kantonopou’s blog

Πλούσια η σημερινή περικοπή που διέσωσε ο ευαγγελιστής Ιωάννης στο ευαγγέλιό του. Πλούσια σε αλήθειες, νοήματα και διδάγματα, καθοριστικά των σχέσεων μας με τον Θεό, αλλά και τους ανθρώπους. Καθορίζει στην συνομιλία Του ο Κύριος με την Σαμαρείτιδα, ότι ο Θεός είναι πνεύμα και συνεπώς η λατρεία που αρμόζει σ’ Αυτόν, πρέπει να είναι πνευματική. Αντιμετωπίζει με τον ορισμό αυτό την επικρατούσα ειδωλατρική και υλιστική αντίληψη της εποχής. Διακηρύττει επίσης, αλλά και έμπρακτα αποδεικνύει, και εδώ είναι η δεύτερη φορά στο ευαγγέλιο του Ιωάννη, ότι Αυτός είναι «ο Μεσσίας … ο λεγόμενος Χριστός». Κάθεται στην άκρη της πηγής που βρίσκεται έξω από την πόλη Συχάρ της Σαμάρειας, ενώ είναι Ιουδαίος, παρά το γεγονός ότι «ου γαρ συγχρώνται Ιουδαίοι Σαμαρείταις», και ζητεί να πιει νερό. «Ήλθον οι μαθηταί αυτού και εθαύμασαν ότι μετά γυναικός ελάλει». Δε διστάζει ακόμη να συνομιλήσει δημοσίως με μια γυναίκα και να φανερώσει μάλιστα κεφαλαιώδεις αλήθειες και δόγματα της θρησκείας μας.

Ο Θεός είναι πνεύμα και γι’ αυτό η λατρεία και προσκύνηση των πιστών Του μπορεί να γίνεται οπουδήποτε αλλά πρέπει να είναι πνευματική, εσωτερική και να είναι ανάλογη της γνώσεώς μας γι’ Αυτόν. Η αληθινή γνώση της πνευματικής ουσίας του Τριαδικού Θεού καθορίζει την μορφή και τα μέσα με τα οποία εκδηλώνουμε την λατρεία μας. Ως άνθρωποι διαθέτουμε υλικό σώμα αλλά και την ψυχή, που ενεφύσησε ο Θεός κατά την δημιουργία των πρώτων ανθρώπων και μας συνδέει με Αυτόν. Ως άνθρωποι εκτός από την προσευχή, χρησιμοποιούμε υλικά μέσα για την εκδήλωση της αγάπης μας προς τον Θεό. Φυσικά, σε προσωπικό επίπεδο, εφόσον αγαπούμε τον Θεό, θα πρέπει να ακολουθούμε τις οδηγίες Του, τις εντολές Του. Η κοινή όμως αγάπη και λατρεία όλων των πιστών προς τον Θεό, μας ενώνει μεταξύ μας, και αποτελούμε όλοι την κοινωνία των πιστών. Πρακτική λοιπόν συνέπεια της ανάγκης επικοινωνίας των πιστών μεταξύ τους, και με τον Θεό, είναι και οι τόποι λατρείας, οι ναοί όπου οι πιστοί προσερχόμενοι, συμπροσεύχονται αποδίδοντας την πνευματική τους λατρεία προς τον Κύριο, και ενώνονται πνευματικά συμμετέχοντας και στα μυστήρια της Εκκλησίας μας. Αυτό όμως δεν αποκλείει και δεν εμποδίζει την οπουδήποτε και οποτεδήποτε προσευχή μας και επίκληση του Θεού και της βοηθείας Του. Και αυτό απαντά και τους Ιουδαίους που θεωρούσαν ότι αρμόδιος τόπος προσευχής ήταν ο ναός των Ιεροσολύμων ή στους Σαμαρείτες που προσεύχονταν στο όρος Γαριζείν στη Σαμάρεια, γιατί «ου γαρ συγχρώνται Ιουδαίοι Σαμαρείταις». Έτσι ακόμη και για την προσκύνηση του Θεού, δεν ήθελαν να συσχετίζονται, να έρχονται σε οποιαδήποτε επαφή οι Ιουδαίοι με τους Σαμαρείτες.

Παρατηρούμε λοιπόν, στην σημερινή περικοπή, δύο περιπτώσεις κατά τις οποίες ο Κύριος παραδίδει μια νέα, ριζοσπαστική για την εποχή και τον τόπο όπου ακούγεται, αρχή, μια αλήθεια, ανατρεπτική της επικρατούσας πρακτικής. Κατάργηση της διάκρισης που αφορούσε στις σχέσεις μεταξύ λαών και τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία. Θα το καθορίσει ο πρώτος μετά τον Ένα, τον Χριστό, ο Απόστολος Παύλος. «ουκ ένι Ιουδαίοςουδέ Έλλην, ουκ ένι δούλος ουδέ ελεύθερος, ουκ ένι άρσεν και θήλυ». Ενώπιον του Θεού δεν υπάρχει διάκριση, ούτε ανάμεσα σε έθνη, ούτε σε κοινωνικές τάξεις, ούτε μεταξύ ανδρός και γυναικός. Ήταν, για την εποχή που διακηρύττονταν αυτές οι αρχές, μια πραγματική επανάσταση. Ωστόσο χρειάστηκε να περάσουν πολλοί αιώνες για να πλησιάσουμε κάπως την χριστιανική αυτή διακήρυξη στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και των λαών. Δυστυχώς ακόμη και σήμερα, και μάλιστα από κράτη που δηλώνουν ότι είναι χριστιανικά, αλλά και άτομα που είναι χριστιανοί, ή και πολιτικοί σχηματισμοί που θεωρητικά και προσχηματικά διακηρύττουν παρόμοιες αρχές, παραβλέπεται ουσιαστικά αυτή η θεμελιώδης χριστιανική διδασκαλία και διατηρούνται διακρίσεις και διαχωρισμοί. Είναι λυπηρό, γιατί και εμείς, ενώ δεχόμαστε την αλήθεια της θρησκείας μας, κάνουμε ουσιαστικές διακρίσεις στην συμπεριφορά μας, θεωρούμε κάποιους υποδεέστερους, ανάξιους της εκτίμησής μας. Η έλλειψη ειλικρινούς ενδιαφέροντος και η υποκριτική αγάπη, διαχωρίζουν και απομακρύνουν. Οι διακρίσεις αυτές ενοχλούν. Ενοχλούν και επηρεάζουν πολύ αυτούς που τις υφίστανται. Τους ενοχλούν, γι’ αυτό και αντιδρούν με διάφορους τρόπους. Ενοχλούν τους ποικιλόχρωμους, αλλόθρησκους οικονομικούς μετανάστες ή ακόμη και τους τουρκοκύπριους που μοιράζονται μαζί μας αυτή τη γη ή και διαμένουν στη βόρεια Κύπρο. Ενοχλούν κάποιους ξένους, που για διάφορους λόγους έχουν εγκατασταθεί στον τόπο μας. Πώς απαντούμε σ’ αυτό; Δεν αρκεί μια απλή ανοχή που ίσως δείχνουμε. Χρειάζεται κάτι περισσότερο. Αγάπη. Λησμονούμε ότι όλοι αυτοί, όπως και εμείς, χωρίς καμιά απολύτως διάκριση, είμαστε παιδιά του ίδιου Θεού, έστω και αν έχουν μια άλλη, τη δική τους πίστη και θρησκεία. Γι’ αυτό και ο Κύριος, για να υποδείξει ότι δεν πρέπει να υπάρχει διαφορά μεταξύ λαών και υποβάθμιση του ρόλου της γυναίκας, κάθισε στην άκρη της πηγής που ανήκε στους Σαμαρείτες και ζήτησε νερό από μια γυναίκα και μάλιστα Σαμαρείτιδα.

«Δος μοι πιείν». Δώσε μου να πιω, είπε στη Σαμαρείτιδα ο Κύριος. Ασφαλώς και σαν τέλειος άνθρωπος, ο Θεάνθρωπος Ιησούς, ύστερα από την κοπιαστική πορεία, εδίψασε. Αλλά αυτή ήταν και η ευκαιρία για να διδάξει την Σαμαρείτιδα και εμάς για το «ύδωρ, το ζων». Για το πνευματικό νερό, που καθαρίζει, δροσίζει, παρηγορεί και ζωοποιεί τις ψυχές των ανθρώπων, που το αναζητούν και που πλουσιοπάροχα παρέχει ο Κύριος. Σε αντίθεση με το κοινό νερό, που και χωρίς αυτό δεν μπορούμε να ζήσουμε, αλλά διψούμε και ξαναδιψούμε, «το ύδωρ, το ζων», η αλήθεια του ευαγγελίου, μάς ικανοποιεί απόλυτα και διαχρονικά. Είναι εφόδιο ζωής που οδηγεί στη βασιλεία του Θεού, είναι ο λόγος του Θεού. Και για να επανέλθουμε από το σημείο που ξεκινήσαμε τη σημερινή ανάλυση. Η σχέση με το Θείο πρέπει να είναι πνευματική. Η επικοινωνία μας με τον Θεό, συνεχής και παντού. Η αποδοχή της διαφορετικότητας των άλλων ανθρώπων, έμπρακτη και χωρίς διακρίσεις. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα επιτευχθεί αυτό που σε άλλη περίπτωση ζητεί ο Κύριος: «και γενήσεται μία ποίμνη εις ποιμήν». Τότε θα έχουμε και την ευλογία του Θεού στην καθημερινή μας ζωή και στα έργα μας.

 Δ.Γ.Σ – Ιερά Μητρόπολη Πάφου