spetsiotou blog Δάσκαλε … τον ήρωά μου!

Με τον Άνταμ Σμιθ αρχίζει η κλασσική σχολή της Πολιτικής Οικονομίας, κλάδος των επιστημών, που συσχετιζόμενος πλέον με την Πολιτική, έχει τις περισσότερες φορές το προβάδισμα. Είναι φυσικό, αφού οι εκτιμήσεις αλλά και τα δεδομένα αποδεικνύουν ότι ρυθμίζεται από ιδιωτικά συμφέροντα και όχι μόνον απο την πολιτική του κράτους. Τον 18ο αιώνα οι Γάλλοι φυσιοκράτες θεωρούν ως πηγή του πλούτου την αγροτική οικονομία, ενώ η Αγγλία του Σμίθ αρχίζει να δέχεται την θεωρία του με την οποία η έμφαση δίνεται στη βιομηχανική παραγωγή και στην παραγωγικότητα της εργασίας. Η Οικονομική ελευθερία ως ζήτημα τίθεται στο έργο του, Διερεύνηση της Φύσης και των Πηγών του Πλούτου των Εθνών“, επιχειρώντας να αποδείξει ότι το ιδιωτικό συμφέρον μπορεί να ωφελήσει την κοινωνία και να συντελέσει στην ευημερία της. Η συσσώρευση κεφαλαίου και εργασίας αποτελούσαν έννοιες με νέα χρήση. Βασικό στοιχείο για την κοινωνική μεταβολή προς την ευημερία, κατά τον Α. Σμιθ, ήταν η άρση της θεσμικής αμφισβήτησης προς τις προθέσεις των ιδιωτών. Με δεδομένο ότι για την αύξηση του πλούτου απαιτείται η εργασία ως βασικός παράγοντας, ο καταμερισμός της εργασίας και η εξειδίκευση (ως επακόλουθο) πλούτος και απόδοση ανεβαίνουν κατακόρυφα. Επειδή όμως η εξειδίκευση και η μονομέρεια περιορίζουν τις πνευματικές δεξιότητες  προτείνει την αντιστάθμισή τους μέσω σχολικών προγραμμάτων της δημοτικής εκπαίδευσης. Ο Α. Σμιθ υποστηρίζει ότι οι συναλλασσόμενοι επιδιώκουν το προσωπικό τους συμφέρον. Καθένας τους όμως καθοδηγείται “από ένα Αόρατο Χέρι, που προωθεί σκοπούς που δεν ανήκαν στην αρχική του πρόθεση”, κι έτσι υπάρχει μια ήρεμη σχέση ανάμεσα στον ιδιωτικό και το κοινωνικό συμφέρον. Ο Άνταμ είναι αισιόδοξος, και αν και τοποθετείται υπέρ του ελεύθερου ανταγωνισμού, προτείνει όρια γι’ αυτόν: “άνθρωποι, επιχειρηματίες συναντώνται συχνά, διασκεδάζουν ή ψυχαγωγούνται και συνωμοτούν εναντίον του δημοσίου και με τέχνασμα ανεβάζουν τις τιμές. Παρότι ο νόμος δεν μπορεί να τους εμποδίσει, οφείλει να μη τους διευκολύνει και περισσότερο να μη τους υποστηρίζει. (Πλούτος των Εθνών, ΙΙ, κεφ. Χ, μέρος ΙΙ).