spetsiotou blog Δάσκαλε … τον ήρωά μου!

 «Ψυχή Βαθιά» ήταν σύνθημα των ανταρτών στον εμφύλιο (1946-1949), όταν έκαναν επίθεση.  «Ψυχή Βαθιά» είναι και ο τίτλος της νέας ταινίας του Παντελή Βούλγαρη. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημ. Ελευθεροτυπία, η ταινία του Παντελή Βούλγαρη, «Ψυχή Βαθιά», ήταν σημαντική για τους Καστοριανούς, λόγω του θέματός της, τον Εμφύλιο. Ο Γράμμος βάφτηκε με το αίμα πολλών Καστοριανών. Οικογένειες διαλύθηκαν, αδέρφια αλληλοσκοτώθηκαν, άνθρωποι ξενιτεύτηκαν για χρόνια. Ο εμφύλιος, θέμα σφραγισμένο από τη σιωπή για 60 χρόνια ήρθε ξανά στην επιφάνεια. Η εφημερίδα υποστηρίζει ότι μια πρώτη σημαντική επίδραση στο Νεστόριο ήταν το ότι οι πολίτες άφησαν πίσω τους μίση και διχασμούς χρόνων και σκάλισαν σ’ ένα μνημείο του Εμφυλίου τα ονόματα των νεκρών τους και από τον Εθνικό και από τον Δημοκρατικό Στρατό.
«Δεν μπορώ παρά να είμαι ευτυχής και συγκινημένος, που η ταινία είχε τέτοια αποδοχή και τέτοιο αντίκτυπο. Που οδήγησε όχι μόνο στο να ξαναρχίσει να συζητιέται ο Εμφύλιος, αλλά και τους ανθρώπους σε συμφιλίωση, μετά από τόσα χρόνια», μας δήλωσε ο Παντελής Βούλγαρης. Μακάρι να είναι έτσι. Και μακάρι σε επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις να θυμούνται ακόμη οι κάτοικοι όλων των ηλικιών ότι τα ηχηρά λόγια πολιτικών, που «περιγράφουν» δράσεις του ιστορικού παρελθόντος, αποτελούν κακόηχα συνθήματα και να τους «μαυρίζουν». Σύμφωνα με τις δηλώσεις των συντελεστών της ταινίας τα γυρίσματα επηρέασαν τους συμμετέχοντες: «Στα διαλείμματα από τη σκηνή του στρατοδικείου στη Λιθιά, χωριζόμασταν αυτόματα σε ομάδες. Αλλού οι στρατοδίκες, με τη στολή του Εθνικού Στρατού, κι αλλού οι αντάρτες». Όμως είναι κέρδος για όλους να ακούγονται διαπιστώσεις όπως «Μας κέρδισε το σενάριο και μας κατέκτησε ο άνθρωπος», για τον σκηνοθέτη Π. Βούλγαρη. Ή ότι η ταινία στάθηκε ερέθισμα για να ψάξουν για τον Εμφύλιο. «Για να καταγραφεί η ιστορική αλήθεια», «για τη διάσωση της μνήμης», «γιατί είναι τιμή για τους παππούδες μας να ιστορήσουμε τις ζωές τους». Κι ακόμη: «Αν δεν ήμουν αυτός που είμαι, δεν θα έπαιρνα μέρος στην ταινία. Η οικογένειά μου υπέστη στιγματισμό και διώξεις». Και: «Η οικογένειά μου είχε άσχημες εμπειρίες από αριστερούς. Ηταν πρόκληση να παίξω τον αντάρτη σε μια ταινία που προσέγγιζε το θέμα με άλλον τρόπο απ’ αυτόν που μου είχαν πει». Στην ταινία συμμετείχαν μαθητές, φοιτητές, έμποροι, εκπαιδευτικοί, ελεύθεροι επαγγελματίες, υπάλληλοι, εργάτες και συνταξιούχοι. Διέθεσαν από μία ώς τρίαντα ημέρες προσωπικού χρόνου. Οι κάτοικοι δε των χωριών διέθεσαν αντικείμενα εποχής. Το παρατσούκλι «Ο μάγος της ταινίας» κέρδισε ο 70χρονος Αντώνης Δήμου, που διέθεσε φωτογραφική μηχανή με φυσούνα, χειροβομβίδες, μπαζούκας, σημαίες, παλιές γραφομηχανές, ποδήλατα, λάμπες και ένα μπαστούνι για τον Θανάση Βέγγο. ΄Εμποροι διέθεσαν αυτοκίνητα, υλοτόμοι τα μουλάρια τους, άλλοι υλικά κατασκευών και κάποιος το σπίτι του για να γυριστεί μια σκηνή λεηλασίας. Οι εθελοντές του Τμήματος Αντιμετώπισης Καταστροφών πρόσφεραν υπηρεσίες για τα μικροατυχήματα από τις πολεμικές σκηνές. ΄Αλλοι χόρευαν όλη μέρα για τη σκηνή χορού των ανταρτών στον Γράμμο φορτωμένοι μ’ ένα οπλοπολυβόλο Μάουζερ 20 κιλών και πλήρη εξάρτυση. Οι δοκιμαστικές εκρήξεις γίνονταν στο λατομείο Μακεδνών. Και μαθητική εστία Νεστορίου μαγειρευόταν καθημερινά το φαγητό για όλους τους συντελεστές. Εκείνο που απομένει για μας είναι όταν επισκεφθούμε τις αίθουσες προβολής της ταινίας να είμαστε τυχεροί ώστε να στραγγίξουμε τον δικό μας προσωπικό ή οικογενειακό σπαραγμό, όπως οι κάτοικοι του Νεστόριου.