kantonopou’s blog

ΕΡΩΤΗΣΗ: «Μα μπερδεμένα πιο πολύ ακόμα τα λένε οι Ευαγγελιστές για την πατρίδα του Ιησού. Ο Ματθαίος λέει πως οι γονιοί του έμεναν στη Βηθλεέμ. Εκεί ήταν η μόνιμη κατοικία τους. (…) Και πάλι ωστόσο δεν ξαναγύρισε στη Βηθλεέμ αλλά στην Ναζαρέτ. (…) Ο Λουκάς όμως γράφει πως οι γονιοί του Ιησού μένανε στη Ναζαρέτ όταν ήρθε η διαταγή να πάνε οι Ιουδαίοι ν? απογραφούν στον τόπο της καταγωγής τους. Τότε ο Ιωσήφ, ξεκινάει για τη Βηθλεέμ. Εκεί στη Βηθλεέμ έμεινε κάμποσο και ήρθε η ώρα να γεννήσει η Μαρία. (…) Ο Λουκάς πάλι δεν μνημονεύει τους μάγους και λέει πως ο Ιησούς γεννήθηκε σε στάβλο. (…) Υπάρχει όμως και μια άλλη εξωευαγγελική παράδοση (…) λέει πως ο Ιησούς γεννήθηκε μέσα σε μια σπηλία. Ποιον από τους δύο Ευαγγελιστές να πιστέψουμε; (…) Εξάλλου δε μας διαφωτίζουν αν ο Ιησούς καταγόταν από τη Βηθλεέμ ή από τη Ναζαρέτ. Αν η πατρίδα του Ιωσήφ ήταν η Βηθλεέμ, τότε γιατί αναφέρεται η Ναζαρέτ σαν πατρίδα του Ιησού; Οι παλιές πηγές δεν μνημονεύουν καμιά πόλη ή χωρίο που να είχε το όνομα Ναζαρέτ. (…) Στο Ευαγγέλιο του Μάρκου σημειώνεται τις πιο πολλές φορές το παρόνομα Ναζαρηνός (ΜΡ. 1, 24? 14,67? 16, 6) και καμιά φορά το παρόνομα Ναζωραίος (ΜΡ. 10, 47), ενώ στο Ευαγγέλιο του Λουκά υπάρχουν και οι δυο τύποι. Για να υπάρχουν και οι δυο τύποι στο Ευαγγέλιο του Λουκά, θα πει πως ο τύπος Ναζαρηνός μπήκε υστερότερα από διασκευαστές που ήταν επηρεασμένοι από τη λατινική γλώσσα ή από αντιγραφείς που ήταν επηρεασμένοι από το Ευαγγέλιο του Μάρκου. Πιθανό όμως εξεπίτηδες να δόθηκε αυτή η ερμηνεία, γιατί ήξεραν ότι το Ναζωραίος σήμαινε και τον επαναστάτη Ιησού. (…) Θαρρώ πως η γνώμη του Σμιθ, πως το Ναζωραίος έχει σχέση με την εβραίικη λέξη Nosri και τη συριακή Nasarja που σημαίνει προστάτης-φρουρός, είναι η πιο σωστή, με τη διαφορά πως ο Ιησούς δεν ήταν φρουρός, αλλά προστάτης του λαού. Τον είπανε δηλαδή προστάτη οι κοινωνικοί απόκληροι που έγινε αρχηγός τους. (…) Καμιά σφαγή νηπίων δεν έγινε από τον Ηρώδη. Τέτοια απανθρωπιά και βαρβαρότητα θα έκανε τους εχτρούς του να φρυάξουν από μίσος και αγανάχτηση, και ο Ιώσηπος δε θα το έκρυβε και πολλοί συγγραφείς θα το αναφέρανε» (Γ. Κορδάτου, Ιησούς Χριστός και Χριστιανισμός, εκδ. Μπουκουμάνης, τ. α?, σ. 241-242-243-244-246).

  ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο Ματθαίος δεν λέει ότι η Βηθλεέμ ήταν η μόνιμη κατοικία των γονιών του Ιησού. Η πρώτη πληροφορία για τόπο είναι ότι ο Ιησούς γεννήθηκε στη Βηθλεέμ (2, 1) και τίποτα δε λέγεται για την Βηθλεέμ ως μόνιμη κατοικία των γονιών του. Συνεπώς δεν υπάρχει αντίφαση μεταξύ του Λουκά και του Ματθαίου. Απλά ο Λουκάς αρχίζει την ιστορία απο πιο νωρίς, σχετικά με τον Ματθαίο. Λέει ότι η έναρξη της εγκυμοσύνης (ο Ευαγγελισμός) έγινε στη Ναζαρέτ (1, 26), λέγοντας ότι εκεί έμεναν οι γονείς του Ιησού. Έπειτα ? για τις ανάγκες της απογραφής ? πήγανε (2, 4) στη Βηθλεέμ, όπου και γεννήθηκε ο Χριστός (2, 7).                 Το ότι ο Λουκάς δεν μνημονεύει τους μάγους είναι επιχείρημα εκ της σιωπής. Δεν αποδεικνύει κάποια αντίφαση. Άλλα θεώρησε σωστό η Παναγία να πει στον Λουκά, κι άλλα ο Ιησούς στον Ματθαίο. Για το ζήτημα του τόπου γέννησης, ο Λουκάς ότι γεννήθηκε σε φάτνη (2, 7), ενώ ο Ματθαίος ότι γεννήθηκε σε «οικία».(2, 11). Αυτή η φάτνη μπορεί να ήταν σε μια απόμερη αγροικία, ο στάβλος του σπιτιού. Και αν ο στάβλος βρισκόταν σε κάποιο κοίλωμα της γης, σε κάποιο βράχο, από κάτω από αυτόν, αν είχε κατασκευαστεί κοντά ή δίπλα σε σπηλιά (αυτό θα βόλευε τους ιδιοκτήτες του σπιτιού, αφού δε θα ξοδεύτηκαν πολύ κατασκευάζοντας το στάβλο), δεν αποκλείεται να ήταν σπηλιά που προεκτάθηκε κι έγινε στάβλος. Όλα αυτά είναι εικασίες. Δεν λένε όμως τίποτα κατά της διήγησης καθεαυτής, αν συνδυαστούν έτσι.                 Όσο για την Ναζαρέτ, «πόλη» δε σημαίνει απαραίτητα πόλη. Μπορεί να σημαίνει κι έναν μικρό οικισμό. Δε θα περιμέναμε να αναφέρεται ο κάθε οικισμός λίγων δεκάδων σπιτιών από τον κάθε περιηγητή. Αλλά η ύπαρξη της Ναζαρέτ εκείνη την εποχή αποδεικνύεται με την αποδεδειγμένη ύπαρξή της από τον 4^ο αιώνα και ύστερα (την αναφέρει ο Ευσέβιος, επί Κωνσταντίνου). Θα ήταν παράλογο να πει κανείς ότι, αμέσως μόλις έγινε ανεκτός ο Χριστιανισμός, μετοίκησαν εξεπίτηδες κόσμο στην περιοχή αυτή (ή κάποια τυχαία περιοχή), ώστε να… αποδείξουν αργότερα ότι υπήρχε αυτή η πόλη. Άλλωστε, ο Ματθαίος, όταν έγραφε το Ευαγγέλιό του, μπορούμε να υποθέσουμε ότι βρισκόταν σε «διαμάχη» με τους Ιουδαίους, και προσπαθούσε να τους πείσει, δίνοντάς τους σημάδια από την Π.Δ., που θα έδειχναν ότι ο Ιησούς ήταν ο Μεσσίας. Θα ήταν βλακώδες κι αυτοκαταστροφικό για τον Ματθαίο, εάν ανέφερε ως παράδειγμα εκπλήρωσης προφητείας της Π.Δ. την καταγωγή του Μεσσία από κάποια «ανύπαρκτη» πόλη Ναζαρέτ.

Αμέσως οι Ιουδαίοι της εποχής του θα τον «πιάνανε στα πράσσα» (θα του έλεγαν ότι «πουθενά δεν λέει η Γραφή ότι πρέπει να είναι απ? την Ναζαρέτ» ή «δεν υπάρχει πόλη Ναζαρέτ, ψεύτη Ματθαίε!») και το Ταλμούδ θα το φώναζε. Ωστόσο κανείς Ιουδαίος δεν είπε τίποτα. Ο ίδιος ο Ματθαίος, δεν θα έγραφε ψέμματα ή εικασίες για κάποια ανύπαρκτη πόλη Ναζαρέτ απ? την οποία έπρεπε να κατάγεται ο Ιησούς για να είναι Μεσσίας. Αν το έκανε, θα έκανε κακό στην υπόθεσή του. Άρα λογικά υπήρχε μια πολίχνη ή χωριό ονόματι Ναζαρέτ τότε.                 Η Ναζαρέτ βρισκόταν στη Γαλιλαία, η οποία, ακόμη κι απ? τους Γαλιλαίους τους ίδιους θεωρούνταν άσημη (βλ. Κατά Ιωάννην 1, 45-46, όπου ο Γαλιλαίος Ναθαναήλ εκφράζεται υποτιμητικά για τη Ναζαρέτ). Γι΄αυτό και το Ναζωραίος ήταν υποτιμητικό. Ήταν αναμενόμενο ως β? και γ? κατηγορίας πολίτες, να μην έδινε κανείς σημασία σε μια μικρή πόλη μιας κακόφημης ? για τους Ιεροσολυμίτες ? επαρχίας. Επιπλέον, έχει βρεθεί, το 1962 στην Καισάρεια Maritema μια επιγραφή που αναφέρει την πόλη της Ναζαρέτ (Meyers and Strange, Archeology, the Rabbis and Early Christianity, p. 56) ως μικρή και άσημη. Σύμφωνα με αυτή την επιγραφή, οι ιερείς της τάξης του Elkalir, μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ, έπρεπε να μετοικήσουν σε μια πόλη καθαρά Ιουδαϊκή, και διάλεξαν τη Ναζαρέτ.                 Η άποψη ότι το Nosri σημαίνει τον προστάτη, άρα ο Ιησούς ήταν προστάτης του λαού, άρα επαναστάτης δεν είναι σωστή (ακόμη κι αν το nosri σημαίνει προστάτης), διότι δεν αποδεικνύονται (δεν υπάρχουν άλλα αντίγραφα που να το επιβεβαιώνουν) οι θεωρίες ότι «το άλλαξαν και αργότερα πρόσθεσαν την επεξήγηση “από την πόλη Ναζαρέτ”, για να απαλείψουν την έμφαση στο γεγονός ότι ήταν πολέμαρχος ο Ιησούς». Οι ίδιοι οι Εβραίοι σήμερα, με τη λέξη nosri εννοούν τους πιστούς στον Ιησού. Άλλωστε η ύπαρξη της πόλης της Ναζαρέτ κατά τον 1^ο μ.Χ. αιώνα έχει πλέον αποδειχτεί, με την επιγραφή. Κανένας λόγος για αστήριχτες υποθέσεις δεν υπάρχει πλέον.                 Για το ζήτημα αν ο Ιησούς ήταν Ναζηραίος, πρέπει να γνωρίζουμε ότι η ιδιότητα του Ναζηραίου δεν ήταν ισόβια, αλλά ένα είδος τάματος για κάποιο χρόνο (ΑΡΙΘΜΟΙ, ΣΤ?, 20). Ο Ιησούς λοιπόν ίσως να ήταν Ναζηραίος στο διάστημα πριν την δημόσια εμφάνισή του. Αλλά μετά, εφόσον έπινε κρασί (π.χ. Κατά Ματθαίον 26, 29) δεν ήταν πλέον, όταν είχε αρχίσει το κήρυγμα.                 Ίσως ο Μάρκος, να χρησιμοποίησε λατινισμούς, αλλά είναι γνωστό πως η ελληνική μετάφραση δύο συγκεκριμένων εβραϊκών γραμμάτων είναι η ίδια και γίνετια με το γράμμα ζήτα. Πάντως, εφόσον η Ναζαρέτ υπήρξε, η ύπαρξη δύο παραλλαγών Ναζωραίος-Ναζαρηνός και στον Μάρκο και στον Λουκά, δεν πρέπει να εκπλήσσει. Ο μεν Μάρκος 1) δεν είχε τα ελληνικά μητρική του γλώσσα, 2) ήταν ρωμαίος πολίτης και 3) έγραψε το Ευαγγέλιο στην Αίγυπτο, όπου υπήρχε λατινική επιρροή, ο δε Λουκάς 1) δεν είχε τα εβραϊκά μητρική του γλώσσα, 2) χρησιμοποιεί και τις δύο παραλλαγές. Το τελευταίο ίσως γίνεται επειδή δεν ήταν σίγουρος ποια απ? τις δύο είναι η σωστότερη απόδοση. Σα να έγραφε κάποιος Έλληνα που δεν γνώριζε καλά αγγλικά την λέξη Washington? άλλοτε θα την μετέφερε ως Ουάσινγκτον, άλλοτε ως Γουάσινγκτον. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και ο Λουκάς αναφέρει τη Ναζαρέτ. Η υπόθεση της «εξεπίτηδες προσθήκης της πόλης Ναζαρέτ ως εξήγησης του “Ναζωραίος”» δεν αποδεικνύεται, πάλι, διότι αυτή τη φορά οι υποτιθέμενοι παραποιητές (που πρόσθεσαν την πόλη Ναζαρέτ) θα έπρεπε να παραποιήσουν όχι μόνο ένα, αλλά δύο Ευαγγέλια (και μάλιστα ολόκληρα κεφάλαια). Και όλο και κάποιο θα γλίτωνε, είτε κρυμμένο είτε διατηρημένο σε καμμιά αίρεση. Το πολύ λογικό βέβαια επιχείρημα ? εκτός των παραπάνω ? ότι ούτε έχουν βρεθεί παραλλαγές σ? αυτό το σημείο, οι οπαδοί της αρνητικής κριτικής ούτε που θέλουν να το ακούσουν.                 Είναι σημαντικό όμως, να εξηγήσουμε γιατί ο Ματθαίος αναφέρει μια προφητεία που δεν υπάρχει στην Π.Δ. Είναι καταρχήν χαρακτηριστικό ότι ο Ματθαίος, στις έντεκα περιπτώσεις που αναφέρει πραγματοποίηση λεχθέντος από έναν προφήτη της Π.Δ. ή δυο μαζί προφήτες της Π.Δ., μόνο σ? αυτήν την εκπλήρωση προφητείας μιλάει για «προφήτες» κι όχι για «προφήτη» που είπαν ότι «θα κληθεί ο Μεσσίας Ναζωραίος». Όταν ο Παύλος στην προς Γαλάτας 3, 22 λέει ότι «η γραφή [δλδ η Π.Δ.] περιέκλεισε τα πάντα κάτω από την αμαρτία» δεν εννοεί ότι υπάρχει χωρίο της Π.Δ. που να αναφέρει ότι «τα πάντα περικλείονται από την αμαρτία». Όταν στο Κατά Ματθαίον 7, 12 γράφεται «όλα όσα θέλετε να σας κάνουν οι άνθρωποι, κάνετε και σεις τα ίδια σ? αυτούς. Αυτός είναι ο νόμος και οι προφήται», δεν υπάρχει τέτοια εντολή μεν στην Π.Δ. κατά λέξει, αλλά εκφράζει το πνεύμα της. Το ίδιο και ο Ματθαίος, όταν μιλά για τη Ναζαρέτ ως τόπο διαμονής του Ιησού, κι ότι αυτό το είπαν «οι προφήτες», έχει κατά νου τόσο την συγκεκριμένη προφητεία του Ησαΐα (Θ?, 22) όσο και τις γενικότερες προφητείες ότι ο Μεσσίας θα είναι ταπεινός κι όχι κοσμικός βασιλιάς. Κι επειδή η καταγωγή (είτε ως πραγματική καταγωγή είτε ως διαμονή) στη Γαλιλαία καθιστούσε κάποιον Ιουδαίο αυτομάτως β? και γ? κατηγορίας και τον καθιστούσε «κατώτερο», δηλαδή τον ταπείνωνε, υπάρχει διασύνδεση και επαληθεύονται οι προφητείες περί της ταπεινότητας του Μεσσία.                 Σχετικά με τη σφαγή των νηπίων και την απουσία άλλων αναφορών, θεωρούμε τα εξής: 1) Εάν δεχόμασταν τα επιχειρήματα του τύπου «μόνο ο Α ανέφερε το τάδε γεγονός», τότε θα έπρεπε ν? αρνηθούμε τα περισσότερα γεγονότα, επειδή τα ισχυρίστηκαν λίγοι ή μόνο ένας, κάθε φορά, άνθρωπος. 2) Όσο κι αν η σφαγή των νηπίων ήταν πράξη πολύ βάρβαρη, πρέπει να θυμηθούμε ότι αυτή α?) έγινε μόνο στη Βηθλεέμ, β?) αφορούσε μόνο τα κάτω των δύο ετών βρέφη της Βηθλεώμ και γ?) η Βηθλεέμ ήταν επίσης μικρό μέρος, μια πολίχνη. Άρα δεν επρόκειτο για τόσο τεράστιο γεγονός. Αφορούσε ένα μικρό τμήμα των παιδιών μιας πολίχνης. Αν αναλογιστούμε ότι εκείνη την εποχή γίνονταν ένα σωρό φρικιαστικά πράγματα, τα οποία αφορούσαν ολόκληρες χώρες και σημαντικές πόλεις, τότε είναι εύλογη η αιτία της παράλειψης της σφαγής αυτής. 3) Ο Ματθαίος αναφέροντας τη σφαγή αυτή συμβαδίζει με τις αφηγήσεις για την πολιτεία του Ηρώδη. Ο Ηρώδης σκότωσε την γυναίκα του, Μαριάμ, αργότερα τους γιους τους Αλέξανδρο και Αριστόβιο. Στα τελευταία του σκότωσε τον Αντίπατρο, γιο από άλλη γυναίκα. Ο Ιώσηπος (Αρχαιολογία, 19, 328) αναφέρει ότι ο Ηρώδης είχε κακή φύση, ασταμάτητη στο να τιμωρεί, ενώ μια δεκαετία μετά το θάνατο του Ηρώδη, ένας ανώνυμος συγγραφέας αναφέρει (Ανάληψη Μωυσή, 6, 2 κ.ε.) γι? αυτόν: «ένας υπερόπτης βασιλιάς…που θα εκτελούσε τους άρχοντες…θα σφάξει νέους και γέρους δίχως έλεος». Ο Ματθαίος δεν λέει κάτι που να αντέβαινε στο χαρακτήρα του Ηρώδη.

                Η ερώτηση για την καταγωγή του Ιησού, αν είναι Ναζωραίος ή απ? τη Βηθλεέμ, είναι αφελής. Είναι σα να ρωτάμε αν κάποιος, ηλικίας 30 ετών, που και οι δυο του γονείς κατάγονται απ? το νομό Λάρισας, αλλά έζησε στην Αθήνα σχεδόν όλη του την μέχρι τώρα ζωή, είναι Αθηναίος ή Λαρισαίος. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Ιησού. Καταγόταν νομικά απ? τον τόπο καταγωγής του πατέρα του, την Βηθλεέμ? ωστόσο έζησε στη Ναζαρέτ ώσπου να αρχίσει να κηρύττει και γι? αυτό ήταν γνωστός ως Ναζωραίος. Στη Βηθλεέμ απλώς γεννήθηκε? αλλά ο κόσμος γνωρίζει μόνο τον τόπο διαμονής. Δεν υπάρχει καμμία ανάγκη για να υποθέσουμε ότι υπήρχαν αρχικά δύο χριστιανικές (ή δύο ιουδαϊκές) παραδόσεις για τον Ιησού (ή τον Μεσσία αντίστοιχα). Τα πράγματα είναι προφανή.

 Πηγή :http://www.ierosolymitissa.org/arxaiopliksia.htm