Οι σκουριασμένες σκαλωσιές της Αγια-Σοφιάς, σύμβολο της κακογουστιάς και της κακής συντήρησης αυτού του μοναδικού μνημείου-συμβόλου της Χριστιανοσύνης και του Γένους, φεύγουν μπρος στο τελεσίγραφο της UNESCO ότι θα ακυρώσει την ψήφιση της Κωνσταντινούπολης ως «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης» για το 2010. Οπως έγραψε η τουρκική εφημερίδα «Χουριέτ», εντός των προσεχών ημερών αρχίζουν να ξηλώνονται οι σκαλωσιές που στήθηκαν στο κέντρο του Ναού πριν από 16 χρόνια, χωρίς ουσιαστικά ποτέ να χρησιμοποιηθούν! Ο ίδιος ο Τούρκος υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ κ. Χαγιατί Γιατζιτζί ομολόγησε το διαρκές ανοσιούργημα και δήλωσε: «Αυτός ο σωρός των σιδερικών που βρίσκεται σε αυτό το καταπληκτικό και όμορφο μνημείο, μέσα σε εμβαδό 26Χ20 μέτρων, έχει ύψος 55 μέτρα και ζυγίζει 181 τόνους. Είναι η δική μας ντροπή». Και ο πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Οργανισμού «Κωνσταντινούπολη 2010, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» κ. Νουρί Τσολάκογλου σχολίασε αυτοσαρκαζόμενος: «Η σκαλωσιά αυτή κατάντησε σχεδόν ιστορικό μνημείο!».

Ο ίδιος υποσχέθηκε ότι στο τέλος Ιουνίου δεν θα υπάρχουν σκαλωσιές στο εσωτερικό της Αγια-Σοφιάς και έως το τέλος Νοεμβρίου θα έχουν ολοκληρωθεί και όλες οι επισκευές που γίνονται σ? αυτήν. Από την πλευρά του ο νομάρχης της Κωνσταντινούπολης Μουαμέρ Γκιουλέρ ευχήθηκε το 2010 να είναι η απαρχή «για την αναγνώριση της φυσικής, ιστορικής και πολιτιστικής αξίας της Πόλης». Σημειώνεται ότι όσοι παραβρέθηκαν στην τελετή αρχής του ξηλώματος των σκαλωσιών πήραν και από ένα κομμάτι τους ως αναμνηστικό, θυμίζοντας αυτό που έγινε όταν γκρεμιζόταν το «Τείχος του Αίσχους» στο Βερολίνο.

   Πηγή :http://www.e–tipos.com/newsitem?id=71187 

«Μουτλού γιλάρ, καλά Χριστούγεννα, ευτυχισμένο το νέο έτος». Οι Ρωμιοί της Πόλης ανταλλάσσουν ευχές και στα ελληνικά και στα τουρκικά. «Συνεχίζουμε τα έθιμά μας, είμαστε λίγοι αλλά ατέλειωτοι», μου λέει με σιγουριά η κ. Εύα Κανάρη, διευθύντρια του Νηπιαγωγείου του Ζαππείου. Οι Ρωμιοί της Πόλης είναι και δεν είναι 2.000. Το 1923, όταν υπεγράφη η Συνθήκη της Λωζάννης, έφταναν τις 110.000. Ο πληθυσμός άρχισε να μειώνεται αισθητά μετά τις απελάσεις του 1964. Η χαριστική βολή δόθηκε το 1974, μετά την εισβολή στην Κύπρο.

«Κάποτε γιορτάζαμε τα Χριστούγεννα 50.000 άνθρωποι. Τώρα τα γιορτάζουμε 2.000, αυτή είναι η διαφορά», μου λέει ο κ. Δημήτρης Φραγκόπουλος. Επί 35 ολόκληρα χρόνια (1958-1993) διετέλεσε διευθυντής του Ζωγραφείου, ο Δάσκαλος της Πόλης που όλοι του σφίγγουν με σεβασμό το χέρι. Με χαμόγελο με υποδέχεται στο σπίτι του μαζί με την κ. Βέτα, τη σύζυγό του. Κλείνουν φέτος 50 χρόνια γάμου. Η κ. Βέτα στόλισε ένα μικρό χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Όσο χρειάζεται για να «μυρίσει» Χριστούγεννα το σπίτι! Τώρα πια το χριστουγεννιάτικο τραπέζι το ετοιμάζουν οι κόρες τους. Αρνί με πατάτες «φουρνιστό», «κούρκα» που θα πει γαλοπούλα, ντολμάδες, ταραμοσαλάτα, λακέρδα και για επιδόρπιο άσπρο γλυκό, δηλαδή υποβρύχιο και μπακλαβά. Τα μελομακάρονα είναι ξένα για τους Ρωμιούς. Ο κ. Φραγκόπουλος θυμάται και το γεμιστό σκουμπρί που έφτιαχνε τα Χριστούγεννα η μητριά του. Έβγαζε το κόκαλο και το γέμιζε! Τώρα κανείς δεν το κάνει πια… Την Καλή Βραδιά, δηλαδή την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, το τραπέζι είναι επίσης πλούσιο. Κατά κανόνα κρασί και στη συνέχεια σαμπάνια για την υποδοχή του νέου έτους. Ξηροί καρποί, σταφίδες, σύκα, φουντούκια. Η πίτα με το χρυσό φλουρί κόβεται παραδοσιακά από τον αρχηγό του σπιτιού. Τα πρώτα κομμάτια είναι για την Παναγία, για το σπίτι και για τον αφέντη. Το τραπέζι είναι και πάλι σε κλειστό οικογενειακό κύκλο. «Ο Ρωμιός δεν βάζει ξένο στο σπίτι. Τον πάει έξω για φαγητό αλλά όχι στο σπίτι του», μου λέει ο κ. Φραγκόπουλος εξηγώντας μου τις φοβίες που κουβαλούν ακόμη οι Ρωμιοί στις ψυχές τους. Κι ύστερα θυμάται τότε που οι Ρωμιοί είχαν τα μαγαζιά τους στο Πέραν. Στο τραπέζι επάνω είχαν το ψωμί και το τυρί και από κάτω έκρυβαν το κρέας για να μην το βλέπει ο ξένος που έμπαινε στο μαγαζί! Να μη γνωρίζει την οικονομική τους κατάσταση, την ευμάρειά τους! Ο Δάσκαλος της Πόλης ωστόσο αναπολεί εκείνα τα χρόνια. Τα Χριστούγεννα μετά την εκκλησία γέμιζαν οι δρόμοι του Πέραν με Ρωμιούς. «Δεν υπήρχε κακοντυμένος άνθρωπος. Θαρρείς και βγήκαν όλοι από φιγουρίνια του Παρισιού. Παντού έβλεπες ελληνικά. Αν δεν είχε κανείς γυαλισμένα τα παπούτσια του δεν έβγαινε έξω. Και οι Τούρκοι το ίδιο. Τότε δεν είχαμε κούρους. Οι ?κούροι? είναι οι κακοντυμένοι επαρχιώτες που γέμισαν την Πόλη από τη δεκαετία του ΄80 και μετά. Πού να έβλεπες Χριστούγεννα τότε! Ύστερα πήραμε την κάτω βόλτα»…

   Πηγή :http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artid=4494937 

Ισραηλινοί αρχαιολόγοι ανακάλυψαν 264 χρυσά νομίσματα του 7ου μΧ αιώνα κατά τη διάρκεια οργανωμένων ανασκαφών στην Παλαιά Πόλη της Ιερουσαλήμ, μετέδωσε χθες η κρατική τηλεόραση του Ισραήλ.

Τα χρυσά νομίσματα 24 καρατίων φέρουν την μορφή του βυζαντινού αυτοκράτορα Ηράκλειου, ο οποίος βασίλευσε από το 610 έως το 641. Ο θησαυρός αυτός ανακαλύφθηκε σε μία κρύπτη σε έναν τοίχο.

Οι αρχαιολόγοι, που μίλησαν στην κρατική τηλεόραση, δεν έχουν διαλευκάνει ακόμη τον λόγο που ο κάτοχος αυτού του θησαυρού δεν επέστρεψε ποτέ για να τον ανακτήσει.

Η ανακάλυψη έγινε κατά τις ανασκαφές στην «Πόλη του Δαυΐδ», μία αρχαία τοποθεσία στην Ιερουσαλήμ, στο ανατολικό τμήμα της κατεχόμενης από το Ισραήλ πόλης.

 Πηγή:http://www.naftemporiki.gr/news/static/08/12/23/1609742.htm 

Η Αγγελική Λαΐου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1941. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέχισε στις Η.Π.Α., στα Πανεπιστήμια Brandeis και Harvard, όπου αναγορεύτηκε διδάκτορας (1966).

Το 1975 εκλέχτηκε τακτική καθηγήτρια της Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Rutgers, όπου το 1981 έλαβε τον τίτλο της διακεκριμένης καθηγήτριας. Τον ίδιο χρόνο εκλέχτηκε τακτική καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Harvard, όπου διετέλεσε πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας (1985-1988) και το 1989 ανέλαβε την διεύθυνση του Dumbarton Oaks, του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών του Πανεπιστημίου του Harvard.

 Δίδαξε ως επισκέπτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστημίου του Princeton και στη Γαλλία (Σορβόννη, College de France). Ήταν τακτικό μέλος της Medieval Academy of America, της American Academy of Arts and Sciences, της Academia Europaea και αντεπιστέλλον μέλος της Academie des Inscriptions et Belles Lettres. Το έτος 1998 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, στην Τάξη των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών, στην έδρα της Βυζαντινής Ιστορίας. Κατά την περίοδο 2000-2002, διετέλεσε βουλευτής Επικρατείας και Υφυπουργός Εξωτερικών. Έχει τιμηθεί με τον Ταξιάρχη του Τάγματος της Τιμής.Το ερευνητικό και συγγραφικό της έργο αφορά στη Βυζαντινή Ιστορία, την Οικονομική Ιστορία της Μεσαιωνικής Ευρώπης και την Ιστορία των Σταυροφοριών. Το 2004 συμμετείχε στην επιτυχή διοργάνωση του Διεθνούς Συνεδρίου με θέμα: «Η Τέταρτη Σταυροφορία και οι επιπτώσεις της».

Κύρια αυτοτελή έργα: Constantinople and the Latins: The Foreign Policy of Andronicus II, 1282-1328 (Cambridge, MA 1972), ? Peasant Society in the Late Byzantine Empire: A social and Demographic Study (Princeton 1977), ελληνική μετάφραση: Η αγροτική κοινωνία στην ύστερη βυζαντινή εποχή (ΜΙΕΤ Αθήνα 1987, 2002) ? Mariage, amour et parent Βyzance, XI-XIII me sicles (Βραβείο της Association pour l? encouragement des ?tudes grecques en France, College de France, Paris 1992), ? Μ. Balard, A.E. Laiou, C. Otten-Froux, Les Italiens Byzance (Byzantina, Sorbonensia 9) (Παρίσι 1987), ? Angeliki E. Laiou, ed. in chief, The Economic History of Byzantium from the Seventh through the Fifteenth Centuries (Washington, D.C. 2002, 3 τόμοι, συλλογικό έργο υπό τη διεύθυνσή της, ΜΙΕΤ Αθήνα 2006). ? «Urbs Capta. The Fourth Crusade and its Consequences. La IVe Croisade et ses consequences» (Ralits Byzantines, 10) (Paris 2005).

Πηγή: ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ
http://www.sae.gr/

Βυζαντινά ναυάγια στο «Λιμάνι του Θεοδοσίου», λύνουν το αίνιγμα της αρχαίας τριήρους.
  
Η μεγαλύτερη πρόσφατη ανακάλυψη της υποβρύχιας αρχαιολογίας έγινε στη στεριά. Είναι 32 βυζαντινά πλοία του 1000 μ.Χ. που ήρθαν στο φως στο λεγόμενο «Λιμάνι του Θεοδοσίου», στο Γενί Καπί της ΚωνσταντινούποληςΣτον πυθμένα του λεγόμενου «Λιμανιού του Θεοδοσίου» (αν και θεμελιώθηκε από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο), στην ακτή της συνοικίας Γενί Καπί της Πόλης, βρέθηκαν βυθισμένα- για την ακρίβεια «φυλακισμένα» στην υγρή άμμο- τουλάχιστον είκοσι εμπορικά πλοία με όλο το ξύλινο σκαρί τους, κάποια και με τα εμπορεύματά τους.

Έχει βρει 32 πλοία στο «Λιμάνι του Θεοδοσίου», αλλά ονειρεύεται ν΄ ανακαλύψει ξανά ένα χαμένο προϊστορικό αρχαίο ναυάγιο. Βρέθηκε χθες στην Ελλάδα για το διεθνές συμπόσιο υποβρύχιας αρχαιολογίας στην Ύδρα- «ΤΑ ΝΕΑ» τον συνάντησαν στη μαρίνα Ζέας.

Ποια είναι η σημασία της ανακάλυψης του «Λιμανιού του Θεοδοσίου» στην Κωνσταντινούπολη;

Είναι τεράστια για την τοπογραφία της Κωνσταντινούπολης την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Για το λιμάνι Ελευθέριον γνωρίζουμε ότι δημιουργήθηκε εκείνη την εποχή και ενσωματώθηκε στο μεγάλο λιμάνι που διαμορφώθηκε επί Θεοδοσίου στο τέλος του 4ου μ.Χ. αιώνα.

Τα πλοία που βρέθηκαν το καλοκαίρι του 2005 βυθίστηκαν γύρω στο 1000 μ.Χ. κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας που κατέστρεψε όσα πλεούμενα βρίσκονταν μέσα στο λιμάνι. Δώδεκα πλοία τα κατέκλυσε η άμμος αμέσως και γι΄ αυτό διατηρήθηκαν σε εξαιρετικά καλή κατάσταση.

Έπειτα από αυτή την εποχή το λιμάνι έπαψε να χρησιμοποιείται από μεγάλα πλοία, αλλά έμεινε σε χρήση από ψαράδες μέχρι τον 15ο αιώνα, μέχρι την πτώση της Πόλης. Στο λιμάνι κατέληγε ένα ποτάμι που το γέμιζε με προσχώσεις, με συνέπεια να μετατοπίζεται και να πέφτει σταδιακά σε αχρησία.

Για άγνωστους λόγους ποτέ δεν έκαναν εργασίες εκβάθυνσής του. Όταν κτίσθηκε η Πόλη, τα μεγάλα φορτηγά πλοία που μετέφεραν δημητριακά από την Αίγυπτο ανέβαιναν από τα Δαρδανέλλια και ξεφόρτωναν σε σιταποθήκες.

Στις αρχές του 7ου αιώνα ξεφόρτωναν πια τα δημητριακά στο λιμάνι της Τενέδου κι από εκεί τα παραλάμβαναν μικρότερα. Τα περισσότερα πλοία που βρίσκουμε δεν είναι ποντοπόρα, αλλά για παράκτια ταξίδια. Τα μεγαλύτερα έχουν μήκος 15 μέτρων.

Ποια είναι τα σημαντικότερα ευρήματα;

Δύο ελαφρές βυζαντινές πολεμικές γαλέρες, γνωστές με το όνομα «δρόμων». Είναι μια πολύ σημαντική ανακάλυψη γιατί τα πολεμικά πλοία σπανίως διατηρούνται. Μια πολεμική γαλέρα που βρέθηκε στη Βενετία χρονολογείται στο 1300. Αυτές είναι μικρότερες βεβαίως, αλλά χρονολογούνται στο 1000 και μέχρι τώρα δεν είχαν βρεθεί αντίστοιχες.

Βέβαια είναι το πιο μικρό δείγμα αυτού του τύπου που είναι ο απόγονος της αρχαίας τριήρους, η οποία κινούνταν από τρεις σειρές κωπηλάτες, ενώ τα δικά μας έχουν δύο σειρές. Το σημαντικό είναι ότι σώθηκαν οι οπές για τα κουπιά, χάρη στις οποίες επιβεβαιώνουμε πλέον ότι η απόσταση μεταξύ των κωπηλατών ήταν 95 εκατοστά.

Βρήκαμε και τους πάγκους στους οποίους κάθονταν οι κωπηλάτες και μαζί με τη «γωνία» και την απόσταση από το σώμα του πλοίου έχουμε τις τρεις διαστάσεις της εργονομίας των κωπηλατών. Ποιο είναι το μέλλον αυτών των πλοίων;Δεν βρίσκονται τέτοια πλοία κάθε μέρα. Είναι πολύ σημαντικά και πρέπει να διασωθούν.

Τα πλοία συναρμολογούνται και μεταφέρονται τώρα σε ειδικές υγραινόμενες αποθήκες και σε μεγάλα εργαστήρια όπου θα γίνει η συντήρησή τους. Αυτή η διαδικασία απαιτεί για κάθε ένα πλοίο εργασία 5-6 ετώνίσως και περισσότερο.

Έχει δε ήδη ληφθεί η απόφαση για την ανέγερση μουσείου.

Χρυσά νομίσματα και μινωικό κυνήγι  

Ο κορυφαίος Τούρκος αρχαιολόγος Κεμάλ Πουλάκ, διευθυντής του Ινστιτούτου Ενάλιας Αρχαιολογίας του Τέξας, ανοίγει σήμερα στην Ύδρα το 16ο Διεθνές Συμπόσιο Υποβρύχιας Ναυπηγικής με ομιλία για το εκπληκτικό εύρημα στο «Λιμάνι του Θεοδοσίου», τα 32 βυζαντινά πλοία.

Συνολικά, 200 επιστήμονες από είκοσι χώρες που αναζητούν τα μυστικά της Ιστορίας στον βυθό της θάλασσας θα ανταλλάξουν πληροφορίες και εμπειρίες στο συμπόσιο. Σε μία από τις 78 επιστημονικές ανακοινώσεις, ο Χάρης Τζάλλας, πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής, θα μιλήσει για τις έρευνες που διεξάγει στην Αλεξάνδρεια το Ινστιτούτο Αλεξανδρινών Σπουδών, αναζητώντας τα ίχνη του Μαυσωλείου της Κλεοπάτρας και την ακτογραμμή της αρχαίας πόλης.

Ήδη η ελληνική αποστολή πήρε την άδεια να συνεχίσει τις έρευνες και πέραν του ιερού της Ίσιδος που εντοπίσθηκε στην Άκρα Λοχιάδος. Ο κρίκος που λείπει στην Ιστορία της αρχαίας ναυπηγικής είναι ένα μινωικό πλοίο και μια ελληνοαμερικανική αποστολή με το ωκεανογραφικό πλοίο «Αιγαίο» το αναζητά σε βάθη όπου δεν είναι δυνατόν να καταδυθεί άνθρωπος, 500- 700 μ. στα νότια της Κρήτης, έξω από τους Καλούς Λιμένες.

Προς το παρόν από το πρόγραμμα «Δανός», του οποίου ηγείται ο κορυφαίος Αμερικανός Σέλι Μπάσμαν, εντοπίστηκαν και φορτία πλοίων, αμφορείς από το βαθυσκάφος. Στο μεταξύ, κάτω από τη… μύτη των κρουαζιερόπλοιων που αγκυροβολούν στο πολυσύχναστο λιμάνι της Ρόδου ήταν σκορπισμένος ένας θησαυρός.

Κάπου 4.000 χρυσά νομίσματα και ορισμένα αργυρά τουρκικά του 18ου αιώνα ανακαλύφθηκαν σε βάθος μόλις 15 μέτρων, στο περιθώριο των ερευνών που αφορούσαν ένα άλλο σημαντικό μεσαιωνικό εύρημα: δύο πλοία, το ένα από αυτά με πλατύ πυθμένα, ίσως για τη μεταφορά αλόγων. Τα ευρήματα θα παρουσιαστούν από την αρχαιολόγο Καλλιόπη Πρέκα-Αλεξανδρή.

Ιστορίες βυζαντινής πλεύσης  

Ο δρόμων (στο «Λιμάνι του Θεοδοσίου» βρέθηκε ο αρχαιότερος) ήταν ο επικρατέστερος τύπος βυζαντινού πλοίου, με δύο σειρές κουπιών ανά πλευρά, δύο κωπηλάτες ανά κουπί και συνολικά 200 ερέτες (κωπηλάτες).

Πρωτοεμφανίστηκε τον 6ο αιώνα, επί των ναυμαχιών του Ιουστινιανού. Το μήκος του, όπως αποδεικνύεται από τα ευρήματα, ήταν 30-40 μ. Η γαλέα (ήταν τα περισσότερα από τα 32 πλοία που βρέθηκαν στο «Λιμάνι του Θεοδοσίου») ήταν μικρότερο πολεμικό πλοίο- πρόδρομος της γαλέρας μαζί με τον δρόμωνα- που εκτελούσε αποστολές ανίχνευσης ή «αγγελιαφόρου», με 60 κωπηλάτες .

Ο ουσιακός ήταν άλλος τύπος κωπήλατου πλοίου που κινούσε μια «ουσία» Ο πάμφυλος είχε 120-160 κωπηλάτες Το χελάνδιον ήταν βαρύτερος τύπος κωπήλατου πολεμικού πλοίουπρόδρομος της καραβέλας – με δύο ιστούς και ειδικές κατασκευές (ξύλινα κουβούκλια ή «ξυλόκαστρα») στην πλώρη για το περίφημο υγρόν πυρ των Βυζαντινών.

Κινούνταν από τρεις «ουσίες» (κάθε «ουσία» ήταν 108 κωπηλάτες) 95 εκατοστά απείχε κάθε κωπηλάτης στον βυζαντινό δρόμωνα, απέδειξαν τα ευρήματα της Κωνσταντινούπολης- του 10ου αιώνα.

 Το 960 ο Νικηφόρος Φωκάς εξόρμησε με 100 δρόμωνες, 200 χελάνδια και 77.000 άνδρες να υποτάξει το Εμιράτο της Κρήτης και αργότερα (το 968) την Κύπρο Μετά το 1260 έγινε προσπάθεια το Βυζάντιο να αποκτήσει νέους τύπους πλοίων, εργασία που ανατέθηκε στους Γασμούλους (Ελληνο-λατίνους) και σε μετανάστες Λάκωνες ή Τζάκωνες, οι οποίοι ήταν κυρίως ναύτες  

ΤΑ ΝΕΑ – Της Παρασκευής Κατημερτζή Πέμπτη 28 Αυγούστου 2008 

Ελ. Γλύκατζη – Αρβελέρ

Η οικογένεια Γλύκατζη και το Βυζάντιο

Στην Ελλάδα έρχεται συχνά με την ιδιότητα της ως πρ. Δ.Σ. του Εθνικού Θεάτρου και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δελφών, αλλά και για να δει τη γονική της οικογένεια αφού η συζυγική βρίσκεται στη Γαλλία όπου ζει και η ίδια.Οι γονείς της κατάγονταν από τα Μουδανιά της Προύσας (ο πατέρα της) και από την Πόλη (η μητέρα της). Όταν παντρεύτηκαν εγκαταστάθηκαν στην Ελεγμύ, εκεί που κατά την ιστορία οι βυζαντινοί αυτοκράτορες εξόριζαν τους αντιπάλους τους. “Εκεί υπάρχει κι ένα από τα ωραιότερα μοναστήρια, του Αγ. Αβερκίου, όμως σήμερα δυστυχώς είναι τελείως κατεστραμμένο. Το επισκέφθηκα πρόσφατα και έσφιξε η καρδιά μου που είδα ότι μέσα από το ελληνικό νεκροταφείο περνάει δημόσιος δρόμος” μας είπε η κ. Αρβελέρ σε μια σύντομη συνέντευξη στο “Λαό” λίγο πριν την εκδήλωση. Είναι το έκτο παιδί της οικογένειας Γλύκατζη και το μόνο που γεννήθηκε στην Αθήνα “Όλα τα άλλα μου αδέλφια (5) ήρθαν μικρά από την Μ. Ασία. Από τότε και μέχρι σήμερα μένουμε στον Βύρωνα, εκεί που περνάω κι εγώ τις ημέρες μου όταν έρχομαι στην Αθήνα και διαπιστώνω κάθε φορά πόσο έχει ακριβύνει η ζωή στην Ελλάδα.

-Η καταγωγή των γονιών σας ήταν ίσως η αιτία να στραφείτε στην βυζαντινή περίοδο της ιστορίας;

-Ναι, βεβαίως? Όταν ήμουν μικρή η μάνα μου και ο πατέρας μου  έλεγαν, παιδί μου εμείς έχουμε υποφέρει από δύο κακές γυναίκες: την πολιτική και την ιστορία. Λέω, γιατί από την ιστορία? Ε! μου απαντούσαν, οι Τούρκοι πήραν την Πόλη και μας έδιωξαν, εμείς ήμασταν εκεί”. Τους ρωτούσα πώς ήταν δυνατόν να μην γνωρίζουν ούτε λέξη τούρκικη… Όλα τα πράγματα, ελληνοπρεπή και ελληνογενή στη ζωή τους Τον παππού μου τον σκότωσαν οι Τούρκοι. Ηταν μουχτάρης στο χωριό και έβγαλε φετφά να μην παίρνουν Τούρκους και κυρίως Κούρδους ως εργάτες στα χωράφια τους οι Ελληνες, γιατί ήταν λίγο οι άτακτοι της περιοχής. Αυτοί τον εκδικήθηκαν και τον σκότωσαν ένα πρωί που έκανε βόλτα στην παραλία των Μουδανιών μαζί με τον πατέρα μου, ο οποίος στη συνέχεια παντρεύτηκε τη μάνα μου για να μην πάνε χαμένα τα κτήματα και η καλλιέργεια μεταξοσκώληκα στις γύρω περιοχές της Προύσας. Στην Αθήνα, οι γονείς μου με τα αδέλφια μου ήρθαν στη Βουλιαγμένη με δύο ψαροκάϊκα που είχε ο πατέρας μου Νικόλας.  Την ημέρα που γεννήθηκα, αυτά τα δύο ψαροκάϊκα βουλιάξανεΠαλιά σκαριά και βουλιάξανε Και μένα με φωνάζαν το γρουσούζικο Ουδέτερο πάντοτε, το μικρό και το γρουσούζικο Μετά μου είπαν κι άλλα μυστικά Ημασταν φτωχοί, τόσα παιδιά κι εγώ ήμουν το τελευταίο

Ηθελα να σε ρίξω μου έλεγε η μάνα μου αλλά ήταν μια μαμή εκεί και της είπε βρε Καλλιρρόη μπορεί αυτό το παιδί να είναι το καλύτερο που θα βγάλεις, τι πας να κάνεις; Κι έτσι βρέθηκα στη ζωή Μικρασία λοιπόν Ότι άκουγα, για την Μικρασία ήταν. Κι όταν βρέθηκα με έναν εξαιρετικό δάσκαλο στη βυζαντινολογία, τον Διονύση Ζακυνθινό και με τον Μαρινάτο τον αρχαιολόγο μου έβαλαν κι οι δύο άριστα “κεφαλονίτικα”. Συνέχισα στη Γαλλία για βυζαντινές σπουδές, παντρεύτηκα κι όλας, οπότε έμεινε εκεί? Αλλά οπωσδήποτε το “σπίτι” μου κι όλες μου οι δουλειές ήταν γύρω από τα Βυζαντινά.–

Δεν θα έπρεπε κανονικά η Ελλάδα να ήταν η χώρα που θα είχε τις καλύτερες βυζαντινές σπουδές;

Ακούστε με Πρώτα πρώτα εγώ σεμνύνομαι και υπερηφανεύομαι γιατί έχω την έδρα των πρώτων βυζαντινών σπουδών στον κόσμο που ιδρύθηκε το 1899 για τον Σαρλ Ντηλ, τον πρώτο καθηγητή βυζαντινής ιστορίας. Αυτή τη στιγμή στο Παρίσι υπάρχουν τουλάχιστον 15 έδρες βυζαντινές. Τις βυζαντινές σπουδές στην Ελλάδα τις αμέλησαν ή τις παράβλεψαν για λόγους επιστημονικά λανθασμένους. Θεωρήσαμε τον εαυτό μας απόγονο του Περικλή κατ’ ευθείαν, θεωρήσαμε το βυζάντιο ως σκοταδιστικό μόρφασμα Γιατί; Όταν δεν θέλαμε να ακούσουμε ούτε το όνομα ρωμιός? Διότι το βυζάντιο δεν είναι παρά η ρωμιοσύνη Έπρεπε να βγει ο Ρίτσος να την τραγουδήσει μετά απ’ τον Σουρή. Υπάρχει λίγο μια αντιμαχία μεταξύ αρχαιότητας και βυζαντίου στα ελληνικά πράγματα η οποία είναι τελείως βλακώδης γιατί έτσι χάνουμε τη συνέχεια. Γι’ αυτό άλλωστε πολλοί ιστορικοί αυτή τη στιγμή μιλούν για ασυνέχεια των πραγμάτων

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΛΑΟΣ» ΝΟΜΟΥ ΗΜΑΘΙΑΣ -08.11.2005 Σοφία Γκαγκούση

Αποσπάσματα  διάλεξης με ομιλητή τον κ. Φώτιο Δημητρακόπουλο , Καθηγητή Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Μονάχου και Επίκουρο Καθηγητή Μεταβυζαντινής και Νεότερης Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Το θέμα που ανέπτυξε ήταν: Βυζάντιο και Νεοελληνική Διανόηση: από την ιστορία του Νεοελληνικού Γραικυλισμού.

Ο ομιλητής δεν προσπάθησε να υπερτονίσει ένα μέρος της παραδόσεώς μας, ή να αναθεματίσει ένα άλλο. Απλά παρουσίασε τα όσα κατέγραψε κατόπιν επιστημονικής έρευνας, και τα οποία δείχνουν πώς αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν το λεγόμενο Βυζάντιο, μέρος αναπόσπαστο της Παραδόσεώς μας, οι Έλληνες Διαφωτιστές, και, γενικότερα, η νεοελληνική διανόηση.Από την συζήτηση που ακολούθησε, καθώς και από τα όσα ανέφερε ο Σεβασμιώτατος Μητρoπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κατά το κλείσιμο της διάλεξης, φάνηκε ότι αυτή η άδικη και προκατειλημμένη αντιμετώπιση δεν ήταν τυχαία, απόρροια απλής παρανόησης ή έλλειψης πληροφοριών, αλλά υπηρετούσε μια ορισμένη πολιτική, και είχε και έχει δυσμενείς συνέπειες στα εθνικά μας θέματα (εδαφική κυριαρχία, παιδεία, πολιτισμός).

Τα συμπεράσματα της έρευνάς του ο κ. Δημητρακόπουλος τα έχει δημοσιεύσει σε βιβλίο που εξέδωσε με τίτλο: ?Βυζάντιο και Νεοελληνική Διανόηση στα μέσα του 19^ουαιώνος.

Καταγράφοντας μερικά από το πλήθος των αρνητικών ερεθισμάτων που λαμβάνουμε από όλους τους χώρους – κυρίως αναφέρθηκε στον ακαδημαϊκό, επιστημονικό, εκπαιδευτικό και δημοσιογραφικό χώρο – από δικούς μας και ξένους, ακόμη και από προσωπικότητες του κύρους του Γ. Σεφέρη, παρουσίασε το τρίπτυχο της σύγχρονης ακαδημαϊκής αμφισβήτησης, με πολιτικές ή πολιτειακές προεκτάσεις: α) Μεταξύ αρχαίας Ελλάδος και ?Βυζαντίου? υπάρχει ασυνέχεια,. β) Μόνο η γραμμή των Διαφωτιστών του Κοραή έχει δικαίωμα ύπαρξης. γ) Από την εποχή των Ευαγγελίων πέρασαν 20 αιώνες ποιητικής αφωνίας.

Ως αφετηρία στην παρουσίαση της έρευνάς του πήρε τις απόψεις του Cyrril Mango, του Κ. Θ. Δημαρά και του Γ. Σεφέρη, όπου φαίνεται καθαρά η αμφισβήτηση αυτή.Πολύ αποκαλυπτικά ήταν όσα είπε για τους Νεοέλληνες Διαφωτιστές. Για τους Έλληνες Διαφωτιστές ο ελληνικός μεσαίωνας ήταν κάτι το εξωφρενικό, απαράδεκτο, όπως το παρουσίαζαν οι Ευρωπαίοι Διαφωτιστές – Βολταίρος, Μοντεσκιέ και κυρίως ο Γίβων… Μπροστά στην βαρβαρότητα του ?Βυζαντίου, έβαζαν την λαμπρότητα της Αρχαιότητας και μη μπορώντας να παρακάμψουν τον Χριστιανισμό… έφτιαξαν έναν ευσεβιστικό ηθικισμό, ηθικισμός που είναι και πιθηκισμός, διότι ο ηθικισμός αυτός είναι φαινόμενο της Δύσης….

Τα χωρία που παρέθεσε, και που καταδείχνουν την απέχθεια – την συνδυασμένη με την άγνοια ή τουλάχιστον την μονομέρεια – για κάθε τι το ρωμαίικο, πραγματικά σοκάρουν, τουλάχιστον όσους έχουν ως αυτονόητη την συνέχεια στην ιστορία του Ελληνικού Έθνους.

Μάλιστα, ιδιαίτερη σημασία για την πορεία των εθνικών μας θεμάτων – περί εδαφικής ακεραιότητος και εξωτερικής πολιτικής ο λόγος – έχουν τα χωρία που αναφέρονται στην γνώμη των Διαφωτιστών για τους Μακεδόνες. Στα χωρία αυτά οι Μακεδόνες παρουσιάζονται από τους Διαφωτιστές ως κατακτητές των Ελλήνων στην ίδια μοίρα με τους Γότθους. Επίσης, οι Ρωμηοί αποκαλούνται άθλιον γένος, και το Βυζάντιο αναμέσον χάσμα άξιον αποστροφής.

Και επί πλέον ?δεν είναι καθόλου περίεργο ότι στον 19^ο αιώνα οι πιο φανατικοί εναντίον του Βυζαντίου ήταν οι Καθηγητές της Θεολογικής Σχολής Αθηνών … .Και ποιοι αντιστέκονται σ όλα αυτά; αναρωτήθηκε ο ομιλητής. Οι περιθωριακοί, οι άνθρωποι της τέχνης… Οι λογοτέχνες ασχολήθηκαν με την ταυτότητά μας τοποθετώντας την καρδιά μας στο τρίπτυχο: Ανατολή, Ελλάδα, Ορθοδοξία?. Μία άποψη η οποία καταδεικνύεται στο βιβλίο του κ. Φ. Δημητρακόπουλου: ο Νεοελληνισμός στην λογοτεχνία?, το οποίο είναι επίσης αποτέλεσμα ερεύνης. Το φαινόμενο αυτό της αμφισβήτησης της πολιτιστικής μας, και όχι μόνο, κληρονομιάς το απέδωσε: ?σε εσκεμμένη αποσιώπηση, ηθελημένη παραχάραξη, επικίνδυνη άγνοια, πρόχειρη παραγνώριση και πλέγματα κατωτερότητος, στον ξένο ανθελληνισμό και ασυγχώρητη ελαφρότητα των δικών μας.Υποστήριξε ότι η αμφισβήτηση αυτή υπάρχει και σήμερα, εποχή ανάσχεσης του Διαφωτισμού?. Πολλές φορές τόνισε, κατά την διάρκεια της ομιλίας του, ότι το να έχει κάποιος ακαδημαϊκός διαφορετική αντίληψη από αυτήν των Ελλήνων Διαφωτιστών, ακόμη και σήμερα, συνεπάγεται κόστος και μη αναγνώριση. Η τυχόν αναγνώριση πρέπει να έχει την σφραγίδα των ξένων, ώστε να γίνει δεκτή και στην χώρα μας, τουλάχιστον στον ακαδημαϊκό κύκλο.Στην συζήτηση επίσης καταγράφτηκαν και σύγχρονα παραδείγματα παρενεργειών της γραμμής αυτής των Διαφωτιστών μέσα στον χώρο της παιδείας. ..Αναφέρθηκε η ρήση του Ιωάννη Καποδίστρια, την οποία έχει παρουσιάση ο π. Γεώργιος Μεταλληνός,: Αλλοίμονο αν πέσουμε εις χείρας των Φράγκων, και την θεώρησε ως την πραγματική αιτία της δολοφονίας του Κυβερνήτου.Την διάλεξη έκλεισε ο Σεβασμιώτατος ευχαριστώντας τον κ. Φ. Δημητρακόπουλο για την εισήγησή του, την οποία χαρακτήρισε ομολογία και μαρτυρία. Παράλληλα σημείωσε την αλήθεια ότι πολλοί περιορίζουν τα εθνικά λεγόμενα θέματα μόνο σε όσα αναφέρονται άμεσα στην εδαφική μας ακεραιότητα. Κατέκρινε την φράγκικη ?ιστορία που μας καταγράφει ως κατ ευθείαν απογόνους των αρχαίων Ελλήνων, ξεκόβοντάς μας ουσιαστικά από τους Ρωμηούς Πατέρες μας, εμάς που είμαστε Ορθόδοξοι Έλληνες, γέννημα και θρέμμα Ρωμηοί. Μάλιστα, ανέφερε σύγχρονα παραδείγματα όπου καταδεικνύεται ότι η θεωρία αυτή είναι επικίνδυνη και επιζήμια και για την πορεία των εθνικών μας θεμάτων και την χάραξη της εξωτερικής μας πολιτικής. Μίλησε, ακόμη, για την διελκυστίνδα που ζούμε στον τόπο μας μεταξύ του Δυτικού Διαφωτισμού και του Ορθοδόξου Φωτισμού και τόνισε την αλήθεια ότι η Ελληνορθόδοξη Παράδοσή μας, η οποία διαποτίζεται από τον Ορθόδοξο Φωτισμό, δεν είναι ιδεολογία, αλλά τρόπος ζωής, και έτσι πρέπει να την βιώνουμε και να την προσφέρουμε και στους Δυτικούς, οι οποίοι την αναζητούν.

Πηγή: http://www.parembasis.gr/1997/97_12_02.htm

Του ΜΙΧΑΗΛ Γ. ΜΠΟΓΙΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ Φιλολόγου

Πηγή : http://www.i-m-attikis.gr/html/gr/prosvasis/71/1.html

Άρθρο του Ι. Μ. Χατζηφώτη, Ορθοδοξία & Ελληνισμός, Τύπος της Κυριακής, 3 Ιουνίου 2001

Οι επιδράσεις του Βυζαντίου στην Ευρώπη, στους Άραβες, στους σλαβικούς λαούς, με όποιους τέλος πάντων οι Βυζαντινοί ήρθαν σε επαφή, δίνουν κατά τον καλύτερο τρόπο το μέτρο του πολιτισμού του και προσδιορίζουν την υψηλή του στάθμη.
Ακόμη και μαρξιστές ιστορικοί, όπως ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Λένινγκραντ Μ.Β. Λεφτσένκο, που με δριμύτητα επικρίνει πολλές πτυχές του κοινωνικού, πολιτικού και εκκλησιαστικού βίου του Βυζαντίου, αναγνωρίζουν τη μεγάλη πολιτιστική του προσφορά: «Φαίνεται πως δεν θα έπρεπε, γράφει, να υπάρχουν ούτε θέση ούτε χρόνος ούτε ευνοϊκή όροι για μια πνευματική ζωή με κάποια λάμψη μέσα στο Βυζάντιο του δέκατου τρίτου και δέκατου τέταρτου αιώνα, το Βυζάντιο αυτό, που σπαραζόταν από τις ασταμάτητες εσωτερικές διχόνοιες και χτυπιόταν από τις ξένες εισβολές.»
Όμως, παρά το μη ευνοϊκό αυτόν περίγυρο, το Βυζάντιο εξακολούθησε, όπως και στα πριν χρόνια, να κρατεί το ρόλο του κέντρου της πνευματικής ακτινοβολίας. Όπως και στους καλύτερους καιρούς, οι σχολές της Κωνσταντινούπολης τραβούσαν τη νεολαία όχι μόνο από τις χώρες που μιλούσαν την ελληνική γλώσσα, μα και από τις χώρες της χριστιανικής Ανατολής και ακόμη της Ιταλίας, όπου ξυπνούσε η ουμανιστική κίνηση. Η φιλολογική παραγωγή της εποχής αυτής δεν είναι κατώτερη από τη λογοτεχνική παραγωγή της προηγούμενης εποχής, αν όχι στο περιεχόμενο και στο βάθος της, το λιγότερο στην ποικιλία και την αφθονία της. Οι φιλόσοφοι, με επικεφαλής τον Γεμιστό Πλήθωνα, σχολιάζανε όπως και στα πριν χρόνια τον Αριστοτέλη και τον Πλάτωνα.
Οι ρήτορες και οι φιλόλογοι, που σπουδάζανε τα καλύτερα έργα της κλασικής αρχαιότητας, εξακολουθούσαν να έχουν πολυάριθμους μαθητές. Μια σειρά από ιστορικούς περιγράφανε στα έργα τους τα γεγονότα κατά τους τελευταίους αιώνες της Αυτοκρατορίας.
Η ποίηση άνθησε ξανά. Τέλος, οι καλές τέχνες αναπτύχθηκαν με τη σειρά τους και άφησαν μερικά μνημεία μεγάλης αξίας». Στα χρόνια των Παλαιολόγων ανάγεται και το τελευταίο νομικό έργο του Βυζαντίου, που είχε τεράστια επίδραση στα Βαλκάνια και τη Βεσσαραβία, επίδραση που κράτησε ακόμη και ως τα τελευταία τούτα χρόνια.
Πρόκειται για τη συλλογή νόμων του Θεσσαλονικιώτη νομικού και δικαστή Κωνσταντίνου Αρμενόπουλου, που είναι γνωστή με το τίτλο «Εξάβιβλο.
Υπεροχή
Ας δούμε όμως έναν  έναν ξεχωριστά τους τομείς του βυζαντινού πολιτισμού, όπως μας προσφέρονται όχι μόνο από τα μνημεία του μεσαιωνικού μας παρελθόντος αλλά και από τις τόσες επιβιώσεις του μετά την Άλωση, επιβιώσεις που όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και μακρινούς τόπους έφθασαν ως τις μέρες μας.
Και πρώτα θα αναφερθούμε στον τομέα της βυζαντινής τέχνης, που είναι από τους σημαντικότερους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η τέχνη των Βυζαντινών κατέχει περίοπτη θέση σε παγκόσμια και διαχρονική κλίμακα.
Που οφείλεται όμως η υπεροχή αυτή; Ασφαλώς στο ότι αποτελεί έκφραση της ορθοδόξου πνευματικότητας. Έχει δηλαδή βαθύτατα πνευματικό χαρακτήρα, θέτοντας σε δεύτερη μοίρα ή και περιφρονώντας την ύλη με την επίπεδη απεικόνιση, την αυστηρότητα των μορφών και το υψηλό δογματικό της περιεχόμενο. Στοιχεία που τη φέρνουν κοντά στην πιο προχωρημένη τέχνη. Μελετώντας κανείς τα έργα του Θεοφάνη του Έλληνα, του ζωγράφου που χάρισε στη βυζαντινή Ρωσία αριστουργήματα τέχνης και υπήρξε ο αρχηγέτης της βυζαντινής της σχολής, το αντιλαμβάνεται αμέσως αυτό.
Ο Δομίνικος Θεοτοκόπουλος, εξάλλου, με τις βυζαντινές καταβολές του, είναι μια ξεχωριστή περίπτωση της προσεγγίσεως αυτής, ακόμη πιο μεγαλειώδης. Με την εξάπλωση της τέχνης του στο Βορρά και στην Ανατολή, μα και στη Δύση, το Βυζάντιο απέβη ο μέγας δάσκαλος στο συγκεκριμένο τομέα. Δηλαδή, πέραν από αυτήν την καλλιτεχνική του προσφορά, έδωσε τα φώτα, ή για ν? ακριβολογήσουμε την τεχνική, σε τρεις ηπείρους: Ευρώπη, Ασία, Αφρική. Το αναγνωρίζει αυτό ο Καρλ Ροβ στην «Ιστορία του Βυζαντινού Πολιτισμού», όπου εξετάζει ακριβώς την επίδραση της βυζαντινής τέχνης στη Δύση, περιοχή με δογματικό κλίμα (της Καθολικής Εκκλησίας) διόλου κατάλληλο: «Το Βυζάντιο, παρατηρεί, ήταν ο μεσάζων ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή που μετέδωσε μερικά από τα θαύματά του στη διαμορφωμένη Δύση, τα λαμπρά χρυσοΰφαντα υφάσματα, τα πολύτιμα χρυσοχοϊκά έργα, τις επαργυρωμένες η αργυρές θύρες και τέλος την ίδια την τεχνική του.
Την επίδραση των έργων αυτών τη δείχνει η βασιλική του Μόντε Κασίνο, όπου τα συγκεντρώνει στα μέσα του 11ου αιώνα ο ηγούμενος Ντεζιντέριους. Από τα έργα αυτά διδάχτηκαν οι Δυτικοί μοναχοί την τεχνική επεξεργασία του μετάλλου, του γυαλιού και του ελεφαντοστού. Η αναγέννηση του Καρόλου δεν είναι δυνατόν να κατανοηθεί χωρίς το Βυζάντιο και οι γερμανικές σχολές της Κολονίας, του Ααχεν κ.λ.π. παίρνουν μαθήματα από αυτό.
Από την εποχή της Θεοφανώς, της συζύγου του Όθωνος Β΄, ασκούσε εδώ το Βυζάντιο μεγάλη επίδραση. Το 13ο αιώνα Έλληνες μουσικοί βρίσκονται στα μοναστήρια, Έλληνες κινούνται στην αυλή και Έλληνες αρχιτέκτονες βρίσκονται στην υπηρεσία του αυτοκράτορα. Οι μικρογραφίες και η τέχνη του σμάλτου δείχνουν ελληνική τεχνική. Κυριαρχεί ακόμη η επίδραση αυτή στη Βεστφαλία, στη Σαξονία και τη Θουριγγία, όπως αποδεικνύουν το ψαλτήρι του κόμητος Έρμαν της Θουριγγίας (1217) και το ευαγγελιστάριο του Κοσλάρ. Ακόμη η βυζαντινή αυτή επίδραση υπάρχει και στην Αγγλία και τη Γαλλία, όπως δείχνουν οι εκκλησίες της Σαρτρ και της Αμιέν και οι μικρογραφίες των ψαλτηρίων του Ουεστμίνστερ».
Ξενόπληκτο
Τα γνωρίζουν άραγε όλα αυτά οι ξενόπληκτοι συμπατριώτες μας, που ούτε το μεγαλείο της βυζαντινής μουσικής ούτε την απαράμιλλη αισθητική της βυζαντινής τέχνης μπορούν να κατανοήσουν και εξακολουθούν να αντιγράφουν τους Φράγκους, αυτούς δηλαδή τους οποίους οι Βυζαντινοί μας πρόγονοι εδίδαξαν, με αποτέλεσμα την απομάκρυνση από το ορθόδοξο δόγμα;
Και ως προς τη βυζαντινή τέχνη, είναι αλήθεια ότι η αξία της έχει αναγνωρισθεί σε διεθνές επίπεδο. Το ίδιο δυστυχώς δεν μπορούμε να πούμε και για τη βυζαντινή λογοτεχνία, παρά το γεγονός ότι με το μνημειώδες έργο του Καρόλου Κρουμπάχερ «Ιστορία της Βυζαντινής Λογοτεχνίας» τοποθετήθηκε σωστά και ακριβοδίκαια. Ένας επιπόλαιος κριτής θα το απέδιδε αυτό σε μειονεξία της βυζαντινής λογοτεχνίας απέναντι στη βυζαντινή λογοτεχνία δεν διαδόθηκε ευρύτερα είναι το γλωσσικό της ένδυμα, καθώς σήμερα η ελληνική έχει περιορισθεί στον ελλαδικό χώρο, ενώ η τέχνη, χωρίς τον περιορισμό αυτό, μιλάει αμέσως σε οποιονδήποτε ξένο. Γνωρίζοντας κανείς τα προϊόντα του βυζαντινού πνεύματος, διαπιστώνει ότι εκτός από την υμνογραφία και την ποίηση έδωσε ιστοριογραφία, επιστολογραφία, φιλολογία και βέβαια θεολογία και ακόμη, σε μικρότερη βέβαια κλίμακα, φιλοσοφία, ακόμη και θέατρο (θρησκευτικό).
Και αν δεν ισχυρισθούμε ότι το Βυζάντιο έδωσε αριστουργήματα ποιοτικού λόγου ? εμείς πιστεύουμε ότι έδωσε  κανείς δεν έχει το δικαίωμα να περιορίζει την προσφορά του στη διάσωση της κλασικής φιλολογίας και μόνο.
Γιατί οι Βυζαντινοί δημιούργησαν μια πρώτης τάξεως ποίηση που, παρά το θρησκευτικό της περίβλημα και την αυστηρή της προσήλωση στο δόγμα, είναι χυμώδης, γεμάτη λυρισμό, υποβλητικότητα και έχει να επιδείξει γλωσσικό πλούτο μοναδικό. Αν στις αρετές της αυτές προσθέσουμε τη συνέχιση της αρχαιοελληνικής παραδόσεως, την τραγική αίσθηση, την υψηλή εμπνοή και το θείο έρωτα, θα έχουμε μια σχετική «ιδέα» της ποίησης αυτής. Ο Ρωμανός ο Μελωδός, ο Ιωάννης Δαμασκηνός, ο Κοσμάς ο Μαϊουμά, ο Ιωσήφ ο υμνογράφος, ο Ανδρέας Κρήτης, ο Παύλος Σιλεντιάριος, ο Μιχαήλ Ιταλικός και άλλοι ακόμη είναι ποιητές με όλη τη βαρύτητα της λέξεως. Και βέβαια οι ανώνυμοι υμνογράφοι που με την άνωθεν φώτιση χάρισαν στη βυζαντινή ποίηση απαράμιλλους στίχους.
Ιδεώδη
Αν θέλαμε τώρα να δώσουμε έναν πυκνό χαρακτηρισμό της έξοχης ποιοτικής παραγωγής των Βυζαντινών μας προγόνων, θα λέγαμε τούτο: ότι υμνώντας υψηλές έννοιες ανεβαίνει και αυτή στη σφαίρα εκείνη του υψηλού ιδεώδους που μόνο η αληθινή πίστη χαρίζει. Διακρίνεται γι αυτό η βυζαντινή ποίηση μέσα στην παγκόσμια λογοτεχνική παραγωγή.
Στον καθηγητή Κάρολο Μητσάκη οφείλουμε μια εύστοχη παρατήρηση, με την οποία επισημαίνεται το τρίπτυχο της μεγάλης καλλιτεχνικής προσφοράς του Βυζαντίου: «Εάν ήθελε κανείς να συνοψίσει την «προσωπική» προσφορά του Βυζαντίου στον παγκόσμιο πολιτισμό, θα ξεχώριζε τρεις κυρίως εκφράσεις του βυζαντινού πνεύματος, που δεν είναι απλή σύμπτωση ότι όλες τους σχετίζονται άμεσα με τη θρησκευτική ζωή: τις εκκλησίες, τις αγιογραφίες που κοσμούν τους τοίχους των εκκλησιών και τους ύμνους που ψάλλονται μέσα στην κατανυκτική ατμόσφαιρα των εκκλησιών αυτών».
«Γνωρίζοντας κανείς τα προϊόντα του βυζαντινού πνεύματος, διαπιστώνει ότι εκτός από την υμνογραφία και την ποίηση έδωσε ιστοριογραφία, επιστολογραφία, φιλολογία και βέβαια θεολογία και ακόμη, σε μικρότερη βέβαια κλίμακα, φιλοσοφία, ακόμη και θέατρο».