Ετικέτα: Λαογραφία

Οι πιο γνωστές και συνηθισμένες ελληνικές παροιμίες.

Αγάπη & Έρωτας

• Μάτια που δεν βλέπονται, γρήγορα λησμονιούνται.
• Ο έρως χρόνια δεν κοιτά.
• Όποιος χάνει στα χαρτιά κερδίζει στην αγάπη.
• Κοντακιανός λογαριασμός, παντοτινή αγάπη.
• Σαν θέλει η νύφη κι ο γαμπρός, τύφλα να ‘χει ο πεθερός.
• Αγάπη δίχως πείσματα, φαΐ δίχως νοστιμάδα.
• Η αγάπη πύργους καταλεί και κάστρα ρίχνει κάτω.
• Καινούργια αγάπη πιάνεται, παλιά δε λησμονιέται.
• Μήτε νύχτα δίχως μέρα, μήτε νιος δίχως αγάπη.
• Καλύτερα να είσαι η αγάπη ενός γέρου παρά η σκλάβα ενός νέου.
• Αν με αγαπάει ο άνδρας μου, στην τύχη το ‘χω χάρη , αν με αγαπάει κι άλλος κανείς, το ‘χω κρυφό καμάρι.
• Η αγάπη σου είναι ψεύτικη σαν τ’ Απριλιού το χιόνι, πρωί-πρωί απλώνεται, το μεσημέρι λειώνει.

Σεξ

• Αλλού με τρίβεις δέσποτα κι αλλού έχω εγώ το πόνο.
• Ανάρια ανάρια το φιλί, για να ‘χει νοστιμάδα.
• Φάε λάδι και έλα βράδυ.
• Κάνει σαν τη χήρα στο κρεβάτι.
• Το πολύ το πηγαινέλα την τρελαίνει την κοπέλα.
• Κάνε Γιάννο μ’ τη δουλειά σου, κι ύστερα και πάλι θεια σου.
• Του φτωχού η κοιλία όταν γομούτε, η ψωλίατ’ σκούτε.
• Ο κουμπάρος την κουμπάρα δυο φορές την εβδομάδα.
• Εκεί που βγάζεις το ψωμί σου, μη βάζεις το καυλί σου.
• Το κοτόπουλο και η γυναίκα τρώγονται με το χέρι.
• Αν δεν κουνήσ’ η σκύλα την ουρά της, ο σκύλος δεν πάει κοντά της.
• Το κάστανο θέλει κρασί και το καρύδι μέλι κι η όμορφη θέλει φιλί, πρωί και μεσημέρι.
• Να ‘μουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλους τους μήνες κόκορας και γάτος το Γενάρη

Γάμος

• Άφησε το γάμο και πάει για πουρνάρια.
• Έκλασ’ η νύφη και σχόλασεν ο γάμος.
• Δες μάνα και πάρε κόρη.
• Πάρε σκυλί από μαντρί, γυναίκα από σόι.
• Τη γυναίκα σου χτυπάς, το σπιτάκι σου χαλάς.
• Εγώ καλά παντρεύτηκα κι ας κλαίει όποιος με πήρε.
• Η νύφη όντας θα γεννηθεί, της πεθεράς θα μοιάσει.
• Ή μικρός-μικρός παντρέψου, ή μικρός καλογερέψου.
• Κάλλιο στο παλούκι, παρά σώγαμπρος.
• Παπούτσι από τον τόπο σου κι ας είναι μπαλωμένο.
• Στις εννιά του μακαρίτη, άλλος μπήκε μες στο σπίτι.
• Ο Θεός να σε φυλάει απ’ το άδικο και από κακιά γυναίκα.
• Άμα θες σύντροφο άξο, πάρε νύφη από τη Νάξο.
• Όλη η βδομάδα του γαμπρού και η Κυριακή της νύφης.
• Γάμος εις τα γέρατα, ή σταυρός ή κέρατα.
• Γυναίκα και καρπούζι η τύχη τα διαλέγει.
• Ζαβός ζαβή παντρεύτηκε, ζαβά παιδιά θα κάνουν.
• Όλα είναι του μυαλού κι η παντρειά της τύχης
• Σα λείπεις απ’ το γάμο σου, άλλος γλεντά τη νύφη.
• Με το ζόρι παντρειά δε γίνεται.
• Αγέρας και γυναίκα δεν κλειδώνονται.
• Άνθρωπος απάντρευτος είναι μισό ψαλίδι.
• Ανύπαντρος σαν παντρευτεί δεν πρέπει να χορεύει, μόνο σακί στον ώμο του κριθάρι να μαζεύει.

Παιδιά

• Κάνε παιδιά να δεις καλό.
• Μεγαλώνει το γομάρι, κονταίνει το σαμάρι.
• Γιος ο γαμπρός δε γίνεται κι η νύφη θυγατέρα.
• Του παιδιού μου το παιδί, είναι δυο φορές παιδί μου.
• Σ’ όποιον δε δίνει ο Θεός παιδιά, δίνει ο διάολος ανίψια.
• Κάλλιο να κλάψει το παιδί παρά να κλάψει η μάνα.
• Στου καλότυχου την πόρτα, θηλυκό γεννιέται πρώτα.
• Το αγόρι αφότου γεννηθεί, η κόρη αφού κατασταθεί.

Φιλία

• Κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει.
• Βρήκε ο Φίλιππος το Ναθαναήλ.
• Αγάπα το φίλο σου με τα ελαττώματά του.
• Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους.
• Ο καλός φίλος στην ανάγκη φαίνεται.
• Φίλος επιζήμιος εχθρός επικαλείται.
• Κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι.
• Δείξε μου τον φίλο σου, να σου πω ποιος είσαι.
• Αν έχεις τέτοιους φίλους, τι τους θέλεις τους εχθρούς.

Γιορτή

• Όπου γάμος και χαρά, η Βασίλω πρώτη.
• Κυριακή κοντή γιορτή.
• Παρασκευή και Σάββατο, ποτέ άφεγγο δε μένει.

Συναναστροφές

• Με στραβό σαν κοιμηθείς, το πρωί θ’ αλληθωρίζεις.
• Όμοιος τον όμοιο κι η κοπριά στα λάχανα.
• Γι’ αυτό οι Χιώτες πάνε δυο-δυο.
• Αν δε ταιριάζαμε, δεν θα συμπεθεριάζαμε.
• Βρήκε ο γύφτος τη γενιά του κι αναγάλλιασε η καρδιά του.

Ανθρώπινες σχέσεις

• Στους δύο τρίτος δε χωρεί.
• Κάνεις το χωριάτη φίλο; Κράτα και κομμάτι ξύλο.
• Σκόρπισαν σαν του λαγού τα παιδιά.
• Στο μπόι σου βρίσκεις, στη γνώμη σου δε βρίσκεις.
• Συμπεθέροι και κουμπάροι, τον πρώτο χρόνο έχουν τη χάρη.
• Να ζήσει όποιος μ’ έβρισε, να σκάσει όποιος μου το ‘πε.
• Το ‘να χέρι νίβει τ’ άλλο και τα δυο το πρόσωπο.
• Σε ξένο φαΐ αλάτι να μη ρίχνεις.
• Ψόφησε το βόδι μας, πάει η κολιγιά μας.
• Του γειτόνου μας ο σκύλος, γείτονας είναι κι εκείνος.

Απόρριψη

• Δε με θέλεις μιαν οργιά, δε σε θέλω μία τριχιά.
• Μαριγούλα Μαριγώ, κι αν δε με θες, να κι εγώ!
• Από κακή κολοκυθιά, ούτε κολοκυθόσπορο.

Καταπίεση

• Σώπα συ να κρίνω γω, σήκω συ να κάτσω γω.
• Πάντα ξεχνά η πεθερά πως ήτονε και νύφη.
• Αγέρας και γυναίκα δεν κλειδώνονται.

Υπόληψη

• Η τιμή τιμή δεν έχει και χαρά στον που την έχει.
• Κάλλιο να σου βγει το μάτι παρά το όνομα.
• Κάλλια ‘χω να με βλαστημούν, παρά να με λυπούνται.

Λόγια

• Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια.
• Ο Μανώλης, με τα λόγια, χτίζει ανώγια και κατώγια.
• Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει.
• Λόγο είπα, λόγγο δεν έκαψα!
• Η σιωπή είναι χρυσός.
• Πρόβατο που βελάζει χάνει την χαψιά του.
• Ο άμωρος λόγος κι ο κάλπικος παράς μένει στο νοικοκύρη.
• Ο λόγος σου με χόρτασε και τα ψωμί σου φά’ το.
• Όποιος δε μιλάει, τον θάφτουν ζωντανό.
• Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μην πεις.
• Τα λίγα λόγια ζάχαρη και τα καθόλου μέλι.
• Τα βόδια τα δένουν απ’ τα κέρατα, τον άνθρωπο απ’ το λόγο του.
• Ό,τι κόβει το μαχαίρι γιατρεύεται, ό,τι κόβει η γλώσσα δε γιατρεύεται.

Ασυνεννοησία

• Άλλα λέει η θεια μου κι άλλα ακούν τ’ αυτιά μου.
• Εγώ μιλάω, γαϊδούρια κλάνουνε.
• Τι κάνεις Γιάννη; Κουκιά σπέρνω.
• Από την πόλη έρχομαι και στην κορυφή κανέλα.
• Μαντζουράνα στο κατώφλι, γάιδαρος στα κεραμίδια.
• Όχι Γιάννης, Γιαννάκης
• Άλλα αντ’ άλλα, της Παρασκευής το γάλα.
• Μαζί μιλάμε και χώρια καταλαβαίνουμε.
• Εγώ το λέω στον σκύλο μου κι ο σκύλος στην ουρά του.

Μυστικά

• Και οι τοίχοι έχουν αυτιά.
• Εμακρύναν οι ποδιές σου, σκεπαστήκαν οι πομπές σου.
• Ο βήχας, ο έρωτας και το χρήμα δεν κρύβονται.
• Όποιος κρύβει την αρρώστια του, πάει με δαύτη.
• Όταν ανακατεύεις τα σκατά, βρομάνε.
• Ο κόσμος το ‘χει τούμπανο κι εμείς κρυφό καμάρι.
• Όσα ξέρει ο νοικοκύρης, δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος.

Συγχώρεση

• Ασθενής και οδοιπόρος αμαρτίαν ουκ έχει.
• Αμαρτία εξομολογουμένη ουκ έστι αμαρτία.

Συμβουλές

• Άκουσε γέρου συμβουλή και παιδεμένου γνώση.
• Γέρου πορδή μην ακούς, λόγο ν’ ακούς.
• Γερόντων πάρε τη βουλή κι ανθρώπων μαθημένων, οπού έχουνε πολύ ψωμί κι αλάτι φαγωμένο.
• Μην απελπίζεις άνθρωπο με τη δική σου γνώση, γιατί δεν ξέρεις ο Θεός τι έχει να του δώσει.

Βοήθεια

• Κράτα με να σε κρατώ, ν’ ανεβούμε στο βουνό.
• Γι’ αυτό οι Χιώτες πάνε δυο-δυο.
• Χωρίς κουπιά και άρμενα, Αϊ-Νικόλα βόηθα.
• Μια στενοχώρια που μοιράζεται είναι μισή στενοχώρια.
• Οι τριφτάδες κι ο χυλός ώσπου να σηκωθείς ορθός.
• Το ‘να χέρι νίβει τ’ άλλο και τα δυο το πρόσωπο.
• Όσο με βόηθηκε η νύχτα και η αυγή, δε με βόηθηκε μήτε μάνα μήτε αδερφή.
• Αν δεν έχεις νύχια να ξυστείς, μην περιμένεις να σε ξύσει κανένας άλλος.
• Μονάχος δούλευε, ποτέ δεν θ’ αποστάσεις.
• Πρώτη βοήθεια του θεού, δεύτερη του γειτόνου.
• Να λείπαν τα πιπέργια μου, να δω τις μαγειριές σου.

Συμβιβασμός

• Στην αναβροχιά, καλό είν’ και το χαλάζι.
• Απ’ τα ολότελα, καλή και η Παναγιώταινα.

Υποτέλεια

• Σφάξε με, αγά μου, ν’ αγιάσω.
• Αν δεν γονάτιζε η καμήλα, δεν θα την φορτώνανε.

Προσαρμογή

• Κατά το ζώο και το φόρτωμα.
• Χίλιοι καλοί χωράνε.
• Όποιος μπαίνει στο χορό, χορεύει.
• Όπως μου βαράνε χορεύω.
• Κατά τη λαχάνα και η καζάνα.
• Εμείς οι βλάχοι, όπως λάχει.
• Κατά που μου ψάλλεις, σου κανοναρχώ.
• Ό,τι κάνει ο κόσμος, θα κάνει κι ο Κοσμάς.
• Όποιος αέρας κι αν φυσά, ο μύλος πάντα αλέθει.
• Κατά το νιό και τ’ άρματα.

Αλληλεπίδραση

• Κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά.
• Κοντά στο βασιλικό ποτίζεται κι η γλάστρα.
• Με στραβό σαν κοιμηθείς, το πρωί θ’ αλληθωρίζεις.

Συγκρούσεις

• Δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα.
• Κάλλιο λόγια στο χωράφι, παρά μάγκανα στ’ αλώνι.
• Κι εγώ κακό χερόβολο και συ κακό δεμάτι.
• Ούτε κότες έχω ούτε με την αλεπού μαλώνω.
• Ρωμιών καυγάς, Τούρκων χαλβάς.
• Πάντα ξεχνά η πεθερά πως ήτονε και νύφη.
• Οι γύφτοι τα μαλώματα για πανηγύρια τα ‘χουν
• Να σου πει ο παπάς στ’ αυτί κι ο διάκος στο κεφάλι.
• Είπ’ ο ένας το ‘να, ο άλλος τ’ άλλο κι ο παπάς το «Κύριε ελέησον».
• Αν φτύσεις πάνω, φτύνεις τα μούτρα σου κι αν φτύσεις κάτω φτύνεις τα γένεια σου.

Μοναξιά

• Όλοι αντάμα κι ο ψωριάρης χώρια.
• Σαν την καλαμιά στον κάμπο.
• Μοναχός σου μήτε στον παράδεισο.

Αδικία

• Ο καλός καλό δεν έχει.
• Κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά.
• Στο γάμο πάει ο γάιδαρος ή για νερό ή για ξύλα.
• Το καλό το σύκο το τρώει η κουρούνα.
• Άλλοι σπέρνουν και θερίζουν κι άλλοι τρών’ και μαγαρίζουν.
• Εκεί που μας χρωστούσανε, μας πήραν και το βόδι.
• Ο Θεός άλλους έπλασε και άλλους έκλασε.
• Άλλος μαυρομάτα και άλλος τσιμπλομάτα.
• Άβρακος βρακί δεν είχε, το ‘βαλε και χέστηκε.
• Άλλος γαμεί κι άλλος πλερώνει.
• Άλλος σπέρνει και τρυγάει, κι άλλος πίνει και μεθάει.
• Σώπα συ να κρίνω γω, σήκω συ να κάτσω γω.
• Ο Θεός να σε φυλάει απ’ το άδικο και από κακιά γυναίκα.
• Οι πουτάνες κι οι τρελές έχουν τις τύχες τις καλές.
• Τα καλά του Γιάννη θέμε και το Γιάννη δεν τον θέμε.
• Μην παίρνεις δίκιο ορφανού, ούτε τόπο ποταμού.

Δικαιοσύνη

• Ο Θεός αγαπάει τον κλέφτη, αλλά αγαπάει και τον νοικοκύρη.
• Θα γυρίσει ο τροχός, θα χορτάσει κι ο φτωχός.
• Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και την κακή του μοίρα.

Ισότητα

• Αφεντικά και δούλοι, το ίδιο γενήκαμε ούλοι.
• Αν είσαι και παπάς, με την αράδα σου θα πάς.
• Κι η μυλωνού τον άντρα της με τους πραματευτάδες.

Καθαριότητα

• Η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά.
• Παστρική καλή Θοδώρα, το τσαρούχι μέσ’ την πίτα.
• Τετάρτη και Παρασκευή τα νύχια σου μην κόψεις, την Κυριακή να μη λουσθείς, αν θέλεις να προκόψεις.

Ικανοποίηση

• Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια.
• Ο λόγος σου με χόρτασε και τα ψωμί σου φά’ το.

Εξαπάτηση

• Το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται.
• Πουτάνα με τα κλάματα και κλέφτης με τους όρκους.
• Τα φαινόμενα απατούν.
• Από ‘ξω κούκλα κι από μέσα πανούκλα.
• Εγέλασές με μια φορά, ανάθεμα σε σένα, εγέλασές με δυο φορές, ανάθεμά μου εμένα.

Δικαιολογίες

• Απορία ψάλτου βηξ.
• Κίνησε ο Οβριός για το παζάρι κι έτυχε να ‘ναι Σάββατο.
• Όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια.
• Τι έχεις γέρο που χορεύεις; Δε μ’ αφήνουν τα δαιμόνια.
• Ψάλε δεσπότη, με πονεί το δάχτυλο μου.
• Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει, δέκα μέρες κοσκινίζει.
• Πότε ο Γιάννης δεν μπορεί, πότε ο κώλος τον πονεί.
• Θέλω ν’ αγιάσω κι ο διάβολος δεν μ’ αφήνει.
• Ο τεμπέλης δεν τρώει τα αμύγδαλα για να μην τα σπάσει.

Υπερβολές

• Είπαν τον τρελό να χέσει κι έβγαλε και τ’ άντερά του.
• Βρήκαμε παπά, ας θάψουμε πέντε-έξι.
• Γλυκάθηκε η γριά στο μέλι, θα φάει και το κουβέλι.
• Είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα.
• Έκαψ’ την καλύβα του να μη τον τρων’ οι ψύλλοι.
• Η κότα σγαρλίζοντας, τα μάτια της θα βγάλει.
• Όλα τα ‘χε η Μαριορή, ο φερετζές της έλειπε.
• Όποιος έχει πολύ πιπέρι, ρίχνει και στα λάχανα.
• Σ’ αγαπώ κυρά να κλάνεις, αλλά μην το παρακάνεις.
• Το πολύ το «Κύριε ελέησον» το βαριέται κι ο παπάς.
• Κάνει σαν τη χήρα στο κρεβάτι.

Εκδίκηση

• Μία σου και μία μου.
• Οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος
• Η εκδίκηση είναι ένα φαγητό που τρώγεται κρύο
• Έχει ο καιρός γυρίσματα να πληρωθούν τα πείσματα.

Τιμωρία

• Ο ψεύτης και ο κλέφτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται.
• Πιάστηκε σαν τον ποντικό στη φάκα.
• Όποιο χορτάρι γελάς, στην πόρτα σου φυτρώνει.
• Όποιος σκάβει το λάκκο τ’ αλλουνού, πέφτει ο ίδιος μέσα.
• Της φυλακής τα σίδερα είναι για τους λεβέντες.
• Με τα πολλά στη φυλακή και με τα λίγα μέσα.
• Αν κλωτσάς τα γονικά σου, θα το βρεις απ’ τα παιδιά σου.
• Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και την κακή του μοίρα.

Φυγή

• Όποιο πρόβατο φεύγει απ’ το μαντρί το τρώει ο λύκος.
• Βαστάτε ποδαράκια μου να μη σας χέσει ο κώλος μου.

Πηγή : http://www.gnomikologikon.gr/greek-proverbs.html