Σαράντα εννέα δελτάρια και είκοσι οκτώ γράμματα του ποιητή Γιάννη Ρίτσου στην Καίτη Δρόσου και τον Άρη Αλεξάνδρου, συγκεντρώθηκαν στον τόμο που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Άγρα”:

Γιάννης Ρίτσος, “Τροχιές σε διασταύρωση. Επιστολικά δελτάρια της εξορίας και γράμματα στην Καίτη Δρόσου και τον Άρη Αλεξάνδρου” (πρόλογος: Καίτη Δρόσου, επιμέλεια – εισαγωγή – σημειώσεις: Λίζυ Τσιριμώκου, σελ. 416).

Ιδού ορισμένα δείγματα γραφής του Γιάννη Ρίτσου: «Φτάσαν οι αγέρηδες – σφυρίζουν απ’ έξω – τριζοβολάν τα τζάμια. Είναι μια αγριάδα και μια δύναμη». «Σήμερα κρύο κι αγέρας – τι αγέρας – δεν μπορείς να βγεις ένα βήμα -ατέλειωτη βουή- το χιόνι στροβιλίζεται- δε στέκει – μια τρομερή ζωντάνια και δύναμη […] κι από μέσα η καρδιά σου αποκρίνεται – βουή στη βουή – κάτι πρέπει να φτιάξουμε μεγάλο».

Ελευθεροτυπία, 05-01-2009

Το βιβλίο του κριτικού  (“ραβδοσκόπο” χαρακτηρίζει τον κριτικό ο Σεφέρης) Χρήστου Αντωνίου περιλαμβάνει έξι μελέτες ποιημάτων του Γ. Σεφέρη και πολλές αναφορές σε άλλα. Τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται στα σχολικά βιβλία και οι μελέτες έχουν πρωτοδημοσιευθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά. Σκοπός τους είναι να ενημερώσουν και να καθοδηγήσουν τον φιλόλογο στην τάξη, άλλα και όποιον αναγνώστη του Σεφέρη.

Στο πρώτο μελέτημα, «Πάνω σ? ένα ξένο στίχο», θα βρούμε πολλά από τα σύμβολα του Σεφέρη. Τη γοργόνα και τον Μεγαλέξαντρο, την Αρετούσα και τον Ερωτόκριτο, τον Οδυσσέα και τα περίπλοκα τέρατα (Κύκλωπα, Σειρήνες, Σκύλλα, Χάρυβδη), τις διάφορες εκδοχές της θάλασσας ή της γαλήνης, τα οποία ο Αντωνίου αντιμετωπίζει, σαν ποιητής, σαν Οδυσσέας και σαν σεφερικός μελετητής.

Στο δεύτερο ποίημα, «Μποτίλια στο πέλαγο», από τη συλλογή Μυθιστόρημα, εκτός από τη γοργόνα και τη σημασία της, ο Αντωνίου τονίζει και διευκρινίζει ότι «η ερμηνευτική πρσέγγιση ενός ποιήματος του Σεφέρη αναγκάζει πάντοτε τον μελετητή να κάνει μια ερμηνεία “εφ? όλης της ύλης” του ποιητικού έργου».

Στο μελέτημα «Ένας γέροντας στην ακροποταμιά», ποίημα γραμμένο το 1942, ο Αντωνίου μελετά λεπτομερώς το ιστορικό – πολιτικό πλαίσιο με παράθεση όλου του τεκμηριωτικού υλικού. Δυνατό σεφερικό σύμβολο εδώ είναι το ποτάμι, ο Νείλος, με τον «συμφιλιωτικό» του «χαρακτήρα». Ενδιαφέρον, σ? αυτό το μελέτημα, παρουσιάζει και η παρένθεση του Σεφέρη για την ποίηση, με την ευχή του: «Δεν θέλω τίποτε άλλο παρά να μιλήσω απλά…», η οποία, αν και φαίνεται ξεκομμένη από το υπόλοιπο ποίημα, ωστόσο συνδυάζεται με τη «σεφερική ανθρωπολογία».

Στο δοκίμιο «Δοκιμή διδασκαλίας της ποιητικής συλλογής του Γ. Σεφέρη «Ημερολόγιο Καταστρώματος Β΄» φιλόδοξο εγχείρημα, αλλά όχι ακατόρθωτο, μας περιγράφει τη συλλογή, παραθέτει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, και ανάμεσα σε άλλα λέει ότι η συλλογή «σχετίζεται με την έννοια του θαλασσινού ταξιδιού που κάνει ο Ελληνισμός». Δίνει τις κατευθύνσεις και την απαραίτητη βοήθεια στον φιλόδοξο φιλόλογο που συμμερίζεται την αισιοδοξία του για το εγχείρημα.

Ολόκληρο το άρθρο της Ανθούλας Δανιήλ στην Καθημερινή

Ο ομότιμος καθηγητής Νέας Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Πίτερ Μάκριτζ, μελέτησε τους τρεις ποιητές-κόμβους της ελληνικής ποίησης στον τόμο “Εκμαγεία της ποίησης: Σολωμός, Καβάφης, Σεφέρης“. Ο τόμος, που κυκλοφόρησε μόλις πριν από λίγες μέρες από τις εκδόσεις “Εστία”, περιλαμβάνει δεκατρείς μελέτες που έγραψε κατά το διάστημα των τελευταίων είκοσι ετών. Ο Πίτερ Μάκριτζ μιλάει στην “Ελευθεροτυπία” και τον Βασίλη Καλαμαρά και, μεταξύ άλλων, εξηγεί γιατί έδωσε αυτό τον τίτλο στον νεοεκδοθέντα τόμο.

Από την ενημέρωση της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα.