Η εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση και τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων

Διδακτικοί στόχοι

“Στην ενότητα αυτή αναλύονται τα δεδομένα της διεθνούς και ελληνικής πραγματικότητας σε σχέση με την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Επιχειρείται, επιπλέον, να γίνει σαφές ότι η γόνιμη αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων δεν είναι μια εύκολη και απλή διαδικασία που εξαντλείται στην απόφαση για δημιουργία κάποιου λογισμικού παιγνιώδους χαρακτήρα, προκειμένου να υποστηριχθεί η διδασκαλία στα σχολεία. Αντίθετα, πρόκειται για μια πολύπλοκη και σύνθετη υπόθεση. Η “εργαλειακή” λογική είναι απαραίτητο να δώσει τη θέση της σε μια σαφή στρατηγική, η οποία θα αποτελεί την αφετηρία και το σημείο αναφοράς για κάθε επιμέρους ενέργεια.

Στόχος της ενότητας είναι ο θεωρητικός εξοπλισμός των φιλολόγων προκειμένου να καταστεί εφικτή μια συνολική ανάγνωση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, όπου θα γίνεται αντιληπτή και η χρήση των ΤΠΕ” (από το επιμορφωτικό υλικό).

Σύνολο ωρών: 3

Επιμορφωτικό υλικό.pdf

Παρουσίαση

Δικτυογραφία

• ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ-ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ του Δημήτρη Κουτσογιάννη. Παρουσιάζεται ένα σύντομο ιστορικό των προσπαθειών αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών στη γλωσσική διδασκαλία γενικά και ειδικότερα στη χώρα μας. Το κείμενο συνοδεύεται από βιβλιογραφία.
• Η αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων και κυρίως στη διδασκαλία της ελληνικής. Έρευνα στους φιλολόγους που επιμορφώθηκαν στο πλαίσιο του έργου “Οδύσσεια”.

Ορισμένα αξιοσημείωτα συμπεράσματα που προέκυψαν από την έρευνα είναι:

1. Ο έλληνας φιλόλογος κινείται με άξονα το διδακτικό εγχειρίδιο, το οποίο ακολουθεί σε γενικές γραμμές πιστά.
2. Επηρεάζεται από το ισχύον σύστημα πανελληνίων εξετάσεων για τα ΑΕΙ, περισσότερο στα Λύκεια.
3. Τα προγράμματα επιμόρφωσης έτυχαν καθολικής αποδοχής, κάτι που είναι εξαιρετικά σπάνιο και δύσκολο να συμβεί.
4. Όλοι οι εκπαιδευτικοί δήλωσαν μια κάποια εξοικείωση με τα βασικά εργαλεία υπολογιστή, όπως τα προγράμματα επεξεργασίας κειμένου, το διαδίκτυο, τα προγράμματα παρουσίασης κλπ.
5. Πολλοί αναγνώρισαν ότι η αποκτηθείσα με την επιμόρφωση γνώση ξεχνιέται εύκολα και τόνισαν την αναγκαιότητα για συνέχιση των επιμορφώσεων.
6. Οι περισσότερες, αν όχι όλες οι διδασκαλίες που πραγματοποιήθηκαν, στηρίχθηκαν στη λογική των εγχειριδίων, την ύλη των οποίων παρακολούθησαν σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό. Η λογική αυτή εξηγείται εύκολα από τη στιγμή που η πορεία με βάση το εγχειρίδιο αποτελεί κανόνα στα σχολεία και επιβάλλεται από την πολιτεία. Κάτι συναφές και ενδιαφέρον, επίσης, παρατηρήθηκε και στο”πώς” της διδασκαλίας. Η εμπεδωμένη διδακτική πρακτική οδήγησε στην πρακτική των φύλλων εργασίας, τα οποία δεν ήταν απλοί οδηγοί για καθοδήγηση της ανεξάρτητης πορείας του κάθε μαθητή και διευκόλυνση, επομένως, των διδασκόντων, αλλά αυστηρό καθοδηγητικό πλαίσιο, το οποίο κινούνταν, στις περισσότερες περιπτώσεις, στη λογική των κλασικών ερωταποκρίσεων που βρίσκονται στα σχολικά εγχειρίδια.
7. Προφανώς η διδακτική ταυτότητα των διδασκόντων είναι αυτή που καθοδηγεί και την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία και δεν θα μπορούσε να συμβεί διαφορετικά.
8. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα όχι απλώς στην εισαγωγή της τεχνολογίας και στην αντίστοιχη εξοικείωση, αλλά στη συνολικότερη καλλιέργεια της (γλωσσο)διδακτικής ταυτότητας των εκπαιδευτικών, έτσι ώστε να μπορούν να ενσωματώνουν με τρόπο δημιουργικό κάθε τεχνολογία (έντυπα μέσα, ηλεκτρονικά κλπ.) στη διδασκαλία τους. Στην περίπτωση αυτή η έμφαση δεν πρέπει να δίνεται στο εργαλείο (εργαλειακή λογική), αλλά στο είδος των πολιτών, στη διαμόρφωση των οποίων θα πρέπει να συνεισφέρει το σχολείο. Αυτό έχει ιδιαίτερη βαρύτητα αν πράγματι πιστεύουμε ότι η κοινωνία της γνώσης, της πληροφορίας κλπ. απαιτεί και ένα διαφορετικό σχολείο.
9. Αξιοσημείωτη είναι η ανταπόκριση του σχολικού συστήματος στην όλη παρέμβαση. Εδώ τα πράγματα δεν είναι πολύ ευχάριστα. Οι διευθύνσεις των σχολείων και οι καθηγητές πληροφορικής αντιμετώπισαν περιπτωσιακά το ζήτημα: σε άλλες περιπτώσεις ήταν ιδιαίτερα θετικοί και παρείχαν κάθε υποστήριξη και σε άλλες εξαιρετικά υπηρεσιακοί, κωλυσιεργώντας την όλη διαδικασία. Είναι προφανές ότι δεν υπήρξε σαφής προετοιμασία όλων των εμπλεκομένων να υποστηρίξουν το όλο εγχείρημα. Πρόκειται για καθοριστικό παράγοντα που λειτούργησε αποτρεπτικά σε αρκετές περιπτώσεις.
10. Οι μαθητές ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό στην πρόκληση και πολύ συχνά αντιδιαστέλλεται ο ενθουσιασμός αυτός με την άρνηση και ουδετερότητα που χαρακτηρίζει τη συνήθη καθημερινή διδακτική πρακτική.
11. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και οι διαπιστώσεις ως προς το αν και πώς αξιοποιήθηκαν οι γνώσεις και δεξιότητες που αποκτήθηκαν στα πρώτα χρόνια μετά την επιμόρφωση. Τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την έρευνα δημιουργούν μεγάλη ανησυχία. Ελάχιστοι εκπαιδευτικοί συνέχισαν να χρησιμοποιούν πια τις ΤΠΕ στη διδασκαλία τους, αλλά και αυτοί σποραδικά, πολύ λίγες φορές το χρόνο. Αυτό ασφαλώς οφείλεται στο συστημικό χαρακτήρα βάσει του οποίου πρέπει να προσεγγίζεται η εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση. Οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί ανέφεραν τους λόγους για τους οποίους δεν είναι κάτι τέτοιο εφικτό: η έμφαση στην ύλη και τις εξετάσεις που δίνει το σχολείο, η κατανομή του σχολικού χρόνου, η ισχύουσα διοικητική λογική και η υπάρχουσα υποδομή λειτουργούν αποτρεπτικά.