ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Η λογοτεχνία αποτελεί μορφή της ανθρώπινης έκφρασης. Η λογοτεχνία είναι ένα πολύ
μεγάλο κομμάτι της Ελλάδας αλλά και της Κύπρου. Ξεκίνησε από την αρχαιότητα και
συνεχίζει μέχρι σήμερα, γεγονός που την κάνει τόσο σημαντική.
Η λογοτεχνία στην Ελλάδα αλλά και στην Κύπρο, όπως προαναφέραμε, ξεκίνησε από τους
αρχαίους χρόνους με τα παλαιότερα ελληνικά έργα που διασώθηκαν να είναι τα πρώτα
Ομηρικά έπη, την Οδύσσεια και την Ιλιάδα.
Δυστυχώς δεν διασώθηκαν αρκετά κυπριακά λογοτεχνικά έργα από την αρχαιότητα. Τα
λίγα αποσπάσματα από αρχαία κυπριακά κείμενα, καθώς και λίγα επιγράμματα, αλλά και
πληροφορίες από αρχαίους συγγραφείς για έργα αρχαίων Κυπρίων συγγραφέων που
δυστυχώς δεν διασώθηκαν, μας γνωστοποιούν ότι τα αρχαία κυπριακά λογοτεχνικά έργα
ήταν γραμμένα στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Ως επιτοπλήστων, από την Αρχαιότητα μέχρι
σήμερα η κυπριακή λογοτεχνία ανήκει στην ελληνική και νεοελληνική γλώσσα. Εκτός από το
γεγονός ότι και οι δύο χώρες χρησιμοποιούν την ελληνική γλώσσα υπάρχουν και άλλα κοινά
στοιχεία ανάμεσα στην ελληνική και κυπριακή λογοτεχνία που σχετίζονται με ήθη,
έθιμα,θρησκεία, ιστορία, μυθολογία καθώς και παραδόσεις.
Παράλληλα, η μειονότητα των Τούρκων της Κύπρου έχει την δικά της τουρκοκυπριακή
λογοτεχνία, η οποία θα πρέπει να θεωρηθεί μέρος της τουρκικής λογοτεχνίας. Η
τουρκοκυπριακή λογοτεχνία είναι νεότερη, ασφαλώς, κατά πολλούς αιώνες από της
ελληνικής κυπριακής λογοτεχνίας.
Βασιζόμενοι στις ιστορικές περιόδους αλλά και στις ιδιαιτερότητες στη μορφή, στα είδη και
στο περιεχόμενο, η κυπριακή λογοτεχνία μπορεί να διαιρεθεί στα παρακάτω κεφάλαια:
1. Αρχαία κυπριακή λογοτεχνία (έως το 330 μ.Χ.).
Το αρχαιότερο μνημείο λόγου από το οποίο μάλιστα διασώθηκαν και λίγα αποσπάσματα, είναι τα <<Κύπρια Έπη>> τα οποία
αποδίδονται στον ποιητή Στασίνο, ή στον Ηγησία ή αλλιώς και Ηγησίνο τον Σαλαμίνιο
(κάποιοι υποστηρίζουν ότι ανήκουν στον ίδιο τον Όμηρο) Θεωρείται ότι τα <<Κυπριακά
Έπη>> είναι σύγχρονα του Ομήρου, ο οποίος σε αρκετές αρχαίες αναφορές θεωρείται
Κύπριος, και κατάγεται από τη Σαλαμίνα της Κύπρου. Άλλοι γνωστοί ποιητές εκείνης της
εποχής είναι: Εύκλους χρησμολόγος, Σώπατρος, κάποια από τα έργα του είναι ο
Εὐβουλοθεόμβροτος, ιλαροτραγικό δράμα, ‘Ιππόπλυτος, ιλαροτραγικό δράμα,
Φυσιολόγος, Σίλφες, που σημαίνει κατσαρίδες, Κνιδία, ιλαροτραγικό δράμα, και
πολλά άλλα.
Πηγή:http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=13175&-V=limmata
2. Βυζαντινή κυπριακή λογοτεχνία (330-1191 μ.Χ.).
Την περίοδο αυτή η θρησκεία κυριαρχεί. Έργα της εποχής αυτή είναι συναξάρια και βίοι Αγίων, ρητορικοί λόγοι και δοκίμια
θρησκευτικών σχετικά με αιρέσεις, καθώς και άλλα θρησκευτικά κείμενα. Συγγραφείς αυτής
της εποχής υπήρξαν ο Άγιος Τριφύλλιος ένα από τα έργα του ήταν το << ‘Υπόμνημα εἰς τό
Ἇσμα Ἀσμάτων του Σολομώντος>>, ο επίσκοπος Τρεμιθούντος Θεόδωρος συγγραφέας ενός
Βίου του Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου, δυστυχώς το έργο αυτό δεν σώθηκε, και πολλοί
άλλοι.
Πηγή:http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=13176&-V=limmata
3. Μεσαιωνική κυπριακή λογοτεχνία (1191-1570 μ.Χ).
Κατά την περίοδο αυτή η Κύπρος ήταν υπό τους Φράγκους και τους Βενετούς, γεγονός που μας δείχνει ότι ο κυπριακός λαός δεν
είχε πρόσβαση στην μόρφωση. Με αποτέλεσμα σε κανέναν συγγραφέα αυτης της εποχής να
είναι γνωστό το πλούσιο παρελθόν της Κύπρου. Επίσης λόγο της έλλειψης μόρφωσης τα
κείμενα ήταν απλά και στρωτά, καθώς άγγιζαν τον προφορικό λόγο. Σημαντικοί συγγραφείς
της μεσαιωνικής εποχής, είναι οι χρονογράφοι Λεόντιος Μαχαιράς και Γεώργιος
Βουστρώνιος. Ο Γεώργιος Βουστρώνιος ήταν γόνος εξελληνισμένης γαλλικής οικογένειας. Ο
Λεόντιος Μαχαιράς με το έργο << Ἐξήγησιν τῆς Γλυκείας Χώρας Κύπρου και το έργο του
Γεώργιου Βουστρώνιου <<Διήγησιν Κρόνικας Κύπρου>> ( Κρόνικας σημαίνει χρονικά).
Πηγή:http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=13177&-V=limmata
4. Νεότερη κυπριακή λογοτεχνία (1570 και έπειτα).
Ο πόλεμος και η κατάκτηση της Κύπρου από τους Οθωμανούς 1570-1571 επηρέασαν τον Κύπριο δημιουργό ο οποίος αφηγήθηκε τα
γεγονότα σε 906 δεκαπεντασύλλαβους στίχους. Έτσι έχουμε ήδη από την αρχή της περιόδου
αυτής τον <<Θρήνο της Κύπρου>>. Ο συγγραφέας παραμένει άγνωστος, αν και πολλοί
πιστεύουν ότι είναι ο Σολομών Ροδινός, λόγιος συγγραφέας και ζωγράφος. Η Τουρκοκρατία
ήταν μια πολύ οπισθοδρομικά περίοδος, καθώς η Κύπρος έχασε επαφή με την καλλιτεχνική
Ευρώπη. Σε ίδια θέση ήταν και η Ελλάδα. Κατάφερε να διατηρηθεί η Εκκλησία η οποία
διατηρούσε τη βυζαντινή παράδοση και τη δημοτική ποίηση. Αρκετοί λόγιοι έζησαν εκτός
Κύπρου και κυρίως στην Ιταλία κάνοντας έτσι μερικά αξιόλογα για την Κύπρο συγγράμματα
να ήταν γραμμένα και σε άλλες γλώσσες εκτός από τα ελληνικά. Σημαντικοί συγγραφείς αυτή
της εποχής είναι ο Νεόφυτος Ροδινός, αλλά σημαντικά έργα αποτελούν συγγράμματα
Κυπρίων ιεραρχών και άλλων που σταδιοδρομησαν έξω από την Κύπρο όπως για
παράδειγμα ο Σαμουήλ ο Κύπριος, ο Ηλίας ο Κύπριος, ο Κωνσταντίνος ο Φωτιάδης, ο
Αντώνιος Χαρίλαος, ο Αθανάσιος ο ρήτωρ και πολλοί άλλοι.
Πηγή:http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=13178&-V=limmata
Ο διαχωρισμός αυτός δεν είναι απόλυτος, καθώς οι επιδράσεις και οι μνήμες μιας εποχής
εμφανίζονται και στην άλλη. Για παράδειγμα, κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια έως και την άλωση
της Κωνσταντινουπόλεως (1453 μ.Χ.) εξακολουθούσε να είναι έντονος ο επηρεασμός της
Κύπρου από τον Βυζαντινό Ελληνισμό, γεγονός που φανερώνεται και σε άλλες μορφές
τέχνης όπως είναι η ζωγραφική και η εκκλησιαστική αρχιτεκτονική.
Πηγή:http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=6578&-V=limmata
Τουρκοκυπριακή λογοτεχνία.
Οι ποιητές της τουρκοκυπριακής λογοτεχνίας οι οποίοι εμφανίστηκαν την τελευταία πενηνταετία κατανέμονται σε τρεις γενιές αντίστοιχες με αυτές των Ελληνοκυπρίων: στη Γενιά του 1960, στη Γενιά του 1974 και στη Γενιά του 1990.
Αναφέρονται ενδεικτικά οι: Νεριμάν Τσιαχίτ, Μεχμέτ Κανσού, Φικρέτ Ντεμιράγ, Μουσταφά
Γκοκσίογλου, Φεριχά Αλτιόκ, Ζεκί Αλί, Χακί Γιουτζέλ, Φιλίζ Ναλντοβέν, Ρασίτ Περτέβ, Μεχμέτ
Γιασίν, Νεσιέ Γιασίν, Ταμέρ Οντζιούλ, Ουμίτ Ινατσί, Αλέβ Αντίλ, Φαϊζέ Οζντεμιρσιλέρ, Γκουρ
Γκεντς και Ζενάν Σελτσιούκ.
Πηγή:http://microphilologica.blogspot.com/2014/04/blog-post_25.html