kantonopou’s blog

Α) Η ΥΠΑΡΞΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΤΟΥ, ΑΛΛ΄ ΟΧΙ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ

Είναι δηλαδή δυνατόν να υπάρχει γνώση και μέσα στην άγνοια, καθώς επίσης και άγνοια μέσα στην γνώση κι΄ αν θέλετε, ας το εξετάσουμε αυτό στα αισθητά πράγματα. Λοιπόν πες μου, αν κάποιος λέει, ότι μπορεί να μετρήσει τη θάλασσα και ότι γνωρίζει πόσα κύπελλα νερό έχει, άραγε αυτός δεν είναι προ πάντων που αγνοεί, τί τέλος πάντων είναι η θάλασσα; Ενώ εκείνος που λέει, ότι δεν την γνωρίζει, αλλά υποστηρίζει ότι είναι άπειρο το μέγεθος της, αυτός κατ΄ εξοχήν είναι εκείνος που γνωρίζει, τί τέλος πάντων είναι η θάλασσα. Τί δε συμβαίνει με την περίπτωση του θεού; Αν πει κάποιος είδα τον Θεό και Τον αντιλήφθηκα με τα μάτια μου, άραγε δεν είναι αυτός που κατ΄ εξοχήν αγνοεί το Θεό, αφού λέει ότι είναι ορατός ο αόρατος, και με την προσθήκη γνώσεως αφαιρεί και εκείνη τη γνώση που είναι δυνατή; Αν πάλι κάποιος πει, ότι ο Θεός είναι αόρατος και κανείς δεν μπορεί μα Τον ιδεί, δεν είναι αυτός που κατ΄ εξοχήν Τον γνωρίζει; Τί δε πάλι, αν κάποιος Τον ονομάσει ακατάληπτο, άλλος δε καταληπτό; Άραγε δεν είναι αυτός (ο δεύτερος) πού Τον αγνοεί, ενώ εκείνος (ο πρώτος) πού Τον γνωρίζει; Δεν βλέπεις τον Παύλο που ακολουθεί αυτό το δρόμο και λέει «μερικώς και ατελώς γνωρίζουμε και μερικώς προφητεύουμε»;. Σκέψου, πόσα έχουν γίνει, για να γνωρίσουμε το Θεό, όχι ποίος είναι κατά την ουσία Του, αλλ΄ απλώς ότι υπάρχει. (Εις Ψαλμ. ΡΜΓ΄, 2, ΕΠΕ 7, 390 ? MG 55, 459)

ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΕΩΣ ΤΟΥ

«Εκείνος που προσέρχεται στο Θεό, πρέπει να πιστέψει πρώτα ότι υπάρχει Θεός». Ολόκληρη η κτίση Αυτόν διακηρύσσει. ( Γιατί η Γραφή λέει: «Από το μέγεθος και την ωραιότητα των δημιουργημάτων ανάγεται κανείς κατ΄ αναλογία στη θεώρηση του Θεού δημιουργού». Τον διακηρύσσουν επίσης η ίδια η κατασκευή του ανθρώπου, οι τιμές που δόθηκαν σ΄ αυτόν από το Θεό, οι τιμωρίες, οι ευεργεσίες, τα σχέδια του Θεού για την σωτηρία του ανθρώπου, τα όσα προειπώθηκαν από τους προφήτες, καθώς και τα διάφορα θαύματα.(Εις Ψαλμ. ΡΜΓ΄, 2, ΕΠΕ 7, 390 ? MG 55, 459)

Η ΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΑΡΜΟΝΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ ΜΑΡΤΥΡΟΥΝ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Γιατί, πες μου, πως θα μπορούσε να ήταν λογικό, τα τόσο πολλά στοιχεία και η τόσο αρμονική διάταξη του σύμπαντος να διευθύνονται χωρίς κάποιος που να κυβερνάει και να εξουσιάζει τα πάντα; Και ένα πλοίο μεν δε θα μπορούσε ποτέ χωρίς κυβερνήτη να διασχίσει τα κύματα της θάλασσας, ούτε ένας στρατιώτης να κατορθώσει κάτι το γενναίο χωρίς να προΐσταται ο στρατηγός, ούτε ένα σπίτι θα μπορούσε να υπάρξει, χωρίς να είναι παρών ο οικοδόμος και κτίστης. Ο δε άπειρος αυτός κόσμος και η αρμονική διάταξη των στοιχείων αυτών θα μπορούσε να κινείται απλά και τυχαία, χωρίς να υπάρχει κάποιος που θα μπορεί να συγκρατεί και να υποβαστάζει όλα τα ορατά σύμφωνα με την δική Του σοφία; (Εις Γεν. ομιλ. Γ΄, 4, ΕΠΕ 2, 62 ? MG 53, 36)

Β) ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

ΕΙΝΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΚΑΙ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Ο Θεός είναι εκείνος που δημιουργεί και μεταβάλλει τα πάντα, αλλάζοντας μορφή και μεταρρυθμίζοντας τα πάντα σύμφωνα με το θέλημά Του.(Εις Γεν. ομιλ. Β΄, 2, ΕΠΕ 2, 36 ? MG 53, 28)

Η ΕΥΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΗ ΘΕΙΑ ΜΕΓΑΛΕΙΟΤΗΤΑ

«Οι οφθαλμοί του Κυρίου είναι υψηλοί και βλέπουν από ψηλά τα πάντα, ενώ ο άνθρωπος είναι μηδαμινός». Δηλαδή, λέγει ο προφήτης, ούτε από το Θεό υπάρχει τίποτε ανώτερο, ούτε από τους ανθρώπους τίποτε ευτελέστερο.(Εις ?σ. κεφ. Β΄, 8, ΕΠΕ 8, 288-290 ? MG 56, 37)

ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΘΑΥΜΑΣΤΟ ΚΑΙ ΦΟΒΕΡΟ

«Είναι άγιο και σεβαστό το Όνομα Του». Δηλαδή είναι γεμάτο από έκπληξη και πολύ θαυμασμό. Αν δε είναι αξιοθαύμαστο το Όνομά Του, πόσο περισσότερο η Ουσία Του; Πώς δε το Όνομά Του είναι άγιο και σεβαστό; Οι δαίμονες το τρέμουν, τα νοσήματα το φοβούνται, αυτό το Όνομα χρησιμοποιώντας οι Απόστολοι ολόκληρη την οικούμενη αναμόρφωσαν. Αυτό το Όνομα, αφού χρησιμοποίησε ο Δαυίδ σαν όπλο, συνέτριψε εκείνον το βάρβαρο (το Γολγοθά). Με αυτό το Όνομα κατορθώθηκαν τα αμέτρητα κατορθώματα με αυτό εισαγόμαστε στην ιερή μυσταγωγία. Κατανοώντας λοιπόν πόσα αξιοθαύμαστα κατορθώνει το Όνομά Του, πόσες ευεργεσίες, πως διασφαλίζει, πως διαλύει τους αντιπάλους, πως διασφαλίζει τους δικούς Του, και αναλογιζόμενος τα πράγματα εκείνα που υπερβαίνουν τους φυσικούς νόμους και νικούν τον ανθρώπινο λογισμό, λέγει: «Είναι άγιο και σεβαστό το Όνομά Του». Αν δε είναι άγιο, χρειάζεται άγια στόματα προς υμνολογία, στόματα άγια και καθαρά. (Εις Ψαλμ. ΡΙ΄, 7, ΕΠΕ 6, 418 ? MG 55, 289)

Γ) ΑΚΑΤΑΛΗΠΤΗ ΚΑΙ ΑΠΡΟΣΙΤΗ Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ

ΑΚΑΤΑΛΗΠΤΗ Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ

«Πόσο θαυμαστό είναι το Όνομά Σου», δηλαδή είναι πάρα πολύ θαυμαστό. Πόσο δε θαυμαστό είναι δεν είπε γιατί δεν μπόρεσε να το μετρήσει, αλλά παρουσίασε το μέγεθος και την υπερβολή. Που είναι εκείνο που περιεργάζονται την ουσία του Θεού; Γιατί, αν, αναφέροντάς απλώς στο Όνομά Του, θαύμασε τόσο πολύ, ώστε να αισθανθεί έκπληξη, ποιά θα μπορούσε να πάρουν εκείνοι που λένε, ότι γνωρίζουν την ουσία Του, τη στιγμή που ο προφήτης δεν μπορεί να γνωρίσει ούτε το πόσο θαυμαστό είναι το Όνομά Του;

ΕΙΝΑΙ ΑΚΑΤΑΛΗΠΤΗ Η ΦΥΣΗ ΚΑΙ Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ

Γνωρίζουμε ότι είναι ακατάληπτη η φύση του Θεού, ότι δεν γίνεται αντικείμενο έρευνας και δεν ακολουθεί τον ειρμό των ανθρωπίνων συλλογισμών. Η δόξα του Θεού που προσκυνούμε είναι ανώτερη από όλα μαζί, από την αγγελική κατάσταση, από την υπερκόσμια έννοια και από κάθε δύναμη που ξεπερνάει τους ουρανούς.(«?ν ποί? ?ξουσί? τα?τα ποιε?ς;», 4, MG 56, 418)ΔΕΝ ΚΑΤΑΝΟΕΙΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΛΟΓΙΚΟ

Στην περίπτωση του Θεού, εκείνος που θέλει να γνωρίσει τα πάντα γι΄ Αυτόν και ερευνά με θράσος τις θείες αλήθειες, αυτός προ παντός δεν γνωρίζει τι είναι Θεός.(Εις Β΄ Τιμ. ?μιλ. Η΄, 4, ΕΠΕ 23, 620 ? MG 62, 647)

ΑΠΡΟΣΙΤΗ Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ

«Θα διακηρύττουν τη δόξα της Βασιλείας Σου». Τί σημαίνει «θα διακηρύττουν την δόξα Σου;». Ότι δεν έχει ανάγκη από τίποτε ο Θεός, ότι το φως Του είναι απλησίαστο, ότι η ουσία Του είναι ανέκφραστη, ακατάληπτη. (Εις Ψαλμ. ΡΜΔ΄, 3, ΕΠΕ 7, 426-428 ? MG 55, 469)«Κανείς δεν γνωρίζει τελείως τον Υιόν και τη φύση Του, παρά μόνον ο Πατέρας. Ούτε τον Πατέρα γνωρίζει κανένας κατά βάθος, παρά μόνον ο Υιός και εκείνος στον οποίον ο Υιός θα θελήσει να Τον αποκαλύψει». Αποκαλύπτεται δε ο Υιός τον Πατέρα, όχι όσο Αυτός Τον γνωρίζει, αλλ΄ όσο εμείς μπορούμε να Τον εννοήσουμε…..Γιατί, είναι αδύνατον να γνωρίσουμε τί είναι ο Θεός κατά την ουσίαν. (Περί ακαταλήπτου, Λόγος Ε΄, 5-6, ΕΠΕ 35, 166, 170 ? MG 48, 741 – 742)

ΑΓΝΟΟΥΜΕ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ

Γνωρίζω μεν ότι υπάρχει Θεός και ότι είναι φιλάνθρωπος και ότι είναι αγαθός και ότι προνοεί, και όλα τα άλλα όσα είπαν οι Γραφές ποία όμως είναι η ουσία Του δεν το γνωρίζω. Νόμισε και ο Αδάμ ότι θα βρει κάτι περισσότερο, αν πεισθεί στο διάβολο και με αυτή την πλεονεξία έχασε και αυτό που είχε. Αυτί ακριβώς παθαίνουν και εκείνοι που παρασύρονται από τους ανθρωπίνους λογισμούς και δεν ακούνε ότι ο Κύριος χαρίζει σοφία και ότι από Αυτόν πηγάζει η γνώση και η σύνεση.(Εις Ψαλμ. ΡΜΓ΄, 2, ΕΠΕ 7, 392 ? MG 55, 459)

Δεν χωράει τον ποθούμενο Θεό η Δύναμη των ανθρώπων που Τον ποθούν, δεν αντέχει την αθάνατη φύση του Θεού η θνητή όψη των ανθρώπων. Γιατί λοιπόν, Κύριε, αφήνεις τον πόθο ανικανοποίητο και δεν αφήνεις ούτε μία σκιά της επιθυμείς σ΄ αυτόν που φλέγεται από τόσο μεγάλο πόθο; Απαντάει λοιπόν ο Θεός στον Μωϋσή: «Θα σε τοποθετήσω σ΄ εκείνο το βράχο και θα σε σκεπάσω με το χέρι μου, και όταν θα εμφανισθεί η δόξα μου, θα ιδείς τα οπίσθια μου, μία ακτίνα δηλαδή της θείας δόξας, αλλά δεν θα δεις το πρόσωπό μου, ολόκληρη δηλαδή την δόξα μου». « Όταν θα εμφανισθεί», δεν είπε Εγώ, αλλά «η δόξα μου». Δεν είναι δυνατόν να ξεπεράσει κανείς την δόξα του Θεού κα να γνωρίσει την ουσία Του. Ο Μωϋσής δεν είδε τίποτε περισσότερο από τη δόξα του και αυτή δεν την είδε ολόκληρη, αλλά ένα πολύ μικρό μέρος της ( τα οπίσθια ). Κι΄ αυτό όχι επειδή περιγράφεται συμβολικά με νώτα και στήθη η φύση του Θεού ?γιατί είναι απλή και ασύνθετη? αλλά επειδή ο Θεός έτσι φανερώνεται, όχι με μεγαλοπρέπεια όπως Του αρμόζει, αλλά σύμφωνα με τη δύναμη και την αντοχή εκείνων που πρόκειται να απολαύσουν τη θέα Του. («?ν ποί? ?ξουσί? τα?τα ποιε?ς;», 3, MG 55, 469)Αν κάποιος νομίζει ότι μπορεί να συνδιαλεχθεί με την ίδια την ύψιστη αξία, που είναι ο Θεός, και ισχυρίζεται, ότι γνωρίζει τόσο καλά το Θεό, όσο ίδιος γνωρίζει τον εαυτό του, αυτός προ παντός αγνοεί το Θεό. (Εις Ιωάν. ομίλ. Ζ΄, 2, ΕΠΕ 12, 576 ? MG 59, 64)

ΠΛΑΝΑΤΑΙ ΟΠΟΙΟΣ ΝΟΜΙΖΕΙ ΟΤΙ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ

Αγνοεί το Θεό, όχι εκείνος που αγνοεί τι είναι Θεός κατά την ουσία Του, αλλά εκείνος που λογομαχεί και επιμένει ότι γνωρίζει την ουσία Του.(Περί ακαταλήπτου, Λόγος Ε΄, 6, ΕΠΕ 35, 170 ? MG 48, 742)  

Δ) ΔΕΝ ΠΕΡΙΟΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ

ΕΙΝΑΙ ΑΝΩΤΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ

Δεν ισχύει ο νόμος της αναγκαιότητας στο Θεό, Αυτός είναι υπεράνω των φυσικών νόμων.(Εις Δαν. κεφ. Θ΄, 1, ΕΠΕ 8, 664 ? MG 56, 238)

ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΟ ΔΕΝ ΙΣΧΥΟΥΝ ΟΙ ΦΥΣΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ

Στην περίπτωση του Θεού δεν πρέπει κανείς να προσέχει στη φύση των πραγμάτων, αλλά να πιστεύεται στη δύναμη του Θεού που ενεργεί και που μπορεί να νικήσει τη φύση, τους φυσικούς νόμους. Γιατί, σύμφωνα με τους νόμους της φύσεως, όταν η γυναίκα παντρευτεί, γεννάει παιδιά, όταν όμως μια άγαμη παρθένος γεννάει παιδί και παραμένει παρθένος, το γεγονός αυτό είναι πλέον υπερφυσικό. Εκείνο λοιπόν πού είναι σύμφωνο με τους φυσικούς νόμους, ας το ερευνούμε, εκείνο όμως που πραγματοποιείται κατά τρόπο υπερφυσικό, ας το ευλαβούμαστε με την σιωπή μας, όχι γιατί είναι κάτι που πρέπει να αποφεύγουμε, αλλά γιατί είναι κάτι το μυστηριώδες και άξιο να το τιμάει κανείς με τη σιωπή του. (Εις τό Γενέθλιον του Σ.Η.Ι.Χ., λόγος Β΄, 1, ΕΠΕ 35, 468) 

Ε ) ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

ΕΙΝΑΙ ΓΝΩΣΤΕΣ ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ, ΑΛΛ΄ ΑΚΑΤΑΛΗΠΤΗ Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ

Την ηλικιακή ακτίνα δεν μπορούμε να τη μάθουμε με σαφήνεια, και όμως γι΄ αυτό παρά πολύ τη θαυμάζουμε. Έτσι ακριβώς και για τη γνώση του Θεού, ούτε εξ΄ ολοκλήρου την αγνοούμε, γιατί ξέρουμε ότι υπάρχει Θεός και ότι είναι φιλάνθρωπος και ότι είναι αγαθός και ελεήμων και επιεικής και ότι βρίσκεται παντού. Αλλ΄ όμως ποία είναι η ουσία Του ή πόσο το μέγεθος αυτών των ιδιοτήτων που προαναφέραμε ή πώς βρίσκεται παντού αυτό το αγνοούμε. Όταν λοιπόν είπε ο ψαλμωδός «θαυμάστηκε η γνώση Σου» και διακήρυξε την προγνωστική δύναμη Του, τη δημιουργική, την προνοητική, το ακατάληπτο, το ανερμήνευτο της ουσίας Του, πάλι διηγείται άλλη δύναμη Του, που και αυτό προκαλεί μεγάλη απορία, αν ζητήσει κανείς να την εξετάσει με το λογικό. Γιατί και αυτή είναι ακατάληπτη. (Εις Ψαλμ. ΡΛΗ΄, 2, ΕΠΕ 7, 224 ? MG 55, 414)

Ο ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΟΔΥΜΑΝΟΣ

Όταν ο Θεός προστάζει, τα πάντα υποχωρούν και υπακούουν στο θέλημα Του. Λοιπόν ας μην εξετάζουμε τα έργα του Θεού με ανθρώπινους συλλογισμούς, αλλά, οδηγούμενη από τα έργα, ας θαυμάζουμε τον Τεχνίτη και Δημιουργό. «Γιατί», όπως λέει η Αγ. Γραφή, «από τότε που κτίσθηκε ο κόσμος, οι αόρατες τελειότητες του Θεού γίνονται καθαρά αισθητές με τη διάνοια δια μέσου των δημιουργημάτων». (Εις Γεν. ομιλ. Β΄, 3, ΕΠΕ 2, 40 ? MG 53, 30)

Είμαι εφευρετικός και επινοητικός, μη φοβάσαι, η φύση των πραγμάτων ακολουθεί το δικό μου θέλημα, δεν ακολουθώ εγώ τη φύση των πραγμάτων, εγώ ενεργώ τα πάντα, δεν κατευθύνομαι εγώ από εκείνα. Γι΄ αυτό και μπορώ να τα αλλάζω και να τα μεταρρυθμίζω.(Εις εβρ. ομιλ. ΚΕ΄, 2, ΕΠΕ 25, 180 ? MG 63, 175)

ΕΙΝΑΙ ΑΝΙΚΗΤΟΣ

Εκείνος που πολεμάει το Θεό είναι αδύνατον να νικήσει.(Κατά Ιουδαίων, λόγος Ε΄, 11, ΕΠΕ 34, 280 ? MG 48, 900)

ΘΑΥΜΑΣΤΗ Η ΣΟΦΙΑ ΤΟΥ

Όταν δηλαδή καταλάβει κανείς, πόσο χρήσιμη είναι η ημέρα και πόσο η νύχτα, και πώς η νύχτα διαδέχεται την ημέρα και η ημέρα τη νύχτα εναλλακτικά, όπως σε κάποιο χορό, και ότι, διαδεχόμενες η μία την άλλη αμοιβαία, διατηρούν στη ζωή το ανθρώπινο γένος μας, θα μπορέσει, έστω κι΄ αν είναι ο πιο ανόητος από όλους τους ανθρώπους, βάζοντας σε ενέργεια τη σκέψη του, να γνωρίζει τη σοφία του αριστοτέχνη Θεού, που την έδειξε με τη δημιουργία της ημέρας και της νύχτας, παραχωρώντας σε μάς την ημέρα για εργασία και την νύχτα για ανάπαυση από τους κόπους.(Εις τό «εγώ Κύριος ο Θεός εποίησα φώς καί σκότος» 2, ΕΠΕ 8Α, 452 ? MG 56, 145)

Όπως ήθελε να εξετάσει όλα τα έργα και τις ενέργειες του Θεού με αγαθή και ευγνώμονα διάθεση, θα βρει σε όλα τα δημιουργήματα κάποια τάξη και λογική αιτία και θα ιδεί, πώς τίποτε δεν έχει γίνει άσκοπα και τυχαία. (Εις Γεν. ομιλ. ΙΑ΄, 1, ΕΠΕ 2, 274 ? MG 53, 91)

ΟΙΚΟΝΟΜΕΙ ΜΕ ΠΑΝΣΟΦΙΑ ΤΑ ΠΑΝΤΑ

Και πρόσεξε το θαυμαστό και παράξενο, πώς δηλαδή είναι εφευρετικός ο Θεός και σοφός και μεταβάλλει τα πάντα κατά το θέλημα Του και βρίσκει διέξοδο στα αδιέξοδα και με αυτά που θεωρούνται ότι είναι αντίθετα και εχθρικά, με αυτά ασφαλίζει τους δικούς Του δούλους.(Εις Γεν. ομιλ. ΝΑ΄, 3, ΕΠΕ 4, 288 ? MG 54, 455)

Η ΠΑΝΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΣΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΤΟΥ

Όλα είναι γεμάτα από θάμβος και θαύμα και είναι παράδοξα τα όσα γίνονται κατά τρόπο ανακόλουθο και πέρα από κάθε λογική. (Εις Ψαλμ. ΡΛΔ΄, 2, ΕΠΕ 7, 136 ? MG 55, 390)

ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑΧΟΥ ΠΑΡΟΝ

Ο Δαυίδ έβλεπε το ακοίμητο μάτι του Θεού και εγνώριζε ότι τα μάτια του Κυρίου είναι άπειρες φορές φωτεινότερα από τον ήλιο. Γι΄ αυτό τα πάντα έπραττε και έλεγε, σαν να ήταν Εκείνος παρών και να έκρινε τα λεγόμενα. (Περί Αννης, ομιλ. Β΄, 4, ΕΠΕ 8Α, 52 ? MG 54, 648)

ΕΙΝΑΙ ΑΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΠΕΡΙΓΡΑΠΤΟΣ

Ο Θεός είναι ασώματος….. Ο Θεός είναι απερίγραπτος.(Εις ?σ. ομιλ. ΣΤ΄, 1, 2, ΕΠΕ 8Α, 426 ? MG 56, 136)

ΕΙΝΑΙ ΑΟΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΜΟΡΦΗ

Δεν περιγράφεται η θεότητα. Μήπως βλέπουμε το Θεό με τα μάτια; Είναι αόρατος, και η ουσία Του δεν έχει μορφή και μόνον κατά τρόπο ανθρώπινο περιγράφεται και βλέπεται.(Εις Ρωμανόν. λόγος Β΄, ΕΠΕ 37, 178 ? MG 50, 616γ΄)

ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΟΓΝΩΣΤΗΣ

«Συ γνωρίζεις τους διαλογισμούς μου από μακριά». Δηλαδή δείχνει με αυτό, ότι δεν γνωρίζει μετά από δοκιμασία, ούτε έχει ανάγκη να δοκιμάσει , αλλά τα γνωρίζει όλα με την προγνωστική Του δύναμη. Γιατί εκείνος που γνωρίζει τις σκέψεις που υπάρχουν μέσα στο νου, δεν έχει ανάγκη από τη δοκιμασία των έργων. Εξ΄ άλλου και πριν ακόμη γίνει η πρώτη κίνηση, και όχι απλώς πριν γίνει η πρώτη κίνηση, αλλά και πριν από πολύ χρόνο.(Εις Ψαλμ. ΡΛΗ΄, 1, ΕΠΕ 7, 214-216 ? MG 55, 411)ΠΑΝΤΟΓΝΩΣΤΗΣ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑΧΟΥ ΠΑΡΟΝ

Τίποτε δεν αγνοεί ο Θεός, γιατί τα μάτια Του εποπτεύουν την οικουμένη… Γιατί δεν χρειάζεται να βαδίσει κανείς και να πάει κάπου, ούτε να ξοδέψει χρήματα, αφού ο Θεός είναι πανταχού παρών και τα βλέπει όλα.(Εις Ψαλμ. Ι΄, 2, ΕΠΕ 5, 526 ? MG 55, 142-143)

ΕΙΝΑΙ ΑΚΑΤΑΛΗΠΤΟΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΛΟΓΟΣ

Ο Θεός της ειρήνης, ο δημιουργός των πάντων, ξεπερνάει κατά πολύ το δικό μας λογικό. Πρέπει λοιπόν να τα δεχόμαστε όλα με πίστη και ευλάβεια, και όταν εξασθενήσει η γλώσσα και δεν μπορεί να παραστήσει τα λεγόμενα με ακρίβεια, τότε προ παντός πρέπει να δοξάζουμε το Θεό, γιατί έχουμε τέτοιο Θεό, που ξεπερνάει και την σκέψη και το λογικό μας. Γιατί πολλά καταλαβαίνουμε για το Θεό , αλλά δεν μπορούμε να τα πούμε, ή λέμε μεν πολλά, αλλά δεν μπορούμε να τα κατανοήσουμε. (Εις εβρ. ομιλ. Β΄, 1, ΕΠΕ 24, 232 ? MG 63, 19)

ΕΙΝΑΙ ΑΠΕΙΡΟΣ ΚΑΙ ΑΚΑΤΑΛΗΠΤΟΣ

Ό, τι και να πεις για το Θεό, είναι πάρα πολύ κατώτερο από τη θεική εκείνη ουσία και λέγεται κατά συγκατάβαση. Τί θέλεις δηλαδή να πεις; Ότι ο Θεός είναι μεγάλος; Αλλά αυτό, όταν λέγεται για το Θεό, είναι μικρό. Γιατί το μεγάλο, όσο μεγάλο κι΄ αν είναι, είναι πεπερασμένο. Αλλά ας πούμε, ότι ο Θεός είναι άπειρος. Κι΄ αυτό, όταν λέγεται για το Θεό, είναι μικρό. Γιατί, ότι μεν δεν έχει τέλος και όριο, το ξέρω, αλλά δεν ξέρω ούτε τι είναι, ούτε που βρίσκεται. Και αν Τον πεις αγαθό, και αυτά ότι τα έχει σε άπειρο βαθμό, τίποτε δεν είπες αντάξιο της ουσίας εκείνης, αλλά πρέπει στο λόγο να αποδίδεις θεοπρεπή έννοια. Αν λοιπόν οι τόσο μεγάλες έννοιες δεν αποδίδουν και δεν παριστάνουν την αξία Του, ποίας συγγνώμης θα είναι άξιοι εκείνοι που προσπαθούν και αυτά να το κολοβώνουν. (Εις Ψαλμ. Η΄, 8, ΕΠΕ 5, 436 ? MG 55, 120)

ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΟΥΣ, ΑΣΥΝΘΕΤΟΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΣΧΗΜΑ

Κατανοώντας λοιπόν και τη δική μας αδυναμία και ότι οι λόγοι αυτοί αναφέρονται στο Θεό, δεχόμαστε τα λεχθέντα έτσι, όπως είναι φυσικό να λέγονται για το Θεό, χωρίς να κατεβάζουμε το Θείο στο σχήμα των σωμάτων και στη σύνθεση των μελών, αλλά εννοώντας όλα με τρόπο θεοπρεπή. Γιατί το Θείο είναι απλό, ασύνθετο και χωρίς σχήμα. Γιατί, αν πρόκειται κρίνοντας από τον εαυτό μα, να αποδώσουμε στο Θεό και σύνθεση μελών, ασυναίσθητα πέφτουμε στην ειδωλολατρική ασέβεια. (Εις Γεν. ομιλ.ΙΓ΄, 2, ΕΠΕ 2, 334 ? MG 53, 107)

ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΑΝΑΓΚΗ

Η θεότητα δεν χρειάζεται τίποτε, για να κατορθώσει αυτά για τα οποία μιλάμε, γιατί είναι πέρα από κάθε ανάγκη.(Εις Ψαλμ. ΜΔ΄, 5, ΕΠΕ 6, 36 ? MG 55, 191)