kantonopou’s blog

«Δεν πρέπει να αργολογούμε», επισημαίνει ο ασκητής της Καισαρείας Μ. Βασίλειος, «(να ματαιολογούμε), λέγοντας κάτι που ούτε τους ακροατές ωφελεί ούτε σε αναγκαία και επιτρεπτή υπηρεσία του Θεού συντελεί.Ώστε και οι εργαζόμενοι πρέπει να φροντίζουν, όσο είναι δυνατόν, να εργάζονται με ησυχία και τους αγαθούς λόγους ακόμη να απευθύνουν σ΄εκείνους, στους οποίους έχει ανατεθεί να μεταχειρίζονται το λόγο με διάκριση, για να οικοδομείται η πίστη και να μη λυπείται το Άγιο του Θεού Πνεύμα» (Ε.Π.Ε. 3,462).

Είναι ισχυρός πνευματικός βρόγχος, που οδηγεί σε θλιβερές και απεριόριστες περιπέτειες τον άνθρωπο. Ο λόγος του Κυρίου είναι αποκαλυπτικός: «Παν ρήμα αργόν ό σαν λαλήσωσιν οι άνθρωποι, αποδώσουσι περί αυτού λόγον εν ημέρα κρίσεως. Εκ γαρ των λόγων σου δικαιωθήση και εκ των λόγων σου καταδικασθήση» (Ματθ. 12,36-37).

 Ο άνθρωπος δεν είναι αβαρύς, επομένως δίχως συνέπειες για τον ίδιον τον εκφέροντα λόγο και τους αποδέκτες. Από την πατρότητα, το ξεκαθαρίζει αυτό ο Κύριος, των λόγων μας, θα σωθούμε ή όχι.Και πως μπορεί να συμβεί το αντίθετο, αφού ο λόγος είναι η έκφραση της ψυχής  το απόσταγμα της καρδιάς η σφραγίδα της εσωτερικής μας ποιότητος;

 Όπως, όταν σε μια δεξαμενή υπάρχει κρασί, η στρόφιγγα κρασί θα βγάλει και όχι νερό, έτσι και στην αθέατη δεξαμενή του εσωτερικού κόσμου του ανθρώπου, ό,τι υπάρχει ποιοτικά ανώτερο ή μολυσμένο, αυτό θα μεταποιηθεί σε λόγο. Και θα είναι λόγος ζωής και ελευθερίας ή λόγος θανάτου και αιχμαλωσίας.Γι’ αυτό ο άγιος Εφραίμ θα παρακαλέσει με πόνο την αγάπη του Θεού να τον φυλάξει από τον ανόητο σαπρό επικίνδυνο και μολυσμένο λόγο, που προϋποθέττει άνθρωπο παραδωμένο στην εκβιασμό και το αχαλίνωτο της αμαρτίας.

Το υπενθυμίζει καθαρά ο Ευαγγελισμός Ματθαίος: «Τα εκπορευόμενα εκ του στόματος εκ της καρδίας εξέρχεται, κακείνα κοινοί τον άνθρωπον. Εκ γαρ της καρδίας εξέρχονται διαλογισμοί πονηροί, φόνοι, μοιχείαι, πορνείαι, κλοπαί, ψευδομαρτυρίαι, βλασθημία. Ταύτα εστί τα κοινούντα τον άνθρωπον» (Ματθ. 15,18-20).

Ο άγιος και Απόστολος Ιάκωβος θα μας εξηγήσει για την βαρύτητα και την σημαντική των λόγων μας λέγοντας: «Και η γλώσσα πυρ», γράφει, «ο κόσμος της αδικίας. Ούτως η γλώσσα καθίστανται εν τοις μέλεσιν ημών η σπιλούσα όλον το σώμα και φλογίζουσα τον τροχόν της γενέσεως και φλογιζομένη υπό της γεένης.Πάσα γαρ φύσις θηρίων τε και πετεινών ερπετών τε και εναλίων δαμάζεται και δεδάμασται τη φύσει τη ανθρωπίνη, την δε γλώσσαν ουδείς δύναται ανθρώπων δαμάσει. Ακατάσχετον κακόν, μεστή ιού θανατηφόρου. Εν αυτή ευλογούμε τον Θεόν και Πατέρα, και εν αυτή καταρώμεθα τους ανθρώπους τους καθ΄ομοίωσιν Θεού γεγονότας. Εκ του αυτού στόματος εξέρχεται ευλογία και κατάρα» (Ιακ. 3,2).Ο λόγος μας, λοιπόν, καθρεπτίζει, αποκαλύπτει, ακτινογραφεί και προβάλλει την ομορφιά και την γοητεία ή την ασχήμια και την βαρβαρότητα της ύπαρξής μας.

 Μια ουσιαστική και σημαντική διορθωτική κίνηση, όταν έχουμε υποστεί εσωτερικό τραυματισμό, που με το λεξιλόγιο μας διοχετεύεται προς τα έξω, είναι απαραίτητη. Πάντοτε, βέβαια, κάτω από την προστατευτική ομπρέλα της αγάπης του Θεού. Έτσι διασώζουμε τον εαυτό μας και τους άλλους δίπλα μας από τον άστοχο και άστατο παρασυρμό.Διασφαλίζουμε την πνευματική μας ακεραιότητα και την κοινωνική μας συμπεριφορά. Διασώζουμε αρράγιστες τις σχέσεις μας, αλλά και την εσωτερική μας αρμονία και ποιότητα.Εύστοχη και διδακτική η προσευχή του Δαυίδ: «Θου Κύριε, φυλακήν τω στόματί μου και θύραν περιοχής περί τα χείλη μου» (Ψαλμ. Ρμ, 3).

Ο δε σοφός Σειράχ έμπονα συμπληρώνει: «Τις δώσοι μοι επί στόμα μου φυλακήν και επί των χειλέων μου σφραγίδα πανούργον, ίνα μη πέσω απ?αυτής και η γλώσσα μου απολέση με»; (Σοφ. Σειράχ, 4β, 27). Βέβαια «ο σοφός εν λόγω, προσφιλή εαυτόν ποιήσει. Ο πλεονάζων λόγω, βδελυχθήσεται» (Σοφ. Σειράχ, κ, 13,8). Πάντως «είτις εν λόγω ου πταίει, ούτος δυνατός χαλιναγωγήσαι και όλον το σώμα» (Ιακ. γ,2).«Κάποιος αδελφός ρώτησε τον αββά Σισώη λέγοντας: Πες μου κάτι ωφέλιμο». Κι εκείνος είπε: «Τι με σπρώχνεις σε αργολογία; Να, αυτό που βλέπεις κάνε το» (το μέγα Γεροντικό, τ. Δ, σελ. 125).

Υποστηρίζει σύγχρονος Θεολόγος και κληρικός: Αργολογία, «σημαίνει να λέμε λόγους κενούς, μάταιους, μωρούς, ευτράπελους, κατακριτικούς». Ακόμη: «να φλυαρούμε υπέρμετρα ή απεριόριστα, να εκστομίζουμε λέξεις που δεν είναι λόγοι καρδιάς, που δεν γεννιούνται από την καρδιά, κατά το δίδαξον το στόμα σου λαλείν,α έχει η καρδία σου, που δεν έχουν νικήσει την υποκρισία, κατά το υποκριτής έστιν ο διδάσκων τον πλησίον αυτού πράγμα, εις ο ούτος ουκ έφθασε» (π. Μιχαήλ Καρδαμάκης).

Σίγουρα καθημερινά δεχόμαστε σκληρές, αδιφάγες προκλήσεις. Ο λόγος μας κατήντησε ηφαίστεια λάβα, η οποία με την πύρωση τής καταστρέφει ψυχές συνειδήσεις υπάρξεις.Η σιωπή, σαν τίμια και ευσυνείδητη στάση σε μια ανέντιμη λεκτική περιπέτεια, «είναι χρυσός». Επιβεβαιώνεται ο άγιος Ιωάννης ο Σιναϊτης, όταν υποστηρίζει, πως «ο φίλος της σιωπής προσεγγίζει το Θεό και συνομιλώντας μυστικά μαζί Του, φωτίζεται από Αυτόν».

 «Πάντως γενικά κάθε λόγος που δεν εξυπηρετεί τις ανάγκες που έχουμε ως πιστοί στον Κύριο είναι αργός. Ο κίνδυνος δε της αργολογίας είναι μεγάλος, γιατί κι αν ακόμη αυτό που λέγεται είναι λόγος αγαθός, δεν συντελεί όμως στην οικοδομή της πίστεως, εκείνος που μιλάει δεν είναι αθώος επειδή είπε λόγο αγαθό, αλλά λυπεί το Αγ. Πνεύμα, επειδή ο λόγος του δεν ήταν οικοδομητικός. Αυτό το εδίδαξε με σαφήνεια ο απόστολος Παύλος, όταν είπε: «Κάθε βρώμικος λόγος ας μη βγαίνει από το στόμα σας, αλλά να βγαίνει καλός λόγος, κατάλληλος να οικοδομεί και να στηρίζει την πίστη, για να δώσει χάρη σ’ αυτούς που ακούνε». Και συμπληρώνει: «Και μη λυπείτε το Άγιο Πνεύμα με το οποίον έχετε σφραγιστεί». Πόσο δε είναι κακό να λυπήσουμε το Άγιο Πνεύμα τι χρειάζεται να ειπώ;» παρατηρεί ο Μ. Βασίλειος (Ε.Π.Ε. 9, 40-42).

Πόσο εκφραστικός και διδακτικός είναι ο λόγος του Αββά Ποιμένα: «Όποιος μιλά για Χάρη του Θεού, καλά κάνει. Και όποιος σιωπά για Χάρη του Θεού πάλι καλά κάνει».«Ήταν χαράματα κι αγριοχείμωνο όταν ο Γέροντας ξύπνησε τον υποτακτικό».«Σήκω. Πρέπει να πάμε να κηρύξουμε σ΄αντικρυνό χωριό.» «Μα Γέροντα, τα χιόνια τόχουν αποκλείσει». «Πρέπει» τον αντίσκοψε εκείνος και ξεκίνησαν. Έπειτα από σκληρή και επικίνδυνη πορεία έφτασαν. Τόφεραν ένα γύρω το χωριό χαιρετώντας και καλημερίζοντας τους χωρικούς. «Πάμε τώρα να φύγουμε», είπε ο Γέροντας. «Μα δεν κήρυξες»! απόρησε ο υποταχτικός. «Κηρύξαμε»! τον διαβεβαίωσε. Αν δεν άκουσες τουλάχιστον δεν διάβασες το κήρυγμα μας στα μάτια αυτών, που μας χαιρόντουσαν καθώς περνούσαμε ανάμεσά τους; Ήταν ένα κήρυγμα χωρίς λόγια. Σαν τις μεγάλες μουσικές συμφωνίες. Δεν έχουν λόγια. Έχουν μόνο ήχους. Αλλά είναι ήχοι θεσπέσιοι. Γι΄αυτό και συναρπάζουν. Έτσι και με την έμπρακτη αγάπη.Είναι κήρυγμα «στεναγμοίς αλαλήτοις».

Πρωτοπρεσβύτερος ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΖΑΜΠΕΛΗΣ