Ο μύθος είναι ένας λόγος, μια διήγηση που μεταδίδεται από στόμα σε στόμα. Πρόκειται για ιστορίες, οι οποίες εξηγούν το πως λειτουργεί ο κόσμος και το πως θα πρέπει να συμπεριφέρεται ο άνθρωπος στον συνάνθρωπό του. Για τον άνθρωπο της αρχαιότητας, οι μύθοι ήταν κάτι σαν επιστήμη, αφού παρείχαν μια κοινά αποδεκτή γνώμη σχετικά με το πως λειτουργούν τα φυσικά φαινόμενα.
Το παραμύθι είναι μια φανταστική λαϊκή διήγηση, ευχάριστη και ελκυστική, ιδιαίτερα στα παιδιά. Δεν αναφέρεται ποτέ σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, αλλά μεταφέρει αόριστα τον ακροατή στο παρελθόν με την τυπική εισαγωγή: «Μια φορά κι έναν καιρό…». Δηλώνει στο παιδί ότι όλα αυτά που διηγείται το παραμύθι δεν γίνονται στο «εδώ και στο τώρα» αλλά είναι κάτι που γινόταν στο παρελθόν. Αυτό βοηθά πολύ το παιδί στο να νοιώσει ασφαλές στο παρόν αλλά ταυτόχρονα του επιτρέπει και να ταυτιστεί με τον ήρωα του παραμυθιού χωρίς να αισθάνεται άγχος. Το τέλος έρχεται, και είναι πάντα καλό. Αυτό δηλώνεται με τη φράση «Και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλλίτερα», κάτι επίσης χρήσιμο για να καταλάβει το παιδί ότι όχι μόνο στην ιστορία αλλά και στην πραγματική ζωή, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες που θα συναντήσει στο δρόμο του, όλα στο τέλος θα πάνε καλά.
Το παραμύθι σε καμία περίπτωση δεν φιλοδοξεί να “πείσει” για την αλήθεια του, όπως ο μύθος, παρά μόνο να διδάξει.
-Η αρπαγή της Περσεφόνης όπως την απέδωσε ο Μπενίνι
«Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα
κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο
τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα
και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο.
Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.
Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες
ευλαβικά πριν μπουν στο θυσιαστήριο
τώρα πετάνε αποτσίγαρα οι τουρίστες
και το καινούργιο πάν να δουν διυλιστήριο.
Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.
Εκεί που η θάλασσα γινόταν ευλογία
κι ήταν ευχή του κάμπου τα βελάσματα
τώρα καμιόνια κουβαλάν στα ναυπηγεία
άδεια κορμιά σιδερικά παιδιά κι ελάσματα.
Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς».
Πόσα χρόνια πριν…. Ο Νίκος Γκάτσος έγραψε τους στίχους του τραγουδιού «Ο εφιάλτης της Περσεφόνης». Πρόκειται για κομμάτι από τον κύκλο τραγουδιών «Τα Παράλογα» σε μουσική …Μάνου Χατζιδάκι. Συστήνοντας τα τραγούδια του από το οπισθόφυλλο του δίσκου επισημαίνει: «…Το θέμα των τραγουδιών είναι η αθάνατη Ελλάδα σ’ όλη την ένδοξη διαδρομή της και γι’ αυτό απαιτείται απ’ τους ακροατές προσήλωση, θρησκευτικότης και ει δυνατόν νηστεία… Τα Παράλογα αποτείνονται σε μια σιωπηλή κατηγορία ανθρώπων που δύσκολα συναντά κανείς στον Ελλαδικό χώρο…». Ένας ποιητής κι ένας συνθέτης έβαλαν στην ελληνική κοινωνία για πρώτη φορά το ζήτημα της καταστροφής του περιβάλλοντος. Τη στιγμή που το όνειρο των νεοελλήνων για ένα σπιτάκι στην πόλη κι ένα δεύτερο στη θάλασσα συνιστά παραγωγικό κίνητρο ο Γκάτσος εκπέμπει SOS.
Μπορεί ο συνθέτης – μοναδικός, πρωτοπόρος, αντισυμβατικός, ορκισμένος εχθρός της βαρβαρότητας και της πνευματικής μιζέριας …-να είναι μεγάλη αγάπη που ανακαλεί μνήμες δημιουργικά ευχάριστες, η επιλογή αυτού του κομματιού όμως συνδέεται και με τη μέλισσα. Ναι!!!
Η μέλισσα απειλείται από την περιβαλλοντική καταστροφή και την αδιαφορία μας για αυτό.
Οι μέλισσες χρειάζεται να ταξιδέψουν τεράστιες αποστάσεις προκειμένου να βρουν τροφή. Και εάν τελικά δεν βρουν, δεν καταφέρνουν να επιστρέψουν σπίτι τους και πεθαίνουν. Στις αστικές περιοχές δεν βρίσκουν τρόπο να τραφούν, αφού ακόμα και σε μεγάλα αστικά πάρκα δεν υπάρχουν αρκετά λουλούδια. Για το λόγο αυτό στη νορβηγική πρωτεύουσα έχει δημιουργηθεί διαδρομή από λουλούδια με σκοπό την προστασία των μελισσών. Αποφάσισαν να λάβουν σοβαρά τις προειδοποιήσεις για την εξαφάνιση των μελισσών. Δημόσιες υπηρεσίες, ιδιωτικές επιχειρήσεις και κάτοικοι της πόλης αναλαμβάνουν να φυτέψουν ηλιοτρόπια, καλέντουλες και άλλα λουλούδια πλούσια σε νέκταρ, σε πάρκα, πλατείες, ταράτσες και κήπους.
Οι ειδικοί λοιπόν παροτρύνουν να φυτεύουμε γλάστρες και λουλούδια σε όλες τις πόλεις, όπου μπορούμε. και να επιλέγουμε φυτά που ανθίζουν για αρκετούς μήνες το χρόνο.
Κάποιοι καλλιτέχνες κάνουν προσπάθειες για την ευαισθητοποίησή μας σε αυτό το θέμα.
Ο street artist Louis Masai ζωγραφίζει κτίρια στους δρόμους του Λονδίνου με σκοπό να τονίσει ότι η ανθρώπινη ζωή εξαρτάται σε σημαντικό ποσοστό από τις μέλισσες.
Ο νεουορκέζος καλλιτέχνης Matt Willey, θέλοντας να στρέψει την προσοχή του κοινού στο πολύ σοβαρό φαινόμενο που έχει κοστίσει στην εξαφάνιση εκατομμυρίων εργατριών μελισσών τα τελευταία χρόνια ίδρυσε ένα φιλόδοξο project που θα τον βρει να ζωγραφίζει 50.000 μέλισσες σε «murals»-τοιχογραφίες σε ολόκληρο τον κόσμο! Ο αριθμός δεν είναι τυχαίος αφού τόσες μέλισσες απαιτούνται για να διατηρηθεί υγιής μία κυψέλη!
Στην Σλοβενία χρησιμοποιούν τα γνωστά μελισσόσπιτα, τα οποία είναι μεγάλες ξύλινες κατασκευές, σαν δωμάτια, τα οποία βρίσκονται διασκορπισμένα στην ύπαιθρο και μέσα τους τοποθετούνται οι κυψέλες, ώστε να προστατεύονται από το κρύο.Αυτό είναι κάτι που δεν γίνεται πουθενά αλλού στον κόσμο. Οι αρχές αυτής της λαϊκής τέχνης βρίσκονται αρκετά πίσω, στα μέσα του 18ου αιώνα.
Το γεγονός αυτό αποτέλεσε πρόκληση για πολλούς λαϊκούς καλλιτέχνες οι οποίοι ανέλαβαν να διακοσμήσουν τις κυψέλες αυτές με folk-παραδοσιακά θέματα από την καθημερινή ζωή, δημιουργώντας ένα συναρπαστικό αποτέλεσμα.
Αυτό το μικροσκοπικό έντομο είναι εφοδιασμένο με όργανα που θα τα ζήλευε και το πιο τέλειο ρομπότ. Διαθέτει, για παράδειγμα, πέντε μάτια. Τα δύο σύνθετα μάτια απαρτίζονται από πέντε χιλιάδες «φακούς» το καθένα. Τα τρία απλά μάτια βρίσκονται στο κάτω μέρος του κεφαλιού. Το μάτι του ανθρώπου μπορεί να συλλάβει είκοσι, το πολύ τριάντα εικόνες το δευτερόλεπτο, ενώ το μάτι της μέλισσας τριακόσιες εικόνες για το ίδιο χρονικό διάστημα.
Αφού εντοπίσουν τις θέσεις των λουλουδιών, στη συνέχεια οι μέλισσες επιστρέφουν σε αυτά έχοντας μάθει -με μυστηριώδη τρόπο- να ακολουθούν πια τον καλύτερο δυνατό δρόμο, δηλαδή τον πιο σύντομο, ώστε να εξοικονομούν χρόνο και ενέργεια.
Οι μέλισσες επικοινωνούν μεταξύ τους με μια εντυπωσιακή «γλώσσα» που είναι γνωστή ως «ο χορός των μελισσών». Ο αυστριακός επιστήμονας Karl Ritter von Frisch (1886-1982) σε μελέτη του 1923 έγραψε ότι οι μέλισσες όταν έχουν τα κέφια τους κάνουν διάφορα αστεία, ανάμεσα στα οποία είναι και ένα είδος χορού. Οι άλλες μέλισσες προσπαθούν να ακουμπήσουν τη χορεύτρια έτσι ώστε με τα λόγια του Φρις, «η ίδια η χορεύτρια με τις τρελές περιστροφικές κινήσεις της μοιάζει να έχει από πάνω της μία συνεχή ουρά, σαν του κομήτη από μέλισσες». Το 1973 έλαβε το βραβείο Νόμπελ κυρίως για την αποκωδικοποίηση του χορού των μελισσών.
Όταν η τροφή βρίσκεται σε απόσταση μέχρι 75 μέτρων περίπου από την κυψέλη, οι συλλέκτριες μέλισσες εκτελούν το λεγόμενο κυκλικό χορό (Round Dance), δηλ. μικρούς κύκλους στην επιφάνεια των κηρηθρών, είτε σύμφωνα με τους δείκτες του ρολογιού, είτε αντίστροφα με αυτούς. Αν οι συλλέκτριες μέλισσες μεταφέρουν γύρη, οι υπόλοιπες εργάτριες μυρίζουν και γεύονται τους γυρεόκοκους που είναι προσκολλημένοι στις συλλέκτριες. Αυτός ο χορός δεν δίνει σαφείς πληροφορίες για την προέλευση της τροφής. Σκοπό έχει να κινητοποιήσει τις εργάτριες να βγουν έξω από την κυψέλη και να ψάξουν για την τροφή.
Όταν όμως η τροφή είναι σε απόσταση μεγαλύτερη των 75 μέτρων από την κυψέλη, οι συλλέκτριες μέλισσες εκτελούν το λεγόμενο κουνιστό-λικνιστό χορό (Waggle Dance), ο οποίος αποτελείται από δύο μέρη: Η διαδρομή στην ευθεία με ελαφρά κουνήματα του σώματος της μέλισσας και τρεμόπαιγμα των φτερών, δίνει την πληροφορία για την κατεύθυνση της τροφής. Η ταχύτητα με την οποία εκτελείται ο χορός καθορίζει την απόσταση της τροφής.
Εδώ είναι παραδείγματα της κίνησης . Ξεκινά πάντα από το σημείο που είναι ο ήλιος και η κατεύθυνση δείχνει που είναι το λουλούδι
‘Ωρα για το κυνήγι του κρυμμένου λουλουδιού. Προσέχω τον αριθμό των βημάτων και την κατεύθυνση
Ενώνω το /μ/ της μέλισσας με το/α/, /ε/, /ι/. Βρίσκω λέξεις που αρχίζουν από κάθε καινούριο κομμάτι που δημιουργείται. Οι εικόνες θα σε βοηθήσουν. Κοιτάς κάθε εικόνα και ‘χτυπάς’ το πρώτο της κομμάτι…
Το αλωνάκι της μαργαρίτας βρίσκεται στη μέση εκεί που είναι μαζεμένη η γύρη. Εκεί θα στήσει το χορό του το μελισσόπουλο. Τι χορός είναι αυτός και σε τι εξυπηρετεί; Ας ρίξουμε μία ματιά…
The Beauty of Pollination
Flower Reproduction
Σε αυτό το πλανήτη που ζούμε, μέσα σε πορεία εκατομμυρίων χρόνων έχει αναπτυχθεί μια σχέση μεταξύ φυτών και μελισσών που εντυπωσιάζει! Οι μέλισσες μεταφέρουν την γύρη από λουλούδι σε λουλούδι, και έτσι “ζευγαρώνουν” τα άνθη μεταξύ τους. Ώρα λοιπόν για μία δύσκολη λέξη – επικονίαση. Οι μέλισσες είναι κατασκευασμένες να ζευγαρώνουν δεκάδες χιλιάδες άνθη μέσα στην μικρή ζωή που τους δίνεται, και ας μας φαίνεται παράξενο αυτό είναι μεγαλειώδες! Διότι όταν πάψει να συμβαίνει η γονιμοποίηση, τα φυτά δεν θα μπορούν να δημιουργήσουν καρπούς (φαγητό) και κατά συνέπεια να διαιωνίσουν το είδος τους (σπόρους). Δηλαδή χωρίς τις μέλισσες δεν θα υπάρχει φαγητό, ένα αργό τέλος για όλους μας!
Πώς μπορώ να καταλάβω τη διαδικασία της επικονίασης στο σπίτι;
Σε μία μέλισσα που θα φτιάξω από χαρτόνι, βάζω στα πίσω 2 ποδαράκια της 2 κομμάτια βαμβάκι στερεωμένα με ένα σύρμα. Η μέλισσα θα ακουμπήσει τα ποδαράκια της -βαμβάκι στο λουλούδι όταν θα πάει να ρουφήξει το νέκταρ. Μετά θα παρατηρήσω πως τα ποδαράκια – βαμβάκι φαίνονται σαν λερωμένα, Είναι γεμάτα γύρη. Η μέλισσα θα πετάξει από λουλούδι για να ρουφήξει νέκταρ και συγχρόνως με τα ποδαράκια της θα παίρνει και θα τη μεταφέρει και στο ίδιο το λουλούδι αλλά και από λουλούδι σε λουλούδι.
Ώρα για το 1ο παιχνίδι που μπορώ να παίξω
Στο κίτρινο κομμάτι των λουλουδιών έχω βάλει σε θήκες cupcake-θα είναι οι στήμονες του λουλουδιού που είδες στο video– κίτρινη σκόνη-αυτή θα είναι η γύρη. Το κουταλάκι είναι η μέλισσα που μεταφέρει τη γύρη. Θα παρατηρήσω πως όπως πετάω η σκόνη-γύρη πέφτει και κολλάει σε διάφορα σημεία αλλά και στο μέρος εκείνο του λουλουδιού που εξέχει-τον ύπερο. Αν θελήσω να πετάξω πιο μακριά θα μυ πέσει κι άλλη σκόνη. Η επικονίαση είναι ακριβώς αυτό. Η γύρη μεταφέρεται.
Και για να μην ξεχνιόμαστε, επειδή είναι μία δύσκολη λέξη , για να μην την ξεχάσουμε, ας τη ‘χτυπήσουμε’ με παλαμάκια, μπουνίτσες, ας την κλωτσήσουμε και …ας την τραβήξουμε. Αλήθεια πόσα κομμάτια χτυπήσατε;
Ένα 2ο παιχνίδι πολύ διασκεδαστικό αλλά με τις αναγκαίες προφυλάξεις καθαριότητας είναι το ακόλουθο
Κάτω από τα σχεδιασμένα λουλούδια υπάρχει ένα μπολάκι με νερό -για πιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα μπορεί να είναι χρωματισμένο. Με μία μεγάλη σύριγγα γίνομαι η μέλισσα που με την ‘προβοσκίδα’ μου θα ρουφήξω νέκταρ για να το επιστρέψω στην κηρύθρα-παγοκύστη. Μπορώ να βάλω και αγώνες με τη μαμά ή το αδερφάκι μου. Ποιος θα αδειάσει γρηγορότερα το νέκταρ από το λουλούδι;
Κάτω στης μαργαρίτας τ’ αλωνάκι,
στήσαν χορό τρελό τα μελισσόπουλα.
Ιδρώνει ο ήλιος, τρέμει τρέμει τρέμει το νερό
Στάχυα ψηλά λυγίζουνε στο μελαμψό ουρανό.
Πέρα μέσα στα χρυσά νταριά
κοιμούνται αγοροκόριτσα.
Ο ύπνος τους μυρίζει πυρκαγιά.
Στα δόντια τους ο ήλιος σπαρταράει.
Κάτω στης μαργαρίτας τ’ αλωνάκι.
Κάτω στης μαργαρίτας τ’αλωνακι
στήσαν χορό τρελό τα μελισσόπουλα
Πέρα μέσα στα χρυσά νταριά…
Ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης
Δραστηριότητα 1: Με τη βοήθεια του τραγουδιού αλλά και του video συμπληρώνω τον πίνακα
Δραστηριότητα 2: α.Τώρα μπορώ να συγκρίνω τον πίνακα που δημιούργησα με τα έργα των έργα των Fr. Millet & V. Van Gogh .
β. Παρατηρώ και βρίσκω ομοιότητες και διαφορές στα έργα των Fr. Millet & V. Van Gogh . Πρόκειται για δύο έργα με τον ίδιο τίτλο («Μεσημεριάτικη ξεκούραση»)- το ίδιο θέμα. Τους περιγράφω και σκέφτομαι ποιος πίνακας πιστεύω πως ταιριάζει πιο πολύ στους στίχους του τραγουδιού; Γιατί; Ποιος μου αρέσει πιο πολύ και γιατί;
Κάτω στης μαργαρίτας τ’ αλωνάκι
Σίγουρα δεν ξέρουμε τι σημαίνει αλωνάκι. Είναι κάτι μεγάλο ή κάτι μικρό;… Γιατί υποθέτω πως μπορεί να είναι κάτι μικρό; Δημιουργώ δικές μου μικρές λέξεις. Πώς μπορώ να το κάνω; Βάζοντας στο τέλος το κομμάτι -άκι…
Τι σημαίνει
Τα αλώνια κατασκευάζονται σε ανοιχτά μέρη, υψώματα ή ρεματιές, σε μέρη δηλαδή όπου φυσάει δυνατός αέρας. Είναι στρογγυλός επίπεδος χώρος που χρησιμοποιείται για το άλεσμα των δημητριακών (σιτάρι, κριθάρι κλπ). Το δάπεδό του είναι κατάλληλα διαμορφωμένο ώστε να είναι ίσιο και σκληρό, και πάνω του κινούνται βόδια ή άλογα πατώντας και αλέθοντας τα δημητριακά. …
Είναι ένα θαύμα πως μέσα σε 3:10′ τα παιδιά μπορούν να συμμαζέψουν μία τάξη, στην οποία όλα έχουν έρθει τα πάνω κάτω, να πάνε τουαλέτα, να πιουν νερό και να τρέξουν να προλάβουν να βρεθούν στη θέση τους πριν το τραγούδι τελειώσει. Και ναι! γίνεται…
Ηθική αυτουργός για την ιστορία που ακολουθεί, η κα Πόπη -από το δίπλα τμήμα- που με προκάλεσε για το εάν μπορώ να την ταιριάξω…
Στο πνεύμα –λοιπόν- της προσφοράς είναι και το περιστατικό που περιγράφει ο Κάφκα :
«Όταν ζούσε στο Βερολίνο, ο Κάφκα συνήθιζε να κάνει μια βόλτα στο πάρκο κάθε μέρα. Σε μια από αυτές τις βόλτες είδε μια μέρα ένα μικρό κοριτσάκι να κλαίει στο πάρκο. Την ρώτησε, γιατί ήταν τόσο λυπημένη και έκλαιγε. Του απάντησε, ότι είχε χάσει την αγαπημένη της κούκλα. Ο Κάφκα προσφέρθηκε να την βοηθήσει να βρει την κούκλα της και έδωσαν ραντεβού για την επόμενη μέρα στο ίδιο σημείο.
Όπως ήταν φυσικό ο Κάφκα δεν μπόρεσε να βρει την κούκλα. Έτσι, αποφάσισε να γράψει ένα γράμμα για το μικρό κορίτσι, “γραμμένο” από την κούκλα της. Το πήγε στην μικρή την επόμενη μέρα και προσφέρθηκε να της το διαβάσει.
“Σε παρακαλώ, μην στεναχωριέσαι. Έχω πάει ένα ταξίδι, για να γνωρίσω τον κόσμο. Θα σου γράψω και άλλα γράμματα, για να σου διηγηθώ όλες μου τις περιπέτειες.”
Για τις επόμενες βδομάδες ο Κάφκα και το μικρό κοριτσάκι συναντιόντουσαν στο πάρκο και εκείνος της διάβαζε τα υποτιθέμενα γράμματα της κούκλας. Τα γράμματα φαίνονταν να παρηγορούν την μικρή του φίλη.
Στην τελευταία του συνάντηση με το μικρό κορίτσι, της παρουσίασε μια καινούργια κούκλα. Προφανώς, η κούκλα ήταν πολύ διαφορετική από εκείνη που είχε χαθεί, αλλά κρατούσε ένα γράμμα στα χέρια της που έγραφε:
“Τα ταξίδια μου με έχουν αλλάξει.”
Μετά από χρόνια, το κοριτσάκι που είχε γίνει πια μεγάλη γυναίκα, βρήκε ένα κρυμμένο σημείωμα μέσα στην κούκλα που της είχε δωρίσει ο Κάφκα:
«Κάθε τι που αγαπάς πολύ πιθανόν μια μέρα να το χάσεις, όμως στο τέλος, έστω με διαφορετική μορφή, η αγάπη θα επιστρέφει».
Μία εικόνα -πίνακας ζωγραφικής/φωτογραφία-είναι πάντα η καλύτερη αφορμή για συζήτηση και προβληματισμό, άσκηση της παρατηρητικότητας και εξάσκηση του προφορικού λόγου.
Παρατηρώ το έργο που δημιούργησε ο Ελύτης με την τεχνική του κολάζ και αναρωτιέμαι:
Είναι φωτογραφία ή πίνακας ζωγραφικής; Τι νομίζω;
Πού μπορεί να είναι το μέρος αυτό;
Ποια εποχή του χρόνου μπορεί να είναι;
Ποια ώρα της ημέρας; Γιατί;
Αν μπορούσατε να ‘μπείτε’ μέσα στον πίνακα τι θα ακούγατε, τι θα μυρίζατε, τι θα νιώθατε, πώς θα αισθανόσαστε;
Υπάρχει κάτι που θα το μπορούσες να το δεις σε ένα άλλο μέρος;
Τι σου θυμίζει τα σημεία 1, 2 & 3;
Τι τίτλο θα έδινες στο έργο;
Ο ποιητής έδωσε το όνομα «Η προσφορά». Ποιος είναι αυτός που προσφέρει; Τι είναι αυτό που μπορεί να προσφέρει; Σε ποιον;
Το ποίημα “Γεια σου κύριε μενεξέ” είναι του Οδυσσέα Ελύτη, ενός από τους σπουδαιότερους ποιητές μας, που τιμήθηκε με βραβείο Λογοτεχνίας το 1979.
Η μεγάλη στιγμή έρχεται για αυτόν, όταν η Σουηδική Ακαδημία, στις 18 Οκτωβρίου 1979, ανακοινώνει ότι το Νόμπελ Λογοτεχνίας θα απονεμηθεί στον Έλληνα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη. Η ανακοίνωση της Σουηδικής Ακαδημίας αναφέρει, ότι η υψίστη διάκριση για την λογοτεχνία απονέμεται στον Οδυσσέα Ελύτη «για την ποίησή του, που με βάθρο την ελληνική παράδοση περιγράφει, με αισθητική δύναμη και υψηλή πνευματική διακριτικότητα, τον αγώνα του σύγχρονου ανθρώπου για την ελευθερία και τη δημιουργία» και ότι το κυριότερο έργο του Έλληνα ποιητή, το «Άξιον Εστί», αποτελεί ένα από τα αριστουργήματα της ποίησης του 20ού αιώνα. «Η θάλασσα και τα νησιά, τα ζώα και τα φυτά τους, τα απαλά βότσαλα και οι ακρογιαλιές, ο αφρός των κυμάτων, οι μαύροι θαλασσινοί αχινοί, είναι στοιχεία, που επαναλαμβάνονται συνεχώς στο έργο του[…] Ο αισθητός κόσμος είναι έντονα ζωντανός στο έpγο του, πλούσιος σε φρεσκάδα και καταπληκτικές εμπειρίες» προστίθεται στην ανακοίνωση της Σουηδικής Ακαδημίας.
«Για εμάς η Ελλάδα είναι αυτές οι στεριές οι καμένες στον ήλιο κι αυτά τα γαλάζια πέλαγα με τους αφρούς των κυμάτων.Είναι οι μελαχρινές ή καστανόξανθες κοπέλες, είναι τ’ άσπρα σπιτάκια τ’ ασβεστωμένα και τα ταβερνάκια και τα τραγούδια τις νύχτες με το φεγγάρι πλάι στην ακροθαλασσιά ή κάτω από κάποιο πλατάνι. Είναι οι πατεράδες μας κι οι παππούδες μας με το τουφέκι στο χέρι, αυτοί που λευτερώσανε την πατρίδα μας και πιο πίσω, πιο παλιά, όλοι μας οι πρόγονοι που κι αυτοί ένα μονάχα είχανε στο νου τους -όπως κι εμείς σήμερα: τον αγώνα για τη λευτεριά.» (Από την ομιλία του Οδυσσέα Ελύτη στους Έλληνες της Σουηδίας μετά την απονομή των βραβείων Νόμπελ)
Δραστηριότητα 1: Τι είναι για εμένα η Ελλάδα; Ποιες λέξεις και εικόνες έρχονται στο νου μου όταν ακούω Ελλάδα; (Σκέφτομαι και την εικόνα της στο χάρτη για να βοηθηθώ)
Δραστηριότητα 2: α. Τι αρχίζει από /ε/;
β. Τι αρχίζει από /ελ/;
Το πραγματικό όνομα του ποιητή ήταν Οδυσσέας Αλεπουδέλης. Το ψευδώνυμο Ελύτης μπορεί να προέρχεται από τον συνδυασμό της συλλαβής «ελ», αρχικής σε ονόματα σημαδιακά, όπως Ελλάδα, Ελπίδα, Ελευθερία, Ελένη, με τη γενική τοπωνυμική κατάληξη των ελληνικών ονομάτων ανάλογα με το «Πολίτης», όπως προτείνει ο ελληνιστής Κίμων Φράιερ. Παλαιότερα οι φίλοι υποστήριζαν τρεις εκδοχές του ψευδωνύμου Ελύτης: το όνομα Eluard (Ελιάρ) και τις λέξεις elite (ελίτ) και αλήτης.
Δραστηριότητα 3: Φτιάχνω ψευδώνυμα /παρατσούκλια για τα μέλη της οικογένειάς μου
Η ζωγραφική είναι σιωπηλή ποίηση, η ποίηση ομιλούσα ζωγραφική, αναφέρει ο Πλάτων. Η ρήση του Πλάτωνα, βρίσκει πλήρη εφαρμογή στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη. Εκτός από ποιητής υπήρξε και ζωγράφος.
Δραστηριότητα 4: Δίπλα στο έργο του Ελύτη φτιάξε το δικό σου κολάζ προσπαθώντας να εικονοποιήσεις έναν από τους πιο διάσημους στίχους του Οδυσσέα Ελύτη: «Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις.«
Δραστηριότητα 5 : Παίζω με τα γράμματα από το όνομα του ποιητή
Είμαι πολύ χαρούμενη γιατί γιορτάζει ο μπαμπάς μου και μαζί με τον αδερφό μου, του ετοιμάζουμε party-έκπληξη με φαγητά και χορό. Του έφτιαξα και για δώρο μια παπαρούνα!!
Ο καλλιτέχνης ζωγράφισε τη σύζυγό του Camille(28) και τον μεγαλύτερο γιο τους Jean (8) που βγαίνουν για μια βόλτα σε μια θυελλώδη και ηλιόλουστη μέρα. Στέκονται σε ένα μικρό λόφο, δεδομένης της θέσης του Jean, και κοιτάζουν προς τον ζωγράφο Claude Monet. Στο προσκήνιο είναι ένα χωράφι με κίτρινα αγριολούλουδα και γρασίδι. Η Madame Monet κρατάει μια πράσινη και μπλε ομπρέλα και στα δύο χέρια για να προστατευθεί από τον ήλιο, ενώ ο γιος της φοράει καπέλο. Η Madame Monet φοράει ένα ανοιχτόχρωμο φόρεμα και ένα σακάκι πάνω του. Ο Jean στέκεται με τα χέρια στην τσέπη του και φαίνεται να φοράει ένα ελαφρύ πουκάμισο και μια μπλε γραβάτα. Το φως του ήλιου προέρχεται από πάνω δεξιά. Είναι εμφανής ο αέρας που κυριαρχεί. Παρασύρει τα λουλούδια, τα σύννεφα, το φόρεμα και την ομπρέλα της Camille. Το βέλο της ανεμίζει χαριτωμένα και τα πλούσια υφάσματα του φορέματός της φαντάζουν ανάλαφρα, καθώς ο άνεμος εισχωρεί ανάμεσά τους.
Αν και ο ίδιος ο Μονέ είχε εκθέσει το έργο αυτό ως Περίπατος, στην πραγματικότητα αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη σκηνή. Οι μορφές του πίνακα μπορεί μεν να βρίσκονται σε μία κίνηση, ωστόσο αυτή σταματά και αποθανατίζεται η σκηνή. Τα βλέμματά τους στρέφονται στο θεατή και ο πίνακας παίρνει τη μορφή φωτογραφίας.
Αποτυπώνω με χρώματα τη δική μου εκδοχή του πίνακα και συνθέτω μία μικρή ιστορία απαντώντας στις ερωτήσεις.
Ποιοι είναι οι πρωταγωνιστές, Τι σχέση μπορεί να έχουν μεταξύ τους; Πού βρίσκονται, Πώς βρέθηκαν εκεί; Τι παρατηρούν; Τι λένε; Τι αισθάνονται; Τι ακούν; Τι σκέφτονται; Τι θα έκανες αν ήσουν στη θέση τους;
Ένα διασκεδαστικό και συγχρόνως δημιουργικό παιχνίδι.
Τι χρειαζόμαστε; Ένα χάρτινο κουτί, λίγο χρώμα-μπλε/γαλάζιο & πράσινο- βόλοι και ένας λευκός κύκλος από χαρτί.
Τοποθετούμε στο κουτί τον κύκλο, βάζουμε λίγο από το χρώμα σε διάφορα σημεία, ρίχνουμε τους βόλους και το παιχνίδι αρχίζει. Αρχίζουμε να κινούμε το χαρτόκουτο, κάνοντας τους βόλους να ‘χορεύουν’ και να πηγαινοέρχονται μέσα στο κουτί.
«Να το στούντιό μου», είπε ο Κλοντ Μονέ σε έναν συνομιλητή του, απλώνοντας τα χέρια σαν για να αγκαλιάσει το τοπίο που απλωνόταν μπροστά του. Ήταν το παραποτάμιο χωριουδάκι Βετέιγ, πλάι στο Σηκουάνα…
Το άρωμα είναι μία μόνο αιτία έμπνευσης να προσδώσει κανείς σε ένα άνθος την υστεροφημία της τέχνης. Η υφή και το χρώμα των πετάλων, ο τρόπος που λυγίζει ο κορμός του, τα λεπτομερή χαρακτηριστικά του, είναι μερικοί λόγοι ακόμα που έχουν τη δύναμη να πείσουν και τον πιο ασυγκίνητο καλλιτέχνη να μεταφέρει την εικόνα ενός άνθους στο χαρτί.
Ένας καλλιτέχνης ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος στη θέα λουλουδιών είναι ο Κλωντ Μονέ (Monet),
ο οποίος καυχιόταν περισσότερο για τον κήπο του, παρά για το ταλέντο του στην τέχνη. Ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς πίνακές του που αναπαράγει μια γαλήνια στιγμή του κήπου του στο Giverny, καθώς το απόγευμα δεν καταφέρνει με το σκοτάδι του, να κλέψει το λευκό φως των κρίνων είναι το έργο «Blue Water Lilies» – «Τα κρίνα του μπλε νερού» (1916-1919). Στη σειρά Nymphéas (νούφαρα),που ανήκει ο πίνακας υπάρχουν περίπου 250 πίνακες που απεικονίζουν τη λίμνη στο σπίτι του.
Ο Μονέ ερωτεύτηκε τα νούφαρα που ξεπρόβαλαν από τις λίμνες και τις κλαίουσες ιτιές με τα μακριά κρεμάμενα κλαδιά που κυμάτιζαν από τον άνεμο. Όλα αυτά του πρόσφεραν ένα πανέμορφο και πρωτότυπο σκηνικό για την τέχνη του. Από αυτήν την πλούσια βλάστηση που τον περιέβαλλε, ο Μονέ αντλούσε έμπνευση για τους πίνακες του.
Το έργο αυτό ανήκει σε μία περίοδο κατά την οποία ο Μονέ είχε εμφανίσει καταρράκτη και ζωγράφιζε σχεδόν τυφλός ενώ συγχρόνως είχε εμφανίσει και πολλά προβλήματα υγείας. Οι κριτικοί τον κορόιδεψαν για τους θολούς πίνακές του τονίζοντας πως το ιμπρεσιονιστικό του ύφος ξεπήδησε από την αδυναμία όρασης που είχε και όχι λόγω της καλλιτεχνικής του ευφυΐας.
Αφού έμαθες κάποιες πληροφορίες για τον ζωγράφο και περιηγήθηκες στο φωτεινό σπίτι του γίνε κι εσύ ένας μικρός καλλιτέχνης.
Συμπλήρωσε τον πίνακα όπως φαντάζεσαι. Σκέψου τι ώρα είναι, μπες στον κήπο του ζωγράφου. Πού θα στεκόσουν; Είσαι μόνος/η, κοιτάζεις το σπίτι, τη λίμνη; Τι ακούς; Τι κάνεις;
ή μπορείς να δημιουργήσεις μία μικρή λίμνη με νούφαρα
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότερα
Τα ζωηρά χρώματα
Το σπίτι του
ή 