τα προβλήματα άρχισαν, όταν μια ημέρα μας διάβασε μια εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας, βάσει της οποίας, όποιος μαθητής επιθυμούσε, μπορούσε να γίνει μέλος του Ερυθρού Σταυρού. Κανείς, όμως, μαθητής δεν εκδήλωσε την επιθυμία και αμέσως αντέδρασε αυταρχικά. Άνοιξε τον κατάλογο κι άρχιζε να διαβάζει τα ονόματα των μαθητών. Καθένας που άκουγε το όνομά του ήταν υποχρεωμένος να πηγαίνει στην έδρα και να υπογράφει ότι επιθυμούσε να γίνει μέλος του Ερυθρού Σταυρού. Όταν έφθασε στο όνομά μου, αρνήθηκα να υπογράψω, λέγοντας ότι η εγκύκλιος γράφει ότι δεν είναι υποχρεωτικό να γίνεις μέλος. Εκνευρίστηκε πολύ και μου λέει : «Εσύ τι είσαι; Αναρχικός; Θα τα πούμε στη συνέχεια!» Και η συνέχεια ήταν δύσκολη από κάθε άποψη. Μου δώσανε μια τετραήμερη αποβολή, γιατί δεν είχα πάει στην εκκλησία την Κυριακή. Προσωρινός Γυμνασιάρχης ήταν ο αυταρχικός θεολόγος που μας έκανε φιλολογικά μαθήματα στην Α₂ τάξη. Για να μην αποχαιρετήσω κι εγώ τη σχολική ζωή, όπως ο Δημήτρης, αναγκάστηκα να αλλάξω Γυμνάσιο. Ευτυχώς ο πατέρας μου κατάλαβε την κρισιμότητα της κατάστασης και μου το επέτρεψε.

Το κλίμα που συνάντησα στο καινούργιο Γυμνάσιο ήταν καλύτερο, αλλά ήμουν μακριά από το σπίτι μου κι αυτό μου κόστισε πολύ. 

Επανήλθα πανηγυρικά στο χωριό μου την επόμενη χρονιά, στην ΣΤ` τάξη, γιατί ο εν λόγω φιλόλογος είχε πάρει μετάθεση. Κάναμε κι ένα πάρτι με τους φίλους μου για να γιορτάσουμε το ευχάριστο γεγονός.

Από την Ε` τάξη δεν μπορώ να ξεχάσω και το Μαθηματικό. Καλό κουμάσι κι αυτός! Αγαπημένο βίτσιο του ήταν ο εξευτελισμός του μαθητή! Δηλαδή να σηκώνεται και να κάθεται ο μαθητής στο θρανίο, ανάλογα με την εντολή που έδινε αυτός από την έδρα. «Σήκω πάνω, κάτσε κάτω!» Κι από ένα σημείο και μετά το «σήκω πάνω» το εκδήλωνε με  την κίνηση του χεριού του προς τα πάνω και το «κάτσε κάτω» με κίνηση του χεριού του προς τα κάτω. Κάνοντας το χέρι πάνω – κάτω, μετέτρεπε το μαθητή σε ελατήριο, απολαμβάνοντας τον εξευτελισμό της προσωπικότητάς του. 

Όσον αφορά την αρνητική συμπεριφορά των καθηγητών, έχουν καταγραφεί πολλά στο νου μου. Θα ήθελα όμως να σταματήσω εδώ, γιατί αν συνεχίσω, δεν ξέρω για πόση ώρα ακόμη μπορώ να γράφω. Βέβαια την προηγούμενη δεκαετία, τα πράγματα ήταν πολύ πιο σκληρά για τους μαθητές, γιατί η βαναυσότητα των καθηγητών ήταν μεγαλύτερη. Μου έχουν διηγηθεί οι μεγαλύτεροι περιστατικά, που σήμερα φαντάζουν εξωπραγματικά και δε γίνονται εύκολα πιστευτά!

Θυμάμαι, όμως, με πολλή αγάπη το θεολόγο που είχα στην ΣΤ` τάξη και όχι μόνον εγώ, αλλά ολόκληρο το Γυμνάσιο, γιατί συγχρόνως ήταν και ο Γυμνασιάρχης μας. Δυστυχώς, ήρθε αργά στο Γυμνάσιό μας. Εκλεκτός άνθρωπος, να` ναι καλά, όπου κι αν βρίσκεται!!! Είναι γεγονός ότι οι καλοί εκπαιδευτικοί ζουν για πάντα στη μνήμη και στην καρδιά των μαθητών.

Πάντως, βλέποντας τα πράγματα από την απόσταση του χρόνου, θα έλεγα και οι δύο κατηγορίες εκπαιδευτικών έπαιξαν ρόλο  στην εκπαιδευτική μου διαδρομή. Οι μεν πρώτοι (φωτεινές εξαιρέσεις) έγιναν παράδειγμα προς μίμηση, οι δε δεύτεροι (αυταρχικοί ή αδιάφοροι) παράδειγμα προς αποφυγή.   

Υπήρξαν φορές που στο ξεκίνημα της θητείας μου, ως αναπληρωτής δάσκαλος, συνέλαβα τον εαυτό μου να διολισθαίνει στην εύκολη λύση του αυταρχισμού. Ευτυχώς, όμως, ερχόταν στο μυαλό μου οι δαίμονες της Αυταρχικής Αγωγής από τα μαθητικά μου χρόνια και με επανέφεραν στην τάξη. Οι αναμνήσεις αυτές από το παρελθόν και η αυτοκριτική με βοήθησαν να βελτιώνομαι χρόνο με το χρόνο. 

Θυμάμαι το έτος 1982, που δίδασκα στην Ε` τάξη σε σχολείο των Αθηνών, τη μητέρα της μαθήτριάς μου Αμαλίας, να μου λέει με τη λήξη της σχολικής χρονιάς: «Η κόρη μου κι εγώ είμαστε πολύ ευχαριστημένες από τη δουλειά σας και τη συμπεριφορά σας.» Της απάντησα: «Εσείς μπορεί να είστε ευχαριστημένες από εμένα, όμως, εγώ δεν είμαι ευχαριστημένος από τον εαυτό μου.» Κι αυτό το είπα, όχι γιατί ήθελα να φανώ μετριόφρων, αλλά γιατί μερικές φορές, λόγω απειρίας και έλλειψης καθοδήγησης, διέπραξα κάποια παιδαγωγικά λάθη.

Θα ήθελα να αναφέρω και ένα ακόμη περιστατικό από την ίδια τάξη. Μια μέρα που ενημέρωνα τους γονείς για την επίδοση των παιδιών τους, μου λέει η μητέρα της Νάνση: «Τραβήξτε της και λίγο το τσουλούφι, μη τη λυπάστε, καλό θα της κάνει.» Σημειωτέον ότι η Νάνση ήταν πολύ καλή μαθήτρια, ευγενική και πειθαρχημένη. Τέτοια περιστατικά, που οι γονείς  παρότρυναν το δάσκαλο προς την Αυταρχική Αγωγή, υπήρχαν αρκετά την εποχή εκείνη.

Σαν απόμαχος πλέον της εκπαίδευσης, θα ήθελα να επισημάνω στους νέους εκπαιδευτικούς ότι η Αυταρχική Αγωγή είτε εκδηλώνεται με τη σωματική βία είτε με τη λεκτική βία, δε φέρνει κανένα θετικό αποτέλεσμα. Ο δάσκαλος πρέπει να πειθαρχεί τους μαθητές του, όχι όμως με τον αυταρχισμό! Τρόποι υπάρχουν πολλοί και τα παιδιά καταλαβαίνουν πολύ περισσότερα, απ` όσα εμείς οι μεγάλοι πολλές φορές νομίζουμε.                 

  Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 24 Ιουνίου 2013

 Είναι παραδεκτό απ` όλους που ασχολούνται με την εκπαίδευση ότι η περιοδική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, είναι λίαν απαραίτητη για την αναβάθμιση της λειτουργίας των σχολείων. Προϋποθέτει βέβαια πολύ καλή προετοιμασία, όσον αφορά τα θέματα και τους εισηγητές, γιατί διαφορετικά κινδυνεύει να μετατραπεί σε μια ανούσια διαδικασία, η οποία δεν προσφέρει τίποτε και απογοητεύει τους εκπαιδευτικούς.

Με το παρόν σημείωμα θα ήθελα να προσθέσω μια άλλη παράμετρο στο θέμα της επιμόρφωσης, η οποία θα συμπληρώνει ουσιαστικά τις επιμορφώσεις που γίνονται από τα Περιφερειακά Επιμορφωτικά Κέντρα  και τους σχολικούς συμβούλους.

Προτείνω με τη λήξη των μαθημάτων (από 16 Ιουνίου έως 20 Ιουνίου) και με την καθοδήγηση και εποπτεία των σχολικών συμβούλων, οι δάσκαλοι της κάθε περιφέρειας να συγκροτούν ομάδες εργασίας, ανάλογα με την τάξη που είχαν διδάξει και τον τύπο του σχολείου (μονοθέσιο, διθέσιο, τριθέσιο, πολυθέσιο) κατά το τρέχον σχολικό έτος.

Η κάθε ομάδα εργασίας να συζητά τα συγκεκριμένα προβλήματα που αντιμετώπισε ο κάθε εκπαιδευτικός στην τάξη του, τις λύσεις που έδωσε, τις παρατηρήσεις που έκανε για τα διδακτικά βιβλία, ωραίες διδακτικές προσεγγίσεις που έγιναν σε κάποια μαθήματα και γενικά να ανταλλάσσονται εμπειρίες από το παιδαγωγικό και διδακτικό έργο.

Θα έχει, βέβαια, μαζί του ο εκπαιδευτικός τις σημειώσεις, που θεώρησε σκόπιμο να κρατήσει κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους, ούτως ώστε να γίνεται πιο υπεύθυνα η ανταλλαγή απόψεων.

Αυτού του είδους η επιμόρφωση θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα σε όλους τους εκπαιδευτικούς και κυρίως στους νέους. Θα ακούνε δασκάλους με δεκαπέντε, είκοσι και τριάντα χρόνια υπηρεσίας. Είναι κρίμα η πείρα των παλαιών δασκάλων να μη μεταφέρεται στους νεότερους. Δεν είναι λίγες οι φορές, που αρκετοί δάσκαλοι μετά από χρόνια «ανακαλύπτουν την Αμερική», ενώ αν τους δινόταν η ευκαιρία να ανταλλάξουν εμπειρίες, δε θα πελαγοδρομούσαν για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Οι συμβουλές και οι καλοπροαίρετες παρατηρήσεις, που θα προκύπτουν από τέτοιες συζητήσεις με έμπειρους δασκάλους, δεν μπορεί κανένα σεμινάριο να τις δώσει. Κι αν όλες αυτές οι εμπειρίες συγκεντρωθούν και καταγραφούν από τις ομάδες εργασίας, θα αποτελέσουν ένα αξιόλογο επιμορφωτικό υλικό, το οποίο θα καλυτερεύει και την απόδοση των δασκάλων και την ποιότητα των βιβλίων.

Σήμερα, παρατηρείται το θλιβερό φαινόμενο τα περισσότερα βιβλία να γράφονται ερήμην των μάχιμων εκπαιδευτικών, γι` αυτό και τα περισσότερα από αυτά δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των μαθητών.

Βέβαια, όλη η οργάνωση απαιτεί ικανό σχολικό σύμβουλο, ο οποίος θα έχει τουλάχιστον είκοσι χρόνια διδακτικής εμπειρίας και όχι όπως είναι σήμερα, όπου αρκετοί σχολικοί σύμβουλοι με δώδεκα χρόνια υπηρεσίας (που μερικά από αυτά μπορεί να είναι έξω από την τάξη) επισκέπτονται σχολεία για να συμβουλεύσουν δασκάλους με είκοσι και τριάντα μάχιμα χρόνια. Όπως είναι φυσικό αυτοί οι σχολικοί σύμβουλοι, ελλείψει εμπειριών, δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο ρόλο τους. Όσα διδακτορικά κι αν έχουν, αν στερούνται το μεγάλο «διδακτορικό» της μακρόχρονης διδακτικής πράξης, δεν είναι δυνατόν να βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς. Και δεν είναι τυχαίο ότι μερικές φορές προκαλούν γέλια οι συμβουλές ορισμένων σχολικών συμβούλων, γιατί είναι εκτός τόπου και χρόνου. Τέτοιες «συμβουλές» ποτέ δε θα έδιναν, αν είχαν είκοσι χρόνια διδακτικής εμπειρίας. Φανταστείτε την απογοήτευση των νέων εκπαιδευτικών, όταν έρχονται σε επαφή με τέτοιους σχολικούς συμβούλους!

Πιστεύω πως κάθε εκπαιδευτικός, έχει να θυμηθεί κάτι θετικό που απεκόμισε από κάποιον έμπειρο δάσκαλο, που συνάντησε στην εκπαιδευτική του διαδρομή. Προσωπικά η βοήθεια που δέχτηκα από παλιούς συναδέλφους μου ήταν πολύ μεγάλη και τους ευγνωμονώ γι` αυτό. Γιατί, όμως, η βοήθεια αυτή να μη δίνεται με έναν θεσμικό και οργανωμένο τρόπο;

Συνοψίζοντας θα έλεγα ότι αν αξιοποιηθεί σωστά η εμπειρία των εκπαιδευτικών, όπως προανέφερα, η τελευταία εβδομάδα του διδακτικού έτους θα δημιουργήσει θετική παράδοση, γιατί όλα τα θέματα που θα συζητιούνται, θα είναι από το πεδίο της σχολικής πράξης. Πάγια θέση των δασκάλων είναι η επιμόρφωση να περνάει από τη θεωρία στην πράξη, κάτι που δυστυχώς ούτε παλαιότερα ούτε σήμερα γίνεται. 

 Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 23 Ιουνίου 2013

Το καλοκαίρι του 2002, έχοντας συμπληρώσει είκοσι τρία χρόνια υπηρεσίας ως μάχιμος δάσκαλος, παίρνω μια δύσκολη απόφαση. Αποσύρομαι από την πρώτη γραμμή της εκπαίδευσης, που τόσες χαρές και συγκινήσεις μου έδωσε, για να αναλάβω τη θέση του Προϊσταμένου Εκπαιδευτικών Θεμάτων στη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ιωαννίνων. Επιθυμία μου ήταν  να προσφέρω έργο από μία άλλη θέση ευθύνης.

Από την 1 Σεπτεμβρίου  2002 ανοίγει ένας νέος εκπαιδευτικός κύκλος, που έμελε να κρατήσει εννέα χρόνια, μέχρι τη συνταξιοδότησή μου 30 Σεπτεμβρίου 2011. 

Ανέλαβα τη θέση αυτή με τετραετή θητεία, αλλά δεν πίστευα σε καμιά περίπτωση ότι θα την εξαντλούσα, πολύ δε περισσότερο ότι θα την ανανέωνα για άλλα πέντε χρόνια. Νόμιζα ότι πολύ γρήγορα θα επέστρεφα στο σχολείο. Όμως, «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού.»

Στη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ιωαννίνων συνάντησα πολύ καλό κλίμα, που οφειλόταν, κυρίως, στους διοικητικούς υπαλλήλους. Γνώριζαν άριστα τη δουλειά τους και εκπαίδευαν πολύ γρήγορα τους εκπαιδευτικούς, που ερχόταν με απόσπαση στη Διεύθυνση για να ασκήσουν διοικητικό έργο.

Εξίσου σημαντικό ήταν και το γεγονός ότι οι έμπειροι διοικητικοί, φρόντιζαν με εκδηλώσεις που οργάνωναν εκτός του Γραφείου (εκδρομές, ταβέρνες, καφετέριες κ.τ.λ.) να διατηρούν τις  συναδελφικές σχέσεις, όλων των υπαλλήλων σε πολύ καλό επίπεδο. Σε ένα τέτοιο ευχάριστο περιβάλλον εργαζόμασταν οι υπάλληλοι της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ιωαννίνων.

Το δικό μου έργο είχε να κάνει καθαρά με τα εκπαιδευτικά θέματα, όπως εφαρμογή ωρολογίων και αναλυτικών προγραμμάτων, λειτουργία βιβλιοθηκών, ενισχυτικές διδασκαλίες, κατ` οίκον διδασκαλίες, παράλληλες στηρίξεις, λειτουργία επιτροπών σχολικών δραστηριοτήτων, ιδρύσεις σχολείων, καταργήσεις προαγωγές υποβιβασμοί, εγγραφές, μετεγγραφές μαθητών, παραχώρηση σχολικών διδακτηρίων σε φορείς, χωροταξική κατανομή των σχολείων, καθώς και συνεργασία με τους Διευθυντές και το διδακτικό προσωπικό των σχολείων για την επίλυση διαφόρων προβλημάτων, που προέκυπταν κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους. Επίσης μέσα στις αρμοδιότητές μου ήταν ο καταμερισμός της εργασίας στους εκπαιδευτικούς, που ήταν αποσπασμένοι στη Διεύθυνση.

Το Τμήμα Διοικητικών Θεμάτων είχε την ευθύνη της πρωτοκόλλησης όλων των εισερχομένων και εξερχομένων εγγράφων και τη διεκπεραίωση θεμάτων που αφορούσαν την υπηρεσιακή κατάσταση του εκπαιδευτικού και διοικητικού προσωπικού, τη διαδικασία επιλογής στελεχών, τη λύση υπαλληλικής σχέσης για οποιοδήποτε λόγο, την πρόσληψη εκπαιδευτικών  για τα ιδιωτικά σχολεία, την πρόσληψη αναπληρωτών και ωρομισθίων, τη χορήγηση μισθολογικών κλιμακίων και επιδομάτων χρόνου υπηρεσίας,  την ενημέρωση των προσωπικών φακέλων των εκπαιδευτικών και των διοικητικών υπαλλήλων, την παραλαβή δικαιολογητικών για διορισμό εκπαιδευτικών, τη λειτουργία των σχολικών επιτροπών και κυλικείων, την παραλαβή και διανομή των διδακτικών βιβλίων, τη μεταφορά των μαθητών, τις μεταθέσεις των εκπαιδευτικών, τα πάσης φύσεως στατιστικά στοιχεία, καθώς και την επαφή με όλα τα τμήματα του Υπουργείου Παιδείας, που παραλάμβαναν τα σχετικά έγγραφα.

Το έργο, λοιπόν, των διοικητικών υπαλλήλων είναι πολύ σοβαρό και το Υπουργείο Παιδείας, δυστυχώς, σταδιακά το απαξιώνει. Σταμάτησε εδώ και πολλά χρόνια να προσλαμβάνει διοικητικούς υπαλλήλους και στη θέση τους χρησιμοποιεί εκπαιδευτικούς. Λες και οι εκπαιδευτικοί προσφέρουν δωρεάν τις υπηρεσίες τους.

Το οργανόγραμμα της Διεύθυνσης και των Γραφείων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ιωαννίνων προβλέπει τριάντα πέντε  θέσεις διοικητικών υπαλλήλων.

Όταν το 2002 ανέλαβα τα καθήκοντά μου ως Προϊστάμενος Εκπαιδευτικών Θεμάτων, υπηρετούσαν στη Διεύθυνση και τα τρία Γραφεία έντεκα διοικητικοί υπάλληλοι και σήμερα μόλις δύο. Από τα κενά που προέκυψαν από τις συνταξιοδοτήσεις και τις μεταθέσεις, το Υπουργείο δεν κάλυψε ούτε μία θέση με διορισμό διοικητικού υπαλλήλου!

Το αποτέλεσμα είναι ορατό μετά από αυτές τις αποχωρήσεις, παρόλες τις φιλότιμες προσπάθειες των εναπομεινάντων διοικητικών υπαλλήλων. Πολλά από τα διοικητικά θέματα δεν μπορούν με ευκολία να διεκπεραιωθούν, γιατί οι εκπαιδευτικοί μόλις μαθαίνουν το αντικείμενό τους, λήγει ο χρόνος της απόσπασής τους και επιστρέφουν στα σχολεία τους. Εδώ θα πρέπει να επισημάνω ότι ο κύριος λόγος, που οι εκπαιδευτικοί αποσπώνται για ένα χρόνο στο Γραφείο (κατά κανόνα με πολιτικό μέσον), είναι για να υπηρετήσουν την οργανική τους θέση στην πόλη, αποφεύγοντας το απομακρυσμένο χωριό στο οποίο έχουν διοριστεί. Μόλις, λοιπόν, επιτυγχάνουν το στόχο τους, «παραχωρούν» τη θέση τους στους επόμενους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι για τον ίδιο ακριβώς λόγο αποσπώνται για ένα χρόνο στο Γραφείο και η ίδια ιστορία συνεχίζεται, με τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης να είναι όμηρος των πελατειακών σχέσεων των πολιτικών.

Στο διάστημα των εννέα χρόνων, που εργάστηκα ως Προϊστάμενος Εκπαιδευτικών Θεμάτων, πέρασαν από τη Διεύθυνση και τα τρία Γραφεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης περισσότεροι από 150 εκπαιδευτικοί για να εργασθούν ως διοικητικοί υπάλληλοι! Φανταστείτε, αν δεν υπήρχαν αυτοί οι ελάχιστοι διοικητικοί υπάλληλοι να εκπαιδεύουν τους εκπαιδευτικούς για να διεκπεραιώνουν τα διοικητικά θέματα, πόσο χειρότερα θα ήταν τα πράγματα.

Νομίζω ότι οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν καμία θέση στις διοικητικές υπηρεσίες της εκπαίδευσης. Το Υπουργείο θα πρέπει διά νόμου να απαγορεύει στους εκπαιδευτικούς να ασκούν  διοικητικό έργο. Αν τους αρέσει πράγματι το διοικητικό έργο, μπορούν να κάνουν μετάταξη και να γίνουν διοικητικοί υπάλληλοι. Ύστερα, είναι κρίμα νέοι εκπαιδευτικοί να μην ασχολούνται με το παιδαγωγικό και διδακτικό έργο. Αν δε δουλέψουν στην αρχή της θητείας τους ως δάσκαλοι, πότε θα δουλέψουν;

Γιατί όλοι αυτοί, που υπηρέτησαν ή υπηρετούν στο Υπουργείο Παιδείας είτε ως Υπουργοί και Υφυπουργοί, είτε ως στελέχη, δεν μπόρεσαν να δώσουν λύση σε ένα τόσο απλό θέμα; Για τον απλούστατο λόγο ότι πάνω απ` όλα βρίσκεται το κομματικό-πελατειακό συμφέρον, που διατηρεί σκοπίμως αυτήν την απαράδεχτη κατάσταση.

Ευτυχώς, πρόσφατα με τις συγχωνεύσεις των Γραφείων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης με τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αντιμετωπίστηκε το χρόνιο πρόβλημα του κατακερματισμού της υπηρεσίας και της μεγάλης γραφειοκρατίας.  

Ποτέ δεν κατάλαβα και το έλεγα και στους διοικητικούς και στους εκπαιδευτικούς, από την αρχή που πήγα στη Διεύθυνση, για ποιο λόγο να υπάρχουν στην υπηρεσία τέσσερις προϊστάμενοι, τέσσερα πρωτόκολλα, τέσσερις οικονομικές υπηρεσίες, τέσσερις διοικητικές υπηρεσίες και όλα επί τέσσερα. Τόνους χαρτιού και μελάνης ξοδεύαμε για όλη αυτή τη γραφειοκρατία. 

Αλλά το θέμα δεν ήταν μόνον η γραφειοκρατία και τα περιττά έξοδα, αλλά η δυσλειτουργία της υπηρεσίας. Πολλές φορές η Διεύθυνση χρειαζόταν κάποια ενίσχυση από επιπλέον υπαλλήλους για να αντιμετωπίσει μια έκτακτη ανάγκη και πολύ δύσκολα οι προϊστάμενοι των τριών Γραφείων διέθεταν το προσωπικό τους. Το ίδιο, βέβαια, γινόταν και όταν κάποιο Γραφείο είχε ανάγκη κάποια στιγμή από επιπλέον υπαλλήλους, πολύ δύσκολα τους έβρισκε από τα άλλα Γραφεία και τη Διεύθυνση. Κάθε προϊστάμενος και το βιλαέτι του. Και έτσι πολλές φορές παρατηρούσες το οξύμωρο, την ίδια μέρα σε μία από τις τέσσερις υπηρεσίες οι υπάλληλοι να τρέχουν και να μη φτάνουν και στις άλλες τρεις να είναι χαλαροί.

Τελικά, έπρεπε να έρθει η οικονομική κρίση για να γίνει το αυτονόητο, που ήταν η ενιαία διοίκηση με τη συγχώνευση των Γραφείων με τη Διεύθυνση. Στο άλλο, όμως, θέμα που είναι ο διορισμός διοικητικών υπαλλήλων με την ταυτόχρονη αποχώρηση των εκπαιδευτικών από τις διοικητικές υπηρεσίες, ακόμη δεν έγινε τίποτε.

Πρέπει, λοιπόν, το κράτος να διορίσει νέους διοικητικούς υπαλλήλους (υπάρχουν άξιοι νέοι με πολλά προσόντα που είναι άνεργοι αυτή τη στιγμή) και να επαναφέρει στα σχολεία τους εκπαιδευτικούς για να έχουμε και καλύτερη λειτουργία των διοικητικών υπηρεσιών και οικονομικό όφελος. (Ο μισθός των εκπαιδευτικών, λόγω διδακτικού επιδόματος, είναι μεγαλύτερος των διοικητικών υπαλλήλων). 

Οι μόνοι εκπαιδευτικοί που πρέπει να υπάρχουν στη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης,  είναι αυτοί που θα ασχολούνται μόνο με τα εκπαιδευτικά θέματα.

Πολλές φορές σε συζητήσεις που είχα με τους συναδέλφους μου εκπαιδευτικούς, τους έλεγα πόσο καλύτερα θα εξυπηρετούνταν από τις διοικητικές υπηρεσίες της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αν εργαζόταν μόνον διοικητικοί υπάλληλοι. Εξάλλου, το οργανόγραμμα της Διεύθυνσης είναι πλαισιωμένο από διοικητικούς υπαλλήλους^. οι μόνοι εκπαιδευτικοί είναι ο Διευθυντής Εκπαίδευσης και ο Προϊστάμενος Εκπαιδευτικών Θεμάτων.

Γιατί, λοιπόν, το Υπουργείο Παιδείας για τόσα πολλά χρόνια σε όλες τις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας (το ίδιο γίνεται και στις Διευθύνσεις Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης) δεν σέβεται τα οργανογράμματα που το ίδιο έχει εκπονήσει;;;

Γιατί σταδιακά και σιωπηρά αντικατέστησε τους διοικητικούς υπαλλήλους με εκπαιδευτικούς;;

Δυστυχώς, η αναξιοκρατία και ο κομματισμός, δεν άφησε ανέγγιχτες ούτε τις διοικητικές υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας.

Καιρός είναι να ανασυνταχτούμε. Δεν πάει άλλο παρακάτω! Όλα τα προβλήματα, όσο δύσκολα κι αν είναι, έχουν τη λύση τους^. αρκεί ο ιστός της αξιοκρατίας να διαπεράσει όλες τις βαθμίδες οργάνωσης και διοίκησης της δημόσιας εκπαίδευσης.    

 Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 22 Ιουνίου 2013

Το σχολικό έτος 2000-2001 ήμουν δάσκαλος στο 5^ο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων και είχα αναλάβει την Α` τάξη.

Η Ηλιάνα, μαθήτριά μου, μόλις έμαθε να γράφει και να διαβάζει, μου έγραψε σε ένα φύλλο ζωγραφικής τις παρακάτω συγκινητικές φράσεις: «Αγαπητέ κύριε, σας ευχαριστώ πολύ που με μαθαίνετε γράμματα. Σας αγαπώ πολύ, θέλω να είστε καλά και ποτέ να μην αρρωστήσετε.»

Οι φράσεις αυτές έχουν χαραχθεί βαθιά στην ψυχή μου και δεν πρόκειται να σβήσουν ποτέ!!!  

 Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 21 Ιουνίου 2013

Εισαγωγή 

Με την έναρξη του διδακτικού έτους, μετά το πρώτο δεκαήμερο, καλούσα τους γονείς των μαθητών μου για να τους γνωρίσω και να τους ενημερώσω σχετικά με τον τρόπο εργασίας μου. Είχαν προηγηθεί τις προηγούμενες ημέρες tests στα βασικά μαθήματα για να γνωρίσω καλύτερα το μαθησιακό επίπεδο των μαθητών, ώστε η επικοινωνία με τους γονείς να είναι πιο συγκεκριμένη. 

Κατ` εξαίρεση στην Α` τάξη, την πρώτη συνάντηση με τους γονείς την πραγματοποιούσα την πρώτη ημέρα, αμέσως μετά τον Αγιασμό. 

Είχα σαν αρχή σε όλες τις συναντήσεις να κάνω πρώτα μια εισήγηση σε όλους μαζί τους γονείς και στη συνέχεια να ενημερώνω τον καθένα χωριστά.

Στην πρώτη  συνάντηση με τους γονείς, η εισήγησή μου ήταν η μεγαλύτερη και η πιο σημαντική, γιατί τους εξηγούσα αναλυτικά τον τρόπο της δουλειάς μου σε όλα τα μαθήματα, τις ειδικές βοήθειες που θα χρειαζόταν να δώσουν κάποιοι στα παιδιά τους, καθώς και τις διαφορετικές απαιτήσεις που είχα από τον κάθε μαθητή. Για το λόγο αυτό φρόντιζα στην πρώτη συνάντηση να είναι παρόντες όλοι οι γονείς, υπενθυμίζοντας τις προηγούμενες ημέρες στους μαθητές μου να μην ξεχάσουν να τους ειδοποιήσουν και μάλιστα τους ζητούσα να μεταφέρουν την επιθυμία μου να παρευρίσκονται όλοι.

Επέλεξα από το αρχείο μου να σας παρουσιάσω τρεις εισηγήσεις που έκανα στους γονείς των μαθητών της Ε` τάξης του 1<sup>ου</sup> Δημοτικού Σχολείου Παιανίας και μία εισήγηση που έκανα στους γονείς των μαθητών της Α` τάξης του 5^ου Δημοτικού Σχολείου Ιωαννίνων.  Όπως θα διαπιστώσετε, πολλά απ` αυτά που γράφω, έχουν εφαρμογή και στις υπόλοιπες τάξεις του Δημοτικού.    

Ενημέρωση γονέων στην αρχή του Α` Τριμήνου

Ε` τάξη, σχολικό έτος 1991-1992

1^ο Δημοτικό Σχολείο Παιανίας 

Δέκα ημέρες μετά την έναρξη των μαθημάτων κάλεσα τους γονείς στην πρώτη μας συνάντηση και παραθέτω την πρώτη εισήγησή μου, όπως την κατέγραψα στο ημερολόγιό μου:

“Κυρίες και κύριοι σας καλωσορίζω στην πρώτη μας συνάντηση. Ονομάζομαι Βασίλης Τασινός, είμαι από τα Γιάννενα, έχω δώδεκα χρόνια υπηρεσίας και ίσως μερικοί γνωρίζετε ότι υπηρετώ για δεύτερο χρόνο στο 1^ο Δημοτικό Σχολείο Παιανίας.

Θα ήθελα πρώτα να διαβάσω τα ονόματα των μαθητών για να γνωρίσω τους γονείς του κάθε παιδιού. [Ακολούθησε η ανάγνωση των ονομάτων.] Όπως βλέπω είστε όλοι εδώ κι αυτό με ικανοποιεί ιδιαίτερα. 

Ένα πράγμα που μου έκανε εντύπωση το δεκαήμερο που πέρασε, ήταν η συμπεριφορά των παιδιών σας. Πολύ ήσυχα παιδιά, ανησυχητικά ήσυχα!

Σε γενικές γραμμές γνώρισα το μαθησιακό τους  επίπεδο και με τη βοήθεια κάποιων tests,  που τους έχω βάλει στα  βασικά μαθήματα.

Για να είναι ουσιαστική η συνεργασία μας, σήμερα, θα αναφερθώ στον τρόπο που  γίνονται τα μαθήματα, στις απαιτήσεις μου από τα παιδιά και γενικά στη λειτουργία της τάξης.

Ας ξεκινήσουμε από το μάθημα των Μαθηματικών. Η εμπέδωση της ύλης των προηγουμένων τάξεων είναι το βασικό βήμα, πριν προχωρήσουμε στην καινούρια ύλη. Όπως έχετε αντιληφθεί, το πρώτο δεκαήμερο δεν έκανα μαθήματα από την Ε` τάξη, αλλά επαναλήψεις από την ύλη των προηγουμένων τάξεων. Επέμενα πολύ στην προπαίδεια και στις πράξεις των ακεραίων και των δεκαδικών αριθμών, γιατί διαπίστωσα ότι ένα μέρος των μαθητών τα έχει ξεχάσει. Δεν αφήνω καμιά αιχμή για ευθύνες των δασκάλων των προηγουμένων τάξεων. Κι εγώ να τους είχα μαθητές τα προηγούμενα χρόνια, τα ίδια θα παρατηρούσα σήμερα. Τα παιδιά έρχονται από καλοκαιρινές διακοπές και καλά έπραξαν που έκλεισαν τα σχολικά βιβλία για τρεις μήνες. Τώρα, όμως, πρέπει να ξαναβρούν το ρυθμό τους κάνοντας συχνές επαναλήψεις, ώστε να γίνει κτήμα τους η ύλη των προηγουμένων τάξεων. Εμένα δεν με πειράζει, αν κάποιος μαθητής γι` αυτό το λόγο δεν έρχεται διαβασμένος στο μάθημα της ημέρας. Τα Μαθηματικά δεν είναι Θρησκευτικά ή Ιστορία, που μπορούν οι μαθητές να καταλάβουν το σημερινό κεφάλαιο, δίχως να γνωρίζουν το προηγούμενο. Αν και όλα τα μαθήματα έχουν μια σειρά, στα Μαθηματικά όμως, δεν μπορούμε σε καμιά περίπτωση να μην την ακολουθήσουμε. Όταν, λοιπόν, ο μαθητής δεν ξέρει την προπαίδεια, δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να μάθει πολλαπλασιασμό και διαίρεση. Θα ήταν ανόητο εκ μέρους μου να απαιτώ από το μαθητή να μάθει πολλαπλασιασμό και διαίρεση, πριν απαιτήσω και επιμείνω να μάθει πολύ καλά την προπαίδεια. Αν είναι κομμένοι βασικοί κρίκοι στην αλυσίδα των Μαθηματικών, δε γίνεται τίποτε στη συνέχεια. Κάπως έτσι οι μαθητές αποκτούν μαθηματικοφοβία και νομίζουν ότι δεν είναι ικανοί να καταλάβουν αυτό το μάθημα. Όσοι, λοιπόν, βοηθάτε τα παιδιά σας στα Μαθηματικά να το έχετε πάντα υπόψη σας αυτό, γιατί έτσι θα αποφεύγετε περιττό κόπο και εκνευρισμό. Ακόμη ποτέ δεν πρέπει να τους λύνετε εσείς τις ασκήσεις, αλλά να προσπαθείτε να εξουδετερώνετε τα εμπόδια εκείνα, αν μπορείτε φυσικά, που δεν τα αφήνουν να προχωρήσουν μόνα τους. Παραπονιούνται μερικοί γονείς ότι τα παιδιά τους δεν καταλαβαίνουν τίποτε. Δεν είναι έτσι. Τα παιδιά, απλώς, έχουν κάποια κενά που πρέπει να καλύψουν.

Τα ίδια περίπου ισχύουν και για το μάθημα των Ελληνικών. Αν το παιδί κάνει λάθος στις καταλήξεις κλιτών λέξεων, αγνοεί βασικά κεφάλαια της Γραμματικής. Ήδη το εγχειρίδιο της Γραμματικής επανήλθε στο σχολείο, αν και εγώ ποτέ δεν το έχω βγάλει από την τάξη. Έλεγα παλαιότερα στους γονείς να το αγοράσουν από το εμπόριο, γιατί είναι πολύ βασικό βιβλίο κι ήταν σοβαρό λάθος του Υπουργείου Παιδείας που το είχε αποσύρει.

Τα περισσότερα θέματα Εκθέσεων (Σκέφτομαι και Γράφω λέγονται τώρα), που θα δίνω για ανάπτυξη, δεν θα είναι από το βιβλίο της Γλώσσας, γιατί έχω παρατηρήσει από τα προηγούμενα χρόνια ότι αρκετοί μαθητές τα προετοιμάζουν από το σπίτι. Θα είναι δικά μου θέματα και θα έχουν σχέση με την επικαιρότητα ή την ανάλυση του κειμένου της Γλώσσας, για να μπορούν τα παιδιά να γράφουν αυθόρμητα τις δικές τους σκέψεις και όχι να αντιγράφουν ξένες σκέψεις από κακής ποιότητας βοηθήματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο.

Τις Εκθέσεις θα τις παίρνω σπίτι και θα τις διορθώνω. Για μένα δεν ισχύει αυτό που, δυστυχώς, υιοθετήθηκε από ορισμένους εκπαιδευτικούς (κατόπιν οδηγιών των συγγραφέων των βιβλίων της Γλώσσας) ότι τα λάθη δεν πρέπει να διορθώνονται, γιατί πληγώνουν το μαθητή. Είμαι πεπεισμένος ότι η διόρθωση του λάθους διδάσκει και δεν πληγώνει, με την προϋπόθεση όμως,  ο δάσκαλος να μη λέει διάφορα υποτιμητικά σχόλια για το μαθητή. Η άσχημη συμπεριφορά, βεβαίως, πληγώνει. Αν εγώ πω στον μαθητή «καλά βλάκας είσαι και κάνεις τέτοια λάθη», είναι σίγουρο ότι και το μαθητή θα πληγώσω και κανένα αποτέλεσμα δεν θα έχω στην Ορθογραφία. Αν, όμως, τα λάθη γίνονται αιτία επαναλήψεων και ενισχυτικής διδασκαλίας, τότε σίγουρα θα έχουμε πολύ θετικά αποτελέσματα. Ύστερα ο μαθητής, όταν γνωρίζει ότι το γραπτό του διορθώνεται, θα είναι πιο προσεκτικός και συγκεντρωμένος.

Βέβαια κι εγώ, αν ο μαθητής κάνει πάρα πολλά λάθη δεν θα τα διορθώνω όλα, αλλά τα πιο σημαντικά. Κι αυτό, αφενός μεν για να μην απογοητεύεται ο μαθητής και αφετέρου δε, να αρχίσει την προσπάθειά του στην Ορθογραφία από τα σημαντικά λάθη που κάνει στις καταλήξεις. Τον επιλεκτικό αυτόν τρόπο της μερικής διόρθωσης τον έκανα γνωστό στους μαθητές. Ο μαθητής, όμως, που κάνει λίγα λάθη θα τα διορθώνω όλα. Κι αυτό, γιατί εδώ οι απαιτήσεις είναι διαφορετικές. Όπως καταλαβαίνετε, δεν είναι δυνατόν να έχεις τις ίδιες απαιτήσεις σε όλα τα μαθήματα από όλους τους μαθητές. Κάτι τέτοιο είναι ισοπεδωτικό και οδηγεί σε αδιέξοδο τα παιδιά, που έχουν κάποια μαθησιακά προβλήματα.

Ένα τετράδιο που χρησιμοποιούν για πρώτη φορά τα παιδιά, όπως αντιληφτήκατε, είναι των «Βασικών Σημειώσεων». Το τετράδιο αυτό είναι χωρισμένο σε τρία θέματα (Ελληνικά – Μαθηματικά – Διάφορα) και τα παιδιά κρατάνε τις σημειώσεις τους, που τις θεωρούν βασικές απ` όλα τα μαθήματα. Το τετράδιο των «Βασικών Σημειώσεων» δε λειτουργεί ως πρόχειρο, αλλά μεταφέρονται καθαρογραμμένες οι σημειώσεις του μαθητή. Ακόμη, δίνω κι εγώ στα παιδιά μερικές βασικές σημειώσεις για το τετράδιο αυτό, για να μπορούν οποιαδήποτε στιγμή να τις συμβουλεύονται. Από την πείρα των προηγουμένων ετών, θέλω να σας πω ότι το τετράδιο των «Βασικών Σημειώσεων, είναι πολύ σημαντικό και χρησιμοποιείται καθημερινά από όλους τους μαθητές και μάλιστα τις περισσότερες φορές με δική τους πρωτοβουλία.

Πάμε τώρα στα άλλα μαθήματα. 

Στα Φυσικά, όταν υπάρχει η δυνατότητα, θα γίνονται τα ανάλογα πειράματα στην τάξη. Δυστυχώς, το σχολείο μας έχει ελλείψεις σε εποπτικά μέσα διδασκαλίας. 

Η επιδίωξή μου είναι τα παιδιά να κατανοούν το μάθημα στην παράδοση, ούτως ώστε να μη χρειάζονται πολύ χρόνο για προετοιμασία στο σπίτι. Μου λένε μερικές φορές κάποιοι γονείς, που τα παιδιά τους πάνε πολύ καλά στα μαθήματα: «Δάσκαλε, το παιδί μου δε διαβάζει στο σπίτι και μου λέει ότι το μάθημα το έμαθε στο σχολείο.» Τους απαντώ: «Αυτό πρέπει να σας χαροποιεί ιδιαίτερα, γιατί το παιδί σας αξιοποιεί το χρόνο που έρχεται στο σχολείο κι ας διαθέσει τον απογευματινό χρόνο στο παιχνίδι και στο εξωσχολικό βιβλίο. 

Η εξέταση των μαθημάτων την επόμενη ημέρα θα γίνεται με βασικές ερωτήσεις και όχι να λένε το μάθημα «παπαγαλιστί» από την αρχή μέχρι το τέλος. Αργότερα, τις βασικές ερωτήσεις θα τις βγάζουν οι  ίδιοι οι μαθητές και θα τις απευθύνουν στους συμμαθητές τους, ελέγχοντας τις απαντήσεις τους. Είναι μια δοκιμασμένη και πετυχημένη μέθοδος, που έχω εφαρμόσει και σε προηγούμενες τάξεις. Μαθαίνει ο μαθητής να εντοπίζει τις σημαντικότερες ερωτήσεις του μαθήματος και στη συνέχεια αναλαμβάνει το ρόλο του δασκάλου,  γεγονός που του δημιουργεί ιδιαίτερη χαρά και ισχυρό κίνητρο για να γίνει ακόμη καλύτερος. 

Ο μαθητής, όταν διαβάζει στο σπίτι του τη Φυσική, την Ιστορία, τα Θρησκευτικά, τη Γεωγραφία και την Αγωγή, θα έχει πάντα ένα μολύβι στο χέρι για να υπογραμμίζει τα βασικά σημεία του μαθήματος^.τις λέξεις κλειδιά,  που θα τον βοηθήσουν να βγάλει και τις βασικές ερωτήσεις. Τον τρόπο αυτόν έχω αρχίσει ήδη να τον δουλεύω στην τάξημε τα παιδιά, κάνοντας ανάλογες ασκήσεις εντοπισμού των βασικών λέξεων, που θα  χρησιμοποιηθούν για τη σύνταξη των βασικών ερωτήσεων.

Θα ήθελα να σας επιστήσω την προσοχή να μη διαβάζετε μαζί με τα παιδιά σας τα καθημερινά μαθήματα. Μόνο να τους λύνετε, αν μπορείτε, κάποιες απορίες που μπορεί να προκύψουν κατά τη μελέτη και τίποτε περισσότερο.

Γνωρίζω γονείς, που τα παιδιά τους είναι στο Γυμνάσιο και διαβάζουν μαζί την Ιστορία, τα Θρησκευτικά, τη Γεωγραφία, κ.τ.λ. Αυτό είναι μεγάλο λάθος. Ούτε χρειάζεται να επαναλαμβάνεται συνεχώς στα παιδιά σας «διαβάστε και διαβάστε». Το θέμα είναι τα παιδιά από μόνα τους να έχουν την ευθύνη του διαβάσματος. Τον καθημερινό έλεγχο είναι καλύτερα να τον αφήσετε σε μένα. Αν, όμως, θέλετε να κάνετε και εσείς κάποιον έλεγχο, θα πρέπει πρώτα να διαβάσετε το μάθημα και μετά να τους υποβάλετε κάποιες βασικές ερωτήσεις. Αν κάποιοι μαθητές έρχονται αδιάβαστοι, σίγουρα δεν θα αισθάνονται άνετα, όταν οι περισσότεροι συμμετέχουν στο μάθημα με τις βασικές ερωτήσεις κι αυτοί μένουν αμίλητοι. Θα τους γίνει φυσικά και η ανάλογη παρατήρηση την ώρα που πρέπει. «Γιατί Νίκο δε συμμετέχεις στο μάθημα; Καθώς φαίνεται ούτε στην παράδοση πρόσεχες χθες, ούτε και στο σπίτι σου ασχολήθηκες με τις βασικές ερωτήσεις. Γιατί;» Τέτοιου είδους παρατηρήσεις από μένα, φέρνουν συνήθως θετικό αποτέλεσμα. Σε αυτούς, όμως, που επιμένουν να είναι αδιάφοροι, θα προσπαθήσω σε βάθος χρόνου με ανάλογες παιδαγωγικές ενέργειες να καταφέρω να τους κεντρίσω το ενδιαφέρον να ασχοληθούν με τα μαθήματα.          

Έχω παρατηρήσει τα προηγούμενα χρόνια σε μερικούς μαθητές να δημιουργείται ένας ανταγωνισμός, για το ποιος θα είναι ο καλύτερος μαθητής στην τάξη και να προετοιμάζονται συστηματικά στα παρακάτω μαθήματα. Ο ανταγωνισμός αυτός δεν έχει σχέση με την ευγενή άμιλλα, κι όταν το αντιλαμβάνομαι προσπαθώ να τους εξηγήσω ότι τις ικανότητές του ο καθένας μπορεί να τις δείξει με χίλιους άλλους τρόπους και όχι κάνοντας επίδειξη «εξυπνάδας» στο παρακάτω μάθημα, που το έχει προετοιμάσει από το σπίτι.

Έχω παρατηρήσει ακόμη ότι πολλοί γονείς πάτε να δημιουργήσετε ένα δεύτερο απογευματινό σχολείο με τα φροντιστήρια και τις δραστηριότητες, που υποχρεώνετε τα παιδιά σας να συμμετέχουν. Αυτό δεν θα σας το έλεγα, αν δεν είχα κάποια παράπονα από μερικά παιδιά, όταν βάζω κάποια εργασία για το σπίτι^. ενώ η εργασία απαιτεί λίγο χρόνο, μου λένε ότι το απογευματινό τους πρόγραμμα είναι φορτωμένο. Το φροντιστήριο έχει νόημα μόνο σε μαθητές που έχουν σοβαρές ελλείψεις. Οι άλλοι, όταν έρθει η ώρα για να δώσουν εξετάσεις εισαγωγής στο Πανεπιστήμιο, δυστυχώς, θέλουν δε θέλουν θα κάνουν φροντιστήριο. Δεν είναι ανάγκη, λοιπόν, να αρχίσουν από τώρα. Πότε θα παίξουν; Το παιχνίδι είναι εξίσου σημαντικό με τα μαθήματα. Δε θα καταργήσουμε και την παιδική ηλικία! 

Θα ήθελα ακόμη να σας επισημάνω το εξής: Να μην απουσιάζουν τα παιδιά από το σχολείο, χωρίς να υπάρχει σοβαρός λόγος. Μην παρατείνετε τις αργίες. Μόνο λόγοι υγείας πρέπει να κρατάνε το παιδί στο σπίτι. Το μάθημα που γίνεται στην τάξη, αν χαθεί, δεν αναπληρώνεται, ακόμη κι αν η γνώση δοθεί στο σπίτι. Δεν εννοώ βέβαια το μάθημα που κάνω εγώ δεν αναπληρώνεται. Κάποιος από σας, μια έννοια μπορεί να τη διδάξει καλύτερα από εμένα. Όμως, το σπίτι σας δεν μπορείτε να το κάνετε τάξη, ούτε ο γονέας – ακόμη κι αν είναι εκπαιδευτικός – μπορεί να πάρει τη θέση τη δική μου. Αυτό το βλέπω καθαρά και με το γιο μου, όταν πάω να του κάνω κάτι παραπάνω ή διαφορετικό από αυτό που τους είπε η δασκάλα τους, προσκρούω συνήθως στη φράση του : «Η δασκάλα μας το είπε έτσι». Λοιπόν, μην έχουμε αυταπάτες, ο δάσκαλος είναι δάσκαλος και ο γονέας είναι γονέας. Ένα μπράβο δικό μου στην τάξη έχει πολύ μεγαλύτερη αξία από πολλά δικά σας μπράβο, γιατί το δικό μου απονέμεται παρουσία όλων των συμμαθητών. Βέβαια και το δικό μου μπράβο, όταν απονέμεται ιδιαιτέρως, δεν έχει τόσο μεγάλη αξία. Αν για παράδειγμα κάποιος μαθητής παραδώσει κάποια χρήματα που βρήκε και του πει ο δάσκαλος ιδιωτικά «μπράβο», παραμένει μεταξύ τους και δε λέει πολλά πράγματα. Αν, όμως, ο δάσκαλος επαινέσει το μαθητή στην τάξη ή μπροστά σε όλο το σχολείο, αντιλαμβάνεστε ότι η βαρύτητα των λέξεων είναι άλλη. Το σπίτι, λοιπόν, δεν έχει αυτά τα πλεονεκτήματα. 

Εν κατακλείδι, το μάθημα, ο έπαινος, το παιχνίδι, το χιούμορ και οτιδήποτε άλλο γίνεται στην τάξη, είναι κάτι που δεν αναπληρώνεται για το μαθητή που απουσιάζει. Χάνεται οριστικά. Συνήθως οι μαθητές που δικαιολογημένα απουσιάζουν από την τάξη και μαθαίνουν για ένα ωραίο περιστατικό που έγινε, στεναχωριούνται που ήταν απόντες εκείνη την ημέρα.     

Η παιδαγωγική σχέση δασκάλου-μαθητή είναι καθοριστική στη μάθηση και γίνεται πιο δυνατή και ουσιαστική, όταν ενισχύεται και από τη δική σας παρουσία στις προκαθορισμένες συναντήσεις μας. Να έρχεστε, λοιπόν, όταν κάνω τις συναντήσεις αυτές κι αν ακόμη το παιδί σας πάει πολύ καλά και ακούτε συνεχώς τα ίδια καλά λόγια. Κι όταν δεν πάει καλά, πάλι να έρχεστε, χωρίς να ντρέπεστε για τις μαθησιακές δυσκολίες του. Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν,  για το παιδί σας είτε πάει καλά στα μαθήματα είτε όχι να είστε συνεπείς στο κάλεσμα μου. Η αδιαφορία έχει πολλές παρενέργειες. 

Να αποφεύγετε να έρχεστε στα διαλείμματα, όχι γιατί είναι κόπος για μένα να σας ενημερώσω^. αλλά να ξέρετε ότι θα είναι μια σύντομη και πρόχειρη ενημέρωση. Βέβαια δε θα πω κάτι το ανεύθυνο, αλλά όμως δε θα είναι η ενημέρωση που θέλω εγώ να κάνω. Δεν μπορώ μόλις βγαίνω από την τάξη, κουρασμένος μερικές φορές, πριν προλάβω να πάρω μια ανάσα, να θυμηθώ ακριβώς αυτά που θέλω να σας πω. Ενώ την προκαθορισμένη ημέρα, όπως βλέπετε, έχω τις σημειώσεις μου και το φάκελο που έχω δημιουργήσει για κάθε μαθητή. Ύστερα, είναι και κάτι άλλο: Αυτά που σας λέω τόση ώρα τώρα, είναι δυνατόν να τα πω ξεχωριστά στον καθένα σας στα λίγα λεπτά του διαλείμματος; Όταν, λοιπόν, δεν θα μπορέσετε να έρθετε για κάποιο σοβαρό λόγο την προκαθορισμένη ημέρα, αυτό το κενό στη συνεργασία μας δύσκολα μπορεί να αναπληρωθεί.   

Ένα άλλο θέμα που θέλω να συζητήσω μαζί σας – και να έχω την έγκρισή σας – είναι η δημιουργία δανειστικής βιβλιοθήκης στην τάξη μας. Η βιβλιοθήκη θα δημιουργηθεί φέρνοντας ο κάθε μαθητής τρία βιβλία από το σπίτι του. Εννοείται βέβαια ότι δεν θα είναι βιβλία προπαγάνδας (κομμάτων ή θρησκευτικών οργανώσεων), αλλά λογοτεχνικά.

Η δανειστική βιβλιοθήκη στο σχολείο διαφέρει από τη βιβλιοθήκη που έχουν τα παιδιά στο σπίτι. Παρατηρούσα πέρυσι, που είχα την ΣΤ` τάξη, πως ένα βιβλίο που άρεσε σε κάποιον μαθητή, το διαφήμιζε στους συμμαθητές του και γινόταν ανάρπαστο από τη βιβλιοθήκη. Ίσως να έχουν τα βιβλία κάποια σχετική φθορά, όταν θα τα ξαναφέρουν στο σπίτι με τη λήξη του διδακτικού έτους, αλλά είναι προτιμότερο από το να μένουν αχρησιμοποίητα στη βιβλιοθήκη του σπιτιού. Είμαι σίγουρος ότι η δανειστική βιβλιοθήκη για πολλά παιδιά θα γίνει η αφορμή να έρθουν για πρώτη φορά σε επαφή με το εξωσχολικό βιβλίο. Κι όπως καταλαβαίνετε, τα παιδιά που θα αποχτήσουν την καλή συνήθεια να διαβάζουν την πλούσια λογοτεχνική μας κληρονομιά, δε θα πάνε μόνον καλά στα μαθήματα, αλλά και στη ζωή.   

Όταν θα συζητήσω κατ` ιδίαν με τον καθένα σας και χωρίς να θέλω να αναμειχθώ στα οικογενειακά σας, αν νομίζετε ότι πρέπει να γνωρίζω κάτι περισσότερο για να κατανοήσω καλύτερα τη συμπεριφορά του παιδιού σας, μη διστάσετε να μου το πείτε.

Και κάτι  ακόμη: Αν στην πορεία δημιουργηθεί κάποιο παράπονο ή κάποια κατά την άποψή σας αδικία – το λανθάνειν ανθρώπινο – να μου μιλήσετε ευθέως εδώ μπροστά σε όλους ή κατ` ιδίαν,  και όχι να ακούγονται διάφοροι ψίθυροι δεξιά κι αριστερά. Αν πράγματι έχω κάνει κάποιο λάθος, άθελά μου, καλύτερα να το ακούσω από σας. Καλό θα μου κάνει.

Αν έχετε κάποια απορία ή παρατήρηση ή αντίρρηση σε αυτά που είπα, πολύ ευχαρίστως να σας ακούσω”.

(Ακολούθησε συζήτηση με τους γονείς.)  

Ενημέρωση γονέων στο τέλος του Α` Τριμήνου

Ε` τάξη, σχολικό έτος 1991-1992

1^ο Δημοτικό Σχολείο Παιανίας  

Στη συνέχεια σας παρουσιάζω την εισήγησή μου που έκανα στους ίδιους τους γονείς, όταν τους κάλεσα με τη λήξη του Α` τριμήνου για να τους δώσω τη βαθμολογία:

“Πριν σας δώσω τους ελέγχους και ενημερώσω τον καθένα σας χωριστά, θα ήθελα να σας πω μερικά πράγματα για τη βαθμολογία. 

Η βαθμολογία πιστεύω ότι είναι ένα  κίνητρο για το μαθητή, αν βέβαια δε λειτουργεί τιμωριτικά από το δάσκαλο, αλλά ούτε και απαξιωτικά με το να παίρνουν όλοι οι μαθητές άριστα. Όση ζημιά γίνεται με το να αδικήσεις κάποιο μαθητή βάζοντας μικρότερο βαθμό από αυτόν που αξίζει, το ίδιο και χειρότερο γίνεται με το να βάλεις πολύ μεγαλύτερο βαθμό. Βέβαια, μιλάω για μεγάλες βαθμολογικές αποκλίσεις Τώρα, αν εγώ βαθμολόγησα «9» και κάποιος άλλος δάσκαλος «8», νομίζω ότι σωστά βαθμολογήσαμε και οι δύο.

Δυστυχώς, σήμερα αρκετοί εκπαιδευτικοί πολύ απλόχερα βάζουν άριστα σχεδόν σε όλους τους μαθητές, με αποτέλεσμα να δημιουργούν από άλλη παράμετρο το αίσθημα της αδικίας στην τάξη. Οι περισσότεροι μαθητές καταλαβαίνουν ότι το μεγάλο βαθμό που πήραν δεν τον άξιζαν, όπως γνωρίζουν και ποιοι έπρεπε να πάρουν άριστα. Η βαθμολογία σε αυτή την περίπτωση πλήττει το κύρος του δασκάλου και ισοπεδώνει τους μαθητές, εφόσον καταργεί την αρετή της διάκρισης.

Ως δάσκαλος προσπαθώ να βρω τη χρυσή τομή στη βαθμολογία, δηλαδή και το μήνυμα να στείλω με το βαθμό που θα βάλω και να μην απογοητεύσω το μαθητή. Για το λόγο αυτό μίλησα αναλυτικά στους μαθητές για τη βαθμολογία. Τους εξήγησα τον τρόπο που βαθμολογώ, που έχει να κάνει με το αν προσέχουν στο μάθημα, αν συμμετέχουν, αν φέρνουν βασικές ερωτήσεις, αν γράφουν καλά στα tests, αν προσπαθούν στο σχολείο και στο σπίτι κ.τ.λ. Τους έκανα σαφές ότι αν δεν έχουν γράψει καλά σε ένα test, δε σημαίνει ότι θα πάρουν και μικρό βαθμό. Ο τελικός βαθμός θα είναι ο μέσος όρος όλων αυτών των παραμέτρων που ανέφερα. Πιστεύω ότι οι μαθητές μου  έχουν καταλάβει πολύ καλά τον τρόπο βαθμολόγησης και θα έλεγα ότι διαισθάνονται τους βαθμούς που θα πάρουν σήμερα.

Να σας πω την αλήθεια ότι δυσκολεύομαι αρκετά με τη βαθμολογία. Προσπαθώ από τη μια να στείλω ένα ρεαλιστικό μήνυμα σύμφωνα με τα tests, την προφορική συμμετοχή και την προσπάθεια και από την άλλη δε θέλω να απογοητεύω τους μαθητές με μικρούς βαθμούς, αλλά ούτε και να τους δημιουργώ ψευδαισθήσεις με μεγάλους βαθμούς, που δεν τους αξίζουν. Για το λόγο αυτό οι βαθμοί που έβαλα σε μερικούς μαθητές, παρουσιάζουν διαφορά από μάθημα σε μάθημα. Για παράδειγμα, αν ένα βασικό  μάθημα το βαθμολόγησα με «7», κάποια άλλα δευτερεύοντα μαθήματα τα βαθμολόγησα με «9» ή  «10». Με αυτόν τον τρόπο και το ρεαλιστικό μήνυμα εστάλη και η γενική βαθμολογία δε στεναχώρησε το μαθητή, εφόσον είδε την προσπάθειά του σε αρκετά μαθήματα να αμείβεται.

Πιστεύω, όταν η βαθμολογία είναι ρεαλιστική, δίνει κίνητρα για περισσότερη μελέτη. Θέλω να ακούσω και την άποψή σας στο θέμα αυτό. Πάντως, θεωρώ ότι και εσείς θα συμβάλλετε στο να λειτουργήσει ή να μη λειτουργήσει ως κίνητρο μελέτης η βαθμολογία, ανάλογα με τη στάση που θα κρατήσετε βλέποντας τους βαθμούς. Και εξηγούμαι: Αν δείτε κάποιο χαμηλό βαθμό – που σχεδόν όλοι σαν μαθητές έχουμε πάρει – δεν χρειάζεται να αρχίσετε τις παρατηρήσεις, «τι βαθμός είναι αυτός, δε ντρέπεσαι κ.τ.λ.» Δεν λέω, όμως, να αδιαφορήσετε και να μην πείτε τίποτε. Ο μικρός βαθμός να γίνει αιτία ο μαθητής να προσπαθήσει περισσότερο. Και το αντίθετο, στον υψηλό βαθμό δεν πρέπει να δείξετε υπέρμετρη χαρά και να επαναπαυθείτε. Πάντα πρέπει οι μαθητές να προσπαθούν να γίνονται ακόμη καλύτεροι. Δε λέω φυσικά να μη συγχαρείτε το παιδί σας ή να μην το φιλήσετε, όχι όμως υπερβολές. 

Ύστερα, πρέπει να τονίζετε στα παιδιά σας ότι βαθμοί αλλάζουν και προς τα πάνω και προς τα κάτω, ανάλογα με την προσπάθεια του καθενός.

 Σε ένα άλλο θέμα που θα ήθελα να μείνω, είναι η αυτοαξιολόγηση, δηλαδή, στο να καταφέρνουν οι μαθητές να βαθμολογούν αντικειμενικά τα tests που γράφουν. Πιστεύω σε αυτόν τον τομέα κάναμε καλή δουλειά στην τάξη. Γνωστοποίησα εκ των προτέρων στους μαθητές, το πόσο βαθμολογείται η κάθε άσκηση. Παίρνοντας,  λοιπόν,  στα χέρια τους το γραπτό, που ήταν διορθωμένο από μένα, (δίχως, όμως, να αναγράφεται η βαθμολογία), το βαθμολόγησαν. Οι περισσότεροι έβαλαν την ίδια με εμένα βαθμολογία. Αξιοπρόσεκτο είναι ότι ορισμένοι μαθητές, έβαλαν μικρότερο βαθμό από τον δικό μου. 

Η αυτοαξιολόγηση, λοιπόν, βοηθάει το παιδί να εκτιμήσει μόνο του την επίδοσή του και να μην έχει το αίσθημα της αδικίας. Μερικές φορές κάποια παιδιά νομίζουν ότι αδικούνται, αλλά τις περισσότερες φορές έχουν άδικο. Κι αυτό γίνεται, γιατί δεν τους έχει δοθεί η ευκαιρία στην τάξη να αξιολογήσουν τον εαυτό τους, όπως προανέφερα. Ύστερα να μην ξεχνάμε και το γεγονός ότι τα παιδιά πολύ εύκολα δικαιολογούν τον εαυτό τους. Μερικές φορές τα αδικαιολόγητα αυτά παράπονα τα συμμερίζεστε και εσείς οι γονείς και μάλιστα, χωρίς να ακούσετε πρώτα την άποψη του δασκάλου.

Μερικοί γονείς κάνετε και το λάθος να συγκρίνετε τους βαθμούς του παιδιού σας με τους βαθμούς των άλλων παιδιών και να βγάζετε στη συνέχεια το συμπέρασμα ότι το παιδί σας αδικήθηκε. Το λέω αυτό, όχι γιατί έχω στο νου μου κάποιο συγκεκριμένο περιστατικό που σας αφορά, αλλά γιατί ακούγονται μερικές φορές τέτοιες απόψεις. Κι όταν όλες αυτές οι συζητήσεις περί αδικίας γίνονται μπροστά στα παιδιά, είναι ό,τι το χειρότερο^. το παιδί νιώθει αδικημένο – αφού συμφωνούν και οι γονείς του – και σίγουρα κλονίζεται η εμπιστοσύνη προς το δάσκαλό του με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Αν ποτέ συμβεί να νιώσετε το αίσθημα της αδικίας, σας παρακαλώ πολύ να έρθετε να συζητήσουμε το θέμα. Το ίδιο λέω και στα παιδιά να μου πουν, αν πιστεύουν ότι έχουν αδικηθεί σε κάποιο μάθημα. Με το να μειώνετε το δάσκαλο  στα μάτια του παιδιού σας, κατά βάση πλήττεται το παιδί σας και σε καμιά περίπτωση το δάσκαλο.

Αν έχετε να κάνετε κάποιο σχόλιο για όλα αυτά που σας είπα, ευχαρίστως να σας ακούσω.  Αν ακόμη, κάποιοι θέλετε να μου πείτε κατ` ιδίαν μερικά πράγματα, αυτό μπορεί να γίνει στην ατομική ενημέρωση που θα ακολουθήσει.” 

(Ακολούθησε συζήτηση με τους γονείς για αρκετή ώρα και στη συνέχεια έδωσα τους ελέγχους προόδου και τους ενημέρωσα ατομικά).  

Ενημέρωση γονέων με τη λήξη του διδακτικού έτους

Ε` τάξη, σχολικό έτος 1991-1992

1^ο Δημοτικό Σχολείο Παιανίας 

Σας παρουσιάζω την εισήγηση που έκανα πάλι στους ίδιους γονείς με τη λήξη του διδακτικού έτους, δίνοντας τους ελέγχους του Γ` τριμήνου:

“Αισίως φθάσαμε στο τέλος της χρονιάς. Πιστεύω ότι είχαμε μια καλή συνεργασία όλο το χρόνο και οφείλεται κατά κύριο λόγο στην καθολική συμμετοχή σας στις συναντήσεις μας. Το ίδιο πρέπει να κάνετε και του χρόνου στην ΣΤ` τάξη, αλλά και αργότερα στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο. Να νιώθουν τα παιδιά την ανάσα σας, με την καλή έννοια φυσικά.

Τα παιδιά αισθάνονται πολύ άσχημα, όταν απουσιάζετε από τις ενημερώσεις που κάνει ο δάσκαλος. Θεωρώ απαραίτητο ένας από τους δύο γονείς ή έστω ο παππούς ή η γιαγιά να δίνουν το παρόν. Όταν οι γονείς συστηματικά δεν ενημερώνονται από το δάσκαλο, φυσικό κι επόμενο είναι τα παιδιά να αδιαφορούν για τα μαθήματα και να ισχυρίζονται ότι αδικούνται για να δικαιολογούν τους μικρούς βαθμούς.

 Θα μου πείτε, γιατί σας τα λέω αυτά από τη στιγμή που είστε συνεπείς όλο το χρόνο. Ίσως από την επιθυμία μου να έχω την ίδια συμμετοχή και τον επόμενο χρόνο στην ΣΤ` τάξη.

Από τις πρώτες μας συναντήσεις, αν θυμάστε, σας είχα επισημάνει ότι θα πρέπει να είστε προσεκτικοί, όταν συζητάτε με τα παιδιά σας για τη βαθμολογία. Φοβάμαι ότι μερικοί δε με άκουσαν και άγχωσαν τα παιδιά τους. Αυτό φαινόταν περισσότερο, όταν έγραφαν κάποιο test. Τους κυρίευε το άγχος, μήπως δεν πάνε καλά.

Τα παιδιά που πήραν μεγάλους βαθμούς, πρέπει να καταλάβουν ότι πρέπει να συνεχίσουν την προσπάθειά τους για να μείνουν στην κορυφή κι αυτοί που πήραν μικρότερους βαθμούς να μελετήσουν περισσότερο και να κάνουν συχνότερες επαναλήψεις. Δεν χρειάζονται απογοητεύσεις και επιπλήξεις, αλλά προσπάθεια. Η φράση του Αριστοτέλη, που την έχουν γράψει στο τετράδιο Βασικών Σημειώσεων τα λέει όλα: «Της Παιδείας οι μεν ρίζες είναι πικρές, οι δε καρποί γλυκείς». Αν κάποια παιδιά σε μερικά μαθήματα, παρόλη την προσπάθειά τους δεν τα πήγαν και τόσο καλά, θα είναι λάθος να τα μαλώσετε. Αν και έχω φροντίσει σε αυτές τις περιπτώσεις να ανεβάσω λίγο τους βαθμούς, κυρίως στα δευτερεύοντα μαθήματα. 

Τώρα, που θα αρχίσουν σε λίγες ημέρες οι διακοπές, δε χρειάζεται μονότονα να λέτε στα παιδιά να διαβάζουν για να είναι έτοιμα στην ΣΤ` τάξη. Αφήστε τα παιδιά να παίξουν και να χαρούν το καλοκαίρι. Ήδη έκανα μια συζήτηση μαζί τους, λέγοντάς τους ότι δεν θα είναι άσχημη ιδέα, την περίοδο των θερινών διακοπών να έχουν μαζί τους κι ένα λογοτεχνικό βιβλίο.  Όσον αφορά τα μαθήματα του σχολείου, τους είπα το τελευταίο δεκαήμερο των διακοπών, ας ρίξουν μια ματιά στο Τετράδιο Βασικών Σημειώσεων για να επαναφέρουν στη μνήμη τους κάποιες βασικές γνώσεις.

Τη χρονιά που μας πέρασε, εκτός από τη διδακτέα ύλη του αναλυτικού προγράμματος συζητήσαμε στην τάξη και για τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ελληνική κοινωνία, κυρίως, στο μάθημα της Αγωγής του Πολίτη. Μίλησα για τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, το κάπνισμα, τις καταλήψεις στα Γυμνάσια και τα Λύκεια, κ.α. Το τι κατάφερα ο χρόνος θα το δείξει. Βέβαια, η αποτελεσματική αντιμετώπιση των κινδύνων αυτών, δεν εξαρτάται μόνον από εμένα, αλλά και από εσάς τους γονείς. Πάντως, ειλικρινά σας το λέω, αν τα παιδιά σας πρωταγωνιστήσουν στις καταλήψεις στο Γυμνάσιο και το Λύκειο, σίγουρα θα έχω αποτύχει στον τομέα αυτό.

Εκείνο που προσπάθησα – εσείς το γνωρίζετε καλύτερα από μένα αν το κατάφερα – είναι τα παιδιά σας να έρχονται με ευχαρίστηση στο σχολείο και όχι να το βλέπουν ως αγγαρεία. Ίσως να τα κούρασα λιγάκι με τα testsπου έβαζα. Πιστεύω, όμως, ότι η διαδικασία αυτή θα τα βοηθήσει στην ΣΤ` τάξη, αλλά και στο Γυμνάσιο.

Τέλος, πριν δώσω τη βαθμολογία και σας ενημερώσω ατομικά, αν έχετε κάποιο παράπονο, αν έχω κάνει κάποιο λάθος ή αν αδίκησα κάποιον και δεν το έχω αντιληφθεί, σας παρακαλώ πολύ να μου το πείτε. Καλό θα μου κάνει, ειλικρινά σας το λέω. Έχω διορθώσει πολλά πράγματα στο εκπαιδευτικό μου έργο από τις παρατηρήσεις των μαθητών μου, που εκμαίευσα από διάφορα θέματα που τους ανέθετα να αναπτύξουν.

Δε βλέπω κίνηση. Όλα  σωστά τα έκανα; Δεν το νομίζω. Τέλος πάντων… 

 (Πριν δώσω τους ελέγχους ακολούθησε, όπως πάντα, συζήτηση με τους γονείς και ατομική ενημέρωση.) 

Ενημέρωση γονέων με την έναρξη του διδακτικού έτους

Α` τάξη, σχολικό έτος 2000-2001

5^ο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων 

Στην Α` τάξη η πρώτη συνάντηση με τους γονείς καλύτερα είναι να γίνει την πρώτη ημέρα έναρξης των μαθημάτων, αμέσως μετά τον Αγιασμό. Πιθανή καθυστέρηση ίσως να δημιουργήσει προβλήματα στη συνέχεια. Ύστερα την ημέρα αυτή, συνήθως, βρίσκονται  και οι δύο γονείς στο σχολείο και την ευκαιρία αυτή ο δάσκαλος δεν πρέπει να τη χάσει.  

Στις 10 Σεπτεμβρίου 2000, στο 5^ο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων, αμέσως μετά τον Αγιασμό, συγκέντρωσα τα πρωτάκια μου στην αίθουσα διδασκαλίας, την οποία είχα προετοιμάσει κατάλληλα (χάρτες, αφίσες, καρτέλες, αριθμητήριο, κ.τ.λ.) και αφού τους κέρασα ένα γλυκό, κάναμε την πρώτη  γνωριμία μας. Σχεδόν όλα τα παιδιά είχαν πάει Νηπιαγωγείο και η πρώτη μας επικοινωνία ήταν πολύ καλή. Τους διηγήθηκα διάφορα ευχάριστα πράγματα που είχα προετοιμάσει και δημιούργησα ένα καλό κλίμα στην τάξη. Στη συνέχεια τους ανακοίνωσα ότι θα μιλήσω  στους γονείς τους.

Παραθέτω την πρώτη μου εισήγησή στους γονείς, όπως την έχω καταγράψει στο ημερολόγιό μου:

“Σας καλωσορίζω στην πρώτη μας συνάντηση. Ονομάζομαι Βασίλης Τασινός, έχω 20 χρόνια υπηρεσίας και είναι η πέμπτη φορά στη θητεία μου που αναλαμβάνω την Α` τάξη.

Θα ήθελα πρώτα να διαβάσω τα ονόματα των μαθητών για να γνωρίσω τους γονείς του κάθε παιδιού. [Ακολούθησε η ανάγνωση των ονομάτων.]  

Όπως βλέπω είστε όλοι εδώ και μάλιστα πολλά παιδιά εκπροσωπούνται και από τους δύο γονείς. Αυτό είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για το ξεκίνημά μας.  

Επειδή, το πώς θα ξεκινήσει ο μαθητής στην Α` τάξη θα είναι πολύ καθοριστικό για τη συνέχεια της μαθητικής του ζωής, για το λόγο αυτό φέτος πρέπει να έχουμε μια πολύ καλή συνεργασία. Κι αυτό θα το πετύχουμε, αν έρχεστε πάντα στις προκαθορισμένες συναντήσεις μας.

Θα ήθελα από την αρχή να σας επισημάνω ότι το βασικότερο στην Α` τάξη είναι η υπομονή, που πρέπει να επιδείξετε. Τα παιδιά σας είναι σίγουρο ότι θα μάθουν και να διαβάζουν και να γράφουν. Μαθαίνοντας, όμως, δεν πρέπει να αντιπαθήσουν το βιβλίο. Γι` αυτό δεν χρειάζεται να βιάζεστε και ούτε να φορτώνετε τα παιδιά με επιπλέον εργασίες. Ούτε πρέπει σε καμιά περίπτωση να εκνευρίζεστε, όταν τα διαβάζετε. Είναι προτιμότερο να τα αφήσετε αβοήθητα, παρά να τους προσφέρετε τέτοια «βοήθεια». Αυτό βέβαια, δε σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να έχουν ένα πρόγραμμα μελέτης στο σπίτι ή να τα αφήνετε από το μεσημέρι μέχρι το βράδυ να βλέπουν τηλεόραση. Εκείνο που δεν πρέπει να κάνετε ποτέ, είναι να μεταφέρετε το άγχος σας στα παιδιά ή ακόμη χειρότερα να χειροδικείτε, γιατί τα παιδιά σας δεν καταλαβαίνουν ή ξεχνάνε τα γράμματα ή δεν μπορούν να κάνουν μια μαθηματική πράξη. Επαναλαμβάνω, λοιπόν, ότι το βασικότερο στην Α` τάξη είναι η υπομονή. 

Πάμε τώρα στα μαθήματα. Ξεκινάω από τη Γλώσσα. Θα αρχίσουμε τα μαθήματα με το προαναγνωστικό στάδιο, κάνοντας ασκήσεις γραφής. Δε μαθαίνουμε, δηλαδή, ακόμη τα γράμματα, ασχέτως αν μερικές γραμμές που θα γράφουν τα παιδιά παριστάνουν κάποια γράμματα. Εκείνο που έχει σημασία στο στάδιο αυτό είναι να μάθουν τα παιδιά να γράφουν τις γραμμές αυτές με τη σωστή φορά, κρατώντας σωστά το μολύβι τους.

Ακολουθεί η γνωριμία με τα γράμματα και τις δίγραμμες και τρίγραμμες συλλαβές. Οι τριάντα δύο λέξεις που υπάρχουν στο βιβλίο της Γλώσσας, δεν ενδιαφέρουν αυτές καθ` εαυτές, αλλά το πρώτο τους γράμμα ή η πρώτη τους συλλαβή, που έχει διαφορετικό χρώμα από την υπόλοιπη λέξη. Κι αφού τελειώσουμε και με το δεύτερο μέρος του προαναγνωστικού σταδίου, θα περάσουμε στο κύριο μέρος του βιβλίου, όπου τα παιδιά θα μάθουν να διαβάζουν και να γράφουν. Εκείνο που θα ήθελα να σας επισημάνω στο στάδιο αυτό είναι ότι θα συναντάμε κάποιες λέξεις στην αρχή, όπως το «και», το «είναι», όπου δεν θα έχουν διδαχθεί το «αι» και το «ει». Αυτό μπαίνει σκόπιμα, όχι για να σας αγχώσει και να αρχίσετε να εξηγείτε αναλυτικά στο παιδί σας το «αι» και το «ει», πριν έρθει η ώρα του, αλλά για να μάθει το παιδί με την ολική μέθοδο κάποιες λέξεις, χωρίς ανάλυση και σύνθεση. Όλα τα παραπάνω θα γίνουν με μεγάλη υπομονή στην τάξη και θα δείτε πόσο γρήγορα, μέρα με τη μέρα, θα μάθουν τα παιδιά σας να γράφουν και να διαβάζουν.  Εκείνο που θέλω από σας είναι να ακολουθείτε τις οδηγίες μου για να έχουμε γρήγορα κι εύκολα το ποθητό αποτέλεσμα.

Επίσης θα ήθελα να προσέξετε από την αρχή τον τρόπο που θα διαβάζουν τα παιδιά, δηλαδή, να μην ξεχωρίζουν τις μονοσύλλαβες λέξεις από τις επόμενες λέξεις που ακολουθούν. Περισσότερα γι` αυτό το θέμα θα πούμε στην επόμενη συνάντησή μας.

Στο τέλος θα σας δώσω και δύο φωτοτυπίες από το βιβλίο του δασκάλου. Η πρώτη δείχνει τη φορά των γραμμάτων και η δεύτερη πως τα παιδιά θα μαθαίνουν αργότερα την Ορθογραφία.

Θα ήθελα ακόμη να σας επισημάνω το σωστό τρόπο, που πρέπει από την αρχή να μάθουν τα παιδιά να κρατούν το μολύβι. Έχω συναντήσει μαθητή στην ΣΤ` τάξη που κρατούσε το μολύβι σαν ακόντιο και να μην μπορεί να το διορθώσει. Στην Α` τάξη, όμως, είναι εύκολο για το δάσκαλο ή τους γονείς να παγιώσουν το σωστό τρόπο που πρέπει να κρατά ο μαθητής το μολύβι, δηλαδή, ανάμεσα στον αντίχειρα, στο δείκτη και στο μεσαίο δάκτυλο και σε απόσταση δύο περίπου εκατοστών από τη μύτη του μολυβιού.

Αν κάποιοι μαθητές είναι αριστερόχειρες,  παρακαλώ οι γονείς τους να παραμείνουν στο τέλος για τους δώσω επιπλέον οδηγίες.

Πάμε τώρα στα Μαθηματικά.

Το παιδί πολύ εύκολα μπορεί να κατανοήσει την έννοια των αριθμών και των αριθμητικών πράξεων. Η καθημερινή συζήτηση στο σπίτι μπορεί να είναι  ασκήσεις μαθηματικών, που θα συνοδεύονται από χειροπιαστά παραδείγματα. Ζητάμε από το παιδί να μας δώσει συγκεκριμένο αριθμό κάποιων αντικειμένων ή να τα μοιράσει σε κάποιους άλλους ή να αφαιρέσει κάποια αντικείμενα και στη συνέχεια να τα προσθέσει. Γι` αυτό όταν βοηθάτε τα παιδιά σας στα Μαθηματικά, επιβάλλεται να έχετε ένα μικρό αριθμητήριο ή ξυλάκια ή κάποια άλλα αντικείμενα. Το ίδιο θα γίνεται κι εδώ στην τάξη. Το παιδί θα μετράει συγκεκριμένα αντικείμενα, θα τα προσθέτει και θα τα αφαιρεί και αργότερα θα τα πολλαπλασιάζει  και θα τα διαιρεί.

 Όσον αφορά το μάθημα της «Μελέτης του Περιβάλλοντος» δεν χρειάζεται να ασχοληθείτε καθόλου στο σπίτι. Θα γίνεται μια συζήτηση εδώ στην τάξη με αφορμή τις εικόνες του βιβλίου, για να καλλιεργείται περαιτέρω η προφορική έκφραση των μαθητών.

Τα τετράδια που θα αγοράσετε είναι αυτά, που έχω γράψει στον πίνακα: Τρία τετράδια Ελληνικών, από τα οποία ένα θα είναι Γραφής, ένα Ορθογραφίας και ένα Σκέφτομαι και Γράφω (θα χρησιμοποιήσουμε πρώτα το τετράδιο Γραφής και σταδιακά τα άλλα δύο), ένα τετράδιο  Μαθηματικών, ένα τετράδιο Πρόχειρο, όπου θα κάνουν τις πρώτες προσπάθειες γραφής των γραμμάτων και θα το χρησιμοποιούν για ό,τι άλλο προκύπτει (στο Πρόχειρο θα γράφω κι εγώ, όταν θέλω να επικοινωνήσω μαζί σας) και ένα μπλοκ Ζωγραφικής. Το μπλοκ αυτό να έχει μόνον λευκές σελίδες για να ζωγραφίζουν ελεύθερα τα παιδιά και όχι να έχει τυπωμένα σχέδια για χρωμάτισμα, τα οποία ακυρώνουν τη φαντασία τους και περιορίζουν τη σκέψη τους σε συγκεκριμένο περίγραμμα.

Θα ήθελα να αγοράσετε για το μάθημα των Μαθηματικών και ένα μικρό Αριθμητήριο που να χωράει στη σάκα ή ξυλάκια που υπάρχουν στα βιβλιοπωλεία. Ακόμη να αγοράσετε πλαστελίνες για να φτιάχνουν στο μάθημα των Τεχνικών γράμματα, λέξεις, αριθμούς ή ό,τι άλλο θέλουν.

Να μην ξεχάσω και κάτι ακόμη: Όσοι δεν έχετε πάει το παιδί σας στον οφθαλμίατρο, πρέπει χωρίς καθυστέρηση  να το κάνετε.

Σας ευχαριστώ που ήσασταν όλοι στην πρώτη μας συνάντηση και ελπίζω και περιμένω την ίδια συμμετοχή και στις επόμενες συναντήσεις μας. Είναι απαραίτητη η παρουσία σας. Αυτό μην το ξεχνάτε. Αν κάτι δεν καταλάβατε ή έχετε κάποια απορία, ευχαρίστως να σας ακούσω”.

(Ακολούθησε συζήτηση με τους γονείς)                      

 Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 20 Ιουνίου 2013

Το να γράψεις κάτι θετικό για τον εαυτό σου, ίσως να φανεί εγωιστικό, μπορεί και ματαιόδοξο. Έχοντας υπόψη την παράμετρο αυτή, θα τολμήσω να γράψω το παρακάτω κείμενο, γιατί πιστεύω ότι κάτι έχει να προσφέρει.

Στις 31 Μαρτίου 1994, ημέρα Πέμπτη, με πήρε τηλέφωνο στο 1^ο Δημοτικό σχολείο Παιανίας που υπηρετούσα ως δάσκαλος, ο Προϊστάμενος του 5^ου Γραφείου Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής και μου ανακοινώνει ότι με έχει συμπεριλάβει στις καταστάσεις των εκπαιδευτικών, που θα παρακολουθήσουν το 2^ο κύκλο της τρίμηνης περιοδικής επιμόρφωσης από τις 4 Απριλίου 1994 μέχρι 30 Ιουνίου 1994. Τη Δευτέρα, μου είπε, πρέπει να βρίσκεσαι στο Περιφερειακό Επιμορφωτικό Κέντρο Ανατολικής Αττικής στην Κηφισιά.

Αιφνιδιάστηκα από την ενέργεια αυτή του Προϊσταμένου μου και του απάντησα ότι θέλω πολύ να παρακολουθήσω την επιμόρφωση, αλλά θα ήθελα αυτό να γίνει τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, στον 3^ο κύκλο επιμόρφωσης, ώστε να μην εγκαταλείψω την τάξη μου, τρεις μήνες πριν τη λήξη των μαθημάτων. Εξάλλου, του είπα, με βρίσκεται εντελώς απροετοίμαστο να εγκαταλείψω την τάξη μου σε δύο ημέρες.

Δεν εισακούστηκε η παράκλησή μου και ως εκ τούτου, έπρεπε να αποχωριστώ – με πόνο ψυχής – τους μαθητές μου, που είχα στην ΣΤ`₁ τάξη του 1^ου  Δημοτικού Σχολείου Παιανίας.

Την ίδια μέρα, λοιπόν, ανακοίνωσα το γεγονός στους μαθητές μου. Θλίψη  έπεσε στην τάξη και δέχτηκα τις επίμονες παρακλήσεις τους να μην τους εγκαταλείψω.  Τους εξήγησα ότι η μετακίνηση έγινε εν αγνοία μου, προσπάθησα να την αποτρέψω, αλλά δεν τα κατάφερα.

Από την έντονη συναισθηματική πίεση που ένιωσα, το βράδυ δεν μπόρεσα να κοιμηθώ. Διαρκώς εναλλασσόταν στο νου μου τα θλιμμένα πρόσωπα των μαθητών μου.   

Την Παρασκευή επαναλήφτηκαν με μεγαλύτερη ένταση οι παρακλήσεις τους. Και πάλι τους εξήγησα ότι δεν ήταν επιλογή δική μου να εγκαταλείψω την τάξη, πριν τη λήξη των μαθημάτων.

Νόμισα ότι τα παιδιά κατάλαβαν ότι δεν περνούσε πλέον από το χέρι μου να κάνω τίποτε. Τους αποχαιρέτησα και τους είπα ότι θα συναντηθούμε στις 15 Ιουνίου, τελευταία ημέρα λειτουργίας του σχολείου.

Την επόμενη ημέρα, Σάββατο πρωί, ενώ καθόμουν στο γραφείο του σπιτιού μου, άκουσα δυνατές φωνές από το δρόμο. Ανοίγω το παράθυρο και τι να δω! Οι μαθητές μου είχαν ανοίξει ένα μεγάλο πανό, που έγραφε: «Βασίλης Τασινός ήταν ο πιο καλός». Το ίδιο σύνθημα φώναζαν με δύναμη και πάθος, κάνοντας την ύστατη προσπάθεια να με πείσουν να παραμείνω στο σχολείο. Ήταν μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές που έζησα ως δάσκαλος. Δεν το κρύβω, λύγισα, μου ξέφυγαν δάκρυα, προσπάθησα γρήγορα να συνέλθω για να μην καταλάβουν οι μαθητές τη φόρτισή μου και τους κάλεσα στο σπίτι. Όλοι τους κρατούσαν από ένα λουλούδι και μου το πρόσφεραν. Ξανά οι ίδιες συγκινητικές, παρακλήσεις τους! Άπλωσαν το πανό στον τοίχο του σαλονιού και μου ζήτησαν να βγάλουμε μερικές αναμνηστικές φωτογραφίες. Όπως έμαθα από  τη συζήτηση που είχα μαζί τους, εμπνευστής της ιδέας για «διαδήλωση στο σπίτι» ήταν ο Σόλων, ο οποίος με το «επιτελείο του» επικοινώνησε με τους μισούς περίπου μαθητές(τους άλλους δεν τους βρήκε, γιατί δεν ήταν σπίτι τους) για να φτιάξουν το πανό και να διεκδικήσουν δυναμικά το δάσκαλό τους.

Την επόμενη ημέρα, Κυριακή πρωί, ήρθαν και οι υπόλοιποι μαθητές στο σπίτι μου (μερικοί ήρθαν για δεύτερη φορά), προσφέροντάς μου ο καθένας τους και από ένα λουλούδι, με το ίδιο αίτημα να παραμείνω στο σχολείο. Μετά τη δύσκολη συζήτηση που είχα και με τη δεύτερη ομάδα των μαθητών μου, βγάλαμε μερικές αναμνηστικές φωτογραφίες. Για να αποφορτίσω λίγο την ατμόσφαιρα, έβαλα το μαγνητόφωνο και στήσαμε το χορό.

Με αυτόν τον τρόπο αποχαιρέτησα – τρεις μήνες πριν τη λήξη των μαθημάτων – την ΣΤ`₁ τάξη του 1^ου  Δημοτικού Σχολείου Παιανίας.

Το πανό των μαθητών μου το έχω φυλαγμένο στην αρχειοθήκη του σπιτιού μου και μου θυμίζει πάντα, τη μεγάλη αγάπη που εισέπραξα  από μια τάξη, που την είχα μόλις έξι μήνες.

Να είστε πάντα καλά, αγαπημένοι μου μαθητές!!!      

  Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 19 Ιουνίου 2013

Είναι απίστευτη η αγάπη που εισπράττει ο δάσκαλος από τους μαθητές του, όταν πραγματικά τον νιώθουν κοντά τους.

Το περιστατικό που θα σας αφηγηθώ διαδραματίστηκε στο 7^ο Δημοτικό Σχολείο Περάματος το 1985, την τελευταία ημέρα του διδακτικού έτους.

Η Ευδοξία, μαθήτριά μου στην ΣΤ` τάξη, όταν της έδωσα τον έλεγχο προόδου, χωρίς να το περιμένω, με αιφνιδίασε φιλώντας μου τα χέρια. «Μα τι κάνεις!», της λέω. «Σας ευχαριστώ, κύριε, γι` αυτά που κάνατε για μένα τη φετινή χρονιά», μου απάντησε. 

Τι έκανα, όμως, για την Ευδοξία, που ένιωσε την ανάγκη να εκφράσει με αυτόν τον ασυνήθιστο τρόπο την ευγνωμοσύνη της; Ειλικρινά το λέω, δεν έκανα τίποτε το εξαιρετικό, τίποτε το κουραστικό, όπως θα δείτε παρακάτω.

Όταν ξεκίνησαν τα μαθήματα, το Σεπτέμβριο του 1984, η Ευδοξία δεν ήξερε ούτε  να διαβάζει ούτε και να γράφει. Διαπίστωσα ότι είχε ένα μικρό πρόβλημα δυσλεξίας. Γνώριζε τα γράμματα, όχι όμως τα δίψηφα σύμφωνα και δίψηφα φωνήεντα.

Δεν ήθελα με κανέναν τρόπο να περάσει η χρονιά και η Ευδοξία να μη μάθει ανάγνωση και γραφή.

Συζήτησα μαζί της και της είπα, αν θέλει φέτος μαζί μου να προσπαθήσει να μάθει να διαβάζει και να γράφει, όπως τα άλλα παιδιά. Με χαρά το δέχτηκε, λέγοντάς μου ότι θα κάνει οτιδήποτε της λέω.

Το εξατομικευμένο πρόγραμμα στα Ελληνικά που κατήρτισα για την Ευδοξία, ήταν από το Αλφαβητάρι της Α` τάξης.

Έκανα και μια συζήτηση με τους συμμαθητές της, λέγοντάς τους ότι φέτος πρέπει όλοι μας να βοηθήσουμε την Ευδοξία για να καταφέρει να διαβάζει και να γράφει.  Η Διαμάντω μάλιστα – άριστη μαθήτρια –  μου ζήτησε να καθίσει στο ίδιο θρανίο με την Ευδοξία για να τη βοηθάει.

Τα κείμενα του βιβλίου της Α` Δημοτικού, που απευθύνονται σε παιδιά έξι ετών, ήταν πιθανόν σε κάποιους συμμαθητές της να προκαλούσαν γέλια, όταν άκουγαν την Ευδοξία να τα διαβάζει. Γι` αυτό σκέφτηκα ότι θα ήταν καλύτερα να μου διαβάζει το κείμενο στο διάλειμμα, όταν οι συμμαθητές της θα έβγαιναν έξω.

Η Διαμάντω, που καθόταν δίπλα της στο θρανίο, υπαγόρευε την Ορθογραφία από το Αλφαβητάρι (τρία λεπτά περίπου κρατούσε αυτό) και στη συνέχεια, όταν χτυπούσε το κουδούνι, ερχόταν στην έδρα, μου έδειχνε την Ορθογραφία και μου διάβαζε το κείμενο. Δηλαδή, αφιέρωνα τρία με πέντε λεπτά από το πρώτο διάλειμμα για να διορθώσω την Ορθογραφία της και να την ακούσω να διαβάζει. Αυτός, λοιπόν, ήταν όλος ο «κόπος μου» και μερικές επισκέψεις στο θρανίο της, όταν οι συμμαθητές της έκαναν κάποιες σιωπηρές εργασίες.

Τα μαθήματα από το βιβλίο της Α` τάξης γινόταν πολύ γρήγορα, γιατί η Ευδοξία έδειχνε ιδιαίτερη προσήλωση στο στόχο της και η τάξη την ενθάρρυνε, συγκινητικά θα έλεγα. Πολύ γρήγορα τελείωσε το πρώτο και δεύτερο τεύχος της Γλώσσας και στα μέσα περίπου της χρονιάς την πέρασα στο Αναγνωστικό της ΣΤ` τάξης. Μάλιστα, όταν το ανακοίνωσα για πρώτη φορά στην τάξη, της φάνηκε παράξενο και κάπως δύσκολο. «Θα τα καταφέρεις, είμαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρεις !» της είπα.

Η πρώτη ημέρα που διάβασε από το βιβλίο της ΣΤ` τάξης, ενώπιον των συμμαθητών της, ήταν μια ημέρα με έντονη συναισθηματική φόρτιση. Τα πήγε περίφημα και δέχτηκε το αυθόρμητο χειροκρότημα της τάξης. Έλαμψε από χαρά!!!

Επανέρχομαι στη στιγμή εκείνη που της έδωσα τον έλεγχο προόδου. Πίσω της ακριβώς βρισκόταν η μητέρα της, η οποία με συγκινητικά λόγια με ευχαρίστησε για ό,τι έκανα για την Ευδοξία. Της είπα ότι «δεν έκανα τίποτε το σπουδαίο, χάρη στη θέλησή της και την προσπάθειά της είχαμε αυτό το καλό αποτέλεσμα.» Με αιφνιδίασε με τη σειρά της και η μητέρα της Ευδοξίας, όταν μου είπε: «Δάσκαλε, σκέφτομαι να μην τη στείλω Γυμνάσιο, γιατί θα απογοητευτεί από τη συμπεριφορά των καθηγητών και θα σταματήσει το διάβασμα.» Φυσικά δε συμφώνησα μαζί της λέγοντας: «Πέρα από το γεγονός ότι η φοίτηση στο Γυμνάσιο είναι υποχρεωτική , γιατί θεωρείτε δεδομένο ότι οι καθηγητές θα είναι αρνητικοί απέναντί της;» Τον επόμενο χρόνο πήρα μετάθεση σε σχολείο των Αθηνών και δε γνωρίζω τι έγινε στη συνέχεια με την Ευδοξία.

Τελειώνοντας  θα ήθελα να τονίσω ότι είναι καθήκον των εκπαιδευτικών να δίνουν το χρόνο που αναλογεί – και κάτι παραπάνω – στους «δύσκολους» μαθητές. Είναι σίγουρο ότι η ηθική αμοιβή που θα εισπράξουν από τα παιδιά αυτά θα είναι πολύ μεγάλη και δυσανάλογη του κόπου που θα καταβάλουν. Είναι τα σπουδαία και μεγάλα δώρα, που δε θα ξεχάσουν ποτέ στη ζωή τους!!!    

Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 18 Ιουνίου 2013

Με το παρόν σημείωμα θα ήθελα να αναφερθώ στο δύσκολο έργο του διευθυντή του σχολείου τη δεκαετία του 1980, όπου παράλληλα με το διοικητικό έργο που ασκούσε, αναλάμβανε και τάξη με πλήρες διδακτικό ωράριο εργασίας.

Το 1984 μου δόθηκε οργανική θέση στο νεοϊδρυθέν 7^ο  6/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Περάματος. Επειδή από τους έξι εκπαιδευτικούς που τοποθετήθηκαν στο σχολείο, ήμουν ο αρχαιότερος (με έξι χρόνια υπηρεσίας), για το λόγο αυτό ορίστηκα από τον προϊστάμενο του 3^ου Γραφείου Δημοτικής Εκπαίδευσης Πειραιά διευθυντής του σχολείου.

Από την αρχή του διδακτικού έτους και μέχρι το Μάρτιο του 1985  στεγαζόμασταν προσωρινά σε αίθουσες του 1^ου  Δημοτικού Σχολείου Περάματος, το οποίο βρίσκεται στον ίδιο αύλειο χώρο με το 7^ο Δημοτικό Σχολείο. Στη συνέχεια, Πρωταπριλιά του 1985, μετακομίσαμε στο δικό μας, ένα παλιό πέτρινο παραδοσιακό κτίριο, το οποίο ανακαινίστηκε από τον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων. (Το πέτρινο κτίριο παλαιότερα στέγαζε το 1^ο Δημοτικό Σχολείο Περάματος.)

Με το που ανέλαβα τη διεύθυνση του σχολείου, αμέσως μπήκα στα βαθιά. Κατ` αρχήν ήμουν νέος δάσκαλος με μηδενική διοικητική εμπειρία. Είχα αναλάβει την ΣΤ` τάξη του σχολείου με 25 παιδιά και ταυτόχρονα έτρεχα στον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων για την αντιμετώπιση προβλημάτων σχετικών με την ανακαίνιση του κτιρίου.

Πολύτιμη η συμπαράσταση και η βοήθεια που είχα από τον υποδιευθυντή του σχολείου μου, τον υποδιευθυντή του 1^ου Δημοτικού Σχολείου Περάματος και το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων. Όλοι τους αξιόλογοι και δραστήριοι άνθρωποι, βοήθησαν πολύ στη γρήγορη μεταστέγασή μας στο πέτρινο κτίριο.

 Όμως, εκείνο που για μένα είχε πρωταρχική σημασία, ήταν το διδακτικό έργο στην ΣΤ` τάξη. Δεν ήθελα σε καμιά περίπτωση η γραφειοκρατία του σχολείου και οι επισκευές του κτιρίου  να επηρεάσουν αρνητικά το διδακτικό μου έργο. Για το λόγο αυτό πάντα έδινα προτεραιότητα στη διδασκαλία μου. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα μερικές φορές να μην είμαι συνεπής στις γραφειοκρατικές υποχρεώσεις του σχολείου. Συχνά, με έπαιρναν τηλέφωνο από το 3^ο Γραφείο Πειραιά, για να μου παραπονεθούν, επειδή δεν έστελνα εγκαίρως κάποια έγγραφα.

Ένα άλλο παράπονο που μου έκαναν συχνά οι υπάλληλοι του 3^ου Γραφείου ήταν ότι δε σήκωνα πάντα το τηλέφωνο. Τους είχα ενημερώσει, όμως, ότι δεν πρόκειται να απαντώ στο τηλέφωνο εν ώρα μαθήματος, παρά μόνον στα διαλείμματα.

Μέσα, λοιπόν, σε ένα τόσο δύσκολο περιβάλλον λειτουργούσα, συγχρόνως, ως διευθυντής και ως δάσκαλος. Παρόλες τις δυσκολίες αυτές, οφείλω να ομολογήσω ότι από το σχολείο αυτό, έχω πολύ καλές αναμνήσεις.Κι αυτό, γιατί η προτεραιότητα όλων των εκπαιδευτικών του 7^ου Δημοτικού Σχολείου, ήταν το διδακτικό και πολιτιστικό έργο. Με την τάξη μου παίξαμε δύο θεατρικά έργα στο μεγάλο αμφιθέατρο του 1^ου Δημοτικού Σχολείου Περάματος, επισκεφτήκαμε την Ακρόπολη, το Πλανητάριο, το Αρχαιολογικό Μουσείο, πήγαμε εκδρομές και γενικά περάσαμε μια πολύ ευχάριστη σχολική χρονιά.

Θυμάμαι και κάποια σχόλια με το ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς από τους γονείς των μαθητών της ΣΤ` τάξης: «Άτυχοι είμαστε φέτος, ο διευθυντής του σχολείου θα είναι ο δάσκαλος των παιδιών μας.» Πραγματικά σε όλα τα σχολεία ο διευθυντής είχε γίνει φόβος και τρόμος  των γονέων και περίμεναν με ανυπομονησία την ημέρα του Αγιασμού για να δουν, αν θα είναι οι άτυχοι της χρονιάς. Γνώριζαν οι γονείς πολύ καλά ότι ο διευθυντής δύσκολα μπορεί να είναι συνεπής και στο διοικητικό και διδακτικό έργο. Σύντομα οι ανασφάλειες των γονέων της ΣΤ` τάξης έφυγαν, γιατί διαπίστωσαν ότι η προτεραιότητά μου ήταν το διδακτικό έργο.

Οι διευθυντές τότε, όπως προανέφερα, ορίζονταν με βάση την αρχαιότητα. Κανείς δεν ήθελε τη θέση αυτή, γιατί ούτε απαλλαγή είχε από το διδακτικό ωράριο, ούτε επιπλέον αμοιβή, όπως είναι σήμερα. Θυμάμαι μια δασκάλα πριν την συνταξιοδότησή της έκλαιγε, γιατί είχε οριστεί από τον προϊστάμενο διευθύντρια του σχολείου.

Παρεμπιπτόντως, θα ήθελα να πω ότι οι διευθυντές των μεγάλων πολυθεσίων Δημοτικών Σχολείων, θα πρέπει να απαλλάσσονται από το διδακτικό ωράριο και οι διευθυντές των μικρότερων πολυθεσίων να έχουν μειωμένο ωράριο. Όση ευσυνειδησία κι αν έχεις, δεν μπορείς σε ένα μεγάλο σχολείο να είσαι συνεπής και στο διοικητικό και στο διδακτικό έργο. Τον βίωσα αυτόν τον διπλό ρόλο και έδινα πάντα προτεραιότητα, όπως προανέφερα,  στην τάξη και μετά στη γραφειοκρατία του σχολείου.

Βεβαίως, οφείλω να ομολογήσω ότι η ενασχόληση μου με τη διοίκηση του σχολείου, με βοήθησε αρκετά στη συνέχεια της εκπαιδευτικής μου διαδρομής.   

 Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 17 Ιουνίου 2013

Με το παρόν σημείωμα θα αναφερθώ στο δύσκολο ξεκίνημα που είχα ως δάσκαλος.

Μόλις είχα απολυθεί από το στρατό, Σεπτέμβριος του 1979, παρουσιάστηκα στο 137^ο Δημοτικό Σχολείου Αθηνών στα Πετράλωνα και ανέλαβα υπηρεσία ως αναπληρωτής δάσκαλος. Ο Διευθυντής, χωρίς δεύτερη κουβέντα, μου ανέθεσε την Α` τάξη. 

Διαχρονικά την Α` τάξη την αποφεύγουν οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί, για το λόγο αυτό πολλοί διευθυντές επιλέγουν την εύκολη γι` αυτούς λύση να τη «φορτώνουν» στους αναπληρωτές. Ό,τι το χειρότερο δηλαδή: Τη δυσκολότερη τάξη να την αναλαμβάνουν οι πιο άπειροι εκπαιδευτικοί! 

Είχα τριάντα παιδιά στην Α` τάξη και το πρώτο πράγμα που αναρωτήθηκα ήταν, αν θα καταφέρω να τα μάθω όλα να διαβάζουν και να γράφουν.

Δεν το κρύβω ότι ήταν μια σκληρή και επίπονη δοκιμασία. Εντελώς άπειρος, χωρίς καμιά βοήθεια, μετά το μάθημα της ημέρας, γύριζα σπίτι με πονοκέφαλο και σκεφτόμουν, αν θα συνεχίσω και την επόμενη χρονιά να δουλεύω ως δάσκαλος ή να κοιτάξω να κάνω κάτι άλλο στη ζωή μου. Μεγάλο σφάλμα για τους διευθυντές να αναθέτουν σε άπειρους δασκάλους την Α` τάξη. (Ανέλαβα στη διάρκεια της θητείας, ως έμπειρος πλέον δάσκαλος, άλλες τέσσερις φορές την Α` τάξη. Η διαφορά τεράστια.)

Οφείλω, όμως, να αναφέρω μια ανέλπιστη βοήθεια που δέχτηκα, λίγο πριν τα Χριστούγεννα,  από τον επιθεωρητή  κ. Νίκα Αθανάσιο, που επισκέφτηκε μια ημέρα την τάξη μου. Ο επιθεωρητής δεν είχε δικαίωμα να κάνει έκθεση αξιολόγησης στους αναπληρωτές, αλλά ήρθε στην τάξη μου, γιατί κατάλαβε το δράμα μου. Μου έκανε μια θαυμάσια διδασκαλία, που δεν θα την ξεχάσω ποτέ! Θυμάμαι και το συγκεκριμένο μάθημα που δίδαξε από το Αλφαβητάρι, το «Χελωνάκι».

Ακόμη, θυμάμαι και μια εύστοχη παρατήρηση που μου έκανε, σχετικά με τον τρόπο που διάβαζαν οι μαθητές μου : «κ. Τασινέ, οι μαθητές έμαθαν να διαβάζουν, αλλά μερικοί κάνουν το λάθος να ξεχωρίζουν τις μονοσύλλαβες λέξεις από τις επόμενες λέξεις, με αποτέλεσμα η ανάγνωση του κειμένου να μην έχει συνεχόμενη ροή.» Αυτό ήταν! Μέσα σε μια εβδομάδα άλλαξα τον τρόπο ανάγνωσης αυτών των μαθητών.

Παρεμπιπτόντως, θα ήθελα να αναφερθώ σε έναν μαθητή, που είχα μετά από τρία χρόνια στη ΣΤ` τάξη, ο οποίος διάβαζε κατά τον ίδιο τρόπο, δηλαδή, ξεχωρίζοντας τις μονοσύλλαβες λέξεις από τις επόμενες λέξεις. Προσπάθησα πάρα πολύ για να καταφέρω τελικά να του αλλάξω τον τρόπο ανάγνωσης. Όταν έλεγα στο συγκεκριμένο μαθητή να πει μια πρόταση χωρίς να τη διαβάζει, την έλεγε σωστά. Όταν, όμως, την ίδια πρόταση τη διάβαζε, ξεχώριζε τις λέξεις. Πόσο σημαντική, λοιπόν, ήταν η εύστοχη παρατήρηση του επιθεωρητή!

Ενημέρωνα πλέον σωστά τους γονείς, διαβάζοντάς τους ένα κείμενο, που ξεχώριζα τις μονοσύλλαβες λέξεις από τις επόμενες λέξεις και μετά τους το διάβαζα σωστά. Γινόταν αμέσως αντιληπτό στους γονείς , πως πρέπει να βοηθούν τα παιδιά τους στο σπίτι. Αλλά και στους συναδέλφους μου, που αναλάμβαναν για πρώτη φορά την Α` τάξη, τις ίδιες οδηγίες έδινα.

Ένα άλλο πράγμα που μου έκανε εντύπωση με τον επιθεωρητή, ήταν το παιχνίδι που ενέταξε στη διδασκαλία του. Χωρίς να χάνει τον έλεγχο της τάξης και να ξεφεύγει από το αντικείμενο διδασκαλίας, έπαιζε συνεχώς με τα παιδιά. Προς το τέλος της ώρας ρωτάει ένα κοριτσάκι: «Πώς σε λένε;» Βαγγελιώ του απαντάει. «Ξέρεις Βαγγελιώ, το τραγούδι που λέει “ένα νερό κυρά Βαγγελιώ;” έλα να το χορέψουμε». Και ολοκληρώθηκε η διδασκαλία με χορό!

Ο συγκεκριμένος επιθεωρητής, όμως, ήταν εξαίρεση των εξαιρέσεων. Ήμουν πολύ τυχερός που ήρθε στην τάξη μου. Κανένας επιθεωρητής δεν έκανε μάθημα εκείνη την εποχή στους νέους εκπαιδευτικούς. Εκείνο που γνώριζαν πολύ καλά να κάνουν οι περισσότεροι από αυτούς , ήταν να τρομοκρατούν το δάσκαλο.

Μακάρι σήμερα να λειτουργούσαν με τον ίδιο τρόπο και οι σχολικοί σύμβουλοι, όπως λειτούργησε ο κ. Νίκας το 1979. Αλλά, δυστυχώς, αρκετοί από τους σχολικούς συμβούλους αρκούνται μόνον να διαβάζουν τις εισηγήσεις τους από την οθόνη του προτζέκτορα και οι δειγματικές διδασκαλίες που πρέπει να κάνουν στις τάξεις πάνε περίπατο.  

Κλείνοντας το σημείωμα αυτό, θα ήθελα να κάνω μια έκκληση στους έμπειρους δασκάλους: Αν ποτέ ανατεθεί σε κάποιον άπειρο δάσκαλο η Α` τάξη, να τον βοηθήσουν στο δύσκολο έργο του. Να μη διστάσουν να του κάνουν οι ίδιοι μια φορά μάθημα, ειδικά, αν τους το ζητήσει. Αυτή θα είναι η ουσιαστική βοήθεια! Τη βοήθεια αυτή δέχτηκα κι εγώ και μάλιστα χωρίς να τη ζητήσω από τον κ. Νίκα, το σπουδαίο αυτόν δάσκαλο! Για το λόγο αυτό δεν πρόκειται να τον ξεχάσω ποτέ!         

 Βασίλης Τασινός

Ιωάννινα 16 Ιουνίου 2013 

Πέρασαν είκοσι χρόνια από τις 15 Ιουνίου 1993, που αποχωρίστηκα τους αγαπημένους μου μαθητές, οι οποίοι με είχαν δάσκαλο για δύο συνεχόμενα χρόνια στην Ε` και ΣΤ` τάξη του 1^ου Δημοτικού Σχολείου Παιανίας.

Απ` αυτήν την τάξη συνάντησα σε ένα προκαθορισμένο ραντεβού μπροστά στο σχολείο μας, στις 15 Ιουνίου 2003, μια ομάδα μαθητών μου.

Μεγάλη μου τιμή να μην περάσω στη λήθη των μαθητών μου μετά δέκα χρόνια! Και η τιμή  γίνεται ακόμη μεγαλύτερη, όταν η συνάντηση επαναλαμβάνεται μετά άλλα δέκα χρόνια στον τόπο καταγωγής μου!

Το Σάββατο 15 Ιουνίου 2013, ώρα εφτά το απόγευμα στα Γιάννενα, στην πλατεία  με το ρολόι, ήταν το προκαθορισμένο σημείο της δεύτερης συνάντησης.

Την ημέρα αυτή, στις εφτά παρά πέντε, προσέγγισα την πλατεία από το πίσω μέρος, θέλοντας να αιφνιδιάσω τους παλιούς μαθητές μου. Με περίμεναν σίγουρα να εμφανιστώ από την μπροστινή πλευρά της πλατείας. Μόλις τους πλησίασα, σήκωσα τη μηχανή και τράβηξα μια φωτογραφία. Όμως, μια έκπληξη με περίμενε! Ο Χρήστος, σύζυγος της μαθήτριάς μου Τασούλας, είχε στήσει τη φωτογραφική  μηχανή μερικά μέτρα πιο πέρα και περίμενε την εμφάνισή μου. Ήταν ο πρώτος που με αντιλήφτηκε και η πρώτη φωτογραφία που τράβηξε, ήταν αυτή που φωτογράφιζα τις μαθήτριές μου.

Μάρτυρες οι μαθήτριές μου, δε δυσκολεύτηκα καθόλου, να γνωρίσω την Ντίνα Τσαπακίδου, που είχα είκοσι χρόνια να τη δω, τη Ζωή Νίκου, τη Δέσποινα Κατσιμίχα, και την Τασούλα Μπάτα, που είχα δέκα χρόνια να τις δω.  

Το πρώτο κομπλιμέντο το εισέπραξα άμα τη εμφανίσει μου : «Δάσκαλε, δεν αλλάξατε καθόλου, μόνον τα μαλλιά και τα γένια γκριζάρισαν.» Ο χρόνος, όμως, είναι αμείλικτος και αποκαλυπτικός και δεν παίρνει χαμπάρι από φιλοφρονήσεις.

Το πρόγραμμα που είχα καταρτίσει για τη συνέχεια ήταν να πάμε στο Μώλο για καφέ και μετά για φαγητό. Πρώτη μας, λοιπόν, στάση η «Κυρα-Φροσύνη», μια καφετέρια που ο εξώστης ακουμπάει τη λίμνη. Πίνοντας το καφεδάκι θυμηθήκαμε τα παλιά από τα χρόνια που με είχαν δάσκαλο και έμαθα τα καινούργια, όχι μόνον για τις παρευρισκόμενες μαθήτριες, αλλά και για τους υπόλοιπους μαθητές.

Η Ζωή είχε κάνει μια σπουδαία προετοιμασία για τη συνάντηση αυτή, έχοντας στο κινητό της  φωτογραφίες όλων των μαθητών, όπως είναι σήμερα. Τους αναγνώρισα όλους, αλλά ορισμένους ομολογώ με πολύ μεγάλη δυσκολία. Δύο ονόματα μάλιστα τα είπα στην τύχη. Δεν είναι εύκολο να τους αναγνωρίσεις σήμερα που είναι τριάντα δύο ετών, όταν στο μυαλό σου έχει καταγραφεί η εικόνα δωδεκάχρονων παιδιών. Πάντως, η τύχη με βοήθησε.

Ούτε που κατάλαβα πως πέρασαν τρεις ώρες! Είπαμε τόσα πολλά! Ευχαριστηθήκαμε  τόσο πολύ!

Στη συνέχεια πήραμε το δρόμο για τη ταβέρνα «Σείριος». Καθίσαμε στην όμορφη αυλή με τα πολλά δέντρα και τον απαλό φωτισμό και συνεχίσαμε τη συζήτησή μας πίνοντας λευκό κρασί με ωραία εδέσματα. Μου άρεσε που άκουγα πολλά καινούργια πράγματα από την Παιανία κι ο χρόνος κυλούσε ευχάριστα.

Μίλησα στο τηλέφωνο με τη Νικολέττα – μαθήτρια μου από την ίδια τάξη –  που την κάλεσε η Ζωή στο κινητό της και έμαθα ευχάριστα νέα. Μίλησα ακόμη στο τηλέφωνο με τους γονείς της Δέσποινας, εισπράττοντας όπως πάντα, πολλή αγάπη και αναγνώριση.

Πέρασαν άλλες τρεις ώρες ευχάριστα και στις δύο περίπου τα μεσάνυχτα, αποφασίσαμε να πάμε για ύπνο.

Συνοδεύοντας την εκλεκτή παρέα προς το ξενοδοχείο, ο Χρήστος έριξε την πρόταση να σταματήσουμε σε κάποιο μπαρ επί της οδού Ανεξαρτησίας για ένα ποτό. Η πρότασή του δεν πλειοψήφησε, εγκρίθηκε, όμως, ομόφωνα η δική μου πρόταση για πρωινό καφέ στην καφετέρια «Φρόντζου Πολιτεία».

Τους καληνύχτισα και κατά τις 2.30 ήμουν στο σπίτι. Ύστερα από τόσο έντονες συγκινήσεις, ο ύπνος με πήρε μετά τις τέσσερις. Στα πρωινά μου όνειρα ήταν διαρκώς παρόντες οι μαθητές μου από την Παιανία. 

Παρόλο που κοιμήθηκα τόσο αργά, το πρωί ξύπνησα με μεγάλη ευκολία. Η πρώτη μέριμνά μου ήταν να ετοιμάσω πέντε ανθοδέσμες με τριαντάφυλλα από τον κήπο μου για να τις προσφέρω στις μαθήτριές μου. Οι τριανταφυλλιές ήταν φορτωμένες με τριαντάφυλλα, λες και περίμεναν την όμορφη αυτή συνάντηση! Άσπρα, κόκκινα, κίτρινα και ροζ τριαντάφυλλα έπεσαν μέχρι ενός για να συνθέσουν τις όμορφες ανθοδέσμες!  

Κυριακή, εννιά το πρωί, συναντήθηκα με τις μαθήτριές μου και το Χρήστο στο ξενοδοχείο. Πρόσφερα από μία ανθοδέσμη τριαντάφυλλα στην καθεμιά και μία ανθοδέσμη με μπουμπούκια για την κόρη της Τασούλας. Στη συνέχεια  ανηφορίσαμε για το Φρόντζο για να απολαύσουμε το καφεδάκι μας, βλέποντας από ψηλά τα Γιάννενα και τη λίμνη. 

 Ο Χρήστος δεν άφηνε καμία ωραία εικόνα χωρίς να την καταγράψει στη φωτογραφική του μηχανή. Οι φωτογραφίες αυτές είναι πολύτιμα ενθυμήματα από το αντάμωμα αυτό.

 Όμως, όλα τα καλά κάποια στιγμή τελειώνουν. Παρακάλεσα τις μαθήτριές μου να μεταφέρουν και στους υπόλοιπους  μαθητές την αγάπη μου και να τους πουν, αν ο δρόμος τους βγάλει κάποια στιγμή στα Γιάννενα, να μη διστάσουν να με πάρουν τηλέφωνο.

Και οι τέσσερις μαθήτριές μου εξέφρασαν την επιθυμία για μια τρίτη συνάντηση στην Παιανία για να είναι, όπως μου είπαν, περισσότερα παιδιά. Υγεία να υπάρχει σε όλους μας και γιατί όχι και τρίτη και τέταρτη και πέμπτη ….. φορά. «Πάλε καλαίς αντάμωσαις, πάλε ν` ανταμωθούμε», όπως λέει και το Δημοτικό τραγούδι.

Βγάλαμε τις τελευταίες αναμνηστικές φωτογραφίες και χαιρετηθήκαμε σε μια φορτισμένη συναισθηματικά ατμόσφαιρα.

Οι ωραίες στιγμές που μου χάρισαν οι μαθήτριες μου από την Παιανία θα τις θυμάμαι για πάντα. 

Τελειώνοντας θα ήθελα και μέσα από το Ιστολόγιό μου να ευχαριστήσω από καρδιάς τη Ντίνα, που ήρθε από την Κύπρο, τη Δέσποινα που ήρθε από την Κρήτη, τη Ζωή, την Τασούλα και το Χρήστο, που ήρθαν από την Παιανία και μπήκαν σε μεγάλο κόπο και πολλά έξοδα για να με συναντήσουν στα Γιάννενα. Αλλά θέλω να τονίσω και τούτο: Δεν έχω κανένα παράπονο και το υπογραμμίζω από τους μαθητές που δεν παρευρέθηκαν στη συνάντηση αυτή. Τα χρόνια είναι δύσκολα για ένα μεγάλο ταξίδι και τα έξοδα πολλά. Εγώ είμαι απόμαχος της εργασίας, ενώ οι παλιοί μαθητές μου τώρα δίνουν τον αγώνα της ζωής και μάλιστα σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Είμαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρουν!