spetsiotou blog Δάσκαλε … τον ήρωά μου!

Ο ένας τρόπος είναι ν’ αντιδράς στα «μεγάλα» γεγονότα άμεσα. Ο άλλος να τ’ αφήνεις πρώτα να κατασταλάξουν, να ξεκαθαριστούν τελείως. […].

Την πρώτη επιλογή ακολουθούν, συνήθως, εκείνοι οι δάσκαλοι, οι οποίοι δεν αισθάνονται ασφαλείς¹ υπηρετώντας τον ρόλο τους στο σχολείο, οπότε οι συνέπειες είναι σοβαρές, τόσο για τους ίδιους, όσο και για τους μαθητές τους.

Η αφορμή γι’ αυτές τις σκέψεις είναι η τάση των δασκάλων να οδηγούν τους μαθητές τους στον διοικητικά ανώτερο από αυτούς, τον διευθυντή του σχολείου τους, για να τους «τιθασεύσει», «σωφρονίσει». Στο μεταξύ ο δάσκαλος έχει απωλέσει πλέον το κύρος του, την αξιοπιστία του και τον σεβασμό των υπολοίπων μαθητών του, αφού δεν μπορεί να διασφαλίσει το αναγκαίο παιδαγωγικό κλίμα, εκείνο που συντελεί στην ανάπτυξη διαύλων επικοινωνίας μεταξύ μαθητών και δασκάλων, αλλά και μεταξύ των μαθητικών ομάδων. Η σχέση εμπιστοσύνης που χτίζεται αργά αργά και σταθερά, εξανεμίζεται τη στιγμή που ο δάσκαλος ζητάει «διαμεσολαβητή» προς τον μαθητή του.  Οι ερευνητικές παρατηρήσεις της λειτουργίας του σχολικού περιβάλλοντος αποκαλύπτουν ότι «όταν τα παιδιά δεν αισθάνονται ασφαλή μέσα στο σχολικό περιβάλλον, αυξάνονται οι βανδαλισμοί στις εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό του σχολείου, κλιμακώνεται η ανάρμοστη συμπεριφορά απέναντι στους εκπαιδευτικούς, οξύνονται οι συγκρούσεις μεταξύ ομάδων μαθητών και γενικά, οι νέοι αδυνατούν να επικεντρωθούν στη μαθησιακή διαδικασία. Η πιο κοινή αντίδραση των νέων που δεν αισθάνονται ασφαλείς είναι να κλείνουν τα κανάλια επικοινωνίας με τους άλλους» Αναπόφευκτα απομονώνονται και δεν ανταποκρίνονται στα μαθήματά τους, μένουν αδιάφοροι στα ερεθίσματα του σχολείου (εργασίες ατομικές και ομαδικές, δραστηριότητες που απαιτούν ενεργοποίηση του συναισθήματος, της φαντασίας, που χρειάζονται έμπνευση).  Πώς μπορεί λοιπόν σε ένα τέτοιο περιβάλλον και όσο εντατικά κι αν προσπαθεί το σχολείο, να συντελεστεί αποτελεσματική μάθηση;  Εντάσεις, κοινωνικές και οικονομικές και συγκρούσεις, πολιτικές και ιδεολογικές, σε τοπικό ή σε διεθνές επίπεδο, η έλλειψη μέσων και υλικών για τον μικρόκοσμο του σχολείου και ο τρόπος με τον οποίο το διδακτικό προσωπικό εκδηλώνει το ενδιαφέρον του προς τους εφήβους, κάνουν τους μαθητές να αισθάνονται ανασφαλείς, να εκδηλώνουν αδιαφορία, να μένουν αμέτοχοι σε δημιουργικές δράσεις. Αν, όμως, το σχολικό περιβάλλον αποπνέει τη ζεστασιά των ανθρώπων που το λειτουργούν, δίνει την αίσθηση της φιλοξενίας και της ασφάλειας στον νέο και τον βοηθάει να εξωτερικεύεται δημιουργικά, να αναπτύσσεται ομαλά και να πορεύεται ήρεμα στην πορεία του για την ωρίμανση.

Ο John E. Mayer (2004) υποστηρίζει παραστατικά τα εξής:

Ο σχολικός χώρος είναι συχνά αυτός που δίνει το μήνυμα αν μαθητές είναι ευπρόσδεκτοι σ΄ αυτόν. Οι διαθέσεις των εκπαιδευτικών ενισχύουν τόσο το μήνυμα αυτό όσο και την αίσθηση της ασφάλειας. Θεωρήστε τους μαθητές σας ως δώρα που μπαίνουν στη ζωή σας κάθε ημέρα. Χαμογελάστε τους, ευχαριστείστε τους για το ότι έρχονται στο σχολείο και χαρίστε τους έναν θετικό χαιρετισμό.

Κι εγώ, με ιδιοτέλεια και χιούμορ, προσθέτω: Οι σημερινοί μαθητές μας θα είναι σε λίγα χρόνια η κοινωνία των ενηλίκων που θα αποφασίζει για την κοινωνία των υπερηλίκων, στην οποία θα ανήκουμε εμείς!

¹Χρειάζεται να επισημάνουμε άραγε πως το σχολικό περιβάλλον δεν φιλοξενεί ομάδες αυτογνωσίας, διαχείρισης του άγχους, ανταλλαγής παιδαγωγικών απόψεων και προβληματισμού; Πως, αν οι εκπαιδευτικοί συνειδητοποιούσαν τα οφέλη μιας τέτοιας μεταξύ τους συνεργασίας, θα βελτίωναν την την επαγγελματική αλλά και προσωπική τους ζωή;