Εργασία Μαθητών(Βία)

Το φαινόμενο της Βίας στις σχέσεις μας με τους ανθρώπους και τη φύση

Επειδή το αντικείμενο «ΒΙΑ» είναι τεράστιο για να μην σας κουράσουμε θα σας πούμε λίγα λόγια από την εργασία μας σχετικά με την «Τηλεοπτική Βία», την «Βία στα Ηλεκτρονικά Παιχνίδια» και την «Σχολική Βία». Στα άλλα είδη βίας θα αναφερθούμε επιγραμματικά.

Και ανακαλύπτουμε, «ξαφνικά», ότι γίναμε μία βίαιη κοινωνία… Και λέμε ότι οι νέοι εξασκούν βία… Αλλά πώς εξοικειώθηκαν οι νέοι με τη βία, ώστε να την βλέπουν ως κάτι φυσικό; Πώς έφτασαν να «πολεμάνε» για την ομάδα, την συμμορία, ρισκάροντας τη σωματική ακεραιότητα και τη ζωή τους; Τι κάνει την ομάδα «αξία»; … Δύσκολα ερωτήματα που θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις… Γενεσιουργά αίτια της βίας είναι η άγνοια (δηλ. η απουσία αυτεπίγνωσης), η απόρριψη και ο κοινωνικός αποκλεισμός, η ανασφάλεια, ο φόβος, η μοναξιά, η οργή καθώς και οτιδήποτε πιέζει ασφυκτικά τον άνθρωπο αφαιρώντας του τη δυνατότητα να είναι ελεύθερος. Πολύ συχνά η βία εμφανίζεται όταν προσποιείσαι ότι είσαι κάτι που δεν είσαι. Μέσα σ’ αυτή την αυταπάτη είναι αδύνατον να ανθίσουν μέσα σου οι έμφυτες ιδιότητες της αγάπης και της συμπόνιας, που είναι αντίδοτα στην αρρώστια της βίας… Η βία μπορεί να είναι στη φύση του άγριου ζώου, αλλά το άγριο ζώο την χρησιμοποιεί για την επιβίωση. Το επίσης αγριότατο ζώο «άνθρωπος» έμαθε να την χρησιμοποιεί και για άλλους λόγους, όπως, π.χ. για διασκέδαση. Βλέπε τις ρωμαϊκές τελετές με τις μέχρι θανάτου μονομαχίες, τις μονομαχίες δούλων ή καταδίκων με τα άγρια ζώα (με τα ζώα πάντα νικητές, φυσικά). Βλέπε τις ταυρομαχίες που μπορεί να μην καταλήγουν πάντα στον θάνατο του ταυρομάχου, αλλά περιέχουν πολλή βία που εκδηλώνεται εναντίον του ζώου.

Και φτάνοντας στη σημερινή κοινωνία, στη συστηματική προβολή της βίας από την βιομηχανία του θεάματος!…Αυτή την αποθέωση της βίας, καμιά προγενέστερη εποχή δεν την έζησε όπως η σημερινή. Βοηθούσης και της τεχνολογίας, που έχει κάνει προσιτό το βιομηχανικό θέαμα στους πάντες και μάλιστα έναντι ασήμαντου κόστους, όλοι και χειρότερο εμείς τα παιδιά, μπορούμε να «απολαμβάνουμε» καθημερινά όλες τις μορφές της βίας στο πιάτο. Αίμα, πτώματα, εκτελέσεις, πόλεμοι «live», μοχθηρά και τερατόμορφα όντα νοσηρής φαντασίας στα cartoon, και ό,τι πιο αποτρόπαιο υπάρχει, προσφέρονται ανεξέλεγκτα και αναίσχυντα στα παιδικά μας μάτια. Όπως βλέπετε η τηλεόραση και ο κινηματογράφος συμβάλλουν αρνητικά στην διαμόρφωση του χαρακτήρα μας, γιατί εμείς τα παιδιά ως μιμητικά όντα, έχουμε βίαια πρότυπα από την προσχολική ηλικία μας. Ηλεκτρονικά παιχνίδια με τέρατα που εξολοθρεύουν άλληλα, ελεύθερα στα πολυδιαφημισμένα «ιντερνετικά παιχνιδάδικα». Βιντεοπαιχνίδια με βιαιότατο περιεχόμενο (όλα, σχεδόν, έχουν ως θέμα κάποιο είδος πολέμου όπου αντικείμενο είναι η καταστροφή κάποιου όντος ή πράγματος). Και ρωτώ πώς περιμένετε όλη αυτή τη βία να επιδράσει πάνω στην παιδική ψυχή; Το μεγάλο κακό σ’ αυτά τα παιχνίδια είναι ότι μπορείς να δείρεις, να σκοτώσεις, να καταστρέψεις χωρίς καμία συνέπεια, αντίθετα με την πραγματικότητα όπου οι συνέπειες είναι άμεσες και επώδυνες. Όλα αυτά καταγράφονται και περνάνε στο υποσυνείδητο του παιδιού ως ενέργειες της καθημερινότητας με αποτέλεσμα το παιδί να βιαιοπραγεί ανάλογα. Εξοικειώνεται το παιδί με τη βία και επιθυμεί να συμμετέχει στο «νοσηρό παιχνίδι». Ηρωοποιεί τους βίαιους πρωταγωνιστές και ταυτίζεται μαζί τους. Εύκολα καταλαβαίνει κανείς πως θα λειτουργήσουν όλα αυτά στην διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών, ιδίως αν δεν υπάρχει κάποιο αντίδοτο από την πλευρά της εκπαίδευσης, της πολιτείας και της οικογένειας.

Ζούμε λοιπόν, σ’ ένα κόσμο γεμάτο βία. Στα γήπεδα, στα πανεπιστήμια, στα σχολεία, στους δρόμους, στην τηλεόραση, στον κινηματογράφο, στα σπίτια βλέπουμε συχνά να εκτυλίσσονται σκηνές βίας σωματικής και λεκτικής.

Από πού άραγε πηγάζει όλη αυτή η βία;

Όλοι θεωρούμε τη βία ως κάτι κακό και αποτρόπαιο. Όλοι την καταδικάζουμε και ζητάμε να ληφθούν μέτρα για την εξάλειψή της. Όμως η βία αυξάνεται είτε σε επίπεδο κρατών με τη μορφή πολέμων, είτε στις τοπικές κοινωνίες με τις μορφές που προαναφέρθηκαν.

Γιατί λοιπόν δεν εξαλείφεται η βία;

Μήπως δεν έχουμε αληθινή επίγνωση της ανθρώπινης φύσης; Μήπως έχουμε χτίσει τον πολιτισμό μας πάνω σε λάθος θεμέλια; Όσο περισσότερο αναπτύσσεται η τεχνολογία τόσο πιο στάσιμη παραμένει η πνευματική κατάσταση του σύγχρονου ανθρώπου.

Δυστυχώς και η εκπαίδευσή μας βασίζεται σε δύο πυλώνες: στο «εγώ» και στο «δικό μου». Τούτο οδηγεί στη δημιουργία ανθρώπων που νοιώθουν ανασφαλείς, διχασμένοι, ευάλωτοι ψυχικά, που προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις κοινωνικές προκλήσεις, αναπτύσσουν μια εγωκεντρική προσωπικότητα ικανή για κάθε είδους πράξη προς επίτευξη του στόχου της κοινωνικής καταξίωσης και απόκτησης χρήματος και δύναμης. Οδηγημένος από τη λαγνεία για τα υλικά αγαθά και την εχθρότητα για κάθε τι αλλότριο και διαφορετικό, ο σύγχρονός άνθρωπος βυθίζεται όλο και βαθύτερα στο τέλμα της άγνοιας και της αποξένωσης.

Σχολική Βία: Ονομάζεται «μπούλιινγκ», από τον αγγλικό όρο bully, που σημαίνει εκφοβίζω, σημαίνει όμως επίσης και θρασύδειλος ή ψευτοπαλληκαράς. Δεν συναντάται πια μόνο στις αμερικάνικες ταινίες, αλλά και στα νηπιαγωγεία και τα σχολεία της χώρας μας.

Ο «μπούλης» πουλάει… μαγκιά όπου «τον παίρνει», απλά προσποιείται τον δυνατό, γιατί δεν είναι. Ψάχνει τα θύματά του ανάμεσα στους πιο μικρούς και αδύναμους, που μπορεί να τους έχει του χεριού του. Ο κάθε «νταής» έχει το… στυλ του. Άλλος «δρα» μόνος, άλλος με την «κλίκα» του, πότε ασκώντας βία σε ένα παιδί ξεχωριστά και πότε σε περισσότερα ταυτόχρονα. Στήνει το σκηνικό για… την παράσταση όπου και όποτε τον βολεύει: στα διαλείμματα, στην τάξη ή στο δρόμο για το σχολείο. Κι άλλοτε, πάλι, μόνο με μια του απειλή, καταδικάζει παιδιά στην απομόνωση.

Συνήθως τα παιδιά αυτά (οι νταήδες) αντιμετωπίζουν οικογενειακά, κοινωνικά και ψυχολογικά προβλήματα. Χρήζουν τη βοήθεια όλων μας για να μπορέσουν να επανενταχθούν στις υγιείς κοινωνικές ομάδες. Όλοι αυτοί οι ψευτοπαλληκαράδες των θρανίων, αν δεν ασχοληθεί κανείς μαζί τους σοβαρά, μάλλον θα συνεχίσουν τα «νταηλίκια» τους ανενόχλητοι για αρκετό καιρό, ίσως και αφού ενηλικιωθούν. Οι αποβολές και οι άλλες τιμωρίες που μπορεί να «εισπράξουν» από το σχολείο, αν δεν συνοδεύονται από την κατάλληλη υποστήριξη, όχι μόνο δεν τους συνετίζουν, αλλά τους δίνουν και την αφορμή να καμαρώσουν για τη «μαγκιά» τους. Τις επιδεικνύουν σαν… παράσημα.

Ο μόνος τρόπος για να αλλάξουν συμπεριφορά είναι να βοηθηθούν συστηματικά από τους γονείς και το σχολείο. Πρέπει να μάθουν να μπαίνουν στη θέση των άλλων, τους οποίους πληγώνουν. Άλλωστε, οι έρευνες που έχουν γίνει στο εξωτερικό δείχνουν ότι το ένα τρίτο των μπούληδων που ασκούσαν έντονη βία, αντιμετώπισαν στην ενήλικη ζωή τους προβλήματα με το νόμο.

Όταν κάποιος γονιός καταλάβει ότι το παιδί του είναι θύμα βίας κάποιου νταή, πρέπει να αντιδράσει άμεσα και να συνεργαστεί με τους καθηγητές για να βοηθήσει και το παιδί του και τον θύτη.

Άλλες μορφές ΒΙΑΣ είναι:

• Οικογενειακή βία
• Βία στον Αθλητισμό
• Βία στη Φύση
• Ψυχολογική βία
• Βία στα Ζώα
• Λεκτική βία
• Βία στην Τρίτη Ηλικία
• Σεξουαλική βία

«Ουδείς εκών κακός» έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες θεωρώντας ότι ο άνθρωπος δεν είναι κακός από την φύση του. Απλά γίνεται κακός και βίαιος καθώς μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον που φανερά ή κρυφά τον εξαναγκάζει να αναπτύξει τον εγωκεντρικό εαυτό, ο οποίος βρίσκεται σε συνεχή αντιπαράθεση με τα πρόσωπα και τα πράγματα του περιβάλλοντος.

«Μακάριοι οι πραείς, ότι αυτοί ελεηθήσονται» κήρυξε ο Ιησούς Χριστός, εκφράζοντας με σαφήνεια τη μη βίαιη φύση του ανθρώπου που βαδίζει στον δρόμο της Αλήθειας.

Συμπέρασμα: Η ομάδα μας ακολουθώντας τους δρόμους της βιωματικής μάθησης κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα σπέρματα της βίας βρίσκονται στον τρόπο που η κοινωνία επιδρά πάνω στους νέους.

Πιστεύουμε ότι το αντίδοτο για την αρρώστια της βίας είναι η αγάπη και η συμπόνια.

Χωρίς αυτογνωσία και αυτεπίγνωση, χωρίς διεύρυνση της συνείδησης πέρα από τα όρια του «εγώ» τίποτα δεν είναι εφικτό στην προσπάθεια για εξάλειψη της βίας απ’ τις ανθρώπινες κοινωνίες.