θεολογική ερμηνεία του γεγονότος

Στο γεγονός της μεταμόρφωσης έχουμε τα έξης ενδιαφέροντα στοιχεία για μια ουσιαστική θεολογική προσέγγιση. Καταρχήν έχουμε την εμφάνιση του Μωϋσή και του Ηλία, δύο προσώπων της ιερής ιστορίας του Ισραήλ που συνδέονται άμεσα με την έλευση και την εμφάνιση του Μεσσία. Ο χαρακτήρας του γεγονότος, επομένως, είναι σαφώς μεσσιανολογικός και άρα η όλη ευαγγελική διήγηση είναι καθαρά χριστοκεντρική . Με άλλα λόγια έρχεται να φωτίσει το μυστήριο του προσώπου του Ιησού Χριστού και να δώσει σαφή απάντηση στο ιστορικό ερώτημα «τις γαρ ούτος έστιν ;».

Ο Ιησούς δεν είναι μόνο ιστορικό πρόσωπο, που γεννάται σε κάποιο συγκεκριμένο χώρο και χρόνο, «εν Βηθλεέμ της Ιουδαίας και εν ημέραις Ηρώδου τον Μεγάλου», που γενεαλογείται ως μέλος κάποιας συγκεκριμένης οικογένειας της φυλής και του γένους Δαβίδ, αλλά είναι και ο αναμενόμενος δια μέσου των αιώνων Χριστός του Κυρίου που θα έρθει για τη σωτηρία της ανθρωπότητας. Αυτή δε η έλευση του θα επιβεβαιωθεί, κατά την παράδοση, από την παρουσία των αποκαλυπτικών προσώπων του Μωϋσή και του Ηλία.

Η παρουσία δε αυτή του Μωϋσή και του Ηλία έχει μια βαθιά παράδοση στην εσχατολογία και τη μεσσιανολογία του Ισραήλ. Όπως και η εμφάνιση, κατά μια άλλη παράλληλη παράδοση, του Μωϋσή και του Ενώχ. Τα πρόσωπα αυτά αποτελούν την εγγύηση και την επιβεβαίωση μιας αληθινής μεσσιανικής παρουσίας αλλά και θεοφάνειας . Και δεν επιβεβαιώνουν μόνο την παρουσία του Μεσσία -Χριστού στο ιστορικό παρόν, αλλά τα ίδια τα πρόσωπα αυτά υπάρχει παράδοση ότι θα συνοδεύσουν τον Χριστό και κατά τη δευτέρα και ένδοξη εσχατολογική παρουσία. Γι’ αυτό ακριβώς και το γεγονός της μεταμόρφωσης αποτελεί πρόγευση και προμήνυμα και της ένδοξης δευτέρας παρουσίας. Έτσι στο γεγονός αυτό έχουμε την ιστορία της μεταμόρφωσης, αλλά και την προοπτική της εσχατολογικής εξέλιξης και πλήρωσης.

Το δεύτερο ενδιαφέρον στοιχείο της μεταμόρφωσης είναι η εμφάνιση και η παρουσία του ακτίστου φωτός. Το φως της μεταμόρφωσης περιβάλλει κατά κύριο λόγο τον Ιησού Χριστό και κατ’ επέκταση τους μαθητές, τον κόσμο όλο και όλη την κτίση. Διερωτάται βέβαια κανείς τι είδους φως είναι αυτό και ποια η σημασία του. Μήπως πρόκειται για μια απλή ανταύγεια ακτίνων του ηλίου που φωτίζουν τα πράγματα και λαμπρύνουν τα αντικείμενα, ή πρόκειται για κάποιο άλλο «φως», άλλης φύσεως και άλλης ποιότητας; Το ερώτημα αυτό που τίθεται από πολλούς απαιτεί όχι μόνο ιστορική προσέγγιση αλλά και θεολογική διερεύνηση.

Η πατερική ερμηνευτική θεολογία κάνει ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις. Ειδικότερα ο Μέγας Βασίλειος στο έργο του «Εξαήμερος», σχολιάζοντας τα γεγονότα της αρχικής δημιουργίας, ομιλεί σε κάποιο σημείο για ένα πρωταρχικό «φως» της πρώτης ημέρας. Αυτό το «φως» το αποκαλεί «φως καθαρότατον », «ειλικρινές» και « άϋλον ».

Το διακρίνει δε με κάθε σαφήνεια από το γνωστό μας φως του ηλίου και της σελήνης και αφήνει να νοηθεί ότι μάλλον πρόκειται για κάποιο «άκτιστο» φως που να δηλώνει την παρουσία του δημιουργού Θεού. Πολύ αργότερα, ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς θα μιλήσει και αυτός πάλι με μεγάλη σαφήνεια για την ύπαρξη ενός « ακτίστου φωτός» και θα το διακρίνει από κάθε κτιστό και υλικής φύσεως φως. Το κτιστό ανήκει στη δημιουργία και στον κόσμο μας, το άκτιστο ανήκει στο θεό και στην παρουσία του. Το ένα είναι υλικό και θαμπό, το άλλο είναι « άϋλο » και «καθαρότατο». Επομένως, η θεολογία του αγίου Γρηγορίου συναντάται με την ερμηνεία του Μεγάλου Βασιλείου και μπορεί να θεωρηθεί ως προηγούμενο για μας για την κατανόηση του φωτός της μεταμόρφωσης και του φωτός του κενού τάφου και της ανάστασης. Αυτό το ίδιο φως πληροί την πνευματική μας πορεία και μεταμορφώνει τις υπάρξεις μας. Υπ’ αυτή την έννοια το φως της μεταμόρφωσης του σημερινού ευαγγελικού αναγνώσματος επιδέχεται βαθιά θεολογική προσέγγιση και δεν μας επιτρέπει μονοσήμαντες και αφελείς ερμηνείες.

Η πνευματική προοπτική της Μεταμόρφωσης

Η μεταμόρφωση, πέρα από ιστορικό γεγονός με βαθύτατη θεολογική σημασία, προβάλλεται και ως πρόταση για εμπειρία ζωής. Η εμπειρία αυτή δεν πρέπει να συσχετίζεται μόνο με το πρόσωπο του μεταμορφωθέντος Χριστού, αλλά να αναφέρεται και στην προσωπική ζωή όλων μας. Η θεία εμπειρία αποτελεί τον τύπο και το σταθερό σημείο αναφοράς για μας. Ακριβώς, όπως η εμπειρία αυτή, καθαρά πνευματικής φύσεως, χαρακτήρισε αρχικά τους μαθητές του Κυρίου και στη συνέχεια όλο το λαό που παρίσταται στο θαύμα, ως συνέχεια και επακόλουθο του γεγονότος της μεταμόρφωσης.

Ο Χριστός με τη μεταμόρφωση έδειξε στον κόσμο το αληθινό του πρόσωπο και το μυστήριο της παρουσίας του. Δεν είναι μόνο άνθρωπος, είναι και Θεός. Προσέλαβε την κτισ τή ανθρώπινη φύση. Όμως στη μεταμόρφωση φάνηκε και η άκτιστη θεία λαμπρότητα και δόξα του. Στον κόσμο μας παρουσιάσθηκε ως ανθρώπινη και θεία παρουσία. Η προαιώνια θεία φύση του εισέρχεται στον κόσμο και ενανθρωπίζεται . Το άκτιστο συναντά και προσλαμβάνει τον κτιστό άνθρωπο και τον θεώνει . Αυτό είναι ένα αρχικό αλλά βαθύτατα ουσιαστικό στοιχείο του γεγονότος της μεταμόρφωσης.

Ως συνέπεια αυτού του γεγονότος έχουμε και τη συγκλονιστική εμπειρία των μαθητών του Κυρίου. Και η εμπειρία αυτή δεν ήταν τυχαία. Η συγκλονιστική εντύπωση τους και η ελκτικότητα του γεγονότος ήταν τόσο ισχυρή που εκφράζουν αμέσως την επιθυμία τους η εμπειρία αυτή να είναι διαρκείας και να τους συνοδεύσει σε όλη τους τη ζωή. Αυτό ακριβώς εκφράζει η πρόταση τους να φτιάξουν σκηνές και να παραμείνουν στο Θαβώρ, βιώνοντας αδιάκοπα την εμπειρία της μεταμόρφωσης. Δεν γνωρίζουμε επακριβώς το περιεχόμενο αυτής της εμπειρίας τους. Ο Ευαγγελιστής δεν μας περιγράφει δυστυχώς τι εσήμαινε για τους μαθητές η κορυφαία εκείνη στιγμή της μεταμόρφωσης του Κυρίου. Αυτό όμως που γνωρίζουμε είναι η αρχική συγκλονιστική τους εντύπωση και ότι οι ίδιοι άρχισαν να γεύονται τους εσχατολογικούς καρπούς της μεταμόρφωσης στην προσωπική τους ζωή.

Η μεταμόρφωση, επομένως, στην πνευματική διάσταση δεν πρέπει να ερμηνεύεται και να κατανοείται ως ατομικό γεγονός, που άφορα μόνο στο πρόσωπο του Ιησού . Και ούτε ακόμη περιοριστικά και επιλεκτικά, ωσάν να αναφέρεται μόνο σε τρεις εκλεκτούς μαθητές και σε δύο

αποκαλυπτικές μορφές του παρελθόντος. Είναι ένα γεγονός καθολικής σημασίας. Αρχικά ξεκινάει από τον Κύριο, συνεπαίρνει στη συνέχεια τους τρεις μαθητές, προεκτείνεται προς τους Δώδεκα και δι’ αυτών φτάνει σε όλο τον κόσμο και σε όλη την κτίση. Έτσι, κατά συνέπεια, δικαιούμαστε να ομιλούμε για τη μεταμόρφωση του ανθρώπου και του κόσμου, της φύσης και της κτίσης, για τη μεταμόρφωση όλης της δημιουργίας, είτε υλικής είτε πνευματικής.

Σχέση της Μεταμόρφωσης με το θαύμα

Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος σχετίζει το γεγονός της μεταμόρφωσης με το θαύμα της θεραπείας ενός υιού που «σεληνιάζεται και κακώς πάσχει». Ενώ οι τρεις μαθητές επιμένουν για μια μόνιμη κατοίκηση στο Θαβώρ και ουσιαστικά για «ιδιοποίηση» του γεγονότος της μεταμόρφωσης, ο μεταμορφωθείς Κύριος τους λέει ότι πρέπει να κατέβουν κάτω στην κοιλάδα, όπου οι υπόλοιποι μαθητές και ο λαός. Εκεί κάτω όλοι αναμένουν όχι μόνο ν’ ακούσουν το κήρυγμα από τον Διδάσκαλο, αλλά και να γευθούν τους θαβώριους καρπούς της μεταμόρφωσης.

Γνωρίζουμε από τη σχετική ευαγγελική διήγηση, ότι κατά τη διάρκεια του γεγονότος της μεταμόρφωσης ένας πατέρας έχει μεταφέρει τον άρρωστο γιο του και οι μαθητές προσπαθούν να τον θεραπεύσουν χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Όλοι και όλα βρίσκονται σε αδιέξοδο. Η πίστη παραμένει ανενεργός, η δύναμη των μαθητών δεν είναι αποτελεσματική και το θαύμα δεν τελεσιουργείται . Και αυτό οφείλεται στο γεγονός της «απουσίας» του Κυρίου, αφού «άνευ αυτού ου δύνασθε ποιήσαι ουδέν». Η μεταμόρφωση δεν είναι μια μαγική λέξη, αλλά ενεργός δύναμη πίστεως που τελεσιουργεί το θαύμα.

Ένας μεγάλος ζωγράφος της Αναγέννησης έχει ζωγραφίσει τον πίνακα της μεταμόρφωσης σε δύο εντυπωσιακά πλάνα. Στο επάνω μέρος με χρώματα ζωηρά και φωτεινά παρουσιάζεται ο κόσμος της μεταμόρφωσης. Στο κάτω πλάνο βρίσκεται η κοιλάδα του κλαυθμώνος , η οδυνηρή και αδιέξοδη ζωή των ανθρώπων. Ένας κόσμος χωρίς φως και ελπίδα. Ο επάνω κόσμος φωτεινός, ο κάτω σκοτεινός. Ο κόσμος του Ιησού και της μεταμόρφωσης από το ένα μέρος και από το άλλο ο κόσμος ο δικός μας, της παραμόρφωσης και της ασθένειας. Οι δύο αυτοί κόσμοι, κατά την ευαγγελική περικοπή, πρέπει να γίνουν ένας. Και κρίκος σύνδεσης των δύο αυτών κόσμων είναι ο ενανθρωπήσας και μεταμορφωθείς Κύριος. Αυτός ενοποιεί τον Θεό και τον άνθρωπο, τον ουρανό και τη γη. Το θαύμα τελεσιουργείται μόνο κάτω από το φως της μεταμόρφωσης.

Σ’ αυτή την προσέγγιση για την κατανόηση της μεταμόρφωσης ως λειτουργίας ζωής και για την πραγματοποίηση του θαύματος στην προσωπική μας πορεία, έχουμε τα εξής πνευματικής φύσεως στοιχεία. Μεταμόρφωση σημαίνει μετάνοια και αλλαγή πορείας. Σημαίνει ανάβαση στο Θαβώρ και κοινωνία μετά του Ιησού. Η μεταμόρφωση συνδέεται άμεσα και ουσιαστικά με την παρουσία του Κυρίου. Το ίδιο συμβαίνει και με το θαύμα, που έρχεται ως επακόλουθο της μεταμόρφωσης. Το θαύμα δεν τελεσιουργείται απόντος του Χριστού. Για να πραγματοποιηθεί το θαύμα ανάγκη είναι το γεγονός της μεταμόρφωσης να μεταφερθεί από το θαβώριο ύφος στην ιστορική πραγματικότητα της ζωής των ανθρώπων. Κατανοείται, έτσι, γιατί ο Κύριος καλεί τους μαθητές να κατέβουν και να πορευθούν προς το λαό, ενώ οι μαθητές επιμένουν να κατασκηνώσουν εκεί ψηλά σε μια εξωιστορική πραγματικότητα. Μόνο όταν εισέλθει στην ιστορία και κοινωνήσει με τους ανθρώπους ο μεταμορφωθείς Χριστός τότε συντελείται το θαύμα.

Το θαύμα επιφέρει την ίαση και τη θεραπεία, στην ουσία όμως είναι γεγονός μεταλλαγής και μεταμόρφωσης. Το θαύμα είναι η αποκατάσταση στο «κατά φύσιν ». Η υγεία και η αρετή είναι το κατά φύσιν του ανθρώπου. Η ασθένεια και η αμαρτία είναι το «παρά φύσιν ». Η φθορά και ο θάνατος είναι έξω από τη φύση της δημιουργίας. Το θαύμα ουσιαστικά συνιστά τη φύση της ζωής. Ζωή κατά κυριολεξία είναι υγεία, μα πάνω από όλα είναι κάλλος και ωραιότητα. Αυτό ακριβώς πραγματοποιείται και με τη μεταμόρφωση. Η μεταμόρφωση είναι λάθος να κατανοείται μόνο ως γεγονός υπερφυσικό και κατ’ επέκταση ως ανέφικτο για την παρούσα ιστορική μας ζωή. Η μεταμόρφωση είναι κατ’ ουσίαν λειτουργία ζωής και πραγματώνεται διαρκώς στο παρόν και στη ζωή, όπως ακριβώς φανερώθηκε με τη μεταμόρφωση του Κυρίου στο όρος Θαβώρ.

Κείμενα:Γεωργίου Πατρώνου-π.Δ.Α

ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΥΣΕΒΕΙΑΣ

Ο Απόστολος Βαρνάβας ήταν Κύπριος, ιουδαϊκής καταγωγής και από τη φυλή του Λευΐ. Ανήκε στον ευρύτερο κύκλο των «Εβδομήκοντα» μαθητών και κατείχε εξέχουσα θέση στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων. Αποκαλούνταν «υιός παρακλήσεως», επειδή είχε την ικανότητα να στηρίζει αποτελεσματικά τους νεοφώτιστους στην εκκλησιαστική κοινότητα. Είναι εκείνος που έπεισε τους χριστιανούς των Ιεροσολύμων να δεχθούν στους κόλπους τους τον Παύλο, καθώς δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι ο πιο απηνής διώκτης τους είχε μεταστραφεί στη δική τους πίστη.

Αφού διέδωσε το Χριστιανισμό στην Αντιόχεια και τη Σελεύκεια, φλεγόταν από επιθυμία να κηρύξει στην πατρίδα του. Στην επιθυμία του αυτή βρήκε πρόθυμο συνεργάτη τον Απόστολο Παύλο και οι δυο τους μαζί με τον άγ. Μάρκο, ανεψιό του Βαρνάβα, κήρυξαν σε όλο το νησί. Μάλιστα, κατάφεραν να προσελκύσουν στη νέα πίστη μέχρι και το Ρωμαίο ανθύπατο Σέργιο Παύλο στην Πάφο. Το γεγονός αυτό στάθηκε οπωσδήποτε καθοριστικό στην πρόσληψη του ευαγγελικού μηνύματος τόσο από τους Κύπριους όσο και από τη ρωμαϊκή διοίκηση γενικότερα. Οι Απόστολοι τιμώρησαν στην ίδια περιοδεία και τον Ιουδαίο ψευδοπροφήτη και μάγο Ελίμα (Βαριησού). Υπολογίζεται δε, ότι η περιοδεία αυτή συντελέστηκε μεταξύ των ετών 45-46. Στη συνέχεια, συνόδευσε τον Απ. Παύλο στη διάδοση του χριστιανικού κηρύγματος στη Μ. Ασία, σε μια ταραχώδη περιοδεία, που δημιούργησε μεγάλες αναστατώσεις στις ιουδαϊκές κοινότητες της περιοχής, αλλά προσέλκυσε επίσης και πολλούς εθνικούς στο Χριστιανισμό .

Ο Βαρνάβας μαζί με το Μάρκο επέστρεψαν αργότερα σε μια δεύτερη περιοδεία στο νησί. Είχε προηγηθεί διαφωνία του Βαρνάβα με τον Παύλο, καθώς ο δεύτερος δεν ήθελε να πάρουν μαζί τους το Μάρκο, επειδή κατά την πρώτη περιοδεία τους, τους είχε εγκαταλείψει, για να επιστρέψει στα Ιεροσόλυμα… Σ’ αυτήν οργάνωσε περισσότερο τις χριστιανικές κοινότητες που είχαν δημιουργηθεί, αλλά και υπέστη διώξεις από την ιουδαϊκή κοινότητα της νήσου. Τελικά το σώμα του υπέκυψε κατά τη διάρκεια λιθοβολισμού, στην πόλη της Σαλαμίνας, περί το έτος 57. Η παράδοση λέει ότι τον έθαψε ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Μάρκος, μαζί με ένα αντίγραφο τουΚατά Ματθαίον Ευαγγελίου, το οποίο έφερε πάντοτε μαζί του. Η ανακάλυψη του τάφου του έγινε από τον αρχιεπίσκοπο Κύπρου Ανθέμιο, στα χρόνια του αυτοκράτορα Ζήνωνα (474-491) και το γεγονός πήρε μεγάλη δημοσιότητα.

Ο σπόρος που έριξαν ρίζωσε γερά, αφού δεν εμφανίστηκαν αργότερα ιδιαίτερες αιρετικές διδασκαλίες που να ταλάνισαν τη νεοσύστατη χριστιανική κοινότητα, ενώ απεναντίας η μεγαλόνησος έδωσε στην Εκκλησία πλήθος μαρτύρων και αγίων, αλλά και μεγάλων και σημαντικών μοναστικών κέντρων.

http://www.pemptousia.gr

Λίγα χιλιόμετρα πριν φτάσουμε στη μεγάλη κωμόπολη Γιαλούσα (Αιγιαλούσα), σε απλόχωρο κάμπο βρίσκουμε το χωριό Λυθράγκωμη (Ερυθρά Κώμη) με τ’ αρχαιοχτισμένα του αργροτικά σπιτάκια και τα πράσινα λιβάδια του.

Σ’ ένα περίγυρο από κελλιά ερειπωμένα παλιού μοναστηριού και μερικά χαμόσπιτα κατοικημένα από γεωργούς φαντάζει όμορφα, με την καλλίγραμμη κορμοστασιά της, μια από τις ωραιότερες εκκλησίες της Κύπρου, η Παναγία η Κανακαριά ή Κανακαρκά, τρίκλιτη βασιλική με τρούλλο και με νάρθηκα τρουλλωτό, χρονολογούμενη από την εποχή των Εικονομάχων.

Ένα μυστικόπαθο αχνόφωτο τυλίγει στη διάφανη αχλή του το εσωτερικό της εκκλησίας όπου ξεχωρίζουν λίγες ξεφτισμένες τοιχογραφίες του Ιζ αιώνα μαζί με υπολείμματα από μαρμάρινες κολόνες και κιονόκρανα κορινθιακού ρυθμού εντοιχισμένα στον δυτικό νάρθηκα.

Απ΄αυτές τις περίφημες άλλοτε νωπογραφίες λίγα ίχνη σώζονται από τη Γέννηση του Χριστού, όπου βλέπουμε την Παναγία γερμένη στο σπήλαιο ύστερα απ΄τον τοκετό, με το θεϊκό της βρέφος, φασκιωμένο μέσα στο λίκνο του, να το φωτίζει το άστρο της Βηθλεέμ, ενώ δύο μάγοι, καβάλα σε άσπρα άλογα, παραστέκουν εκεί κοντά.

Θαυμαστές ακόμη θα ήταν – καθώς διαφαίνεται μέσα απ΄τα ξεφτίδια του τοίχου – οι τοιχογραφίες στον μικρό τρούλλο του Ιερού.

Όμως αυτό που θεωρείται σαν το πολυτιμότερο στολίδι μέσα στο χαριτωμένο τούτο παιλαιοβυζαντινό μνημείο είναι το εξαίσιο μωσαϊκό στην αψίδα του Ιερού με την Πλατυτέρα σε τύπο «Ένθρονου Οδηγητρίας». Η Παναγία κρατεί τον μικρόν Ιησού λευκοφορεμένον στην αγκαλιά της, έχοντας τους δύο αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ δεξιά και αριστερά, δυστυχώς σκεπασμένους, όπως και ένα μέρος της Παναγίας, από πλατιές επιφάνειες ασβεστοκονίαμα, γιατί το περισσότερο μέρος του εξαίσιου αυτού σε χρυσοποίκιλτες αποχρώσεις μωσαϊκού, με την κεντρική του σύνθεση και τα διακοσμητικά κυκλικά «σταθάρια» (médaillons) που πλαισιώνουν τις προτομές των Δώδεκα Αποστόλων στη μεγάλη του αψίδα, είναι μισοκαταστραμμένο. Με υψομένο το βλέμμα προς το λαμπρό αυτό υπόλειμμα της παλαιοβυζαντινής ψηφιδωτής τέχνης νιώθουμε ν’ ανεβαίνει στα χείλη μας το θλιβερό επιφώνημα: «Κρίμα!

Από τον τρούλλο του ναού, καθώς μου διηγούνται οι χωρικοί, κρεμόταν άλλοτε ένας βαρύτιμος χάλκινος πολυέλαιος χρονολογούμενος από εξακόσια χρόνια, σε σχήμα αετού που κρατούσε σφαίρα με διάφορες ανάγλυφες παραστάσεις και που συμβόλιζαν την «επτάφωτον λυχνίαν της ιουδαϊκής λατρείας».

Το θαυμάσιο αυτό κειμήλιο, δώρο ίσως στην εκκλησία κάποιου ευλαβικού βυζαντινού άρχοντα, αρπάχτηκε μαζί με άλλα πολύτιμα σκεύη του ναού πάνω στις βαρβαρικές επιδρομές που πλάκωσαν το μεγαλονήσι και το λεηλάτησαν.Ο ακαδημαϊκός βυζαντινολόγος κ. Γ. Σωτηρίου στα «Βυζαντινά Μνημεία της Κύπρου» (έκδ. Ακαδημίας Αθηνών, σ. 31 και πιν. 32 και 33) μας λέει: «Ο αρχικός ναός ήτο μία μονόκλιτος βασιλική η οποία αργότερον έγινε τρίκλιτος μετά τρούλλου». Όσο για το ψηφιδωτό της κόγχης του Ιερού ο κ. Σωτηρίου δημοσίευσε μόνο την εικόνα του στο παραπάνω αναφερόμενο βιβλίο του (πιν. 61 β). Γι’ αυτό το ψηφιδωτό πρώτος εδημοσίευσε ο Wulff, διάσημος γερμανός βυζαντινολόγος, στην «Παλαιοχριστιανική και Βυζαντινή Τέχνη» του (εικ. 369, σελ. 432), συνοδεύοντάς το με την ακόλουθη περιγραφή: «Η Θεοτόκος εικονίζεται έχοντας προς στο στήθος της καθιστό το παιδίον Ιησούν, που κρατεί με τα δυό του χέρια «ειλητόν κύλινδρον» (τυλιγμένο χαρτί). Παρ’ όλη τη μεγάλη καταστροφή του ψηφιδωτού, που εφείσθηκε μόνο το παιδί, μπορεί κανείς καθαρά να διακρίνει ότι η Μαρία, που φορεί το κόκκινο «μαφόριον» (κάλυμμα από κεφαλής), είχε τοποθετήσει και τα δυό χέρια της στα γόνατα του παιδιού, και προπάντων ότι ο θρόνος της στέκει πάνω στη σφαίρα του κόσμου περιβαλλόμενος από κυανή ελλειψοειδή «δόξαν» (Mandoria) που έχει τα χρώματα του ουράνιου τόξου. Ένας τόσο ισχυρός τονισμός του θεϊκού της αξιώματος δεν παρουσιάζεται σε άλλα παρόμοια δείγματα. Και εδώ επίσης η Παναγία συνοδεύεται από δυό αγγέλους από τους οποίους μόνον ένας διατηρήθηκε κατά το ήμισυ, ντυμένος με γαλάζιο ιμάτιο πάνω από λευκό χιτώνα. Αυτός ο άγγελος κρατούσε σκήπτρο στο κατεστραμμένο αριστερό του χέρι. Με τη μετωπική του στάση υποτάσσεται στην τέλεια «εικονική» αντίληψη της όλης συνθέσεως, που μας κάνει να διαβλέψουμε σ’ αυτήν ένα έργο της μεταγενέστερης συριακής ζωγραφικής δηλ. της επηρεασμένης κιόλας από τη βυζαντινή τεχνοτροπία του ζ’ αν όχι των αρχών του Ζ’ μ.Χ. αιώνα. Τη Συρία άλλωστε μαρτυρά και ο ανατολικός χαρακτήρας της κεφαλής του παιδιού…»

Ο Θρύλος της Κανακαριάς

Για την επονομασία της Κανακαριάς λένε πως ίσως να προέρχεται από κανένα βυζαντινό πατρίκιο ή δούκα λεγόμενον Κανακάρη, που ήταν ο πρώτος κτίτορας του ναού της. Όμως η κυριότερη παράδοση που έχει επικρατήσει στον κυπριακό λαό είναι η ακόλουθη, όπως μου τη διηγήθηκε ο ογδοντάχρονος Παπανικόλας Λιασής, ιερέας του ναού πριν από πενήντα χρόνια: Όταν τον παλιό καιρό περνούσε από κει ένας οθωμανός Αράπης και είδε την εικόνα της Παναγίας, εντοιχισμένη στο εξωτερικό ανώφλι της εκκλησίας, αγρίεψε και είπε φουρκισμένος: «Για δες τους γκιαούριδες που προσκυνούν τες ζωγραφκιές!» Κι αμέσως βγάζει το βέλος του και σημαδεύει την αγία εικόνα. Ζεστό αίμα ξεπήδησε ξαφνικά από την πληγή της Θεομάνας κ’ εχύθηκε, φλόγινο αυλάκι, πάνω στον βέβηλο, βάφοντας κατακόκκινα όχι μόνο το βέλος και τα χέρια του αλλά και ολόκληρο το σώμα και το πρόσωπό του. Σαν τρελός άρχισε να τρέχει προς την πηγή με το αγίασμα, για να πλυθεί, φωνάζοντας «κάν, καν!», που σημαίνει στην τουρκική γλώσσα «αίματα! αίματα!», κι απ’ το φόβο του ξεψύχησε σ’ αυτή τη θέση. Η λαϊκή παράδοση, που στηρίζεται σ’ αυτό τα θαύμα της Παναγίας και που εξηγεί ότι από το «καν» του Αράπη έλαβε η εκκλησία την προσωνυμία Κανακαρία, πιστεύει πως το φάντασμά του παρουσιάζεται από καιρό σε καιρό στους χωρικούς εκεί όπου ο βέβηλος βρήκε το θάνατο τιμωρημένος από τη Μεγαλόχαρη για το ανοσιούργημά του, που έμεινε αλησμόνητο στη μνήμη του λαού.

Καθώς αργότερα εδιάβασα κάπου, το θαύμα της Κανακαριάς αναφέρεται από τον Δαμασκηνό, τον θεσσαλονικέα οσιοδιάκονο και στουδίτη που έζησε τον Ιζ’ αιώνα, σε σύγγραμμά του («Θησαυρός», ΚΕ’ Λόγοι, σελ. 406.) και με τον τίτλο «Διήγησις κοινή γλώσση περί αγίων εικόνων, διαλαμβάνουσα πόθεν ήρξατο ο διωγμός αυτών και τίνες οι διώκται…» κτλ. με αυτά τα λόγια «Και εις την Νήσον Κύπρον ήτον ποτέ Ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου·  έξω δε του ναού επάνωθεν της πόρτας ήτον μία εικών της αυτής Παναγίας ζωγραφισμένη με ψηφίδας, είχε δε σχήμα ότι η μεν Παναγία, εκάθετο εις θρόνον και εκράτει τον Χριστόν ως βρέφος εις τα γόνατά της· δύο Άγγελοι εστέκοντο  από τα δύο μέρη της μετά φόβου πολλού. Μίαν γουν των ημερών επέρασεν απ΄εκεί Αράπης πηγαινάμενος εις το σπίτι του και, ως είχεν τον Διάβολον μέσα του, του αφάνη καλόν και ετόξευσεν την Παναγίαν εις το δεξιόν γόνατον και παρευθύς, ώ του θάυματος! Δια να δείξη η Παναγία την ενέργειάν της εικόνος, αίμα εχύθη περισσόν από την πληγήν και έσταξεν εις την γην. Ο δε Αράπης, ως είδε το θαύμα, τρέμοντας και φεύγοντας δια να υπάγει εις το σπίτι του εξεψύχησεν εις την στράταν.»

Πηγή: Από το βιβλίο της Αθηνάς Ταρσούλη «ΚΥΠΡΟΣ», τόμος Β’, 1963- NOCTOC – vatopaidi

Ιερομ. Παύλος (Βενέδικτος) Εγγλεζάκης

Β’

Όλα τα πιο πάνω φαίνονται κοινή λογική, δεν είχαν όμως μέχρι τώρα γίνει αντιληπτά από κανένα, και ούτε εγώ θα τα επρόσεχα, αν, σχεδόν τυχαία, δεν ανακάλυπτα σ’ ένα χειρόγραφο της Ρώμης ποιά ήταν επιτέλους η Νέα Ιουστινιανούπολις, άγνωστη σε όλους τους ιστορικούς, βυζαντινούς και νεωτέρους, μέχρι σήμερα. Το ότι όλα εμφανίζονται τόσο λογικά και στην θέση τους, είναι για μένα απόδειξη της αλήθειας τους. Η πραγματικότητα είναι συνήθως απλή, γι’ αυτό και διαφεύγει την προσοχή.

Εξετάζοντας πρόσφατα τον ύπ’ άριθ. F10 κώδικα της Βαλλικελλανής Βιβλιοθήκης της Ρώμης (άριθ. 79 στον Β’ τόμο του καταλόγου του Ε. Μαρτίνι) – ένα περγαμηνό χειρόγραφο του πρώτου μισού του Γ΄ αιώνα που παραδίδει την κανονική Συναγωγή εις ΙΔ’ τίτλους – εδιάβασα στο περιθώριο της σελίδας που περιέχει τον ΛΘ’ κανόνα της εν Τρούλλω Συνόδου, ο οποίος αναφέρει χωρίς άλλο προσδιορισμό την Νέα Ιουστινιανούπολη, το εξής σημαντικότατο πλέον σχόλιο: «Την νύν εν Κυζίκω Αρτάκην καλουμένην».

Η οδός προς την ιστορική ερμηνεία διανοιγόταν, για μία ακόμη φορά, από την γεωγραφία. Καθυστερημένα στην περίπτωση αυτή, οφείλω να πώ, αφού, καθώς έπειτα βρήκα, το σχόλιο του βαλλικελλανού κώδικα είχε εκδοθεί, χωρίς κανένα υπομνηματισμό αλλά στην σειρά μέσα σ’ εκατοντάδες άλλα, από το 1905 ήδη στην Πετρούπολη, σε ένα δυσεύρετο τευχίδιο, το οποίο ο Β.Ν. Μπενεσέβιτς εκυκλοφόρησε ως ξεχωριστό συμπλήρωμα της εκδόσεως της παλαιοσλαβικής μεταφράσεως της Συναγωγής εις ΙΑ’ τίτλους, που είχε δώσει το ίδιο εκείνο έτος (σελ. 45, σχόλιο 392).

Η βιβλιογραφία για την Αρτάκη (τουρκ. Έρντέκ) δεν είναι σχετικά, μεγάλη. Η πόλη είναι κτισμένη κατωφερικώς σε μία τριγωνική προσεκβολή που εισχωρεί στην θάλασσα προς την νοτιοανατολική παραλία της Αρκτονήσου, στην προποντιακή ακτή του Ελλησπόντου, δέκα περίπου χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Κυζίκου, της οποίας υπήρξε κατά σειρά αδελφή αρχαία μιλησιακή αποικία, προάστειο και διάδοχος.

Το νησάκι της Κεράς, αμέσως μπροστά από την πόλη και σε απόσταση διακόσιων περίπου μέτρων, υψώνεται σαν φυσικό τείχος κατά των δυτικών ανέμων μπροστά στο βαθύ λιμάνι, που ούτε οι βορειοανατολικοί άνεμοι μπορούν να φθάσουν ένεκα της ορεινής χερσονήσου του Αγίου Συμεώνος νοτιονατολικά, αλλά και ένεκα του χαμηλού ύψους του προς την θάλασσα μέρους της πόλης.

Την πόλη αυτή ακριβώς αποφάσισε ο Ιουστινιανός Β’ ν’ ανακαινίσει καθιστώντας την πρωτεύουσα του Ελλησπόντου (και ίσως αργότερα του θέματος του Οψικίου σε αντικατάσταση της Νικαίας;), ένα είδος πιστεύω παραλίου οχυρού κάστρου και ναυστάθμου προ των τειχών της Κωνσταντινουπόλεως, αλλά και ναυπηγείου ενδεχομένως, αφού τα γύρω δάση αποτελούσαν ιδεώδη πηγή ξυλείας. Το γεγονός ότι την ετίμησε με το όνομά του αποδεικνύει τα φιλόδοξα σχέδια που είχε κατά νουν γι’ αυτή. Το βασιλικό όνομα δεν εδίδετο βεθαίως σε συνοικισμούς προσφύγων, ούτε και το προγραμματικό επίθετο «νέα».

Το υπεγράμμισα ήδη (το έδειξε από χρόνια η Ελένη Αρβελέρ στο μνημειώδες έργο της για το Βυζάντιο και την θάλασσα), η Προποντίδα αποτελεί την κωνσταντινουπολίτικη θάλασσα, στην οποία στηρίζονταν η ασφάλεια της πρωτεύουσας, η τροφοδοσία του πληθυσμού της και η διάθεση των εμπορικών και βιομηχανικών της προϊόντων. Εύλογα μπορεί να τεθεί η ερώτηση, γιατί η ανάγκη του φρουρίου αυτού δεν έγινε αντιληπτή ενωρίτερα, γιατί δεν πληρώθηκε αμέσως μετά τον Ιουστινιανό Β’. Όλα εξαρτώνται από το πως βλέπει, ή είναι αναγκασμένος να δει, ο ηγεμόνας της Κωνσταντινουπόλεως την Προποντίδα. Αν την βλέπει ως τον θαλάσσιο διάδρομο που ενώνει την Πόλη και τον Εύξεινο Πόντο με την Δύση, η ανάγκη μιας Αρτάκης δεν είναι εμφανής. Αν όμως βλέπει την Προποντίδα ως τον θαλάσσιο διάδρομο που ενώνει την Μικρά Ασία με την Ευρώπη (Ραιδεστό, Εγνατία οδό), οι πόλεις των νοτίων και βορείων παραλίων αποκτούν σημασία, η Μάδυτος και η Ραιδεστός στον βορρά, η Αρτάκη και οι Πηγές στον νότο. Κέντρο της αυτοκρατορίας είναι τον Ζ’ αιώνα η Μικρά Ασία. Η εκστρατεία απελευθερώσεως της Θεσσαλονίκης, η δημιουργία του ελλαδικού θέματος, οι περιπέτειες αργότερα με την Ρώμη και την Ραβέννα φανερώνουν ότι το αυτοκρατορικό βλέμμα είναι στραμμένο δυτικά της Μικράς Ασίας, προς την Ευρώπη και όχι, για την στιγμή, προς την Συρία (θυμηθείτε την μετακίνηση των Μαρδαϊτών) ή την Αίγυπτο. Η γραμμή αυτή είναι παγία, άλλωστε, από την εποχή του πατέρα και του πάππου του Ιουστινιανού Β’ Κώνσταντος, που θέλησε ακόμη και την πρωτεύουσα του κράτους να μεταφέρει στην Σικελία. Για τον Ιουστινιανό είναι, επί πλέον, μέρος και αυτό του άχθους του ονόματός του…

Οι Ηρακλείδες διακατέχονται από υψηλές φιλοδοξίες, τις οποίες τονίζουν τα ίδια τα ονόματά τους. Νέος Κωνσταντίνος, Νέος Ηράκλειος, Νέος Ιουστινιανός. Διότι ο Ιουστινιανός ούτε Δεύτερος ονομαζόταν βέβαια επί βασιλείας του (συνήθεια δυτική στην διάκριση των ονομάτων), ούτε Ρινότμητος, ασφαλώς. Το επίσημο όνομά του ήταν «Ιουστινιανός ο νέος». Κλήση προς υποχρεώσεις και πρόκληση προς πειρασμούς μεγαλομανίας. Η μίμηση του μεγάλου προκατόχου είναι αδιάλειπτη, στην αυτοκρατορική προσωπογραφία, στην νομοθεσία, στην οικοδομική δράση, στην στροφή προς την Δύση, στις σχέσεις με την Ρώμη, στην σύγκληση της Πενθέκτης ως συμπληρώματος της Πέμπτης και Έκτης Οικουμενικής Συνόδου, στην μετονομασία της δεύτερης συζύγου του σε Θεοδώρα, σε όλα. Ακόμη και στην αντονομασία πόλεων με το ιδικό του όνομα. Στην ανατολική αυτοκρατορία μόνο, ο Μέγας Ιουστινιανός είχε μεταβαπτίσει κάπου δέκα Ιουστινιανουπόλεις. Την Αρτάκη στον Ελλήσποντο ο νέος Ιουστινιανός θα ονομάσει Νέα Ιουστινιανούπολη (θα έλεγα και σε αντιδιαστολή ίσως προς την Ιουστινιανούπολη Μοδρηνή – Nova Iustiniana Gordus – λίγο βορειότερα, στο ίδιο θέμα του Οψικίου). Τελικός σκοπός του, όμοια με τον Μέγα, να καταστήσει την ομώνυμή του πόλη, πέρα από επαρχιακή πρωτεύουσα, αυτοκέφαλη αρχιεπισκοπή. Τόλμημα, το οποίο εκείνος διέπραξε το 535, σε βάρος της Ρώμης, με την έκδοση της ΙΑ’ νεαράς του, De privilegiis archiepiscopi primae Iustinianae, στο οποίο όμως ο νέος Ιουστινιανός δεν μπορούσε τόσο εύκολα να προχωρήσει, αφού η Νέα Ιουστινιανούπολις βρισκόταν όχι στην μακρινή Ιλλυρία τώρα, αλλά λίγα μόνο χιλιόμετρα έξω από την έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Γ’

Οι δεσμοί της Κύπρου με τον Ηράκλειο και την δυναστεία του είναι γνωστοί. Θυμηθείτε μόνο τις επιγραφές του υδραγωγείου της Σαλαμίνας, τους αργυρούς δίσκους της Λάμπουσας, τον Αμαθούσιο Ιωάννη τον Ελεήμονα, τον Αρκάδιο Κύπρου, την Έκθεση κτλ. Η αφοσίωση της Αρτάκης προς τον οίκο του Ηρακλείου φαίνεται επίσης δεδομένη, αφού εκεί εστέφθηκε για πρώτη φορά ο Ηράκλειος το 610, προερχόμενος από την Κύπρο ακριβώς και καθ’ όδόν προς τον θρόνο της Βασιλεύουσας. Ας σημειωθεί επίσης ότι η Κύπρος ανήκει στους Πράσινους, κύριους υποστηρικτές του Ηρακλείου και των απογόνων του.

Μία κυπριακή παράδοση, που αναφέρει τον Γ΄ αιώνα ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος, θέλει τον Ιουστινιανό Β’ Κύπριο. Ο γιος του Πωγωνάτου δεν θα μπορούσε βέβαια να είναι Κύπριος παρά από την μεριά της μητέρας ή της γιαγιάς του. Και αγνοούμε τον τόπο καταγωγής τόσο της Αναστασίας όσο και της Φαύστας, όπως και της πρώτης συζύγου του Ιουστινιανού Ευδοκίας (το όνομα της άτυχης προμήτορος της δυναστείας). Καθόλου παράξενο μία από αυτές να ήταν Κυπρία. Μήπως η Ευδοκία, για παράδειγμα, θα μπορούσε να ερμηνεύσει την παράδοξα εσφαλμένη πληροφορία του Νικηφόρου Καλλίστου ότι η σύζυγος του Μεγάλου Ιουστινιανού Θεοδώρα ήταν Κυπρία; Και σε ποιόν επιτέλους ανήκε ο αυτοκρατορικός θησαυρός που κρύβηκε στην Λάμπουσα τον Ζ’ ακριβώς αιώνα: Το γεγονός μένει ότι ο Ιουστινιανός Β’ επέλεξε για να εποικίσει την Νέα Ιουστινιανούπολη τους Κυπρίους.

Οι λόγοι μπορούν να είναι πολλαπλοί. Οι Σλάβοι, με τους οποίους εποίκισε ο πατέρας του την Θράκη και ο ίδιος την Βιθυνία, δεν ήσαν θαλασσινοί και έτσι αποκλείονταν ως προς την Νέα Ιουστινιανούπολη και τους σκοπούς της ίδρυσής της. Ο Αυτοκράτορας εχρειάζετο έμπειρους ναυτικούς και δη και ναυπηγούς. Θα μπορούσε να τους προμηθευθεί από πολλά μέρη, επέλεξε όμως την Κύπρο. Η πείρα των Κυπρίων στην ναυπηγία ήταν αδιαμφισβήτητη. Λίγο πριν, τα ναυπηγεία της Κωνστάντιας ήσαν τα μεγαλύτερα στην Ανατολή.

Ο Θεοφάνης και οι αντιγραφείς του λέγουν ότι την κρίση, η οποία οδήγησε στην κατάλυση της συνθήκης του 689 και στην μεταφορά των Κυπρίων στον Ελλήσποντο, προκάλεσε η άρνηση του Ιουστινιανού να δεχθεί τον αραβικό φόρο, που του εστάλη στο νεόκοπο χρυσό νόμισμα του Ά’μπντ άλ-Μάλεκ. Πρόκειται περί καθαρού λάθους, διότι το νόμισμα αυτό κόπηκε – όπως τώρα γνωρίζουμε – το εβδομηκοστό τέταρτο έτος της εγείρας, δηλαδή το 693/4, τρία χρόνια μετά την απόφαση του Ιουστινιανού για την μετατόπιση των Κυπρίων. Γράφεται επίσης κάποτε ακόμη ότι η Κύπρος ή η Κωνστάντια, είχαν τελείως καταστραφεί από τους Άραβες, εξ ου και η αυτοκρατορική απόφαση. Όλοι οι ιστορικοί γνωρίζουν όμως ότι και τούτο είναι απόλυτα ανακριβές. Η Κύπρος δεν ανήκε στους Άραβες το 691 (δύο έτη μετά την συνθήκη του 689!) και η Κωνστάντια ποτέ δεν εγκαταλείφθηκε ολοκληρωτικά μετά το 649. Το αποδεικνύει σήμερα η αρχαιολογική σκαπάνη, το απεδείκνυε πάντα το γεγονός πως επί βασιλείας του Πωγωνάτου (668-85), πατέρα του Ιουστινιανού Β’, το νομισματοκοπείο της Κωνστάντιας ανεσφράγισε φόλλες του Κώνσταντος Β’, ενώ το 680 οι επίσκοποι της Κύπρου έλαβαν μέρος στην Γ’ Οικουμενική Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη επί αρχιεπισκοπείας του Κωνστάντιας Επιφανίου Β’. Η Κύπρος ουδετεροποιείται στην συνθήκη το 689 για τους λόγους τους οποίους εξέθεσα προηγουμένως, και το 691 κανείς λόγος από την μεριά των Αράβων δεν συντρέχει την μετάσταση του πληθυσμού της. Οι λόγοι της μετοικεσίας, λοιπόν, πρέπει ν’ αναζητηθούν άλλου. Και ήδη τους υπαινίχθηκα.

Πριν από όλα, δεν είναι πιστευτό ότι μετακινήθηκε ολόκληρος ο πληθυσμός της Κύπρου, ο οποίος ανερχόταν τουλάχιστον σε 80,000 τότε, και ίσως και μέχρι 150,000. Η μόνη σύγχρονη πηγή, ο ΛΘ’ κανόνας της Πενθέκτης, δεν ομιλεί για καθολική μετοίκηση των Κυπρίων, ιδέα που ανήκει καθαρά στον χώρο του μύθου. Οι μετακινήσεις πληθυσμών στην Βυζαντινή αυτοκρατορία ήσαν συνήθεις διαδικασίες και έχουν πρόσφατα μελετηθεί σε αρκετό βάθος. Στην ίδια την Κύπρο, το 578 ο Τιβέριος Α’ εγκατέστησε λέγεται 10,000 Αρμενίους από τα περσικά σύνορα της Μικράς Ασίας, για λόγους όχι μόνο στρατιωτικούς, αλλά και δημογραφικούς και οικονομικούς. Το 649 και το 650 ωστόσο, οι δύο πρώτες αραβικές επιδρομές φαίνεται ν’ αποψίλωσαν και πάλιν τον πληθυσμό της νήσου. Σύμφωνα με την νέα επιγραφή της βασιλικής των Σόλων, που συνετέθη το 655 από τον επίσκοπο Ιωάννη (και που πρέπει να διαβάζεται πιά όχι στην πρώτη έκδοση του 1985 από τον Τ.Τ. Tinh, αλλά στην διορθωμένη έκδοση του επιγραφικού δελτίου της Revue des Etudes Grecques του 1987 από τον D. Feissel), το 649, εκτός από όσους σκότωσαν, οι Άραβες έσυραν στην αιχμαλωσία 120,000 Κυπρίους, ενώ τον επόμενο χρόνο αιχμαλώτευσαν άλλες 50,000. Οι άγνωστες μέχρι τώρα σ’ εμάς, μαζικές αυτές εκτοπίσεις του πληθυσμού της Κύπρου προκαλούν κατάπληξη, ακόμη και αν οι αριθμοί θεωρηθούν – που ασφαλώς είναι – υπερβολικά διογκωμένοι. Αποδεικνύουν ότι οι επιδρομές αυτές δεν ήσαν απλό «λαφυραγωγικό εγχείρημα», αφού μάλιστα ο Μ’αουΐα εγκατέστησε στην Κύπρο και 12,000 Άραβες, που ανακλήθηκαν αργότερα από το γιό του Γιαζίντ Α’ το 684, ή ίσως και από τον ίδιο τον Μ’αουΐα μετά την συνθήκη του 678. Η Κύπρος δεν αποτελούσε για την Δαμασκό αποκλειστικά μία βάση στην οδό προς την Κωνσταντινούπολη, αλλά μία φυσική προέκταση της Συρίας, έναν απαραίτητο σταθμό μεταξύ Συρίας και Αιγύπτου, και, πιθανώς το σπουδαιότερο, μία πηγή ξυλείας, αλλά και εμπείρου εμψύχου υλικού, για τον νεότευκτο ισλαμικό στόλο.

Επαναπατρίσθηκε ο κολοσσιαίος αριθμός των Κυπρίων αιχμαλώτων ή όχι, και πότε; Σήμερα αγνοούμε την ασφαλή απάντηση, είναι όμως δυνατό, με ένα μεγάλο βαθμό πιθανότητας, να βεβαιώσουμε πως πρέπει να επαναπατρίσθηκε, κάποια στιγμή μεταξύ του 650 και του 689. Μέρος, όμως, ίσως και όχι. Κατά τον Πορφυρογέννητο, όταν οι Κύπριοι επέστρεψαν από την Νέα Ιουστινιανούπολη, καθώς θα ιδούμε, το 699, ο χαλίφης «κατά πάσας τάς Συρίας… επεσώρευσεν πάντας τους Κυπρίους και διεπέρασεν εις τον ίδιον τόπον». Είναι πρόδηλο ότι αυτοκρατορία και χαλιφάτο επεδόθησαν στο δεύτερο μισό του Ζ’ αιώνα σε αλλεπάλληλες μετακινήσεις κυπριακών πληθυσμών. Μέσα ακριβώς στα πλαίσια αυτά οφείλει να ερμηνευθεί και η μετοίκιση Κυπρίων στον Ελλήσποντο το 691.

Άλλωστε, στο ίδιο ΜΖ’ κεφάλαιο του έργου του Περί διοικήσεως της των Ρωμαίων βασιλείας, ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος ομιλεί περί Κυπρίων, οι οποίοι το 699 επαναπατρίσθηκαν όχι μόνο από την μείζονα Συρία ή τον Ελλήσποντο, αλλά και από την Θράκη και την νότια Μικρά Ασία. Το 692 όμως η Πενθέκτη Σύνοδος δεν αναφέρεται σε αυτούς και έτσι αγνοούμε πως βρέθηκαν εκεί, παρόλον ότι δεν είναι δυνατό να αμφιβάλλουμε πως Κύπριοι στην Θράκη πρέπει να μεταφέρθηκαν μόνο υστέρα από αυτοκρατορικές ενέργειες. Οι αποστάσεις αποκλείουν μια αυθόρμητη μετακίνηση σε αναζήτηση ειρήνης και ασύλου.

Ότι ο Ιουστινιανός Β’ μετατόπισε τους Κυπρίους σε ναυτικές επαρχίες – Ελλήσποντο, Θράκη, Παμφυλία – είναι ευεξήγητο, ήδη το είπα. Οι λόγοι όμως που τον ώθησαν στην απόφαση αυτή το 690/91 μένουν παντελώς άγνωστοι. Να ήθελε να εγκαταλείψει τελείως την Κύπρο αποκλείεται, αφού η συνθήκη του προηγουμένου έτους του εξασφάλιζε τουλάχιστον την συνεπικυριαρχία, και ουσιαστικά πολύ περισσότερα, επάνω στην μεγαλόνησο, που παρέμενε αν όχι θέμα, ωστόσο αρχοντιά της αυτοκρατορίας. Να εστόχευε ίσως τον εξαναγκασμό της Δαμασκού, ώστε, ύστερα από κοινή συμφωνία, να επαναπατρίσει και εκείνη τους Κυπρίους αιχμαλώτους της, καθώς τελικά έγινε το 699; Απέβλεπε άραγε στην αποστέρηση της Δαμασκού από τον μισό φόρο της Κύπρου, τον οποίο από το 689 δικαιωματικά ενέμετο και ο οποίος, βέβαια, όσο ολιγότερος ήταν ο πληθυσμός τόσο χαμηλότερος και ο ίδιος γινόταν; Πολύ πιθανό, σε συνδυασμό μάλιστα με τις αμυντικές ανάγκες του, όπως συνοπτικά τις ανέλυσα ενωρίτερα. Μία ουδέτερη Κύπρος, της οποίας τον φόρο όφειλε να μοιράζεται με τους Άραβες, μπορούσε για τον Ιουστινιανό να μένει και σχεδόν έρημη. Άλλωστε, μία Κύπρος εκτός Κύπρου μπορούσε να του προσφέρει, τελευταίο δώρο «υπέρ την χρηματικήν φορολογίαν» τον πλουτισμό της πόλης του με την επίζηλη και ατίμητη αυτοκεφαλία. Υπό το σχήμα της διασώσεως των δικαίων, τα οποία η Γ’ Οικουμενική Σύνοδος είχε αναγνωρίσει στην Κύπρο, το κυπριακό αυτοκέφαλο, αποκεφαλιζομένης της Εκκλησίας Κύπρου, μετετίθετο στην Νέα Ιουστινιανούπολη.

(Συνεχίζεται)

pemptousia

– Γιατί αποκαλείται «Νέας Ιουστινιανής» ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου; (1)

Ιερομ. Παύλος (Βενέδικτος) Εγγλεζάκης

Είχα παλαιότερα γράψει ότι, όσον αφορά «το κοινόν και το κύριον» και πέρα από το ατομικό, το τυχαίο και το καιρικό, η ταυτότητα της Κύπρου προσδιορίζεται από την γεωγραφία, την ιστορία και την εκκλησία της. Η ζωντανή δηλαδή Κύπρος,-αυτή για την οποία οι Κύπριοι πηγαίνουν στον θάνατο, είναι ένας χώρος, μία ιστορία και μία εκκλησία. Το επεισόδιο με το οποίο επέλεξα ν’ ασχοληθώ απόψε – η μεταφορά του αρχιεπισκόπου Κύπρου και του λαού του στον Ελλήσποντο από τον Ιουστινιανό Β’ το 691 – απειλεί να θέσει τέρμα στην ύπαρξη της Εκκλησίας Κύπρου, διαγράφοντας την γεωγραφία της και αλλάζοντας την αρχαία κοίτη του ρού της ιστορίας της. «Έξαλλη πτυχή της Ιστορίας» το απεκάλεσε ο τελευταίος μελετητής των αραβικών πηγών της μεσοβυζαντινής περιόδου της κυπριακής ιστορίας, ενώ ο τελευταίος ερευνητής των ελληνικών πηγών το εχαρακτήρισε ως «μυστηριώδη υπόθεση». Θα ήμουν ευτυχής, αν η διάλεξη αυτή έθετε – όπως και ελπίζω ότι θα θέσει – τις απαρχές της λύσεως του ιστορικού τούτου αινίγματος, το οποίο θα μπορούσε να είχε τον Ζ’ αιώνα μεταβάλει ριζικά και αμετάκλητα τα πεπρωμένα της Κύπρου.

Α’

Το έσχατο ερώτημα συνιστούν ασφαλώς τα κίνητρα και οι προθέσεις του Ιουστινιανού Β’. Ποιοί ήσαν οι λόγοι του αυτοκράτορα και σε τι αποσκοπούσε μετοικίζοντας τους Κυπρίους, αφ’ ενός, στον Ελλήσποντο, μεταθέτοντας τα προνόμια του αρχιεπισκόπου Κύπρου από την εκκλησία Κωνστάντιας στην εκκλησία της Νέας Ιουστινιανουπόλεως, άφ’ ετέρου.

Προκειμένου να εξευρεθεί η ορθή απόκριση στο ερώτημα αυτό, θα χρειαστεί να διαλευκανθούν πολλά ζητήματα, μερικά από τα οποία η ολοσχερής έλλειψη η αποσπασματικότητα των ιστορικών μαρτυριών καλύπτει – και πιθανόν για πάντα θα καλύπτει – με σκότος. Πότε ακριβώς έγινε ο εκτοπισμός των Κυπρίων και πότε η επιστροφή; Μετακινήθηκε ολόκληρος ο πληθυσμός ή μέρος μόνο, και ποιό; Ο αρχιεπίσκοπος έφυγε μόνος ή συνοδευόμενος από τους επισκόπους του; Έφυγε πράγματι εκούσια ή εξαναγκάστηκε από τον αυτοκράτορα να το πράξει; Επέστρεψε διότι το ήθελε ή αποπέμφθηκε από την Νέα Ιουστινιανούπολη; Ποιά επιτέλους ήταν και που ακριβώς βρισκόταν η μυστηριώδης αυτή Νέα Ιουστινιανούπολις; Η μετάθεση των δικαίων της Κωνστάντιας σε αυτή εσήμαινε ή όχι κατάργηση της Εκκλησίας Κύπρου;

Η άγνοια απέδωσε τον εκπατρισμό των Κυπρίων στην κατάληψη δήθεν της Κύπρου από τους Άραβες, η έχθρα προς τη δυναστεία του Ηρακλείου την επέγραψε σε παράνοια του τελευταίου των Ηρακλείδων. Η πρώτη ερμηνεία είναι εκτός συζητήσεως σήμερα (γι’ αυτό και δεν θα επιμείνω σε αυτή), αφού όχι μόνο δεν μπορεί να στηριχτεί στις πηγές, αλλά έρχεται και σε πλήρη αντίθεση προς όλες τις πηγές, ελληνικές, αραβικές, συριακές. Τα περί φρενοβλαβείας του Ιουστινιανού Β’ ανάγονται στην εχθρική πηγή της εποχής των Ισαύρων, που είχαν κάθε συμφέρον να μελανώσουν την δυναστεία που διαδέχτηκαν. Από την πηγή εκείνη άντλησε η Χρονογραφία του Θεοφάνους, η οποία ό,τι έχει να πει για την μετοικεσία των Κυπρίων είναι το εξής:

«Τούτω τω έτει» [το 6183 από κτίσεως κόσμου] την προς Αβιμέλεχ ειρήνην Ιουστινιανός εξ ανοίας έλυσεν και γαρ την Κυπρίων νήσον αλόγως μετοικίσαι εσπούδασε και το σταλέν χάραγμα παρά Αβιμέλεχ νεοφανές όν και μηδέποτε γεγονός ου προσεδέξατο πλήθος δε Κυπρίων περώντων κατεποντίσθη, και από αρρώστιας ώλοντο• και οι λοιποί εστράφησαν εις Κύπρον».

Από τον Θεοφάνη μέσω Παύλου του Διακόνου η παράδοση επιβιώνει μέχρι τον αρχιμανδρίτη Κυπριανό. Θα μου επιτρέψετε – αφού μάλιστα η διάλεξη αυτή συμπίπτει με έκθεση παλαιών βιβλίων που αφορά άμεσα τον Κυπριανό – να διαβάσω ολόκληρη την δραματική αυτόχρημα παράγραφο που αφιερώνει στην εκτόπιση των Κυπρίων ο εθνικός ιστορικός της νήσου:

«Αλλά τι: ιδού άλλη δυστυχεστάτη καταστροφή της Νήσου, όχι υπό των Αρράβων, και βαρβάρων, αλλ’ από της οιήσεως και φρενολήπτου, και ακατάστατου γνώμης του καλού βασιλέως προερχομένη. Ο Ιουστινιανός με πρόφασιν, πως ο Αβιμέλεχ δεν του έστειλε τα νομίσματα τυπωμένα με εικόνα της Κωνσταντινουπόλεως (τότε διότι άρχισαν οι Άγαρηνοί να υπερηφανεύωνται, και να τυπώνουσι μονέδα) εταράχθη, και λύει την ειρήνην μετά του Αβιμέλεχ, τω έκτω χρόνω της βασιλείας του. Προστάσσει ο λαός της Κύπρου να μετατόπιση, και να μετοικίση εις τους τόπους όπου εξουσίαζεν, ειδέ παραιτείται αυτήν εις τάς χείρας των Αγαρηνών αβοήθητον. Τί θέλεις να κάμουν οι δυστυχείς Κύπριοι; Τρέχουσιν εις τα πλοία με βίαν γυναίκες, άνδρες, παιδία, γέροντες εκ πάσης ηλικίας, και τάξεως, στριμώνονται,στενοχωρούνται εις αυτά, και από την βίαν άλλοι μεν ενταφιάζονται εις το πέλαγος, άλλοι δε εκ στενοχώριας αρρωστούσι, και πολλοί αποθνήσκουσι, και άλλοι της ζωής το γλυκύ προκρίνοντες της βαρβάρων τυραννίας, επιστρέφουσιν ημίθνητοι εις την ελεεινήν Πατρίδα, μόλις, λέγω, το πολυστημόριον κατήντησεν εις το στενόν της Καλλιουπόλεως, ένθα και εκατοίκισεν έως της Κυζίκου».

Ο σύγχρονος ιστορικός δεν συμφωνεί βεβαίως. Αρχίζοντας την εξιστόρηση της βασιλείας του Ιουστινιανού Β’ (685-95, 705-11) ο Γεώργιος Οστρογκόρσκη γράφει:

«Όπως ο πατέρας του το ίδιο και αυτός ήταν μόλις δεκαέξη χρονών, όταν ανέλαβε την εξουσία. Δεν τον διέκρινε η οξεία σύνεση και ισορροπημένη κρίση, που χαρακτηρίζουν τον αληθινό πολιτικό άνδρα. Ήταν μάλλον εμπαθής, φύση αυθόρμητη, που έμοιαζε περισσότερο με τον αμφιταλαντευόμενο χαρακτήρα του παππού του. Είχε το αυταρχικό πνεύμα που χαρακτήριζε όλους τους εκπροσώπους της δυναστείας του Ηρακλείου, το οποίο εκδηλώθηκε, όπως και στην περίπτωση του Κώνστα Β’, με καταπιεστικό δεσποτισμό, χωρίς αναστολές και ανοχή. Το ίδιο το όνομά του του δημιουργούσε πολλές υποχρεώσεις αλλά και μεγάλους πειρασμούς. Με πρότυπο τον Ιουστινιανό Α’, ποτισμένος με το αίσθημα του μεγαλείου της αυτοκρατορικής εξουσίας του, ο νεαρός αυτός ανώριμος και ασταθής κυβερνήτης παρασυρόταν συχνά από άκρατη φιλοδοξία και μανία για δόξα. Ο αχαλίνωτος δεσποτισμός και η άκρατη εριστικότητά του τον παρέσυραν συχνά σε πράξεις που κηλίδωσαν το όνομά του στα μάτια των συγχρόνων και μεταγενεστέρων και εμπόδισαν ακόμη και τους νεώτερους ιστορικούς να εκτιμήσουν σωστά το έργο του. Ωστόσο ο Ιουστινιανός Β’ ως γνήσιος εκπρόσωπος της δυναστείας του Ηρακλείου, ήταν προικισμένος με σαφή αντίληψη των αναγκών του κράτους».

Και ο ιστορικός του Ζ’ βυζαντινού αιώνα Α. Ν. Στράτος, χωρίς ν’ αποκρύβει τη βιαιότητα και ωμότητα του Ιουστινιανού Β’ (που την αποδίδει στην κληρονομική αρά των Ηρακλείδων από την επιληπτική πρώτη σύζυγο του Λίβυος Φαβία Ευδοκία), τον αποκαλεί γενναίο, τολμηρότατο, δραστήριο, θεοσεβή, με πολλά χαρίσματα και μεγάλα προσόντα, για να συμπεράνει: «Ένας εξαιρετικά προικισμένος άνθρωπος, αλλά από τον οποίον έλειπε εντελώς το μέτρον».

Είχα άλλοτε αναλύσει αλλού τους γεωπολιτικούς λόγους που το 689 επέβαλαν στον αυτοκράτορα αυτόν την ουδετεροποίηση και συνεπικαρπία της Κύπρου με το χαλιφάτο, μέσα στα γενικά πλαίσια της συνθήκης μεταξύ του και του Α’μπντ αλ-Μάλεκ. Εδώ θα προσθέσω ότι πεποίθησή μου είναι πως ο Ιουστινιανός Β’, παρά την αποφασιστική νίκη του μεγάλου πατέρα του Κωνσταντίνου Δ’ του Πωγωνάτου κατά των αραβικών ορδών του Μ’αουΐα το 678 (και η οποία, μαζί με τις νίκες των Λέοντος Γ’ το 718 και Καρόλου Μαρτέλου το 732, έσωσε την Ευρώπη από τον μουσουλμανικό κατακλυσμό), και ένεκα ακριβώς του θανάσιμου κινδύνου που διέτρεξε για τέσσερα χρόνια πριν την νίκη η ιδία η Κωνσταντινούπολη, πρώτη προτεραιότητα της πρώτης βασιλείας του είχε θέσει την διαπαντός απομάκρυνση του ενδεχομένου νέας πολιορκίας της πρωτεύουσας. Για την επίτευξη του στόχου αυτού απαραίτητες προϋποθέσεις ήσαν: (α) η μετατόπιση του δυτικού συνόρου πέραν της Θράκης, όπου το είχαν ωθήσει οι Σλάβοι, (β) η θωράκιση των Στενών, (γ) η εποίκηση των περιχώρων της πρωτεύουσας (Ελλησπόντου, Βιθυνίας, Θράκης) με στρατιωτικό πληθυσμό. Η στρατηγική της αυτοκρατορίας όφειλε σε αυτό τον σκοπό να επικεντρωθεί και έναντι αυτού όφειλαν να υποχωρήσουν όλα τα συμφέροντα στην περιφέρεια, αφού ο εχθρός, καθώς απέδειξε η τρομερή βασιλεία του Μ’αουΐα και η άλωση των νήσων (αρχίζοντας από την Κύπρο το 649), την Κωνσταντινούπολη είχε ως τελικό στόχο. Η διάσωση της βασιλεύουσας εσήμαινε για τον Ιουστινιανό Β’, διάδοχο του Κωνσταντίνου Πωγωνάτου, διάσωση της αυτοκρατορίας και εχέγγυο της εν καιρώ ανακτήσεως των εδαφών της.

Η εκστρατεία του 687/8, η διάνοιξη της Εγνατίας και η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης έθεσε σε επαναλειτουργία τον δυτικό πνεύμονα της Πόλης. Η δημιουργία του θέματος της Ελλάδος εσήμαινε για τον νικηφόρο Ιουστινιανό Β’ την επίτευξη του πρώτου στόχου του προς τον τελικό σκοπό, ενώ, ταυτόχρονα, ο δαμασμός των Σλάβων του παρείχε το απαραίτητο ανθρώπινο υλικό για τον εποικισμό των περιχώρων της πρωτεύουσας. Η θεραπεία της δημογραφικής αποψίλωσης των επαρχιών γύρω από την βασιλίδα και η θαλάσσια θωράκιση της Προποντίδας αποτελούσαν ένα δίπτυχο. Εσωτερική και εξωτερική άμυνα αποδείχθηκαν απολύτως αλληλένδετες στην περίπτωση των νησιών και των παραλίων ηπειρωτικών ζωνών, όπου η απουσία πεζικού αχρήστευε τις επιχειρήσεις του στόλου και, αντίστροφα, η απουσία στόλου αχρήστευε τον στρατό και την οχύρωση της ξηράς.

Ο εχθρός ερχόταν από τον νότο, επρώτευε λοιπόν η άμυνα του νοτίου στενού και της νοτίας ακτής της Προποντίδας. Το 684 οι Άραβες επέτυχαν να διαπεράσουν το στενό της Αβύδου, δείχνοντας ότι, για όποιον κατόρθωνε να νικήσει τη μοίρα του στόλου που το εφύλαγε, το εγχείρημα ήταν δυνατό. Η Κύζικος, το τελευταίο μεγάλο λιμάνι πριν την βασιλεύουσα, αποδείχθηκε παράδοξα ο επόμενος μεγαλύτερος κίνδυνος. Οι Άραβες την κατέστρεψαν και, για τέσσερα ολόκληρα χρόνια, μπόρεσαν να διαχειμάζουν ήσυχα στο λιμάνι της, εκστρατεύοντας κάθε άνοιξη κατά της Κωνσταντινουπόλεως, που απείχε τώρα μόλις πενήντα τόσα ναυτικά μίλια από την βάση τους. Η απειλή επανάληψης του μοιραίου αυτού κινδύνου έπρεπε να εξαλειφθεί. Άν παρ’ ελπίδα κατόρθωνε ξανά κάποιος να διαβεί το στενό της Αβύδου, θα έπρεπε να είναι δυνατό ν’ ανακόπτεται από κάποια άλλη βάση, προτού θέσει υπό τον έλεγχό του τον κόλπο της Κυζίκου.

Η ιδία η Κύζικος απεδείχθη από τα πράγματα ανίκανη να εκπληρώσει το λειτούργημα αυτό, διότι μετά τους σεισμούς του 543 ήταν, αμετάκλητα πιά, μια πόλη σε παρακμή, αλλά κυρίως διότι ευρίσκετο στο βάθος του Κυζικηνού κόλπου, στον ισθμό της ομώνυμης χερσονήσου. Ό,τι εχρειάζετο ήταν μία νέα πόλη, κάστρο και ναύσταθμος μαζί, στα βορειοδυτικά της χερσονήσου, ώστε να ελέγχει και τον κόλπο, και την διάβαση από την μικρασιατική ακτή στην ευρωπαϊκή, και κυρίως την θαλάσσια οδό από τα Δαρδανέλλια στην Κωνσταντινούπολη. Εδώ εισέρχεται στην σκηνή η Κύπρος.

(Συνεχίζεται)

Πηγή: Ιερομ. Παύλος (Βενέδικτος) Εγγλεζάκης, Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ, «Κύπρος, Νέα Ιουστινιανούπολις», Έκτη Ετήσια διάλεξη Ιστορίας – Αρχαιολογίας, Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Λευκωσία 1990

pemptousia

–Γιατί αποκαλείται «Νέας Ιουστινιανής» ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου; (2)

του Ρένου Θ. Κυριακίδη,Φυσιογνώστη

Είναι γνωστόν ότι οι Κύπριοι φοιτητές των Αθηνών το 1954 ίδρυσαν την επαναστατική οργάνωση Κ.Α.Ρ.Η. (Κύπριοι Αγωνιστές υπό Ριψοκίνδυνη Ηγεσία). Μοναδικός σκοπός της Κ.Α.Ρ.Η ήταν η προετοιμασία επαναστατικού αγώνα για επίτευξη του ιερού πόθου της Ένωσης της Κύπρου μετά της Μητρός Ελλάδος.

Περί τα τέλη Απριλίου του 1955 ήλθε μήνυμα από τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ, Διγενή, να διακόψουν οι φοιτητές της Κ.Α.Ρ.Η τις σπουδές τους και να πάνε στην αγωνιζόμενη Κύπρο για να στελεχώσουν τον Αγώνα.

Οι φοιτητές είχαν καλή στρατιωτική εκπαίδευση. Οκτώ απ’ αυτούς δήλωσαν αμέσως ότι ήταν έτοιμοι για τον Αγώνα. Για να πάνε όμως στην Κύπρο χρειαζόντουσαν χρήματα για τα εισιτήρια και για την αγορά μερικών απαραιτήτων υλικών.

Αποφασίσθηκε να απευθυνθούν προς τον τότε Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Σπυρίδωνα, που ήταν και Πρόεδρος της Πανελλήνιας Επιτροπής Αυτοδιαθέσεως Κύπρου.

Η πρόχειρη, σημείωση,, που δόθηκε στον Αρχιεπίσκοπο Σπυρίδωνα από μέλη της Κ.Α.Ρ.Η.

Τηλεφώνησε τότε ο Αρχηγός της Κ.Α.Ρ.Η αείμνηστος Γιάννης Ιωαννίδης στον Αρχιεπίσκοπο Σπυρίδωνα και μας δέχτηκε αμέσως. Πήγαμε στην κατοικία του στο Ψυχικό. Καθόταν σε μια Δεσποτική καρέκλα. Ήτανε γέρος με κατάλευκη γενειάδα και μάτια γεμάτα χαρά και ζωντάνια.

Μας καλωσόρισε με ένα αληθινό χαμόγελο, του φιλήσαμε το χέρι και αρχίσαμε να του λέμε τον σκοπό της επίσκεψής μας.

Έλαμψε από χαρά στο άκουσμα του σκοπού μας. Παράλληλα με τη χαρά του μας μετρούσε αν είμαστε άξιοι για τέτοια αποστολή. Του δώσαμε μια μικρή σημείωση, στην οποία αναφέρονταν τα ελάχιστα υλικά που θα χρειαζόντουσαν στον Αγώνα μας.

Μόνο αυτά θέλετε; μας ρώτησε. Η ερώτησή του μας ξάφνιασε. Λες και περίμενε περισσότερα και πιο δυνατά αιτήματα.

Μας εντυπωσίασε η μεγάλη του συγκίνηση και η διάθεσή του να προσφέρει τα πάντα για τον ενωτικό Αγώνα της Κύπρου.

Αποχωρώντας από την αρχιεπισκοπική κατοικία, είπα από μέσα μου: “Τέτοιος μας έπρεπε αυτό τον καιρό να είναι Αρχιεπίσκοπος πάσης Ελλάδος”.

Σε τρεις μέρες κατεβήκαμε στην Κύπρο και ενταχθήκαμε στις τάξεις της Ε.Ο.Κ.Α.

Τον Σεπτέμβρη του 1956 βρισκόμασταν με τον Αρχηγό του Αγώνα Διγενή στα βουνά της Πιτσιλιάς. Ήταν μια καταραμένη μέρα για τον Ελληνισμό. Οι Τούρκοι αποφάσισαν να διώξουν το Ελληνικό στοιχείο από την Κωνσταντινούπολη με κάθε βρώμικο μέσο: Λεηλασίες και καταστροφές των Ελληνικών περιουσιών και διωγμός των Ελλήνων με κάθε απάνθρωπο και βάρβαρο μέσο.

Αφορμή μια έκρηξη στο σπίτι που γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ, που την προκάλεσαν οι ίδιοι οι Τούρκοι, στη Θεσσαλονίκη.

Ακούγαμε από ένα μικρό ραδιόφωνο με μπαταρίες τα νέα.

Περιμέναμε από την Ελληνική Κυβέρνηση ή κάποιον επίσημο να στηλιτεύσει αυτό το αποτρόπαιο έγκλημα των Τούρκων και να κάνει κάτι που να αναστήσει την περηφάνεια μας και να σβήσει τη λύπη μας.

Πέρασε μια μέρα και τίποτε δεν ακούσαμε.

Σε μια στιγμή, την ώρα των νέων, χωρίς να λεχθεί τίποτα, ακούγεται η φωνή του Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνα.

Διαμαρτύρεται έντονα για το κακό που έπεσε στον Ελληνισμό. Ζητά τιμωρία των βάρβαρων Τούρκων και καταδίκη της βρώμικης συμπεριφοράς τους έναντι των Ελλήνων.

Με φωνή γεμάτη αγανάκτηση και θλίψη παρακαλεί τους πάντας να σταματήσουν το κακό και να τιμωρήσουν αυτούς που καταστρέφουν την ειρηνική συνύπαρξη των ανθρώπων.

Φάνηκε πως έκανε εισβολή ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων στον Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών και μίλησε χωρίς την άδεια κανενός.

Πήραμε λίγη ανάσα. Με πολλή χαρά χαιρετήσαμε την ομιλία του Μακαριωτάτου. Εκείνη τη στιγμή ο Διγενής μίλησε: “Αυτός ο Αρχιεπίσκοπος είναι σπουδαίος άνθρωπος”.

Ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων έζησε μια πολυκύμαντη, ταραχώδη, γεμάτη κινδύνους ζωή, πλήρη όμως θρησκευτικών και εθνικών πράξεων, καρποφόρα και άξια για μίμηση.

Εγεννήθη στην κωμόπολη Χιλή του Βοσπορικού Πόντου το 1873 από γονείς Ηπειρώτες.

Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης.

Σαν τέλειωσε τις σπουδές του, εργάστηκε ως δάσκαλος στο Γαλατά της Κωνσταντινούπολης και στη συνέχεια, ως Αρχιμανδρίτης, τοποθετήθηκε Αρχιερατικός Επίτροπος και Ιεροκήρυκας στην Καβάλα.

Από τότε ως το 1906 που χειροτονήθηκε επάξια Μητροπολίτης Βελλάς και Κονίτσης, δίνει το αναγκαίο και ζωντανό παρόν του στο προσκλητήριο για την απαλλαγή της Μακεδονίας μας από τον ξενικό κίνδυνο.

Ήταν παρών στα λαμπροφόρα προπύλαια των Μακεδονικών προμαχώνων, που σταμάτησαν και έδιωξαν την πλημμυρίδα αυτών που ήθελαν σώνει και καλά να εξαφανίσουν τη Μακεδονία μας από τον χάρτη της Ελλάδος.

Μπροστάρης πάντοτε στους Εθνικούς Αγώνες, λες και τον έστειλε ο Θεός να φυλάει σ’ όλη του τη ζωή τις Θερμοπύλες του Έθνους.

Στη συνέχεια ως Μητροπολίτης Βελλάς και Κονίτσης, κατά τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-13, ανεμίζει τα φλογισμένα ράσα του στην Κόνιτσα, εμπνέει και ενθουσιάζει τους μαχητές που διώχνουν αυτούς που επιβουλεύονταν την ελευθερία του Λαού μας.

Παράλληλη έγνοια του είναι και ο βασανισμένος Ελληνικός κόσμος της Β. Ηπείρου που οι Αλβανοί θέλουν να τον κρατούν υπόδουλο.

Ο φλογερός Ιεράρχης δημιουργεί, με άλλους διαπρεπείς άνδρες, το κίνημα της Αυτονομίας της Β. Ηπείρου, θέτοντας έτσι τα στερεά θεμέλια της διεκδίκησης των απαράγραπτων δικαίων του υπόδουλου τούτου τμήματος της Πατρίδας.

Ο Ηπειρώτης πολιτικός Γεώργιος Ζωγράφος, μαζί με τον Υπουργό Εσωτερικών Σπυρίδωνα , κηρύσσει την Αυτονομία της Β. Ηπείρου και υψώνει στο Αργυρόκαστρο στις 17 Φεβρουαρίου 1913 τη σημαία της Αυτονομίας και συγκροτείται προσωρινή Κυβέρνηση.

Ο Σπυρίδων Βλάχος είναι η ψυχή αυτών των γεγονότων. Οργανώνεται στρατός που νίκησε τους Αλβανούς στη μάχη του Αργυρόκαστρου. Ελευθερώνονται οι πόλεις της Β. Ηπείρου από τους Τουρκαλβανούς και τα Γιάννενα από τους Τούρκους το 1913 και όλη η περιοχή της Β. Ηπείρου αναπνέει τον αέρα της ελευθερίας.

Στις 17.5.1914 υπογράφεται το πρωτόκολλο της Κέρκυρας με το οποίο αναγνωρίζεται διεθνώς και από αυτούς τους Αλβανούς η Ελληνικότητα της Β. Ηπείρου και η αυτονομία της, υπό σκιώδη Αλβανική επικυριαρχία. Η χαρά και η συγκίνηση του Δεσπότη είναι απερίγραπτη. Βλέπει τους αγώνες του και αυτούς των συμπατριωτών του να στέφονται με επιτυχία. Ζει τη χαρά των Β. Ηπειρωτών που απαλλάσσονται από την κυριαρχία των Αλβανών και γίνονται ελεύθεροι Έλληνες. Το 1915, παράλληλα με τις εκλογές στην Ελλάδα, γίνονται εκλογές και στη Β. Ήπειρο. Εκλέγονται 15 βουλευτές που εισήλθαν στη Βουλή των Ελλήνων, όπου έγιναν ενθουσιωδώς δεχτοί από την Ελληνική Αντιπροσωπεία.

Τούτο ήταν η τελείωση της χαράς του Δεσπότη και το επιστέγασμα της νίκης των Β. Ηπειρωτών.

Δέκα χρόνια διήρκεσαν οι νικηφόροι αυτοί αγώνες.

Ακούραστος περιέρχεται την Β. Ήπειρο και υψώνει τη σημαία της Αυτονομίας σε κάθε χωριό και πόλη σε αντίθεση με το Ελληνικό κράτος, που δέχτηκε την παραχώρηση της Β. Ηπείρου στους Αλβανούς έναντι της παραχώρησης στην Ελλάδα μερικών νήσων του Αιγαίου.

Στην Κορυτσά, που ήδη είχε παραδοθεί από το ελληνικό κράτος στους Αλβανούς, σπεύδει ο Μητροπολίτης Σπυρίδων να υψώσει τη σημαία της Αυτονομίας. Εκεί συλλαμβάνεται από τους Τούρκους και καταδικάζεται σε θάνατο. Με την παρέμβαση όμως του βασιλιά της Ελλάδος διάδοχου Κωνσταντίνου αποφυλακίζεται.

Το 1916 μετετέθη στη Μητρόπολη των Ιωαννίνων, όπου πιο έντονα συνεχίζει το θρησκευτικό του έργο, παράλληλα με την συνεχή προσφορά του στους αδελφούς Β. Ηπειρώτες.

Ιδρύει την Ιερατική Σχολή και φροντίζει ώστε οι Ιεροί Ναοί της Μητροπολιτικής του περιφέρειας να είναι ζωντανά κέντρα λατρείας.

Στις 29 Ιουλίου 1919 γίνεται η Συμφωνία Βενιζέλου-Τοτόνι (Υπουργού Εσωτερικών της Ιταλίας), με την οποία η Β. Ήπειρος παραχωρείται στην Ελλάδα.

Η Ιταλία αμέσως με την αλλαγή του Υπουργού Εξωτερικών καταγγέλλει τη Συμφωνία αυτή και καταφέρνει να επαναφέρει το Σύμφωνο της Φλωρεντίας του 1913 και έτσι ορίζεται Διεθνής Επιτροπή Ελέγχου για τη χάραξη των συνόρων Ελλάδας και Αλβανίας, πράγμα που έφερε τον διαχωρισμό της Ηπείρου σε Βόρειο και Νότιο.

Ο Δεσπότης Σπυρίδων γίνεται περίλυπος μέχρι θανάτου. Αποσύρεται στη Μητρόπολή του και παρακαλεί τον Κύριο των Δυνάμεων να προστατεύει τον Ελληνισμό της Β. Ηπείρου. Παράλληλα κάνει ο,τι μπορεί για την πνευματική προκοπή του ποιμνίου του.

Κατά τον ένδοξο πόλεμο των Ελλήνων κατά των Ιταλών το 1940-41, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του Αγώνα και με τη μεγάλη προσφορά του ελευθερώνεται ξανά η Β. Ήπειρος από τον Ελληνικό Στρατό.

Μετά τη Γερμανική εισβολή πάλι ο μεγάλος Δεσπότης βρίσκεται κοντά στο ποίμνιό του και του προσφέρει κάθε βοήθεια, πνευματική και υλική.

Το 1949, λόγω του αδιαμφισβήτητου κύρους του και της αξιόλογης πείρας που απέκτησε από μια ολόκληρη ζωή προσφοράς στον Χριστό και την Ελλάδα, εκλέγεται επάξια από την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδας Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος.

Από τη νέα αυτή έπαλξη ανέπτυξε για μια επταετία υπεράνθρωπη δραστηριότητα. Συμμετείχε ενεργά σε κάθε εκδήλωση και ενέργεια του Έθνους.

Στο πρόσωπό του και στον αγώνα του ετιμάτο ολόκληρη η Εκκλησία της Ελλάδος. Παρών στον επαναπατρισμό των συμμοριτοπλήκτων και στην επιστροφή των παιδιών του παιδομαζώματος.

Παρών στην ανοικοδόμηση των καταστραφέντων ναών κατά το συμμοριτοπόλεμο και στην ανοικοδόμηση των σεισμοπλήκτων Νήσων. Ιδρύει τυπογραφείο και θεολογικό οικοτροφείο στην Αποστολική Διακονία στην Αθήνα.

Παρών στον Αγώνα των Κυπρίων για ένωση με τη Μητέρα Ελλάδα. Από τη θέση του Προέδρου της Επιτροπής Αυτοδιαθέσεως Κύπρου ενεργοποιεί όλες του τις δυνάμεις και κάνει ό,τι του είναι δυνατό, για να πετύχει η Αγωνιζόμενη Κύπρος τον ιερό σκοπό της.

Στις 20 Αυγούστου 1954, ημέρα της κατάθεσης της προσφυγής της Ελληνικής Κυβέρνησης για το Κυπριακό ενώπιον του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, καλεί τον Ελληνικό Λαό στην Πλατεία Συντάγματος.

Εκατοντάδες χιλιάδες ακούνε το λόγο του Αρχιεπισκόπου.

«Ο αγών διά την Κύπρον είναι αγών Πανελλήνιος. Είναι αγών ιερός».

«Χώρος ελληνικός υπήρξε πάντοτε εις την ιστορίαν η Κύπρος και λαός Ελληνικός κατώκει και κατοικεί την μεγαλόνησον».

«Η Εκκλησία της Ελλάδος, ήτις κατά μακραίων παράδοσιν αυτής συμμετέσχεν εις πάσας τας περιπετείας του Έθνους, επρωτοστάτησεν απ’ αρχής και εις τον εθνικόν τούτον αγώνα».

«Εμμείνατε, αδελφοί Κύπριοι, σταθερώς και αμετακινήτως, υπερασπίζοντες τας εθνικάς επάλξεις. Η εμμονή σας και η έντασις του αγώνος θα διδάξη τους κυριάρχους, ότι πρέπει να εγκαταλείψουν την Κύπρον, όπως εγκατέλειψαν ήδη και άλλους τόπους».

«Αδελφοί Κύπριοι, η ελευθερία δεν παρέχεται και δεν χαρίζεται εις τους υποδούλους λαούς, κατακτάται και παίρνεται δια των θυσιών τους».

«Διότι το πανελλήνιον αίτημα δια την Ένωσιν της Κύπρου μετά της Ελλάδος, εν πάση περιπτώσει και παρά πάσαν αντίδρασιν, θα εκπληρωθεί».

Απευθυνόμενος προς τον Ελληνικό Λαό, είπε:

«Πρέπει να έχης την ευκαιρίαν να δείξης, ότι η Ένωσις της Κύπρου, όχι μόνον αποτελεί διακαή πόθον σου, αλλά, εφ’ όσον δεν εκπληρούται, είναι και ο βαθύτατος πόνος σου και το πλέον επίμονον και επιτακτικόν αίτημά σου».

Η Κυπριακή Πρεσβεία του Δημοψηφίσματος της 15ης Ιανουαρίου, τον Ιούλιο του 1950 βρίσκεται στην Αθήνα.

Την υποδέχεται ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Σπυρίδωνας με ιερή συγκίνηση στο κέντρο του ελευθέρου Ελληνισμού.

Δηλώνει στον Πρόεδρο της Πρεσβείας, Μητροπολίτη Κυρηνείας Κυπριανό, ότι, αν το επίσημο κράτος σιγήσει στην υποστήριξη του ιερού αγώνα της Κυπριακής Πρεσβείας, ουδεμία δύναμη θα μπορέσει να συγκρατήσει τη φωνή του Πανελληνίου, με την Εκκλησία επίκεφαλής, που θα ακουστεί στα πέρατα του κόσμου.

Οι εφημερίδες ενθουσιωδώς υποδέχονται την Κυπριακή Πρεσβεία και προβάλλουν κάθε εκδήλωσή της.

Η Πανελλήνια Επιτροπή Ενώσεως Κύπρου διοργάνωσε την 21 Ιουλίου 1950 συλλαλητήριο στο καλλιμάρμαρο Στάδιο των Αθηνών. Παρόντες και όλοι οι ιερείς των Αθηνών. Στη μέση του Σταδίου υπήρχε το περίγραμμα της Κύπρου, στο κέντρο του οποίου στήθηκε το βήμα, απ’ όπου ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων μίλησε, απευθυνόμενος προς τις χιλιάδες του λαού και προς το επίσημο κράτος, όπως και προς κάθε ελεύθερο άνθρωπο.

Με στεντόρεια φωνή συγκίνησε τους πάντες και έκανε το κυπριακό αίτημα πανελλήνιο, ενθουσίασε και χαροποίησε την Κυπριακή Πρεσβεία και με τις ευχές και τις ευλογίες του την κατευόδωσε στον προορισμό της για τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.

Ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων διακονούσε πιστά την Εκκλησία του Χριστού και πρωτοστατούσε σε κάθε μεγάλο εθνικό θέμα. Ακολούθησε πιστά το του Κυρίου «ο ποιμήν ο καλός την ψυχήν αυτου τίθησιν υπέρ των προβάτων».

Πλήρως ικανοποιημένος ότι εκτελούσε στο ακέραιο το καθήκον απέναντι στην Ελληνική Εκκλησία και με την άνθιση της Επανάστασης στην Κύπρο, που ήταν ο μεγάλος του καημός, απεδήμησε προς Κύριον την 21 Μαρτίου 1956.

Ο θάνατος του μακαριστού Σπυρίδωνα λύπησε βαθιά όχι μόνο την Εκκλησία αλλά και το Έθνος ολόκληρο, γιατί υπήρξε ηρωικός και ακατάβλητος πρωταγωνιστής στους δύσκολους καιρούς.

Με το άκουσμα του θανάτου του συνήλθε εκτάκτως η Ιερά Σύνοδος, όπου μίλησαν Δεσποτάδες για τον Μεγάλο Νεκρό και διαγωνίζονταν ποιος θα πει καλύτερα λογια και μεγαλύτερους επαίνους.

Ελέχθησαν πολλά για τον Σπυρίδωνα, αδύναμα όμως να πλησιάσουν τα έργα, Θρησκευτικά, Εθνικά και Κοινωνικά του ενός και μόνου, που θα ‘ναι δύσκολο να παρουσιαστεί ξανά όμοιός του.

Πέρασε και ο Αυλάρχης του Βασιλιά, για να υποβάλει τα συλλυπητήρια της Βασιλικής Οικογένειας.

Υπέβαλαν τα συλλυπητήρια Υπουργοί και Αξιωματούχοι του Κράτους.

Αποφασίστηκε η ταφή να γίνει το Σάββατο, 24 Μαρτίου, και στη συνέχεια ο νεκρός μεταφέρθηκε στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, όπου εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα.

Κατά χιλιάδες ο κόσμος περίλυπος πλησίαζε και προσκυνούσε τον μεγάλο νεκρό.

Ήταν ο δικός του, ο μπροστάρης του, ο Αρχιεπίσκοπός του.

Η κηδεία του έγινε την 24 Μαρτίου.

Παρών ο Βασιλεύς των Ελλήνων και όλοι οι επίσημοι του Κράτους και αμέτρητο πλήθος λαού.

Στον αείμνηστο Σπυρίδωνα αποδόθηκαν τιμές Πρωθυπουργού εν ενεργεία. Ο Δήμος Αθηναίων, τιμής ένεκεν, παρεχώρησε δωρεάν χώρο στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών. Πάνω στον τάφο οι Ηπειρώτες έρριψαν χώμα Ηπειρώτικο, για να θυμίζει τους μεγάλους αγώνες, Εθνικούς και Θρησκευτικούς που έκανε γι’ αυτούς ο Μεγάλος Δεσπότης, ο Σπυρίδωνας Βλάχος.

Πηγή: «Ενατενίσεις», Περιοδική Έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Κύκκου και Τηλλυρίας, Τεύχος 10ο, Ιανουάριος – Απρίλιος 2010.

vatopaidi.wordpress.com/

Τ’Αη Λιά πήγαινα πάντα στην θειά μου που μένει έξω από την πόλη σε μιαν εξοχή, κάτω από τον λόφο όπου δεσπόζει το εκκλησάκι του Προφήτη. Από την παραμονή πήγαινα και ανηφορίζαμε για τον εσπερινό εγώ με τα λευκά μου πέδιλα και κείνη ακροβατούσα στα ψηλά τακούνια των κυριακάτικων παπουτσιών της. Ανήμερα το πανηγύρι και μετά τραπέζι στο αγρόκτημα της θειάς, κρέας με τηγανητές πατάτες, μελιτζάνες ιμαμ -της προσφυγιάς μας ανάμνηση- και παγωτό καϊμάκι -της μοναχικής μας πατρίδας, υπόμνηση-.
Στα 1974, όλα έγιναν ίδια, μέχρι το απόγευμα της παραμονής.
Ήταν Σάββατο, θυμάμαι, η μέρα της γιορτής και ανηφορίζοντας στον λόφο του Αη Λιά κάποια γειτόνισσα κάτι είπε στο αυτί της θειάς μου και κείνη άσπρισε και είπε “απαπάαα”.
“Τί έγινε;” ρώτησα “τίποτε, προχώρα” απάντησε η θειά και γω στραβοπάτησα κι’ ένα πετραδάκι μπήκε στο πέδιλό μου.
Άναψα κερί με το μυαλό μου στο πονεμένο μου πόδι και στο “άπαπάαα” και στην λειτουργία όλοι κρυφομιλούσαν…σε καλό τους εδώ ήρθαν να λύσουν τα προβλήματά τους.
Ε, αυτό το πρόβλημα δεν λύθηκε ποτέ!

Οι Τούρκοι, τα ξημερώματα είχαν μπει στην Κύπρο και είναι ακόμη εκεί.

Βιαστικό αντίδωρο, η θειά μου να κατεβαίνει τρέχοντας τον λόφο, στο ράδιο εμβατήρια, επιστράτευση -έφυγε για τον “πόλεμο” και το φλερτ μου, έκλαιγα κι εγώ γιατί έτσι έκαναν οι επίσημες και ανεπίσημες αγαπημένες-, οι μελιτζάνες έμειναν μέρες να ξεπικρίζουν στο νερό, το κρέας ξαναμπήκε στο ψυγείο, ο κόσμος να πηγαίνει πάνω-κάτω, η Κύπρος να πεθαίνει γι’ άλλη μία φορά.
Απόβαση, βομβαρδισμοί, αιχμάλωτοι, νεκροί, αγνοούμενοι, βιασμοί, ομαδικοί τάφοι, βαρβαρότητα,  βανδαλισμοί ναών, λεηλασίες, καταστροφές, ξεσπιτωμός, προσφυγιά, επαναλαμβανόμενη η ιστορία της…. “ελληνοτουρκικής φιλίας”.
Δεν φάγαμε ούτε το παγωτό καϊμάκι, εκείνη την χρονιά…..Μαθαίναμε, στις επόμενες μέρες και τα επόμενα χρόνια, για άντρες που τους σκότωσαν μπρος στα μάτια των γυναικών τους, για τέκνα που δεν γνώρισαν πατέρα, για παπάδες που τους έσερναν δεμένους πισθάγκωνα, είδαμε Εσταυρωμένους χαμαί πεταμένους, ναούς να έχουν γίνει ουρητήρια, γυναίκες να σπαράζουν ξεσκίζοντας τα μάγουλά τους λες και σ’ αυτές είχε οριστεί να διασώσουν την ελληνικότητα της τραγωδίας, μαύρα μαντήλια να κατεβαίνουν ως τα μάτια της απεγνωσμένης χηρείας και τον υποτιθέμενο πολιτισμένο κόσμο να προσκυνά και πάλι τους Ούνους του Αττίλα.
Τριανταοχτώ χρόνια μετά, κάθε που ξημερώνει τ’Αη Λιά, συνεχίζει να με πονάει εκείνο το πετραδάκι στο λευκό μου πέδιλο ……

Ομιλία της Α.Μ. του Αρχιεπισκόπου Κύπρου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με την ευκαιρία της επετείου της 9ης Ιουλίου 1821…

Η Α.Μ. ο Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος προσκληθηκε από τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών και μίλησε στην Αίθουσα Τελετών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, την Τετάρτη 9 Ιουλίου 2008, με την ευκαιρία της επετείου της 9^ης Ιουλίου 1821, ημέρα απαγχονισμού του Εθνομάρτυρα Αρχιεπισκόπου Κύπρου Κυπριανού και την καρατόμηση των Μητροπολιτών, των Ηγουμένων και των Προκρίτων της Κύπρου.

Παρακάτω ακολουθούν αποσπάσματα από την ομιλία του Μακαριωτάτου. Ολόκληρη την ομιλία μπορείτε να διαβάσετε εδώ…

Η συμβολή της Εκκλησίας της Κύπρου στους Αγώνες του Έθνους

“…Η ιστορία της Εκκλησίας της Κύπρου σ’ όλη τη διάρκεια του δισχιλιετούς βίου της είναι η Ιστορία των Ελλήνων Κυπρίων που αγωνίζονται συνεχώς να διατηρήσουν ό,τι ιερό έχουν: Την ορθόδοξή τους πίστη, την ελληνική τους γλώσσα και την εθνική τους συνείδηση.

Έχοντας το κύρος του Αυτοκεφάλου, λόγω της Αποστολικότητας και της αγιότητας του βίου της, και περιβεβλημένη με ειδικά αυτοκρατορικά προνόμια, λόγω και της ακριτικής – μέσα στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία – γεωγραφικής θέσης της νήσου, η Εκκλησία μας ταύτισε, κυριολεκτικά, τις τύχες της με τις τύχες του ποιμνίου της. Τον 7ο αιώνα ο Αρχιεπίσκοπος και η Ιεραρχία ακολουθούν το ποίμνιό τους στα μέρη της Κυζίκου, στον Ελλήσποντο, φεύγοντας τις επιδρομές και τις δηώσεις των Αράβων, σε έναν αγώνα φυσικής επιβίωσης. Απόηχος εκείνης της μετοικεσίας είναι ο τίτλος του εκάστοτε Προκαθημένου της Κυπριακής Εκκλησίας, ως Αρχιεπισκόπου Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου. Λίγο αργότερα, τον 9ο αιώνα, ο επίσκοπος Χύτρων, Άγιος Δημητριανός, ακολουθεί εκουσίως το αιχμαλωτισθέν ποίμνιό του στα μέρη της Μεσοποταμίας και το στηρίζει. Οι συνεχείς προσπάθειές του και ο υποδειγματικός βίος του, πείθουν τον ηγεμόνα να επιτρέψει τον επαναπατρισμό.

Στους δύσκολους αιώνες της Λατινοκρατίας, που εκτείνεται από το 1191 μέχρι το 1570, ο αγώνας ήταν σκληρός, κι όπως συνήθως, διμέτωπος. Ήταν αγώνας για την ανάκτηση της εθνικής ελευθερίας αλλά και την προάσπιση της Ορθόδοξης πίστης. Η διοικητική δομή της Αυτοκεφάλου Ορθοδόξου Εκκλησίας της Κύπρου εξαρθρώθηκε και η ιεραρχία της κατελύθη. Από τις 14 επισκοπές καταργήθηκαν οι 10. Και οι 4 επίσκοποι, που επετράπη να παραμείνουν, απομακρύνθηκαν από τις πόλεις σε μικρά χωριά. Κάτω όμως κι απ’ αυτές τις πιο αντίξοες συνθήκες, η Εκκλησία κράτησε άσβεστο το φως της εθνικής αυτοσυνειδησίας, προφυλάσσοντάς το από τους παπικούς μισσιοναρίους που, δρώντας ύπουλα, απέδιδαν τα δεινοπαθήματα του τόπου και του λαού στ’ αμαρτήματα της Ορθοδοξίας και επιχειρούσαν τον εκλατινισμό.

Από τις πολλές, αλλά ανεπιτυχείς, λόγω της σκληρής διακυβέρνησης των Φράγκων, επαναστάσεις αναφέρω μόνο την επανάσταση του βασιλιά Αλέξη που έγινε το 1427. Άξιο αναφοράς είναι επίσης από την περίοδο αυτή το φρικτό μαρτύριο των 13 μοναχών της Καντάρας, το 1231.

Η Εκκλησία της Κύπρου συνειδητοποιεί βαθύτερα το ρόλο της κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Πριν, υπήρχε το ελεύθερο ελληνικό βυζαντινό κράτος, που παρόλη τη συρρίκνωσή του, συνιστούσε πηγή ελπίδας για τους Κυπρίους. Στην Τουρκοκρατία και την Αγγλοκρατία, που ακολούθησε, η Εκκλησία ήταν ο μόνος οργανωμένος εθνικός φορέας των υποδούλων κι η μόνη ελπίδα τους.

Η Εκκλησία της Κύπρου «ως όρνις επισυνάγουσα τα νοσσία εαυτής υπό τας πτέρυγας» εις καιρόν κινδύνου, ανέλαβε τη στήριξη του λαού με κάθε τρόπο, αναμένουσα την ανατολή καλύτερων ημερών. Συνάμα υποβοήθησε κάθε εξέγερση κατά του δυνάστη, όταν διαφαινόταν έστω και αμυδρά, πιθανότητα επιτυχίας. Η ελευθερία είναι δύναμη της ψυχής που απονεκρώνεται αν δεν ασχολείται κανείς συνεχώς μαζί της. Και θα ’πρεπε ο λαός να μην περιπέσει στο ραγιαδισμό και να μη συνηθίσει στην απλή επιβίωση. Αναφέρουμε ενδεικτικά τις προσπάθειες που έγιναν από την Εκκλησία στις αρχές του 17ου αιώνα, προς τον δούκα της Σαβοΐας όπως βοηθήσει «εις την απελευθέρωσιν του τόπου από τα χέρια του τυράννου» και την εξέγερση που επεχειρήθη το 1607, σε συντονισμό με τα σχέδια του δούκα της Φλωρεντίας να καταλάβει την Αμμόχωστο. Επαναστατικά κινήματα συνταράσσουν το νησί και κατά τα έτη 1764 και 1765.

Παράλληλα στους δύσκολους και ασέληνους αιώνες της Τουρκικής δουλείας, η Εκκλησία ανέλαβε και τη βαρύτατη αποστολή της διατήρησης αλλά και διάδοσης ανάμεσα στο ποίμνιό της, της ελληνικής γλώσσας και γενικότερα της ελληνικής παιδείας. Ήταν κι αυτός ένας άλλος δύσκολος αγώνας αποφασιστικής σημασίας για την επιβίωση του έθνους.  Συνειδητοποιούσε η Εκκλησία, πως η ελληνική γλώσσα είναι βασικός παράγοντας δια του οποίου εκδηλώνεται η εθνική αυτοσυνειδησία. Οι Έλληνες της Κύπρου θα παρέμεναν Έλληνες, αν μιλούσαν ελληνικά.

Έτσι αρχίζουν από τον 18ο αιώνα να δημιουργούνται, από την Εκκλησία, τα πρώτα σχολεία για στοιχειώδη εκπαίδευση, κυρίως γλωσσική, σε πόλεις και χωριά. Κύριο σταθμό στον τομέα αυτό αποτελεί η κατά το 1812 ίδρυση από τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό της «Ελληνικής Σχολής» που εξελίχθηκε αργότερα στο σημερινό Παγκύπριο Γυμνάσιο. Η Σχολή «θα βοηθούσε στην καλυτέρευση των ηθών», όπως κατά λέξη αναφέρεται στο πρακτικό σύστασής της. Μα ο ρόλος της δεν θα σταματούσε εκεί. Θα βοηθούσε στη διαφύλαξη και ενίσχυση της εθνικής αυτοσυνειδησίας και ελπίδας. Κατανοούσε, η Εκκλησία, πως μέσα στον αριθμητικό κατακλυσμό των βαρβάρων μόνο με την ποιότητα, την πνευματική πρόοδο και προκοπή θα επιζούσαμε. Και πράγματι η πρωτοβουλία της Εκκλησίας, να θέσει υπό την ευθύνη της την Παιδεία του τόπου, δεν είχε περιορισμένη χρονική σημασία. Αποδείχτηκε, εκ των υστέρων, η καίρια προϋπόθεση της αποτυχίας όλων των αφελληνιστικών προσπαθειών που ακολούθησαν.

Τμήμα της όλης Ελληνικής πατρίδας, η Κύπρος, συνδεδεμένη μαζί της με δεσμούς άθραυστους και ιερούς, δεσμούς αίματος, γλώσσας, θρησκείας, ηθών και παραδόσεων, βρισκόταν πάντα σε συντονισμό με τους παλμούς του υπόλοιπου Ελληνικού κορμού. Έτσι δεν έμεινε μακριά από την προετοιμαζόμενη εξέγερση του 1821.

Ο Κύπριος αρχιμανδρίτης Θεμιστοκλής Θησεύς επισκέφθηκε τη νήσο και γνωστοποίησε στον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό ότι η επανάσταση που προετοιμαζόταν για χρόνια, επρόκειτο να εκδηλωθεί και ζήτησε την ηθική συμπαράσταση της Εκκλησίας και του λαού. Ο Κυπριανός ήταν μυημένος από καιρό στη Φιλική Εταιρεία. Η καρδιά του σκιρτούσε στην προσδοκία της επανάστασης και στο όραμα της απελευθέρωσης. Αμετάθετος στόχος του ήταν η απελευθέρωση της Κύπρου. Στον στόχο αυτό αποσκοπούσαν όλες οι επί μέρους ενέργειές του. Μα, τόσον αυτός όσον και οι ηγέτες της Φιλικής Εταιρείας είχαν, πολύ σωστά, διαβλέψει τη δυσμενή θέση της Κύπρου μέσα στο κέντρο του σουλτανικού κράτους. Κάθε απόπειρα ένοπλης εξέγερσης των Κυπρίων θα καταπνιγόταν αμέσως στο αίμα από δυνάμεις που θα αποβιβάζονταν γρήγορα από τις γύρω περιοχές, ενώ η κύρια εστία της επανάστασης βρισκόταν μακριά και δεν θα μπορούσε να προσδοκάται βοήθεια απ’  εκεί. Γι’ αυτό και ο Κυπριανός «ηυλόγησε το εγκυμονούμενον εγχείρημα και ενίσχυσεν αυτό χρηματικώς κατά το δυνατόν». Αναφέρεται πως ο Κανάρης πλησίασε πολλάκις την Κύπρο και πήρε τρόφιμα και ρουχισμό που μαζεύτηκαν από τους κατοίκους για τον αγώνα.

Κι όμως η Κύπρος δεν διέφυγε την καταστροφή. Η Κύπρος και ο Αρχιεπίσκοπός της πλήρωσαν με το αίμα τους την ταπείνωση και τον εξευτελισμό που υφίστατο η Οθωμανική αυτοκρατορία στην ξηρά και τη θάλασσα από τις δυνάμεις της επανάστασης. Έτσι σαν σήμερα, πριν από 187 χρόνια, την 9η Ιουλίου 1821, ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός, οι τρεις Μητροπολίτες, ηγούμενοι, αξιωματούχοι και άλλοι κληρικοί και λαϊκοί, 486 άτομα, θυσιάστηκαν, ως «αγνά και άμωμα ιερεία» υπέρ πίστεως και πατρίδος…

…Κι όταν το 1878 η Κύπρος περιήλθε στα χέρια των Άγγλων, οι Έλληνες κάτοικοί της θεώρησαν ότι πλησίασε ο χρόνος της εθνικής αποκατάστασής τους. Νόμιζαν, φευ, ότι  η Αγγλία, όπως  πρόσφερε τα Επτάνησα στην Ελλάδα το 1864, έτσι θα έπραττε και με την Κύπρο. Ο Αρχιεπίσκοπος Σωφρόνιος υποδεχόμενος τους Άγγλους διαβεβαίωσε ότι ο κυπριακός λαός, «θέλει διατελεί αφοσιωμένος εις την νέαν αυτού κυβέρνησιν» αλλά «χωρίς να αρνηθεί την καταγωγήν και τους πόθους αυτού».

Οι ελπίδες των Κυπρίων γρήγορα διεψεύσθησαν, ιδίως μετά το 1925 που η Αγγλία προσάρτησε την Κύπρο ως αποικία. Οι επισκέψεις του Αρχιεπισκόπου Κυρίλλου του Γ΄ στο Λονδίνο δεν απέδωσαν και τον Οκτώβριο του 1931 σημειώθηκε η πρώτη εξέγερση. Οι Άγγλοι κατέπνιξαν  αυτήν στο αίμα,   που είναι γνωστή ως «Οκτωβριανά» και προσπάθησαν να επιφέρουν καίριο πλήγμα κατά της Εκκλησίας, που διαισθάνονταν ότι ευθυνόταν γι’ αυτή. Δύο Μητροπολίτες, ο Κιτίου και ο Κυρηνείας, καθώς και πάμπολλοι άλλοι, λαϊκοί και κληρικοί εξορίστηκαν.

Ο αγώνας της Εκκλησίας συνεχίζεται αμείωτος. Ο Μητροπολίτης Πάφου Λεόντιος, ως Τοποτηρητής του Αρχιεπισκοπικού θρόνου, και μόνος επίσκοπος στην Κύπρο από το 1933 μέχρι το 1947, παρόλο που σύρεται στα δικαστήρια, περιορίζεται σε μοναστήρια και υφίσταται εξευτελισμούς, μπορεί και κρατά την Παιδεία στα χέρια της Εκκλησίας και τον πόθο της Ένωσης ζωντανό. Το 1950 η Εκκλησία διεξάγει το ενωτικό δημοψήφισμα, στο οποίο 96% του Κυπριακού Ελληνισμού ζήτησε την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Κι όταν διεφάνη ότι η κατοχική δύναμη δεν είχε διάθεση να παραχωρήσει ελευθερία στον Κυπριακό λαό, η Εκκλησία ηγήθηκε, δια του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, του αγώνα για αποτίναξη του αποικιακού ζυγού. Τα μοναστήρια μας έγιναν οι τροφοδότες του αγώνα και ο τόπος καταφυγής και απόκρυψης των αγωνιστών. Οι ναοί λειτούργησαν και πάλι ως «κρυφά σχολειά» όταν ο δυνάστης, στην απόγνωσή του, απαγόρευσε τη λειτουργία των σχολείων. Ο αγώνας εκείνος δεν υπελείφθη σε τίποτα των παλαιότερων αγώνων του έθνους. Στο πρόσωπο του Αυξεντίου επανελήφθη το «Μολών λαβέ» του Λεωνίδα, στον αχυρώνα του Λιοπετρίου αναβίωσε το Χάνι της Γραβιάς, στο Δίκωμο ο Μάτσης μιμήθηκε τον Παλαιολόγο. Όσο κι αν τα ξένα συμφέροντα δεν επέτρεψαν τη δικαίωση εκείνου του αγώνα, όλος ο Κυπριακός λαός, ιδιαίτερα όμως η Κυπριακή Εκκλησία, νιώθουν περήφανοι γι’ αυτόν…

…Σήμερα φτάσαμε, δυστυχώς, σε οριακούς για την πατρίδα μας καιρούς. Και θα πρέπει να εξετάσουμε σοβαρά, πού θα στηρίξουμε τον αγώνα μας, πώς θα επαναπροσδιορίσουμε τις επιδιώξεις μας.

Μια τριακονταετής πορεία συνεχών υποχωρήσεων έναντι κάθε παράλογης αξίωσης της Τουρκίας, που κινήθηκε γύρω από τη φιλοσοφία μιας «κοινά αποδεκτής λύσης», είχε για μας ολέθριες συνέπειες. Κύρια εκτροπή εξ αρχής ήταν η θεώρηση του προβλήματός μας όχι ως προβλήματος εισβολής και συνεχιζόμενης Τουρκικής κατοχής, αλλά ως θέματος δικοινοτικής διαμάχης που παραπέμπει στην αναζήτηση «μέσου όρου» θέσεων μεταξύ θύματος και θύτη. Αναμφίβολα ζούμε στην εποχή των ωμών συμφερόντων και των συσχετισμών δυνάμεων και δεν το αγνοούμε. Δεν είμαστε υπερδύναμη για να επιβάλλουμε τους όρους μας. Έχουμε τη γνώμη όμως ότι, ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό, από δική μας υπαιτιότητα, οδηγούμαστε από το κακό στο χειρότερο. Όχι μόνο δεν αξιοποιήσαμε στο ελάχιστο την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το διεθνές και Ευρωπαϊκό δίκαιο, στα οποία στηρίζεται το σύγχρονο οικοδόμημα του ευρωπαϊκού κόσμου, αλλά, αντίθετα, δημιουργήσαμε και τον μύθο του καλού και διαλλακτικού Ταλάτ, που με δείπνα και κοινωνικές συναντήσεις, θα έλυε το πρόβλημά μας. Φορτώσαμε τις ευθύνες της Τουρκικής αδιαλλαξίας στη δική μας πλευρά και τη δική μας ηγεσία που  τάχατες «δεν ήθελε λύση».

Απ’ αυτό τον  αυτοεγκλωβισμό φοβούμαστε πως δεν θα βγούμε χωρίς νέες οδυνηρές απώλειες. Ήδη η εθνοκάθαρση, που είναι έγκλημα βαρύτατο και παραβιάζει βασικά πανανθρώπινα δικαιώματα, αρχίζει εκ μέρους μας να νομιμοποιείται, αφού για πρώτη φορά χρησιμοποιείται ο όρος «ελληνοκυπριακό» και «τουρκοκυπριακό» συνιστών κράτος. Η αναφορά σε κατοχή καταργείται στην πράξη, αφού αποδεχτήκαμε τώρα διάλογο για στρατιωτικά θέματα με την «Τουρκοκυπριακή πλευρά» αντί με την Τουρκία όπως γινόταν μέχρι σήμερα. Αυτοεμπαιζόμαστε «με τις εποικοδομητικές ασάφειες», ότι τάχα βοηθούν στην υπέρβαση αδιεξόδων, και φτάσαμε στο σημείο να ερμηνεύουμε την «επανένωση» εμείς ως επανένωση του κράτους (ούτε καν αναφορά για απελευθέρωση) κι οι Τούρκοι ως επανένωση των δύο κρατών. Ξεκινούμε με την εξ αρχής αποδοχή της παραμονής εποίκων και δεν συνειδητοποιούμε τη νομική υπονόμευση, εκ μέρους μας, των θέσεών μας.

Το χειρότερο, δεν δείχνουμε να καταλαβαίνουμε τη σημασία που έχει η προστασία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η προσπάθεια της Τουρκίας να μονιμοποιήσει και να νομιμοποιήσει την κατοχή, να αποενοχοποιηθεί από την εισβολή, να απαλλαγεί από τα εγκλήματα που διέπραξε, δεν μπορεί να ευοδωθεί όσο υπάρχουν οι αποφάσεις και τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θωρακίζουν την Κυπριακή Δημοκρατία. Ο μόνος τρόπος για να απαλλαγούν οι Τούρκοι και οι σύμμαχοί τους από τα ψηφίσματα και τις αποφάσεις αυτές είναι η διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, του αντικειμένου προς το οποίο τα ψηφίσματα απευθύνονται. Γι’ αυτό και βυσσοδομούν για εξ υπαρχής δημιουργία νέου κράτους, ώστε στη σύγκρουση των δύο «συνεταίρων» που θα προκύψει, ή θα μεθοδευτεί, απαλλαγμένοι από τις ειλημμένες υποχρεώσεις τους, να τρέξουν να προσφέρουν τις «καλές τους υπηρεσίες» και να αναγνωρίσουν τα δύο κράτη που οραματίζονται. Θα ’πρεπε ως εκ τούτου, στην ερώτηση αν η επιδιωκόμενη λύση θα προκύψει από παρθενογένεση, η απάντηση να ήταν ξεκάθαρη. Η απάντηση ότι θα έχουμε τελικά μιαν ενιαία ομοσπονδιακή κυβέρνηση μας αυτοεγκλωβίζει. Η ενιαία ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν μπορεί να προκύψει από παρθενογένεση. Πώς θα ξεφύγουμε αργότερα; Μήπως ανοίγουμε δρόμο σε νέες Τουρκικές διεκδικήσεις; Δεν συνιστούν τα πιο πάνω σοβαρότατες διολισθήσεις προς τις Τουρκικές απαράδεκτες θέσεις;

Θα ’ταν αφέλεια σοβαρότατης μορφής η πίστωση με καλή θέληση της Τουρκίας. Και νομίζω πως υπνώττουμε, αν πιστεύουμε ότι με το άνοιγμα διόδων προς τα κατεχόμενα, με τους όρους μάλιστα του κατακτητή, διευκολύνεται η λύση. Εξυπηρετούνται, απλώς, τα οικονομικά και άλλα συμφέροντα της Τουρκίας και εξασθενεί η πιθανότητα άσκησης πίεσης σ’ αυτήν από τρίτους.

Η Τουρκία δεν επιθυμεί λύση επανένωσης της Κύπρου. Αν για να επιβάλει τα άνομα σχέδιά της κράτησε σε άθλιες συνθήκες, απομονωμένους μέσα σε θυλάκους για δέκα χρόνια τους Τουρκοκυπρίους, θα συγκατανεύσει τώρα, που βρίσκεται σε θέση ισχύος, σε επανένωση του τόπου και του λαού, απλώς γιατί υποχωρούμε συνεχώς από τις θέσεις μας; Η Τουρκία μεθοδεύει την κατάληψη ολόκληρης της Κύπρου, χωρίς να επείγεται ιδιαίτερα για τον χρόνο αυτής της κατάληψης…”

http://www.churchofcyprus.org.cy/article.php?articleID=368

Τριάντα οκτώ (38) σκελετοί που βρέθηκαν στις φυλακές του Ντιαρμπακίρ στην Τουρκία φαίνεται ότι ανήκουν σε φυλακισμένους Έλληνες και Ελληνοκύπριους αιχμαλώτους αγνοουμένους  της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974. Την σοκαριστική πληροφορία μετέφερε στο  Ευρωκοινοβούλιο, η Ευρωβουλευτής του ΔΥΣΥ και του ΕΛΚ, Ελένη Θεοχάρους.

Πριν από λίγο καιρό βρέθηκαν θαμμένοι 38 σκελετοί στις φυλακές του Ντιαρμπακίρ με τρύπες στο κεφάλι από όπλο των 9 χλστ. Η ανακάλυψη αυτό προκάλεσε περισσότερα ερωτηματικά όταν μετά από εξετάσεις DNA αποκαλύφτηκε ότι οι σκελετοί αυτοί δεν ανήκαν ούτε σε Τούρκους αλλά ούτε και σε Κούρδους.

Επισημαίνεται ότι στις φυλακές του Ντιαρμπακίρ είχαν μεταφερθεί αριθμός ελληνοκυπρίων αιχμαλώτων από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1974.

Οι ανακαλύψεις μαζικών τάφων στην Τουρκία έχει μετατραπεί σε ένα συνηθισμένο φαινόμενο που αποκαλύπτει την φρικιαστική πολιτική των μαζικών εκτελέσεων Κούρδων πολιτών και Τούρκων αντιφρονούντων των κυβερνήσεων της δεκαετίας του 1990.

Όμως η αποκάλυψη ότι 38 εκτελεσθέντα άτομα δεν έχουν DNA που να εμπίπτει σε Τούρκους και Κούρδους πολίτες αποτελεί μία απίστευτη εξέλιξη η οποία θα πρέπει να διερευνηθεί και να εξακριβωθεί αν πρόκειται τελικά για ελληνοκύπριους αιχμαλώτους των οποίων οι συγγενείς ακόμα περιμένουν να μάθουν την μοίρα τους.

Η Κύπρια Ευρωβουλευτής ήγειρε το ζήτημα χθες ενώπιον της Επιτροπής Εξωτερικών του Ευρωκοινοβουλίου και ζήτησε την διερεύνηση.  Το αίτημα της Ε. Θεοχάρους έγινε δεκτό από τον Πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο οποίος κάλεσε την Εισηγήτρια για την έκθεση αξιολόγησης της τουρκικής ενταξιακής πορείας Ρία Όμεν να διευθετήσει συνάντηση με τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο της Τουρκίας στην ΕΕ για να συζητήσει και να διερευνήσει το θέμα.

Για μία ακόμα φορά η Τουρκία θα κληθεί να απολογηθεί για τα εγκλήματα που προκάλεσε στο παρελθόν και για μία ακόμη φορά είναι βέβαιο ότι θα αρνηθεί να συνεργαστεί για την εξακρίβωση των ταυτοτήτων αυτών των άτυχων ανθρώπων.

Τόσο η κυπριακή όσο και η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να ζητήσουν την σύσταση μίας διεθνούς επιτροπής η οποία θα επιληφθεί της έρευνας διαφορετικά ένα ακόμα τουρκικό έγκλημα όπως αυτό των εμπρησμών στα ελληνικά δάση θα βρεθεί στις καλένδες της ελληνικής πολιτικής.
Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr

http://www.defencenet.gr/defence/index.php?option=com_content&task=view&id=35692&Itemid=139

http://vatopaidi.wordpress.com/

Μια θερμότατη έκκληση απηύθυνε η Εκκλησία της Κύπρου δια του εκπροσώπου της στις Βρυξέλλες, Επισκόπου Νεαπόλεως, Πορφυρίου, προς το βρετανικό κοινοβουλευτικό κόσμο, τους Βρετανούς βουλευτές και προς όλους που είναι σε θέση να βοηθήσουν, να προσφέρουν την υποστήριξή τους σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία για τη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου.

Ο Επίσκοπος Νεαπόλεως, που μιλούσε σε συγκέντρωση την οποία διοργάνωσε η Διακομματική Κοινοβουλευτική Ομάδα για την Κύπρο σε αίθουσα της βρετανικής Βουλής χθες το απόγευμα, απηύθυνε έκκληση όπως καταστεί σαφές προς την τουρκική κυβέρνηση και στο κατοχικό καθεστώς ότι η θρησκευτική ελευθερία αποτελεί στοιχειώδες ανθρώπινο δικαίωμα για τους Ευρωπαίους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας και η παρεμπόδιση της άσκησης του είναι κάτι το απαράδεκτο, ιδιαίτερα από μια υποψήφια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση χώρα.

«Αν όλοι υποστηρίξουμε το γενικό σκοπό και το κοινό όραμα της θρησκευτικής ελευθερίας και της διάσωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς της ημικατεχόμενης Κύπρου», είπε, «ελπίζουμε ότι με τη βοήθεια του Θεού μπορούμε να το επιτύχουμε. Έχουμε καθήκον και υποχρέωση, όχι μόνο προς την ιστορία και προς τους δημιουργούς αυτής της κληρονομιάς, αλλά και προς τις μελλοντικές γενεές» είπε ο Επίσκοπος Νεαπόλεως.

Ανοίγοντας το πρόγραμμα της εκδήλωσης, ο Πρόεδρος της Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Ομάδας για την Κύπρο, Συντηρητικός βουλευτής, David Barrowes, που συνοδευόταν στο προεδρείο από τον επίσης Συντηρητικό βουλευτή, Matthew Offord, και τον Εργατικό Jim Sheridan, τόνισε τη σημασία του θέματος και την υποχρέωση όλων που ενδιαφέρονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα να προσφέρουν τη βοήθεια τους για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του.

http://www.romfea.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=9221:episkopos-porfyrios-diasosi–kiprou&catid=24:2009-12-18-08-37-24

Για τις κρίσιμες στιγμές για το μέλλον των Χριστιανών στην Μέση Ανατολή και την σημασία της Συνόδου των Προκαθημένων των Πρεσβυγενών Ορθοδόξων Θρόνων που θα πραγματοποιηθεί ύστερα από πρόσκληση του Οικουμενικού Πατριάρχη στα τέλη Αυγούστου μίλησε στο Αmen.gr και τον Νίκο Παπαχρήστου ο Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου Χρυσόστομος. Ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της μαρτυρικής Κύπρου, που την Παρασκευή βρέθηκε για λίγες ώρες στην Αθήνα, σχολιάζει τις πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου Πρωθυπουργού για το Κυπριακό ενώ δεν παραλείπει να ζητήσει από την Κυβέρνηση της Κύπρου  να σταματήσει να εθελοτυφλεί και να λάβει γενναίες αποφάσεις για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που φαίνεται να αγγίζει και την Μεγαλόνησο.
Ακολουθεί η συνέντευξη που παραχώρησε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος, κατά τη διάρκεια της ολιγόωρης επίσκεψής του στην Αθήνα,  στο Amen.gr και τον Νίκο Παπαχρήστου:
Νίκος Παπαχρήστου: Μακαριώτατε, σε μερικές εβδομάδες θα πραγματοποιηθεί στην Κωνσταντινούπολη, ύστερα από πρωτοβουλία του Οικουμενικού Πατριάρχη, η Σύναξη των Προκαθημένων των Πρεσβυγενών Θρόνων της Ανατολής, μεταξύ των οποίων και η Εκκλησία της Κύπρου, προκειμένου να συζητήσουν την κατάσταση και το μέλλον των χριστιανών στη Μέση Ανατολή. Πολλοί θεωρούν ότι η μαρτυρία της Εκκλησίας σας, η κατάθεση της δικής σας εμπειρίας, σε αυτή την εξόχως σημαντική Σύναξη θα είναι εξαιρετικά χρήσιμη.
Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου Χρυσόστομος: Πιστεύω ναι και ήρθε την κατάλληλη στιγμή που ματαιώθηκε η σύναξις των προκαθημένων των Εκκλησιών της Μέσης Ανατολής που θα γινόταν στην Κύπρο, αλλά λόγω των γεγονότων που έγιναν στην Συρία εγκλωβίστηκε ο Άγιος Αντιοχείας και ματαιώθηκε εκείνη η σύναξις των τεσσάρων προκαθημένων των Εκκλησιών της Μέσης Ανατολής. Να θυμίσω επίσης πως τον Μάρτιο, έχοντας υπόψη τα γεγονότα όπως εξελίσσονταν στην Μέση Ανατολή, ζήτησα συνάντηση με τον Πάπα, την οποία και μου έδωσε και πραγματοποιήθηκε τότε, εκεί έθεσα επί τάπητος εις τον Ποντίφικα τις δυσκολίες των Χριστιανών της Μέσης Ανατολής και του είπα ότι κατά την άποψή μου πρέπει να ενωθούμε όλοι, και Καθολικοί και Ορθόδοξοι και Προτεστάντες και Αγγλικανοί, και να ζητήσουμε την θετική παρέμβαση της Ευρώπης διότι αλλοίμονο αν επικρατήσουν οι εξτρεμιστές, οι ακραίοι εις την Μέσην Ανατολήν, ο Χριστιανισμός εις την Μέσην Ανατολήν θα αποτελεί παρελθόν. Το είχε αντιληφθεί και ο Πάπας ότι εγκυμονούν δυσκολίες  και έρχονται τα χειρότερα. Συμφώνησε και του είπα ότι πρέπει να απευθυνθεί εκείνος στους Καθολικούς ηγέτες της Ευρώπης και εμείς προς τους Ορθοδόξους ηγέτες των Ευρωπαϊκών χωρών ούτως ώστε να φέρουμε κάποιο αποτέλεσμα.
Μπορούν ν’ αλλάξουν τα πράγματα και τα πρόσωπα αλλά πιστεύω ότι δεν πρέπει να ξεφύγει (σ.σ. εννοεί η εξουσία) από τα χέρια των σωστών ανθρώπων, των ειρηνοποιών, αυτών που θέλουν το καλώς νοούμενο συμφέρον των χωρών της Μέσης Ανατολής και να πάει η εξουσία εις τους ακραίους γιατί τότε το ένα εκατομμύριο χριστιανοί που έχουμε στο Πατριαρχείο Αντιοχείας θα φύγουν. Το ίδιο θα συμβεί παντού, στην Ιορδανία, στην Αίγυπτο… όπως συνέβη παλαιότερα στην Μικρά Ασία και ο Ορθόδοξος λαός άφησε εκεί τα σπίτια, τις Εκκλησίες, τα χωριά και τις πόλεις του και τουρκοποιήθησαν τα πάντα.
Νομίζω ότι με την σύγκλιση αυτής της Συνόδου και της παρουσίας των Προκαθημένων των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων και της Εκκλησίας της Κύπρου θα είναι μια χρυσή ευκαιρία όλοι μας να συμβάλουμε ούτως ώστε να αντιληφθεί και η Ευρώπη πως πρέπει να ενεργήσει  – γιατί πολλές φορές ενεργούν λανθασμένα – για να σωθεί ο Χριστιανισμός στη Μέση Ανατολή.
Ν.Π.: Μακαριώτατε είναι γεγονός ότι ο κάθε ένας ξεχωριστά και όλοι μαζί οι Προκαθήμενοι που θα συμμετάσχετε στη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης βιώνετε καθημερινά ζητήματα που σχετίζονται που την ελευθερία δράσης και ύπαρξης του Χριστιανισμού στη Μέση Ανατολή. Οπότε το μήνυμά που θα στείλετε, ιδιαίτερα αυτή την χρονική στιγμή, θα έχει μια ξεχωριστή αξία…
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Το πιστεύω και μπορώ να πω ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης έδρασε έγκαιρα ακριβώς την στιγμή που χρειαζόταν. Και πιστεύω ότι αυτή η Σύνοδος θα φέρει πολλά περισσότερα απ’ όσα πετυχαίναμε στην Κύπρο οι τέσσερεις προκαθήμενοι των Εκκλησιών της Μέσης Ανατολής. Θα έχουν άλλη βαρύτητα οι αποφάσεις της Συνόδου της Κωνσταντινουπόλεως παρά η Συνάντηση της Κύπρου.
Ν.Π.: Μιλήσατε προηγουμένως για συρρίκνωση του αριθμού των Χριστιανών στη Μέση Ανατολή και εκφράσατε την ανησυχία ότι αυτό μπορεί να συνεχιστεί. Θυμάμαι πριν μερικούς μήνες που συζητούσα με υψηλόβαθμο παράγοντα του Δήμου της Βηθλεέμ και ο οποίος μου εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για τη δραματική μείωση των χριστιανών στην πόλη όπου γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός. Αυτή η τάση φαίνεται να είναι γενικότερη στις περιοχές όπου συνδέθηκαν με την επίγεια παρουσία του Κυρίου, τη δράση των Αποστόλων και των πρώτων Χριστιανικών Κοινοτήτων. Τι θα σημαίνει μια τέτοια εξέλιξη;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Θα είναι κάτι το τραγικό. Και θέλω να πιστεύω ότι τόσο τα Ηνωμένα Έθνη όσο και η Ευρώπη, που έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θρησκευτικές ελευθερίες, δεν θα ανεχθούν κάτι τέτοιο αλλά θα συμβάλλουν ούτως ώστε όχι μόνον να επιβιώσει ο Χριστιανισμός εις την Μέσην Ανατολήν αλλά να υπάρξει μια πραγματική ελευθερία για να δίδει ο Χριστιανισμός δυναμικά την μαρτυρία του και να στέλνει τα σωστά μηνύματα προς όλους για δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, θρησκευτικές ελευθερίες. Η Ορθοδοξία, ιδιαίτερα σήμερα χρειάζεται στον κόσμο γιατί είναι η μόνη Εκκλησία που εκπέμπει σωστά τα μηνύματα για την σωτηρία του ανθρώπου.
Ν.Π.: Ο λόγος σας Μακαριώτατε θεωρείται κρυστάλλινος, χωρίς φόβο, χωρίς δεσμεύσεις, με λίγα λόγια λέτε αυτό που αισθάνεστε χωρίς περιστροφές στέλνοντας μηνύματα και στο εσωτερικό και εξωτερικό. Θα ήθελα ένα σχόλιό σας για τις πρόσφατες δηλώσεις του Πρωθυπουργού της Τουρκίας κ.Ερντογάν αναφορικά με το Κυπριακό. Δηλώσεις που κατά την εκτίμηση πολλών αναλυτών πάνε πίσω την εξεύρεση λύσης.
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Για τον Προκαθήμενο της Εκκλησίας της Κύπρου δεν ήταν κάτι το νέο ή κεραυνός εν αιθρία. Ούτε κόμισε γλαύκας εις Αθήνας ο κ.Ερντογάν. Από το 1950 στόχος της Τουρκίας ήταν να κάνει κράτος τούρκικο στην Κύπρο. Παλαιότερα ήθελε τον διαμελισμό της Κύπρου. Ως μικρά παιδιά αντηχούσε μέσα στα αυτιά μας η λέξη «Ταξιμ» και μάλιστα ο εκπρόσωπος των Τουρκοκυπρίων ο Φαζίλ Κουτσουκ διαμοίραζε την Κύπρο από τον 35ο παράλληλο.
Και θυμάμαι ως παιδί του δημοτικού σχολείου ρώτησα τον δάσκαλό μου τι είναι «παράλληλος» και μας έφερε την υδρόγειο σφαίρα και μας έδειξε από πού περνά και είδα από πού ήθελαν οι Τούρκοι να περάσει η γραμμή διαίρεσης της Κύπρου σε δύο Κράτη. Αυτός ήταν ο στόχος όλων των τουρκικών Κυβερνήσεων μέχρι σήμερα. Και το θλιβερό και τραγικό είναι ότι οι ηγέτες μας δεν είχαν αποκρυσταλλώσει άποψη ότι τελικώς ήταν η κρατική υπόσταση του ψευδοκράτους του Ντενκτάς. Έκανε κάποιες υποχωρήσεις ο αείμνηστος Μακάριος, ευελπιστώντας ότι θα λογικευθούν οι Τούρκοι για κάποια συμπεφωνημένη λύση. Στην τελευταία ομιλία που έκανε στις 20 Ιουλίου, πριν απέλθει του κόσμου τούτου, κήρυξε τον μακροχρόνιο αγώνα. Είχε αντιληφθεί ότι οι Τούρκοι δεν πρόκειται να ενδώσουν. Στόχος τους ήταν ένα τούρκικο κράτος στην Κύπρο και μίλησε ξεκάθαρα (σ.σ. εννοεί ο Μακάριος) ότι τον μακροχρόνιο μας τον επιβάλλουν οι Τούρκοι, δεν τον θέλουμε εμείς, δυστυχώς μας τον επιβάλλουν. Έκτοτε οι εκάστοτε Κυβερνήσεις προσπαθούσαν να βρουν στηριζόμενοι πάνω σε λογικά επιχειρήματα. Δεν είχαν αντιληφθεί ότι δεν μιλούσαν πλέον οι Τουρκοκύπριοι αλλά μιλούσε η Άγκυρα. Και σήμερα οι Τουρκοκύπριοι είναι μια μικρή μειονότητα. Η συντριπτική πλειοψηφία όσων ζουν στα Κατεχόμενα είναι έποικοι, οι οποίοι ξεπερνούν τις τριακόσιες χιλιάδες. Σε λίγο οι Τουρκοκύπριοι θα γίνουν μια πολύ μικρή ομάδα που δεν θα έχει λόγο, θα αφομοιωθούν από τους έποικους με αποτέλεσμα η τουρκοκυπριακή κοινότητα θα αποτελεί παρελθόν, δεν θα υφίσταται πλέον.
Ν.Π.: Θα υπάρχουν μόνο έποικοι, μόνο κατακτητές…
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Mόνο κατακτητές. Γι’ αυτό πιστεύω ότι δεν αξιοποιήσαμε την Ευρώπη. Και πρέπει να σταλεί ξεκάθαρα το μήνυμα, τους το έχω πει πολλές φορές και το επανέλαβα και πρόσφατα, να πούμε τόσο στα Ηνωμένα Έθνη όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να στείλουμε ξεκάθαρα το μήνυμα στην Τουρκία ότι και χίλια χρόνια να περάσουν κρατική υπόσταση δεν θα πάρουν στην Κύπρο.
Ν.Π.: Η σημερινή πολιτική ηγεσία της Κύπρου συμμερίζεται την αγωνία σας ή είναι έτοιμη να μπει σε διαφόρων ειδών διαπραγματεύσεις προκειμένου να βρει μια λύση;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Πιστεύω ότι δεν αντιλήφθηκε ακόμα την σοβαρότητα του πράγματος. Εθελοτυφλούν πιστεύοντας ότι θα βρεθεί λύση. Λύση δεν υπάρχει. Και  όποιος νομίζει ότι θα βρεθεί λύση που θα επιβιώσει ο ελληνισμός, θα επιβιώσουν οι Κύπριοι, Έλληνες και Τούρκοι, ευτυχισμένοι στην γη των πατέρων τους, το αποκλείω εξολοκλήρου. Πιστεύω ότι ματαιοπονούν και εθελοτυφλούν, δεν βλέπουν την πραγματικότητα και ενθαρρύνουν τους τούρκους να επιμείνουν στις απαράδεκτες θέσεις τους. Πρέπει να σταλεί το μήνυμα στην Άγκυρα ότι, όχι Κύριοι δεν θα πάρετε ποτέ Κρατική υπόσταση. Γιατί αν πάρουν κρατική υπόσταση η Κύπρος τουρκοποιείται.  Τετέλεστε.
Ν.Π.: Πιστεύετε ότι οι πολιτικοί ηγέτες της Κύπρου «βάζουν νερό στο κρασί τους» σε αυτές τις αρχές τις οποίες με τόσο ξεκάθαρο τρόπο υπογραμμίζετε εσείς;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Λυπούμαι να παρατηρήσω ότι δυστυχώς ναι. Και πρέπει ακριβώς ο Κυπριακός λαός να επιλέξει τώρα ηγέτη που θα σταθεί πάνω σε αυτές τις αρχές, σε αυτήν την κατεύθυνση. Και χρειάζεται την βοήθεια όλου του λαού. Μια Κυβέρνηση μπορεί να μην αντέξει τις πιέσεις των Ηνωμένων Εθνών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Αμερικής, των μεγάλων δυνάμεων. Με έναν λαό δεν μπορεί να τα βάλει κανείς. Και πρέπει να αντιληφθεί ο λαός μας ότι πρέπει να γίνει μια σταυροφορία, πρέπει όλος ο λαός να στηρίξει μιαν ηγεσία που θα έχει αυτές τις ξεκάθαρες θέσεις, να στείλει αυτά τα ξεκάθαρα μηνύματα ότι ποτέ η Τουρκία δεν θα πετύχει τον στόχο της. Και δεν πιστεύω ότι αν στείλουμε αυτά τα ξεκάθαρα μηνύματα η Τουρκία να συνεχίσει αυτή την απαράδεκτη στάση. Κάπου θα αντιληφθεί ότι δεν περνάει πλέον η πολιτική της.
Ν.Π.: Μια σταυροφορία λοιπόν για μια ελεύθερη και ανεξάρτητη Κύπρο από κάθε δύναμη κατοχής…
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Έτσι… Για να ζήσουν όλοι οι κάτοικοι, Έλληνες και Τούρκοι, ευτυχισμένοι στη γη των πατέρων τους.
Ν.Π.: Κατά την αναχώρησή σας από την Κύπρο για την Αθήνα μιλήσατε για την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις της στην Κύπρο. Σας ανησυχεί η εξέλιξή της και οι πιθανές επιπτώσεις της στο εθνικό θέμα;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Άρχισα να μην φοβούμαι για το εθνικό θέμα γιατί επί του παρόντος έχει αποτελματωθεί. Είναι πιο σοβαρή η οικονομική κρίση. Εμείς είμαστε μικρό κράτος. Όπως εύκολα πάμε πάνω, έτσι εύκολα πάμε και κάτω. Και αν δεν το αντιληφθεί ο λαός… γιατί δεν μπορεί μόνη της η Κυβέρνηση, πρέπει να συμπαρασταθεί όλος ο λαός, έτσι ώστε να ξεπεράσουμε την κρίση. Ο Κυπριακός λαός είναι ένας υπέροχος λαός, έχει πρόγραμμα, είναι δουλευταράς. Το 1974 το ένα τρίτο του πληθυσμού έφυγε γυμνό από τα σπίτια του, δεν πήραν τίποτα και μέσα σε δέκα χρόνια έφτιαξαν ξανά τα νοικοκυριά τους. Όλοι είχαν σπίτια. Το θαύμα αυτό δεν το έκαναν οι Κυβερνήσεις το έκανε ο λαός γιατί ξέρει να αντιμετωπίζει τις κρίσεις. Και εγώ τον λαό δεν τον φοβάμαι.
Ν.Π.: Οι Κυβερνήσεις έχουν ευθύνη για την κρίση;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Μπορώ να πω ναι. Ναι. Με την αναλγησία που έχουν… που δεν τολμούν να πάρουν γενναίες αποφάσεις και να πουν την πραγματικότητα στον λαό. Αυτή την στιγμή κινδυνεύουμε να μην μπορούν οι κρατικοί υπάλληλοι, προς το τέλος του χρόνου, να πάρουν τον μισθό τους. Θα είναι τραγικό. Και πιστεύω ότι όσοι λένε ότι δεν υπάρχει κρίση εθελοτυφλούν. Δεν πιστεύω ότι δεν καταλαβαίνουν. Καταλαβαίνουν μεν αλλά δεν έχουν το θάρρος να το πουν. Και παραπλανούν τον λαό, τουλάχιστον οι Κυβερνώντες.
Ν.Π.: Ποιο είναι το μήνυμά σας στον λαό της Ελλάδας που ήδη βιώνει την κρίση και τις συνέπειες της και καταβάλει  σημαντικές προσπάθειες για την υπέρβασή της;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Νομίζω ότι για να βγει από αυτά τα αδιέξοδα ο λαός της Ελλάδος πρέπει ν’ αλλάξει νοοτροπία. Αν δεν αλλάξει νοοτροπία πιστεύω ότι δεν θα τελειώσουν τα δεινά του ελληνικού λαού.

Συνέντευξη στον Νίκο Παπαχρήστου

http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=6419

Ένα κείμενο πού δημοσιεύθηκε στην «Ελευθεροτυπία» το περασμένο έτος (15 7-2009), μπορεί να διαφωτίσει πολλά από τα δραματικά γεγονότα, στα όποια έχει τον τελευταίο καιρό εμπλακεί ή Ελλάδα.

Σε έρευνα του δημοσιογράφου Βίκτωρα Νέτα αποκαλύπτεται ότι ό ουσιαστικότερος λόγος της ανατροπής της κυβερνήσεως του αειμνήστου Γεωργίου Παπανδρέου στις 15 Ιουλίου 1965 υπήρξε ή δυσαρέσκεια του τότε προέδρου των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον, επειδή ό Γεώργιος Παπανδρέου, όταν τον Ιούνιο του 1964 επισκέφθηκε την Ουάσινγκτον, δεν υπέκυψε στις πιέσεις του να αποδεχθεί το σχέδιο Άτσεσον, πού προέβλεπε διχοτόμηση της Κύπρου και παραχώρηση του Καστελόριζου στην Τουρκία.

Ό Γ. Παπανδρέου μετά τις συναντήσεις του προείπε στους συνεργάτες του: «Τελειώσαμε. Οι μεγάλοι δεν τα συγχωρούν αυτά ».

Μετά την αναχώρηση του Γ. Παπανδρέου από τις ΗΠΑ, ό πρόεδρος Λίντον Τζόνσον κάλεσε τον Έλληνα πρεσβευτή στην Ουάσινγκτον Αλ. Μάτσα και με απειλητικό ύφος επανέλαβε τα περί του σχεδίου Άτσεσον. Ό Μάτσας του θύμισετις εξηγήσεις πού του είχε δώσει ό Γ. Παπανδρέου, ότι «καμία ελληνική Βουλή δεν θα μπορούσε να δεχθεί ένα τέτοιο σχέδιο» και ότι «το ελληνικό Σύνταγμα δεν επιτρέπει σε καμία ελληνική κυβέρνηση να παραχωρήσει ένα ελληνικό νησί». Ακολούθησε ό παρακάτω απίστευτος διάλογος:

Τζόνσον: Τότε ακούστε με, κύριε πρέσβη… τη Βουλή σας και το Σύνταγμα σας! Ή Αμερική είναι ελέφαντας. Ή Κύπρος είναι ψύλλος. Και ή Ελλάδα είναι ψύλλος. Αν αυτοί οι δύο ψύλλοι εξακολουθούν να φέρνουν φαγούρα στον ελέφαντα, μπορεί ό ελέφαντας να τούς ρουφήξει μία και καλή με την προβοσκίδα του!

Μάτσας: Θα διαβιβάσω τις απόψεις σας στον πρωθυπουργό κ. Παπανδρέου, αλλά είμαι βέβαιος για την ελληνική απάντηση. Ή Ελλάδα είναι δημοκρατία. Ό πρωθυπουργός δεν μπορεί να εναντιωθεί στις επιθυμίες της Βουλής,

Τζόνσον: Θα σάς πω ποιά απάντηση θα δώσω, αν πάρω τέτοιου είδους απάντηση από τον πρωθυπουργό σας. Ποιος νομίζει ότι είναι; Δεν μπορώ να έχω και δεύτερο Ντε Γκολ στα πόδια μου. Πληρώνουμε πολλά αμερικανικά δολάρια στους Έλληνες, κύριε πρέσβη. Αν ό πρωθυπουργός σας μου μιλήσει για Δημοκρατία, Βουλή και Σύνταγμα, τότε εκείνος, ή Βουλή και το Σύνταγμα του μπορεί να μην κρατήσουν και πολύ!

Τον διάλογο αυτό, όπως τού τον μετέφε ρε ό πρεσβευτής Αλ.Μάτσας, τον δημοσί ευσε στο βιβλίο του «Ι should HaveDied» (Ν, Υόρκη 1977) ό Φιλιπ Ντήν (Γεράσιμος) Τσιγάντες, γυιός τού ταξίαρχου Χριστόπουλου Τσιγάντε.

Φαίνεται ότι και τελευταία ό ψύλλος της Ελλάδας έφερε φαγούρα στον αμερι κανικό ελέφαντα και… τις συνέπειες τιςαπολαμβάνουμε τώρα! Όμως ας μην αυθαδιάζουν οι ηγέτες της υπερδυνάμεως. Διότι αυτός ό ελέφαντας μόλις προ ολίγου εμφανίσθηκε στην ιστορία και δεν γνωρίζουμε αν θα έχει μέλλον μακροχρόνιο. ‘Ενώ ή Ελλάδα και ή Κύπρος, παρόλο πού τούς θεωρούν ψύλλους, έχουν ιστορία χιλιάδων ετών και μάλιστα την ενδοξότερη ιστορία τού κόσμου.

Όσο για τη φρικτή αδικία πού οι ελέφαντες διέπραξαν στην Κύπρο, κάποτε ο δίκαιος Θεός θα αποδώσει πλήρη δικαιοσύνη!

«ΣΩΤΗΡ»1/11/2010

http://aktines.blogspot.com/2010/11/blog-post_1921.html

Κύπριοι Άγιοι

1. ᾿Αββακούμ ὅσιος, 2 Δεκεμβρίου. Τοπική πανήγυρις παρά τό χωρίον Φτερικούδι.

2. ᾿Αναστάσιος ὅσιος, 17 Σεπτεμβρίου. Τοπική πανήγυρις ἐν Περιστερωνοπηγῇ ᾿Αμμοχώστου.

Τους πρέσβεις στην Κύπρο των χωρών μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας κάλεσε στην Αρχιεπισκοπή ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος και τους έθεσε την πρόσφατη απόφαση του κατοχικού καθεστώτος να απαγορεύσει στον εγκλωβισμένο οικονόμο παπά-Ζαχαρία να τελεί Θεία Λειτουργία στην Αγία Τριάδα, η οποία είναι, μετά τον Άγιο Συνέσιο, ο δεύτερος ενοριακός ναός του Ριζοκαρπάσου. 

Επίσης, το καθεστώς έκανε σαφές στον παπά-Ζαχαρία ότι για να λειτουργεί στον Απόστολο Ανδρέα, στην Αγία Τριάδα Γιαλούσας και σε άλλους ναούς της Καρπασίας θα πρέπει προηγουμένως να ζητά ειδική άδεια.Στη συνάντηση με τους πρέσβεις ο Αρχιεπίσκοπος ήταν πολύ αυστηρός. Επίσης, έθεσε το θέμα της κωλυσιεργίας της τουρκικής πλευράς στην έναρξη των εργασιών για συντήρηση της Μονής του Αποστόλου Ανδρέα και το ότι δεν δίνουν άδεια στο Χωρεπίσκοπο Καρπασίας Χριστοφόρο.

“Δεν θα ανεχθώ πλέον αυτή την κατάσταση, με κάθε ευκαιρία και από κάθε βήμα θα καταγγέλλω την Τουρκία”, δήλωσε ο Αρχιεπίσκοπος ότι προειδοποίησε τους πρέσβεις.

Επίσης, είπε ότι τους ζήτησε να ενεργήσουν οι κυβερνήσεις τους προς την Άγκυρα για να αλλάξει τη στάση της. Ο Αρχιεπίσκοπος ανέφερε ακόμη ότι σύντομα θα ζητηθούν προσφορές για τα έργα συντήρησης του Αποστόλου Ανδρέα.

Στους πέντε πρέσβεις τονίστηκε ότι, αν δεν ανακληθεί η απόφαση για τις Λειτουργίες, θα υπάρξει “εντονότατη αντίδραση” από την πλευρά της Εκκλησίας. Επίσης, ο Χωρεπίσκοπος Καρπασίας Χριστοφόρος είναι αποφασισμένος να μεταβεί και να λειτουργήσει στο Ριζοκάρπασο, έστω κι αν δεν του δώσει άδεια το καθεστώς. 

Ο Αμερικανός πρέσβης Φρανκ Ούρμπαντσικ, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, ήταν “ιδιαίτερα προβληματισμένος και ανήσυχος” μετά την συνάντηση στην Αρχιεπισκοπή. 

Στο μεταξύ ο πρέσβης της Κύπρου στην Αγία Έδρα Γιώργος Πουλίδης έγινε δεκτός από τον Πάπα Βενέδικτο 16ο, στον οποίο επέδωσε την επιστολή του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου αναφορικά με τους εκκλησιαστικούς θησαυρούς που κρατούνται “όμηροι” στην Γερμανία.

Ο πρέσβης κ. Πουλίδης ανέφερε ότι ο Ποντίφηκας θα πράξει ό,τι είναι δυνατόν για να ανταποκριθεί στο αίτημα του Αρχιεπισκόπου. Επίσης, πρόσθεσε ότι ο Πάπας για μια ακόμη φορά τους εξέφρασε τις ευχαριστίες του για την θερμή φιλοξενία, που έτυχε κατά την πρόσφατη επίσκεψη του στην Κύπρο.

Από:http://www.romfea.gr/component/content/article/24-2009-12-18-08-37-24/5406—q——q

«Παρά το γαίμαν των πολλών εν κάλλιον του πισκόπου»

Επιμνημόσυνος λόγος Χωρεπισκόπου Μεσαορίας Γρηγορίου,

Παναγία Χρυσελεούσα Στροβόλου,

Κυριακή, 4 Ιουλίου 2010

Τούτες τις συγκλονιστικές και πλημυρισμένες από αλήθεια λέξεις ο ποιητής βάζει στο στόμα του Ενθομάρτυρα Αρχιεπισκόπου Κύπρου Κυπριανού, του οποίου το μαρτύριο θυμούμαστε σήμερα και τιμούμε. Τιμούμε τον ίδιο και μαζί όλους εκείνους οι οποίοι, τις ημέρες του αιματωμένου Ιουλίου του 1821, θυσιάστηκαν για του «Χριστού την πίστη την Αγία και της Κύπρου μας την ελευθερία».

Των πανελλήνων την απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό.

1453 άλωση της Βασιλεύουσας και 1571 άλωση της Αμμοχώστου και της Χώρας.

«Παρά το γαίμαν των πολλών εν κάλλιον του πισκόπου»… Αυτό το βίωμα και αυτή την εμπειρία ζει ο λαός μας μέσα στους αιώνες τους ασέληνους και ζοφερούς λόγω της πτώσεως και καταπτώσεως, αλλά και των ποικίλων τυράννων και κατοχικών αυτοκρατοριών της θαλασσοφίλητης μικρής μας πατρίδας. Ο Βασίλης Μιχαηλίδης, έτη αργότερα από το μαρτύριο των Ιεραρχών της Εκκλησίας Κύπρου, στο ποίημά του «η 9η Ιουλίου 1821», διατραγωδεί τα γεγονότα που προηγήθηκαν καθώς και εκείνα που ακολούθησαν.

Σε κάθε αγώνα απελευθέρωσης και προάσπισης της πατρικής γης, της εδαφικής ακεραιότητας της μεγάλης πατρίδας και της εθνικής αξιοπρέπειας οι ολίγοι, μα ποτέ λίγοι Κύπριοι, δηλώνουν το δικό τους «παρόν» στο εθνικό κάλεσμα. Και σε αυτή την περίπτωση το ίδιο συμβαίνει.

Καλό είναι να λεχθεί στο σημείο αυτό ότι η συμμετοχή των Κυπρίων συμπατριωτών μας στην επανάσταση του γένους ήταν σημαντική, αλλά και διακριτική. Τεκμήρια της στάσης τους αυτής ήσαν: η συμμετοχή τους στην Φιλική Εταιρεία, η συνεργασία τους με τον Ιωάννη Καποδίστρια, η συνεργασία και φιλοξενία του Κανάρη και τόσα άλλα, που μαρτυρούν αυτή τη σχέση.

Όπως επισημαίνει ο ερευνητής της Κυπριακής Εκκλησιαστικής Ιστορίας κ. Κωστής Κοκκινόφτας, «ο Aρχιεπίσκοπος Kυπριανός και άλλοι επιφανείς κληρικοί και προύχοντες του νησιού μυήθηκαν στη Φιλική Eταιρεία και στις δραστηριότητές της.  Oι πολλαπλές δυσχέρειες, όμως, που πήγαζαν από τη μεγάλη απόσταση της Kύπρου από τις περιοχές της επικείμενης εξέγερσης και ειδικά η εγγύτητά της προς την Aίγυπτο και τη Συρία, όπου υπήρχαν συμπαγείς μουσουλμανικοί πληθυσμοί και μεγάλη συγκέντρωση τουρκικών στρατευμάτων, η άμεση μεταφορά των οποίων στο νησί θα οδηγούσε σε ανώφελη αιματοχυσία, συνέτειναν ώστε να μη συμπεριληφθεί στον κεντρικό επαναστατικό σχεδιασμό» (Πρβλ Κ. Κοκκινόφτα, Το νόημα της ημέρας της 9ης Ιουλίου του 1821,  Ιστοσελίδα Εκκλησίας της Κύπρου www.churchofcyprus.org.cy).

Συνεπώς, η δράση και αντίδραση των υπόδουλων Κυπρίων, είναι αυτή που υπαγορεύεται μέσα από αγώνες αιώνων για επιβίωση, κάτω από το πέλμα πολλών και ποικίλων κατακτητών. Να επιμένουν, δηλαδή, με αφοσίωση στις μεγάλες πανανθρώπινες αξίες και να σιωπούν διατηρώντας άσβεστη τη συνείδηση της Ορθόδοξης Χριστιανικής τους πίστεως και της υπερήφανης ελληνικής τους καταγωγής. Αυτά τα δεδομένα τους διαμορφώνουν σε πολίτες του οικουμενικού πολιτισμού και τούτο φέρνει ανησυχία στην Υψηλή Πύλη και τους εκπροσώπους της στη Χώρα της Κύπρου. Την ίδια στιγμή φαίνεται ότι οι Τούρκοι καταστρώνουν σχέδια, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, καταστέλλουν κάθε προσπάθεια επαναστατικής αντίδρασης για απόκτηση δικαιώματος ελευθερίας.

Πιστεύουν οι κατακτητές ότι δεν είναι δυνατόν να αντιδράσουν, μετά από 250 έτη (1571-1821), οι χωρικοί και καλοκάγαθοι άνθρωποι της Κύπρου. Δεν είναι δυνατόν να έχουν το σθένος, τα κίνητρα, την πίστη, το όραμα, την τόλμη να γευθούν το γλυκό κρασί της ελευθερίας.

Οι τοπικές Οθωμανικές Aρχές εφάρμοσαν σειρά από μέτρα, που αποσκοπούσαν στον αποκεφαλισμό της εκκλησιαστικής και πολιτικής ηγεσίας και στον εκφοβισμό του πληθυσμού. Tα γεγονότα της 9ης Ιουλίου αποτελούν την τραγικότερη πτυχή των μεγάλων δοκιμασιών του Eλληνισμού της Kύπρου, κατά τη διάρκεια των χρόνων της Tουρκοκρατίας. Oι εκκλησιαστικοί ηγέτες, με επικεφαλής τον Aρχιεπίσκοπο Kυπριανό και τους τρεις Mητροπολίτες Πάφου Xρύσανθο, Kιτίου Mελέτιο, και Kυρηνείας Λαυρέντιο, καθώς και μεγάλος αριθμός προκρίτων, εκτελέστηκαν και οι περιουσίες τους δημεύθηκαν. «Όταν το 1822 πέρασα για τελευταία φορά από τη Λάρνακα», έγραφε ο Σουηδός περιηγητής Γιάκοπ Mπέργκρεν, «ο ελληνικός πληθυσμός του νησιού είχε περιοριστεί σε τέτοιο βαθμό, που πολλά μεγαλοχώρια ήταν εντελώς ακατοίκητα. Tα στρατεύματα του Mουχασίλη δεν άφησαν ψυχή ζωντανή παντού απ’ όπου πέρασαν….. H Παναγία ντύθηκε παντού στα μαύρα, πολλά σπίτια ήταν έρημα και πιτσιλισμένα με αίμα» (Πρβλ Κ. Κοκκινόφτα, Το νόημα της ημέρας της 9ης Ιουλίου του 1821,  Ιστοσελίδα Εκκλησίας της Κύπρου www.churchofcyprus.org.cy).

Όλα αυτά διαμορφώνουν την ψευδαίσθηση ή την παρανόηση πάλιν και πολλάκις και σήμερα, αρχές του 21ου αιώνα, ενδεχομένως να αναφύεται στα μυαλά και τα εργαστήρια των δήθεν κηδεμόνων και φροντιστών του λαού μας, ότι οι καταστροφές, οι πολυετείς κατακτήσεις, οι πνευματικές και ηθικές καταπτώσεις έχουν αλλοιώσει τη ψυχοσύνθεση των Κυπρίων.

Όμως ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός επιβεβαιώνει, εκφράζοντας τη συνείδηση του λαού μας, δια του ποιητού: «το νιν αντα να τρώει την γην, τρώει την γην χαρκέται μα πάντα τζείνον τρώεται τζιαι τζείνον καταλυέται».

Ανά τους αιώνες πολλοί πίστεψαν ότι μπορούν να καταδυναστεύουν, να μειώνουν, να ταπεινώνουν εσαεί τούτο το λαό.

Και όμως τούτος ο λαός έχει το κάτι μέσα του που κανείς δεν μπορεί να το αποτιμήσει στις πραγματικές του διαστάσεις και κατ’επέκταση να το εκτιμήσει, εάν και ο ίδιος δεν το διαθέτει, δεν το ζει.

Κατά τη γνώμη μου, είναι ιστορικό σφάλμα να νομίζουμε ότι την ώρα της εθνικής έξαρσης, της αρμονικής και συντονισμένης επαναστατικής-ριζοσπαστικής αντίδρασης απέναντι στα κάθε λογής κεκτημένα της κατοχής, είναι όλα ρόδινα ή και τέλεια. Το 1821 δεν είναι η εποχή που ο άνθρωπος έφθασε σε ηθική τελείωση και άρα βρήκε το χρόνο να αγωνιστεί  για την απελευθέρωση της πατρίδας.

Θα ήθελα να επισημάνω ότι το Σεπτέμβριο του 1810 χηρεύει ο αρχιεπισκοπικός θρόνος της Κύπρου, μετά το θάνατο του πολιού, και εν πολλοίς αδικημένου Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσάνθου, ο οποίος άφησε μεγάλη παρακαταθήκη στους επιγόνους. Χάριν της ιστορίας, να σημειωθεί ότι κατά τη μακρόχρονη αρχιεπισκοπεία του, ο Κύπρου Χρύσανθος, οικοδόμησε Μοναστήρια και Εκκλησίες, ετοίμασε το πρώτο οργανωμένο Ελληνικό σχολείο, εξέδωσε βιβλία και ακολουθίες Κυπρίων Αγίων και τόσα άλλα. Πάνω σ’αυτά, και καλώς εποίησε, έκτισε και επέκτεινε σε όλους τους τομείς ο Κύπρου Κυπριανός.

Γίνεται λοιπόν, κάτω από τις συνθήκες που έγινε, αρχιεπίσκοπος ο περισπούδαστος και φέρελπις Κυπριανός Μαχαιριώτης. Το έργο της διατηρήσεως ζωντανής της συνειδήσεως του λαού μας ανέλαβε τώρα ο Κυπριανός, όπως ανέλαβαν όλοι οι προηγούμενοι αρχιεπίσκοποι.Ο Aρχιεπίσκοπος Kυπριανός ενήργησε με υπευθυνότητα φιλόπατρη ηγέτη και πνευματικού πατέρα, προσπαθώντας να κρατήσει λεπτές ισορροπίες, υποστηρίζοντας από τη μια την επανάσταση στην Eλλάδα και προστατεύοντας, με τις ενέργειές του, τον ντόπιο πληθυσμό από την άλλη. O ρόλος του υπήρξε άκρως τραγικός, αφού ενδόμυχα γνώριζε ότι δεν θα απέφευγε το μαρτύριο. Πιθανότατα μπορούσε να σώσει την πρόσκαιρη ύπαρξή του αν αποφάσιζε να διαφύγει ή ακόμη και να εξωμόσει, όπως έπραξαν… άλλοι κατά το παρελθόν.

Όπως σημειώνει ο Άγγλος περιηγητής Tζων Kάρνε, όταν τον ρώτησε, γιατί δεν μεριμνούσε για τη σωτηρία του, αφού η πολιτική κατάσταση ήταν τεταμένη και η ζωή του απειλείτο, ο μάρτυρας Aρχιεπίσκοπος του δήλωσε ότι θα παρέμενε για να προσφέρει κάθε δυνατή προστασία στους κινδυνεύοντες Xριστιανούς και πως είχε αποφασίσει, αν χρειαζόταν, να θυσιασθεί μαζί τους. Ο Bασίλης Mιχαηλίδης απέδωσε πολύ εύγλωττα την απόφαση αυτή του Kυπριανού, ο οποίος, απευθυνόμενος στον καλόψυχο Tούρκο Kιόρογλου, που τον προέτρεπε να ενεργήσει για τη σωτηρία του, δικαιολογεί την παραμονή του με τους στίχους: «Δεν φεύκω, Kιόρογλου, γιατί, αν φύω, ο φευκός μου / εν να γενή θανατικόν εις τους Pωμιούς του τόπου».

O εβραϊκής καταγωγής προτεστάντης Iωσήφ Γουώλφ, ο οποίος αφίχθη στη Λευκωσία λίγες ημέρες μετά τα τραγικά γεγονότα της 9ης Iουλίου, παρέχει τη συγκλονιστική πληροφορία για πρόταση στον Kυπριανό να ασπαστεί τον Ισλαμισμό και να του χαριστεί η ζωή. Όπως σημειώνει, ο Aρχιεπίσκοπος απέρριψε χωρίς δεύτερη σκέψη τα όσα του προτάθηκαν και προσήλθε στο μαρτύριο με τις φράσεις «Kύριε ελέησον, Xριστέ ελέησον», διδάσκοντας με το παράδειγμα της θυσίας του το μεγαλείο και την αλήθεια της Χριστιανικής πίστης.

Ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός, όπως και κάθε Κύπριος επίσκοπος, γνώριζε ότι δέν είναι μόνο προεστώς του Αγίου Θυσιαστηρίου της Βασιλείας του Θεού επί της γης, αλλά και φρουρός-παρεμβολή του λογικού ποιμνίου. Του περιούσιου λαού του Θεού.

Ιδού γιατί στο ποιήμα του Βασίλη Μιχαηλίδη «η 9η Ιουλίου 1821» την ώρα των διλημμάτων, ο Κυπριανός, ως γνήσιος Πρωθιεράρχης της μαρτυρικής Εκκλησίας της Κύπρου των αποστόλων Βαρνάβα, Παύλου και Μάρκου δηλώνει «παρά το γαίμαν των πολλών εν κάλλιον του πισκόπου». Γνωρίζει, ασφαλώς,  ότι η θυσία αυτή δεν είναι ορμή προς το θάνατο, αλλά ορμή προς τη ζωή «γιατί πετάσσονται τριγύρω του τριακόσια παραπούλια».

Το ερώτημα παραμένει μετέωρο: τι έχει να πει σήμερα το μεγαλείο των μαρτύρων της πατρίδας μας; Στον 21 αιώνα που όλα ισοπεδώνονται κάτω από την μπότα της ελλάσσονος προσπαθείας και δυσκαμψίας στο να ανανήψουμε και σχεδόν όλοι περιορίζονται σε μια μεροκαματιάρικη σχέση με τη ζωή και τους ανθρώπους;

Διακόσια χρόνια μετά, οφείλει ο καθένας μας να κάνει την αυτοκριτική του με πνεύμα ταπείνωσης, αυτοπαραίτησης ενώπιον του Θεού και παραδοχής  της ανθρώπινης αδυναμίας μας. Μόνον έτσι θα βρούμε την αυθεντική ταυτότητα που κρύβεται μέσα μας. Μόνον έτσι θα αντιληφθούμε ότι ο εντός μας θησαυρός, που μυστικά μάς τροφοδοτεί, είναι η πίστη στον Τριαδικό Θεό και τα ιδανικά της φυλής μας. Διατηρούμε τη Χριστιανική και Ελληνική μας ταυτότητα διότι έχουμε μιά μάνα, που όσο και αν την περιφρονούμε περιορίζοντάς την στις δικές  μας αδυναμίες και ατέλειες, είναι η Αγία μας Εκκλησία. Είναι αυτή που μας περιέσωσε μέσα στους αιώνες και φθάσαμε στην ελευθερία και το κράτος μας, παρά τις σύγχρονες επιπολαιότητες και την κατοχή από τα τουρκικά στρατεύματα της μισής μας πατρίδας. Το γνωρίζουν όλοι. Ο λαός μας ως πλήρωμα της Εκκλησίας μας, σώμα με κεφαλή τον Χριστό, αγωνίστηκε και φθάσαμε στη διάσωση της συνειδήσεώς μας μέχρι σήμερα.

Αν κοιτάξουμε γύρω μας θα δούμε ξεριζωμένες ορθόδοξες κοινότητες, εξανεμισμένους χριστιανικούς λαούς στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Η Εκκλησία στέκει μέσα στα ερείπια των προσωπικοτήτων, όχι μόνο των ιερών τόπων και είναι εκεί, για να περιμένει την επιστροφή των πιστών. Το ίδιο συμβαίνει και με την τουρκοκρατούμενη γη μας.

Αυτή την αποστολή να είστε βέβαιοι ότι όλα τα μέλη της Ιεραρχίας, με επικεφαλής το Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπό μας, τη γνωρίζουμε και θα συνεχίσουμε τη διακονία του λαού μας κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Ως αγνοούμενοι και επιγινωσκόμενοι, μαζί με το λαό μας  και μέσα στο λαό μας, γιατί είμεθα κι εμείς από το λαό μας.

Σε πρόσφατο Μήνυμα η Ιερά Σύνοδος δηλώνει απερίφραστα τη συνείδηση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Κύπρου. Μεταξύ άλλων επισημαίνει:

«Η πάντοτε προμαχούσα και προκινδυνεύουσα υπέρ των εθνικών δικαίων Ορθόδοξη Κυπριακή Εκκλησία, που στην ιστορική της πορεία προέκρινεν αδιστάκτως την αγχόνην και την πυράν και την μάχαιραν του δημίου, εκφράζει την προσήλωσή της στα απαράγραπτα ανθρώπινα και εθνικά δικαιώματα του λαού μας και την ακλόνητη συμπαράστασή της στον δικαιότατο υπέρ της δικαιοσύνης και της ελευθερίας αγώνα του, μέχρι να κερδίσει τελικά η δικαιοσύνη, μέχρι δηλαδή να καρποφορήσουν οι προσπάθειες, που καταβάλλονται, για μια λύση στο εθνικό μας πρόβλημα, δίκαιη, λειτουργική, βιώσιμη και δημοκρατική, μια λύση συμβατή με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και το διεθνές δίκαιο, σύμφωνη με τις αρχές του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας» (ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ, Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου, 18 Μαΐου 2010).

Ιδού το επίκαιρον της φράσεως «παρά το γαίμαν των πολλών εν κάλλιον του πισκόπου»

Ας είναι στη συνείδησή μας αιώνια η μνήμη όλων όσων θυσιάστηκαν τον Ιούλιο του 1821, με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Κυπριανό, τους Μητροπολίτες Πάφου Μελέτιο, Κιτίου Χρύσανθο και Κυρηνείας Λαυρέντιο. Τους ευχαριστούμε διότι μας άφησαν παραδείγματα και τεκμήρια αγωνιστικότητας.

Εκκλησία  Κύπρου

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΠΑΝ. ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟY hadjidemetriou@alithia-news.com

Η ένταξη ή επανένταξη των κρυπτοχριστιανών λεγόμενων Λινοβάμβακων στην ορθόδοξη κοινότητα της Κύπρου, επί Αγγλοκρατίας, για διάφορους παράγοντες δεν ολοκληρώθηκε. Αποτέλεσμα σημαντικό ποσοστό των λεγόμενων Λινοβάμβακων να αποτελεί σήμερα μεγάλο μέρος της τουρκοκυπριακής κοινότητας, όπως την ξέρουμε σήμερα. Με δυο λόγια οι Κύπριοι αυτοί έχουν τις ίδιες καταβολές μαζί με τους Ελληνοκυπρίους. Δεν είναι άσχετο ότι αρκετά τ/κυπριακά χωριά έχουν ονόματα αγίων.

Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα μας ο Φαίδωνας Θ. Παπαδόπουλος, Δρ Θεολογίας – θρησκειολόγος, αναλύει το θέμα των Λινοβάμβακων –  κρυπτοχριστιανών της Κύπρου, οι οποίοι λόγω των αβάστακτων φορολογιών και άλλων πιέσεων επί οθωμανικής κατοχής δήλωναν μουσουλμάνοι. Ωστόσο όταν η Κύπρος πέρασε στην αγγλική αποικιοκρατία ένα μεγάλο ποσοστό των Λινοβάμβακων επανεντασσόταν ομαδικά στη χριστιανική ορθόδοξη κοινότητα της Κύπρου. Η πολιτική των βρετανικών αποικιοκρατικών αρχών, η διαμάχη στους κόλπους της Εκκλησίας της Κύπρου για τον αρχιεπισκοπικό θρόνο και άλλοι παράγοντες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διακοπή της επανένταξης των Λινοβάμβακων στη χριστιανική κοινότητα.

Ε/Κύπριοι και Τ/Κύπριοι με τις ίδιες ρίζες

• Οι συνθήκες επί αγγλοκρατίας δεν επέτρεψαν να επανέλθουν στη χριστιανική κοινότητα όλοι οι κρυπτοχριστιανοί γνωστοί ως Λινοβάμβακοι 
• Σε δύο βιβλία του Δρα Θεολογίας – θρησκειολόγου Φαίδωνα Παπαδόπουλου παρουσιάζεται τεκμηριωμένα η σύνθεση του κυπριακού πληθυσμού
• Οι Λινοβάμβακοι μαζικά, με τον έλεγχο της Κύπρου από την Αγγλία, επέστρεφαν στη χριστιανική κοινότητα
• Σε κάποιες κοινότητες στην απογραφή οι κάτοικοι παρουσιάζονται ως μουσουλμάνοι και στην επόμενη απογραφή ως χριστιανοί
• Χιλιάδες κάτοικοι της Κύπρου δήλωναν μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα και ως μητρική γλώσσα την ελληνική 

Υπάρχουν παραδείγματα κοινοτήτων όπου μαζικά οι κάτοικοι επέστρεψαν στο Χριστιανισμό. Τέτοια χωριά, σύμφωνα με το Δρα Φαίδωνα Παπαδόπουλο και τη μελέτη του, συναντούνται κατά κύριο λόγο στην επαρχία Λεμεσού, όπως τα χωριά Ακρούντα, Άγιος Τύχωνας, Μαθηκολώνη, Μοναγρούλι, Παλώδια, Φασούλα, Φοινικάρια, Πύργος, Πάνω Κυβίδες και Λιμνίτης. Στην επαρχία Λευκωσίας αναφέρονται τα χωριά Βαρίσια, Λυθροδόντας και Ευρύχου. Στην επαρχία Λάρνακας τα χωριά Λιβάδια και Χοιροκοιτία. Στην επαρχία Πάφου τα χωριά Μαμώνια και Κρήτου – Μαρόττου και στην επαρχία Αμμοχώστου το χωριό Λιοπέτρι. Καταγράφονται επίσης μεγάλα ποσοστά πληθυσμού που εντάσσονται στη χριστιανική πίστη και πληθυσμού από πολλές άλλες κοινότητες.

 Λινοβάμβακος

Η ονομασία Λινοβάμβακος, σύμφωνα με τον κ. Παπαδόπουλο, προέρχεται από το ρούχο με δύο όψεις, τη βαμβακερή και τη λινή. Η βαμβακερή εξωτερική πλευρά καταδεικνύει τη φαινομενική πλευρά των κρυπτοχριστιανών και η εσωτερική πλευρά την κρυφή θρησκευτική ταυτότητα.

Ο κ. Παπαδόπουλος έχει εκδώσει και δύο βιβλία που αναφέρονται στους Λινοβάμβακους της Κύπρου, στα οποία παρουσιάζονται πολύ σημαντικά ντοκουμέντα. Πρόκειται για τα βιβλία «Τούρκοι, Μουσουλμάνοι ή Κρυπτοχριστιανοί  (Λινοβάμβακοι); Γνωριμία με το σύνοικο στοιχείο», «Η Εδαφική και Πληθυσμιακή Πτυχή του Κυπριακού Προβλήματός, Χάρτες και Ποσοστά υπό το Φως της Ιστορίας».

Στα δύο βιβλία παρουσιάζονται έγγραφα ντοκουμέντα απογραφής πληθυσμού, όπου ο πληθυσμός σε κάποια χωριά οι κάτοικοι στην ολότητά τους παρουσιάζονται με θρήσκευμα μουσουλμανικό και στην επόμενη απογραφή με χριστιανικό θρήσκευμα. Δημοσιεύεται επίσης επιστολή κατοίκων των χωριών Αμπελιών και Πύργου στην περιοχή της Τηλλυρίας, ημερομηνίας 6/1/1882, όπου κάτοικοι ζητούν από το Διοικητή Λευκωσίας επί Αγγλοκρατίας, να εγγραφούν στους καταλόγους των χριστιανών.

Το φαινόμενο της επιστροφής Λινοβάμβακων παρουσιάζεται ιδιαίτερα στην περιοχή  της Τηλλυρίας, η οποία κατά κοινή ομολογία χαρακτηρίζετο ως λινοβαμβακική. Αυτούσια η επιστολή των Λινοβάμβακων των χωριών Αμπελιών και Πύργου Τηλλυρίας, προς το διοικητή Λευκωσίας παρατίθεται πιο κάτω.

«Ενδοξότατε Διοικητά

της Λευκωσίας κύριε Ίγγλις.

Οι ευσεβάστως υποφαινόμενοι λινοβάμβακοι του χωριού Αμπέλια και του Πύργου Τηλλυρίας του διαμερίσματος Λεύκας παρουσιαζόμεθα διά της παρούσης ημών ταπεινής αναφοράς ίνα φέρωμεν εις γνώσιν της Υμ. Ενδοξότατος ότι έως τώρα όντες χριστιανοί Ορθώδοξοι εν τω κρυπτώ διά τον φόβον των διοικούντων την Κύπρο Τούρκων, αναγκαζόμεθα εν τω φανερώ να φαινόμεθα Μωαμεθανοί. Ήδη δε διατελούντες υπό την ελευθέραν και ανεξίθρησκον κυβέρνησιν της Σεπτής Ανάσσης του Μεγάλου Αγγλικού έθνους ενθαρρυνόμεθα να μην κρύπτωμεν τας θρησκευτικάς πεποιθήσεις ημών και να δηλώνουμε ότι από τούδε θέλουμεν να πρεσβεύουμεν φανερά την Χριστιανικήν Ορθόδοξον θρησκείαν. Επί τούτω παρακαλούμεν θερμώς και ικετεύουμεν ίνα ευαρεστηθήτε να διατάξητε όπου δει ίνα τα κάτωθεν σημειωμένα τουρκικά ονόματά μας απαλειφθώσιν από του τουρκικού Νοφοσίου και εγγραφώσι τα Χριστιανικά ονόματα ως είναι ενός εκάστου ημών σημειωμένον απέναντι του τουρκικού.

Ευλπιστούμεν ενδοξότατε ότι η παράκλησις μας θέλει εισακουσθή παρ’ υμών, και θέλετε διατάξει τα δέοντα, διατελούμεν της υμετέρας ενδοξότητος ταπεινοί δούλοι.

Αμπέλια τη 6η

Ιανουαρίου 1882

Τω Ενδοξοτάτω Διοικητή

της Λευκωσίας κυρίω Ίγγλις».

Στην ίδια επιστολή προς το διοικητή Λευκωσίας, αναφέρονται τα έντεκα τουρκικά ονόματα των Λινοβαμβάκων του χωριού Αμπέλια και δύο τουρκικά ονόματα Λινοβαμβάκων του χωριού Πύργου Τηλλυρίας και σε διπλανή στήλη τα αντίστοιχα χριστιανικά ονόματα με τα οποία ζητούσαν να εγγραφούν στον κατάλογο.

Χωριό Αμπέλια

Τουρκικά ονόματα  – Χριστιανικά ονόματα (Προς αντικατάσταση)

–          Κουσεής Κουτομπής  – Νικόλαος Κουτουμπής

–          -Χιόνης Κουσεή             – Παρασκευάς Νικολάου

–          -Σελεϊμάνης Κουσεή     – Σολομών Νικολάου

-Ισούφ Σελεϊμάνη          – Μιχαήλ Σολομώντος

-Σελεϊμάης Ρεζέμη     – Σολομών Χριστοδούλου

-Ουσεής Σελεϊμάνη     – Αβραάμ Σολομώντος

-Ισούφ Μουσταφά    – Γεώργιος Ιωάννου

-Υμπραχήμ Ισμαήλ     – Μιχαήλ Χριστοδούλου

-Ισούφ Χουσεή            – Σάββας Ιωάννου 

-Δεστέμης                    – Χριστόδουλος Ιωάννου

-Σελεϊμάνης Ισούφη     – Μιχαήλ Σάββα.

Χωριό Πύργος

Τουρκικά ονόματα – Χριστιανικά ονόματα

–          Κουσεής Κάπρος Οσμάνη – Αντώνιος Δημητρίου

–          – Ταχίρης  Κάπρου   – Χριστόδουλος Δημητρίου.

–          Η εγγραφή τους ως χριστιανών αφορούσε, όπως εκτιμάται, όλα τα μέλη της οικογένειάς τους.

 Η διακοπή της επανένταξης 

Με βάση τα στοιχεία που παρουσιάζει ο κ. Παπαδόπουλος κατά το διάστημα 1878 -1914 αποτελεί το χρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο έχουν συντελεσθεί οι σχετικές με την κοινότητα των Λινοβαμβάκων ζυμώσεις και ιδίως εκείνες οι οποίες παρουσίασαν μαζικό χαρακτήρα. Κατά το διάστημα αυτό κοινότητες, οι οποίες εφέροντο ως μουσουλμανικές, λινοβαμβακικές ή μικτές, επέστρεψαν οριστικά στο Χριστιανισμό, άλλες παρέμειναν οριστικά στο Ισλάμ. Το φαινόμενο της επιστροφής στη Χριστιανική Κοινότητα πήρε τέτοιες διαστάσεις, σε σημείο ώστε η αναμενόμενη εξέλιξη να ήτο η επανένταξη του συνόλου των Λινοβαμβάκων στην ορθόδοξη κοινότητα. Αυτό όμως δεν έχει συμβεί και σύμφωνα με το Δρα Παπαδόπουλο οι βασικοί λόγοι είναι:

– Η προσπάθεια επιστροφής των Λινοβαμβάκων δεν είχε πάντοτε την πρέπουσα στήριξη εκ μέρους των μελών και της ηγεσίας της ορθόδοξης  κοινότητας, με αποτέλεσμα να βρει πρόσφορο έδαφος εκ μέρους των μουσουλμάνων προσπάθεια συγκράτησης των εν λόγω στο μωαμεθανισμό. Όλα αυτά συνέπεσαν και με τις έριδες στην Εκκλησία της Κύπρου όσον αφορούσε τη διαμάχη για τον αρχιεπισκοπικό θρόνο.

– Η βρετανική διοίκηση, για πολιτικούς λόγους, όχι μονό δεν ενεθάρρυνε την επάνοδο των Λινοβαμβάκων, αλλά τουναντίον έπραξε ότι ήτο δυνατόν για να την αποθαρρύνει. Βασικό εμπόδιο ήταν η γραφειοκρατία.

– Σημαντικός αριθμός Λινοβαμβάκων λόγω στράτευσης ή μικτών γάμων και γενικά λόγω πολυετούς διαβίωσης υπό μουσουλμανικό μανδύα, έκλινε τελικά προς το Ισλάμ.

– Η αβεβαιότητα σχετικά με το πολιτικό μέλλον της Κύπρου και ιδιαίτερα η φημολογία περί επανόδου των Οθωμανών, αποτέλεσε ανασχετικό παράγοντα του φαινομένου της ελεύθερης εκδήλωσης του χριστιανικού φρονήματος των Λινοβαμβάκων.

Δεν είναι η μόνη απόδειξη τα ονόματα Αγίων σε τουρκοκυπριακά χωριά αλλά και πολλά άλλα στοιχεία όπως οι πολλές εκκλησίες και εξωκλήσια σε πολλά άλλα τουρκοκυπριακά χωριά. Υπάρχουν ολόκληρες κοινότητες όπου οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι δεν γνώριζαν άλλη γλώσσα εκτός από την Ελληνική. Για παράδειγμα στην κοινότητα Λουρουτζίνας, στην επαρχία Λευκωσίας, μέχρι το 1930 οι μαθητές του υποτιθέμενου μουσουλμανικού σχολείου, όπως και οι γονείς τους, μιλούσαν ελληνικά και σε περίπτωση δυσκολιών τους ή τραυματισμού τους επικαλούντο την Παναγία. Μέσα στις αίθουσες του σχολείου υπήρχαν επιγραφές στην ελληνική γλώσσα, οι οποίες προέτρεπαν τους μαθητές να μην μιλούν ελληνικά. Αποκλειστικά την ελληνική γλώσσα τη μιλούσαν και στο τουρκοκυπριακό χωριό Γαληνόπορνη στην Καρπασία. Οι νεότεροι σήμερα Τουρκοκύπριοι στα χωριά αυτά μιλούν σίγουρα και την τουρκική γλώσσα αλλά και την ελληνική. Ωστόσο υπάρχουν ακόμη ηλικιωμένοι Τουρκοκύπριοι που η μοναδική γλώσσα που γνωρίζουν είναι τα Ελληνικά. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι σε απογραφή που έγινε, μερικές χιλιάδες κατοίκων δήλωναν στο θρήσκευμα μωαμεθανοί και ως μητρική γλώσσα την ελληνική.

Επί αγγλοκρατίας η εκκλησία είχε βοηθήσει σε αρκετές περιπτώσεις κοινότητες και άτομα Λινοβαμβάκων, για να επανέλθουν στη χριστιανική κοινότητα. Στα πλαίσια αυτά υπήρξε βοήθεια για ανέγερση εκκλησιών και σχολείων. Ωστόσο η προσπάθεια αυτή φαίνεται να μην ήταν καθολική και χωρίς συνέχεια, λόγω όπως προαναφέραμε και της κρίσης στους κόλπους της εκκλησίας.

Σημαντική δράση με στόχο τη συγκράτηση των Λινοβαμβάκων στο μουσουλμανικό χώρο, στον οποίο ανήκαν θεωρητικά, είχαν αναπτύξει θρησκευτικές και άλλες προσωπικότητες της ισλαμικής κοινότητας. Με πρωτοβουλία του Εβκάφ και τη συνδρομή εύπορων μουσουλμάνων, κτίστηκαν τεμένη και ιδρύθηκαν σχολεία σε χωριά της Τηλλυρίας.

Ο Δρ Φαίδωνας Παπαδόπουλος υποστηρίζει ότι λανθασμένα η περίοδος της οθωμανικής κατοχής καθιερώθηκε ως τουρκοκρατία. Δεν υπήρχε η Τουρκία όπως την γνωρίζουμε σήμερα. Με βάση τα στοιχεία που παραθέτει ελάχιστοι Τουρκοκύπριοι έχουν τις ρίζες τους από τη γεωγραφική περιοχή της Τουρκίας. Συμπλήρωσε ότι οι μουσουλμάνοι που ήλθαν στην Κύπρο επί οθωμανικής κατοχής προερχόντουσαν από διάφορες αραβικές χώρες, όπως για παράδειγμα τη Συρία. Ωστόσο τους επιβλήθηκε τουρκική ταυτότητα με την πάροδο του χρόνου. Ο κ. Παπαδόπουλος διαφωνεί και  με τον όρο Τουρκοκύπριοι, αφού όπως σημειώνει ελάχιστοι από αυτούς έχουν ρίζες στην Τουρκία. Βασικός πυρήνας των Τουρκοκυπρίων, όπως υποστηρίζεται, ήταν κρυπτοχριστιανοί – Λινοβάμβακοι. Δύσκολο είναι να πεις και τους Τουρκοκυπρίους μουσουλμάνους της Κύπρου αφού οι περισσότεροι ως γνωστό δεν θρησκεύουν και δεν διατηρούν ισλαμικό θρησκευτικό συναίσθημα. Απεναντίας αρκετοί Τουρκοκύπριοι διατηρούν χριστιανικό θρησκευτικό συναίσθημα.

 Χωριά Αγίων και Τουρκοκυπρίων

Σύμφωνα με τα στοιχεία των πινάκων απογραφής πληθυσμού του 1960, κατά το έτος αυτό υπήρχαν στην Κύπρο 634 οικισμοί (χωριά), από τους οποίους οι 117 ήταν αμιγώς μουσουλμανικοί  (τουρκοκυπριακοί). Αυτό βέβαια, όπως τονίζει ο κ. Φαίδωνας Παπαδόπουλος, δεν σημαίνει ότι οι συγκεκριμένες κοινότητες ήσαν ανέκαθεν μουσουλμανικές. Απεναντίας υπάρχουν επαρκείς ιστορικές μαρτυρίες, επί τη βάσει των οποίων καταδεικνύεται το χριστιανικό παρελθόν της συντριπτικής πλειοψηφίας τους.

Χαρακτηριστικό είναι και τα αμιγή τουρκοκυπριακά χωριά με ονόματα αγίων. Στην επαρχία Λευκωσίας τα χωριά Άγιος Επιφάνιος Σολέας, Άγιος Θεόδωρος Τηλλυρίας, Άγιος Ιωάννης Σελέμανι, στην επαρχία Λεμεσού Άγιος Θωμάς, στην επαρχία Αμμοχώστου Άγιος Ανδρόνικος (Τοπσού Κιογιού), Άγιος Ευστάθιος, Άγιος Ιάκωβος, Άγιος Συμεών, Άγιος Χαρίτων, στην επαρχία Πάφου Άγιος Γεώργιος, Άγιος Ιωάννης. Ονόματα αγίων φέρουν και μικτά χωριά όπως τα χωριά Αγία Μαρίνα Σκυλλούρας, Άγιος Γεώργιος Λεύκας, Άγιος Σωζόμενος στην επαρχία Λευκωσίας, Άγιος Ανδρόνικος (Καρπασίας), Αγία Άννα, Άγιος Θεόδωρος στην επαρχία Λάρνακας, Αγία Βαρβάρα, Άγιος Ισίδωρος, Άγιος Νικόλαος στη επαρχία  Πάφου, Αγία Ειρήνη, Άγιος Επίκτητος στην επαρχία Κερύνειας.

Ο Ντενκτάς από τον Αγ. Επιφάνιο. Ο για χρόνια Τ/κύπριος ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς κατάγεται από χωριό που φέρει το όνομα αγίου. Πρόκειται για τον Άγιο Επιφάνιο Σολέας, όπου σε αρχική καταγραφή πληθυσμού η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων παρουσιάζονται ως χριστιανοί. Σε επόμενη απογραφή όλοι οι κάτοικοι είναι δηλωμένοι οθωμανοί.

 Λινοβάμβακοι: Τούρκοι, Μουσουλμάνοι ή Κρυπτοχριστιανοί; (του Δρος Φαίδωνος Παπαδόπουλου).

Linovamvakoi: Turks, Muslims or Crypto-Christians?

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΥΠΡΟΥ

FBI: Δεν είδαν τίποτε από τη σύληση του τάφου του Τ.Παπαδόπουλου

Λευκωσία: Επιστολή – απάντηση από τους Αμερικανούς πήρε η Αστυνομία σε σχέση με το αίτημά της για παροχή στοιχείων μέσω δορυφόρου σε σχέση με τους δράστες της κλοπής της σορού του Τάσσου Παπαδόπουλου. Η επιστολή έφτασε στα γραφεία της Αστυνομίας μόλις χθες και σύμφωνα με πληροφορίες, το περιεχόμενό της είναι αρνητικό.

Το FBI πληροφορεί ουσιαστικά την Κυπριακή Αστυνομία ότι δεν υπάρχει τίποτε καταγεγραμμένο από τους δορυφόρους στην περιοχή γι’ αυτό και δεν μπορεί να βοηθήσει στις έρευνες για εντοπισμό των δραστών. Μετά την εξέλιξη αυτή, εξανεμίστηκε και η τελευταία ελπίδα των ανακριτών να βρουν κάποια άκρη που να οδηγούν στους βέβηλους και στη συνέχεια στα κίνητρά τους.

Οι έρευνες πάντως της Αστυνομίας συνεχίζονται καθημερινά τόσο με την ανάλυση πληροφοριών όσο με την αξιολόγηση κάποιων στοιχείων. Ωστόσο η ανυπαρξία οποιουδήποτε αξιόλογου στοιχείου, έχουν οδηγήσει τις έρευνες σε τέλμα. Στο μεταξύ, πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι η Αστυνομία σε συνεννόηση με την οικογένεια του τέως Προέδρου θα προχωρήσει στην εγκατάσταση κλειστού κυκλώματος πέριξ του τάφου και του μνημείου του στο κοιμητήριο Δευτεράς.

Πέραν των άλλων μέτρων που λαμβάνονται σε διάφορα κοιμητήρια μεταξύ και αυτού στη Δευτερά (μηχανοκίνητες περιπολίες σε ακανόνιστες ώρες το βράδυ) κρίθηκε σκόπιμο μετά και την κλοπή της ελληνικής σημαίας που βρισκόταν δίπλα από τον τάφο του εκλιπόντος, θα τοποθετηθούν και κάμερες ώστε να καταγράφουν τις όποιες κινήσεις γίνονται στον περιβάλλοντα χώρο. Επίσης στον τάφο λήφθηκαν τις τελευταίες ημέρες επιπρόσθετα μέτρα και αυτός ουσιαστικά «σφραγίστηκε» ώστε να μην είναι εύκολο το άνοιγμά του.

Παράλληλα η Αστυνομία συνεχίζει τα μέτρα της σε διάφορα κοιμητήρια ύστερα και από τη βεβήλωση τάφων στη Λεμεσό και την κλοπή της σημαίας από αυτόν του πρώην Προέδρου Σπύρου Κυπριανού.

Του Μιχάλη Χατζηβασίλη στον “Φ” της Πέμπτης – ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ

Από: http://infognomonpolitics.blogspot.com/

 Η σύληση του τάφου και η κλοπή του λειψάνου του Τάσσου Παπαδόπουλου έδωσε λαβή για διάφορες εικασίες. Το βέβαιο είναι ότι η ιερόσυλη πράξη τυμβωρυχίας δεν μπορεί να προέρχεται από άτομα που γαλουχήθηκαν με τις ελληνικές παραδόσεις. Δεν θέλω να προβώ σε δικές μου αυθαίρετες ερμηνείες.

Απλώς θα υπενθυμίσω ότι στα νεώτερα χρόνια η μόνη αντίστοιχη πράξη ανοίγματος τάφων και προσβολής των νεκρών προήλθε από τον φανατικό τουρκικό όχλο κατά τα Σεπτεμβριανά του 1955  στην Κωνσταντινούπολη. Είναι χαρακτηριστική η φωτογραφία του Πατριάρχη Αθηναγόρα που θρηνούσε μπροστά στο ελληνορθόδοξο νεκροταφείο.Η εύρεση των ενόχων είναι  ευθύνη της Κυπριακής κυβερνήσεως. Όμως δική μας ευθύνη, όλων των Ελλήνων, πολιτών και πολιτικών , είναι να τιμήσουμε ουσιαστικά τη μνήμη του Κυπρίου ηγέτη.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος βοήθησε τα μέγιστα τον Ελληνισμό για δύο λόγους: Πρώτον διότι υπήρξε στέλεχος του απελευθερωτικού αγώνος της ΕΟΚΑ του 1955-59. Και δεύτερον, διότι με το περίφημο διάγγελμά του της Μεγάλης Τετάρτης του 2004 επηρέασε καταλυτικά υπέρ του ΟΧΙ το δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν.

Για να τον τιμήσουμε πραγματικά οφείλουμε να τιμούμε τους αγωνιστές της Κυπριακής ελευθερίας και να προβάλλουμε στα παιδιά μας τα πρότυπα των νεαρών ηρώων όπως ο Αυξεντίου, ο Παλληκαρίδης και τόσοι άλλοι. Δυστυχώς τον τελευταίο καιρό στην Κύπρο, γίνεται μία προσπάθεια να μειωθεί και να περιθωριοποιηθεί η προσφορά των αγωνιστών και να μη προβάλλεται όπως παλαιότερα στα σχολεία. Κάποιες πολιτικές δυνάμεις που δεν μετείχαν σε εκείνον τον αγώνα θέλουν τώρα να επιβάλουν μία αιρετική ερμηνεία της Ιστορίας.

Για να τιμήσουμε τον Τάσσο οφείλουμε επίσης να καταστήσουμε σαφές ως Αθήνα και ως Λευκωσία ότι δεν θα δεχθούμε νέα σχέδια τύπου Ανάν, τα οποία θα οδηγήσουν σε πλήρη τουρκοκρατία στον Βορρά και σε μερική τουρκοκρατία στο Νότο. Θα αγωνισθούμε για μία δημοκρατική, ευρωπαϊκή λύση, που δεν θα παραχωρεί υπερβολικά δικαιώματα στη μειοψηφία.

Για να τιμήσουμε τον Τάσσο πρέπει να εμποδίσουμε κάθε προσπάθεια αφελληνισμού της Κυπριακής Παιδείας. Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου ήδη εκφράζει σχετικές ανησυχίες. Ας έχουμε τα μάτια μας ανοικτά!

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Πηγή:http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=2524&Itemid=1

 Με απερίγραπτα αισθήματα φρίκης και αποτροπιασμού καταδικάζουμε το χθεσινοβραδινό ανοσιούργημα, που έγινε στον τάφο του αείμνηστου τέως Προέδρου της Δημοκρατίας Τάσσου Παπαδοπούλου.

Τονίζουμε ότι ο βανδαλισμός τούτος σε βάρος του μεγάλου Ηγέτη της πατρίδας μας δεν πρόκειται να πτοήσει το λαό μας, ούτε και να μειώσει τα αισθήματα της αγάπης, της εκτίμησης και της ευγνωμοσύνης του προς τον Τάσσο Παπαδόπουλο. Αντίθετα, θα ενδυναμώσει ακόμη περισσότερο το αγωνιστικό πνεύμα της αντίστασης του λαού μας προς οποιαδήποτε προσπάθεια, ή απόπειρα, επιβολής μιας άδικης και θνησιγενούς λύσης στο εθνικό μας πρόβλημα.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος θα ζει πάντοτε στις καρδιές μας και οι ιδέες του θα συντηρούν ακατάπαυστα την πίστη για μια ελεύθερη και ενωμένη Κύπρο χωρίς στρατεύματα εισβολής και εποίκους. Υπογραμμίζουμε, ακόμη, ότι ο τάφος του συμβολικά θα αποτελεί πάντοτε την Κιβωτό του χρέους και της τιμής, αλλά και του αγώνα για απελευθέρωση της κατεχόμενης γης μας.

Σ’ αυτές τις κρίσιμες ώρες καλούμε τον Κυπριακό Ελληνισμό σε ενότητα και συστράτευση κάτω ακριβώς από τις διαχρονικές και εθνοπρεπείς θέσεις και ιδέες του αείμνηστου ιστορικού Ηγέτη Τάσσου Παπαδοπούλου.

Με απερίγραπτα αισθήματα φρίκης και αποτροπιασμού καταδικάζουμε το χθεσινοβραδινό ανοσιούργημα, που έγινε στον τάφο του αείμνηστου τέως Προέδρου της Δημοκρατίας Τάσσου Παπαδοπούλου, αναφέρει σε δήλωσή του ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β’.

Οπως αναφέρεται στη δήλωση ”ο βανδαλισμός τούτος σε βάρος του μεγάλου Ηγέτη της πατρίδας μας δεν πρόκειται να πτοήσει το λαό μας, ούτε και να μειώσει τα αισθήματα της αγάπης, της εκτίμησης και της ευγνωμοσύνης του προς τον Τάσσο Παπαδόπουλο”.

Πηγή:http://aktines.blogspot.com/2009/12/blog-post_3236.html

Στις αρχές κιόλας του 15ου αιώνα η ανάγκη του ανθρώπου για ενημέρωση γύρω από τρέχοντα ζητήματα της επικαιρότητας, τοπικής και παγκόσμιας, ικανοποιείται μέσα από την κυκλοφορία των αvvisi. Πρόκειται για φύλλα, στα οποία καταγράφεται ενημερωτικό υλικό που προορίζεται για ανάγνωση ανάμεσα στις μάζες και περιλαμβάνει σωρεία ζητημάτων. Θεματολογικά καλύπτει τομείς της πολιτικής, στρατιωτικής και οικονομικής ζωής της εποχής, χωρίς να παραλείπει και άλλα αντικείμενα αναφοράς ήσσονος σημασίας.

Τα κείμενα αρχικά γράφονται διά χειρός και κυκλοφορούν σε περιορισμένο αριθμό φύλλων, άρα και αναγνωστών. Αργότερα, με την εφεύρεση της τυπογραφίας, καταπιάνονται με ένα ευρύτερο φάσμα ειδήσεων, πολλαπλασιάζονται ταχύτατα και ικανοποιούν τις οσημέραι αυξανόμενες ανάγκες του δυτικού ανθρώπου της εποχής για ενημέρωση.

Βρισκόμαστε στο λυκαυγές της ιστορίας της έντυπης ενημέρωσης, η οποία αργότερα θα παραχωρήσει τη θέση της στην καθιέρωση του εφημεριδιακού Τύπου. Τα avvisi θα διατρέξουν επιτυχώς το διάστημα από τον 15ο μέχρι τον 17ο αιώνα και θα αφήσουν το στίγμα τους στη διαγραφή της ιστορίας των δύο αυτών εκατονταετηρίδων.

Αυτό που ενδιαφέρει είναι η επικέντρωση της προσοχής μας στο περιεχόμενο φύλλων avvisi που αναφέρονται στην ιστορία της άλωσης της Κύπρου από τους Τούρκους. Μέσω αυτών οι άνθρωποι στη Βενετία, αλλά και στις ευρύτερες περιοχές της Γαλλίας, Ισπανίας και Γερμανίας, πληροφορούνταν για την έκβαση των επιχειρήσεων με επίκεντρο τη Μεγαλόνησο, που ώς τότε βρισκόταν υπό Ενετική κυριαρχία.

Δεν θα επεκταθούμε στα επιμέρους δεδομένα τους, σεβόμενοι τον περιορισμένο χρόνο του αναγνώστη. Μέσα όμως από την ανάγνωσή τους καθίσταται κανείς κοινωνός των αναταράξεων που συγκλόνισαν την Κύπρο στην προσπάθεια διεκδίκησής της, μεταξύ Δυτικών και Οθωμανών κυριάρχων, καθώς επίσης και των εντυπώσεων που διοχετεύονταν μέσω των εντύπων αυτών στον άνθρωπο του δυτικού κόσμου.

Καθώς προσπερνάς τις λέξεις των κειμένων αυτών, θαρρείς πως διαβάζεις πολεμικά ανακοινωθέντα με ημερομηνίες και ώρες της μέρας ή της νύκτας κατά τις οποίες αναλαμβάνονται οι επιχειρήσεις, με αριθμούς έμψυχου και άψυχου υλικού που διέθεταν και οι δύο δυνάμεις, με καταγραφή των νεκρών και των αιχμαλώτων αμφοτέρων των παρατάξεων.

Η πτώση της Λευκωσίας περνά μέσα από λίγες καθοριστικές εικόνες: «Και την επόμενη νύκτα, στο γύρισμα για τις 9 του Σεπτέμβρη κοντά στο χάραμα, περίπου 1500 Γεννίτσαροι επιτέθηκαν λυσσαλέα, επί μιάμιση ώρα και κατέλαβαν τη Λευκωσία. Αφού μπήκαν κατέσφαξαν όποιον συναντούσαν… άλλοι αιχμαλωτίσθηκαν, εκτός από μερικούς που διέφυγαν στην Αμμόχωστο». (Στοιχεία φύλλου Di Famagosta alli xiiii, Οttobre 1570).

Οι κλυδωνισμοί που προκαλούνται από την πολιορκία της Αμμοχώστου δίνονται σχεδόν κινηματογραφικά και καλύπτουν όλο το φάσμα από την αντίσταση ίσαμε την παράδοση της πόλης. Ενόσω οι Τούρκοι κανονιοβολούν, οι εγκλωβισμένοι υπερασπιστές αντιστέκονται γενναία. Σ’αυτό το διάστημα «ύπνο και ησυχία δεν είχε πια κανένας, το αντίθετο μάλλον… όχι μόνο την νύκτα αλλά ούτε και την ημέρα κάτω από τον καυτό ήλιο». (Φύλλο εκδομένο στη Νυρεμβέργη από τον βιβλιοπώλη Joachim Lochner στα 1572).

Τα κύματα των επιθέσεων ήταν ασταμάτητα, οι βόμβες των Τούρκων, ενισχυμένες με θειάφι και άλλα υλικά, προξενούσαν μεγάλες απώλειες στην ομάδα του Βραγαδίνου και των συν αυτώ. Για να επιφέρουν σύγχυση και πανικό οι Τούρκοι έκαυσαν ξύλα thenna έξω από τα τείχη, τα οποία άρχισαν να αναδίνουν πολύ αποπνικτική μυρωδιά, ώστε οι αμυνόμενοι να οπισθοχωρούν, μην μπορώντας να ανθέξουν τις αναθυμιάσεις.

Στο τέλος, όταν και οι προμήθειες άδειασαν, «άρχισαν να σφάζουν… άλογα, γαϊδούρια, γάτες… να πίνουν νερό ανακατεμένο με ξύδι». Τέλος σε μια έκθεση του γραμματέα του Μουσταφά Πασά προς τον γενικό διοικητή του τουρκικού στρατού, μετά την παράδοση της Αμμοχώστου, η πόλη περιγράφεται από τον συντάκτη του Τύπου ως εξής: «… Τέτοια οχυρομένη πόλη δεν έχω ξαναδεί στη ζωή μου. Και μακάριος αυτός που έκανε τα σχέδιά της και την έχτισε».

Οι avvisi μας επιτρέπουν μια άλλη όραση πραγμάτων, πιστά ρεαλιστικών ως επί το πλείστον ή, κάποιες φορές, ελαφρά πλασματικά δοσμένων. Πάντως χρήσιμων για να αναπαραστήσουμε σφαιρικότερα την ιστορία της γλυκείας χώρας Κύπρου στα δίσεκτα χρόνια της σκλαβιάς.

Δρα Αλέξη Αλεξάνδρου

Β.Δ. στο Ενιαίο Λύκειο Κύκκου Α

Πηγή:http://www.churchofcyprus.org.cy/

Συνέντευξη Μακαριωτάτου με τον Γιώργο Κέντα για το Περιοδικό “Σύγχρονη Άποψη”

Ο Αρχιεπίσκοπος μιλά στη «Σύγχρονη Άποψη» για το ζήτημα της ενότητας και τον τρόπο με τον οποίο η Εκκλησία της Κύπρου συνδράμει προς τον σκοπό αυτό. Υποστηρίζει ότι ο λαός της Κύπρου, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, υπέδειξαν ωριμότητα όλα αυτά τα χρόνια και κράτησαν την προοπτική της συμβίωσης ανοικτή. Εκφράζει την ετοιμότητά του να στηρίξει οποιαδήποτε λύση υποστηρίξει ο λαός και δεσμεύεται ότι η Εκκλησία δεν πρόκειται να διχάσει τον λαό. Απαντά, επίσης, σε επικρίσεις που κατά καιρούς είδαν το φως της δημοσιότητας.

Πώς βλέπετε τον ρόλο της Εκκλησίας αυτή την περίοδο;

Η Εκκλησία διαδραμάτισε μέσα στους αιώνες ένα θετικό ρόλο. Είναι η μητέρα όλων. Ενδιαφέρεται για όλους. Και το ενδιαφέρον της το κατέστησε πολύ φανερό μέσα στους αιώνες. Η Κύπρος είχε ελάχιστα χρόνια ελεύθερου πολιτικού βίου. Οι κατακτητές εναλλάσσονταν ο ένας μετά τον άλλο. Και η Εκκλησία, ως πραγματική μητέρα, στάθηκε κοντά στον λαό, ενέσκυψε πάνω στον λαό και του έδιδε θάρρος να υπερβεί τις δυσκολίες και να μείνει ριζωμένος στην γη των πατέρων του. Αυτός ήταν ο ρόλος που διαδραμάτισε η εκκλησία μέσα στους αιώνες. Το ίδιο κάνει και σήμερα. Δεν ξεχωρίζει η Εκκλησία ούτε δεξιούς, ούτε αριστερούς, ούτε κεντρώους. Έχει την άποψή της και την λέει. Η Εκκλησία δεν θέλει να ψεύδεται ή να παραπλανεί τον λαό. Τις περισσότερες φορές, αν όχι πάντοτε, η αλήθεια είναι πικρή. Δεν μας ενδιαφέρει αν κάποιοι δεν συμφωνούν μαζί μας. Η Εκκλησία πρέπει να είναι αυθεντική και να λέει την αλήθεια με θάρρος, ιδιαίτερα σήμερα που ο τόπος κινδυνεύει.

Εσείς πώς αντιλαμβάνεστε την έννοια της ενότητας στο εσωτερικό μέτωπο ως επικεφαλής της Εκκλησίας της Κύπρου;

Θέλω να πιστεύω ότι υπάρχει ενότητα. Εάν όμως κάποιοι ως ενότητα εννοούν να κλείσουν τα στόματά τους οι πάντες και να μιλά ένας, αυτό δεν το καταλαβαίνω και τέτοια ενότητα δεν την θέλω. Δεν είναι ενότητα αυτή. Όλος ο λαός προαισθάνεται την αρνητική κατάσταση που εξελίσσεται. Απέναντί μας έχουμε έναν κατακτητή δύσκολο, ο οποίος αν και πέρασαν 35 χρόνια δεν έκανε καμία -ούτε καν ανεπαίσθητη- υποχώρηση. Ο λαός μας στο σύνολό του θέλει λύση, όχι διάλυση. Θέλει μια πραγματική λύση με την οποία να μπορέσει να ζήσει ευτυχισμένος στην γη των πατέρων του. Δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Ο λαός μας αγαπά ο ένας τον άλλο. Επί αιώνες ζήσαμε ευτυχισμένοι. Μπορούμε να ζήσουμε ευτυχισμένοι και στο μέλλον. Αυτό απεδείχθη μόλις άνοιξαν τα οδοφράγματα: Ήρθαν οι Τούρκοι στις ελεύθερες περιοχές, πήγαμε εμείς στις υπό κατοχή περιοχές. Ούτε μύτη έσπασε, ούτε εχθρότητα υπάρχει. Με πολλή χαρά μας δέχονται και με χαρά τους δεχόμεθα εδώ. Συνεπώς, υπάρχει ενότητα και μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, υπάρχει ενότητα και αγάπη μεταξύ του λαού μας. Εάν υπάρχουν απόψεις για την λύση, αυτό είναι δημοκρατικό δικαίωμα και αλίμονο αν δεν υπήρχαν διαφορετικές απόψεις. Μόνο στα δικτατορικά καθεστώτα επικρατεί μια μόνον άποψη.

Έχετε αντιπαραβάλει την ενότητα με την προσπάθεια φίμωσης, να κλείσουν τα στόματα, όπως είπατε.  Θεωρείτε ότι αυτή την περίοδο στην χώρα μας γίνεται μια τέτοια προσπάθεια από οποιονδήποτε;

Αν κάποιος λέει ότι «επιθυμούμε ενότητα και πρέπει να υπάρξει ενότητα» και με αυτό εννοεί ότι πρέπει οι πάντες να κλείσουν τα στόματά τους και να μιλά μόνο ένας, δεν είναι ενότητα αυτή. Ενότητα λέω ότι υπάρχει. Το να ακούγονται διαφορετικές απόψεις είναι υγειές φαινόμενο, είναι δείγμα δημοκρατίας και ελευθερίας. Ο λαός μας χαρακτηρίζεται από αυτήν την ελευθερία. Υπάρχει ελευθερία λόγου και ο καθένας κάνει εκείνο που νομίζει σωστό. Πρόκειται για δημοκρατικές αρχές που πρέπει να πρυτανεύουν για να μπορεί ο τόπος να πηγαίνει μπροστά. Πιστεύω λοιπόν ότι αυτή η ενότητα που χρειάζεται ο τόπος είναι δεδομένη, υπάρχει.

Γιατί τότε νομίζετε ότι γίνεται συνεχώς επίκληση της ανάγκης για ενότητα;

Διότι δεν υπεισέρχονται στο τι εστί ενότητα.

Δηλαδή θεωρείτε ότι η συζήτηση περί ενότητας αφορά διαφορετικές αντιλήψεις;Ασφαλώς.Ας επικεντρωθούμε σε ένα ζήτημα, το οποίο αναδείξατε πιο πάνω. Αναφερθήκατε σε ενότητα μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Νομίζετε ότι η Εκκλησία της Κύπρου μπορεί να διαδραματίσει οποιονδήποτε ρόλο, έτσι ώστε να διατηρηθεί αυτό το κλίμα και να αποφευχθεί μια σύγκρουση ανάμεσα σε δύο θρησκευτικά δόγματα;

Όλοι οι Κύπριοι, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, δεν ήσαν ποτέ στενοκέφαλοι. Ποτέ η θρησκεία δεν συνετέλεσε στην διαίρεση του λαού. Μάλλον συνέβαλε στην ενότητα του κυπριακού λαού. Ουδέποτε είχαμε θρησκευτικές διαφορές. Δεν είχαμε τέτοιου είδους αντιπαραθέσεις. Αντίθετα. Εμείς μετείχαμε στις θρησκευτικές τελετές των Τούρκων και εγενόμεθα μέτοχοι της χαράς τους όταν εγιόρταζαν, όπως και εκείνοι ερχόντουσαν στις δικές μας τις τελετές και εγενόντουσαν μέτοχοι της δικής μας χαράς όταν γιορτάζαμε. Για πολλούς αιώνες είχαμε αυτή την σχέση κατανόησης και αγάπης μεταξύ μας.Θρησκευτικό πρόβλημα ούτε υπήρξε ποτέ στην Κύπρο, ούτε υπάρχει σήμερα, ούτε και στο μέλλον θα υπάρξει. Μου έχει προταθεί να συναντηθούμε με τον Μουφτή. Και είπα «όποτε θέλει». Και αν θέλει είναι προσκεκλημένος να έρθει εδώ, στην Αρχιεπισκοπή. Να μιλήσουμε και να φάμε μαζί το μεσημέρι. Μου είπε ότι είναι καλύτερα να βρεθούμε στο Λήδρα Πάλας και απάντησα ότι δεν έχω κανένα πρόβλημα.

Θεωρείτε ότι αυτή η ενότητα μπορεί να διαταραχθεί;

Όταν επιζητώ την ενότητα πρέπει να υπάρχει και αλληλοσεβασμός. Πρέπει να σέβομαι τον άλλο και εκείνος να σέβεται εμένα. Είπα ότι υπάρχει αυτή η ενότητα μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Ναι, αλλά όταν μέσα στο σπίτι μου, μέσα στην περιουσία μου, ευρίσκονται οι Τουρκοκύπριοι διά των όπλων, διά της επεμβάσεως της Τουρκίας, πώς θέλουν την ενότητα; Μπορώ λοιπόν να πω ότι θαυμάζω τον λαό μας, που παρόλον ότι εξεδιώχθη από τα σπίτια και τις περιουσίες του, όταν πηγαίνει πίσω βλέπει με αγάπη τον Τουρκοκύπριο που είναι μέσα στο σπίτι του και την περιουσία του. Δεν πήγε κανένας ούτε να τσακωθεί μαζί με κάποιο Τουρκοκύπριο, ούτε και να του πει «φύγε από το σπίτι μου και την περιουσία μου». Αντί αυτού, περιμένει την λύση του εθνικού μας προβλήματος το οποίο είναι πρόβλημα μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας, όχι μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων όπως δυστυχώς το έχουμε αναγάγει σήμερα. Ειλικρινά θαυμάζω τους Ελληνοκύπριους που ευρίσκονται σε πολύ ψηλά επίπεδα ευγένειας, δημοκρατίας και αγάπης έναντι των Τουρκοκυπρίων.

Εν τούτοις, ένας παρατηρητής θα σας έλεγε ότι στην Κύπρο δεν υπάρχει ενότητα ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους. Αντίθετα, υπάρχει μια έντονη πολιτική αντιπαράθεση, αν όχι σύγκρουση. Και κυρίως, αυτή η πολιτική αντιπαράθεση είναι το ίδιο έντονη στο εσωτερικό των δύο κοινοτήτων. Πώς θα αντιμετωπίζατε μια τέτοια παρατήρηση;

Όταν ο Κύπριος ακούει τον ένα πολιτικό να λέει «δέχομαι την ομοσπονδία», άλλον να λέει «θέλω το ενιαίο κράτος», άλλον να δέχεται την συνομοσπονδία, άλλον να δέχεται την διχοτόμηση, τότε αυτή η ενότητα που επιθυμούμε διαταράσσεται. Για να υπάρχει αυτή η ενότητα και να μην αναστατώνονται κάποιοι, ιδίως οι πρόσφυγές μας που έχασαν τα πάντα, οφείλει όλη η ηγεσία να έχει τον ίδιο στόχο. Όλοι πρέπει να πούμε: Αυτός είναι ο στόχος της Κύπρου και όλη η πολιτική ηγεσία, η οποία να τραβά μαζί της και τον λαό, πρέπει να έχει ένα και μόνο στόχο. Διότι οι πολλοί στόχοι προκαλούν αναστάτωση και σύγκρουση. Αν υπήρχε μια ομόφωνη εθνική γραμμή, τότε αυτό θα ήταν το ιδανικό.

Θεωρείτε ότι σε περίπτωση μιας λύσης του κυπριακού, με την οποία δεν θα ικανοποιηθούν όλοι, θα μπορέσει να διατηρηθεί αυτή η ενότητα ανά-μεσα σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους;

Εάν έρθει κάποιο σχέδιο και ο λαός το υπερψηφίσει τότε η Εκκλησία, και αντίθετη να ήταν σε αυτό το σχέδιο, αφού ο λαός θα το έχει ψηφίσει, δεν μπορεί να συμβάλει στην διαίρεση του λαού. Η Εκκλησία θα επέμβει με όλη την δύναμη της ψυχής της και θα ζητήσει σεβασμό στις δημοκρατικές αρχές. Αφού ο λαός δέχθηκε αυτή την λύση οφείλουμε να την υποστηρίξουμε, διότι εάν διχαστούμε η καταστροφή θα είναι ολοκληρωτική. Ενώ, αν υποστηρίξουμε έστω κα μία λύση που δεν είναι αρεστή σε εμάς, αλλά τουλάχιστο να είναι λειτουργική, τότε το κακό θα είναι λιγότερο. Η Εκκλησία σίγουρα δεν θα ρίξει λάδι στην φωτιά. Θα διαφωνεί αν δεν της αρέσει η λύση εκ των προτέρων, αλλά από την στιγμή που θα αποφανθεί ο λαός νομίζω ότι θα έκανε κακό αν συνέβαλλε στον διχασμό.

Έχετε κατηγορηθεί ότι παρεμβαίνετε στο κυπριακό χωρίς να ενημερώνεστε. Πώς απαντάτε;

Είμαι πολύ καλά ενημερωμένος, όχι λιγότερο από τους αρχηγούς των κομμάτων. Τώρα, αν από τις απαντήσεις που δίδω νομίζουν μερικοί ότι δεν κατέχω τα θέματα, κάνουν λάθος.Διότι δεν θα απαντώ όπως θέλουν εκείνοι. Θα απαντώ όπως θέλω εγώ. Και προσπαθώ πάντοτε να είμαι ενημερωμένος, παρακολουθώ τόσο τα δελτία ειδήσεων όσο και τον Τύπο. Δεν κατοικώ ούτε σε κάποια σπηλιά απομονωμένος, ούτε στο φεγγάρι ευρίσκομαι. Βρίσκομαι σε αυτό τον χώρο, όπου υπάρχουν πλουραλιστικά ΜΜΕ και κάνουν λάθος εκείνοι που νομίζουν ότι δεν ξέρω τι συμβαίνει. Μπορεί να μην συμφωνούν με τις απαντήσεις που δίδω στις ερωτήσεις των διαφόρων δημοσιογράφων, αλλά επαναλαμβάνω ότι η απάντηση είναι δική μου.

Έχετε κατηγορηθεί επίσης ότι με τον τρόπο που εκφράζεστε δεν συμβάλλετε στην ενότητα. Πώς απαντάτε σε αυτό;

Όπως έχω πει, η αλήθεια είναι πικρή. Αλλά η Εκκλησία που διδάσκει την αλήθεια δεν μπορεί να την καμουφλάρει. Δεν μπορεί να την κρύψει. Η αλήθεια είναι αλήθεια και αργά ή γρήγορα θα επιπλεύσει. Είναι πιο σωστό να λέμε την αλήθεια έστω και αν κάποιοι ενοχλούνται. Η Κύπρος είναι και δική μου πατρίδα, δεν ανήκει περισσότερο σε κάποιους άλλους, ανήκει σε όλους μας. Ο κάθε πολίτης έχει δικαίωμα να ενδιαφέρεται και να μιλά για την πατρίδα του. Δεν νομίζω ότι έχει κανείς το δικαίωμα να απαγορεύσει σε κάποιον να εκφράσει την άποψή του.

Κατά καιρούς κάποιοι υποστήριξαν -και ακόμα υποστηρίζουν- ότι οι θέσεις του Αρχιεπισκόπου δεν είναι θέσεις της Ιεράς Συνόδου. Πώς απαντάτε σε αυτό;

Έχουμε δημοκρατία. Μπορεί και μέσα στην Σύνοδο κάποιοι αδελφοί να έχουν διαφορετικές απόψεις. Αλλά την Σύνοδο την εκφράζει, ο Αρχιεπίσκοπος, άρα ο Αρχιεπίσκοπος την εκφράζει είτε ομοφώνως είτε κατά πλειοψηφία. Δεν πράττει αντίθετα από ό,τι η Σύνοδος αποφασίζει. Σύμφωνα με το καταστατικό της Εκκλησίας της Κύπρου, δεν μπορεί κανένας να εκπροσωπεί την Σύνοδο παρά μόνον ο Αρχιεπίσκοπος.

Νομίζετε ότι μπορείτε να παίξετε κάποιον ιδιαίτερο ρόλο ως Αρχιεπίσκοπος αυτή την περίοδο που διανύουμε στο κυπριακό;

Νομίζω πάντοτε η Εκκλησία είχε ένα ρόλο εθνικό τον οποίο δεν επιθυμούμε να απεμπολήσουμε, αλλά να τον διαδραματίσουμε. Πάντοτε με θετικό πνεύμα και αποτελεσματικότητα.

Πώς νομίζετε ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει αυτό τον ιστορικό ρόλο της Εκκλησίας;

Νομίζω ότι ο λαός, στην πλειοψηφία του, είναι θετικός ως προς τον ρόλο αυτό της Εκκλησίας. Πολλές φορές ακούμε και αντίθετες απόψεις, αλλά σε μια δημοκρατία πρέπει να ακούονται όλες οι απόψεις. Νομίζω ότι με πολλή χαρά δέχεται ο λαός τις απόψεις μας. Εμείς ακούμε τον λαό μας. Είμεθα καθημερινά μέσα στον λαό. Δεν τον αποφεύγουμε. Τον πλησιάζουμε και με τις ακολουθίες της Εκκλησίας μας, με τις θείες λειτουργίες, με τις συνάξεις που έχουμε και έτσι μπορούμε να παίρνουμε τον σφυγμό του.  Δεν νομίζω ότι είμαστε απώντες και μακράν του λαού.

Περιοδικό “Σύγχρονη Άποψη”, τεύχος Οκτωβρίου 09, σ 18-21.

 Πηγή:http://www.churchofcyprus.org.cy