Ετικέτα: Γραμματική Αρχαίων

Ασκήσεις Γραμματικής Β’ Γυμνασίου

1. Συμπληρώστε τις ακόλουθες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο της οριστικής των ρημάτων που είναι στην παρένθεση:

α) Τοὺς ἀγγέλους τοῦτον ἐγὼ οὐκ………….. (δέχομαι – αορ.)

β) Οὗτοι πρὸς βασιλέως θύραις…………. (τάττομαι – υπερσ.)

γ) Οἱ δὲ πάντα τἀναντία ……………. (πράττω – παρατ.)

δ) Ἡ Ἐπίδαμνος πόλις ἐν τῇ Ἠπείρῳ ………….. (εἰμὶ – ενεστ.)

ε) Τὸ δὲ τεῖχος………….. (εἰμί,- παρατ.) ὕψος εἴκοσι ποδῶν.

στ) Ἄνθρωποι ἀτυχοῦντες ὑπ’ ἐλπίδος……………. (σῴζομαι – παρατ.)

ζ) Τὶ ἐν τῷ πίνακι……………. (γράφω – παρακ.), ὦ παῖδες;

η) Ἐνάρετος καὶ σοφὸς ἦν ὅστις εὖ …………… (παιδεύομαι

– ὑπερσ.)

θ) Καὶ οἱ ἔσχατοι……………. (εἰμί- μέλλ.) πρῶτοι.

2.  Συμπληρώστε όσες καταλήξεις λείπουν στις παρακάτω φράσεις:

α) Οὐδεὶς στασιάζει πρὸς τὸν ἀγαθ_ ἀρχ_.

β) Οἱ στρατιῶται οὔτε τοῖς νόμ_ οὔτε τοῖς λόγ_ ἐπείθοντο.

γ) Τοῖς νέ_ τὸ σιγᾶν κρεῖττὸν ἐστι τοῦ λαλεῖν.

δ) Ἐν ταῖς οἴκι._ οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν.

ε) Ὁ γέρων λέγει τῷ παιδ_ τὸ τέλος τοῦ μύθου.

στ) Οἱ Ἀθηναῖοι ἐστράτευσαν μετὰ τῶν συμμάχ_ τοῖς πολεμί_.

ζ) Πλοῦτος ἄνευ συνέσ_ οὐκ ἀσφαλὲς κτῆμα ἐστί.

η) Ἐν τοῖς γνμνασί._ θαυμάζουσι τάς ἀρετὰς τῶν νέων.

θ) Ἐπὶ ταῖς τῆς οἰκίας θύρ_ τοὺς ξένους δέχονται.

ι) Τοὺς πολίτ_ ψυχὴν τῆς πόλ__ νομίζομεν

6. Τοποθετήστε το ρήμα της παρένθεσης σε υποτακτικὴ ενεστώτα ή αορίστου στις παρακάτω προτάσεις:

α) Δέδοικεν μὴ ………….. κακόν τι. (πάσχω)

β) Ἐὰν τὰ χρήματα ……… …, καλῶς ποιήσετε, (δημεύω)

γ) Ἐπειδὰν οὖν ………. …, κρίνατε, (ἀκούω)

δ) Πᾶν πράττουσιν, ἵνα μὴ τοὺς παῖδας αὐτῶν …….. (κολάζω)

ε) Παρασκευάζομεν ναντικόν, ἵνα …….. εἰς Λέσβον. (πέμπω)

στ) Ὅταν ………… , προσήκειν νομίζω τοῦῦθ’ ὑμᾶς σκοπεῖν. (νόμοθετώ)

ζ) Τάς ἀρετὰς ἐπιτηδεύομεν, ἵνα βίον εὐδαίμονα …………..

(διάγω)

η) Ἐπειδάν ἡ στρατεία ………… ., εὐθὺς ἀποπέμψω αὐτόν, (λήγω)

θ) Φροντίζω μὴ κράτιστον ……………. μοὶ σιγᾶν. (εἰμί)

ι) ……………. πρέσβεις πανταχοῦ, ἵνα κοινωνοὺς ἔχητε. (ἐκπέμπω)

1. Συμπληρώστε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με την κατάλλη­λη χρήσῃ των λέξεων που είναι σε παρένθεση:

α) Ἐξ ………….. (ὄνυξ) τὸν λέοντα.

β) Κρῖνε τοὺς ἀνθρώπους μὴ ταῖς…………….. (ἐσθής), ἀλλὰ τοῖς ἔργοις.

γ) Ἐκ τῶν πτερῶν γιγνώσκομεν τὸν …………….. (ὄρνις)

δ) Τοῖς…………… (φύλαξ) οὐ προσήκει ὕπνος.

ε) Ἐν τῇ…………… (φάραγξ) πολλοί………….. (ἱέραξ)

διαμένουσιν.

στ) Ἐν τῷ ἕλει τοὺτῳ ἱκανὸς ἀριθμός…………. (κώνωψ) ἐστί.

ζ) Πάρις θαυμάζει τῆς Ἥρας τὸ σχῆμα καὶ τῆς Ἀθηνᾶς τὴν …………….. (ἀσπίς)

η) Ἐπὶ τοῦ τοίχου γράφει λέοντας καί…………… (ἐλέφας).

θ) Περὶ μέσας…………… (νύξ) ἀφίκετο ἡ Πάραλος.

4. Συμπληρώστε τις παρακάτω προτάσεις με τους καταλλήλους τύ­πους της ευκτικής:

α) Ἠγγέλθη δὴ Κῦρος………….. (θνῄσκω – παρακ.)

β) Δεῖ ἡμᾶς βαρέως φέρειν, εἰ χείρους τῶν προγόνων ……….ὄντες. (τυγχάνω – ἐνεστ.)

γ) Οὐδεὶς ἄν…………… ἱκανὸς μηνῦσαι τὴν τοῦ ἀνδρὸς ἄρετὴν. (γίγνομαι – αορ.)

δ) Εἴθε οἱ στρατιῶται εὖ……….. τάς πύλας. (φυλάσσω – μέλλ.)

ε) Οἱ Λακεδαιμόνιοι ἀπεκίναντο ὡς…………….. πρέσβεις.

(πέμπω – μέλλ.)

στ) Πῶς ἂν ………….. ὑμεῖς τὴν πόλιν; (σῴζω – ἐνεστ.)

ζ) Ξέρξης ἔπεμπεν κατασκόπους ἰδεῖν τι………….. οἱ Ἐλ­ληνες, (πράττω – ἐνεστ.)

η) …………… ἂν μὲ διδάξαι τὶ ἐστὶ νόμος; (ἔχω – ἐνεστ.)

θ) Εἴ τινα Ἕλληνα ………………., ἢ δούλῳ ἢ ἐλευθέρῳ, πάντας ἀπέκτειναν. (ἐντυγχάνω – ἐνεστ.)

ι) Ῥαδίως ἂν οἰκοῖμεν καὶ οὐδὲν ἂν …………….. κακόν.

(πάσχω – ενεστ.)

3. Συμπληρώστε τις παρακάτω φράσεις με τον κατάλληλο τύπο της λέξης που είναι στην παρένθεση:

α) Πικρὸν νέα ………….. πρεσβύτης ἀνήρ. (γυνή)

β) Χαρακτὴρ …………… ἐκ λόγου γνωρίζεται, (ἀνήρ)

γ) Ἐν τούτῳ τῷ χωρὶῳ μέγα τὸ πλῆθος τῶν……………..ἦν.

(ἄνθος)

δ) Χόρτος οὐκ ἐστὶν ἐν τοῖς……………. (λειμών)

ε) Ἐν τοῖς μεγίστοις στρατηγοῖς τὸν …………….καταλέγουσιν. (Περικλῆς)

στ) Οἱ στρατιῶται ὑπέμενον τὰ τοῦ ………….. ψύχη. (χειμών)

ζ) Οἱ Πέρσαι ἐνόμιζον τοὺς………… θεοὺς εἶναι, (ἀστήρ)

2. Συμπληρώστε τα κενὰ των παρακάτω φράσεων μὲ τὸν κατάλληλο τύπο της προστακτικής του ρήματος που είναι στην παρένθεση:

α) ………… ἐγκρατεῖς καὶ μηδὲν ἄγαν πράττετε, (εἰμί- ἐνεστ.)

β) Τό τε σῶμα καὶ τὴν ψνχήν………….. ,ὦ νέοι, ἐπ’ ἀρετήν. (γυμνάζω – αορ.)

γ) Εἴ τις γιγνώσκει τὴν ἀλήθειαν,…………… (λέγω – αορ.)

δ) …………… μηδὲν εἶναι τῶν ἀνθρωπίνων βέβαιον, (νομίζω -ενεστ.)

ε) Μῆτερ τοῦ θεοῦ,……………….μὲ ὑπὸ τὴν σκέπην σου.

(φυλάττω, ενεστ.)

στ) Οὓς ὁ θεὸς συνέζευξεν, ἄνθρωπος μή……. (χωρίζω – ἐνεστ.)

ζ) ………….. σεαυτὸν πόνοις ἐκουσίοις. (ἐθίζω – ενεστ.)

η) Μὴ γέλωτα προπεπῆ…………….., ὦ Δημόνικε. (στέργω

– ἐνεστ.)

θ) ………….. ὀπίσω μοῦ, Σατανᾶ. (ὑπάγω – ενεστ.)

ι) Τοῦτο ὁ νεανίας…………… (ἀκούω – αορ.)

3. Μετατρέψτε την οριστικὴ σε προστακτικὴ καί διαμορφώστε ανάλο­γα τις παρακάτω φράσεις, όπως στο παράδειγμα: α) Σῴζει ἡ Ἀθηνᾶ τὴν ἡμετέραν πόλιν. -> Σῳζέτω ἡ Ἀθηνᾶ τὴν ἡμετέραν πόλιν.

β) Ἔγραψαν οἱ παῖδες ἐπιστολήν

γ) Ἔχουσιν οἱ λόγοι μέτρον

δ) Τοὺς φίλους στέργεις

ε) Ἀνοίγετε τάς πύλας.

στ) Τὴν ἐμὴν γνώμην ἤκουσας.

ζ) Εἶ γενναῖος, ὦ φίλε.

η) Μακαρίζουσι τοὺς ἀγαθούς.

θ) Ἐστὶ μέτρον παντὶ πράγματι.

ι) Γέγραφας τραγωδίαν.

ια) Εἰσίν αἱ πράξεις σκιαὶ τῶν λόγων.

ιβ) Φέρουσιν οἱ ὑπήκοοι δασμόν.

ιγ) Μηδένα πρὸ τοῦ τέλους μακαρίζῃς.

ιδ) Τὸ πλήρωμα τῆς ἐκκλησίας σου ἐφύλαξας.

Μόνιμος σύνδεσμος σε αυτό το άρθρο: https://blogs.sch.gr/stratilio/archives/1558

Γραμματική Α.Ε : Β’ Αόριστος (Σχηματισμός-Πίνακας Ρημάτων)

Αόριστος β΄

Ο αόριστος β΄ ενεργητικός ή μέσος σχηματίζεται στην οριστική από τις καταλήξεις του παρατατικού. Στις άλλες εγκλίσεις σχηματίζεται από τις καταλήξεις του ενεστώτα.

  • Στο απαρέμφατο και τη μετοχή της ενεργητικής φωνής τονίζεται στη λήγουσα: βαλεῖν.
  • Στο απαρέμφατο της μέσης φωνής τονίζεται στην παραλήγουσα: γενέσθαι.
  • Στο β΄ ενικό της προστακτικής της μέσης φωνής τονίζεται στη λήγουσα είτε είναι απλό είτε σύνθετο το ρήμα (λαβοῦ, ἀντιλαβοῦ).
  • Μερικών αορίστων το β΄ ενικό πρόσωπο της ενεργητικής προστακτικής τονίζεται στη λήγουσα: ἐλθέ, λαβέ, εὐρέ, εἰπέ, ἰδέ των ρημάτων ἔρχομαι, λαμβάνω, εὐρίσκω, λέγω, ὁρῶ αντίστοιχα.
  • Στη μονοσύλλαβη προστακτική, αν το ρήμα είναι σύνθετο με δισύλλαβη πρόθεση, ο τόνος αναβιβάζεται: ἀπόσχου του ἀπεσχόμην(ἀπέχομαι).
  • Η οριστική του ρήματος ὁρῶ είναι εἶδον, στις υπόλοιπες εγκλίσεις γράφεται με ι: ἴδω, ἴδοιμι, ἰδέ, ἰδεῖν, ἰδών.
  • Ο αόριστος του λέγω είναι εἶπον, το ει διατηρείται σε όλες τις εγκλίσεις:εἴπω, εἴποιμι κ.τ.λ.


Ενδεικτικός σχηματισμός αορίστου β΄

Οριστική Υποτακτικ. Ευκτική Προστακ. Απαρέμφ. Μετοχή
ἔ-βαλ-ον

ἔ-βαλ-ες

ἔ-βαλ-ε

ἐ-βάλ-ομεν

ἐ-βάλ-ετε

ἔ-βαλ-ον

βάλ-ω

βάλ-ῃς

βάλ-ῃ

βάλ-ωμεν

βάλ-ετε

βάλ-ωσι

βάλ-οιμι

βάλ-οις

βάλ-οι

βάλ-οιμεν

βάλ-οιτε

βάλ-οιεν

βάλ-ε

βαλ-έτω

βάλ-ετε

βαλ-όντων

βαλ-εῖν

βαλ-ών

βαλ-οῦσα

βαλ-όν

Οριστική Υποτακτικ. Ευκτική Προστακ. Απαρέμφ. Μετοχή
ἐ-βαλ-όμην

ἐ-βάλ-ου

ἐ-βάλ-ετο

ἐ-βαλ-όμεθα

ἐ-βάλ-εσθε

ἐ-βάλ-οντα

βάλ-ωμαι

βάλ-ῃ

βάλ-ηται

βαλ-ώμεθα

βάλ-ησθε

βάλ-ωνται

βαλ-οίμην

βάλ-οιο

βάλ-οιτο

Βαλ-οίμεθα

βάλ-οισθε

βάλ-οιντο

βαλ-οῦ

βαλ-έσθω

βάλ-εσθε

βαλέ-σθων

βαλ-έσθαι

βαλ-όμενος

βαλ-ομένη

βαλ-όμενον


ΠΙΝΑΚΑΣ ΡΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΑΟΡΙΣΤΟ Β΄

Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος β΄
ἄγω ἦγον ἤγαγον
αἱρῶ ᾕρουν εἷλον
αἱροῦμαι ᾑρούμην εἱλόμην
αἰσθάνομαι ᾐσθανόμην ἠσθόμην
ἁμαρτάνω ἡμάρτανον ἥμαρτον
βάλλω ἔβαλλον ἔβαλον
βάλλομαι ἐβαλλόμην ἐβαλόμην
γίγνομαι ἐγιγνόμην ἐγενόμην
εἰμί ἦν ἐγενόμην
ἕπομαι (ακολουθώ) εἱπόμην ἑσπόμην
ἐρωτῶ ἠρώτων ἠρόμην
εὑρίσκω ηὕρισκον/εὕρισκον ηὗρον/εὗρον
εὑρίσκομαι ηὑρισκόμην/εὑρισκόμην ηὑρόμην/εὑρόμην
ἔχω εἶχον ἔσχον
ἔχομαι εἰχόμην ἐσχόμην
θέω(τρέχω) ἔθεον ἔδραμον
θνήσκω (ἀπό) ἀπέθνησκον ἀπέθανον
καίνω ἔκαινον ἔκανον
κάμνω ἔκαμνον ἔκαμον
κτείνω (ἀπό) ἔκτεινον ἀπέκτανον
λαγχάνω( παίρνω με κλήρο) ἐλάγχανον ἔλαχον
λαμβάνω ἐλάμβανον ἔλαβον
λαμβάνομαι ἐλαμβανόμην ἐλαβόμην
λανθάνω(διαφεύγω την προσοχή) ἐλάνθανον ἔλαθον
ἐπιλανθάνομαι ἐπελανθανόμην ἐπελαθόμην
λέγω ἔλεγον εἶπον
λείπω ἔλειπον ἔλιπον
λείπομαι ἐλειπόμην ἐλιπόμην
μανθάνω ἐμάνθανον ἔμαθον
ὁρῶ ἑώρων εἶδον
ὁρῶμαι ἑωρώμην εἰδόμην
πάσχω ἔπασχον ἔπαθον
πείθω ἔπειθον ἔπιθον
πείθομαι ἐπειθόμην ἐπιθόμην
πίνω ἔπινον ἔπιον
πίπτω ἔπιπτον ἔπεσον
πυνθάνομαι(πληροφορούμαι) ἐπυνθανόμην ἐπυθόμην
τέμνω ἔτεμνον ἔτεμον
τέμνομαι ἔτεμνόμην ἐτεμόμην
τίκτω ἔτικτον ἔτεκον
τρέπομαι ἐτρεπόμην ἐτραπόμην
τρέχω ἔτρεχον ἔδραμον
ὑπισχνοῦμαι ὑπισχνούμην ὑπεσχόμην
φεύγω ἔφευγον ἔφυγον
φέρω ἔφερον ἤνεγκον
φέρομαι ἐφερόμην ἠνεγκόμην

Μόνιμος σύνδεσμος σε αυτό το άρθρο: https://blogs.sch.gr/stratilio/archives/1091

Αρχαία Ελληνική Γραμματική : Παραθετικά Επιθέτων

Συγκριτικός: -ώτερος, ωτέρα, ώτερον
Υπερθετικός; -ώτατος, ωτάτη, ώτατον
  1. Όταν πριν την κατάληξη –ος του αρσενικού του επιθέτου υπάρχει
βραχύ φωνήεν (ε,ο)
π.χ. νέ-ος, νέ-α, νέ-ον
νε-ώτερος, νε-ωτέρα, νεώτερον
νε-ώτατος, νε-ωτάτη, νε-ώτατον
σο-φός, σο-φή, σο-φόν
σο-φώτερος, σο-φωτέρα, σο-   φώτερον
v      Εξαιρούνται τα: κενός, ξένος, στεγνός, που σχηματίζουν τα παραθετικά τους σε –ότερος, –ότατος
Π.χ. στενός, στενή, στενόν
Στενότερος, στενοτέρα, στενότερον
  1. Όταν πριν από την κατάληξη –ος του αρσενικού του επιθέτου υπάρχει δίχρονο φωνήεν (α,ι,υ) το οποίο κατά κανόνα θεωρείται βραχύ
Π.χ. δυνα-τός, δυνα-τη, δυνα-τον
Δυνατώτερος, δυνατωτέρα, δυνατώτερον
Δυνατώτατος, δυνατωτάτη, δυνατώτατον
Συγκριτικός:-ότερος,-οτέρα, -ότερον
Υπερθετικός:-ότατος, -οτάτη, -ότατον
1. Όταν πριν από την κατάληξη –ος του αρσενικού του επιθέτου υπάρχει μακρό φωνήεν (η,ω) ή δίφθογγος (αι, ει, οι,…)
Π.χ. ξη-ρός, ξη-ρά, ξη-ρόν
Ξη-ρότερος, ξη-ροτέρα, ξη-ρότερον
Ξη-ρότατος, ξη-ροτάτη, ξη-ρότατον
Δίκαι-ος, δικαί-α, δίκαι-ον
Δικαι-ότερος, δικαι-οτέρα, δικαι-ότερον
Δικαι-ότατος, δικαι-οτάτη, δικαι-ότατον
  1. Όταν πριν από την κατάληξη –ος του αρσενικού του επιθέτου υπάρχει θέσει μακρό φωνήεν, δηλ. βραχύ φωνήεν που το ακολουθούν 2 ή 3 σύμφωνα ή 1 διπλό (ξ,ψ,ζ)
Π.χ. θερμ-ός, θερμ-ή, θερμ-όν
Θερμ-ότερος, θερμ-οτέρα, θερμ-ότερον
Θερμ-ότατος, θερμ-οτάτη, θερμ-ότατον
Ένδοξ-ος, ενδ-οξος, ένδοξον
Ενδοξ-ότερος, ενδοξ-οτέρα, ενδοξ-ότερον
Ενδοξ-ότατος, ενδοξ-οτάτη, ενδοξ-ότατον
  1. Τα παρακάτω επίθετα:
Ισχυρός, λιτός, τρανός, ανιαρός, πραος, κενός, στενός
Π.χ. τραν-ός, τραν-ή, τραν-όν
Τραν-ότερος, τραν-οτέρα, τραν-ότερον
Τραν-ότατος, τραν-οτάτη, τραν-ότατον
  1. Όταν το επίθετο έχει ως β΄συνθετικό μια από τις λέξεις: λύπη, νίκη, θυμός, χυμός, κυρος, κίνδυνος, ψυχή, τιμή
Π.χ. επι-κίνδυνος, -ος, -ον
Επικινδυν-ότερος, -οτέρα, -ότερον
Επικινδυν-ότατος, -οτάτη, -ότατον
Εντιμος, -ος, -ον
Εντιμ-ότερος, -οτέρα, -ότερον
Εντιμ-ότατος, -οτάτη, -ότατον

Παρατηρήσεις:

1.      Το θέμα των δευτερόκλιτων επιθέτων λήγει σε –ο αν πριν από τις καταλήξεις – τερος και –τατος η συλλαβή είναι μακρόχρονη φύσει ή θέσει.

2.       Το –ο εκτείνεται σε –ω αν πριν από αυτό η συλλαβή είναι βραχύχρονη.

3.      Αν η συλλαβή πριν το –τερος ή –τατος έχει δίχρονο τότε

4.      α) Γενικά τα επίθετα έχουν αυτό το δίχρονο βραχύ οπότε τα παραθετικά τους γράφονται με –ω.

β) Έχουν το δίχρονο μακρό και κατά συνέπεια τα                      παραθετικά τους γράφονται με –ο τα ακόλουθα:

1. τα επίθετα:ἰσχυρός, ἀνιαρός, ψιλός, λιτός, τρανός, φλύαρος.

2.όσα επίθετα λήγουν σε:-τιμος, -θυμος, -χυμος, -κυρος, –   κίνδυνος, -νικος, -λυκος, -ψυχος.

5.      Θέσει μακρά λέγεται μια συλλαβή, η οποία έχει βραχύ ή δίχρονο φωνήεν, αλλά μετά απ’αυτό ακολουθούν δύο ή περισσότερα σύμφωνα ή ένα διπλό σύμφωνο:στεγνός, πεζός, δόξα, ἔκοψα, ἔνδοξος.

Παραθετικά επιθέτων και επιρρημάτων

1. Έχουν βραχύχρονο το δίχρονο της παραλήγουσας όσα λήγουν σε:

-ιος, -ιμος, -ικος, ινος (οξύτονα), -ακος, -αλος,

-αρος, -ατος, ανος και το ἄνισος

Εξαιρούνται: ἀνιαρός, φλύαρος, τρανός, ἀνίατος, αξιοθέατος

2. Έχουν μακρόχρονο το δίχρονο της παραλήγουσας όσα έχουν ως δεύτερο συνθετικό τις λέξεις: θυμός, κῦρος, λύπη, νίκη, τιμή, φῦλον, κίνδυνος, ψυχή

http://sites.google.com/site/arxaiag/grammatike/parathetika

Μόνιμος σύνδεσμος σε αυτό το άρθρο: https://blogs.sch.gr/stratilio/archives/1090

Στοιχεία Γραμματικής Αρχαίων

1. Η ασυναίρετη ονομαστική, αιτιατική και κλητική τονιζόμενη στη λήγουσα, οξύνεται Ἡ χαρά, τήν χαράν, ὤ χαρά – ὁ χιτών, ἡ ἀσπίς
2. Η από συναίρεση προερχόμενη λήγουσα, τονιζόμενη περισπάται, όταν προ της συναίρεσης οξυνόταν η πρώτη από τις συναιρούμενες συλλαβές. Αν οξυνόταν η δεύτερη, τότε η συνηρημένη λήγουσα οξύνεται Ποιέω = ποιῶ, Ἐρμέας = ἤς

Ἐσταῶς = ἐστῶς

3. οι δίφθογγοι αι και οι, όταν βρίσκονται στο τέλος ευκτικής ή επιρρήματος είναι μακραί Βουλεύοι, βουλεύσοι, βουλεύσαι, οἶκοι
4. Οι καταλήξεις –α, -αν των θηλυκών της α’ κλίσης είναι βραχείαι, αν προ αυτών υπάρχει σύμφωνο πλην του ρ Γλώσσα, γλώσσαν
5. Οι καταλήξεις –α, -αν, των θηλυκών της α’ κλίσης είναι μακραί, αν προ αυτών υπάρχει φωνήεν ή ρ. Εξαιρούνται οι λέξεις: γραῖα, μαῖα, μυῖα, μοῖρα, πεῖρα, σπεῖρα, σφαῖρα, σφῦρα, πρῷρα Παιδεία, παιδείαν – ὥρα, ὥραν – ἡ ὁποία, τήν ὁποίαν
6. Η κατάληξη –ας της α’ κλίσης είναι πάντα μακρά Ὥρας, παιδείας, μοίρας, εὐθείας λαχούσας
7. Η κατάληξη –α της κλητικής ενικού των σε –ης αρσεν. Της α’ κλίσης είναι βραχεία Ὤ στρατιώτα
8. Τα σε –ατης πρωτόκλιτα εθνικά έχουν τα α μακρό, αν προηγείται αυτού φωνήεν, ενώ είναι βραχύ το α, αν προηγείται αυτού σύμφωνο Σπαρτιᾶται, Ἀσιᾶται

Δαλμᾶται, Γαλᾶται

9. Η κατάληξη –α, -αν του θηλυκού των σε –ύς, -εία, -‘υ επιθέτων είναι βραχεία Εὐθεία, εὐθείαν
10. Η κατάληξη –α, -αν του θηλυκού των μετοχών είναι βραχεία Στάσα- λελυκυῖα – τιμῶσα
11. Οι καταλήξεις –ας, -ασα, -αν των μετοχών έχουν το α της ενικής ονομ, στο αρσεν. Μακρό, και στο ουδ. βραχύ Λύσας – λῦσαν – βουλεύσας – βουλεῦσαν
12. Η κατάληξη –α των ουδέτερων είναι βραχέα δῶρα, τά οποῖα, τά τιμῶντα
13. οι καταλήξεις –α, -ας, -ι, -σι της γ’ κλίσης είναι βραχεία χιτῶνι – χιτῶνα – χιτῶσι – χιτῶνας
14. Τα αττικόκλιτα σ’ όλες τις πτώσεις τονίζονται όπως και όπου η ονομαστική του ενικού ὁ νεῶς, τοῦ νεῶ, τῷ νεῷ – ὅ ταῶς, τοῦ ταῶ, τῷ, ταῷ
15. Οι μονοσύλλαβοι τύποι και η αιτ. πληθ. των σε –υς, -υος ονομάτων, τονιζόμενοι στη λήγουσα περισπώνται ὁ μῦς, τόν μῦν, ὤ μῦ – τούς ἰχθῦς
16. Η δοτική πλ. των συγκοπτομένων ονομάτων και τοῦ ἀστήρ (ἀστράσι) οξύνεται Πατράσι, μητράσι, θυγατράσι, ἀνδράσι
17. Τα σε –ις, -ίδος ονόματα έχουν το ι βραχύ σ’ όλες τις πτώσεις. Εξαιρούνται τα: ἁψίς, βαλβίς, βλεφαρίς, κηλίς, κνημίς, κρηπίς, κεραμίς, νησίς, σφραγίς, χειρίς, ψηφίς Ἀσπίς, ἀσπίδος, ἀςπίδι

Κνημίς, κνημίδος, κνημίδι

18. Τα σε –άς, -άδος ονόματα έχουν το α βραχύ σ’ όλες τις πτώσεις Φυγάς, φυγάδος, φυγάδι
19. Τα σε –ίς, -ῖνος ονόματα έχουν το ι μακρό σ’ όλες τις πτώσεις Δελφίς, δελφῖνος, δελφῖνι
20. Τα σε –αν, -ᾶνος ονόματα έχουν το α μακρό σ’όλες τις πτώσεις Τιτάν, τιτᾶνος, τιτᾶνι
21. Το πᾶς, πᾶσα, πᾶν στους τύπους, που έχουν ντ, έχει το πα βραχύ Πᾶσα, πᾶσαι, πᾶσι – πάντα, πάντες, πάντας
22. Η δοτική πληθ. αν λήγει σε –αντσι = ασι ή –υντσι = υσι και τονίζεται στην παραλήγουσα περισπάται Ἰστάντ – σί = ἰστάσι, ἰμάντ –σί = ἰμάσι, ὀλλύντ – σί = ὀλλύσι
23. Το αρσενικό σε –ας, -άντος και –υς, -ύντος και το ουδέτερο σε –αν, -άντος και –ύν, -ύντος των μετοχών περισπώνται μόνο στη δοτική πληθυντικού Ἰστάς (αρς.), ἰστάν (ουδ.), ἰστάντος, ἰστάσι  (δοτ. πληθ)

Δεικνύς (αρς), δεικνύν (ουδ), δεικνύντος, δεικνῦσι  (δοτ. πλ)

24. Οι καταλήξεις –ασα, -υσα των θηλυκών των μετοχών έχουν το –α και –υ της παραλήγουσας μακρό Ἰστᾶσα, δεικνῦσα, βᾶσα, ὀλλῦσα
25. Τα σε -οῦς -ῆ (ᾶ), -οῦν συνηρημένα δευτερόκλιτα περισπώνται σε όλες τις πτώσεις χρυσοῦς -ῆ -οῦν, χρυσοῖ-αῖ -ᾶ
26. Τα σε –ώ, -οῦς στην αιτιατική ενικού οξύνονται, ενώ τα σε –ως, -οῦς περισπώνται Ἡ ἠχώ, τήν ἠχώ – ἡ αἰδώς- τήν αἰδῶ
27. Το αρσεν και θηλ. των σε –ής, -οῦς επιθέτων στην αιτ. ενικού λήγουν σε -ῆπρο της καταλήξεως –ης υπάρχει σύμφωνο ενώ αν υπάρχει φωνήεν λήγουν σε -ᾶ Ὁ ἐπιμελής, τόν ἐπιμελῆ

Ὁ ὑγιής, τόν ὑγιά

28. Τα σε –ης, -ες βαρύτατα σιγμόληκτα επίθετα αναβιβάζουν τον τόνο στους τύπους που λήγουν σε –ές (κλητική ενικού και ενική ονομ. αιτιατ. Και κλητ. του ουδέτερου) στη γενική πληθ. τονίζονται στη παραλήγουσα. Εξαιρούνται και δεν αναβιβάζουν τον τόνο τα σε –ώδης, -ώλης, -ήρης Ὁ,ἡ συνήθης, ὤ σύνηθες, τῶν συνήθων

Εὐώδης, εὐῶδες – ἐξώλης, ἐξῶλες – ξιφήρης, ξηφῆρες

29. Τα απαρέμφατα φάναι, ἰστάναι, ἐστάναι, τεθνάναι, πιμπλάναι, πιμπράναι,  ὀξύνονται (περισπάται το δρᾶναι)
30. Το απαρέμφατο ενεστ. Σε –ύναι των συμφωνολήκτων σε –μι οξύνεται Δεικνύναι, ὀλλύναι
31. Οι συνηρημένες μετοχές σε –ων τονιζόμενες στη λήγουσα περισπώνται Τιμῶν, τό τιμῶν, ὁ βαλῶν, τό βαλοῦν (μέλλον)
32. Οι ασυναίρετες μετοχές σε –ων τονιζόμενες στη λήγουσα οξύνονται Ὁ βαλῶν, τό βαλόν, ὁ ἰδών, τό ἰδόν  (αορ. Β’)
33. Τα σε –ιζω και –άζω ρήματα έχουν το ι και α βραχύ. Εξαιρούνται: τρίζω, κράζω Εψηφίσθαι, κομίζον, κομίσαι, διχάζον
34. Το φωνήεν που προηγείται των καταλήξεων –πτω, -ττω, -ανω είναι βραχύ. Εξαιρούνται: πίπτω, ρίπτω, πράττω, κηρύττω Τάττε, τύπτε, λαμβάνον

Πῖπτε, ρῖπτε, κηρῦττον

35. Τα σε –ίνω και –ύνω ρήματα έχουν το ι και το υ μακρό. Εξαιρούνται: φθίνω, τίνω Κλῖνον – αισχῦναι

Μόνιμος σύνδεσμος σε αυτό το άρθρο: https://blogs.sch.gr/stratilio/archives/836

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ (3)

31. Να αντικαταστήσεις τους τύπους της Οριστικής στις άλλες εγκλίσεις προσέχοντας το χρόνο, το πρόσωπο και τον αριθμό:

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική Απαρέμφατο Μετοχή
τεθεράπευσαι
παύονται
ἐλύσασθε
πλέξει
θάψεσθε
γράφεται
συνεπορεύσατο
ἐδιώξω
πεπολιτεύμεθα
ἐλύου
τετριμμένοι εἰσί
ἐκεκήρυκτο
ἐπείσαντο
μαντεύσεται
παρακελεύεται

32. Συμπλήρωσε τα κενά με το σωστό τύπο της έγκλισης που δίνεται στην παρένθεση:

– Μὴ __________ (κρίνω, προστ., ενεστ.) ἵνα μὴ κριθῆτε.

– Πορεύεται εἰς το ἱερὸν, ἵνα __________ (εὔχομαι, υποτ., αορ.) τῷ θεῷ.

– Ἐὰν δύο εὐθεῖαι __________ (τέμνω, υποτ., ενεστ.) ἀλλήλας, τὰς κατὰ κορυφὴν γωνίας ἴσας ποιοῦσιν.

– __________ (εἰμί, γ΄ ενικό, προστ.) δύο εὐθεῖαι παράλληλοι.

– Δερκυλίδας ἠγνόει ὅτι ________________ (λύομαι, ευκτ. παρκμ.) αἱ σπονδαί.

– Οἱ στρατιῶται τρόπαιον ἐπὶ τοῦ λόφου __________ (ἱδρύω, οριστ. υπερσ.).

33. Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του ρήματος στην Υποτακτική μέσης φωνής:

– Τί __________ (πράττομαι, αόρ., α΄ πληθ.).

– Ἐὰν __________ ἡ πόλις, οἱ πολῖται εὐτυχοῦσιν (αὐξομαι, ενεστ.).

– Παρασκευάζομαι, ἵνα __________ τοὺς φίλους (δέχομαι, αόρ.).

– Ἐὰν ὁ ἄρχων τῷ λόγῳ __________, καλῶς διοικεῖ (πείθομαι, ενεστ.).

– __________ (α΄ πληθ.) τοῖς θεοῖς, ἵνα καλῶς βαίνῃ ἡ ἐκστρατεία (θύομαι, αόρ.).

– __________ (α΄ πληθ.) ἀγαθοὶ πολῖται εἶναι, ὦ συμπολῖται (βούλομαι, ενεστ.).

– Ὁ διδάσκαλος εὐτυχὴς ἐστι, ἐὰν οἱ μαθηταὶ ὀρθῶς __________ (ἀποκρίνομαι, ενεστ.).

– Ὁ ὀκνηρὸς προφάσεις εὑρίσκει, ἵνα __________ τὰ δέοντα ποιῆσαι (ἀναβάλλομαι, ενεστ.).

– __________ (α΄ πληθ.) τοὺς πολεμίους, ὦ συμπολῖται (ἀμύνομαι, ενεστ.).

– Οὗτοι άκούουσι τῶν ἀσμάτων, ἵνα __________ τῇ μουσικῇ (τέρπομαι, ενεστ.).

– Οἱ ἀκοντισταὶ βάλλουσι τοῖς ἀκοντίοις, ἵνα __________ τοὺς πολεμίους (τρέπομαι, ενεστ.).

– Πέρσαι παρασκευάζονται, ἵνα __________ ἐπὶ τοὺς ἕλληνας (στρατεύομαι, αόρ.).

34. Να γραφούν τα ρήματα στην ίδια έγκλιση, στον ίδιο χρόνο, στο ίδιο πρόσωπο αλλά στον άλλο αριθμό:

ἁρπάζωμαι

κολάσησθε

δεδιδαγμένος ᾖς

διαπορευσώμεθα

ὑβρισμένος ὦ

δικάζητε

ψηφίσησθε

μνημονεύωνται

καταρρίπτῃ

ταράττωνται

δανείζητε

παιδεύσησθε

35. Να συμπληρωθούν τα κενά στις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας:

– Ἐπὶ _________ (τίς, αιτ. εν.) στρατεύετε, ὦ νέοι;

– _________ (τί) ζῴα τοῖς κόραξιν ἐπιβουλεύουσιν;

– Μὴ ἀκούετε _________ (τί, αιτ. εν.) λέγει.

– Σὺ μὴ θαύμαζε ἐφ’ _________ (ὅ, δοτ. πληθ.) λέγομεν.

– _________ (τίς, δοτ. πληθ.) οἱ Μακεδόνες ἐπολέμησαν;

– Ἐνταῦθα ἦν κῆπος πλήρης ἀγρίων θηρίων _________ (ὅ, ονομ. πληθ.) ἐκεῖνος ἐθήρευεν ἐφ’ ἵππου.

– _________ (τίς, ονομ. πληθ.) οὕτω μαίνονται οἵτινες (ὅστις, ονομ. πληθ.) οὐ βούλονταί σοι φίλοι εἶναι;

– Μέμνησο τῆς εὐεργεσίας _________ (ἥ, γεν. εν.) σὺ ἔτυχες.

– Οὐ τιμῶμεν _________ (ὅστις, αιτ. εν.) ὑβρίζει τὴν πατρίδα.

– Φοβοῦ τοὺς θεοὺς _________ (ὅσπερ, ονομ. πληθ.) τιμωροῦσι τοὺς ἀδίκους.

– Κύριος ἀγαπᾷ _________ (ὅς, αιτ. εν.) παιδεύει.

– Ἦλθον ἐκ τῆς πόλεως πρέσβεις _________ (ὅστις, ονομ. πληθ.) ἔλεγον ταῦτα.

– Κλέαρχος ἔπραξε καὶ ἄλλα _________ (τὶ, αιτ. πληθ.) ἄτοπα.

36. Να διαγράψεις τον τύπο που είναι λάθος:

ᾥτινι – ᾧτινι αἷστισι – αἷτισι

τινά ή ἄττα – τινά ή ἅττα οὕς – οὗς

οὕπερ – οὗπερ τινί ή τῳ – τίνι ή τῳ

ὧσπερ – ὧνπερ ὥντινων – ὧντινων

τινός ή τοῦ – τίνος ή τοῦ ἥνπερ – ἧνπερ

37. Να μεταφερθούν οι προτάσεις στον άλλο αριθμό:

– Ὅστις σοφός ἐστι διδασκέτω τὸν νέον.

……………………………………………………………………….. .

– Οὖτοι ἐπιβουλεύονται οἷστισιν εὐτυχεῖς εἰσιν.

……………………………………………………………………….. .

– Οἵτινες μέμφονται ἡμῶν, ἄδικοί εἰσιν.

……………………………………………………………………….. .

– Ἄνθρωπός τις βαδίζων περιέπεσε ληστῇ

……………………………………………………………………….. .

– Λέγε τοῦτο ᾧτινι τρόπῳ βούλει.

……………………………………………………………………….. .

38. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική:

– Ὁ βασιλεὺς ἔπεμψε κήρυκας.

……………………………………………………………………….. .

-Οἱ τριάκοντα ἐφόνευσαν πολλοὺς πολίτας.

……………………………………………………………………….. .

– Οἱ Ἀθηναῖοι φιλάξουσι τὸν λιμένα.

……………………………………………………………………….. .

– Ὁ δικαστὴς κολασάτω τὸν φονέα.

……………………………………………………………………….. .

– Οἱ Ἕλληνες ἐνίκησαν τοὺς Πέρσας.

……………………………………………………………………….. .

– Οἱ Ἀθηναῖοι ἐξέλεξαν τὸν Περικλέα στρατηγόν.

……………………………………………………………………….. .

– Μίνως ἐπαίδευσε τὸν Ῥαδάμανθυν.

……………………………………………………………………….. .

39. Πρόσθεσε τους τύπους που λείπουν:

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική Απαρέμφατο Μετοχή
ἐγὼ ἐλύθην
σὺ ἐσῴθης
οὗτος ἀχθήσεται
ἡμεῖς ἐπορεύθημεν
ὑμεῖς ἐπαιδεύθητε
οὗτοι ἐπράχθησαν
οὗτοι ταχθήσονται
ὑμεῖς κολασθήσεσθε

40. Συμπλήρωσε τις προτάσεις με τους τύπους των παθητικών χρόνων που ζητούνται:

– Ὑπὸ Ξέρξου κήρυκες ___________ (πέμπομαι, οριστ. αορ.).

– Τὰ ___________ ὑπὸ τούτων οὐ δύναμαι εἰπεῖν (πράττομαι, μτχ. αορ.).

– Ἥδε ἡ τάφρος ὑπὸ στρατιωτῶν ___________ (ὀρύττομαι, οριστ. αορ.).

– Εἵλοντο στρατηγόν, ἵνα ἡ πόλις ___________ (ἀπαλλάττομαι, υποτ. αορ.) τοῦ κινδύνου.

– Λέγεται δύο λόχους στρατιωτῶν ___________ (κωλύομαι, απαρμφ. αορ.) ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν διέρχεσθαι τὸν ποταμόν.

– Ἐβουλεύοντο κατὰ γῆν ἤ κατὰ θάλατταν χρὴ ___________ (πορεύομαι, απαρμφ. αορ.).

– Ἀρίων ὁ κιθαρῳδὸς ὑπὸ δελφῖνος ___________ (σῴζομαι οριστ. αορ.).

– Οἱ βόες ὑπὸ τῶν γεωργῶν ___________ (λύομαι, οριστ. μελλ.).

– Εἶπεν ὅτι τοῦτο ὑπὸ Κύλωνος ___________ (πράττομαι, ευκτ. αορ.).

– Οἱ προδόται ___________ (κολάζομαι, οριστ. μελλ.) ὑπὸ τῶν Βοιωτῶν.

41. Να βρείτε και να υπογραμμίσετε τους παθητικούς τύπους και να τους μεταφέρετε στον άλλο αριθμό:

– Ἔλεγον ὅτι οἱ ἀθληταὶ κριθήσοιντο ὑπὸ τῶν Ἑλλανοδικῶν.

…………………………………………………………………………………………… .

– Ποίαν ἄλλην μαρτυρίαν θέλετε, ἵνα πεισθῆτε;

…………………………………………………………………………………………… .

– Κωλυθέντες διαβαίνειν τὸν ποταμὸν εἰς ἄλλην ὁδὸν ἐπορεύθησαν.

…………………………………………………………………………………………… .

– Πολλοὶ ἐφονεύθησαν ὑπὸ τῶν τοξοτῶν.

…………………………………………………………………………………………… .

– Ἐπιστολὴ ἐγράφη ὑπὸ τοῦ παιδὸς.

…………………………………………………………………………………………… .

– Μνήσθητί μου, Κύριε.

…………………………………………………………………………………………… .

42. Να συμπληρώσετε τα κενά με τα παραθετικά των επιθέτων και των επιρρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση:

– Τὸ σῴζειν τἀγαθὰ ___________ τοῦ κτήσασθαι (χαλεπῶς, συγκρ.).

– Τῶν ἀνδρῶν ___________ ἐπολέμησαν αἱ γυναῖκες (ἀνδρείως, υπερθ.).

– Ἀσεβῶς οἱ φαῦλοι πρὸς τοὺς γονέας ___________ δὲ καὶ περὶ τοὺς θεοὺς ἔχουσιν (ἀσεβῶς, υπερθ.).

– Ἀνδρῶν ἁπάντων ___________ Σωκράτης (δίκαιος, υπερθ.).

– Οὐδὲν κτῆμά ἐστι ___________ ἀρετῆς (σεμνόν, συγκρ.).

– Ἀκούειν καλῶς ___________ ἤ πλουτεῖν θέλε (μάλα, συγκρ.).

– Εἴης, ὦ παῖ, πατρὸς ___________ (εὐτυχής, συγκρ.).

– Κῦρος ἦν παῖς ___________ καὶ ___________ (φιλομαθής, ἐπιμελής, υπερθ.).

-Οὐδὲν ___________ ἐστι τῆς ἀνάγκης (πικρόν, συγκρ.).

43. Βάλε ο ή ω στο συγκριτικό βαθμό των επιθέτων παίρνοντας υπόψη αν προηγείται μακρά ή βραχεία συλλαβή:

σοφ_τερος ἀνιαρ_τερος

δικαι_τερος χρησιμ _τερος

πτωχ_ τερος ἡσυχ_ τερος

ξηρ_ τερος ἀκινδυν_ τερος

δυνατ_ τερος βασιλικ_ τερος

44. Αντικατάστησε τους τύπους στους άλλους βαθμούς:

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός
τῷ εὐδαίμονι

τοὺς εὐτυχεῖς

εὐτυχῶς

τῶν σοφῶν

ταῖς πονηραῖς

τὸ σεμνοπρεπές

κάτω

διακαῶς

μάλα

Μόνιμος σύνδεσμος σε αυτό το άρθρο: https://blogs.sch.gr/stratilio/archives/742

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ (2)

13. Να αντικαταστήσεις τα ρήματα σε όλους τους χρόνους προσέχοντας το πρόσωπο και τον αριθμό:

Ενεστώτας Παρατατικός Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενος Υπερσυντέλικος
βλάπτομαι
πολιτεύῃ/ει
ψεύδεται
πείθομαι
παιδεύεται
λύονται
διώκῃ/ει
γυμνάζεσθε
κρυπτόμεθα
στρατεύομαι
ταράττονται
γράφεται
παρασκευάζῃ/ει
ἀλλάττεται
πράττονται
παύεσθε
πλήττονται
ὁρίζῃ/ει
δεχόμεθα
εὔχομαι

13. Να αντικαταστήσεις τους τύπους της οριστικής στις άλλες εγκλίσεις προσέχοντας το χρόνο, το πρόσωπο και τον αριθμό:

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική Απαρέμφατο Μετοχή
φυλάττεις
διώκει
ἐταράξατε
θύσουσι
ἤλλαξαν
ἐλέγχετε
ἐβλάψαμεν
ἐρρίφατε
ὤρυξας
εἶ
γράφουσι
πέπραχας
λέγει
ηὕρισκον
ἐκεκηρύχεσαν

14. Να βάλετε τα ρήματα στον κατάλληλο τύπο της Προστακτικής:

– __________ (εἰμί, β΄ εν.) φιλαλήθης, ὦ φίλε, καὶ μὴ πολλὰ __________ (λέγω, ενεστ.) ἀλλὰ καλά.

– __________ (προσέχω, γ΄ ενικό ενεστ.), ὦ ἆρχον, ἐλευθέρων μέλλεις ἄρχεις καὶ Ἑλλήνων __________ (ἐξετάζω, β΄ πληθ. αορ.) τὰ ἔργα τοῦ θεοῦ.

– __________ (εἰμί, β΄ πληθ.) ἐγκρατεῖς, ὦ νέοι, καὶ μηδὲν ἄγαν __________ (πράττω, β΄ πληθ. ενεστ.).

– __________ (θαυμάζω, β΄ εν. αορίστου) καὶ τοὺς τὴν φιλαργυρίαν φεύγοντας.

– Μὴ γέλωτα προπετῆ __________ (στέργω, β΄ εν. ενεστ.).

– Μηδεὶς __________ (διδάσκω, γ΄ εν. ενεστ.) ὡς πρέπει ἡμᾶς βουλεύεσθαι.

– __________ (ἅπτω, β΄ εν. ενεστ.) παῖ λύχνον.

– Ὦ στρατηγέ, τοῦ σοῦ στρατεύματος __________ (φροντίζω, αόρ.).

– Οἱ λόγοι οὗτοι οὕτως __________ (ἔχω, γ΄πληθ. ενεστ.).

– Ὑμεῖς __________ (εἰμί) καλοὶ κἀγαθοί.

– Ἄνδρες Ἕλληνες, ὑμεῖς __________ (ἄγω, ενεστ.) καὶ τὰ δίκαια __________ (πράττω, αόρ.).

15. Να γράψεις το ίδιο πρόσωπο στην Προστακτική:

ἤκουσας λούουσι

ἀνεγράψατε ἀναβλέπεις

διαλύετε κεκρύφασι

διαπεφύλαχε διεβούλευσαν

διδάσκεις κατακαίει

16. Να διαγράψετε τον τύπο της Προστακτικής που είναι λάθος:

λυσόντων – λυόντων σπεύσετε – σπεύσατε

ἑρμήνευσον – ἑρμηνεῦσον ἄρξατε – ἄρξετε

βραβευόντωσαν – βραβευέτωσαν φλέγετε – φλέγατε

ἱδρυκὼς ἔστε – ἱδρυκότες ἔστε παιδευσέτω – παιδευσάτω

κεκρυφυῖα ἴσθι – κεκρυφυῖαι ἴσθι φυλαξέτωσαν – φυλαξάτωσαν

τρεψάτο – τραψάτω ληξέτω – ληξάτω

χάραττε – χάραξε νόμισε – νόμιζε

ἴσθι – ἔσθε γεγραφὼς ἴσθω – γεγραφὼς ἔστω

17. Να μετατρέψεις το ρήμα στον κατάλληλο τύπο Προστακτικής ενεστώτα, αορίστου και παρακειμένου μέσης φωνής, στο β΄ ενικό πρόσωπο:

Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος

διαπράττομαι

βλάπτομαι

στρατεύομαι

διδάσκομαι

18. Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο Προστακτικής:

– Ὦ νεανία, τοὺς πρεσβυτέρους __________ (σέβομαι, β΄ εν. ενεστ.).

– Οὗτος τὸ δίκαιον __________ (ψηφίζομαι, αόρ.).

– Χρόνου __________ (φείδομαι, β΄ εν. ενεστ.).

– __________ (τοξεύομαι, γ΄ πλ. αορ.) οἱ πολέμιοι.

– __________ (δέχομαι, β΄ εν. αορ.) τὸν ἐμὸν λόγον, ὦ παῖ.

– __________ (φροντίζομαι, β΄ εν. ενεστ.) ἡ πατρίς.

– Μὴ __________ (χαρίζομαι, β΄ πληθ. ενεστ.) τοῖς προδόταις, ὦ κριταί.

– __________ (διαπράττομαι, γ΄ εν. παρκμ.) ἡ εἰρήνη.

– __________ (βούλομαι, β΄ εν. ενεστ.) ἀεὶ ἀγαθὸς εἶναι.

– Μὴ ὑμεῖς __________ (ὁδύρομαι, ενεστ.) ἀλλὰ __________ (κομίζομαι, ενεστ.) τὰ οἰκεῖα καὶ φεύγετε.

– Ὑμεῖς __________ (στρατεύομαι, αόρ.) ἐπὶ τοὺς πολεμίους.

– Ἄνδρες Ἕλληνες, ὑμεῖς τοῖς βαρβάροις __________ (ἀντιτάττομαι, αόρ.).

19. Να βρείτε τι εκφράζει η Προστακτική (απαγόρευση, προσταγή, ευχή, προτροπή):

– Μὴ πράττε ταῦτα.

– Χαίρετε!

– Φέρετέ μοι αὐτὸν ὧδε.

– Ὑγιαίνετε!

– Παύσατε πῦρ!

– Ἄκουε τοῦ διδασκάλου ὦ παῖ.

– Ἄκουσον μὲν πάταξον δέ.

– Σῷσον, Κύριε, τὸν λαὸν σου.

-Ἔνδον σκάπτε.

– Θεὸν σέβου, γονέας τίμα.

– Ἀνὴρ ἀχάριστος μὴ νομιζέσθω φίλος.

20. Να τοποθετήσετε τα επίθετα στις πτώσεις που ζητούνται:

ὁ ἄφρων: δοτ. εν. δοτ. πληθ.

τὸ εὐῶδες: γεν. εν. γεν. πληθ.

ὁ συνεχής: κλητ. εν. κλητ. πληθ.

τὸ ἀγενές: αιτ. εν. αιτ. πληθ.

ὁ φιλαλήθης: γεν. πληθ. δοτ. πληθ.

ὁ βραχύς: αιτ. εν. αιτ. πληθ.

ὁ ἐπιμήκης: δοτ. εν. κλητ. εν.

21. Να συμπληρωθούν οι φράσεις με τα επίθετα που δίνονται:

– Ἡ ἀρχὴ τὸ __________ τοῦ παντὸς ἐστι (ὁ ἥμισυς, ἡ ἡμίσεια, τὸ ἥμισυ).

– Πᾳρέχω τράπεζαν __________ ἐδεσμάτων __________ (ὁ, ἡ πλήρης, τὸ πλῆρες – ὁ, ἡ πολυτελής, τὸ πολυτελές).

– Ὁ Ἥλιος ἐπὶ __________ ἅρματος τὸν οὐρανὸν διελαύνει (ὁ ταχύς, ἡ ταχεῖα, τὸ ταχύ).

– Πολλάκις τὸ ὠφέλιμον ἐναντίον ἐστὶ τῷ __________ (ὁ ἡδὺς, ἡ ἡδεῖα, τὸ ἡδύ).

– Οἱ Ἀθηναῖοι μετεῖχον τῶν __________ ἑορτῶν (ὁ, ἡ συνήθης, τὸ σύνηθες).

– Οἱ στρατηγοὶ ἔσονται __________ τῷ δήμῳ (ὁ, ἡ ἐπιεικής, τὸ ἐπιεικές).

– Βάδιζε τὴν __________ ὁδόν (ὁ εὐθύς, ἡ εὐθεῖα, τὸ εὐθύ).

– Ὁ ἄρχων ἐβοήθησε τοῖς __________ πολίταις (ὁ, ἡ ἐνδεής, τὸ ἐνδεές).

– Ὁ παῖς ἦν __________ πατρός (ὁ, ἡ ἐπιφανής, τὸ ἐπιφανές).

– Ἡ χώρα οὐκ ἔχει __________ καὶ __________ ποταμούς (ὁ εὐρύς, ἡ εὐρεῖα, τὸ εὐρύ – ὁ βαθύς, ἡ βαθεῖα, τὸ βαθύ).

– Ὁ φιλόσοφος ὠνόμασεν αὐτοὺς __________ (ὁ, ἡ εὐδαίμων, τὸ εὔδαιμον).

– Οἱ ἀγροὶ γέμουσιν __________ ἀνθέων (ὁ, ἡ εὐώδης, τὸ εὐῶδες).

– Νοῦς __________ ἐν σώματι __________ (ὁ, ἡ ὑγιής, τὸ ὑγιές).

– Οἱ στρατιῶται __________ χιτῶνας ἐνεδύοντο (ὁ μέλας, ἡ μέλαινα, τὸ μέλαν).

– Γλῶσσα λανθάνουσα τὰ __________ λέγει (ὁ, ἡ ἀληθής, τὸ ἀληθές).

– __________ θυσίᾳ πράξομεν ταῦτα (ὁ πᾶς, ἡ πᾶσα, τὸ πᾶν).

– Οἱ Σπαρτιάται ἐτρέφοντο __________ ζωμῷ (ὁ μέλας, ἡ μέλαινα, τὸ μέλαν).

22. Να βάλετε στον κατάλληλο αριθμό, γένος και πτώση τα επίθετα που βρίσκονται στην παρένθεση:

(ὀξύς) __________ βούλησις (ἀρραγής) __________ ἑνότητος

(ἥμισυς) __________ εἰσφορᾶς (γλυκύς) __________ ὕπνου

(δίκαιος) __________ πράξεων (ἀσθενής) __________ σῶμα

(ἐμφανής) __________ ἔργοις (ἀμελής) __________ τέκνα

(βραχύς) __________ λόγους (τριήρης) __________ πλοίοις

23. Να μεταφερθούν οι προτάσεις στον άλλο αριθμό:

– Οἱ διδάσκαλοι τέρπονται τοῖς ἐπιμελέσι μαθηταῖς.

…………………………………………………………………………………………… .

– Οἱ Κύκλωπες ἦσαν παμμεγέθεις.

…………………………………………………………………………………………… .

– Οὐ πιστεύω τῇ ψευδεῖ βεβαιώσει.

…………………………………………………………………………………………… .

– Ὁ σώφρων ἡγεμὼν ἄρχει τῶν νοημόνων ἀνδρῶν.

…………………………………………………………………………………………… .

– Οὗτοι ἀκούουσι τῶν θρασειῶν γυναικῶν.

…………………………………………………………………………………………… .

– Ὁ στρατιώτης ἐπορεύετο ἔχων τὴν βαρεῖαν ἀσπίδα.

…………………………………………………………………………………………… .

– Ὦ σῶφρον ἄνερ, δεῖξόν μοι τὸ ὀρθόν.

…………………………………………………………………………………………… .

23. Να συμπληρωθεί ο σωστό τύπος των ουσιαστικών:

– Σωκράτης χρῆται τῷ __________ (τὸ παράδειγμα).

– Σὺ εἶ __________ καὶ ἡμεῖς οὐ τιμῶμεν τοὺς __________ (ὁ κόλαξ).

– Οὗτοι ἔπιπτον εἰς τὰς __________ (ἡ φλόξ).

– Οἱ __________ ἐμάνθανον τὰ __________ (ὁ παῖς, τὸ μάθημα).

– Οἱ Αἰγύπτιοι εἰσέπλευσαν σὺν τοῖς ποδήρεσιν __________ (ἡ ἀσπίς).

– Ἐνταῦθά εἰσι __________ καρποφόροι (ὁ φοῖνιξ).

– Προσεκαλέσαντο τὴν __________ πρὸς ἄρχοντα (ἡ γυνή).

– Ὁ λέων τοῖς __________ δάκνει (ὁ ὀδούς).

– Οἱ __________ μάχονται τοῖς __________ (ὁ δράκων, ὁ λέων).

– Ἡ τῆς ἑορτῆς φαιδρότης τῇ __________ διαλύεται (ἡ ἔρις).

– Ἡ Ἥρα τῇ __________ τῶν ἄλλων θεῶν διαφέρει (ἡ σεμνότης).

– Ὦ ἀρπακτικέ, __________ διατὶ κατατρώγεις τὸ ἧπαρ τοῦ Προμηθέως (ὁ γύψ);

– Ἐν τῇ Ξέρξου στρατιᾷ Πέρσαι καὶ __________ καὶ __________ εἰσιν (ὁ Ἄραψ -ὁ Αἰθίοψ).

– Ἐν ταῖς __________ αἷμα ῥέει (ἡ φλέψ).

– Περὶ τὰ στέρνα οἱ στρατιῶται τοὺς __________ ἔχουσιν (ὁ θώραξ).

– Ὁ ἀετὸς ἰσχυροὺς __________ ἔχει (ὁ ὄνυξ).

– Ὁ διδάσκαλος χρῆται τῷ __________ ἵνα __________ γράφει (ὁ πίναξ – τὸ γράμμα).

– Θαυμάζω σε διὰ τὴν __________ τοῦ χαρακτῆρος (ἡ πραότης).

– Τούτου τοῦ __________ ἡ μήτηρ Εὔκλεια λέγεται (ὁ παῖς).

– Ἡμεῖς πολλὰς __________ διὰ τὴν σωτηρίαν ἔχομεν (ἡ ἐλπίς).

– Ὁ κόραξ καὶ ὁ γύψ __________ εἰσιν (ὁ ὄρνις).

24. Να διαβάσεις προσεκτικά τις λέξεις και να διαγράψεις αυτές που είναι λάθος:

τὴν χάριτα – τὴν χάριν τῶν λαμπάδων – τῶν λαμπαδῶν

τὴν ἐλπίδα – τὴν ἐλπίδαν ταῖς θυρίδσι – ταῖς θυρίσι

ὦ γίγας – ὦ γίγαν τοῖς θεράπουσι – τοῖς θεράποσι

ὦ ἱμάς – ὦ ἱμάν τοῖς γέροντσι – τοῖς γέρουσι

ὦ λέον – ὦ λέων αἱ πατρίδαι – αἱ πατρίδες

25. Να μεταφερθούν όλες οι κλιτές λέξεις στον άλλον αριθμό:

– Ἐν ταῖς φάραγξι γῦπες καὶ ἱέρακες διαμένουσιν.

…………………………………………………………………………………………… .

– Ὁ παῖς θαυμάζει τὴν τοῦ στρατιώτου ἀσπίδα καὶ τὸν θώρακα.

…………………………………………………………………………………………… .

– Οὗτός ἐστι φύλαξ τῆς πατρίδος.

…………………………………………………………………………………………… .

– Ἡ γυνὴ ἐνδύεται τὴν ἐσθῆτα.

…………………………………………………………………………………………… .

– Αὗται αἱ γυναῖκες Ἑλληνίδες εἰσίν.

…………………………………………………………………………………………… .

– Ὁ γέρων γράφει ἐπὶ τοῦ τοίχου γίγαντα καὶ λέοντα.

…………………………………………………………………………………………… .

26. Να συμπληρωθούν τα κενά των προτάσεων με τις λέξεις που δίνονται:

φύλακας, Κρησίν, παίδων, εἵλωτες, γυναῖκα, χρημάτων, παῖδα

– Περὶ ψυχῆς καὶ __________ καὶ __________ καὶ ὅλης τῆς πόλεως μάχονται.

– Λάθρα ἐπιπεσόντες τοὺς __________ τοῦ φρουρίου ἐκβάλλουσιν.

– Γεωργοῦσι τοῖς μὲν Λακεδαιμονίοις __________ τοῖς δὲ __________ οἱ περίοικοι.

– Χρὴ περὶ τῶν τοιούτων πάντα ἄνδρα καὶ __________ καὶ __________ ἀεὶ διανοεῖσθαι.

27. Να αντιστοιχίσεις τα ουσιαστικά με τα επίθετα, ώστε να συμφωνούν στην πτώση και τον αριθμό:

ἀγρίους γέρων

δίκαιον ἐλπὶς

εὐφόρου λέων

ἀφθόνων κτῆμα

ἀνθρωπίνην φύλαξ

πλουσίας κῦμα

διψαλέῳ πατρίς

28. Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο:

– Τοῦ __________ τῶν Περσῶν Ἀριαῖος ἡγεῖτο (τὸ στῖφος).

– Τοῦ __________ ὁ βίος μεστὸς πόνων ἐστίν (ὁ ποιμήν).

– Ἐν τῷ __________ τῆς θαλάσσης παντοῖοι ὀργανισμοὶ βιοῦσιν (ὁ πυθμήν).

– Τὰ πλοῖα εἰς τὸν __________ εἰσέπλεον (ὁ λιμήν).

– Οἱ Ἀργεῖοι προσέφερον πολλὰ δῶρα τοῖς __________ (ὁ γείτων).

– Ἐν τῷ __________ τὸ τῆς Ἀθηνᾶς ἄγαλμα ἦν (ὁ Παρθενών).

– Ἀχιλλεὺς ἐμάχετο τῷ __________ (ὁ Ἕκτωρ).

– Οὗτοι οἱ γέροντες σώας τὰς __________ ἔχουσιν (ἡ φρήν).

– Τοῖς ἀπίστοις __________ μὴ πιστεύετε (ὁ ῥήτωρ).

– Ἡμεῖς ὁρῶμεν τὴν __________ πίπτουσαν (ἡ χιών).

– Οἱ θεοὶ ἀμβροσίᾳ καὶ __________ τρέφονται (τὸ νέκταρ).

29. Να διαγράψεις τον τύπο που είναι λάθος:

Μακεδῶνος – Μακεδόνος τοῖς πατέρσι – τοῖς πατράσι

τοῖς κλητήροις – τοῖς κλητήρσι τοῦ αἰῶνος – τοῦ αἰόνος

τοῦ Θεμιστοκλέους – τοῦ Θεμιστοκλῆ τῷ ξίφι – τῷ ξίφει

τὸν λιμέναν – τὸν λιμένα ὦ ῥῆτορ – ὦ ῥήτωρ

30. Να συμπληρωθούν οι καταλήξεις:

– Ἐν τῷ λουτῆρ__ ἀπέθανεν Ἀγαμέμνων, ὁ τῶν Ἑλλήν__ στρατηγός.

– Περσεφόνη τῆς Δήμητρ__ θυγάτηρ ἦν.

– Πείθου τῷ πατρ__ καὶ τῇ μητρ__.

-Πιστεύω εἰς ἕνα Θεὸν πατέρ__ παντοκράτορ__.

– Οἱ ἀστέρ__ αἴθουσιν ἐν τοῖς αἰθερ__.

– Ἥψατο τῆς χειρ__ τῆς κόρης καὶ ἀνέστη.

-Ἡμεῖς ἐσμὲν Ἕλλην__ τὸ γένος.

– Ἐγὼ τιμῶ σε ὦ μῆτερ__.

– Τὰ ἄνθη θάλλουσιν ἐν τοῖς λειμῶ__.

– Οἱ μαθηταὶ ἀναγιγνώσκουσι ταὰ τοῦ Σωκράτ__ ἔργα.

Μόνιμος σύνδεσμος σε αυτό το άρθρο: https://blogs.sch.gr/stratilio/archives/741

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ (1)

1. Να βάλετε τα ουσιαστικά στις κατάλληλες πτώσεις:

τῷ (ὁ υἱός) αἱ (ἡ ψῆφος)

τοῖς (ὁ στρατηγός) τὸν (ὁ καρπός)

τῶν (ὁ ἵππος) τὴν (ἡ κάμηλος)

τοὺς (ὁ ἱατρός) τὰς (ἡ ὁδός)

τοῦ (ὁ ἥλιος) ὦ (ὁ δοῦλος)

τῇ (ἡ ὁδός) τῆς (ἡ ἔλαφος)

τὰ (τὸ δῶρον) τοῖς (τὸ μῆλον)

2. Να γράψετε τις προτάσεις που ακολουθούν στον άλλο αριθμό:

α) Ἐγὼ μὲν Ἀθηναῖός εἰμι, ὐμεῖς δὲ Θηβαῖοι.

β) Ἀγαθὸς εἶ σὺ καὶ δίκαιος κριτής.

γ) Ὁ στρατηγὸς οὗτος φίλος καὶ σύμμαχός ἐστιν.

δ) Ὁ οἶκος ἡμῶν πλούσιός ἐστιν.

ε) Οἱ διδάσκαλοι δοῦλοί εἰσιν ἐκ Σκυθίας.

3. Να βάλετε τα ουσιαστικά στις κατάλληλες πτώσεις:

τοὺς (ὁ νεανίας) τὴν (ἡ γλῶττα)

τὰς (ἡ αἰχμή) τοῖς (ὁ πολίτης)

ὦ (ὁ δεσπότης) τῆς (ἡ θῆρα)

τῆς (ἡ ἄμυνα) ὦ (ὁ πολίτης)

τὴν (ἡ κομιδή) οἱ (ὁ γυμναστής)

4. Να βάλετε τα ουσιαστικά της γ΄ κλίσης στις κατάλληλες πτώσεις :

οἱ (ὁ λέων) τῶν (ὁ ἱερεύς)

τῶν (ὁ ἄρχων) τὴν (ἡ τέρψις)

τὸν (ὁ γίγας) τοῖς (ὁ μάντις)

τοῖς (ὁ ἰμάς) τῇ (ἡ φύσις)

τὸν (ὁ Ξενοφών) τὰς (ἡ κτῆσις)

τοῦ (ὁ θεράπων) τοῖς (ὁ ἐλέφας)

5. Να μεταφέρετε στον Παρατατικό, Μέλλοντα, Αόριστο και Παρακείμενο τα ρήματα:

πέμπει:

ἐκδιώκει:

ἐκστρατεύετε:

μεταπείθομεν:

ἔσχομεν:

6. Να γράψετε τα απαρέμφατα Ενεργητικής και Μέσης φωνής σε όλους τους χρόνους των ρημάτων:

κελεύω, ἔχω, καταλείπω.

7. Να γράψετε τις μετοχές Ενεργητικής και Μέσης φωνής σε όλους τους χρόνους των ρημάτων :

ὁδεύω, κωλύω.

8. Να γράψετε τις μετοχές που δίνονται στην κατάλληλη πτώση:

οἱ (ὁ ἐπιμένων) τοῦ (ὁ ὤν)

τοῖς (ὁ γράψας) τῇ (ἡ ἔχουσα)

τῶν (ὁ ἀκούων) τὰ (τὸ ὄν)

τὸν (ὁ διδάσκων) αἱ (ἡ ἔχουσα)

τῶν (ὁ φονεύσας) τὰ (τὸ δεδιωχός)

9. Να συμπληρώσεις στην κατάλληλη πτώση τις λέξεις της παρένθεσης:

Πιστεύω τῷ …………………. (ὁ φίλος). Πιστὸν …………………. (ὁ φίλος) ἐν τοῖς …………………. (ὁ κίνδυνος) γιγνώσκεις. Τοῖς τῶν φίλων …………………. (ὁ λόγος) ἀεὶ πιστεύομεν. Οἱ γὰρ ἄπιστοι …………………. (ὁ φίλος) οὐ μετέχουσι τοῦ …………………. (ὁ κίνδυνος). Τοὺς τῶν ἀνθρώπων ………………….(ὁ τρόπος) γιγνώσκετε. Τῷ γὰρ …………………. (ὁ θεός) πιστεύουσιν. Ὦ …………………. (ὁ φίλος), ὁ θεὸς τοὺς ἀγαθοὺς …………………. (ὁ ἄνθρωπος) οὐ λείπει. Πολλοὶ ἄνθρωποι τῷ …………………. (ὁ πλοῦτος) μᾶλλον ἤ τῷ …………………. (ὁ θεός) πιστεύουσιν.

10. Συμπλήρωσε τις καταλήξεις των ουσιαστικών:

– Ὁ Κῦρος ἀποπέμπει τοὺς δασμ__ τῷ ἀδελφ__.

– Ἐνταῦθά εἰσι μεγάλοι κῆπ__ πλήρεις ἀγρίων ζῴ__.

– Ἡμεῖς τῶν ἄκρων ἐσμὲν φρουρ__ τοῖς τοξ__ καὶ ἀκοντί__.

– Τὰ δένδρ__ ἄνευ τοῦ ὄμβρ__ καὶ τοῦ ἡλί__ οὐ φέρουσι καρπ__.

– Ὁ κυνηγὸς τὴν ἔλαφ__ ἐν τῇ ἀμπέλ__ εὑρίσκει.

– Οἱ γεωργ__ τοὺς ἀγρ__ θεραπεύουσιν.

– Ἀλέξανδρος παρὰ τοῦ διδασκάλ__ ἐμάνθανε τοξεύειν.

– Δόξα τῷ θε__ πάντων ἕνεκεν.

– Δίδασκε ὦ διδάσκαλ__ ταὴν ἀρετήν.

– Ὁ Αἴσωπος τοῖς ζῴ__ φωνὴν ἔδωκε.

11. Αντικατάστησε την περίφραση με τη στερεότυπη έκφραση σε δοτική:

Π.χ.: Με τη βοήθεια του θεού θα πάμε καλά = σὺν θεῷ.

Κατά ένα μέρος συμφωνώ μαζί σου.

Το έκανε γνωρίζοντας ότι ήταν παράτυπο.

Πήραν διαζύγιο με κοινή συμφωνία.

Κηδεύτηκε με δαπάνη του δημοσίου.

Πιάστηκε πάνω στην πράξη να παραβιάζει την κλειδαριά.

Μόνιμος σύνδεσμος σε αυτό το άρθρο: https://blogs.sch.gr/stratilio/archives/740

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση