ΑΝΑΛΥΣΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΕΚΘΕΣΗΣ ΛΥΚΕΙΟΥ [3]

21. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ- ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

ΟΡΙΣΜΟΙ

Οικολογία: Η επιστήμη που ασχολείται με την προστασία και την ισορρο­πία της φύσης καθώς και την εναρμόνιση της φύσης και του ανθρώπου.

Περιβάλλον: Το σύνολο των γεωγραφικών, φυσικών και κοινωνικών συνθηκών μέσα στις οποίες γεννιέται, ζει και αναπτύσσεται ένα άτομο.

ΜΟΡΦΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

-Φυσικό περιβάλλον (έδαφος, θάλασσα, κλίμα, γεωγραφική θέση).

-Κοινωνικό περιβάλλον (οικογένεια, κοινωνία, πολιτεία, εκκλησία, σχο­λείο).

-Πολιτιστικό περιβάλλον (παραδόσεις, ήθη-έθιμα, καλλιτεχνική ζωή και δημιουργία).

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

-Υλικές -» πηγή ζωής, προσφορά πρώτων υλών.

-Αισθητικές -» ομορφιά, αγαλλίαση, απόλαυση, ηρεμία ψυχική.

– Πνευματικές – πηγή έμπνευσης, στοχασμού, δημιουργίας.

– Κοινωνικές -» αγωγή, συμπεριφορά, διαμόρφωση προσωπικότητας.

– Πολιτικές -» οργάνωση, ιεραρχία, αρχές και κανόνες.

– Πολιτισμικές – ψυχαγωγία, καλλιτεχνική δραστηριότητα.

– Φιλοσοφικές -» τάξη, αρμονία, νομοτέλεια, υπαρξιακή αγωνία.

ΑΙΤΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΦΥΣΗΣ

^–Υπερεκμετάλλευση φυσικών πηγών και πόρων.

-Βιομηχανικά απόβλητα και τεχνολογική πρόοδος.

-Ρύπανση της θάλασσας και του αέρα, χημικές ουσίες.

-Ηχορύπανση και άναρχη δόμηση.

^–Λύματα, απορρίμματα, φυτοφάρμακα, εντομοκτόνα.

-Παρεμβάσεις στη χλωρίδα και την πανίδα.

-Διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας.

-Εντατικοποίηση καλλιεργειών και παραγωγής.

-Καταστροφή δασών, εκχερσώσεις, πυρκαγιές, οικοπεδοποίηση.

-Υπερπληθυσμός, υπερκατανάλωση, υποκουλτούρα.

ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

-Πολιτική προστασίας περιβάλλοντος.

-Νομοθετικό πλαίσιο προστασίας περιβάλλοντος.

-Καταγραφή και ορθολογική χρήση φυσικού πλούτου.

-Οργάνωση περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.

-Ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης πολιτών.

Ποιες είναι οι ωφέλειες από την επικοινωνία

του ανθρώπου με τη φύση;

α) Η φύση είναι πηγή σωματικής και ψυχικής υγείας, γιατί ο άνθρωπος κοντά στη φύση:

— αναζωογονεί τον οργανισμό του.

— διατηρεί και ανανεώνει τη σωματική του ευρωστία.

— ξεκουράζει το μυαλό του και χαλαρώνει τα νεύρα του.

— απομακρύνεται από το γρήγορο και εντατικό ρυθμό της ζωής στην πόλη.

— νιώθει ευδιάθετος και χαρούμενος ξένοιαστος και αυθόρμητος.

— εξασφαλίζει σωματική υγεία και ψυχική ηρεμία.

— επιθυμεί έντονα και νιώθει την ανάγκη να επιστρέψει στις πρώτες

του ρίζες (δηλαδή στη φύση),

β) Η φύση είναι πηγή πλούτου, γιατί:

— είναι η βάση της ατομικής και της εθνικής οικονομίας.

— είναι τροφός και μητέρα του ανθρώπου.

— προσφέρει στον άνθρωπο όλα τα αγαθά της (τροφές, πρώτες ύλες,

νερό, αέρα, ήλιο),

γ) Η φύση είναι πηγή επιστημονικής έρευνας, γιατί:

— κεντρίζει την περιέργεια του ανθρώπου και τον πόθο του να λύσει τα μυστήρια της.

— αποκαλύπτει τους φυσικούς νόμους της.

— θεμελιώνει τις φυσικές επιστήμες και αναπτύσσει την τεχνική.

— κάνει τον άνθρωπο ερευνητή και επιστήμονα, δραστήριο και εφευ­ρετικό.

— ανανεώνει τις πνευματικές δυνάμεις του ανθρώπου.

— οδηγεί τον άνθρωπο στην εύρεση της επιστημονικής αλήθειας,

δ) Η φύση είναι πηγή έμπνευσης και καλλιτεχνικής δημιουργίας, γιατί τα φυσικά φαινόμενα:

— προκαλούν θαυμασμό και δέος στην ψυχή· του καλλιτέχνη.

— αφυπνίζουν στον άνθρωπο το αίσθημα του ωραίου.

— αναπτύσσουν τα καλαισθητικά συναισθήματα του ανθρώπου.

— εμπνέουν στον άνθρωπο την ευρυθμία και τη συμμετρία, την αρμονία και την αναλογία, την ενότητα και την ποικιλία.

— τροφοδοτούν τη δημιουργική φαντασία και κεντρίζουν την καλλιτε­χνική δημιουργία του ανθρώπου.

— πλουτίζουν τη σφαίρα των ανθρώπινων γνώσεων.

— διευρύνουν τον ορίζοντα των φιλοσοφικών θεωριών.

— γίνονται πηγή της τέχνης και της ηθικής,

ε) Η φύση διδάσκει στον άνθρωπο:

— την αγάπη για το ωραίο και το αληθινό.

— το θαυμασμό, την περιέργεια και την φιλομάθεια.

— την τάξη και την αρμονία, την ποικιλία και τη συμμετρία.

— την εργατικότητα και τη δραστηριότητα.

— τη δικαιοσύνη και την εντιμότητα.

— την πρόνοια και την αποταμίευση.

— το στοχασμό και τον ορθολογισμό.

— την εγκράτεια και την αυτοκυριαρχία.

— το πάθος της ελευθερίας και τη χαρά της δημιουργίας.

στ) Η φύση εννοεί τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του ανθρώπου,

γιατί ο άνθρωπος κοντά στη φύση:

— επικοινωνεί πιο εύκολα με τους συνανθρώπους του.

—δεν έχει το άγχος και τις νευρώσεις, που προκαλεί ο σύγχρονος τεχνικός πολιτισμός.

— εξασφαλίζει πνευματική διαύγεια, ψυχική γαλήνη και ηρεμία.

— απαλλάσσεται απ’ τη ρουτίνα της καθημερινής ζωής.

— γίνεται εύρωστος και ήρεμος, αυθόρμητος και ειλικρινής, πρόσχαρος και ευδιάθετος, φυσιολάτρης και ευσυγκίνητος, συναισθηματικός και φιλάνθρωπος, καταδεκτικός και φιλόξενος, λιτοδίαιτος και α­πλοϊκός, εργατικός και έντιμος, δραστήριος και ενθουσιώδης, επι­νοητικός και εύστροφος, λογικός και προσεκτικός.

Ποιες είναι οι αρνητικές συνέπειες της καταστροφής,

της μόλυνσης και της ρύπανσης του φυσικού περιβάλλοντος;

1. Οι εμπρησμοί αποτεφρώνουν τα δάση. Χωρίς τα δάση μειώνεται το οξυγόνο, καταστρέφεται η φυσική ομορφιά, χάνεται η πηγή της υγείας και του πλούτου.

2. Η μόλυνση του πόσιμου νερού και του αέρα καταστρέφει τη ζωή του ανθρώπου.

3. Η μόλυνση της ατμόσφαιρας από τις καμινάδες των εργοστασίων και τα καυσαέρια των αυτοκινήτων κάνει προβληματική τη ζωή των κατοίκων των μεγαλουπόλεων.

4. Η ρύπανση των ποταμών, των λιμνών και των θαλασσών σκοτώνει τα ψάρια και άλλα υδρόβια ζώα. Η υγεία του ανθρώπου που έρχεται σε επαφή με το μολυσμένο υγρό στοιχείο, κινδυνεύει.

5. Τα καυσαέρια των αυτοκινήτων αφαιρούν το οξυγόνο από τους κατοίκους των τσιμεντένιων πόλεων.

6. Το νέφος, που είναι τακτικός επισκέπτης πάνω απ’ τα κεφάλια των Αθηναίων, περιέχει μονοξείδιο του άνθρακα, όζο, διοξείδιο του θείου, κυκλικούς υδρογονάνθρακες, οξείδια του αζώτου.

7. Η ραδιενέργεια που αποδεσμεύεται με τις πυρηνικές δοκιμές και τα ατυχήματα στα πυρηνικά εργοστάσια προσβάλλει τα κύτταρα του ανθρώπου, προκαλεί αρρώστιες (καρκίνο, λευχαιμία…), μολύνει απέ­ραντες περιοχές, δηλητηριάζει τα τρόφιμα.

8. Η καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας μειώνει αισθητά τις φυσικές και τις ζωικές τροφές.

9. Οι πετρελαιοκηλίδες από τα ναυάγια των τάνκερ νεκρώνουν κάθε ζωή στις θάλασσες που θα πέσουν.

10. Η ηχορύπανση προσβάλλει το νευρικό σύστημα του ανθρώπου.

11. Η αφισοκόλληση και τα πολιτικά συνθήματα ρυπαίνουν και υπο­βαθμίζουν το περιβάλλον.

12. Η μόλυνση και η ρύπανση παραμορφώνουν και δολοφονούν το φυσικό περιβάλλον.

Πώς θα διατηρηθεί η ισορροπία του οικολογικού περιβάλλοντος

και του ανθρώπινου πληθυσμού;

Η ισορροπία του οικολογικού περιβάλλοντος και του ανθρώπινου πληθυσμού θα διατηρηθεί:

— αν χρησιμοποιούνται ήπιες πηγές ενέργειας (π.χ. ηλιακή ενέργεια).

— αν απαγορεύονται οι ρυπογόνες ουσίες.

— αν τοποθετούνται φίλτρα στις βιομηχανίες.

— αν ελέγχονται τα καυσαέρια των αυτοκινήτων.

— αν γίνεται βιολογικός καθαρισμός των οικιακών λυμάτων και των αποβλήτων από τις βιομηχανίες.

— αν τιμωρούνται παραδειγματικά οι εμπρηστές των δασών.

— αν γίνονται αναδασώσεις μετά τις πυρκαγιές των δασών.

— αν γίνει οικογενειακός προγραμματισμός.

— αν καλλιεργείται η γη με σύγχρονα τεχνικά μέσα.

— αν αξιοποιούνται οι πλουτοπαραγωγικές πηγές κάθε χώρας.

22. ΑΣΤΥΦΙΛΙΑ

ΟΡΙΣΜΟΣ: Η αγάπη των κατοίκων της υπαίθρου προς τα αστικά κέντρα και η τάση μετακίνησης και εγκατάστασης τους στις πόλεις προς αναζήτηση καλύτε­ρης τύχης με αποτέλεσμα την αλματώδη αύξηση του πληθυσμού των πό­λεων.

ΑΙΤΙΑ ΑΣΤΥΦΙΛΙΑΣ

• Εκβιομηχάνιση γεωργίας, μηχανικές καλλιέργειες -» ανεργία υπαίθρου
• Ανάπτυξη βιομηχανίας – βιοτεχνίας στις πόλεις -» ανάγκη εργατικών χεριών.
• Ανασφάλεια αγροτικής παραγωγής (θεομηνίες – χαμηλές τιμές).
• Δύσκολη ζωή υπαίθρου – καλύτερη διαβίωση στην πόλη.
• Οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη αστικών κέντρων.
• Κρατική εγκατάλειψη της υπαίθρου (περίθαλψη, παιδεία, ποιότητα ζωής).
• Διοικητική συγκέντρωση υπηρεσιών στα αστικά κέντρα.
• Δυνατότητες αναζήτησης ευκαιριών και επαγγελματικής αποκατάστα­σης·
• Καλύτερη παιδεία, υγεία, ψυχαγωγία, αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου.
• Επιθυμία ελεύθερης και ανεξάρτητης ζωής – κλειστή ζωή υπαίθρου.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΣΤΥΦΙΛΙΑΣ

• Εγκατάλειψη και ερήμωση της υπαίθρου, μείωση αγροτικής παραγωγής.
• Οικολογικά προβλήματα (λεηλασία φύσης, μόλυνση, απόβλητα, νέφος).
• Υπερσυγκέντρωση πληθυσμών, μαζοποίηση, ανωνυμία, απρόσωπες σχέ­σεις, μοναξιά.
• Εξοντωτικός ρυθμός ζωής, μείωση ελεύθερου χρόνου.   .
• Πολιτιστική αλλοτρίωση, υποβάθμιση παραδόσεων, εθίμων, εθνικής ταυτότητας.
• Αύξηση επιθετικότητας, ανταγωνισμού, βίας, εγκληματικότητας.

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

• Διοικητική αποκέντρωση.
• Κίνητρα για ανάπτυξη της υπαίθρου.
• Οικονομική – βιομηχανική αποκέντρωση.
• Ενίσχυση παιδείας, περίθαλψης, ασφάλειας υπαίθρου.
• Βελτίωση επικοινωνίας – συγκοινωνίας υπαίθρου – πόλεων.
• Εξειδικευμένη και προγραμματισμένη αξιοποίηση επαρχίας.

23. ΗΘΙΚΗ-ΣΕΒΑΣΜΟΣ

ΟΡΙΣΜΟΙ

Ηθική: Οι αρχές και οι κανόνες που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά και τις πράξεις ενός ατόμου, οι ηθικοί νόμοι, η ηθική συνείδηση.

Ηθικότητα: Η ηθική τάξη που επικρατεί στον κόσμο, αλλά και η ιδιότη­τα του ηθικού, η συμμόρφωση δηλαδή του ατόμου στους ηθικούς κανό­νες.

Σεβασμός: Το συναίσθημα που προκαλείται από την αναγνώριση μιας ηθικής ή πνευματικής αξίας σ’ ένα πρόσωπο ή σ’ ένα ιδανικό.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΗΘΙΚΗΣ

• Συγκυριακή (ανάλογη με κοινωνία – εποχή).
• Υποκειμενική (την επιλέγει ο καθέ­νας).
• Συνεχής (χωρίς μεταπτώσεις).
• Ομοιόμορφη (χωρίς εξαιρέσεις).
• Αντικειμενική (κοινωνική ηθική).

ΕΙΔΗ ΗΘΙΚΗΣ

• Φιλοσοφική (επιστημονική).
• Χριστιανική (θρησκευτική).
• Κοινωνική (εθιμική).
• Επαγγελματική (αίσθημα ευθύ­νης).
• Πολιτική (σύστημα αρχών).

ΣΗΜΑΣΙΑ ΗΘΙΚΩΝ ΑΞΙΩΝ

• Προσανατολίζουν προς το αγαθό.
• Οριοθετούν τη συμπεριφορά.
• θεμελιώνουν την ομαλή συμβίω­ση.
• Εξευγενίζουν τον άνθρωπο.
• Χαλιναγωγούν τα πάθη.
• Κατοχυρώνουν τη δικαιοσύνη.
• Προκαλούν τον αλληλοσεβασμό.
• Προάγουν τον πολιτισμό.

ΣΗΜΑΣΙΑ ΣΕΒΑΣΜΟΥ

• Διασφαλίζει τις ηθικές αξίες.
• Αναγνωρίζει και προάγει την αρετή.
• Δημιουργεί ελεύθερες προσωπι­κότητες.
• Αναπτύσσει την ηθική συμπερι­φορά.
• Βελτιώνει το πολιτιστικό επίπεδο.
• Δημιουργεί αρμονικές σχέσεις.
• Εξανθρωπίζει άνθρωπο και πολι­τισμό.

ΑΙΤΙΑ ΗΘΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

• Υλιστική αντίληψη του κόσμου.
• Υποβάθμιση αρχών και αξιών.
• Άμβλυνση    αισθήματος   καθήκο­ντος.
• Σύγχυση και αβεβαιότητα.
• Ρευστότητα και μεταλλαγές.
• Ποικιλία σκέψεων και αντιλήψεων.

ΑΙΤΙΑ ΑΣΕΒΕΙΑΣ

• Κρίση, μεταβολή των αξιών.
• Καχυποψία και εύκολη κριτική.
• Υποβάθμιση των ανθρωπιστικών αξιών.
• Εμπορευματοποίηση των ανθρώ­πινων σχέσεων.
• Χαλάρωση φορέων αγωγής.
• Τάση ισοπέδωσης και απλοποίη­σης.

24. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ

ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ

1. Οικονομικός παράγοντας:

• Η οικονομική ανάπτυξη κυρίως των μεταπολεμικών χρόνων

έκανε την κατοικία πιο άνετη ·

• επέκτεινε τα μέσα συγκοινωνίας και· επικοινωνίας ·
• ανέπτυξε τον τουρισμό
• ίδρυσε σχολεία και ευαγή ιδρύματα ·
• ανέβασε το μορφωτικό επίπεδο των λαών ·
• εξάλειψε εστίες μόλυνσης και ασθενειών ·
• διπλασίασε το όριο ζωής (πριν το Δεύτερο Παγκόσμιο Πό­λεμο ο μέσος όρος ζωής ήταν 35 χρόνια, ενώ σήμερα είναι 78 χρόνια).

2. Τέχνη:

• Με την τέχνη ο σύγχρονος άνθρωπος λυτρώνεται από τα πάθη του ·
• ικανοποιεί πνευματικές και -ψυχικές του ανάγκες ·
• ομορφαίνει τη ζωή του και την κάνει καλύτερη από ό,τι είναι.

3. Ελεύθερος χρόνος:

• με την ψυχαγωγία απαλύνει την αγωνία και το καθημερινό του άγχος κι έτσι γεύεται λίγη πρόσκαιρη χαρά ·
• ασχολείται με αθλοπαιδιές και με πολιτιστικές εκδηλώσεις ·
• θέτει τις βάσεις της ολοκλήρωσης του-
• ξεκουράζεται με την εναλλαγή εντυπώσεων και δραστηριοτή­των.

4. Κατοικία:

• εξυπηρετεί κυρίως τις υλικές του ανάγκες-
• ικανοποιεί τις επιθυμίες και τις απαιτήσεις του ·
• εναρμονίζει τις επιθυμίες του με τις σύγχρονες απαιτήσεις για ποιότητα ζωής.

5. Εργασία:

• Σήμερα η εργασία δεν είναι επίμοχθη όπως στο πα­ρελθόν.
• Η τεχνολογία άλλαξε τη μορφή της εργασίας, επέβαλε την εξειδίκευση.
• Η αύξηση της παραγωγής και η βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων ανέβασε το βιοτικό επίπεδο.

6. Μόρφωση:

• Με τη μόρφωση ο σημερινός άνθρωπος έχει πρόσβαση στα πολιτιστικά και καλλιτεχνικά αγαθά της εποχής μας· .
• ολοκληρώνει την προσωπικότητά του ·
• ολοκληρώνεται πνευματικά και ηθικά·
• εξανθρωπίζεται και γίνεται τέλειος πολίτης.

8. Τεχνολογία:

• Η σύγχρονη τεχνολογία ανέβασε το βιοτικό επίπε­δο,
• εκμηδένισε τις αποστάσεις,
• μείωσε τις ώρες εργασίας και
• αύξησε τον ελεύθερο χρόνο του σύγχρονου ανθρώπου.
  

Ποιοι παράγοντες επιδρούν αρνητικά στην ποιότητα της ζωής

του συγχρόνου ανθρώπου;

Ι. Η υπεραφθονία υλικών αγαθών οδήγησε σε πνευματική νω­θρότητα, στην κοινωνική αδιαφορία και στον ψυχικό μαρασμό.

2. Στόχοι του σύγχρονου ανθρώπου είναι: η υλική πρόοδος, ο ωφελιμισμός, το συμφέρον, η απόκτηση «χρήσιμων» γνώσεων, η πρόσκαιρη απόλαυση.

3. Στην εποχή μας οι ποιοτικές αξίες της ζωής εκτοπίζονται από τις ποσοτικές.

4. Σήμερα κυριαρχεί το σύνθημα: «Ο άνθρωπος για την πρόοδο και όχι η πρόοδος για τον άνθρωπο».

5. Οι συνθήκες ζωής στα μεγάλα αστικά κέντρα των βιομηχανικά αναπτυγμένων χωρών είναι απάνθρωπες,, γιατί παρατηρείται σ’ αυτά: ρύπανση του περιβάλλοντος, κυκλοφοριακή συμφό­ρηση, οικιστική αναρχία, ανθυγιεινή διαβίωση των κατοίκων, αύξηση εγκληματικότητας και ναρκωτικών.

6. Η σύγχρονη πολυκατοικία δημιουργεί προβλήματα απομόνω­σης, ανωνυμίας, επικοινωνίας, άγχους. Μεταβάλλει τους ενοί­κους της σε δεσμώτες. Φυλακίζει τα παιδιά. Τυποποιεί τη ζωή και καλλιεργεί την τάση της φυγής.

7. Το κυνήγι της ποσότητας εκμηδένισε τον ελεύθερο χρόνο, κα­τέστρεψε το φυσικό περιβάλλον.

8. Ο ανταγωνισμός των εξοπλισμών δηλητηριάζει τις σχέσεις των λαών, οδηγεί τα σύγχρονα κράτη σε οικονομικό μαρασμό και γενικά δημιουργεί το φόβο για έναν πυρηνικό αφανισμό.

9. Ή υποκουλτούρα έγινε υποκατάστατο της πνευματικής δημι­ουργίας και έκφρασης.

10. Η .καταναλωτική μανία που κατακλύζει σήμερα τις αναπτυ­γμένες χώρες επηρεάζει τις ανθρώπινες σχέσεις.

11. Τα μεγάλα αστικά κόμματα πολλών βιομηχανικά αναπτυγμέ­νων κρατών βάζουν στα κεντρικά τους συνθήματα την ποι­ότητα ζωής, γιατί ο υπερκαταναλωτισμός εμποδίζει τους αν­θρώπους να βρουν μια ποιότητα ζωής που θα καθορίσει τις ανθρώπινες σχέσεις.

12. Το οικονομικό κύκλωμα επηρεάζει, διαμορφώνει και παρα­μορφώνει τις οικογενειακές σχέσεις.

13. Η καταναλωτική κοινωνία επηρεάζει το σύγχρονο άνθρωπο τόσο ώστε τον κατευθύνει μέσω των διαφημίσεων.

14. Η εμπορευματοποίηση κάθε δημιουργίας στέρησε από τον άν­θρωπο τη χαρά της δημιουργίας.

15   Ο ατομικισμός και ο άκρατος ευδαιμονισμός κυριαρχούν στην εποχή μας και υπόσχονται τη «γη της επαγγελίας», ενώ η πείνα σκιάζει τις χώρες του Τρίτου Κόσμου.

Πιστεύετε ότι η μεγάλη οικονομική ανάπτυξη έφερε και τη βελτί­ωση της ποιότητας της ζωής;

Πρώτη άποψη:

• Η μεγάλη οικονομική ανάπτυξη έφερε τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής, γιατί:
• άλλαξε τη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου ·
• ανέβασε το βιοτικό επίπεδο των λαών ·
• γέμισε τις αγορές των βιομηχανικά αναπτυγμένων λαών με καταναλωτικά αγαθά ·
• αντιμετώπισε πιο αποτελεσματικά το πρόβλημα της υγείας ·
• εξάλειψε τον αναλφαβητισμό και ανέβασε το πνευματικό επί­πεδο των λαών ·
• περιόρισε στις πόλεις τη μόλυνση του περιβάλλοντος ·
• δημιούργησε ανεκτές συνθήκες εργασίας·
• απελευθέρωσε τον άνθρωπο από τους εξαναγκασμούς του φυσι­κού περιβάλλοντος ·
• μείωσε το χρόνο εργασίας ·
• . μείωσε τις αποστάσεις που χώριζαν τους ανθρώπους.

Δεύτερη άποψη:

Η μεγάλη οικονομική ανάπτυξη δεν έφερε τη βελ­τίωση της ποιότητας ζωής, γιατί:

• στα μεγάλα αστικά κέντρα γεννήθηκε η τρομοκρατία, γιγαντώ­θηκε η βία, εξαπλώθηκαν τα ναρκωτικά, κυριάρχησε ο φόβος και η ανασφάλεια, έπληξε τους κατοίκους η πλήξη, η μοναξιά, η ανία·
• ο υπερκαταναλωτισμός στέρησε την ελευθερία των κατοίκων των μεγαλουπόλεων και τους έκανε δούλους των διαρκώς αυξανόμε­νων αναγκών τους ·
• αμφισβητήθηκαν και σχεδόν εξαφανίστηκαν οι παραδοσιακές θρησκευτικές, ιδεολογικές, πολιτικές, εθνικές και ηθικές αξίες·
• οι καλλιτεχνικές αναζητήσεις κορέστηκαν με τυποποιημένα πο­λιτιστικά υποπροϊόντα ·
• καλλιεργήθηκε η τάση φυγής από τα μεγάλα αστικά κέντρα ·
• αποκόπηκαν οι μεγαλουπόλεις από τη φύση, η οποία αλόγιστα λεηλατήθηκε και παραμορφώθηκε ·
• με την αστικοποίηση του πληθυσμού δημιουργήθηκαν άθλιες ερ­γατικές συνοικίες και παρασιτικά επαγγέλματα ·
• διευρύνθηκε το χάσμα ανάμεσα στις πλούσιες και στις φτωχές τάξεις·
• κυριάρχησαν στις μεγαλουπόλεις οι κερδοσκόποι, οι πλαστο­γράφοι, οι εκμεταλλευτές, οι τρομοκράτες, οι βιαστές, οι ληστές, οι έμποροι ναρκωτικών.

Τρίτη άποψη:

Σύγκριση των δύο απόψεων:

• Στις μεγαλουπόλεις ανέβηκε το βιοτικό επίπεδο, λόγω της μεγά­λης οικονομικής ανάπτυξης, χωρίς όμως να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής
• η τεχνολογική πρόοδος έλυσε πολλά προβλήματα, αλλά και δη­μιούργησε περισσότερα (μετέβαλε τον άνθρωπο σε καταναλω­τικό ον, αφαίρεσε την ποιότητα της ζωής από το σύγχρονο αστό) ·
• ο σημερινός άνθρωπος τρέχει για να κερδίσει περισσότερα χρή­ματα, τα οποία γρήγορα εξανεμίζονται από τον πολλαπλασιασμό των αναγκών του ·
• μέσα στη σύγχυση του ο σημερινός άνθρωπος γκρεμίζει ιδέες και ιδανικά, γίνεται φανατικός, δογματικός και αναρχικός, βρίσκει διέξοδο στους τεχνητούς παραδείσους, δηλαδή στα ναρκωτικά, τη μάστιγα της εποχής μας
• εξαιτίας της απληστίας του εξαφάνισε τα δάση, ανέτρεψε την οικολογική ισορροπία, αύξησε το άγχος του με το γρήγορο ρυ­θμό ζωής, ανέτρεψε την ψυχική του ισορροπία με την ηχορύπαν­ση·
• ικανοποιώντας σχεδόν όλες τις βιοτικές και βιολογικές του ανάγκες, νιώθει ανία, μονοτονία, εσωτερικό κενό ·
• ανέβηκε σε υλικές κατακτήσεις, αλλ’ έχασε τον ηθικό του προ­σανατολισμό ·
• διαψεύστηκε στις ελπίδες του για ποιότητα ζωής, γιατί στηρί­χτηκε μόνο στην οικονομική ανάπτυξη ·
• επομένως δε βελτίωσε την ποιότητα της ζωής του με τη μεγάλη οικονομική του ανάπτυξη ·
• απάντησε ποσοτικά στο πρόβλημα της ζωής του ·
• μέσα από την ποσότητα αναζητεί την ποιότητα της ζωής του.

Ποιες είναι οι προοπτικές για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τον σύγχρονου ανθρώπου;

Πρέπει:

• να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ του πνευματικού και του τεχνι­κού πολιτισμού
• να εξασφαλίσει το κράτος στους πολίτες ανέσεις, ελεύθερο χρό­νο, ψυχαγωγία, μόρφωση, ανεκτές συνθήκες εργασίας, ικανοποι­ητικούς μισθούς·
• να συνεργαστεί ο πολίτης με την πολιτεία ·
• να συμφιλιωθεί το κράτος με τον πολίτη ·
• να συμβαδίζει η άνοδος του βιοτικού επιπέδου με τη βελτίωση της ποιότητας της καθημερινής ζωής ·
• να πάρουν οι ηθικές αξίες την πραγματική τους θέση στην καθη­μερινή ζωή ·
• να επικρατήσει το αίτημα του σύγχρονου ανθρώπου: «Ναι στην ποιότητα της ζωής, όχι στην ποσότητα της παραγωγής» ·
• να πάψει να υπολογίζει ο σημερινός άνθρωπος την επιτυχία του μόνο από τους εντυπωσιακούς αριθμούς της παραγωγής ·
• να συμβαδίζει ο δείχτης της οικονομικής προόδου με το δείχτη της πνευματικής και ηθικής ωρίμανσης των λαών ·
• να ανέβει η πνευματική και πολιτιστική στάθμη των λαών.
• 
  

25. ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ορισμός : Σύμφωνα με το λεξικό των Τεγόπουλου-Φυτράκη «Τρομοκρατία είναι :

α) η επικράτηση με τον τρόμο, β) η διακυβέρνηση με σκληρά και βίαια μέσα, γ) η χρησιμοποίηση βίας ή και απειλών βίας ιδιαίτερα για πολιτικούς σκοπούς.

Η διεθνής τρομοκρατία εξαπλώνεται πλέον σε πολλές χώρες σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο. Οι μεγάλες διεθνείς τρομοκρατικές οργανώσεις συνεργάζονται με τοπικές με στόχο μεγάλα τρομοκρατικά χτυπήματα , με σκοπό η ανασφάλεια και ο τρόμος να εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Εκδηλώσεις του φαινομένου :

• Βομβιστικές επιθέσεις σε δημόσια και μη κρατικά κτίρια.
• Επιθέσεις αυτοκτονίας σε πολυσύχναστα σημεία πόλεων , ναούς , στρατόπεδα ,με σκοπό να υπάρξουν πολλά θύματα.
• Βομβιστικές επιθέσεις σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.
• Δολοφονίες και απαγωγές πολιτικών και οικονομικών παραγόντων.
• Διασπορά προκηρύξεων και ειδήσεων στα Μέσα Μαζικής Πληροφόρησης για επικείμενο χτύπημα.
• Απειλητικά τηλεφωνήματα σε εφημερίδες, περιοδικά, τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς .

Αίτια

• Η επιβολή δια της βίας πολιτικών θέσεων .
• Ο επηρεασμός πολιτικών εξελίξεων
• Η φτώχεια και η ανέχεια που πλήττει όλο τον τρίτο κόσμο.
• Ο θρησκευτικός φανατισμός που ωθεί στην τιμωρία των «απίστων».
• Τα οικονομικά συμφέροντα .
• Ο έλεγχος και η εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών των χωρών του τρίτου κόσμου ,από τις μεγάλες δυνάμεις του κόσμου (Η.Π.Α, Χώρες της Ε.Ε. κ.ά)
• Η αδικία σε βάρος των μουσουλμανικών λαών.
• Η υπεροπτική στάση των μεγάλων δυνάμεων απέναντι στους φτωχούς λαούς.
• Οι τεράστιες κοινωνικές ανισότητες ανάμεσα σε κοινωνικές ομάδες της ίδιας χώρας.
• Η μακροχρόνια καταπίεση των πολλών από τους λίγους.
• Η «επιδρομή» πολυεθνικών εταιρειών στις χώρες του τρίτου κόσμου που απομυζούν το εργατικό δυναμικό τους.
• Η χρηματοδότηση τρομοκρατικών ομάδων και οργανώσεων για την επίτευξη πολιτικών και οικονομικών στόχων από διεθνείς παράγοντες.
• Η επικράτηση φονταμενταλιστικών και φανατικών απόψεων και ιδεών σε χώρες μουσουλμανικές κυρίως.
• Η ελλιπής κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων και του πολιτισμού των αραβικών και ασιατικών χωρών από μέρους των χωρών του Δυτικού Πολιτισμού.
• Το έλλειμμα της Δημοκρατίας που ακόμη διακρίνει πολλές χώρες του πλανήτη.
• Οι συνωμοσίες Μυστικών Υπηρεσιών και κρατών μεγάλων δυνάμεων για τη δημιουργία κλίματος τρομοκρατίας με σκοπό τη χειραγώγηση των πολιτών (προβοκάτσια) και την επιβολή μέτρων προστασίας και ασφάλειας.

Μέτρα Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας

• Ο διεθνής διάλογος για την επίλυση παγκόσμιων προβλημάτων.
• Η ενδυνάμωση της Δημοκρατίας σε όλες τις χώρες – κράτη του πλανήτη.
• Η άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
• Η καταπολέμηση της φτώχειας και της ανέχειας στα φτωχά κράτη του πλανήτη.
• Η ανακατανομή του παγκόσμιου πλούτου, για τον περιορισμό του αισθήματος της αδικίας .
• Η εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών από τις χώρες που τις διαθέτουν.
• Η κατανόηση και ο σεβασμός των ιδιαιτεροτήτων και των πολιτισμικών διαφορών.
• Η διάδοση της παιδείας και των ανθρωπιστικών αξιών.
• Ο έλεγχος της διάθεσης όπλων και εκρηκτικών.
• Η επικράτηση της παγκόσμιας ειρήνης

26. ΒΙΑ – ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ- ΔΟΓΜΑΤΙΣΜΟΣ

ΒΙΑ

Ποια είναι τα αίτια της βίας;

• η κρίση των θεσμών και των ηθικών αξιών ·
• η τάση για εύκολο πλουτισμό ·
• η κοινωνική αδικία ·
• η ανεργία και η φτώχεια ·
• η διάδοση των ναρκωτικών ·
• η θεοποίηση της βίας από την τηλεόραση και τον κινηματογρά­φο-
• οι οικονομικοί ανταγωνισμοί·
• τα πολιτικά πάθη ·
• ο κλονισμός της σύγχρονης οικογένειας ·
• η έλλειψη κάθε ηθικού φραγμού ·
• η έλλειψη ιδανικών.

Πώς μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί η βία;

• να επιβάλλονται αυστηρές ποινές ·
• να συνεργάζονται τα κράτη για την πρόληψη και την πάταξη της βίας·
• να εντείνουν τις προσπάθειες τους το σχολείο και η πολιτεία στην ανθρωποκεντρική διάπλαση των νέων ·
• να δοθούν στους νέους ευκαιρίες για δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους ·
• να καταπολεμηθεί η ανεργία των νέων ·
• να δοθούν σ’ όλους τους νέους ίσες ευκαιρίες ανάπτυξης σε όλους τους τομείς δραστηριότητας ·
• να επιλυθούν τα κοινωνικά προβλήματα από το κράτος ·
• να καταπολεμηθεί η διάδοση ναρκωτικών ·
• να εφαρμόσει η πολιτεία μια κοινωνική πολιτική (ίσες ευκαιρίες εργασίας, μόρφωσης, διασκέδασης.,.).

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ – ΔΟΓΜΑΤΙΣΜΟΣ

Δογματισμός: Η αδιάλλακτη υποστήριξη μιας γνώμης, αρχής ή αξιώμα­τος χωρίς καμιά αιτιολόγηση ή απόδειξη και χωρίς διάθεση για διάλογο, αμφισβήτηση και κριτική.

Φανατισμός: Η υπερβολική προσήλωση και υποστήριξη κάποιας πί­στης, αρχής, ιδέας και η απόρριψη με πάθος και υστερία κάθε αντίθετης θέσης και άποψης.

ΜΟΡΦΕΣ – ΕΙΔΗ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ

• θρησκευτικός – θρησκομανία, θρησκοληψία.
• Εθνικός – σοβινισμός, εθνικισμός.
• Φυλετικός  ρατσισμός.
• Ιδεολογικός δογματισμός.
• Επιστημονικός -» μονομέρεια πνευματική.
• Αθλητικός -» χουλιγκανισμός.

ΑΙΤΙΑ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ

• Ημιμάθεια, απαιδευσία.
• Έλλειψη αυτογνωσίας και αυτοπεποίθησης.
• Απουσία ολοκληρωμένης προσωπικότητας.
• Ιδεοληψία, αυθεντία, ιδεολογική σύγχυση.
• Κακή αγωγή.
• Προπαγάνδα πολιτικών, θρησκευτικών κ.ά. κέντρων.
• Υπερβολικό ενδιαφέρον και προσκόλληση σε κάτι.
• Τύπος, δημαγωγοί, μηχανισμοί προτύπων.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ – ΔΟΓΜΑΤΙΣΜΟΥ

• Αδυναμία αναζήτησης της αλήθειας.
• Αδιαλλαξία, μισαλλοδοξία, πνευματική στασιμότητα.
• Μίσος, εμπάθεια, σκληρότητα (συναισθηματική ακαμψία).
• Βία, επιθετικότητα, καταστροφή (αντικοινωνική συμπεριφορά).
• Υπονόμευση κοινωνικής ηρεμίας, δημοκρατίας, ειρήνης,
• Ατομικός εξευτελισμός, ταπείνωση, περιθωριοποίηση,
• Δημιουργική δύναμη επιδίωξης και-πραγματοποίησης ηθικών σκοπών (υπεράσπιση πατρίδας, ελευθερίας, δημοκρατίας, ειρήνης, ιδανικών, αξιών).

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ

• Παιδεία, αγωγή, καλλιέργεια, ευρύτητα πνεύματος.
• Συνεργασία, διάλογος, μετριοπάθεια, συμβιβασμός.
• Καλλιέργεια αρετών: ευθύνη, σωφροσύνη, αυτοκυριαρχία, αυτοκριτική.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ

ΘΕΜΑ : Στις μέρες μας ο φανατισμός κυριαρχεί στις περισσότερες εκδηλώσεις της ζωής. Έχει μάλιστα επηρεάσει τη σκέψη και τη συμπεριφορά ενός μεγάλου μέρους της νεολαίας. Να διερευνήσετε τα αίτια και τις συνέπειες του φαινομένου και να προτεί­νετε τρόπους για τον περιορισμό του προβλήματος.

Εκδηλώσεις φανατισμού – περιγραφή

Στον αθλητισμό (χουλιγκανισμός).

Στην πολιτική (κομματισμός, οπαδοποίηση).

Στη θρησκεία (αιρέσεις, προσηλυτισμός, διωγμοί).

Στις κοινωνικές σχέσεις (αδιαλλαξία, μισαλλοδοξία, ρατσισμός).

Στις διακρατικές σχέσεις (εθνικισμός, σοβινισμός, συγκρούσεις).

Στην τέχνη-ψυχαγωγία (εμπάθεια, μαζική υστερία κ.λπ.).

Αίτια

Α. ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ – ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ

Η ψυχοσύνθεση ορισμένων ατόμων.

Ο νεανικός ενθουσιασμός – η ανάγκη εκτόνωσης.

Η τάση για διάκριση, υπεροχή, αυτεπιβεβαίωση.

Η αφέλεια και υπερβολή κυρίως των νέων και αμαθών.

Β. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ – ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΗ

Πολιτικά (πολιτικός αυταρχισμός, προπαγάνδα, χειραγώγηση).

Κοινωνικά (κοινωνικές αδικίες, ανισότητες, καταπίεση).

Παιδαγωγικά (αγωγή οικογένειας, σχολείου, πολιτείας, πρότυπα ΜΜΕ).

Σκοπιμότητες και συμφέροντα ισχυρών, ανταγωνισμοί κάθε είδους.

Συνέπειες

Ατομικές (απομόνωση, στιγματισμός, παρανομίες, προσωπικές αποτυχίες),

Πολιτικές (υποβάθμιση δημοκρατίας, εντάσεις, πόλωση, διχασμός).

Κοινωνικές (αδυναμία συνεργασίας – σχέσεων, αντικοινωνική συμπεριφορά),

Ηθικές (διάβρωση προσωπικότητας, ανυπαρξία αρχών – ιδανικών – ηθικού βίου).

Υλικές (εκδηλώσεις βίας, βανδαλισμοί, καταστροφές, οικονομική αποτυχία),

Ψυχολογικές (οργή, εχθρότητα, μισαλλοδοξία, ανασφάλεια, φόβος κ.ά.).

θετικές: αυταπάρνηση και ηρωισμός για επίτευξη στόχων ηθικών και κοι­νωφελών.

Αντιμετώπιση

Α. Πρόληψη: κατάλληλη αγωγή – εξυγίανση σύγχρονης ζωής σε κάθε τομέα, κοινωνική στοργή – δημιουργική αξιοποίηση δυνατοτήτων και ελεύθερου χρόνου.

Β. Καταστολή: περιορισμοί, ποινές, περιθωριοποίηση, έλεγχοι.

Γ. Προσωπική: προσπάθεια ορθολογικής συμπεριφοράς από κάθε άτομο.

Κατευθυντήρια ιδέα -» ανάπτυξη διαγράμματος

1. Αποσπασματική αναφορά αιτίων – συνεπειών – λύσεων -ελλιπές περιεχό­μενο.

2. Ισότιμη ανάπτυξη όλων των κατηγοριών (αιτίων – συνεπειών – λύσεων) χω­ρίς ιεράρχηση και αξιολόγηση – τυπική σύνδεση, δυσκολία στα επιχειρή­ματα.

3. Διαλεκτική ανάλυση (αιτίων – συνεπειών – λύσεων) με ιεράρχηση και αξιο­λόγηση.

Έμφαση σε μια ή περισσότερες κατηγορίες αιτίων – συνεπειών – λύσεων -ενδιαφέρουσα και δημιουργική ανάλυση.

27. ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ

Ορισμός : Ρατσισμός ονομάζεται η μεροληπτική αντιμετώπιση εις Βάρος ατόμων, ομάδων, φυλών. Είναι σύμφυτος με μισάνθρωπες ιδέ­ες, και στο πλαίσιο του άτομα και ομάδες ανπμετωπίζονται βάσει προκαταλήψεων, τα άτομα εξομοιώνονται και ισοπεδώνονται οι ιδιαιτερότητες τους. Το φαινόμενο του ρατσισμού άπτεται κοινωνικών προκαταλήψεων και στερεοτύπων. Έτσι, παρά το γεγονός ότι σήμερα επιστημονικά η θεωρία του ρατσισμού έχει καταρριφθεί, οι ρατσιστικές θέσεις εξακολουθούν να διακηρύσσονται έντονα. Αν και όλες οι κοινωνίες και οι φυλές έχουν να επιδείξουν κάποιες ρατσιστικές εκδηλώσεις, ωστόσο κάποιες, λόγω πολιτιστικού επιπέδου, πρόσκεινται φιλικά σε διαφορετικούς πολιτισμούς και συνυπάρχουν με αυτούς.

Είδη ρατσισμού

1 Ο φυλετικός ρατσισμός :διακηρύσσει την ανωτερότητα μιας φυλής  σε σχέση με κάποια άλλη ή με το σύνολο των άλλων φυλών. Π.χ. η διακήρυξη της πίστης ότι η Άρεια φυλή που προσπάθησε να εδραιώσει η ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ ,είναι ανώτερη από την εβραϊκή ,τη μαύρη, τη φυλή των Τσιγγάνων κ.λ.π.

2 Ο κοινωνικός ρατσισμός : διακηρύσσει την ανωτερότητα μιας κοινωνικής ομάδας σε σχέση με κάποια άλλη . Στο στόχαστρο του κοινωνικού ρατσισμού βρίσκονται θρησκευτικές μειονότητες , ομοφυλόφιλοι, άνθρωποι με ειδικές ανάγκες , φορείς ανίατων ασθενειών , πολίτες κατώτερων κοινωνικών οικονομικών  τάξεων , νέοι με ακραίο τρόπο συμπεριφοράς ή ένδυσης , κ.ά.

Αίτια  του φαινομένου

1 Ο έμφυτος ανθρώπινος εγωισμός που οδηγεί πολλούς στην ανάδειξη των στοιχείων εκείνων ου προβάλλουν τη διαφορετικότητά του.

2 Τα οξυμμένα κοινωνικά προβλήματα ,όπως είναι η ανεργία , η φτώχεια και η ανέχεια.

3 Τα οικονομικά και πολιτικά προβλήματα που τροφοδοτούν τις κοινωνικές ανισότητες.

4 Τα κάθε μορφής συμφέροντα και η επιθυμία ατόμων και λαών να επιβληθούν στους άλλους , με σκοπό την απόκτηση «εξουσίας» ή την εδραίωση της «εξουσίας» που ήδη κατέχουν.

5 Ο βαθμός επιρροής των θρησκευτικών δοξασιών στο τρόπο σκέψης των ανθρώπων ,μπορεί να οδηγήσει σε θρησκευτική μισαλλοδοξία και θρησκευτικό πόλεμο.

6 Η έλλειψη παιδείας ,που υποβοηθά την προκατάληψη ,τη μισαλλοδοξία και το συντηρητισμό.

7 Η κρίση των αξιών και η απουσία ανθρωπιστικών οραμάτων .

8 Οι γενικευμένες παγκόσμιες ανακατατάξεις που δεν χωνεύονται από τους λαούς με υγιή τρόπο.

9 Τα Μ.Μ.Ε. που προβάλλουν πρότυπα και στερεότυπα ,τα οποία καλλιεργούν τον εθνικισμό και τη μισαλλοδοξία.

10 Η καλλιέργεια του εθνικισμού μέσα από το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα.

Συνέπειες του ρατσισμού

1 Τα άτομα και οι λαοί αποδέχονται σκοταδιστικές και μισαλλόδοξες απόψεις και υποδουλώνονται σε προκαταλήψεις και στερεότυπα.

2 Αναπτύσσονται μισάνθρωπα συναισθήματα.

3 Περιθωριοποιούνται άτομα και κοινωνικές ομάδες .

4 Αυξάνεται η βία και η εγκληματικότητα.

5 Οι λαοί οδηγούνται σε πολέμους και χάνουν την κοινωνική ειρήνη και ισορροπία.

6 Περιορίζεται η πολιτιστική ανάπτυξη των λαών.

7 Καταπιέζονται μειονότητες και οικονομικοί μετανάστες και πρόσφυγες.

8 Καταλύεται η έννοια της Δημοκρατίας .

9 Οι λαοί περιχαρακώνονται πολιτιστικά .

Προτάσεις για τον περιορισμό του ρατσισμού

1 Επέμβαση των διεθνών οργανισμών ,με σκοπό την ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινής γνώμης.

2 Κινητοποίηση της πνευματικής ηγεσίας των λαών για την πάταξη της μισαλλοδοξίας και των προκαταλήψεων.

3 Ανάπτυξη της ανθρωπιστικής παιδείας και η καθιέρωση ειδικών μαθημάτων για την ανοχή της διαφορετικότητας όλων των ατόμων και των λαών.

4 Η προβολή από τα Μ.Μ.Ε προγραμμάτων, ντοκυμαντέρ , συζητήσεων κ.ά. που θα ευαισθητοποιούν τους πολίτες για τα προβλήματα που δημιουργεί στις σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους οι ρατσιστικές απόψεις και δοξασίες .

5 Οι κρατικές καμπάνιες για την ενημέρωση των πολιτών και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης τους.

28. ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ/ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΩΦΕΛΕΙΕΣ

• ενημερώνουν το σύγχρονο άνθρωπο γρήγορα για ό,τι γίνεται και στην πιο απομακρυσμένη περιοχή του κόσμου-
• μεταβιβάζουν απευθείας στο ακροατήριο τους – οπτικά ή ακου­στικά ή και με τους δυο τρόπους — διάφορα μηνύματα ·
• ικανοποιούν τις ποικίλες σημερινές ανάγκες ·
• εκμηδενίζουν τις χιλιομετρικές αποστάσεις ·
• επηρεάζουν την κοινή γνώμη (με διαφημίσεις) ·
• καθρεφτίζουν και αναπαράγουν την πραγματικότητα ·
• μορφώνουν, ενημερώνουν, ψυχαγωγούν, προβληματίζουν τους ανθρώπους και μάλιστα τους νέους ·
• . βοηθούν τους σύγχρονους ανθρώπους να απολαύσουν όλα τα υλικά και πνευματικά επιτεύγματα του σύγχρονου πολιτισμού.

ΒΛΑΒΕΣ

• πολλές φορές βομβαρδίζουν το σύγχρονο άνθρωπο με πράξεις βίας και εγκληματικότητας ·
• διαστρεβλώνουν την κοινωνική πραγματικότητα ·
• ηρωοποιούν εγκληματίες κι έτσι συντελούν στην εξάπλωση του εγκλήματος·
• βλάπτουν την ευθυκρισία των πολιτών ·
• χρησιμοποιούνται από τους δικτάτορες, οι οποίοι μ’ αυτά αλ­λοιώνουν και διαστρεβλώνουν την αλήθεια ·
• αλλοτριώνουν συνειδήσεις με το βομβαρδισμό των πληροφορι­ών ·
• καλλιεργούν το συναίσθημα ότι «ο δυνατός μόνο θα επιζήσει» ·
• υπονομεύουν τη δημοκρατία, την ειρήνη, τη συνεργασία ατόμων και λαών ·
• ταπεινώνουν την αξία «άνθρωπος», γιατί προβάλλουν την αξία «χρήμα»·
• συγκλονίζουν την κοινή γνώμη προβάλλοντας πράξεις βίας, καταστροφής, εγκληματικότητας·
• καθιστούν το σύγχρονο άνθρωπο ανίκανο να αντιδράσει στα κοινωνικά πρότυπα που προβάλλονται (από την τηλεόραση, το ραδιόφωνο ή τον Τύπο)
• καθιστούν τις μάζες λεία στις εγκληματικές παρορμήσεις ·

29. ΤΕΧΝΗ

Ορισμός : Η ικανότητα αισθητικής συγκίνησης με την εκτέλεση έργων που πραγ­ματεύονται την ιδέα του ωραίου και του καλού, (Δ. Δημητράκου. Μέγα Λεξικό όλης της ελληνικής γλώσσης).

Η έκφραση του καλού και του ωραίου μέσα από τα δημιουργήματα του ανθρώπου. (Λεξικό βασικών εννοιών, Διαμαντόπουλος).

Η εξωτερίκευση των δεδομένων της εμπειρίας με μορφή η οποία βασίζε­ται στο συναισθηματικό, ψυχικό και πνευματικό κόσμο του δημιουργού.

Ετυμολογία :Η λέξη παράγεται από τον αόριστο β’ του ρήματος τίκτω » γεννώ, (έτεκον), μεταφορικά: δημιουργώ, παράγω έργο.

Είδη τέχνης

α) Λογοτεχνία – πεζός λόγος/ ποίηση

β) Κινητικές -μουσική/ κινηματογράφος /θέατρο /χορός

γ) Εικαστικές -» γλυπτική /αρχιτεκτονική /ζωγραφική

Χαρακτηριστικά τέχνης – Προσδιορισμός του όρου

• Για να αποτελέσει μια δημιουργία έργο τέχνης, πρέπει οπωσδήποτε να διεγείρει αισθητικά τη συνείδηση, να έχει αισθητική αξία. να εκφράζει το ωραίο. Όμως. Λεν πρέπει να νομίσουμε ότι το ωραίο αυτό έχει να κάνει με τη φυσιογνωμία και μόνο των πραγμάτων. Η τέχνη δεν «φράζει τα ωραία πράγματα. αλλά ωραία τα πράγματα. Κι όταν λέμε ωραίο στην τέχνη, εννοούμε ότι αποδίδει την -ψυχή και το πνεύμα, όχι μόνο τη μορφή των όντων. Μιλάμε λοι­πόν για το εσωτερικά όμορφο.
• θα πρέπει ακόμη να αποτελεί πηγαία έκφραση του εσωτερικού κόσμου του δημιουργού, έκφραση της αγωνίας, της λαχτάρας, του πόθου και του πάθους του. Η τέχνη είναι μια αστείρευτη προσπάθεια μετάγγισης των συναι­σθημάτων του καλλιτέχνη στους άλλους. Όταν απουσιάζει αυτή η έκφραση, τότε λείπει και η τέχνη. Τότε έχουμε τεχνική ίσως, εμπόριο καμιά φορά, στρά­τευση σε φθηνά συμφέροντα άλλοτε, όχι όμως και τέχνη. Ας φανταστούμε κά­ποιον που με ακρίβεια και μαεστρία κόβει και καρφώνει μερικά κομμάτια ξύλα για να κατασκευάσει μια καρέκλα προκειμένου να καλύψει μια ανάγκη του. Αυτός «κάνει» τεχνική. Κι αν την πουλήσει, τότε κάνει εμπόριο. Αν όμως φιλοτεχνήσει το έργο του, αν για παράδειγμα την σκαλίσει γιατί έτσι ένιωσε, γιατί ήθελε να «απαλλαγεί» απ’ τα συναισθήματα του, να τα διοχετεύσει και σε άλλους μ’ αυτόν τον τρόπο και ταυτόχρονα καταφέρνει να προκαλέσει – έστω και σε λίγους – αισθητική συγκίνηση, τότε το έργο του δικαιούται το χαρακτηρισμό του καλλιτεχνήματος.
• Η τέχνη δεν Είναι μίμηση, πιστή αντιγραφή της πραγματικότητας, αλλά αποκάλυψη· ερμηνεία της, μέσα απ’ τον υπερευαίσθητο κόσμο του καλλιτέχνη, εκφρασμένη με σύμβολα πολύσημα που ελεύθερα ο ίδιος επιλέγει (Πα­πανούτσος). Γι’ αυτό άλλωστε δεν είναι τέχνη κάθε φωτογραφία, παρότι αντι­γράφει τέλεια την πραγματικότητα. Ειδάλλως, όλοι θα είμαστε καλλιτέχνες (ποιος δεν έχει τραβήξει έστω και μία φωτογραφία:). Και πώς θα μπορούσε να είναι τέχνη κάθε φωτογραφία, όταν δεν παρεμβαίνει ο ανθρώπινος παράγο­ντας παρά μόνο η μηχανή; Τέχνη αποτελεί η φωτογραφία που είναι προϊόν επεξεργασίας στο σκοτεινό θάλαμο, ή διαμόρφωσης του περιβάλλοντος που «τραβήχτηκε», αφού σ’ αυτή την περίπτωση ο φωτογράφος επεμβαίνει, δίνει το προσωπικό τον στίγμα και ερμηνεύει την πραγματικότητα μέσα απ’ τις δικές ίου εμπειρίες και οπτικές.
• Η τέχνη είναι ένα είδος γλώσσας, είναι όργανο επικοινωνίας. Πριν ακόμη ανακαλύψουν το αλφάβητο οι άνθρωποι επικοινωνούσαν με σύμβολα. Το αλφάβητο και η γραφή δεν είναι παρά απόγονοι αυτών των πρώτων μέσων επικοινωνίας. «Η τέχνη είναι το υψηλότερο μέσο που βοηθά τους ανθρώπους να πλησιάσουν ο ένας τον άλλον. Τίποτα δεν μας ενώνει καλύτερα από μια αισθητική συγκίνηση».(Γ. Σεφέρης, «Μονόλογος πάνω στην ποίηση»). :
• Η τέχνη είναι εμβάθυνση, ερέθισμα σκέψης · στοχασμού, πνευματική ανάταση. Παρέχει μύρια ερεθίσματα, γεννά προβληματισμούς, οξύνει τη φα­ντασία, ενθαρρύνει την πρωτοβουλία, δημιουργεί φλογερά ενδιαφέροντα και μ’ ένα λόγο ανατείνει το πνεύμα σε ανώτερες σφαίρες.
• Η τέχνη είναι κάθαρση – λυτρωμός.. Ο καλλιτέχνης παλεύει να αισθητοποιήσει το πάθος του πάνω σε σύμβολα ικανά να σηκώσουν και να μεταγγίσουν, ακόμη και σε ξένες ψυχές, τις λαχτάρες και την αγωνία του», (Ευ. Παπανούτσος). Αυτή είναι για τον καλλιτέχνη η πραγματική λύτρωση, να κατορθώσει να βγάλει από την ευαίσθητη ψυχή του το «βάρος» που τον ταλάνιζε, να του δώσει ψυχή και πνεύμα, σάρκα και οστά, αλλά και να το μεταγγίσει έστω και σε λίγους. Αυτό πρεσβεύει και ο ELIΟΤ : «Η παρόρμηση είναι να απαλλαγεί απ’  αυτό , αλλά πρέπει με τούτον ή εκείνο τον τρόπο να το μεταβιβάσει σε ελάχιστα έστω άλλα πρόσωπα». Κι ο μεγάλος Κρητικός, ο Καζαντζάκης. δεν θα διαφοροποι­ηθεί, θα μιλήσει για ένα «δαίμονα» που τον κυνηγούσε και τον άφηνε μονάχα αφού τέλειωνε το έργο του.
• Λυτρώνεται όμως και το κοινό. Είναι η πλέον δημιουργική φυγή γιο τον απλό άνθρωπο, το πέρασμα σ’ ένα άλλο κόσμο, όχι απαραίτητα ψεύτικο, αλλά σίγουρα πιο μαγικό, γεμάτο συγκινήσεις και αποκαλύψεις. Συχνά ο απλός άν­θρωπος ταυτίζεται με τον ήρωα – το μήνυμα, βλέπει τον εαυτό του μέσα στο έργο. νιώθει και βιώνει αυτό που δεν μπόρεσε στην πραγματικότητα, ολοκλη­ρώνεται και όχι σπάνια δικαιώνεται σαν ύπαρξη. Είναι λοιπόν η τέχνη εκδή­λωση ολόκληρου του ψυχικού και πνευματικού κόσμου του ανθρώπου, είναι ακόμη διέξοδο υπαρξιακό.
• Η τέχνη είναι ο ασφαλέστερος δείκτης του πολιτισμού μιας εποχής. Τίποτε δεν είναι τόσο αντιπροσωπευτικό της εποχής του όσο αυτή. Μέσα απ’ αυτή φανερώνεται ανάγλυφα η κουλτούρα, τα ήθη, τα έθιμα, οι θρησκευτικές παραδόσεις, οι αντιλήψεις και οι ευαισθησίες ενός λαού αλλά και ο τεχνικός του πολιτισμός.

Η  σχέση εποχής -Καλλιτέχνη

Πρόκειται για μια διαλεκτική, δυναμική, αμφίδρομη σχέση, για μια σχέση αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης. «Όπως ο ποταμός με τη ροή του φτιά­χνει την κοίτη του, αλλά και η κοίτη με τη μορφή της δίνει κατεύθυνση και κίνηση στον ποταμό, έτσι και οι μεγάλοι δημιουργοί επηρεάζουν, καθορίζουν (με το έργο τους) την εποχή τους. αλλά και επηρεάζονται, καθορίζονται από τα ρεύματα που διασταυρώνονται μέσα σ’ αυτήν καν συνθέτουν την ιδιο­μορφία τους (Ευ. Παπανούτσος).

Η εποχή: εμπνέει, φορτίζει, «ντύνει» ηθικά – πνευματικά . αισθητικά τον καλλιτέχνη. Ο δημιουργός δεν παύει να είναι «παιδί της εποχής του»,

Ο καλλιτέχνης εκφράζει την εποχή του, είναι η ευαίσθητη κεραία, Ο σεισμογράφος – παλμογράφος της εποχής. Δημιουργεί – πλάθει – αφυπνίζει συνει­δήσεις, μεταδίδει τις ανησυχίες – την προβληματική της εποχής του, ανακαλύ­πτει νέες εστίες όρασης τη;, νέες ανεξιχνίαστες μέχρι τώρα πλευρές της.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Ενδεικτική προλογική σκέψη (αίτιο – αποτέλεσμα)

Είναι η τέχνη η υπαρξιακή ανάγκη του ανθρώπου να εξωτερικεύει τις ιδέες, τα συ­ναισθήματα του και να επικοινωνεί. Αφότου δε η εξωτερίκευση αυτή έγινε με καλαίσθητο τρόπο, δημιουργήθηκε η Τέχνη.

Ανάλυση της έννοιας Ορισμός και διαίρεση της

Ορισμός : Τέχνη είναι η πνευματική σύλληψη και έκφραση του ωραίου. Το καλλιτέ­χνημα είναι σύνθεση ενός περιεχομένου (ιδέας) με μια συγκεκριμένη μορφή. Ο αρμονικός συνδυασμός περιεχομένου και μορφής εξαρτάται από την ευαισθη­σία, την πνευματικότητα (ο πνευματικός άνθρωπος) και την επιδεξιότητα του καλλιτέχνη-δημιουργού (ο τεχνίτης).

Διαίρεση: Ανάλογα με τα μέσα που χρησιμοποιούνται διακρίνουμε και τις μορφές της Τέχνης:

• τις εικαστικές: αρχιτεκτονική, πλαστική, ζωγραφική,
• τις τονικές: ποίηση, μουσική και
• τις μιμικές: χορός, θέατρο.

Η μορφωτική αξία της Τέχνης

• Καλλιέργεια των αισθητικών κριτηρίων,
• ανάπτυξη της ευαισθησίας και της καλαισθησίας (τάξη, ρυθμός, συμμετρία, αρμονία, στοιχεία πολύ απαραίτητα για τη βελτίωση της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου).
• Ανάπτυξη της παρατηρητικότητας, της φαντασίας και της πρωτοτυ­πίας.
• Καλλιέργεια του λόγου (με την ευρεία σημασία της λέξης).
• Ψυχαγωγία με την αισθητική συγκίνηση και απόλαυση που προσφέρει.
• Μόρφωση με τη μετάδοση ιδεών, γνώσεων και προβληματισμών.
• Με το αγαθό, το ιδεώδες και το αληθινό, που μπορεί να πυκνώνονται σε ένα καλό έργο Τέχνης, διαμορφώνεται το ήθος, η αντίληψη της ζωής και οι αξίες του φιλότεχνου.
• Εξευγενίζει, εκλεπτύνει το χαρακτήρα, καταπραΰνει τα πάθη και λυ­τρώνει.
• Γνώση της αξίας —άρα και σεβασμός— της πολιτιστικής κληρονομιάς και της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Η κοινωνική της σημασία

• Στη μορφωτική της αξία βρίκεται, κυρίως, και η κοινωνική της σημασία:
• Απελευθερώνει. Το καλλιτέχνημα είναι πάντα έργο ενός ελεύθερου ανθρώπου που με την οξυδέρκεια και τη φαντασία του μπορεί να δια­κρίνει περιορισμούς και αδικίες. Έτσι, η καλλιτεχνική δημιουργία με­τατρέπεται συχνά σε φωνή διαμαρτυρίας και αντίστασης και καλεί το φιλότεχνο στην αναζήτηση και της δικής του ελευθερίας.
• Συντροφεύει τον άνθρωπο στη χαρά και στη λύπη (παρηγοριά).
• Τονώνει τη θρησκευτική πίστη.
• Ενισχύει τα φιλειρηνικά αισθήματα.
• Εμπνέει την αγάπη για τη φύση.
• Φέρνει πιο κοντά τους ανθρώπους. «Τίποτε δε μας ενώνει καλύτερα από μια κοινή καλλιτεχνική συγκίνηση» λέει ο Σεφέρης

Η Τέχνη στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο

«Η αισθητική αγωγή δεν είναι πολυτέλεια· είναι ανάγκη» (Κ. Τσάτσος). Εντούτοις, η αισθητική αγωγή στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο, ιδιαίτερα στο Λύκειο, είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

Παραδείγματα

• Τα καλλιτεχνικά μαθήματα θεωρούνται δευτερεύοντα.
• Η οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων (εκθέσεων ζωγραφικής, συναυ­λιών, χορού και θεατρικών παραστάσεων) θεωρούνται απώλεια χρόνου.
• Δεν υπάρχουν οργανωμένες θεατρικές και μουσικοχορευτικές ομάδες μαθητών ούτε και ενθαρρύνεται η σύσταση τέτοιων ομάδων.
• Τα μέσα καλλιτεχνικής αγωγής, π.χ. μουσικά όργανα, λείπουν παντελώς από το σχολείο.
• Τα μαθήματα που αναφέρονται στην ιστορία της Τέχνης γίνονται, συ­νήθως, χωρίς το απαραίτητο οπτικό υλικό ή, αν πρόκειται για ελληνικά έργα Τέχνης, μακριά από τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους όπου βρίσκονται.

Αίτια υποβάθμισης της τέχνης στο σχολείο

• Η ωφελιμιστική αντίληψη που επικρατεί στην κοινωνία μας έχει δια­βρώσει και το σχολείο μας.
• Ο ανταγωνισμός έχει επιβάλει τους όρους του και στη μάθηση.
• Οι απαιτήσεις για εξειδίκευση.
• Η νοοτροπία που έχουν πολλοί, πως η Τέχνη είναι ανώφελη, αφού δεν έχει τα απτά αποτελέσματα που έχουν τα εφόδια μιας καλής ε­παγγελματικής κατάρτισης και αποκατάστασης.
• Το περιεχόμενο σπουδών, με το οποίο έχει δοθεί ιδιαίτερη σημασία στη διανοητική, και ελάχιστη στη συναισθηματική, καλλιέργεια των μαθη­τών
  

Ενδεικτική επιλογική σκέψη (προτάσεις και συνόψιση)

Για να πάρει η Τέχνη τη θέση που της ταιριάζει στο σχολείο μας, χρειάζεται μια άλλη εκπαιδευτική αντίληψη και φιλοσοφία. Όσο θα παραμένει κυρίαρχη εκπαιδευτική επιλογή η μετάδοση τυποποιημένων γνώσεων, ο ανταγωνισμός, η επιτυχία στις εξετάσεις, τόσο η Τέχνη θα βρίσκεται στο περιθώριο της σχο­λικής ζωής. Γιατί Τέχνη σημαίνει ελεύθερη έκφραση, φαντασία, πρωτοτυπία, δημιουργία, παιχνίδι, ελεύθερος χρόνος, αγάπη για τη ζωή και τις ομορφιές της.

Ποια είναι η αποστολή της τέχνης;

• Αποστολή (σκοπός) της τέχνης (στρατευμένης ή αστράτευτης) εί­ναι,:
• να απεικονίσει το ωραίο και να εκφράσει τον εσωτερικό κόσμο του καλλιτέχνη ·
• να γεννήσει την αισθητική συγκίνηση ·
• να εξυψώνει τον άνθρωπο και να τον λυτρώνει εσωτερικά ·
• να απομακρύνει τον άνθρωπο από την πεζότητα της καθημερι­νής ζωής·
• να μορφώνει λυτρώνοντας από τα πάθη και ηθικοποιώντας ·
• να εκφράζει τη ζωή σ’ όλες τις πτυχές της ·
• να καθοδηγεί την κοινωνία ιδεολογικά, πνευματικά, ηθικά ·
• να δίνει παραδείγματα (πρότυπα) για μίμηση ή αποφυγή.

Ποιος είναι ο ρόλος του καλλιτέχνη;

Ο αληθινός καλλιτέχνης:

• κινείται ελεύθερα, συλλαμβάνει την ιδέα και μορφοποιεί την ύλη·
• δημιουργεί έργα που προκαλούν αισθητική απόλαυση ·
• παραμερίζει το πρόσκαιρο και συλλαμβάνει το αιώνιο ·
• γεφυρώνει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον ·
• εκφράζει την εποχή του με την οποία άμεσα συνδέεται ·
• επηρεάζεται από την κοινωνία και με τη σειρά του επηρεάζει την κοινωνική ζωή ·
• εμβαθύνει στον τρόπο ζωής μιας εποχής·
• εκφράζει την επιθυμία του ανθρώπου για ελεύθερη δημιουργία ·
• εκφράζει την αντιφατικότητα και προβληματικότητα της εποχής μας-
• περιφρονεί το καθιερωμένο και αρνείται το συμβιβασμό ·
• προβληματίζει, -ενεργοποιεί, κάνει ρεαλιστή το σύγχρονο άν­θρωπο ·
• εκφράζει το άγχος, την αγωνία και τον παλμό της εποχής μας ·
• γίνεται πομπός και δέκτης των μηνυμάτων της ανθρώπινης ζωής·
• είναι ο σεισμογράφος κάθε κοινωνικής μεταβολής·
• είναι δημοκράτης και υπεύθυνος πολίτης

30. ΕΡΓΑΣΙΑ

Ορισμός : Εργασία είναι η συστηματική προσπάθεια του ανθρώπου για ικανοποίηση ατομικών και κοινωνικών αναγκών. Η εργασία διακρίνεται σε πνευματική και σε σωματική.

Γιατί η εργασία είναι πηγή ευτυχίας και δημιουργίας;

• δίνει νόημα και περιεχόμενο στη ζωή του ανθρώπου.
• είναι πηγή χαράς και αισιοδοξίας.
• τονώνει την αυτοπεποίθηση και την αποφασιστικότητα του ανθρώπου.
• σφυρηλατεί την εργατικότητα και τη θέληση.
• προβάλλει την προσωπικότητα του εργαζόμενου.
• διαιωνίζει τα δημιουργικά έργα και το «Εγώ» του εργαζόμενου.
• κάνει τον εργαζόμενο δραστήριο, αισιόδοξο, υπεύθυνο και αξιοπρεπή.
• γεννά το αίσθημα της ασφάλειας και της σιγουριάς για το μέλλον,
• αποδεσμεύει τις δημιουργικές ικανότητες του ανθρώπου.
• χαρίζει τη χαρά της δημιουργίας.
• αναπτύσσει όλες τις κλίσεις, τις ικανότητες και τις δεξιότητες του ατόμου.
• προβάλλει τις κατακτήσεις του εργαζόμενου ανθρώπου σε όλους τους τομείς δράσης (στον οικονομικό, επιστημονικό, τεχνικό, κοινωνικό και πολιτιστικό τομέα).
• ικανοποιεί την έμφυτη τάση για δημιουργία.
• καλλιεργεί το πνεύμα του εργαζόμενου.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του καταμερισμού της εργασίας;

• απαλλάσσει τον άνθρωπο από περιττό σωματικό ή πνευματικό μόχθο.
• αυξάνει τον ελεύθερο χρόνο στον εργαζόμενο.
• συντελεί στη μαζική και ποιοτική παραγωγή.
• λυτρώνει τον εργαζόμενο από τη σωματική και ψυχική φθορά.
• ανεβάζει το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων.
• τονώνει το πνεύμα της συνεργασίας και την κοινωνικότητα του ανθρώπου.
• συμβάλλει στην ποιότητα της ζωής.
• πετυχαίνει οικονομία μόχθου, χρόνου, χρημάτων.
• εκμηδενίζει το χρόνο εκμάθησης νέας εργασίας.
• είναι ο κυριότερος συντελεστής της ατομικής και της κοινωνικής προόδου.
• μειώνει το χρόνο και το κόστος της παραγωγής.
• διεκπεραιώνει πιο γρήγορα την εργασία.
• επιτρέπει σης επιχειρήσεις να προσφέρουν στο κοινό καταναλωτικά αγαθά σε προσιτές τιμές.

Ποια είναι τα μειονεκτήματα του καταμερισμού της εργασίας;

• περιορίζει τη δημιουργική εργασία.
• περιορίζει την πρωτοβουλία και την αυτενέργεια.
• αυτοματοποιεί και μηχανοποιεί την εργασία.
• εισάγει την εξειδικευμένη εργασία.
• κάνει τον εργαζόμενο ρομπότ, εξάρτημα της παραγωγικής μηχανής.
• αυξάνει υπέρμετρα την ανεργία.
• ρυπαίνει και καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον.
• πνίγει τον εργαζόμενο στην ανία και στη μονοτονία, στην πλήξη και στην απογοήτευση.
• συντελεί στην επαγγελματική εξειδίκευση και στην κατάτμηση της όλης παραγωγής.
• αφαιρεί από τον εργαζόμενο τον ενθουσιασμό και το «μεράκι» για εργασία.
• περιορίζει τον εξειδικευμένο επιστήμονα σ’ ένα μόνο τομέα του επιστητού.
• αφαιρεί από τον εργαζόμενο τη χαρά της δημιουργίας. Ο εργαζόμενος παράγει εμπορεύματα. Δε βρίσκει κανένα νόημα και καμιά ευχαρί­στηση στην εργασία του.
• αλλοτριώνει τον εργαζόμενο, αφού τον αναγκάζει να εργάζεται μο­νότονα και να σκέφτεται μηχανικά.
• κουράζει ψυχικά τον εργαζόμενο και του προκαλεί ανία.

Ποιες υλικές, πνευματικές και ηθικές ωφέλειες προέρχονται από την εργασία;

• ικανοποιούνται οι υλικές ανάγκες του ανθρώπου.
• βελτιώνονται οι συνθήκες διαβίωσης του.
• μετατρέπονται οι πρώτες ύλες σε χρήσιμα αγαθά.
• τονώνεται η σωματική υγεία του ανθρώπου.
• εξασφαλίζονται η οικονομική ανεξαρτησία, οι ανέσεις και τα κατα­ναλωτικά αγαθά.
• αξιοποιούνται οι πλουτοπαραγωγικές πηγές κάθε χώρας.
• ανεβαίνει η ποιοτική στάθμη της παραγωγής,
• ακονίζεται και οξύνεται το ανθρώπινο πνεύμα.
• γίνονται ανακαλύψεις και εφευρέσεις.
• προωθείται η επιστημονική έρευνα.
• ανακαλύπτονται οι φυσικοί νόμοι.
• δημιουργούνται τα αθάνατα έργα της επιστήμης και της τέχνης.
• αναζητείται η επιστημονική αλήθεια.
• αξιοποιούνται οι πνευματικές ικανότητες του ανθρώπου.
• παράγονται πνευματικά προϊόντα.
• διευρύνονται οι γνώσεις και οι έρευνες.
• καλλιεργείται η κρίση και η λογική του ανθρώπου,

Ηθικές ωφέλειες της εργασίας

• προσαρμόζει ο άνθρωπος τη συμπεριφορά του σύμφωνα με τις ηθικές αρχές και αξίες.
• γίνεται ο άνθρωπος ηθική προσωπικότητα.
• συσφίγγονται οι σχέσεις μεταξύ των πολιτών.
• γίνεται ο εργατικός άνθρωπος αισιόδοξος, τίμιος, χαρούμενος, κοι­νωνικός, ευτυχισμένος.
• διατηρεί ο άνθρωπος την αξιοπρέπεια του και απομακρύνεται από τα πάθη και τα ένστικτα του.
• νιώθει έντονα τη χαρά της δημιουργίας.
• χαλυβδώνει και σφυρηλατεί τον ανθρώπινο χαρακτήρα.
• κατακτά ο εργαζόμενος την οικονομική, την πνευματική και την ηθική του ανεξαρτησία.
• θεμελιώνεται η κοινωνία πάνω στη συνεργασία και την αλληλεγγύη.
• επικρατεί η τάξη και η αρμονία, η κοινωνική γαλήνη και η αρμονική κοινωνική συμβίωση.
• οπλίζεται ο άνθρωπος με υπομονή και επιμονή, με αισιοδοξία και θάρρος.
• κερδίζει την εκτίμηση και την αναγνώριση των άλλων.
• ικανοποιεί τα ενδιαφέροντα του και γίνεται άνθρωπος της πρωτοβουλίας και της αυτενέργειας.
• πραγματοποιεί τους πόθους και τα όνειρα του.
• γίνεται έντιμος και ηθικός, ειλικρινής, και φιλαλήθης.

Η εργασία απομακρύνει τον άνθρωπο από την ανάγκη. Με την εργασία ο άνθρωπος:

• αντιμετωπίζει όλες τις ανάγκες του.
• γίνεται αυτάρκης και οικονομικά ανεξάρτητος.
• βελτιώνει τους όρους ζωής του.
• δημιουργεί επιχείρηση συνδυάζοντας εργασία και κεφάλαιο
• αποκτά όλα τα αγαθά, ακολουθώντας το αρχαίο γνωμικό «τα αγαθά με κόπους αποκτιώνται».
• λύνει τα οικονομικά του προβλήματα.
• αποφεύγει την οικονομική εξάρτηση.
• εξασφαλίζει τα υλικά και τα πνευματικά αγαθά.
• υλοποιεί τις υλικές του επιθυμίες και τις πνευματικές του ανάγκες, β) Η εργασία απομακρύνει τον άνθρωπο από την ανία, Με την εργασία ο άνθρωπος:
• γεμίζει τη ζωή του με ενδιαφέροντα.
• αγωνίζεται με αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία.
• γίνεται αποφασιστικός και αισιόδοξος, δραστήριος και αγωνιστής.
• απομακρύνει τη μελαγχολική ανία, τη ματαιοδοξία, την κενοδοξία, την απαισιοδοξία.
• γεμίζει το ψυχικό κενό που δημιουργεί η απραξία και η αδράνεια του.
• ανοίγει τον ορίζοντα δράσης του.
• ελευθερώνεται από την πλήξη και τη μονοτονία, από την τυποποίηση και τη ρουτίνα.
• αξιοποιεί τη δημιουργική του φαντασία.
• δημιουργεί πρωτότυπα και ελεύθερα έργα.
• λυτρώνεται από την εξειδικευμένη, μηχανοποιημένη, τυποποιημένη και ανιαρή εργασία.

Η εργασία απομακρύνει τον άνθρωπο από το ελάττωμα. Με την εργασία ο άνθρωπος:

• απομακρύνεται από την οκνηρία, την αργία, τη φυγοπονία, τη δια­φθορά.
• απαλλάσσεται από τα ελαττώματα, τις αδυναμίες και τα πάθη του.
• διατηρεί την αξιοπρέπεια και την εντιμότητα του.
• γίνεται εγκρατής και αυτοκυρίαρχος, συνετός και νομοταγής.
• δε γίνεται παράνομος και απατεώνας, διεφθαρμένος και αλλοτριω­μένος.
• δεν πέφτει σε κακίες και ανηθικότητες, σε ψέματα και εγκλήματα.
• απομακρύνεται από τη νωχέλεια και την οκνηρία, τη νωθρότητα και την τεμπελιά.
• αποφεύγει ηθικές παρεκτροπές και λυτρώνεται από τα πάθη του.