ΣΥΝΘΕΣΗ
1. Σχηματίστε σύνθετα με τα αχώριστα λαϊκά μόρια και τις παρακάτω λέξεις:
α – στερητικό, ανα ,ξε ,αν
φλούδα ξεφλουδίζω
τρέχω
αέρας
φεύγω
σκέλη
θεμιτός
αίμα
φέρω
αντικαθιστώ
τρυπώνω
δασώνω
πόρτα
νύχτα
αξιόπιστος
ήθος
όπλο
μπορώ
βροχή
ελπίζω
οχυρώνω
2. Να βρείτε τη σημασία του πρώτου συνθετικού των παρακάτω λέξεων: α συνθετικό σημασία
άνισος
αναιμία
αναδάσωση
αναπηδώ
ανελεύθερος
αναρωτιέμαι
αναλφάβητος
ανασφάλεια
αόρατος
ξετρελαίνομαι
ξεριζώνω
3. Να σχηματίσετε σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό τα λόγια αχώριστα μόρια της Α’ στήλης και με δεύτερο συνθετικό τις λέξεις της Β’ στήλης. Με τις σύνθετες λέξεις που σχηματίσατε να συμπληρώσετε τις φράσεις που ακολουθούν:
αρτι- λαλώ
ενδο- γεννώ
– αμφι- μυχός
δυσ- ερεθίζω
συν- ρέπω
ευ- οιωνός
1. Πρέπει να παραδεχτείς πως ο αγώνας ήταν………………………..και η νίκη δύσκολη.
2. Η μητέρα και το………………………..βρέφος της νοσηλεύονται στο νοσοκομείο.
3. Τα πράγματα δεν πάνε καλά” οι προβλέψεις είναι………………………..
4. Είναι άνθρωπος παράξενος και………………………..• θυμώνει με το παραμικρό.
5. Με ένα μεγάλο και ειρηνικό………………………..ο λαός της πόλης μας εξέφρασε την αντίθεση
του στα σχέδια των εχθρών της δημοκρατίας.
6. Ήταν φανερό πως με τον τρόπο αυτό άφησε να φανούν οι………………………..σκέψεις του.
4. Να συμπληρώσετε τα κενά με πρώτο συνθετικό το δισ- (δι-) ή το δυσ- ανάλογα με το νόημα.
1. Το δ….τιχο αυτό το έγραψε ο ποιητής για τη σύντροφο του.
2. Στην παλιά μου γειτονιά ελάχιστα σπίτια ήταν δ….ώροφα.
3. Η τοπική εφημερίδα δημοσίευσε ένα δ….στηλο άρθρο για τη δραστηριότητα του σχολείου μας.
4. Να χρησιμοποιήσεις αδιάσειστα επιχειρήματα, γιατί είναι άνθρωπος δ….πιστός.
5. Παντρεύτηκε νέος και πρόλαβε ν’ αποχτήσει δ….έγγονα.
6. Όλες οι προβλέψεις για το μέλλον είναι δ….οίωνες.
7. Δύσκολα βρίσκει φίλους ένας δ….τρόπος και δ….πρόσωπος άνθρωπος.
5. Να γράψετε σύνθετες αντώνυμες λέξεις με πρώτο συνθετικό τα αχώριστα μόρια που σας δίνονται στην παρένθεση.
(αει-, υπο-, υφ-, περι-, ομο-, ενδο-, διχο)
αντώνυμα
φυλλοβόλος ………………………………….
αλλόθρησκος ……………………………..
ομόνοια ……………………………………….
αζήτητος ………………………………………
εξωγενής ……………………………………..
προϊστάμενος………………………………..
6. Σχηματίστε σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό ένα από τα εξής: α) το δι-, δισ-, από το αριθμητικό δύο β) το δυ-, θέμα του δύο γ) το δυσ- (= δύσκολος, κακός), αχώριστο μόριο, και δεύτερο συνθετικό μία από τις λέξεις που δίνονται στη στήλη.
β’ συνθετικό σύνθετες λέξεις
τύχη
πρόσωπο
στίχος
γένος
πίστη
γλώσσα
τρόπος
λέξη
αρχή
κάμπτω
κόπτω
εγγονός
7. Να βρείτε το πρώτο συνθετικό των παρακάτω λέξεων
α’ συνθετικό
συγγενής
αλεξίπτωτο
συλλέγω
υφήλιος
έφιππος
γεωγραφία
καλλιέργεια
μεθεόρτια
χειροβομβίδα
ανθυγιεινός
8. Σχηματίστε από τέσσερα σύνθετα με πρώτο συνθετικό καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
α’ συνθετικό σύνθετες λέξεις
ενα
τρία
τέσσερα
εφτά
γη
μεγάλος
καλός
χέρι
πολύς
μακρύς
9. Με πρώτο και δεύτερο συνθετικό τις παρακάτω λέξεις να σχηματίσετε σύνθετα.
1. μακρύς — λαιμός
2. γη μήλο
3. καλός — γραμμή
4. δύο — κόβω
5. πέντε — ορφανός
6. τέσσερα — παχύς
7. λείπω — ψυχή
8. φεύγω — δίκη
9. αντί — ελληνικός
10. μητέρα πόλη
10. Να γράψετε σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό τις λέξεις που βρίσκονται αριστερά και δεύτερο συνθετικό τα ρήματα που σας δίδονται.
σύνθετες λέξεις
άδεια
σύνταξη
προσόν έχω
έχω
δίπλωμα
προνόμιο
αίμα
άμμος
δείγμα λαμβάνω
ανά-
προ-
συν-
τηλε-
μικρός
αστέρι σκοπώ
καιρός
προ-
επι-
ψήφος
ξένος φέρω
άχθος
τραυματίας
ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις ως προς το περιεχόμενο τους (κρίσεως, επιθυμίας, επιφωνηματικές, ερωτηματικές).
κρίσεως επιθυμίας επιφωνηματικές ερωτηματικές
-Ποιος θα έρθει μαζί μου;
-Ποπό! Τι μεγάλα άλογα!
-«Ασπιδοφόρος ο ήλιος
ανέβαινε πολεμώντας».
-«Τώρα, ουρανέ μου, βρόντηξε,
τώρα, ουρανέ μου, βρέξε».
-Με τέτοιες προϋποθέσεις κανένα
κέρδος δε θα έβγαινε.
-Μα την αλήθεια, άσχημα την έπαθα!
-Θα δούμε και το χρυσελεφάντινο
άγαλμα του Δία;
-Να μου γράψεις γρήγορα γράμμα.
-Μακάρι να σ’ έχει καλά ο Θεός.
2. Τις παρακάτω προτάσεις κρίσεως να τις τροποποιήσετε, έτσι ώστε να γίνουν επιφωνηματικές.
1. Ο Γιώργος είναι ειλικρινής.
2. Η μέρα είναι ωραία.
3. Απάντησε βιαστικά και θυμωμένα.
4. Σε εκτιμάει ο διευθυντής σου και σε σέβεται.
3. Να μετατρέψετε τις καταφατικές προτάσεις σε αποφατικές και αντίστροφα, κάνοντας και όλες τις απαραίτητες για το νόημα αλλαγές.
1. Κανένας δεν ήθελε να ακούσει γι’ αυτό το θέμα.
2. Ακολούθησα τις οδηγίες σου και γι’ αυτό δε δυσκολεύτηκα να βρω το ξενοδοχείο.
3. Ο καιρός σήμερα είναι κατάλληλος για βόλτα.
4. Οι άνθρωποι δεν αποκτούν τίποτε χωρίς κόπο.
5. Όλοι οι φίλοι μου προτιμούν πάντοτε την ψυχαγωγία από την εργασία.
4. Να διακρίνετε τις προτάσεις ως προς τη δομή τους (απλές, σύνθετες, επαυξημένες, ελλειπτικές).
1. Ο Γιάννης είναι ζω ηρός και ανήσυχος
2. 0 Πέτρος και ο Νίκος είναι συμμαθητές.
3. 0 χειμώνας έφερε βροχές και καταιγίδες.
4. 0 χρόνος είναι χρήμα.
5. Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια.
6. Οι γυναίκες και οι άντρες σήμερα έχουν τα ίδια δικαιώματα.
7. 0 Κίσαβος ρίχνει βροχή κι ο Όλυμπος το χιόνι.
8. Ώρα να φύγουμε!
9. Η Ελένη είναι φοιτήτρια της ιατρικής.
10. Οι στεριές είναι στεγνές, κατάγυμνες και σπανές, χρυσωμένες από το φθινόπωρο. 11. Σήμανε δώδεκα το μεσημέρι.
12. Εσύ είσαι εγωιστής, εγώ δεν είμαι.
5. Να αφαιρέσετε από τις παρακάτω προτάσεις τους προσδιορισμούς, έτσι ώστε να μείνουν μόνο οι κύριοι όροι τους.
1. Του ναύτη η μάνα ζύμωνε του γιου της παξιμάδι.
2. Αυτό το φόρεμα της είναι στενό της Κατερίνας.
3. Είμαστε πολύ περήφανοι για την επίδοση των παιδιών μας στο σχολείο.
4. Με την ιδιότητα του προέδρου του δεκαπενταμελούς συμβουλίου, εκπροσώπησε όλους τους μαθητές στη συνεδρίαση του συλλόγου των καθηγητών.
5. Μας μίλησε εμπιστευτικά για τους σκοπούς του αγώνα.
6. Ύστερα από τρεις ώρες πορεία καθίσαμε κάτω από τον παχύ ίσκιο ενός δέντρου.
7. Η επίπονη και διαρκής προσπάθεια του έφερε καρπούς.
Σχόλια Αναγνωστών-Επισκεπτών