Ο συνάδελφος Διονύσης Μάνεσης του 6ου Λυκείου Καλλιθέας  δημιούργησε ένα πολύ καλό ιστολόγιο με υποστηρικτικό υλικό για τους μαθητές του αλλά και για όσους διδάσκουν το μάθημα της Λογοτεχνίας στη θεωρητική κατεύθυνση.

Michael Bluemel – Το πρώτο Σκαλί

Στο δικτυακό τόπο ΙΘΑΚΗ μπορείτε να βρείτε πλήρη λίστα των ποιημάτων του Κ.Π. Καβάφη στα ελληνικά (154 αναγνωρισμένα, 75 ανέκδοτα, 27 αποκηρυγμένα), χωρισμένα  σε ομάδες με χρονολογικά κριτήρια. Μπορείτε να βρείτε επίσης ανάλυση ιστορικών και μυθολογικών προσώπων στα ποιήματα, πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του, συλλογή με φωτογραφίες και χειρόγραφα του ποιητή, επιλογή κριτικών και άλλων κειμένων, κείμενα με ειδήσεις σχετικές με το μεγάλο Αλεξανδρινό ποιητή, βιβλιογραφία και δισκογραφία.

“Αλήθεια, με τα αρχαία κείμενα, εννοώ τα ελληνικά, μου συμβαίνει τούτο το ιδιότροπο· όσες φορές -και δεν είναι λίγες- δοκιμάζω να τα μεταφράσω, σταματώ πάντα σε κάποιο σημείο με τη σκέψη: “Μα τούτο είναι τόσο ωραίο, γιατί να τ` αλλάξει κανείς;”

(από το προλόγισμα του ποιητή στη μεταφραστική απόδοση του κειμένου της Παλαιάς Διαθήκης των Εβδομήκοντα)

Η εικόνα είναι ασπρόμαυρη ξυλογραφία του χαράκτη Τάσσου. Tο 1963 συναντήθηκε ο Γιώργος Σεφέρης και ο Tάσσος. H συνεργασία ποιητή και χαράκτη έδωσε ένα βιβλίο λιτό και πολύτιμο. O Tάσσος δούλεψε 2 χρόνια και χάραξε επτά ξυλογραφίες ασπρόμαυρες. Eικονίζουν τη Nύφη, τον Άντρα και το χορό. Περισσότερα…

Τι ωραία που είσαι αγαπημένη μου.
Τα μάτια σου σαν περιστέρια
Πίσω από το πέπλο σου.
Κοπάδι γίδια τα μαλλιά σου
Που κατεβαίνουν τις πλαγιές,
Κοπάδι κουρεμένα πρόβατα τα δόντια σου,
Που ανηφορίζουνε λουσμένα, όλα με δίδυμα
Και στείρο ανάμεσά τους δεν υπάρχει.

Τα χείλη σου σαν κόκκινο γαϊτάνι,
Γλυκιά η φωνή σου,
Τα μάγουλά σου σαν το ρόδι
Πίσω από το πέπλο σου.
Ο λαιμός σου περήφανος σαν πύργος,
Που? ναι χτισμένος με βασιλικές κορώνες,
Με τις ασπίδες των αντρειωμένων.
Τα δυο βυζιά σου δίδυμα ζαρκαδάκια
Που παίζουνε ανάμεσα στα κρίνα.

Μιχάλης Γκανάς, Άσμα Ασμάτων (Ελεύθερη Απόδοση), Μελάνι 2005

Ο Συμφραστικός Πίνακας Λέξεων (ΣΠΛ, Concordance) αποτελεί ένα εξειδικευμένο λεξικό, όπου κάθε λεξικός τύπος ενός, λογοτεχνικού συνήθως, κειμένου καταγράφε­ται τόσες φορές όσες απαντά στο έργο αυτό, πάντα συνοδευόμενος από τα άμεσα συμφραζόμενά του (context, έκτασης κατά κανόνα ενός στίχου ή μιας αράδας) και από ακριβείς παραπομπές.  Δεν παρέχονται ερ­μηνεύματα των λέξεων.

Ο ΣΠΛ του Γ. Σεφέρη περιλαμβάνει όλους ανεξαιρέτως τους λεξικούς τύπους  που απαντούν στο ποιητικό έργο του Σεφέρη, δηλαδή στα Ποιήματα, το Τετράδιο Γυμνασμάτων Β΄, τα Εντεψίζικα και τα Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά, μαζί με τα συμφραζόμενά τους.

Στα αποτελέσματα της αναζήτησης και στην πάνω  αριστερή πλευρά του ΣΠΛ σημειώνεται ο εκάστοτε ΛΤ και στα δεξιά σημειώνεται ο αριθμός εμφανίσεων του ΛΤ μέσα στο κείμενο.

Κάτω από το ΛΤ σημειώνονται στα αριστερά, η παραπομπή με το αρχικό γράμμα της συλλογής και τον αριθμό του ποιήματος, τον αριθμό σελίδας και τον αριθμό στίχου (λ.χ. Π130 223 056 ση­μαίνει: ποίημα αρ. 130 από την έκδοση των Ποιημάτων, σελίδα 223, στίχος 56).  Στα δεξιά, η φράση όπου απαντά ο ΛΤ. Η λεξική μορφή, για τη διευκόλυνση του αναγνώστη, γράφεται με ημίμαυρα στοιχεία (bold). Η κάθετη γραμμή (|) δη­λώνει το τέλος τίτλου, στίχου ή στροφής. Στο τέλος του ποιήματος δεν σημειώ­νεται κάθετη γραμμή.

Παρά το γεγονός ότι στον συμφραστικό πίνακα παρατίθενται οι ΛΤ και όχι τα λήμματα, σε κάποιες περιπτώσεις παρατίθεται και μια σύνθετη λεξι­κή μονάδα, ένα σύνολο λέξεων ή μια έκφραση ως ενιαίος ΛΤ. Η επιλογή αυτή ισχύει για:

• όλες ανεξαιρέτως τις λέξεις που ο Σεφέρης συνδέει με ενωτικό (π.χ. αγάλι-αγάλι, ένας-ένας, ίσια-πέρα, πρωί-πρωί, σιγά-σιγά), αλλά και γερο-σάτυρος, γερο-φωτογράφου, επίσκοπο-Αρχιερέα, Κάβο-Γάτα)
• όλα τα τοπωνύμια (Άγνωστο Στρατιώτη, Ειρηνικόν Ωκεανό, Ίππιος Κολωνός, Λουρένθο Μάρκες, Νεκρή Θάλασσα, Νέα Υόρκη, Ντουρ Ελ Σουέρ
• συγκεκριμένους γεωγραφικούς προσδιορισμούς (Μέση Ανατολή)
• υπαρκτά ή πλασματικά ονοματεπώνυμα (Αλ Καπόνε, Μαθιός Πασκά­λης, Στράτης Θαλασσινός, Σέρλοκ Χολμς)
• ονόματα αγίων (Άγιος Επιφάνιος, Άγιος Ιλαρίων, Άγιου Μάμα)
• τυποποιημένες εκφράσεις (άρτζι μπούρτζι, έξω φρενών, Ιησούς Χρι­στός Νικά, κοινή γνώμη)
• τυπικές προσωνυμίες (Θαλασσινός Γέρος, Καπετάν Δυσ­σέα, Ωραίας Ελένης)

Σημείωση: Ως λήμμα σημειώνεται ο τύπος της λέξης όπως απαντά στο λεξικό. Κάτω  από το λήμμα παρατίθενται όλοι οι ΛΤ που απαντούν στο κείμενο, μαζί με τον αριθ­μό των εμφανίσεών τους.

Πηγή: Εισαγωγή στον Συμφραστικό Πίνακα της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα

Η Βουλή των Ελλήνων  διαθέτει σε ψηφιοποιημένη μορφή, μέσα από τις ιστοσελίδες του κόμβου της, σειρά εκδόσεων, σχετικών με το κοινοβουλευτικό έργο, τα εκπαιδευτικά της προγράμματα και τα αφιερώματα που οργανώνει, για να τιμήσει ιστορικές επετείους και πρόσωπα της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Τις εκδόσεις αυτές  μπορείτε ελεύθερα να «κατεβάσετε» στους υπολογιστές σας ή να τις τυπώσετε. Για περισσότερες πληροφορίες, εδώ.

Eπίσης, μπορείτε να«κατεβάσετε» και να ακούσετε  σε μορφή “mp3” ολόκληρα τα μουσικά CD των εκδόσεων (π.χ. Καντάτα Ελευθερίας του Χρήστου Λεοντή, Τραγούδια και σκοποί από τα Δωδεκάνησα).

Όσοι διδάσκετε τον Κρητικό στη Λογοτεχνία της Κατεύθυνσης, στον τόμο ο Σολωμός και η Ελληνική Πολιτιστική Παράδοση θα βρείτε πληροφορίες για τον Κρητικό και το Σολωμό.

Τα παρακάτω παραδείγματα τεχνασμάτων αναζήτησης στηρίχθηκαν σε ενδεικτικά παραδείγματα εφαρμογής που υπάρχουν στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα.