ΕΠΙΤΟΜΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ-ΙΓ’ ΜΕΡΟΣ : ΤΟ ΝΕΟΤΕΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ (1940-1949)

1940 12 Ιανουαρίου: Το καθεστώς Μεταξά θεωρεί τη δήλωση μετάνοιας αρκετή για την αποφυλάκιση των κομμουνιστών.

26 Ιανουαρίου: Υπογράφεται στην Αθήνα σημαντική εμπορική συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Μεγάλη Βρετανία, η οποία, εμμέσως πλην σαφώς, προκαθορίζει και τη στάση της Ελλάδας απέναντι σε μελλοντική επίθεση της Ιταλίας ή της Γερμανίας.

12 Ιουλίου: Επίθεση με βόμβες από ιταλικά αεροσκάφη εναντίον βοηθητικού πλοίου του ελληνικού στόλου.

15 Αυγούστου: Βυθίζεται έξω από το λιμάνι της Τήνου το ελαφρύ καταδρομικό «ΕΛΛΗ» έπειτα από επίθεση με τορπίλες που δέχτηκε από το ιταλικό υποβρύχιο «DELFINO».

28 Οκτωβρίου: Κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου. Τα ελληνικά τμήματα προκαλύψεως στην ελληνοαλβανική μεθόριο δέχονται επίθεση από τις ιταλικές δυνάμεις που βρίσκονται στην Αλβανία. Είχε προηγηθεί απόρριψη του ιταλικού τελεσιγράφου από τον πρωθυπουργό Ι. Μεταξά.

1 Νοεμβρίου: Ο υπολοχαγός Αλέξανδρος Διάκος, από τα ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα, πέφτει ηρωικά μαχόμενος στην περιοχή Τσούκα της Πίνδου. Είναι ο πρώτος νεκρός Έλληνας αξιωματικός κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο. Ένα μήνα αργότερα (5 Δεκεμβρίου του 1940), στην περιοχή της Πρεμετής, σκοτώνεται στο πεδίο της μάχης ο αντισυνταγματάρχης Μαρδοχαίος Φριζής. Είναι ο πρώτος ανώτερος αξιωματικός που έπεσε στο πεδίο της μάχης στον πόλεμο του 1940-1941.

2 Νοεμβρίου: Αεροσκάφος τύπου PZL της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας με πιλότο τον ανθυποσμηναγό Μαρίνο Μητραλέξη καταρρίπτει βομβαρδιστικό αεροσκάφος της Reggia

Aeronautica τύπου CANT 1007BIS, κοντά στη Θεσσαλονίκη. Η κατάρριψη γίνεται με εμβολισμό της πτέρυγας του εχθρικού αεροσκάφους.

13 Νοεμβρίου: Η ιταλική μεραρχία αλπινιστών Τζούλια, η οποία βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το Μέτσοβο, υποχωρεί, εγκαταλείποντας το ελληνικό έδαφος.

22 Νοεμβρίου: Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει την Κορυτσά.

24 Νοεμβρίου: Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει τη Μοσχόπολη της Βορείου Ηπείρου.

6 Δεκεμβρίου: Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει τους Αγίους Σαράντα.

8 Δεκεμβρίου: Ο ελληνικός στρατός απωθεί βορειότερα τις ιταλικές δυνάμεις και εισέρχεται στο Αργυρόκαστρο.

22 Δεκεμβρίου: Η 3η Μεραρχία του ελληνικού στρατού απελευθερώνει τη Χιμάρα.

Το υποβρύχιο «Παπανικολής» με κυβερνήτη τον Μίλτωνα Ιατρίδη βυθίζει έξω από τον Αυλώνα το ιταλικό πετρελαιοφόρο «Αντουανέτα».

24 Δεκεμβρίου: Το υποβρύχιο «Παπανικολής» με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Β.Ν Μίλτωνα Ιατρίδη βυθίζει με τορπίλες στα στενά του Οτράντο το ιταλικό οπλιταγωγό «Φιρέντσε».

29 Δεκεμβρίου: Το υποβρύχιο «Πρωτεύς» με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Β.Ν Ν.

Χατζηκωνσταντή βυθίζει έξω από το νησί Σάσωνα το μεγάλο ιταλικό οπλιταγωγό «Σαρδηνία». Εν συνεχεία όμως βυθίζεται με εμβολισμό από ιταλική τορπιλάκατο.

31 Δεκεμβρίου: Το υποβρύχιο «Κατσώνης» με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Α. Σπανίδη βυθίζει κοντά στις γιουγκοσλαβικές ακτές το ιταλικό πετρελαιοφόρο «Κουίντο».

1941 10 Ιανουαρίου: Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει την Κλεισούρα, σημαντικό συγκοινωνιακό κόμβο, φτάνοντας στο αλβανικό έδαφος στον κεντρικό τομέα του μετώπου (περιοχή Τρεμπεσίνας). Το μέτωπο σταθεροποιείται στη γραμμή Χιμάρα (δυτικά) – Κλεισούρα (κέντρο) – Πόγραδετς (ανατολικά).

19-20 Ιανουαρίου: Συνάντηση κορυφής των δυνάμεων του Άξονα στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας. Ο Χίτλερ ανακοινώνει στον Μουσολίνι την πρόθεσή του να άρει το βαλκανικό αδιέξοδο. Οι προθέσεις του Γερμανού δικτάτορα ωθούν τον Μουσολίνι στην ανάληψη επιθετικής δράσης εναντίον των Ελλήνων.

23 Ιανουαρίου: Έπειτα από επικό αγώνα τα ελληνικά στρατεύματα καταλαμβάνουν τα στρατηγικής σημασίας υψώματα 717 και 731 της Τρεμπεσίνας.

29 Ιανουαρίου: Θάνατος του πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά. Ο Αλέξανδρος Κορυζής ορκίζεται πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου και παραμένει στην εξουσία μέχρι την ημέρα της αυτοκτονίας του, λίγο πριν μπουν στην Αθήνα τα γερμανικά στρατεύματα (20 Απριλίου του 1941).

30 Ιανουαρίου: Ο πρόεδρος της κυβέρνησης Αλέξανδρος Κορυζής υπογράφει τον εισαγωγικό νόμο του νέου αστικού κώδικα που εκπόνησε επιτροπή νομομαθών υπό τον καθηγητή Γεώργιο Μπαλλή. Ο νέος αστικός κώδικας δεν θα ισχύσει λόγω της κατάληψης της χώρας από τα γερμανικά στρατεύματα.

Φεβρουάριος (αρχές): Μεταφέρονται με κάθε μυστικότητα στο υποκατάστημα της Τράπεζας της Ελλάδος στο Ηράκλειο της Κρήτης τα αποθέματα σε χρυσό της τράπεζας, τα οποία ανέρχονται σε 610.796,491 ουγγιές.

8 Μαρτίου: Ο Γεώργιος Βλάχος δημοσιεύει στην εφημερίδα «Καθημερινή» ανοιχτή επιστολή προς τον Αδόλφο Χίτλερ.

9 Μαρτίου: Αρχίζει στο βορειοηπειρωτικό μέτωπο η Εαρινή Επίθεση των Ιταλών, υπό την καθοδήγηση του Μπενίτο Μουσολίνι.

14 Μαρτίου: Πέντε σχεδόν ημέρες μετά την εξαπόλυση της Εαρινής Επίθεσης ο ιταλικός στρατός αριθμεί τουλάχιστον 14.000 νεκρούς και τραυματίες.

16 Μαρτίου: Μετά την αποτυχία της Εαρινής Επίθεσης οι ιταλικές δυνάμεις που βρίσκονται στην Αλβανία ανασυντάσσονται στις θέσεις από τις οποίες εξόρμησαν.

17 Μαρτίου: Φτάνουν στην Ελλάδα και προωθούνται στην περιοχή του ποταμού Αλιάκμονα, βόρεια του Ολύμπου, οι πρώτοι Βρετανοί και Νεοζηλανδοί στρατιώτες, για να ενισχύσουν την άμυνα της χώρας στη σχεδόν βέβαιη επίθεση των Γερμανών.

21 Μαρτίου: Ο Μουσολίνι, πεπεισμένος για την πλήρη αποτυχία της Εαρινής Επίθεσης, φεύγει από την Αλβανία.

26 Μαρτίου: Φιλοβρετανικό πραξικόπημα στη Γιουγκοσλαβία επιταχύνει τη γερμανική ανάμειξη στη βαλκανική σύγκρουση.

6 Απριλίου: Ο πρωθυπουργός Αλ. Κορυζής απορρίπτει τις γερμανικές αιτιάσεις για την παρουσία βρετανικών δυνάμεων στη χώρα. Αρχίζει η γερμανική εισβολή στην Ελλάδα. Λίγες μέρες αργότερα ο πρωθυπουργός αυτοκτονεί (19 Απριλίου) και τον διαδέχεται ο Εμμ. Τσουδερός.

9 Απριλίου: Έπειτα από ραγδαία προέλαση εντός του γιουγκοσλαβικού εδάφους οι γερμανικές μηχανοκίνητες μονάδες, ακολουθώντας τον ρου του ποταμού Αξιού, καταλαμβάνουν την πόλη της Θεσσαλονίκης, υπερφαλαγγίζοντας τις ελληνικές δυνάμεις που υπερασπίζουν τα οχυρά της Γραμμής Μεταξά. Την ίδια μέρα, στις 2 το μεσημέρι, συνθηκολογεί στη Θεσσαλονίκη το Τμήμα Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας (διοικητής αντιστράτηγος Κωνσταντίνος Μπακόπουλος).

Αυτοκτονεί στα Ύφαλα της Ανατολικής Θράκης ο υποστράτηγος Ιωάννης Ζήσης, διοικητής της Ταξιαρχίας Έβρου, η οποία για να αποφύγει την αιχμαλωσία από τους Γερμανούς κατέφυγε στην Τουρκία, όπου και αφοπλίστηκε (7 Απριλίου).

15 Απριλίου: Αρχίζει η σύμπτυξη του ελληνικού στρατού στην Αλβανία με στόχο την ευθυγράμμιση του μετώπου. Η Βόρεια Ήπειρος, η οποία έχει για τρίτη φορά από τις αρχές του 20ού αιώνα απελευθερωθεί από ελληνικά στρατεύματα (1912, 1915, 1940), εγκαταλείπεται οριστικά.

17 Απριλίου: Οι κάτοικοι της Θάσου συγκρούονται με τις γερμανικές δυνάμεις Κατοχής, οι οποίες προσπαθούν να απομακρύνουν από το νησί το σύνολο των αποθηκευμένων τροφίμων.

Αυτή η αντίδραση των κατοίκων αποτρέπει τη μεταφορά. Είναι η πρώτη απόλυτα αυθόρμητη πράξη αντίστασης κατά των κατακτητών του ελληνικού λαού.

20 Απριλίου: Στο Βοτονόσι της περιοχής Μετσόβου υπογράφεται το πρωτόκολλο συνθηκολόγησης του ελληνικού στρατού ανάμεσα στον υποστράτηγο Τσολάκογλου, διοικητή του ΤΣΔΜ (Τομέας Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας) και το Γερμανό ταξίαρχο Ντίτριχ. Ο Εμμ. Τσουδερός, πρώην διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, γίνεται πρωθυπουργός. Την προηγούμενη ημέρα είχε αυτοκτονήσει ο πρωθυπουργός Κορυζής.

21 Απριλίου: Τα βουλγαρικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη έπειτα από έγκριση των Γερμανών.

24 Απριλίου: Μετά τη ραγδαία γερμανική προέλαση στο εσωτερικό της χώρας, το βρετανικό εκστρατευτικό σώμα εκκενώνει την ηπειρωτική Ελλάδα και κατευθύνεται στην Κρήτη. Ο βασιλιάς και η κυβέρνηση αναχωρούν με το θωρηκτό «Αβέρωφ», στην αρχή για την Κρήτη και στη συνέχεια για τη Μέση Ανατολή.

30 Απριλίου: Ο στρατηγός Γεώργιος Τσολάκογλου αυτοανακηρύσσεται με την υποστήριξη των Γερμανών πρωθυπουργός. Ορκίζεται η πρώτη κατοχική κυβέρνηση (παραίτηση στις 2 Δεκεμβρίου του 1942).

20 Μαΐου: Στις 6.30 το πρωί αρχίζει η γερμανική επίθεση εναντίον της Κρήτης, η οποία θα οδηγήσει στην πλήρη κατάληψη του νησιού από τους εισβολείς στις 30 Μαΐου (Μάχη της Κρήτης).

30 Μαΐου: Τη νύχτα ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας κατεβάζουν από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης των Αθηνών τη ναζιστική σημαία, προκαλώντας ενθουσιασμό στους κατοίκους της κατεχόμενης πόλης.

2 Ιουνίου: Νέα κυβέρνηση Εμμ. Τσουδερού, έδρα της οποίας μέχρι τις 29 Ιουνίου είναι το θωρηκτό «Αβέρωφ», που ναυλοχεί στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας.

10 Ιουνίου: Η Ελλάδα, έπειτα από απόφαση της Ανώτερης Γερμανικής Διοίκησης, χωρίζεται σε ζώνες κατοχής, τη γερμανική, την ιταλική και τη βουλγαρική.

8 Ιουλίου: Ενθρόνιση του πρώην μητροπολίτη Κορινθίας Δαμασκηνού στον αρχιεπισκοπικό θρόνο των Αθηνών. Πριν από λίγες μέρες είχε απομακρυνθεί από τα καθήκοντά του, έπειτα από απαίτηση των γερμανικών αρχών Κατοχής, ο αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος, πρώην μητροπολίτης Τραπεζούντας, γιατί είχε αρνηθεί να ορκίσει τη δωσιλογική κυβέρνηση Τσολάκογλου.

28 Ιουλίου: Στη ρηματική ανακοίνωση του πληρεξουσίου του Γ΄ Ράιχ στην Ελλάδα προς την κυβέρνηση των Αθηνών αναφέρονται, μεταξύ άλλων, και τα παρακάτω: «Η Τράπεζα της Ελλάδος δέον όπως ρυθμίζει κατά τοιούτον τρόπον την επάρκειαν του χαρτονομίσματος εις δραχμάς, ώστε να εξασφαλίζει μηνιαίως διά τας ανάγκας του γερμανικού στρατού ποσόν μέχρις 25 εκατομμυρίων μάρκων».

Στην πραγματικότητα, τα λεγόμενα «έξοδα κατοχής» ήταν πολύ περισσότερα από τα 25.000.000 μάρκα μηνιαίως (βλέπε 14 Μαρτίου του 1942).

9 Σεπτεμβρίου: Ιδρύεται στην Αθήνα ο Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος (ΕΔΕΣ) με αρχηγό τον απότακτο του κινήματος του 1935 Ναπολέοντα Ζέρβα. Ο ΕΔΕΣ συγκρότησε αντιστασιακές ομάδες κυρίως στην Ήπειρο και την Αιτωλοακαρνανία.

27 Σεπτεμβρίου: Ιδρύεται έπειτα από συμφωνία των αντιπροσώπων του ΚΚΕ (Λευτέρης Αποστόλου), του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδος (Χρήστος Χωμενίδης), της Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας (Ηλίας Τσιριμώκος) και του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας (Απόστολος Βογιατζής) το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο).

28 Σεπτεμβρίου: Τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής προβαίνουν σε εκτελέσεις Ελλήνων στο Δοξάτο της Δράμας και λίγες μέρες αργότερα στη Νιγρίτα και στο Κιλκίς. Αυτές οι διώξεις του ελληνικού στοιχείου αποκλήθηκαν «Βουλγαρικοί Εσπερινοί».

29 Σεπτεμβρίου: Σφαγές χιλιάδων Ελλήνων από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής στην περιοχή του Δοξάτου Δράμας.

24 Οκτωβρίου: Τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής εκτελούν 165 άντρες του χωριού Μεσοβούνι κοντά στην Πτολεμαΐδα.

2 Δεκεμβρίου: Η πείνα σε συνδυασμό με τις πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες προκαλεί χιλιάδες θύματα ανάμεσα στον αστικό κυρίως πληθυσμό της χώρας. Μέχρι τα μέσα του 1942 οι νεκροί θα φτάσουν τις 200.000.

1942 16 Φεβρουαρίου: Ιδρύεται ο Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ).

23 Φεβρουαρίου: Η ελληνική κυβέρνηση αποστέλλει σε διακόσια σημαίνοντα πρόσωπα των εκκλησιών, του Τύπου και της πολιτικής των συμμαχικών χωρών υπόμνημα, στο οποίο περιγράφει το λιμό που μαστίζει τον ελληνικό λαό και κάνει έκκληση για αποφασιστική βοήθεια.

14 Μαρτίου: Υπογράφεται από εκπροσώπους της ελληνικής -κατοχικής-, της ιταλικής και της γερμανικής κυβέρνησης η Συμφωνία της Ρώμης, η οποία προβλέπει τη μορφή του «δανείου» για τα επιπλέον των εξόδων κατοχής ποσά που θα λάμβαναν οι αρχές Κατοχής από την Τράπεζα της Ελλάδος. Η συμφωνία, η οποία γνωστοποιήθηκε επισήμως στην ελληνική κυβέρνηση με την 160ή ρηματική ανακοίνωση του πληρεξουσίου του Γ΄ Ράιχ στην Ελλάδα, προβλέπει αποπληρωμή των δανείων «εν καιρώ». Ο καθηγητής Α. Αγγελόπουλος υπολόγισε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 το απαιτητό κεφάλαιο μόνο στα 3.000.000.000 δολάρια (1993).

30 Μαρτίου: Οι κυριότερες, με εξαίρεση των Κωνσταντίνο Τσαλδάρη, προσωπικότητες της συντηρητικής παράταξης συνυπογράφουν με φιλελεύθερους ηγέτες πρωτόκολλο σύμφωνα με το οποίο δεν θα επιστρέψει ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ στην Ελλάδα χωρίς τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος.

30 Απριλίου: Η υπηρεσία επισιτισμού ανακοινώνει ότι η διανομή ψωμιού θα γίνεται τρεις φορές την εβδομάδα. Κάθε κάτοχος δελτίου δικαιούται 80 δράμια ψωμιού τη φορά.

12 Ιουνίου: Οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας ανακοινώνουν την απόφασή τους να αποσταλούν 18.000 τόνοι τροφίμων στην Ελλάδα.

11 Ιουλίου: Οι Γερμανοί συγκεντρώνουν τους άρρενες Εβραίους στην πλατεία Ελευθερίας και τους στέλνουν σε κάτεργα, για να τους απελευθερώσουν ύστερα από καταβολή λύτρων.

28 Ιουλίου: Ο στρατηγός Ναπολέων Ζέρβας αναγγέλλει την ίδρυση των «Εθνικών Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών» ως στρατιωτικού σκέλους της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΔΕΣ.

22 Σεπτεμβρίου: Η αντιστασιακή οργάνωση ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων) ανατινάζει τα γραφεία της φιλοναζιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ (Εθνικο-Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωση) και αποτρέπει τη στρατολόγηση Ελλήνων από τους Γερμανούς κατακτητές.

23 Οκτωβρίου: Τα συμμαχικά στρατεύματα, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνεται και η Ελληνική Ταξιαρχία, αναχαιτίζουν στην περιοχή Ελ Αλαμέιν την προέλαση προς την Αλεξάνδρεια των υπό τον Έρβιν Ρόμελ (η Αλεπού της Ερήμου) γερμανικών στρατευμάτων (Άφρικα Κορπς).

11 Νοεμβρίου: Η τουρκική Βουλή ψηφίζει νόμο που επιβάλλει έκτακτη εισφορά στην κινητή και ακίνητη περιουσία (Varlik vergisi). Ο νόμος αυτός, όργανο φυλετικού διωγμού, στρέφεται κυρίως εναντίον των Ελλήνων, των Εβραίων και των Αρμενίων.

16 Νοεμβρίου: Το υποβρύχιο «Τρίτων» (κυβερνήτης υποπλοίαρχος Επαμεινώνδας Κοντογιάννης) επιτίθεται εναντίον γερμανικής νηοπομπής στον Καφηρέα, βυθίζει ένα πετρελαιοφόρο και, ενώ προσπαθεί να διαφύγει, δέχεται την επίθεση γερμανικού καταδιωκτικού και τελικά βυθίζεται. Δεκαεννέα μέλη του πληρώματος χάνονται μαζί του.

19 Νοεμβρίου: Παραιτείται η πρώτη κατοχική κυβέρνηση του στρατηγού Τσολάκογλου. Νέος πρωθυπουργός είναι ο καθηγητής της ιατρικής Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος.

25 Νοεμβρίου: Αντάρτες του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ ανατινάζουν τη σιδηροδρομική γέφυρα του Γοργοπόταμου αποκόπτοντας τη στρατηγικής σημασίας οδό Θεσσαλονίκης-Αθηνών-Πειραιώς, την οποία οι Γερμανοί χρησιμοποιούν για τον ανεφοδιασμό των στρατευμάτων του Ρόμελ στη Β. Αφρική.

30 Νοεμβρίου: Το υποβρύχιο «Παπανικολής» (κυβερνήτης Νικ. Ρουσέν) βυθίζει εχθρικό φορτηγό πλοίο χωρητικότητας 8.000 τόνων στην περιοχή των Δωδεκανήσων.

2 Δεκεμβρίου: Κυβέρνηση (κατοχική) του Κωνσταντίνου Λογοθετόπουλου (παραίτηση στις 7 Απριλίου του 1943).

15 Δεκεμβρίου: Το αντιτορπιλικό «Βασίλισσα Όλγα» καταβυθίζει ιταλικό υποβρύχιο στα στενά της Βεγγάζης.

1943 14 Ιανουαρίου: Σκοτώνεται στη διάρκεια συμπλοκής με Ιταλούς καραμπινιέρους ο ταγματάρχης Ιωάννης Τσιγάντες, αρχηγός της αντιστασιακής οργάνωσης Μίδας 614. Ο αδερφός του Χριστόδουλος Τσιγάντες είναι την ίδια περίοδο αρχηγός του Ιερού Λόχου, που μάχεται στο πλευρό των Συμμάχων στη Μέση Ανατολή.

19 Ιανουαρίου: Το αντιτορπιλικό «Βασ. Όλγα» με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Γ. Μπλέσσα βυθίζει την ιταλική κορβέτα «Στρόμπολι» στη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Τύνιδας.

31 Ιανουαρίου: Ο δείκτης κόστους ζωής φτάνει στις 2.085 μονάδες από τις 125 μονάδες που βρισκόταν στις 31 Ιανουαρίου του 1941. Λίγους μήνες αργότερα (Οκτώβριος του 1943) θα εκτοξευθεί στις 22.825 μονάδες 4 Φεβρουαρίου: Εκτελείται από τα ναζιστικά στρατεύματα Κατοχής ο αξιωματικός της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας Κώστας Πιερρίκος, ο οποίος ήταν επικεφαλής της ομάδας της αντιστασιακής οργάνωσης ΠΕΑΝ, που είχε ανατινάξει τα γραφεία της φιλοναζιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ.

6 Φεβρουαρίου: Ο οικονομικός πληρεξούσιος του Ράιχ στην Ελλάδα Νέστλερ σε έγγραφό του προς την Τράπεζα της Ελλάδος αναφέρει μεταξύ των άλλων: «Από τα κατά τον μήνα Φεβρουάριο 1943 εμβασθέντα 6.000.000.000 δραχμές, αναλογούν 3.000.000.000 δραχμές εις τον Γενικόν Λογαριασμόν (δηλαδή έξοδα κατοχής) και 3.000.000.000 εις τον Ειδικόν Λογαριασμόν (δηλαδή πιστώσεις)». Αυτή η επισήμανση καταδεικνύει ότι οι αρχές Κατοχής «δανείζονταν» χρήματα από την Ελλάδα.

23 Φεβρουαρίου: Ιδρύεται η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ).

24 Φεβρουαρίου: Δυναμική αντίδραση του λαού της Αθήνας κατά του μέτρου της πολιτικής επιστράτευσης του πληθυσμού που ετοιμάζουν οι αρχές Κατοχής.

27 Φεβρουαρίου: Πεθαίνει στην Αθήνα ο ποιητής Κωστής Παλαμάς. Η πάνδημος κηδεία του (1η Μαρτίου) θα μετατραπεί σε σιωπηρή αντικατοχική διαδήλωση.

5 Μαρτίου: Γενική απεργία στην κατεχόμενη Αθήνα και παλλαϊκό συλλαλητήριο εναντίον της πολιτικής επιστράτευσης. Δεκάδες νεκροί και τραυματίες έπειτα από την επέμβαση των γερμανικών στρατευμάτων.

15 Μαρτίου: Αναχωρεί από τη Θεσσαλονίκη ο πρώτος συρμός με Έλληνες Εβραίους με προορισμό το Άουσβιτς. Συνολικά πάνω από 48.000 Ελληνοεβραίοι εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς, στο Μπιργκενάου και στο Μπέργκεν-Μπέλσεν. Μόνο 2.000 τελικά θα επιστρέψουν στην Ελλάδα μετά το τέλος του πολέμου.

23 Μαρτίου: Ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών Δαμασκηνός και οι πρόεδροι πολλών επαγγελματικών οργανώσεων προβαίνουν σε διάβημα στον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο «υπέρ της προστασίας των εν Ελλάδι Ισραηλιτών».

7 Απριλίου: Ο συνταγματάρχης Στέφανος Σαράφης (απότακτος του κινήματος της 1ης Μαρτίου 1935) αναλαμβάνει την ηγεσία του ΕΛΑΣ.

Ο Ιωάννης Ράλλης αναλαμβάνει την πρωθυπουργία στην τρίτη κατά σειρά κατοχική κυβέρνηση (παραίτηση στις 12 Οκτωβρίου του 1944).

25 Ιουνίου: Γενική απεργία στην κατεχόμενη Αθήνα, 200.000 διαδηλωτές επιτίθενται εναντίον των γερμανικών αρμάτων. Επικεφαλής των διαδηλωτών είναι μια ομάδα τυφλών αναπήρων πολέμου, πάνω στα στήθη των οποίων υπάρχουν γραμμένες οι λέξεις «συντρίψατέ μας».

13 Ιουλίου: Η αντιστασιακή οργάνωση ΕΔΕΣ διεξάγει στην περιοχή Μακρυνόρος της επαρχίας Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας παρενοχλητικές επιχειρήσεις εναντίον της ιταλικής μεραρχίας Brenero, η οποία κατευθύνεται προς την Ιταλία για να ενισχύσει την άμυνα της Σικελίας κατά των Συμμάχων.

22 Ιουλίου: Ογκώδες παναθηναϊκό συλλαλητήριο κατά της επέκτασης της βουλγαρικής ζώνης κατοχής στην κεντρική Μακεδονία διαλύεται με βίαιο τρόπο από τα γερμανοϊταλικά στρατεύματα Κατοχής.

29 Ιουλίου: Αρχίζει η στρατολόγηση στα τάγματα ασφαλείας, τα οποία είχε δημιουργήσει η κυβέρνηση Ι. Ράλλη.

16 Αυγούστου: Τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής πυρπολούν το χωριό Κομμένο της Άρτας και εκτελούν 328 από τους κατοίκους του.

12 Σεπτεμβρίου: Οι αντάρτες της οργάνωσης ΕΟΚ (Εθνικές Οργανώσεις Κρήτης) του καπετάν Μανόλη Μπαντουβά αντιμετωπίζουν με επιτυχία ισχυρές δυνάμεις των Γερμανών στην περιοχή της Βιάνου Ηρακλείου.

13 Σεπτεμβρίου: Το ελληνικό υποβρύχιο «Λ. Κατσώνης» με κυβερνήτη τον αντιπλοίαρχο Β. Λάσκο βυθίζεται πλησίον της Σκιάθου έπειτα από τον εμβολισμό του από γερμανικό καταδιωκτικό.

14 Σεπτεμβρίου: Τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής πυρπολούν 11 χωριά της περιοχής Βιάνου και εκτελούν 352 κατοίκους.

15 Σεπτεμβρίου: Μάχη στην περιοχή Ανάθεμα κοντά στο Λιδωρίκι Φωκίδας ανάμεσα σε δυνάμεις του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων (αντιστασιακή οργάνωση) και γερμανικές δυνάμεις καταλήγει στην εσπευσμένη υποχώρηση των τελευταίων.

17 Σεπτεμβρίου: Αντάρτες του 5/42 ΣΕ του συνταγματάρχη Ψαρρού επιτίθενται αιφνιδιαστικά εναντίον γερμανικής φάλαγγας στην αμαξιτή οδό Άμφισσας-Λιδορικίου, στην οποία προξενούν μεγάλες απώλειες.

26 Σεπτεμβρίου: Το αντιτορπιλικό «Βασίλισσα Όλγα», το πλοίο με την πιο σημαντική δράση από την πλευρά του ελληνικού πολεμικού ναυτικού στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, βυθίζεται στο Λακκί της Λέρου έπειτα από επίθεση γερμανικών αεροπλάνων.

Νοέμβριος: Οι αρχές Κατοχής αρχίζουν να διοχετεύουν στην ελληνική αγορά χρυσές λίρες Αγγλίας και γαλλικά χρυσά εικοσόφραγκα, σε μια προσπάθεια να σταματήσουν την ανεξέλεγκτη άνοδο των τιμών. Η προσπάθειά τους αποτυγχάνει, αλλά ενισχύει τη χρυσοφιλία, η οποία κληροδοτείται και στη μεταπολεμική περίοδο.

26 Νοεμβρίου: Τα ναζιστικά στρατεύματα Κατοχής εκτελούν στο Μονοδένδρι Λακωνίας 118 ομήρους.

8 Δεκεμβρίου: Γερμανικά στρατεύματα εισβάλλουν στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου και προβαίνουν σε εκτελέσεις μοναχών και προσκυνητών.

13 Δεκεμβρίου: Σφαγή 1.101 Ελλήνων στα Καλάβρυτα από τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής.

18 Δεκεμβρίου: Τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής εκτελούν στη Δράκεια Πηλίου 133 άτομα.

1944 7 Ιανουαρίου: Αυτοκτονεί στην Αθήνα ο κυπριακής καταγωγής ποιητής Ναπολέων Λαπαθιώτης (γεν. το 1893).

12 Ιανουαρίου: Βομβαρδίζεται ανηλεώς το λιμάνι του Πειραιά από βρετανικά αεροσκάφη.

Δεκάδες νεκροί από τον άμαχο πληθυσμό.

21 Ιανουαρίου: Συμμετοχή του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού με τέσσερις μονάδες στη συμμαχική απόβαση στο Άντζιο της Ιταλίας.

29 Φεβρουαρίου: Υπογράφεται στην Πλάκα της Ηπείρου η ομώνυμη συμφωνία ανάμεσα στις αντιστασιακές οργανώσεις ΕΛΑΣ, ΕΚΚΑ, ΕΔΕΣ. Με τη συμφωνία αυτή οι οργανώσεις αναλαμβάνουν την υποχρέωση να μην πολεμούν μεταξύ τους, να περιορίζονται στις περιοχές που κατέχει η καθεμιά και να πολεμούν τον εχθρό από κοινού και χωριστά.

26 Μαρτίου: Αναγγέλλεται η δημιουργία της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθερώσεως – ΠΕΕΑ. Προσωρινός πρόεδρός της είναι ο συνταγματάρχης Ευριπίδης Μπακιρτζής, παλαιότερα εκπρόσωπος της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΚΚΑ, και μέλη της οι Μάντακας (ΕΛΑΣ), Σιάντος (ΚΚΕ), Τσιριμώκος (ΕΛΔ), Γαβριηλίδης (Αγροτικό Κόμμα) και ο καθηγητής του συνταγματικού δικαίου Α. Σβώλος, ο οποίος λίγες μέρες αργότερα αναλαμβάνει πρόεδρος της ΠΕΕΑ.

1 Απριλίου: Η Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση ζητά από την εξόριστη στην Αίγυπτο ελληνική κυβέρνηση του Εμμανουήλ Τσουδερού το σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας με βάση την ΠΕΕΑ. Συγχρόνως αξιωματικοί και οπλίτες της 1ης Ελληνικής Ταξιαρχίας στασιάζουν. Το παράδειγμά τους ακολουθούν στις 5 Απριλίου και τα πληρώματα πολλών μονάδων του ελληνικού στόλου. Ο πρωθυπουργός Τσουδερός παραιτείται και αντικαθίσταται από τον Σοφοκλή Βενιζέλο, ο οποίος αναθέτει στο ναύαρχο Βούλγαρη την καταστολή της στάσης. Στις 23 Απριλίου η εξέγερση λήγει, έπειτα από αιματηρή επέμβαση πιστών στην κυβέρνηση αγημάτων εμβολής.

3 Απριλίου: Παράτολμη ενέργεια τριάντα Ιερολοχιτών υπό τον αντισυνταγματάρχη Καλλίνσκη έχει ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση των ομήρων που κρατούσαν οι Γερμανοί στο Διδασκαλείο της Μυτιλήνης.

5 Απριλίου: Εξοντώνονται από τους Γερμανούς οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού Κλεισούρα Καστοριάς. Εκτελούνται 223 άτομα.

17 Απριλίου: Το σύνταγμα 5/42 (ΕΚΚΑ) του συνταγματάρχη Δ. Ψαρρού διαλύεται από υπέρτερες δυνάμεις του ΕΛΑΣ στην περιοχή Κλήμα Δωρίδος, ενώ ο ίδιος ο Ψαρρός εκτελείται, λίγο μετά την παράδοσή του.(Παραπομπή: http://clubs.pathfinder.gr/542psarros/196910)

19 Απριλίου: Κυβέρνηση του Σοφοκλή Βενιζέλου (παραίτηση στις 26 Απριλίου του 1944).

24 Απριλίου: Τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής εκτελούν στους Πύργους Κοζάνης 318 κατοίκους του χωριού.

25 Απριλίου: Αντάρτες ανατινάσσουν γερμανική στρατιωτική αμαξοστοιχία, με αποτέλεσμα αρκετοί στρατιώτες να βρουν το θάνατο. Σε αντίποινα εκτελούνται 99 Έλληνες.

26 Απριλίου: Έλληνες αντάρτες και Βρετανοί κομάντος απάγουν στην Κρήτη το διοικητή της φρουράς του νησιού, Γερμανό στρατηγό Κράιπε, και τον μεταφέρουν στη Μέση Ανατολή.

26 Απριλίου: Ο Γεώργιος Παπανδρέου αναλαμβάνει την πρωθυπουργία στην εξόριστη ελληνική κυβέρνηση μετά την παραίτηση του Σοφοκλή Βενιζέλου, ο οποίος παρέμεινε μόνο για 12 μέρες πρωθυπουργός.

1 Μαΐου: Οι Γερμανοί εκτελούν στο σκοπευτήριο της Καισαριανής 200 Έλληνες πατριώτες, οι οποίοι κρατούνταν στις φυλακές του Χαϊδαρίου, στην πτέρυγα μελλοθανάτων 15.

17 Μαΐου: Αρχίζει στο Λίβανο υπό την προεδρεία του πρωθυπουργού της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου η ομώνυμη διάσκεψη των αντιπροσώπων των ελληνικών πολιτικών και αντιστασιακών δυνάμεων. Κύρια θέματα η διαμόρφωση εθνικής πολιτικής και η συγκρότηση εθνικού στρατού. Στις 20 Μαΐου οι εκπρόσωποι των διαφόρων κομμάτων και οργανώσεων καταλήγουν σε συμφωνία για τη δημιουργία Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας.

24 Μαΐου: Νέα κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου (παραίτηση στις 18 Οκτωβρίου του 1944).

27 Μαΐου: Ολοκληρώνονται στο χωριό Κορυσχάδες της Ευρυτανίας οι εργασίες του εθνικού συμβουλίου, που επικυρώνει την εξουσία της ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) ως αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης με έδρα την Ελλάδα.

10 Ιουνίου: Πυρπολείται και καταστρέφεται η κωμόπολη του Διστόμου από τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής έπειτα από διαταγή του υπολοχαγού Χανς Ζάμπελ (218 κάτοικοι νεκροί: 20 βρέφη, 45 παιδιά, 111 ενήλικοι και 42 υπερήλικοι).

1-12 Ιουλίου: Η Ελλάδα συμμετέχει μαζί με άλλες 43 χώρες στη Συνδιάσκεψη του Bretton

Woods. Αποφασίζονται η δομή της παγκόσμιας μεταπολεμικής οικονομίας και η ίδρυση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

14 Ιουλίου: Δύναμη Ιερολοχιτών και Βρετανών καταδρομέων βάλλει κατά της γερμανοϊταλικής φρουράς του νησιού, στην οποία προξενεί σημαντικές απώλειες.

11 Αυγούστου: Αποβιβάζεται στον Τάραντα της Ιταλίας η 3η Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία, για να λάβει μέρος μαζί με τους συμμάχους στις επιχειρήσεις εναντίον των δυνάμεων του Άξονα στην Ιταλία.

2 Σεπτεμβρίου: Διορίζονται υπουργοί στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητος με πρωθυπουργό τον Γ. Παπανδρέου οι εκπρόσωποι του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, Α. Σβώλος, Ι. Ζέβγος, Α.

Αγγελόπουλος, Η. Τσιριμώκος, Ν. Ασκούτσης και Μιλτιάδης Πορφυρογένης.

8 Σεπτεμβρίου: Εκτελείται από τους Γερμανούς στο Χαϊδάρι, και αφού είχε υποστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα φριχτά βασανιστήρια, η Λέλα Καραγιάννη, αρχηγός της αντιστασιακής οργάνωσης «Μπουμπουλίνα».

21 Σεπτεμβρίου: Η 3η Ορεινή Ταξιαρχία καταλαμβάνει το Ρίμινι εκδιώκοντας τους Γερμανούς που το υπερασπίζονταν.

26 Σεπτεμβρίου: Στην Καζέρτα της Ιταλίας οι εκπρόσωποι των μεγαλύτερων αντιστασιακών οργανώσεων της χώρας (ΕΛΑΣ, ΕΔΕΣ) συμφωνούν να θέσουν τις δυνάμεις τους υπό τις διαταγές του Βρετανού υποστρατήγου Ρόναλντ Σκόμπι, τα τάγματα ασφαλείας να θεωρηθούν εχθρικοί σχηματισμοί και ο ΕΛΑΣ να μη μετακινήσει τις δυνάμεις του προς τα μεγάλα αστικά κέντρα (Συμφωνία της Καζέρτα).

27 Σεπτεμβρίου: Με εντολή της κυβέρνησης Παπανδρέου ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος αποβιβάζεται στην Καλαμάτα για να πείσει τον Βελουχιώτη να σταματήσει τις επιθέσεις του εναντίον αμάχων.

7 Οκτωβρίου: Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος εγκαθίσταται στην απελευθερωμένη Πάτρα ως αντιπρόσωπος της εξόριστης ακόμη ελληνικής κυβέρνησης.

9 Οκτωβρίου: Στη διάρκεια της συνάντησης Τσόρτσιλ και Στάλιν στη Μόσχα συμφωνείται να παραμείνει η Ελλάδα στη βρετανική σφαίρα επιρροής (Συμφωνία των Ποσοστών ή της Μόσχας). Το περιεχόμενο της συμφωνίας το αγνοεί η ελληνική πολιτική ηγεσία αλλά και η ηγεσία του ΚΚΕ.

12 Οκτωβρίου: Τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής εγκαταλείπουν την Αθήνα. Την ίδια μέρα καταφτάνουν στο λιμάνι του Πειραιά τα πρώτα βρετανικά στρατεύματα.

18 Οκτωβρίου: Η κυβέρνηση Παπανδρέου επιστρέφει στην Ελλάδα μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων.

25 Οκτωβρίου: Ιδρύεται ο ΙΔΕΑ (Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών), στον οποίο συγχωνεύονται οι μικρές στρατιωτικές ομάδες δεξιών βασιλόφρονων αξιωματικών, που ιδρύθηκαν ως αντίδραση στα αριστερά κινήματα της Μέσης Ανατολής.

3 Νοεμβρίου: Κυκλοφορεί το μεγαλύτερο σε ονομαστική αξία ελληνικό χαρτονόμισμα των 100 δισεκατομμυρίων δραχμών, το οποίο φέρει την υπογραφή του τότε διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Ξενοφώντα Ζολώτα. Είναι το τελευταίο χαρτονόμισμα κατοχικών δραχμών, έστω και αν οι Γερμανοί έχουν αποχωρήσει ήδη από την Ελλάδα.

8 Νοεμβρίου: Η 3η Ορεινή Ταξιαρχία, πιο γνωστή ως Ταξιαρχία του Ρίμινι, αποβιβάζεται στο λιμάνι του Πειραιά.

27 Νοεμβρίου: Ο καθηγητής και υφυπουργός Οικονομικών στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας Άγγελος Αγγελόπουλος, σε συνέντευξή του στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, αναφέρεται για πρώτη φορά στα κατοχικά «δάνεια», το ύψος των οποίων φτάνει τις 38.000.000 χρυσές λίρες Αγγλίας, δηλαδή 80.280.000.000 νέες δραχμές ή 500 πεντάκις εκατομμύρια κατοχικές δραχμές.

28 Νοεμβρίου: Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ζητά την αποστράτευση και τον αφοπλισμό όλων των αντιστασιακών οργανώσεων μέχρι τις 10 Δεκεμβρίου.

1 Δεκεμβρίου: Οι υπουργοί που ανήκουν στο ΕΑΜ αποσύρονται από την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Γ. Παπανδρέου.

3 Δεκεμβρίου: Γίνεται τελικά, παρά την απαγόρευση της κυβέρνησης Παπανδρέου, το οργανωμένο από την Αριστερά συλλαλητήριο στην πλατεία Συντάγματος. Ελεύθεροι σκοπευτές άγνωστης ταυτότητας σκορπίζουν το θάνατο. Αρχίζουν τα Δεκεμβριανά.

4 Δεκεμβρίου: Ο στρατηγός Σκόμπι κηρύσσει στρατιωτικό νόμο στην προσπάθειά του να ελέγξει τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ, οι οποίες επιδιώκουν να επιβληθούν στην περιοχή της πρωτεύουσας.

22 Δεκεμβρίου: Οι δυνάμεις του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο αναγκάζονται να καταφύγουν στην Κέρκυρα κάτω από την πίεση ισχυρών δυνάμεων του ΕΛΑΣ.

25 Δεκεμβρίου: Ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Ο. Τσόρτσιλ και Α. Ίντεν φτάνουν στην Αθήνα για να διαπραγματευτούν συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και ειρήνευσης με το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ.

26-27 Δεκεμβρίου: Συνεχείς συσκέψεις στο υπουργείο Εξωτερικών ανάμεσα στους εκπροσώπους των αντιμαχόμενων πλευρών (του αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού και την πρώτη ημέρα παρουσία των Τσόρτσιλ και Ίντεν) δεν ευδοκιμούν. Οι συγκρούσεις συνεχίζονται με δυσμενή πλέον έκβαση για τις δυνάμεις του ΕΑΜ.

31 Δεκεμβρίου: Ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός αναλαμβάνει καθήκοντα αντιβασιλέα.

1945 2 Ιανουαρίου: Παραίτηση της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου. Νέα κυβέρνηση υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα.

5 Ιανουαρίου: Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ αρχίζουν την εκκένωση περιοχών της Αθήνας.

10 Ιανουαρίου: Το ΕΑΜ συμφωνεί με την κατάπαυση του πυρός που πρότεινε η κυβέρνηση.

12 Φεβρουαρίου: Στις 19:20 στη Βάρκιζα υπογράφεται από τους εκπροσώπους της κυβέρνησης και του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ η ομώνυμη συμφωνία, η οποία προβλέπει τον αφοπλισμό των ανταρτικών και παραστρατιωτικών ομάδων μέχρι τις 26 Φεβρουαρίου του 1945. Επίσης, καθορίζονται ο τρόπος ανασυγκρότησης του εθνικού στρατού, η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το πολιτειακό και η διενέργεια εκλογών.

14 Μαρτίου: Με υπόμνημά της η κεντρική επιτροπή του ΕΑΜ διαμαρτύρεται προς τους αντιπροσώπους της Μ. Βρετανίας, των ΗΠΑ, της ΕΣΣΔ και της Γαλλίας για την παραβίαση των όρων της Συμφωνίας της Βάρκιζας από τη δράση των ακροδεξιών παρακρατικών ομάδων.

1 Απριλίου: Αρχίζει η δράση της UNRRA στην Ελλάδα.

8 Απριλίου: Παραίτηση της κυβέρνησης του στρατηγού Ν. Πλαστήρα. Νέα κυβέρνηση υπό το ναύαρχο Πέτρο Βούλγαρη.

19 Απριλίου: Αίρεται ολοκληρωτικά η απαγόρευση της κυκλοφορίας των πολιτών της Αθήνας μετά τις 21:00.

29 Μαΐου: Ο Νίκος Ζαχαριάδης μετά την επιστροφή του από τη Γερμανία, όπου ήταν έγκλειστος στο Νταχάου, αναλαμβάνει την ηγεσία του ΚΚΕ.

3 Ιουνίου: Μπαίνει σε εφαρμογή ένα νέο σταθεροποιητικό πρόγραμμα της ελληνικής οικονομίας -Νόμος 362/1945- περισσότερο γνωστό ως πείραμα Κυριάκου Βαρβαρέσου (διοικητής τραπέζης της Ελλάδος και υπουργός Συντονισμού).

11 Ιουνίου: Το ΚΚΕ αποκηρύσσει δημόσια τη δράση του Άρη Βελουχιώτη. Λίγες μέρες αργότερα (στις 16 Ιουνίου στη Μεσούντα, κοντά στον Αχελώο) ο Βελουχιώτης αυτοκτονεί(;), για να αποφύγει τη σύλληψή του από παραστρατιωτικές ομάδες που τον καταδιώκουν απηνώς.

26 Ιουνίου: Η Ελλάδα συνυπογράφει μαζί με δεκάδες άλλες χώρες το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών στον Άγιο Φραγκίσκο των ΗΠΑ.

3 Αυγούστου: Το Κόμμα των Φιλελευθέρων αίρει την υποστήριξή του προς την κυβέρνηση του ναυάρχου Βούλγαρη.

9 Αυγούστου: Παραιτείται η κυβέρνηση Βούλγαρη.

11 Αυγούστου: De facto κυβέρνηση του ναυάρχου Πέτρου Βούλγαρη (παραίτηση στις 17 Οκτωβρίου του 1945).

3 Οκτωβρίου: Με δηλώσεις τους ο Γ. Καφαντάρης, ο Θ. Σοφούλης και ο Εμμ. Τσουδερός ζητούν τη συγκρότηση «αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης».

9 Οκτωβρίου: Παραιτείται η κυβέρνηση Βούλγαρη.

17 Οκτωβρίου: De facto κυβέρνηση υπό την προεδρία της Αυτού Μακαριότητος του αντιβασιλέα Δαμασκηνού.

1 Νοεμβρίου: De facto κυβέρνηση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου.

22 Νοεμβρίου: De facto κυβέρνηση του Θ. Σοφούλη (παραίτηση στις 4 Απριλίου του 1946). Η ΚΕ του ΚΚΕ αποφασίζει την υπό όρους στήριξη της κυβέρνησης Σοφούλη μέχρι τη διεξαγωγή εκλογών.

1946 30 Μαρτίου: Εκδηλώνεται επίθεση αριστερών ανταρτών κατά του Λιτόχωρου, το οποίο τελικά καταλαμβάνεται από τις επιτιθέμενες δυνάμεις. Η επίθεση αυτή θεωρείται η πρώτη πολεμική πράξη του Εμφυλίου.

31 Μαρτίου: Στις εθνικές εκλογές που γίνονται, στις οποίες δεν πήρε μέρος το ΚΚΕ (αποχή), νικητής αναδεικνύεται το Ενιαίο Εθνικό Μέτωπο με 55,2% επί των ψήφων και 204 έδρες σε σύνολο 344 εδρών. Ανεξάρτητοι παρατηρητές από ξένες χώρες προσδιορίζουν το ποσοστό των πολιτών που απείχαν για πολιτικούς λόγους γύρω στο 20%.

4 Απριλίου: Νέα κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο του Συμβουλίου Επικρατείας Παναγιώτη Πουλίτσα.

18 Απριλίου: Ο Κωνσταντίνος Τσαλδάρης σχηματίζει κυβέρνηση μετά την επικράτηση του Λαϊκού Κόμματος στις εκλογές της 31ης Μαρτίου.

18 Ιουνίου: Θεσπίζεται το Γ΄ Ψήφισμα, το οποίο αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα στηριχτούν όλα τα έκτακτα μέτρα της περιόδου 1946-1950. Το ψήφισμα αυτό απαγορεύει επί ποινή θανάτου την ένοπλη δράση.

1 Σεπτεμβρίου: Διεξάγεται δημοψήφισμα για το πολιτειακό, το οποίο εκκρεμούσε μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το αποτέλεσμα 68,6% υπέρ της επιστροφής του Γεωργίου Β΄, αν και αμφισβητείται από τα κόμματα του Κέντρου και της Αριστεράς τα οποία είχαν ταχθεί εναντίον του βασιλικού θεσμού, είναι ενδεικτικό των τάσεων που επικρατούν την εποχή αυτή στην Ελλάδα.

20 Σεπτεμβρίου: Εξορίζονται ο αρχηγός του ΕΛΑΣ στρατηγός Στέφανος Σαράφης και 32 ΕΑΜικοί αξιωματικοί.

2 Οκτωβρίου: Κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη.

1947 17 Ιανουαρίου: Ίδρυση του αρχηγείου Ρούμελης και του αρχηγείου Ηπείρου του Δημοκρατικού Στρατού εν όψει της κλιμάκωσης των επιχειρήσεων του Εμφυλίου Πολέμου.

24 Ιανουαρίου: Ο Δημήτριος Μάξιμος σχηματίζει κυβέρνηση που θα παραμείνει στην εξουσία μέχρι τις 29 Αυγούστου του 1947.

29 Ιανουαρίου: Ο ΟΗΕ διορίζει ειδική εξεταστική επιτροπή, για να ελέγξει τις ελληνικές αιτιάσεις για παρεμβάσεις των βορείων γειτόνων της Ελλάδας στον Εμφύλιο.

10 Φεβρουαρίου: Υπογράφεται ανάμεσα στην Ιταλία και τις νικήτριες δυνάμεις του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Συνθήκη των Παρισίων. Με τη συνθήκη αυτή τα Δωδεκάνησα περιέρχονται στην Ελλάδα.

19 Φεβρουαρίου: Ανακοινώνεται η ίδρυση του στρατοπέδου Εθνικού Φρονηματισμού της Μακρονήσου.

7 Μαρτίου: Η Δωδεκάνησος ενσωματώνεται επίσημα στην Ελλάδα.

12 Μαρτίου: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν εξαγγέλλει την πρόθεση της διοικήσεώς του να στηρίξει την ελληνική κυβέρνηση στον αγώνα της εναντίον των αριστερών ανταρτών (Δόγμα Τρούμαν).

20 Μαρτίου: Δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη ο Γιάννης Ζέβγος, αναπληρωματικό μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, πρώην υπουργός και αρχηγός της αντιπροσωπείας του ΕΑΜ στη Μακεδονία για την επιτροπή έρευνας.

31 Μαρτίου: Οι Βρετανοί παραδίδουν τη στρατιωτική διοίκηση των Δωδεκανήσων στον εκπρόσωπο της ελληνικής κυβέρνησης ναύαρχο Ιωαννίδη.

1 Ιουνίου: Οι Αμερικανοί αντικαθιστούν τους Βρετανούς στην οργάνωση και τον εξοπλισμό του ελληνικού στρατού.

5 Ιουνίου: Ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρσαλ εξαγγέλλει το ομώνυμο σχέδιο παραχώρησης στρατιωτικής βοήθειας προς την Ελλάδα και την Τουρκία, για να αντιμετωπίσουν τον «κομμουνιστικό κίνδυνο».

9-10 Ιουλίου: Οι αρχές ασφαλείας της χώρας προβαίνουν σε «προληπτικού χαρακτήρα συλλήψεις» πολιτών αριστερών φρονημάτων, για να «αποτρέψουν εγκληματικήν συνωμοτικήν απόπειρα ανατροπής της νομίμου κυβερνήσεως».

29 Αυγούστου: Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Τσαλδάρη.

7 Σεπτεμβρίου: Κάτω από την πίεση των γεγονότων και του αγγλοαμερικανικού παράγοντα, τα κόμματα των Φιλελευθέρων και των Λαϊκών σχηματίζουν κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Θ. Σοφούλη και αντιπρόεδρο και υπουργό των Εξωτερικών τον Κ. Τσαλδάρη.

24 Σεπτεμβρίου: Η ηγεσία του ΚΚΕ (Ν. Ζαχαριάδης) απορρίπτει την πρόταση της κυβέρνησης Σοφούλη για παράδοση του οπλισμού και παροχή αμνηστίας.

23 Δεκεμβρίου: Σχηματίζεται στα βουνά η πρώτη «Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση» των ανταρτών με πρωθυπουργό και υπουργό Στρατιωτικών τον Μάρκο Βαφειάδη και αντιπρόεδρο και υπουργό Εσωτερικών τον Ι. Ιωαννίδη.

27 Δεκεμβρίου: Τίθεται εκτός νόμου το ΚΚΕ, διαλύεται το ΕΑΜ και ενεργοποιείται ο αναγκαστικός νόμος 509, με τον οποίο επαναφέρεται σε ισχύ ο νόμος του Βενιζέλου (1929) «περί ιδιωνύμου αδικήματος».

1948 7 Μαρτίου: Επίσημη ανακήρυξη της ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα και εγκατάσταση ελληνικής πολιτικής διοίκησης.

15 Απριλίου: Το Α΄ Σώμα Στρατού υπό την ηγεσία του αντιστράτηγου Θρασύβουλου Τσακαλώτου αρχίζει εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατά των ανταρτών του Δημοκρατικού Στρατού στην περιοχή της Ρούμελης. Η επιχείρηση έχει την κωδική ονομασία «Χαραυγή».

7 Μαΐου: Ο υπουργός Δημόσιας Τάξης και προσωρινά της Δικαιοσύνης Ρέντης σε δηλώσεις του στον ανταποκριτή του Ρόιτερ αναφέρει μεταξύ άλλων και τα εξής: «Εκ των 2.961 Ελλήνων καταδικασθέντων εις θάνατον… είχον εκτελεσθεί 157 προ της 1ης Μαΐου του τρέχοντος έτους. Μετά την 1η Μαΐου εξετελέσθησαν 24 εις τας Αθήνας και 19 σήμερον στην Αίγινα».

16 Μαΐου: Εντοπίζεται στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το πτώμα του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ, ο οποίος αναζητούσε τρόπο να έρθει σε επαφή με την ηγεσία του Δημοκρατικού Στρατού. Για τη δολοφονία του θεωρήθηκε ύποπτος και τελικά καταδικάστηκε ο δημοσιογράφος Στακτόπουλος, χωρίς όμως ποτέ να αποδειχθεί η ενοχή του.

28 Ιουνίου: Η ΚΟΜΙΝΦΟΡΜ αποκηρύσσει το στρατάρχη Τίτο και το ΚΚ της Γιουγκοσλαβίας. Η απόφαση αυτή θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στον ελληνικό Εμφύλιο, αφού σύντομα ο Τίτο δεν θα αναγνωρίζει πλέον τις δεσμεύσεις του απέναντι στο Δημοκρατικό Στρατό.

3 Ιουλίου: Επαναλειτουργεί η διώρυγα της Κορίνθου, η οποία είχε αχρηστευθεί από τους Γερμανούς που αποχωρούσαν.

3 Σεπτεμβρίου: Ο πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας Τίτο διατάσσει την εκκένωση του στρατοπέδου υποδοχής προσφύγων από την Ελλάδα και την εκπαίδευση του Δημοκρατικού Στρατού.

27 Οκτωβρίου: Η κυβέρνηση αναθέτει την αρχιστρατηγία στο στρατηγό Παπάγο, για να αντιμετωπίσει τους κομμουνιστές αντάρτες.

18 Νοεμβρίου: Ο Θεμιστοκλής Σοφούλης του Κόμματος των Φιλελευθέρων ορκίζεται πρωθυπουργός, επικεφαλής κυβέρνησης συνεργασίας ανάμεσα στους Λαϊκούς και τους Φιλελεύθερους.

1949 14 Ιανουαρίου: Τμήματα του Δημοκρατικού Στρατού καταλαμβάνουν τη Νάουσα.

19 Ιανουαρίου: Αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού καταλαμβάνουν και κρατούν για τρεις ημέρες το Καρπενήσι.

20 Ιανουαρίου: Ο Θεμιστοκλής Σοφούλης σχηματίζει την τέταρτη κατά σειρά μεταπολεμική του κυβέρνηση.

21 Ιανουαρίου: Η κυβέρνηση Θ. Σοφούλη αποφασίζει την επίδοση της στραταρχικής ράβδου στο στρατηγό Αλέξανδρο Παπάγο.

4 Φεβρουαρίου: Ο ραδιοφωνικός σταθμός της «Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης» αναγγέλλει τα εξής: «Η Πέμπτη Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, παίρνοντας υπόψη της ότι πολλούς μήνες οι σύντροφοι Χρύσα Χατζηβασιλείου και Μάρκος Βαφειάδης ήταν βαριά άρρωστοι και δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στα καθήκοντα που τους είχε αναθέσει η ΚΕ του ΚΚΕ, αποφάσισε ομόφωνα να τους απαλλάξει από κάθε κομματική δουλειά.

Λεύτερη Ελλάδα, Γράμμος, 31 Γενάρη 1949».

11 Φεβρουαρίου: Αποτυγχάνει επίθεση των ανταρτών του Δημοκρατικού Στρατού για την κατάληψη της Φλώρινας.

14 Απριλίου: Πέμπτη κατά σειρά κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη (θάνατος Σοφούλη στις 24 Ιουνίου του 1949).

20 Μαΐου: Πεθαίνει ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός.

24 Ιουνίου: Πεθαίνει ο πρωθυπουργός Θεμιστοκλής Σοφούλης. Πρωθυπουργός αναλαμβάνει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Α. Διομήδης.

30 Ιουνίου: Κυβέρνηση Αλέξανδρου Διομήδη.

11 Ιουλίου: Ο πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας Τίτο τονίζει σε λόγο του ότι ήρθε ο καιρός να κλείσει βαθμιαίως η χώρα του τα σύνορά της προς την Ελλάδα για να τερματιστεί ο πόλεμος.

16 Αυγούστου: Τα κυβερνητικά στρατεύματα ολοκληρώνουν με επιτυχία τις κυκλωτικές κινήσεις τους στον ορεινό όγκο του Βίτσι, εξαναγκάζοντας ισχυρές δυνάμεις των ανταρτών να υποχωρήσουν στην Αλβανία. Τερματίζεται ο Εμφύλιος Πόλεμος. Στα τρία χρόνια από την έναρξή του το 1947 μέχρι τη λήξη του το 1949 θα σκοτωθούν τουλάχιστον 50.000 και θα τραυματιστούν 80.000 Έλληνες πολίτες, ενώ άλλες 100.000 θα καταφύγουν στις γειτονικές χώρες.

17 Οκτωβρίου: Ο ραδιοφωνικός σταθμός των ανταρτών «Ελεύθερη Ελλάδα» αναγγέλλει την κατάπαυση του πυρός από την πλευρά του Δημοκρατικού Στρατού. Ο Εμφύλιος στοίχισε τη ζωή σε 8.249 αξιωματικούς και στρατιώτες και σε 38.220 αντάρτες. Σε αυτούς πρέπει να προστεθούν και 3.033 εκτελεσθέντες αριστεροί και ανεξακρίβωτος αριθμός εκτελεσθέντων και φονευθέντων πολιτών στη διάρκεια των Δεκεμβριανών.

28 Οκτωβρίου: Απονέμεται τελικά ο τίτλος του στρατάρχη στον Αλέξανδρο Παπάγο.

16 Δεκεμβρίου: Αίρεται ο στρατιωτικός νόμος στις περισσότερες περιοχές της χώρας.

Μόνιμος σύνδεσμος σε αυτό το άρθρο: https://blogs.sch.gr/stratilio/archives/650

Αφήστε μια απάντηση

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση