Γράφει ο ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ ΜΑΚΕΔΩΝ

   Όταν οι Πέρσες κατέκτησαν και κράτησαν στην κατοχή τους για 50 μέχρι 170 χρόνια τα τρία τέταρτα της Ελλάδος, δηλαδή τη Μικρασιατική Ελλάδα, που ή­ταν η μισή, για 170 περίπου χρόνια, κι από τη μητροπολιτική Ελλάδα τη Βόρειο, που ήταν το ένα τέταρτό της, για 50 περίπου χρόνια, σεβάστηκαν την ελληνική γλώσσα των εκεί Ελλήνων και δεν την εμπόδισαν πο­τέ. Όταν πάλι οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Ιταλική και Σικελική Ελλάδα στα τέλη τού Γ’ π.Χ. αιώνος, τη Βόρειο μητροπολιτική το 168 π.Χ., και τη Νότιο το 146 π.Χ., όχι μόνο σεβάστηκαν, αλλά και θαύμασαν την ελληνική γλώσσα τόσο πολύ, που από την αρχή κιό­λας τη θεώρησαν ανώτερη από τη δική τους, κι αυτή και τη γραμματεία της. και όσοι απ’ αυτούς ήταν εγγενείς ή ευκατάστατοι, το θεωρούσαν απαράδεκτο να μην ξέρουν να μιλούν και να γράφουν ελληνικά.

Ο Ι­ούλιος Καίσαρ, όταν υπέτασσε τη Γαλατία, για να μη μπορούν να διαβάζουν οι Γαλάτες τις διαταγές του, ό­ταν έπεφταν στα χέρια του, αλληλογραφούσε με τους αξιωματικούς του στην ελληνική. Και τη σεβάστηκαν οι Ρωμαίοι τη γλώσσα αυτή όχι μόνο στα παραπάνω ελληνικά εδάφη, αλλά και σε ξένα εδάφη, όπως λ.χ. στην Παλαιστίνη. Η Παλαιστίνη των χρόνων του Χρι­στού ήταν δίγλωσση. δηλαδή κι ο φτωχός και αγράμματος λαός της μιλούσε παιδιόθεν σα μητρικές δύο γλώσσες, και η μία απ’ αυτές ήταν η ελληνική. Γι’ αυτό, και είχαν και πολλά ονόματα ελληνικά όχι μόνον οι πλούσιοι, όπως ο βασιλεύς Ηρώδης ή ο πατέρας του Αντίπατρος ή ο γιός του Αρχέλαος ή ο αδερφός του Φίλιππος, αλλά και οι φτωχοί του λαού, όπως οι μαθηταί του Χριστού Ανδρέας και Φίλιππος. Ο Ρωμαίος Πιλάτος με τον Εβραίο Χριστό συνωμίλησαν ελληνικά, διότι ούτε ο Πιλάτος ήξερε εβραϊκά ούτε ο Χριστός μι­λούσε λατινικά. Η κυρία γλώσσα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, η διαφυλετική, δεν ήταν, όπως θα νόμιζε κανείς, η λατινική, άλλ’ η ελληνική. Οι Ρωμαίοι σε κά­θε χώρα χρησιμοποιούσαν ως επίσημες κρατικές τρεις γλώσσες· πρώτη και κύρια την ελληνική, δεύτερη την εντόπια (λ.χ. συριακή, γαλατική, αιγυπτιακή, κλπ.), και τρίτη τη δική τους τη λατινική. Γι’ αυτό και στην πινα­κίδα του σταυρού του Χριστού το αιτιολογικό της θα­νατικής του καταδίκης γράφτηκε, όπως ιστορούν οι ευαγγελισταί, εβραϊστί ελληνιστί ρωμαϊστί. Αυτός ο τρίλεξος όρος ανευρίσκεται πολλές φορές σε πολλά αρχαία κείμενα, άσχετα με τη Χριστιανική πίστι ή τον Ιουδαϊσμό μόνο που στην πρώτη θέσι πολλές φορές αντί εβραϊστί έχει συριστίι αιγυπτιαστί, αραβιστί, κλπ.. Η ελληνική γλώσσα ήταν η μόνη κοινή γλώσσα όλων των εθνών της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Γι’ αυτό και ο Εβραίος απόστολος Παύλος, ο κατά τη νομική του ιθαγένεια Ρωμαίος πολίτης, όταν γράφη Επιστολές προς Ρωμαίους, προς Γαλάτας, προς Εβραίους, γρά­φει στην ελληνική γλώσσα. Γι’ αυτό και γενικώς η Κ. Διαθήκη γράφτηκε ολόκληρη στην ελληνική γλώσσα. Αυτός ο σεβασμός προς την ελληνική γλώσσα και την υπεροχή της εκ μέρους των Ρωμαίων και η επικράτησί της ως προς της γλώσσης της αυτοκρατορίας των, με δεύτερη τη λατινική, διήρκεσε μέχρι το 284 μ.Χ.. Και τη σεβάστηκαν τη γλώσσα αυτή όχι μόνο οι καθαρόαιμοι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, οι μέχρι δηλαδή τον Αδριανό, αλλά και οι Γαλάτες, και οι Σύροι, και οι Άραβες, και οι Θράκες αυτοκράτορες της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Το 284 μ.Χ. αναρριχήθηκε στον αυτοκρατορικό θρόνο ο εξ υπαξιωματικών Ιλλυριός στρατηγός Διοκλητιανός. Ένα από τα πρώτα που έκανε ο βάρβαρος αυτός αυτοκράτορας, μόλις ενθρονίστηκε, ήταν ότι κατήργησε την ελληνική γλώσσα και απαγόρευσε την επίσημη χρήσι της. Και η απαγόρευσι αυτή διήρκεσε τρισήμισυ αιώνες, μέχρι το 610 που ανατράπηκε ο αυτοκράτωρ Φωκάς ο μέθυσος. Την επανέφερε ως γλώσσα της αυτοκρατορίας, επίσημη και μοναδική, ο αυτοκράτωρ Ηράκλειος που ανέτρεψε το Φωκά. Ο Διοκλητιανός, επειδή φοβόταν τον πανίσχυρο Γερμανό συστράτηγό του και συναυτοκράτορα Κωνστάντιο, που βασίλευε στις επαρχίες Αυστρία Γερμανία Ελβετία Γαλλία και Αγγλία, κι επειδή δεν ένιωθε -ο Διοκλητιανός- καθόλου ασφαλής στην καρέκλα του, είχε κάνει συναυτοκράτορές του άλλους δύο Ιλλυριούς, το γαμπρό του Γαλέριο και τον ψυχοπαθή φίλο του Μαξιμιανό. ήταν και οι δύο του χεριού του. Ο Γερμανός Κωνστάντιος από την Ελληνίδα γυναίκα του Ελένη, την -πρώτη, είχε γιό το Μ. Κωνσταντίνο- κι από την Ιλλυρίδα, τη δεύτερη γυναίκα του, την κόρη του ψυχασθενούς Μαξιμιανού, απέκτησε έναν ψυχασθενή γιό, τον Κωνστάντιο, τον πατέρα του Ιουλιανού του λεγομένου παραβάτου. Μετά την απαγόρευσι της ελληνικής γλώσσης από το Διοκλητιανό, όλοι σχεδόν οι εγγράμματοι ειδωλολάτρες Έλληνες -που ήταν τότε περίπου το ένα τρίτο ή τέταρτο των Ελλήνων- απαρνήθηκαν την ελληνική γλώσσα, επειδή μ’ αυτή δεν είχαν καμμία πρόσβασι στα κρατικά αξιώματα και κανένα λαμπρό μέλλον, έμαθαν καλά τη λατινική, κι έγραφαν πλέον σ’ αυτήν, γιατί και σ’ αυτή πλέον μιλούσαν. Έτσι λ.χ. οι σύγχρονοι του Ιωάννου Χρυσοστόμου Έλληνες Αμμιανός Μαρκελλίνος ο ιστορικός και Μακρόβιος ο γραμματικός και πάρα πολλοί άλλοι ως συγγραφείς είναι Λατίνοι και λατινόγλωσσοι. Στην ελληνική έμειναν για λίγα χρόνια λίγοι ειδωλολάτρες Έλληνες, οι οποίοι γρήγορα κι εγκατέλειψαν την ελληνική γλώσσα όλοι. Μ’ αυτό τον τρόπο εξέλιπαν οι τελευταίοι Έλληνες ειδωλολάτρες, μηδενός διώκοντας. Ως τυχοδιώκτες εκλατινίστηκαν, για να μη χάσουν την υψηλή κοινωνική τάξι στην οποία πάσχιζαν να μπουν. Τα δύο όμως τρίτα ή τρία τέταρτα των Ελλήνων ήδη της εποχής του Διοκλητιανού ήταν, όπως είπα, Χριστιανοί. Κι αυτοί μόνοι κράτησαν με πείσμα ως γλώσσα τους, και λαλούμενη και γραφόμενη, από εγγραμάτους κι αγραμμάτους, την ελληνική γλώσσα- μόνο την ελληνική.

Όταν 80 χρόνια μετά το Διοκλητιανό, επί Ιουλιανού, επανήλθε η δίωξι των Χριστιανών, για 17 μόνο μήνες που βασίλευσε ο Ιουλιανός, ο Γερμανο-ιλλυριός αυτός αυτοκράτορας ο λεγό­μενος και παραβάτης (=πρώην Χριστιανός αποσκιρτήσας), επειδή από κατηχούμενος του αρειανισμού, που ήταν, σπάστηκε την περσική ειδωλολατρία, γιατί μέσα στην ψυχασθενική του φαντασίωσι πίστευε ότι είναι γιος του περσικού θεού Μίθρα, ο φρενοβλαβής αυτός, λαμβάνοντας εις βάρος της ελληνικής γλώσσης μέτρα πο­λύ σκληρότερα εκείνων του Διοκλητιανού, απα­γόρευσε στους Χριστιανούς, δηλαδή στα 90 ή 95% πλέον του Ελληνικού πληθυσμού της αυτοκρατορίας, ακόμη και την εντελώς ιδιωτική δι­δασκαλία και εκμάθησι της ελληνικής γλώσσης. Αυτό το έκανε κυρίως, επειδή πίστευε ότι έτσι θα πλήξη την Καινή Διαθήκη. Αλλά βέβαια οι 17 μήνες της βασιλείας του για τους Χριστια­νούς ήταν κουνούπι στου βοδιού το κέρατο· ούτε που την κατάλαβαν διότι γι’ αυτούς σήμαινε μόνον ότι τα παιδιά τους στην εκμάθησι της μητρικής των γλώσσης στα σχολεία έχασαν μό­νο μια χρονιά. Την απαγόρευσι του Ιουλιανού και τον ίδιο τον Ιουλιανό οι Χριστιανοί ούτε που τα ένιωσαν. Γελούσαν με τα καμώματα της ανι­σορροπίας του. Ο Μ. Αθανάσιος μάλιστα, επίσκοπος της μεγαλείτερης πόλεως της αυτοκρατορίας, τηςΑλεξάνδρειας, τον οποίο ο Ιουλιανός «εξώρισε», ούτε καν ξεκίνησε για την εξο­ρία εκείνη, παρ’ όλο που ο παλαβός προσπα­θούσε με αλλεπάλληλες επιστολές να διεγείρη εναντίον του τους Αλεξανδρείς, λες και αυτός ήταν ο αντάρτης, ο δε αυτοκράτορας  ήταν ο Αθανάσιος. Τους έγραφε μάλιστα, για να τους φιλοτιμήση, ότι Είστε απόγονοι του Αλεξάνδρου του Μακεδόνος, του πιο γενναίου και τρομερού Έλληνος, ο οποίος, αν ζούσε σήμερα, θα έφερ­νε σε κάποια αγωνία ακόμη κι εμάς τους Ρωμαί­ους! Ο Αθανάσιος εξακολουθούσε πολύ επίσημα να επισκοπεύη στη μεγαλούπολι και έλεγε ότι δεν βλέπει να διαρκέση για πολύ αυτή η παλαβομάρα. Μάλλον καταλάβαινε ότι ένα τέτοιο ψυχοπαθές άτομο δεν θα το ανεχτούν στο θρό­νο οι στρατηγοί παραπάνω από μια χρονιά πε­ρίπου. Και φυσικά δεν διαψεύστηκε. Ο πανίσχυ­ρος ειδωλολάτρης στρατηγός Βαλεντινιανός δο­λοφόνησε τον ψυχασθενή, διώρισε για ένα έτος αυτοκράτορα τον ειδωλολάτρη συστράτηγό του Ιοβιανό, ώσπου να δη αν θα επικρατήση το κίνημά του, κι όταν είδε ότι επικράτησε, δολο­φόνησε και τον Ιοβιανό, κι έγινε αυτοκράτορας  ο ίδιος για πολλά χρόνια. Όλοι οι τότε ειδωλολάτρες αυτοκράτορες, Ιοβιανός, Βαλεντινιανός, Βάλης, και Γρατιανός, ευνόησαν τους Χριστια­νούς και τους άφησαν ήσυχους να διδάσκουν και να μαθαίνουν ό,τι θέλουν. Είναι οι 4 ειδωλολάτρες αυτοκράτορες της πραγματικής ανεξι- θρησκείας, οι προκάτοχοι του Θεοδοσίου Α’. Αλλά κι ο Θεοδόσιος, πέμπτος της σειράς, ήταν ειδωλολάτρης, όταν έγινε αυτοκράτορας. έπει­τα έγινε Χριστιανός, επειδή σχεδόν όλοι οι υπήκοοί του ήταν πλέον Χριστιανοί. Το πρώτο πρά­γμα που ακύρωσε ο Ιοβιανός, μόλις διαδέχτηκε τον Ιουλιανό, ήταν το διάταγμα του Ιουλιανού που απαγόρευε στους Χριστιανούς τη σπουδή της ελληνικής γλώσσης. Ήταν εξωφρενικό, δι­ότι, όπως είπα, το 95% των Ελλήνων ήταν τότε Χριστιανοί. Ήταν σα ν’ απαγόρευε κανείς στους Έλληνες να μιλούν ελληνικά. Γι’ αυτό κι ο Ιοβιανός ακύρωσε το τρελλό διάταγμα του Ιουλιανού. Δεν επανέφεραν όμως οι αυτοκράτορες ε­κείνοι, ούτε κανείς άλλος μέχρι τον Ηράκλειο, ως επίσημη γλώσσα του κράτους την ελληνική- για τον απλούστατο λόγο ότι δεν ήταν Έλληνες- δεν τους ένοιαζε. Ούτε την επανέφεραν, αλλ’ ούτε κι εμπόδιζαν την ιδιωτική μάθησι και χρήσι της· ακριβώς όπως γινόταν επί τουρκο­κρατίας. Οι δε ελάχιστοι πλέον ειδωλολάτρες Έλληνες, επειδή διακατέχονταν από τυχοδιω­κτική και ακόρεστη όρεξι για κρατικά αξιώματα, υιοθετούσαν τη λατινική γλώσσα και αρνούνταν την ελληνική. Αναφέρω το επιφανές παράδειγμα ενός τέτοιου αυτοκράτορος μη Έλληνος, που ήταν αδιάφορος για την τύχη της ελληνικής γλώσσης την οποία δεν μίλησε ποτέ του, κι ενός συγχρόνου του αξιωματούχου Έλληνος ειδωλολάτρου από κείνους που απαρνήθηκαν την ελληνική μητρική τους γλώσσα, για ν’ αναρριχηθούν στα υψηλά αξιώματα, προς το τέλος περίπου της μαύρης περιόδου 284-610. Ο Ιουστινιανός (527-565ι και ο επί της δικαιοσύνης υπουργός του Τριβωνιανός, που προτίμησε να κωδικοποιήση τα μέχρι τότε κείμενα του ρωμα­ϊκού δικαίου στη λατινική γλώσσα, και όχι όπως τα κωδικοποίησαν αργότερα οι αυτοκράτορες της Μακεδονικής δυναστείας στην ελληνική γλώσσα. Ο Ιουστινιανός ήταν «Χριστιανός», αλλά δεν ήταν Έλληνας. ο Τριβωνιανός ήταν Έλληνας, αλλά δεν ήταν Χριστιανός- ήταν από τους τελευταίους ειδωλολάτρες. Και οι δυο, και ο πανίσχυρος αυτοκράτορας  κι ο εννοημένος του υπουργός, συμφωνούσαν ότι η ελληνική γλώσσα πρέπει να παραμείνη θαμμένη, μέχρι να σβήση τελείως, ότι οΐ νόμοι του κατά 80% ελληνικού κράτους πρέπει να είναι γραμμένοι στη λατινική, οι νομομαθείς οι δικασταί και οι δικηγόροι να μιλούν στα δικαστήρια μόνο λατινι­κά, και ο απλός λαός, ο Ελληνικός, τόσο στα δικαστήρια όσο και στο στρατό και σ’ όλες ανεξαιρέτως τις δημόσιες υπηρεσίες πρέπει να εξ­αναγκάζεται να μιλάη λατινικά. Τότε μπήκαν στην ελληνική γλώσσα οι σημερινές άφθονες λατινικές λέξεις της, όπως σπίτι πόρτο σκόλο κάγκελλο κολόνα κελλί φρούτο φρέσκος μα­ρούλι ραδίκι μανίκι μουλάρι σκρόφα πουλί κου­νέλι κότα παιδάκια φαμίλια μπάρμπας κάστρο ταβέρνα και χιλιάδες άλλες.

Και ποιος κατά τη μαύρη εκείνη εποχή των 3,5 αιώνων ήταν ο μοναδικός χρήστης της ελλη­νικής γλώσσης; Ποιος ήταν εκείνος που επέμενε με πείσμα να μιλάη την ελληνική και μόνο την ελληνική, που αν δεν τη μιλούσε κι αυτός ο τελευταίος φορέας, η ελληνική σ’ έναν αιώνα θα γινόταν μια πενιχρή γλώσσα των 3.000 λέ­ξεων σαν την τσιγγάνικη, και σ’ άλλον έναν αι­ώνα θα έσβηνε τελείως, όπως συνέβη με άλλες εθνικές γλώσσες σαν την προρρωμαϊκή γαλα­τική και την προρρωμαϊκή ισπανική και την προαραβική αιγυπτιακή; Ποιος είναι ο ένας και αποκλειστικός χρήστης και διατηρητής και σωτήρας της ελληνικής γλώσσης, που όχι μόνο τη διέσωσε, αλλά και την κράτησε στο πιο υψηλό της επίπεδο, επίπεδο που δεν δοκίμασε ποτέ άλλοτε καμμία γλώσσα της γης, και διατήρησε μαζί μ’ αυτή και την αρχαία της προχριστιανική γραμματεία, δεύτερη σε έκτασι πάνω σ’ όλη τη γη, κι έγραψε σ’ αυτή άλλη μια τεράστια γραμματεία, πρώτη σε έκτασι πάνω σ’ όλη τη γη; Ποιος είναι αυτός ο μοναδικός χρήστης και σωτήρας της ελληνικής γλώσσης; Η Χριστια­νική Εκκλησία· οι Χριστιανοί Έλληνες. Όταν οι Έλληνες ειδωλολάτρες πρόδωσαν την ελληνική γλώσσα, για να μη χάσουν τ’ αξιώματα και την ένταξί τους στην τότε κοινωνική ελίτ και κρα­τική νομενκλατούρα. Δεν υπάρχει ιστορικός ή γνώστης της ιστορίας που θα τολμήση ν’ αμφισβητήση αυτή τη μεγάλη αλήθεια. Μόνο φρε­νοβλαβής θα τολμούσε κάτι τέτοιο.

Βέβαια εξ ίσου αλήθεια είναι ότι το κίνητρο των Χριστιανών γι’ αυτή τη μεγάλη πράξι τους ήταν η Κ. Διαθήκη και η Π. Διαθήκη, το ότι δη­λαδή ήθελαν πάση θυσία να κρατήσουν ζωντανή τη γλώσσα στην οποία γράφτηκε πρωτοτύπως η Κ. Διαθήκη και η αυθεντική μετάφρασι της Π. Διαθήκης. Το κίνητρο όμως αυτό δεν μει­ώνει καθόλου την προσφορά τους στο Ελλη­νικό έθνος, ότι μόνοι αυτοί διέσωσαν τη γλώσσα του, τη γλώσσα τους.

Οι Χριστιανοί, οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς, οι πατέρες της Εκκλησίας, ο Αθανάσιος, ο Ιω­άννης Χρυσόστομος, και τόσοι άλλοι, επέμεναν να γράφουν, απαξάπαντες και μόνον αυτοί, στην ελληνική γλώσσα, να κηρύττουν την πίστι στην ελληνική, να χρησιμοποιούν στη λα­τρεία την ελληνική. Και για να τη γνωρίζουν εις βάθος και εκ περισσού, έκριναν ότι πρέπει να διαφυλάξουν και να σπουδάζουν και τα προχριστιανικά κείμενά της, 2.000 τόμους, τη δεύτε­ρη, όπως είπα, σε έκτασι γραμματεία της γης μετά τη χριστιανική. Οι ειδωλολάτρες Έλληνες εν τέλει προσήλθαν όλοι στην προσοδοφόρο λατινική κι αφωμοιώθηκαν από το λατινισμό. Γι’ αυτό και οι μεν Χριστιανοί λέγονταν τότε με την ελληνική λέξι πιστοί, οι δε ειδωλολάτρες με τη λατινική λέξι παγάνοι (paganι)· και σήμερα τους λέμε παγανιστάς. Διότι εκλατινίστηκαν πρόδωσαν την ελληνική γλώσσα. Ο τυχοδιώ­κτης και υλόφρων και άπληστος ειδωλολάτρης ποτέ δεν χαλάει τη ζαχαρένια του, αλλά το μό­νο που κυττάει είναι το τομαράκι του. και γι’ αυτό θέλει πάντα κοινωνικώς και κρατικώς να έχη το πάνω χέρι. και για να το επιτύχη αυτό, πουλάει, όταν χρειαστή, και τη γλώσσα του και το έθνος του. Είναι τέτοιος λόγω της ηθικής που του υπαγορεύει η ακάθαρτη θρησκεία του, η θρησκεία του ψεύτη και κλέφτη Ερμού, των φο­νιάδων Απόλλωνος και Άρεως, του κτηνοθά- του Ποσειδώνος, της πόρνης Αφροδίτης, της μοιχαλίδος Δήμητρος, του μοιχού και αιμομίκτου και αρσενοκοίτου Διός, και του κιναίδου Διο­νύσου, του ψευδάνορος (=ψευτοάντρα), όπως τον έλεγαν με σιχασιά στη διάλεκτό τους οι αρχαίοι Μακεδόνες· τέτοια είναι η ηθική των φαντασιωτικών αυτών προσωποποιήσεων της κα­κίας της ακαθαρσίας και της διαστροφής. Ποια εθνική γλώσσα να διασώση ο παγανιστής, όταν θα χρειαστή να την προδώση και να τη θάψη, για να μη χάση το τομαράκι του την καλοπέρασι και την υστερική προβολή; Οι ελάχιστοι τε­λευταίοι ειδωλολάτρες της Ελλάδος χάθηκαν, όχι διότι κάποιος τους κυνήγησε. κανείς δεν τους πείραξε μέχρι τον Θ’ μ.Χ. αιώνα που υ­πήρχαν λίγοι ακόμη. αφού ανέβαιναν και στα ύπατα αξιώματα, όπως ο Τριβωνιανός, για τον οποίο όλες οι πηγές μαρτυρούν ότι ήταν ο μεγαλείτερος μιζαδόρος και δωρολήπτης (δωρο­δοκιών) της αυτοκρατορίας. Οι Έλληνες ειδωλολάτρες εξέλιπαν, επειδή εκλατινίστηκαν. τότε χάθηκαν για το Ελληνικό έθνος· όπως ακριβώς χάθηκαν γι’ αυτό και οι εξισλαμισθέντες Βυζαν­τινοί, όσοι έγιναν Άραβες και Τούρκοι, και τύ­ραννοι και βασανισταί των άλλων αδελφών τους Ελλήνων αυτό ήταν δική τους επιλογή.

Αλλά και λίγο πριν από την τουρκοκρατία, ο Γεώργιος Γεμιστός και περίπου άλλοι 10 της παρέας του, που από Χριστιανοί έγιναν ειδωλολάτρες, γιατί φαντάστηκαν ότι έτσι θα σώσουν το Ελληνικό έθνος από τους Τούρκους, όταν τους παρουσιάστηκε η ευκαιρία να παν στην Ιταλία δις διαπραγματευταί της ενώσεως ορ­θοδόξων και παπικών, ξανάγιναν «Χριστιανοί» ορθόδοξοι, πήγαν στην Ιταλία, υπέγραψαν την «ένωσι», κι εκεί, όταν ο φιλοτομαρισμός τους και η φιλαυτία τους γλυκάθηκαν και ζεστάθη­καν, για να παραμείνουν στην Ιταλία και να γί­νουν ιταλόγλωσσοι και Ιταλοί, έγιναν παπικοί· δεν ξαναγύρισαν στην Ελλάδα. Χάθηκαν για το Ελληνικό έθνος, μηδενός διώκοντος. Διότι δεν μπορούσε το τομαράκι τους να υπομείνη την τουρκοκρατία, όπως την υπέμειναν καρτερικά και ηρωϊκά οι πιστοί Χριστιανοί, αυτοί που δια­τήρησαν μέχρι την απελευθέρωσί του και το έθνος και τη γλώσσα του.

Δεύτερη λοιπόν φορά η ελληνική γλώσσα κινδύνευσε να σβήοη, μαζί και με τη γραμματεία της και με το έθνος, κατά τους 4 αιώνες της τουρκοκρατίας, που για το Βόρειο μισό της Ελ­λάδος ήταν 5. Τότε όλοι οι υλόφρονες και καιροσκόποι και τυχοδιώκτες Έλληνες  έγιναν Τούρκοι και μουσουλμάνοι. και λίγοι που μπο­ρούσαν να φύγουν στο εξωτερικό και να ρίξουν πίσω τους στην πατρίδα μαύρη πέτρα, έγιναν παπικοί και Ιταλοί. Οι δε πιστοί Χριστιανοί έμει­ναν Έλληνες . Πάλι ΒέΒαια το κίνητρό τους ήταν η πίστι τους η χριστιανική· επειδή δεν μπορού­σαν να γίνουν Τούρκοι ούτε Ιταλοί, αν δεν απαρνούνταν αυτή την πίστι. ούτε αυτό μειώνει όμως τη μεγάλη πράξι τους, τη μόνη πράξι που διέσωσε την ελληνική γλώσσα και φυσικά και το έθνος το Ελληνικό. Ούτε αυτό είναι σύμπτωσι, ούτε άσχετο με τη θεία πρόνοια. Όσοι δεν κρατήθηκαν πιστά μέλη της Χριστιανικής πίστεως και Εκκλησίας, έχασαν την ελληνική γλώσ­σα· και την εθνικότητά τους βέβαια. Για κείνους η ελληνική γλώσσα έσβησε· χάθηκε. Σήμερα μι­λούν τουρκικά και ιταλικά· κι έχουν και την αντί­στοιχη εθνική συνείδησι· κι επιβουλεύονται κιό­λας το Ελληνικό έθνος και τη γλώσσα του. Μό­νη η Εκκλησία διέσωσε, για δεύτερη φορά στην ιστορία, τη γλώσσα, αυτή την ελληνική. ΟΙ Έλληνες  για 4-5 αιώνες και στα δικαστήρια και στις κρατικές υπηρεσίες ήταν αναγκασμένοι να μι­λούν τουρκικά. Μόνο στην Εκκλησία μιλούσαν ελληνικά, και στο σπίτι τους βέβαια ως Χριστι­ανοί. Η Εκκλησία κράτησε και στη λατρεία της και στο κήρυγμά της και σε κάθε χρήσι της μόνο την ελληνική γλώσσα. μόνη η Εκκλησία. Δεν υπήρξε άλλος φορεύς της ελληνικής γλώσσης τότε. Κι αν χανόταν η γλώσσα βέβαια, θα χα­νόταν και η γραμματεία της και η ιστορία και το έθνος.

Και παρ’ όλες τις δυσμενείς, δυσμενέστατες κι επικίνδυνες, συνθήκες η Εκκλησία τη γλώσσα την ελληνική την κράτησε σ’ όλο το ύψος της και σ’ όλη την καθαρότητά της. ’φήνω τους λογίους εκκλησιαστικούς ηγέτες, σαν τους κλη­ρικούς Μελέτιο Πηγά, Ευγένιο Βούλγαρι, Νικη­φόρο Θεοτόκη, Άνθιμο Γαζή, Νεόφυτο Δούκα, Αθανάσιο Πάριο, Θεόφιλο Κομπανίας Θεσσα­λονίκης, και τόσους άλλους, που έγραφαν σε αρχαΐζουσα γλώσσα. Παίρνω τις απλές Διδα­χές του Κοσμά του Αιτωλού! Τι δημοτική ελληνική! Τι καθαρότητα ελληνικής γλώσσης! Κάνε­τε ένα πείραμα. Πάρετε τρία δημοτικά κείμενα της τουρκοκρατίας, δύο Ιδιωτικά κι ένα εκκλησιαστικό. ένα του Ζ‘ αιώνος, ένα του ΙΗ’, κι ένα του ΙΘ’· το Χρονικό του Παπασυναδινού του Σερραίου (ΙΖ’), τις Διδαχές του Κοσμά του Αιτωλού (ΙΓ), και το Στορικόν (=Ιστορικόν) του στρατηγού Μακρυγιάννη (ΙΘ’), δηλαδή αυτό που λέμε Απομνημονεύματά του. (διότι ο Μακρυγιάννης μπορεί νάγραψε το κείμενό του με­τά την τουρκοκρατία, αλλά τη γλώσσα του την έμαθε σα μητρική και τη μιλούσε σαν ώριμος πλέον άντρας ήδη επί τουρκοκρατίας). Πάρτε τα κείμενα αυτά και χτενίστε το λεξιλόγιό τους. Στα δύο, Παπασυναδινό και Μακρυγιάννη, θα βρήτε μια δημοτική ελληνική κατάφορτη από τουρκικές λέξεις- τι ομανάτι και τι τζιβαέρι και τι τητούνι και τι γιαταγάνι και τι κάλπικο και τι χοζίρι! Κατάφορτη. Διαβάστε και τις Διδαχές του Κοσμά του Αιτωλού, το χριστιανικό κήρυ­γμα της Εκκλησίας- το δημώδες, το άκρως λαϊ­κό- δεν θα βρήτε τέτοιες λέξεις- θα βρήτε όλοκάθαρα ελληνικά. Γιατί; Γιατί η ’Εκκλησία την ελληνική γλώσσα, και την αρχαΐζουοα στη λατρεία της και τη δημοτική στο κήρυγμά της, τη μιλούσε μόνο καθαρή. μ’ ένα αισθητήριο αλάθητο. Ξέ­νες λέξεις δεν δεχόταν στη λαλιά της. Δεν κακί­ζω τους άλλους δύο συγγραφείς- άνθρωποι απλοϊκοί ήταν. ήταν φυσικό να δεχτούν τουρ­κικές λέξεις- δεν ήξεραν καν ποιές ακριβώς είναι τουρκικές και ποιές καθαρόαιμες ελληνικές. Δεν ήταν φιλόλογοι οι άνθρωποι. Η Εκκλησία όμως ούτε αυτό το απλοϊκό και απολύτως δικαιολο­γημένο μειονέκτημα είχε στη γλώσσα της και τη δημοτική και την αρχαΐζουσα. Η Εκκλησία μιλούσε μόνο καθαρή ελληνική γλώσσα, πεντα­κάθαρη. μόνη αυτή. Αλλά και οι άλλοι, όση ελληνική γλώσσα ήξεραν, στην Εκκλησία τη μά­θαιναν εκεί τη φρεσκάριζαν, εκεί τη διατη­ρούσαν και τη συντηρούσαν, για χάρι της Χρι­στιανικής πίστεως την κράτησαν. Για κανέναν άλλο λόγο.

Λέμε συνήθως- Το Ελληνικό έθνος χάρισε στη Χριστιανική πίστι τη γλώσσα του για τη Βί­βλο της. Ναι. αλλά και η Χριστιανική πίστι, δύο φορές αυτή, χάρισε στο Ελληνικό έθνος τη γλώσσα του. Το Ελληνικό έθνος σε έναν μόνο οφείλει ευγνωμοσύνη, διότι δύο φορές διέσωσε μόνος αυτός τη γλώσσα, του και την επιβίωσί του ως έθνους. στη Χριστιανική πίστι, στη Χριστιανική Εκκλησία. Που ήταν τότε οι παγανισταί, αυτά τα αγράμματα κι απελέκητα σαχλοκούδουνα; Όλοι τους πρόδωσαν κι αυτομόλησαν τη μια φορά στο λατινισμό την άλλη στο Ισλάμ, κι έσβησαν την ελληνική γλώσσα τους. Αυτό τους υπαγορεύει πάντα το θεοποιη­μένο τομαράκι τους. Η Χριστιανική πίστι διέσω­σε, δις, την ελληνική γλώσσα και για πάντα την αρχαία ελληνική γραμματεία και την ελληνική Ιστορία. Το Ελληνικό έθνος οφείλει τη σημερινή ύπαρξί του μόνο στη Χριστιανική πίστι, στην Εκκλησία. Σε κανένα άλλο. και κυρίως σε καν­ένα πατριδοκάπηλο, σε κανένα ψιλικατζή ολυμπιακής φανφάρας. Ξέρετε τώρα που θ’ αυτομολήσουν αυτοί σε περίπτωσι που η ελληνική γλώσσα θα κινδυνεύση. Για χάρι της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης διέσωσαν δις oι Χρι­στιανοί την ελληνική γλώσσα, με συνέπεια να διασωθή και η ελληνική γραμματεία και η ελληνική ιστορία και το Ελληνικό έθνος. Γι’ αυτό άλ­λωστε και ο διαμορφωτής που διέπλασε τη νεώτερη ελληνική γλώσσα είνε μόνο ένας- η Βί­βλος- η Παλαιά Διαθήκη κατά την αρχαία ελληνική μετάφρασι των Εβδομήκοντα και η Καινή Διαθήκη όπως γράφτηκε από τους αποστόλους του Κυρίου Ιησού Χριστού. Η Βίβλος διέ­πλασε πρώτα τη γλώσσα της χριστιανικής λα­τρείας και του χριστιανικού κηρύγματος κι έπει­τα όλη την ελληνική γλώσσα.

Από το περιοδικό της Ι.Μ. Φλωρίνης «ΣΑΛΠΙΞ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ» (Τεύχη 354-355-356)

Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον

Ο Γέροντας, ξεριζωμένος από την βρεφική του ηλικία, και έχοντας ζήσει τη φρίκη του πολέμου και της Κατοχής, γνώριζε από την πείρα του ότι το να «διάγωμεν ήρεμον και ησύχιον βίον» είναι μεγάλη ευλογία.
Αγαπούσε τη Πατρίδα και έλεγε: «Και η Πατρίδα είναι μία μεγάλη οικογένεια». Δεν επεδίωκε το εθνικό μεγαλείο, τη δόξα και την ισχύ με την κοσμική έννοια, αλλά την ειρήνη, τη πνευματική άνοδο και την ηθική ζωή των πολιτών, για να μας βοηθά και ο Θεός. Ούτε επιζητούσε την ασφάλεια για ν’ απολαμβάνουν οι άνθρωποι τις ανέσεις τους.
Σε κάποιο Έλληνα θερμό πατριώτη που ζούσε στην Αμερική και προσπαθούσε να προβάλλει την Ελλάδα, συνέστησε ν’ αγωνιστεί για ν’ αγιάσει και ύστερα να προβάλλει σωστά και πνευματικά και την Ελλάδα.
Όπως οι Προφήτες του Ισραήλ συμμετείχαν στη ζωή του έθνους ενεργά με τον τρόπο τους, προσεύχονταν, θρηνούσαν, έλεγχαν βασιλείς, κήρυτταν μετάνοια και προφήτευαν για τα επερχόμενα δεινά, το ίδιο και ο Γέροντας δεν ήταν αδιάφορος και απαθής στα θέματα της Πατρίδας. Ο προφήτης δεν ήταν εθνικιστής που έλεγε: «Δια Σιών ου σιωπήσομαι». Το ίδιο και η στάση του Γέροντα ήταν καθαρά πνευματική.
Ενώ ζούσε έκτος κόσμου, αγωνίσθηκε όσο λίγοι για το καλό της Πατρίδας. Αξιοθαύμαστη ήταν η δραστηριότητα και η προσφορά του στα εξωτερικά εθνικά θέματα μας. Μιλούσε εναντίον των ανθελληνικών ρευμάτων, των πλαστογράφων της ιστορικής αληθείας, και κυρίως εναντίον των αδίκων εδαφικών διεκδικήσεων σε βάρος της Ελλάδας, των Σκοπιανών «πανσλαυϊστών», Αλβανών, Τούρκων κ.ά. Έλεγε: «Ο ένας θέλει τη Θεσσαλονίκη, ο άλλος θέλει να φθάσει μέχρι τη Λάρισα, ο άλλος θέλει το Αιγαίο. Μα τέλος πάντων δεν υπήρχε ποτέ Ελλάδα;».
Επεσήμανε τους εθνικούς κινδύνους, πριν ακόμη φανούν. Βοήθησε πολλούς να δουν ξεκάθαρα τις ξένες προπαγάνδες σε βάρος της Πατρίδας, και όσοι είχαν θέσεις και ευαισθησία έλαβαν τα ανάλογα μέτρα. Σχετικά με το Μακεδονικό, αναφέρει ανώτατος αξιωματικός: «Εγώ ήμουν μέσα στα πράγματα και δεν είχα πάρει είδηση. Ο Γέροντας μου άνοιξε τα μάτια. Στην αρχή παραξενευόμουν και έλεγα: Τί είναι αυτά που λέει ο Γέροντας και από πού τα ξέρει; Έπειτα κατάλαβα». Ο Γέροντας ήδη από το 1977, όταν πήγε στην Αυστραλία, ανέφερε το Μακεδονικό θέμα. Αυτά κάποιοι «ειδικοί» τα θεώρησαν «ανεύθυνες φανατικές κινδυνολογίες».
Υπερασπιζόμενος την ελληνικότητα της Μακεδονίας, ανήρτησε στο αρχονταρίκι του το κείμενο του προφήτη Δανιήλ, που αναφέρεται στο βασιλέα των Ελλήνων Αλέξανδρο, και δίπλα του μία μεγάλη χάρτινη εικόνα ενός Αγγέλου από Σερβικό Μοναστήρι, να δείχνει το κείμενο.
Παρομοίαζε το κράτος των Σκοπίων με οικοδόμημα που είναι κτισμένο με τούβλα και με φαρσαλινούς χαλβάδες, που είναι κομμένοι σε σχήμα τούβλων, και που φυσικό είναι κάποτε να κατάρρευση.
Το βιβλίο του πρώην υπουργού Βορείου Ελλάδος κ. Νικολάου Μάρτη «Η πλαστογράφηση της Μακεδονίας», όταν το διάβασε, τον ενθουσίασε. «Δόξα τω Θεώ», είπε, «υπάρχουν και πατριώτες». Πήρε πολλά βιβλία και τα μοίραζε ευλογία. Έγραψε και ένα επαινετικό ποιηματάκι, το οποίο ο κ. Μάρτης συμπεριέλαβε σε νέα έκδοση του βιβλίου του.
Για την Τουρκία διεκήρυσσε με βεβαιότητα: «θα διαλυθεί, και οι μεγάλες δυνάμεις θα μας δώσουν την Πόλη. Όχι επειδή μας αγαπούν αλλά γιατί θα οικονομήσει ο Θεός τα πράγματα έτσι, ώστε το συμφέρον τους θα είναι να την έχουμε εμείς. Θα λειτουργήσουν οι πνευματικοί νόμοι. Οι Τούρκοι έχουν να πληρώσουν πολλά, απ’ αυτά που έχουν κάνει. Αυτό το Έθνος θα καταστραφεί, διότι δεν προήλθε με την ευλογία του Θεού. Τα κόλλυβα τους τα’ χουν στο ζωνάρι τους (δηλαδή πλησίασε το τέλος τους). Ο άγιος Αρσένιος έλεγε πριν από την Ανταλλαγή: «Την Πατρίδα μας θα την χάσουμε, αλλά πάλι θα την βρούμε».
Ιερομ. Ισαάκ, Βίος Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου», 2004

Διήγηση 28ης Οκτωβρίου.
Ένας στρατιώτης θυμάται για την άγια μορφή και την θυσία του Στρατιωτικού Ιερέως Αρχιμανδρίτου Χρυσοστόμου Τσοκώνα:
«Κεράσοβο Πωγωνίου…1940. Στις 11 περνάνε αεροπλάνα (ιταλικά φυσικά) και βομβαρδίζουν σαν δαίμονες πάνω απ’ τα κεφάλια μας. Οι βόμβες λυσσάνε, μα πέφτουν πιο πέρα μες στη χαράδρα. Τη νύχτα, ενώ κοιμόμαστε σε μια μικρή εκκλησιά, ήρθαν μέσα κάτι στρατιώτες και στριμωχτήκανε κοντά μας. Έβρεχε ο Θεός, ο ύπνος ήρθε γρήγορα κι όλη νύχτα νιώθαμε ζεστασιά. Την αυγή που ξυπνάμε βλέπουμε να μπαίνει μέσα ένας νέος παπάς, μούσκεμα από την βροχή. Απορούμε και μαθαίνουμε κάτι το πρωτάκουστο. Ο παπάς είχε έρθει με τους άλλους στρατιώτες και βλέποντας τόσους σε ένα πολύ στενό χώρο, για να μην ενοχλήσει κανέναν, προτίμησε να μείνει ολονυχτίς έξω από το εκκλησάκι, χωρίς αντίσκηνο. Μόλις τον βλέπουμε σ’ αυτή την κατάσταση, σηκωνόμαστε όλοι ορθοί και σκύβουμε μπροστά του.
Εκείνος κάνει το σταυρό του, μάς καλημερίζει, ανάβει ένα κερί και προσεύχεται μπροστά στην εικόνα του Χριστού για την ειρήνη του κόσμου και την αγάπη ανάμεσα στους ανθρώπους. Τον νιώθουμε σαν Χριστό και τον βάνουμε για πάντα στα κατάβαθα της ψυχής μας. Μετά που βγήκαμε, τραβάει μερικό στρατιώτες για το χωριό Περιστέρι, χωρίς να φτάσει όμως ποτέ. Μια εχθρική βόμβα τον βρίσκει στο δρόμο και τον ρίχνει κάτω νεκρό. Ήταν ο πιο άγιος παπάς κι άνθρωπος που απάντησα στη στράτα της ζωής μου».
Από το βιβλίο «Η Εκκλησία στα χαρακώματα, μαρτυρίες πίστης και θάρρους»

Το 1940 το «ήρεμον θάρρος» ενός λαού, που γνώριζε να θυμάται, Το βεβαίωναν οι εχθροί και οι φίλοι. Εν ώρα καταιγισμού της βίας των ισχυρών-μεγάλων και μικρών- ουδέποτε λαός επέδειξε τόσο ήρεμο θάρρος, τέτοια αδαμάντινη απόφαση θυσίας, αντίδραση μέχρις εσχάτων, ακόμα και όταν αντιμετώπιζε τα βασανιστήρια των κρατητηρίων της οδού Μέρλιν, τη φρίκη της γενοκτονίας των Καλαβρύτων και των Διστόμων.

Τότε, 1940-45, σφαγή- πείνα-δίψα, ο εξευτελισμός των ευρωπαϊκών αξιών ενός άθεου πολιτισμού μπρος στα μάτια των σκελετωμένων παιδιών του λαού αυτού, που του στερούσε το δικαίωμα σε μία φέτα ψωμί, ένα σπυρί σιτάρι τους τόπου τους. Τα χεράκια που απλώνονταν προς τα ψιχία ζωής, έσπαζαν πάνω στα σιδερένια γόνατα των «υπερανθρώπων» του Νίτσε.

Σήμερα δεν αντιμισούμε, δεν εχθρευόμαστε στους απογόνους, αναγνωρίζουμε και τιμούμε τις εξαιρέσεις. Απλώς χρειάζεται σε μας, τον μικρό πανάρχαιο λαό ανάμεσα Ανατολής και Δύσης, να θυμάστε το παρελθόν μας για να βαδίζουμε ζωντανοί στο παρόν και στο μέλλον μας.

Σήμερα βέβαια, για μας αυτή η επέτειος, την επαύριον μιας μακράς περιόδου εθνικής αμνησίας, απαιτεί εθνικό σκληρό αυτοέλεγχο κα αναγνώριση του ότι «ημάρτομεν, ηνομήσαμεν, ηδικήσαμεν, ουδέ συνετηρήσαμεν…».

Η ορθόδοξη Εκκλησία μας, ντυμένη τον πορφυρό χιτώνα των αιμάτων των παλαιών, των νέων και των σημερινών μαρτύρων της, περιμένει την προσωπική επιστροφή μας. Αυτήν την Εκκλησία, που υπήρξε για μας εθνοσώτειρα και για τους φίλους και τους εχθρούς μας ευεργετική και φιλάνθρωπη, δεν είμαστε αποφασισμένοι να την προδώσουμε στις υποδείξεις των διαφόρων «State Department», ισοπεδώνοντάς την με τους ανθρώπινους θρησκευτικούς μύθους, που μας κατακλύζουν.

Έλληνες του σήμερα, μνημονεύετε ότι η πινακοθήκη των εθνικών αγώνων και αγωνιών μας βεβαιώνει ότι «έστι Δίκης οφθαλμός», «έστι Υπέρμαχος Στρατηγός», «έστι δυνατόν το εν ανθρώποις αδύνατον». Ο λόγος είναι αληθινός: «Θνητά τα παθήματα αθάνατον το έθνος».

Πηγή: Περιοδικό «Η Δράση μας» τ. 512, Πανηγυρικός του Σπ. Μαρινάτου σε επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940.

Την Τρίτη, 23 Ιουνίου, εκπρόσωπος της UNESCO Ashish Kothari, πραγματοποίησε επίσκεψη προκειμένου να επιθεωρήσει  τη μεγαλύτερη υπόγεια πόλη του κόσμου που ανακαλύφθηκε στην Κεντρική Ανατολία, στην  Καππαδοκία, γύρω από το φρούριο Νεβσεχίρ.

Ο εκπρόσωπος της UNESCO συζήτησε για τις συνεχιζόμενες εργασίες καθαρισμού του χώρου με αξιωματούχους του Δήμου Νεβσεχίρ και λάμβανε ταυτόχρονα πολλές φωτογραφίες των ιστορικών θησαυρών, καθώς περιόδευε στην υπόγεια πόλη.

Η Καππαδοκία είναι μια ιστορική περιοχή και δημοφιλής τουριστικός προορισμός στην Τουρκία, δεχόμενη περίπου 3 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως.

Η περιοχή είναι γνωστή για τους φυσικούς και βραχώδεις σχηματισμούς της, έχει ευρύχωρα σπήλαια, αρχαίες εκκλησίες λαξευμένες στους βράχους και υπόγειες πόλεις.

Η περιήγηση του Ashish Kothari κράτησε περίπου μία ώρα,  και κατά τη διάρκειά της, πληροφορήθηκε από τους εκπροσώπους του δήμου για τα μελλοντικά σχέδια στην περιοχή που βαθμολογείται ως 3^η προστατευόμενη αρχαιολογική ζώνη.

Η αρχαία υπόγεια πόλη

Οι επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι η νέα υπόγεια πόλη στην Καππαδοκία, που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, αποτελείται από ένα δίκτυο από σήραγγες που εκτείνονται σε μια απόσταση 7 χιλιομέτρων και εκεί δημιουργήθηκαν σπίτια, εκκλησίες και μυστικοί τάφοι.

Η υπόγεια πόλη δημιουργήθηκε πριν από 5.000 χρόνια και ανακαλύφθηκε όταν οικοδόμοι της περιοχής  με εκσκαφές έπεσαν, τυχαία,  επάνω σε ένα δίκτυο από στοές.

Ο υπόγειος οικισμός είναι χτισμένος σε διάφορα επίπεδα και περιλαμβάνει υπόγειους κατοικημένους χώρους, κουζίνες, κελάρια κρασιού, παρεκκλήσια και κλίμακες που οδηγούν στην επιφάνεια της γης.

Η υπόγεια αυτή πόλη μοιάζει με άλλη υπόγεια πόλη στο Ντερίνκουγιου, που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση που ανακαλύφθηκε το 1963.

Στο Ντερίνκουγιου ζούσαν μέχρι 20 χιλιάδες κάτοικοι στην υπόγεια πόλη που έχει 11 επίπεδα.

Στο Ντερίνκουγιου και στο Νεβσεχίρ οι υπόγειες πόλεις χτίστηκαν από τους κατοίκους τους για να προστατευθούν από τους εισβολείς.

Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα των επιστημόνων έδειξαν ότι οι υπόγειοι διάδρομοι  στο Νεβσεχίρ φθάνουν σε βάθος 113 μέτρων.

Εκατομμύρια χρόνια πριν,  η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην περιοχή της Καππαδοκίας, κάλυψε τα εδάφη με διάφορα στρώματα ηφαιστειακής τέφρας. Η διάβρωση δημιούργησε ένα ασυνήθιστο τοπίο που αποτελείται  από πετρώματα και θεαματικές κορυφές που ονομάζονται «καμινάδες της νεράϊδας».

Οι βράχοι που δημιουργήθηκαν από ‘ηφαιστειακή τέφρα’, είναι πολύ μαλακοί και εύπλαστοι και είναι ένα ιδανικό οικοδομικό υλικό.

Η ιδέα της οικοδόμησης των υπόγειων οικισμών προέρχεται από την προ-βυζαντινή εποχή καθώς οι  ειρηνικοί κάτοικοι προσπάθησαν να βρουν τρόπους  να προστατευθούν από τις επιδρομές των Περσών, των Αράβων και των Σελτζούκων Τούρκων.

 © mikres-ekdoseis- Γιῶργος  Ἐχέδωρος

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση μόνον με αναφορά  της ενεργής ηλεκτρονικής διεύθυνσης  του ιστολογίουπαραγωγής- http://www. mikres-ekdoseis.gr

Με αφορμή το βιβλίο του ΣτρατηγούΓεωργίου Τζουβαλά  : «ΥΨΩΜΑ 731»-Μία άγνωστη ηρωική στιγμή του Βορειοηπειρωτικού Έπους

Γνωστή σε όλους τους Νεοέλληνες είναι η (η σχετικά πρόσφατη) Πολεμική Εποποιία των ετών 1940-1941, όταν οι Έλληνες αντιστάθηκαν στην εισβολή των Ιταλών στην αρχή και των Γερμανών, στην συνέχεια, στα βουνά της Ηπείρου και της Μακεδονίας. Ενδιαφέρον ιστορικό και συνάμα διδακτικό για τις αρετές που φανέρωσαν οι παππούδες και οι πατέρες μας έχουν για όλους μας τα πολλά περιστατικά μαχών.

Αναφερόμαστε σε μεγάλες στιγμές ηρωισμού, όπως η Άμυνα στο Καλπάκι ή η Μάχη στο Ρούπελ, που όλοι λίγο-πολύ έχουμε ακούσει στο Σχολείο ή στα ΜΜΕ. Μία Επική σύγκρουση του Ελληνοϊταλικού Πολέμου υπήρξε και η Μάχη της άνοιξης του 1941 στο Ύψωμα 731, κατά της διάρκεια της Ιταλικής Εαρινής Επίθεσης .

Μία τεκμηριωμένη και πλήρη περιγραφή των Μαχών του Υψώματος 731 επιχειρεί ο Αντιστράτηγος ε.α. Γεώργιος Τζουβαλάς με το βιβλίο του «ΥΨΩΜΑ 731», που εξέδωσε το 2007 η Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας.

Στο 400 σελίδων βιβλίο αυτό παρουσιάζεται εκτενώς και με την καλύτερη δυνατή ανάλυση (ο συγγραφέας επιστρατεύει την μεγάλη του στρατιωτική-πολεμική πείρα και την επιστημονική του κατάρτιση) η μεγάλη σύγκρουση της Ανοίξεως του 1941 γύρω από το θρυλικό πλέον Ύψωμα 731.Πλήθος χαρτών βοηθά τον αναγνώστη, ακόμη και αυτόν που αγνοεί την πορεία των λοιπών μαχών του έπους του ’40, να σχηματίσει μία πλήρη εικόνα των πολεμικών ελληνοϊταλικών συγκρούσεων στο ύψωμα 731.

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΤΟ 731

Το Ύψωμα 731 βρίσκεται 20 χλμ βορείως της Κλεισούρας στην Βόρειο Ήπειρο και Ανατολικά της Τρεμπεσίνας .Όπως αναφέρει ο Γεώργιος Τζουβαλάς (σελίδες 29-31 του βιβλίου), « Αποτελεί εδαφικόν εφαλτήριον δια την εξακόντισιν επιθετικής ενεργείας από Νότου προς την περιοχήν Αυλώνος και κομβικόν σημείον ανασχέσεως δια τον επιχειρούντα επιθετικήν ενέργειαν από Βορρά προς Νότον εις τον κεντρικόν τομέα της Αλβανίας. Κείται μεταξύ δύο ορεινών συγκροτημάτων (Τρεμπεσίνας –Τομόρι ) των Αλβανικών Άλπεων, εκτεινομένων επί παραλλήλου προς τας κοιλάδας των ποταμών Αώου και Άψου γραμμής …Κλειδί της Άμυνας των Ελλήνων στην Ιταλική αντεπίθεση της Ανοίξεως του 1941 ήταν το ύψωμα 731 .

Η χωρητικότης του υψώματος δεν επιτρέπει ανάπτυξιν δυνάμεως μεγαλυτέρας του ενισχυμένου Τάγματος Πεζικού. Εκ της ισχύος και της αντοχής μιας χιλιάδος, ως έγγιστα, ανδρών εγκατεστημένων αμυντικώς επί του υψώματος, εκρίνετο η έκβασις της επιχειρηθείσης κατά Μάρτιον 1941 διασπάσεως της Ελληνικής αμυντικής τοποθεσίας, από την 11^ηνΙταλικήν Στρατιάν ».

Η τοποθεσία του Υψώματος 731 είχε υψίστη στρατηγική σημασία για την διατήρηση του Μετώπου. Οποιαδήποτε ρήξη του Μετώπου θα οδηγούσε σε συνολική κατάρρευση την Ελληνική πλευρά .Ήταν πράγματι μια θέση-κλειδί ,όπως λέγεται απλά : «Κλείδα της όλης τοποθεσίας αποτελεί το Ύψωμα 731…Ως ήτο φυσικόν, η εχθρική επίθεσις περιέλαβε και τα εκατέρωθεν του 731 Υψώματα, εις προσπάθειαν υπερκεράσεως αυτού, αλλ’ η παραμονή του υψώματος 731 εις χείρας ελληνικάς κατεδίκαζε πάσαν προσπάθειαν των επιτεθέντων ».

Ο συγγραφέας πριν προβεί σε ανάλυση των μαχών, αναλύει εκτεταμένα τα πολιτικά, διπλωματικά και στρατιωτικά γεγονότα που είχαν προηγηθεί της 28^ης Οκτωβρίου 1940. Όλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε για τις Ιταλικές προκλήσεις ,την επίθεση του Οκτωβρίου και το ηρωικό ΟΧΙ. Ο Ελληνικός Λαός βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του Μετώπου και έγραψε ένα νέο Έπος.

ΙΤΑΛΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ

Στις 9 Μαρτίου 1941 με την επίβλεψη του ιδίου του  Ιταλού ηγέτη Μπενίτο Μουσολίνι ξεκινά η κρίσιμη Ιταλική επίθεση για σπάσιμο της Ελληνικής Γραμμής .Οδηγός της περιγραφής των γεγονότων για τον συγγραφέα είναι ο Ταγματάρχης Δημήτριος Κασλάς, ο θρυλικός Διοικητής του ΙΙ/5^ου Τάγματος, το οποίο ημύνετο επί του Υψώματος 73  .Ο Κασλάς μετά τον Πόλεμο υπήρξε θύμα της εσωτερικής διαμάχης και πέθανε στην αφάνεια, δείγμα του μεγέθους της ελληνικής αντίληψης της υπερβολής.  Σπουδαίο ρόλο στην άμυνα έπαιξαν οι Τρικαλινοί στρατιώτες της Μονάδος που κράτησαν μέχρι τέλους τις Θέσεις τους.

Σημαντικός ο ρόλος του Στρατηγού-Μεράρχου Βασιλείου Βραχνού και Των Συνταγματαρχών Θεμ. Κετσέα, Παν. Μπαλή και Νικολάου Γεωργούλα, που ενέπνευσαν αγωνιστικότητα και αυταπάρνηση στις Ελληνικές δυνάμεις.

Οι Ιταλοί επιτίθενται συνεχώς παρόντος του Μουσολίνι, που ήρθε από την Ιταλία για την Επιχείρηση αυτή (Εαρινή την ονομάσαμε εμείς,Primavera οι Ιταλοί ). Οι συγκρούσεις ξεπερνούν την έννοια της θυσίας. Μέσα στο βιβλίο του Τζουβαλά περιγράφεται μια συνεχής «ανθρωποθυσία από επιτιθεμένους και αμυνομένους ».

ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΑΥΤΟΘΥΣΙΑΣ

Χαρακτηριστικό του πνεύματος της μάχης και της αυτοθυσίας του Έλληνος Στρατιώτου στις μάχες αυτές είναι η Ημερησία Διαταγή του Αρχιστρατήγου Αλεξάνδρου Παπάγου με ημερομηνία 15 Μαρτίου 1941 :

«Η επταήμερος προσπάθεια που καταβάλλει εναντίον σας ο εχθρός, δεν σας εκλόνισε, σας έδωσε μίαν νέαν αφορμήν ν’ αποδείξητε δια πολλοστήν φοράν τας πολεμικάς λαμπράς αρετάς σας και προ παντός την πίστιν σας επί το δίκαιον του αγώνος σας.

Η τετράμηνος και πλέον εκστρατεία, την οποίαν νικηφόρως διεξάγετε, σας εκάλυψε με δάφνας δόξης αφθάστου. Η προσπάθεια του εχθρού συντρίβεται, η θέλησις σας παραμένει άκαμπτος και η πεποίθησις σας επί την νίκην αμείωτος. Ολόκληρος ο στρατός μας τον οποίον Σεις του κεντρικού μετώπου τόσον λαμπρά αντιπροσωπεύετε και εις την ιστορίαν του οποίου προσεθέσατε νέας ενδόξους σελίδας, σας παρακολουθεί και σας θαυμάζει.

Σας απευθύνω τα πλέον θερμά συγχαρητήρια.

Ζήτω ο Ελληνικός Στρατός.

Αρχιστράτηγος  Α. ΠΑΠΑΓΟΣ»

Εδώ διακρίνεται η αξία της ψυχής του Έλληνος Στρατιώτου. Εναντίον του 731 και των διπλανών θέσεων επιτίθενται συνεχώς αλλά αποτυχημένα οι Ιταλοί από τις 9 Μαρτίου ως τις 14 Απριλίου 1941. Τότε οι Ελληνικές Δυνάμεις συμπτύχθηκαν λόγω της Γερμανικής εισβολής (οι Γερμανοί είχαν επιτεθεί στις 6 Απριλίου, ενώ οι Ιταλοί συνεχώς ηττώντο ).Τελικά σε αυτές τις συγκρούσεις υπήρχαν 47 νεκροί και 144 τραυματίες Έλληνες Αξιωματικοί και 1196 νεκροί και 3872 τραυματίες Έλληνες Οπλίτες, ενώ οι ιταλικές απώλειες ήσαν πολλαπλάσιες.

Στο βιβλίο ο Γ. Τζουβαλάς (που έχει υπηρετήσει στον Ελληνικό Στρατό κατά τις επιχειρήσεις της Κορέας )παραθέτει τα ονόματα των πεσόντων Αξιωματικών, ενώ γίνεται εκτενής αναφορά στους πρωταγωνιστές των μαχών και παρατίθενται άλλες βιβλιογραφικές μαρτυρίες για τις ηρωικές στιγμές στο 731.

ΟΙ ΜΝΗΜΕΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ

Σήμερα στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου στην Πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα υπάρχουν χαραγμένα δύο ονόματα , το 731 και το Μπούμπεσι , για να θυμίζουν το έπος των ημερών εκείνων. Στο σημείο των μαχών στον χώρο της Βορείου Ηπείρου υπάρχει ένα λιτό και απέριττο μνημείο που συγκεντρώνει κάθε χρόνο προσκυνητές από την Ελλάδα (και πολλοί συγγενείς των τότε πολεμιστών), ενώ έχουν γίνει πολλές προσπάθειες (παρά την κατά καιρούς εχθρότητα των Αλβανικών Αρχών ) για να περισυλλεγούν τα οστά των Ηρώων που βρίσκονται σε πλαγιές και πεδιάδες της περιοχής.

Ένα τέτοιο βιβλίο που αναδεικνύει τον άγνωστο Ελληνικό ηρωισμό των ημερών εκείνων είναι πάντα χρήσιμο και προσθέτει πολλά στην περιγραφή της Εποποιίας του 1940 στα βουνά της Βορείου Ηπείρου. Γι’ αυτό και αξίζουν συγχαρητήρια και στον συγγραφέα, τον Αντιστράτηγο ε. α. Γεώργιο Τζουβαλά και στην Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας που προέβη στην πολύτιμη αυτή έκδοση .

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας

http://anastasiosk.blogspot.gr

Tα Χριστούγεννα του 1941 ήταν από τα πιο τραγικά στη σύγχρονη ελληνική Ιστορία.

Μια χώρα κατακτημένη. Κάτω από την μπότα της τριπλής κατοχής, γερμανικής, ιταλικής, βουλγαρικής.

Κι ένας λαός, νικητής μόλις πριν από ένα χρόνο εκεί στα βουνά της Αλβανίας, τώρα ταπεινωμένος και πεινασμένος.

Άνδρες, γυναίκες και παιδιά, κυρίως παιδιά, άφηναν την τελευταία τους πνοή στα πεζοδρόμια της πρωτεύουσας μπροστά στα μάτια των ανήμπορων περαστικών που δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα γιατί κι αυτοί πεινούσαν…

Οι πρώτες ελλείψεις και τα σημάδια της πείνας εμφανίστηκαν αμέσως μετά τη γερμανική εισβολή. Το φθινόπωρο οι περισσότεροι Αθηναίοι και οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων βλέπουν τους μισθούς και τις συντάξεις να εκμηδενίζονται. Οι αρχές Κατοχής απορροφούν μεγάλο μέρος της παραγωγής για τις ανάγκες των στρατευμάτων τους. Χρήματα, τρόφιμα, πρώτες ύλες λεηλατούνται. Ακόμη πολλοί εύποροι αγρότες κρύβουν τη σοδειά τους.

Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και ο κλοιός που έχουν σχηματίσει γύρω από όλη την κατεχόμενη Ευρώπη και την Ελλάδα οι βρετανικές δυνάμεις αποκλείοντας τη μεταφορά κάθε εμπορεύματος. Στις αρχές Νοεμβρίου στην Αθήνα, στις άλλες μεγάλες πόλεις και τα νησιά εμφανίζονται τα πρώτα αποκρουστικά σημάδια της πείνας.

Και το Δεκέμβριο αρχίζει η μεγάλη τραγωδία, αφού μαζί με την πείνα θερίζει και το πρωτοφανές κύμα ψύχους σε μια πρωτεύουσα που δεν έχει τρόπο για να ζεστάνει τους κατοίκους της.

Εκείνο τον τραγικό χειμώνα του 1941-1942 η Ελλάδα πλήρωσε ακριβά τη ναζιστική κατοχή με χιλιάδες νεκρούς και με μεγάλα θύματα τα μικρά ελληνόπουλα.

«Δεν φαίνεται πουθενά ελπίδα»
 
23 Νοεμβρίου 1941: Βλέπομε τα πρώτα οιδήματα πείνης. Ακόμα και τα χόρτα γίνονται δυσεύρετα. Παύουν οι κρατικές διανομές των λίγων τροφίμων με το δελτίο. Ο λαός έχει πέσει σε μαύρη απελπισία. Δεν φαίνεται πουθενά ελπίδα. Μοιρολατρικά περιμένει το χειρότερο.
 
23 Δεκεμβρίου: Διακόπτεται και η τροχιοδρομική συγκοινωνία.

27 Δεκεμβρίου: Η θερμοκρασία έχει πέσει κάτω από το μηδέν. Παγωμένα τα νερά. Εξαφανίζεται από την αγορά κάθε καύσιμη ύλη. Κι αν βρεις κάτι, δεν έχεις τα μέσα να το μαγειρέψεις.

Λένε ότι οι θάνατοι από πείνα στην Αθήνα περνούν τους χίλιους την ημέρα.

Το ηθικό του λαού πέφτει συνεχώς.

Παρηγοριά σε τούτη τη θλίψη δίνουν άλλες παράλληλες σημειώσεις στο ημερολόγιο, στην ίδια χρονολογία: 
 
«Σήμερα το βράδυ, ήλθε στη γραμματεία της Λογίας(της ιεραποστολικής προσπάθειας του Συλλόγου Απόστολος Παύλος) πολύ ανήσυχη μια επισκέπτρια. Τα τρία παιδάκια ενός γνωστού μας δημοσίου υπαλλήλου έχουν προσβληθεί από αβιταμίνωση και κινδυνεύουν.

Στο ταμείο και την αποθήκη δεν υπάρχει τίποτα.

Ο εκπρόσωπος της επιτροπής τής είπε τότε με μια αβέβαιη ελπίδα: Ξαναπεράστε αύριο, να ιδούμε τι μπορεί να γίνει.

Την άλλη μέρα πρωί πρωί μπαίνει στο γραφείο ένας συνταξιούχος ηλικιωμένος στρατηγός.
Άλλοτε ευτραφής, κολυμπάει στο κοστούμι του, που κρέμεται απάνω του σαν άδειo σακί.
Ο επισκέπτης ακουμπάει πάνω στο γραφείο δύο σακουλάκια με χωριάτικο τραχανά και χυλοπίτες. Ήταν η «μερίδα της αγάπης» που ξεχώρισε από ένα δώρο που του έστειλε συμπατριώτης και παλιός στρατιώτης του.

Όταν ξαναήλθε, η επισκέπτρια πήρε χαρούμενη τα σακουλάκια που την περίμεναν για τα τρία παιδιά. Δεν υπήρχε καλύτερο και σπανιότερο φάρμακο για την περίπτωσή τους».

Από το κατοχικό ημερολόγιο Δ.Σ. Σταμάτης, «Χρονικό 1940-1950»
(στις «Μαρτυρίες 41-44. Η Αθήνα της Κατοχής» τόμος Α).

Διαβάστε την εκπληκτική και άγνωστη ιστορία των νέων Θερμοπυλών. Με 100.000 βλήματα σε ένα τόσο μικρό ύψωμα λογικά δεν έπρεπε να ζήσει κανένας οργανισμός… Κι΄ όμως οι Έλληνες μαχητές οπλίστηκαν με υπερφυσική δύναμη και νίκησαν…
28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940: Ηχηρό «ΟΧΙ» βροντοφώναξε ο ελληνικός λαός δια μέσω του στόματος του τότε δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά στη φασιστική Ιταλία. Τότε λοιπόν, με το χαμόγελο στα χείλη, οι μεραρχίες της μικρής μας Ελλάδας αντιτάχθηκαν απέναντι στις μεραρχίες μιας μεγάλης αυτοκρατορίας με άφθαστο ηρωισμό και μαχητικότητα. Ψυχή εναντίον πυρός και σιδήρου. Μια άνιση αριθμητική μάχη. Οι ελπίδες λίγες για τους λίγους και πολλές για τους πολλούς. Η ψυχή όμως των Ελλήνων μαχητών μίλησε και το ηθικό εκτοξεύτηκε μετά τις πρώτες νίκες. Το θαύμα είχε γίνει. Η Ιταλική αεροπορία, που στην ουσία είχε και την εναέρια υπεροχή, τα άρματα τελευταίας για την εποχή τεχνολογίας, τα πολλαπλάσια σε όγκο πυρός βλήματα και σφαίρες, οι μυριάδες των μυριάδων στρατιώτες δεν κατάφεραν να κάμψουν την ελληνική ομοψυχία. Μα και η Ελληνική πλευρά, παρόλο που οργανώθηκε στρατηγικός άρτια και εκμεταλλεύθηκε κάθε σπιθαμή του εδάφους, αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα μέσων, πυρός, εφοδιασμού και φυσικά έναν αντίπαλο εξοπλισμένο στο έπακρο και αριθμητικά ανώτερο.
Ακολούθησαν επικές μάχες. Αργυρόκαστρο, Κορυτσά, Χειμάρα και πολλές ακόμα περιοχές περιήλθαν στην κατοχή των Ελληνικών δυνάμεων. Ο Μουσολίνι, ο ενορχηστρωτής αυτής της επιθέσεως εναντίον της μικρής μας Ελλάδας, ευχόταν να μην είχε ξεκινήσει ποτέ αυτόν τον πόλεμο. Οι μεραρχίες του διαλύονταν μπροστά στις χαλύβδινες γραμμές του αντιπάλου. Οι στρατηγοί του, ανίκανοι να συμμαζέψουν τα ασυμμάζευτα. Είχε διασυρθεί σε εξευτελιστικό βαθμό παγκοσμίως και, στην ουσία, χάρισε δόξα στο αντίπαλο στρατόπεδο, στους λιγοστούς Έλληνες. Όλη η Ευρώπη και όλος ο κόσμος επευφημούσε τον ηρωισμό των Ελλήνων μαχητών, που αποδείκνυαν ότι είναι άξιοι συνεχιστές των προγόνων τους.
Βαρύ λοιπόν το πλήγμα για τους Ιταλούς. Βαρύς όμως ήταν και ο φόρος ζωής και αίματος των Ελλήνων. Οι πορείες συνεχείς. Το βάθος κατά το οποίο είχαν προχωρήσει οι Έλληνες εντός του αλβανικού εδάφους κυμαινόταν από 30 έως και 80 χιλιόμετρα, αναλόγως της τοποθεσίας. Οι θερμοκρασίες πολικές. Περίπου για τέσσερις μήνες μάχονταν κάτω από αντίξοες συνθήκες και ο υδράργυρος είχε σταματήσει στους μείον 20. Το χιόνι ξεπερνούσε τα δύο μέτρα. Οι νεκροί από τις παγοπληξίες ήταν περισσότεροι από τους νεκρούς της μάχης. Στρατιώτες κείτονταν νεκροί από το ψύχος στη σκοπιά, στα ορύγματα και οι πιο “τυχεροί” έφευγαν για κόσμο μακρινό μέσα στον ύπνο τους χωρίς να ξαναδούν ποτέ μάνα, αδέρφια, γυναίκα, παιδιά και φίλους. Και ο φασίστας επέμενε. Πίστευε. Ήλπιζε ότι θα έχει έστω και μία μάχη νικηφόρα σε βάρος αυτών που έριξαν το γόητρό του, αυτών των αθανάτων.
Μέσα λοιπόν στην απόγνωση που συγκλόνισε την Ανώτατη Πολιτική και Στρατιωτική Ηγεσία της Ιταλίας, ο Μουσολίνι κηρύσσει μια δεύτερη, μια μεγαλύτερη επίθεση εναντίων των Ελλήνων, που έμεινε στην ιστορία ως η «Μεγάλη Εαρινή Επίθεση των Ιταλών». Αποφασίζοντας να διευθύνει προσωπικός την όλη ενέργεια συγκέντρωσε στην περιοχή της επιχείρησης ότι διαθέσιμο είχε, στρατολογώντας ακόμα και υπουργούς του, εμμένοντας στην απόφαση να θυσιάσει ακόμα περισσότερους συμπατριώτες στρατιώτες του και να συνεχίσει αυτόν τον φρενήρη πόλεμο.
Οι Έλληνες δε βρέθηκαν απροετοίμαστοι. Το περιμένουν. Ξέρουν τις ενέργειες του αντιπάλου. Τι ψυχή! Να περιμένεις το θάνατο ενώ ξέρεις ότι έρχεται, ενώ ξέρεις ότι αν φύγεις θα σωθείς. Οι νικηφόρες επιθετικές ενέργειες των Ελλήνων σταματούν. Οργανώνονται αμυντικά. 9 Μαρτίου 1941. Η μάχη ξεκινά. 17 ημέρες κόλασης. Είναι χειρότερο απ’ ότι περίμεναν. Το κύριο βάρος ρίχνεται στο ύψωμα 731. Εκεί οι σύγχρονοι ΄300΄ προσπαθούν πάση θυσία, ξεπερνώντας πολλές φορές τον εαυτό τους και τα όριά τους, να κρατήσουν το περιμάχητο ύψωμα. Αν δεν το καταφέρουν, διασπάται το μέτωπο και καταρρέει όλη η αμυντική γραμμή με ολέθριες συνέπειες.
Πιο συγκεκριμένα, ο Μουσολίνι μέσα στον πανικό του, επιστρατεύει τους πάντες, ακόμα και γόνους εξεχουσών οικογενειών για να πετύχει έστω και μία νίκη προτού επέμβουν οι σιδερόφρακτες στρατιές του Χίτλερ. Και ναι! Σπάει κάθε ρεκόρ! Καταφέρνει να συγκροτήσει 25 Μεραρχίες, 140.000 περίπου άντρες και τις βάζει να αναμετρηθούν εναντίον μόνο μίας κι εκείνης μειωμένης συνθέσεως, αφού αριθμούσε μόνο περί τους 3.000!!! Τα νούμερα του βγαίνουν! Είναι σίγουρος πως θα παρελάσει έφιππος στην πρωτεύουσα της Ελλάδος, στην Αθήνα, καβάλα σε ένα άσπρο άλογο! Μάλιστα αποφασίζει να διευθύνει ο ίδιος προσωπικά την επιχείρηση με κωδικό όνομα «PRIMAVERRA”, δηλαδή «Άνοιξη». Γιατί αυτό πίστευε! Ότι θα ξημερώσει η δική του άνοιξη μετά από αυτήν την ορμητική και θυελλώδη επίθεση την οποία σχεδίαζε.
Η Ελληνική πλευρά δεν πανικοβάλλεται: αν και οι ενισχύσεις ήταν περιορισμένες, το ηθικό ήταν σε αρκετά υψηλό επίπεδο για να λιγοψυχήσουν. Δε το βάζουν κάτω και ξεκινούν πρόχειρες αμυντικές οχυρώσεις: συρματοπλέγματα, λαγούμια και ορύγματα μάχης κατά κύριο λόγο. Πολλές φορές, λόγω έλλειψης σκαπανικών, σκάβανε ολόκληρα ορύγματα με τα χέρια, ακόμα και με κουτάλια! Τέτοια θέληση είχαν να υπερασπίσουν το πάτριο έδαφος οι Έλληνες στρατιώτες.
Ο Μουσολίνι δίνει το σύνθημα. Ρίχνει το κύριο βάρος των δυνάμεών του στο πιο ευάλωτο, από εδαφικής απόψεως, σημείο, ένα απλό χωματοβούνι με υψομετρικό 731 στους πρόποδες του όρους Τρεμπεσίνα. Δεν υπολογίζει όμως ότι εκεί απέναντι βρίσκεται το ηρωικό ΙΙ/5 Τάγμα του Βολιώτη Διοικητή Δημήτριου Κασλά, ο οποίος έδωσε σαφής εντολές στους στρατιώτες του: «Έστω κι ένας να μείνει εδώ πάνω, το ύψωμα θα αντιστέκεται!» Αγνοώντας λοιπόν όλα αυτά, ο Ιταλός Φασίστας ανεβαίνει στο απέναντι ύψωμα το Κόμαριτ για να παρακολουθήσει, όπως ο ίδιος είπε, τον περίπατο των ανδρών του.
Να σημειώσουμε πως το Κόμαριτ βρισκόταν σε απόσταση βολής από το Ελληνικό Πυροβολικό! Τόση λύσσα είχε να δει τις Ελληνικές δυνάμεις να συνθλίβονται, ώστε η ιστορία τον κατέγραψε ως τον μοναδικό ηγέτη στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που είδε από τόση κοντινή απόσταση πολεμική σύγκρουση. Ως άλλος Ξέρξης λοιπόν, έκατσε να δει αυτό που δεν πραγματοποιήθηκε ολόκληρο το χειμώνα του 1940, τη σύνθλιψη των Ελληνικών δυνάμεων.
9 Μαρτίου 1941, Κυριακή της Ορθοδοξίας, Μνήμη των Αγίων Σαράντα, ώρα 06:00 το πρωί. Η τιτανομαχία ξεκινά. Δαυίδ εναντίον Γολιάθ! Ψυχή εναντίον μετάλλου! 300 πυροβόλα στρέφουν τις κάννες τους στο ύψωμα 731, το οποίο σφυροκοπείται ακατάπαυστα με βλήματα πυροβολικού ποικίλου διαμετρήματος. Έπεσαν σύνολο 100.000 βλήματα μέσα σε δύο ώρες! Σε μισή ώρα δεν είχε μείνει δέντρο όρθιο στην κορυφή, σε μιάμιση ώρα τα πάντα ανασκάφτηκαν και σε δύο ώρες το ύψωμα είχε ρημαχτεί ολοσχερώς! «Και οι πέτρες γίναν άχνη!» Φώναξε ενθουσιάσμένος ο Μουσολίνι που έβλεπε με τα κυάλια του από απέναντι! Τι να δει δηλαδή; Παντού αιωρούνταν σκόνη και καπνός! Και δίνει το πράσινο φως για την επίθεση των πεζοπόρων τμημάτων.
Το Ελληνικό Πυροβολικό προσπάθησε από την πλευρά του με πυρά ανάσχεσης να ανακόψει την προέλαση των τμημάτων αυτών και προξένησε σημαντικές απώλειες. Δεν επαρκούσαν όμως για να ανακόψουν την εχθρική επίθεση, οπότε και οι Ιταλοί ξεπερνούν το φραγμό των πυρών αυτών και αρχίζουν την ανάβαση στο ύψωμα. Προχωρώντας, και σε απόσταση 50 μέτρων από την κορυφή, αντιλήφθηκαν ότι δεν επέζησε κανείς από το σφοδρό βομβαρδισμό του υψώματος και περιχαρής ανακοινώνουν μέσω ασυρμάτου την πρώτη τους νίκη, την κατάληψη του υψώματος 731. Ένα χαμόγελο διαγράφεται στο πρόσωπο του Μουσολίνι, ο οποίος δέχεται με χειραψίες τα συγχαρητήρια των στρατηγών του. Η ήττα των Ελλήνων φάνταζε κοντινή.
Όμως τότε έγινε ένα θαύμα. Μέσα από τα χώματα, τις πέτρες, τα κομματιασμένα συρματοπλέγματα και τους ξεκοιλιασμένους γαιόσακους, φάνηκαν να ξεπετάγονται άνθρωποι! Ή μήπως δεν ήταν άνθρωποι αλλά μετενσαρκώσεις αρχαίων πολεμιστών; Όχι! Ήταν οι λιγοστοί Έλληνες του Κασλά, οι ηρωικοί υπερασπιστές του υψώματος, που ήθελαν να μετατρέψουν την επιχείρηση της Άνοιξης του Μουσολίνι σε πραγματικό εφιάλτη! Μαυρισμένοι από τους καπνούς των εκρήξεων με τα χώματα να πέφτουν από πάνω τους, οι Έλληνες ανασηκώθηκαν, έσφιξαν στο μάγουλο το όπλο, σημάδεψαν, και άρχισαν να ρίχνουν στο ψαχνό. Οι Ιταλοί αιφνιδιάζονται και καθηλώνονται. Βλέπουν κι άλλους να ξεπετάγονται σα μανιτάρια από το έδαφος και με την ιαχή «Αέρα» να ορμούν καταπάνω τους! Το μπόι τους έφτανε ίσα με τον ουρανό! Κι εκεί που προχωρούσαν σίγουροι και περήφανοι, τώρα υποχωρούν άτακτα καταδιωκόμενοι από τους εξαγριωμένους Έλληνες.
Ο Μουσολίνι απογοητευμένος πετά τα κιάλια του κάτω! Ρωτά ξανά και ξανά με ποιους τα βάλανε. Μήπως με αρχαίους Θεούς, ή μήπως με φαντάσματα; Ή ακόμα χειρότερα με δαίμονες που ξεπετάγονται από τη γη;
Και το ύψωμα σφυροκοπείται από το Ιταλικό Πυροβολικό και πάλι και πάλι και πάλι, με αμείωτη ένταση. Όλμοι, πυροβόλα κάθε διαμετρήματος, ακόμα και η αεροπορία πήρε μέρος στις απεγνωσμένες προσπάθειες για την εκπόρθηση του υψώματος. Μάταια όμως! Τα Συντάγματα και οι Ιταλικές μονάδες διαλύονται η μία μετά την άλλη με τα πτώματα να μαζεύονται και να πληθαίνουν μπροστά από το ύψωμα. Οι Έλληνες στρατιώτες όμως, μπορεί να λιγοστεύουν μέρα με τη μέρα, αλλά παραμένουν αμετακίνητοι στις θέσεις τους. Η νύχτα τους έβρισκε όλους εξαντλημένους, αλλά δε ζητούν, παρά μόνο χειροβομβίδες και σκαπανικά εργαλεία. Και η εικόνα της φυγής των Ιταλών θα επαναλαμβανόταν με συστηματική ακρίβεια για περισσότερο από δύο εβδομάδες.
11 Μαρτίου 1941: Οι Ιταλοί αλλάζουν τακτική και εκμεταλλευόμενοι την πυκνή ομίχλη που επικρατούσε εκείνο το πρωινό, και χωρίς προπαρασκευή Πυροβολικού, περνούν απαρατήρητοι από τα πλάγια του υψώματος, μέσα από μια χαράδρα, ώστε να βγουν στην πλάτη των Ελληνικών γραμμών και να τους περικυκλώσουν. Στέκονται όμως πάρα πολύ άτυχοι. Πρώτον, διότι από τυχαίο γεγονός γίνανε αντιληπτοί από το ΙΙΙ/19 Τάγμα Σερρών με Διοικητή το Λοχαγό Κουτρίδη, το οποίο ερχόταν να αντικαταστήσει το εξαντλημένο από τον αγώνα ΙΙ/5 Τάγμα των Θεσσαλών και δεύτερον διότι η ομίχλη, κατά τη διέλευσή τους μέσα από τη χαράδρα διαλύθηκε. Τότε, Θεσσαλοί και Μακεδόνες περικύκλωσαν τη μονάδα των Μελανοχιτώνων, των πιο φανατικών Ιταλών στρατιωτών. Το πυρ γενικεύτηκε και ακολούθησε πραγματική σφαγή: 250 νεκροί Ιταλοί, 501 αιχμάλωτοι! Το φάσμα μιας νέας ταπεινωτικής ήττας για τους Ιταλούς γινόταν πραγματικότητα.
14 Μαρτίου 1941: Ημέρα κομβικού σημείου. Οι Ιταλοί μετά από μέρες, καταφέρνουν να ανέλθουν στο ύψωμα 731 και όλα πλέον κρέμονται από μία κλωστή. Η ελληνική ανδρεία όμως, σαν βρόντος από κάπου ψηλά αντιλαλεί και μια κραυγή ακούγεται, που πάντοτε σημαίνει πολλά και κάνει τους εχθρούς να κοντοστέκονται: «Αέραααα»! Ο Λοχαγός Κουτρίδης επικεφαλής μια μικρής ομάδας επιχειρεί την ανακατάληψη του υψώματος. Όλοι παίρνουν θάρρος και τον ακολουθούν. Πλέον, πάνω στο αιματοβαμμένο ύψωμα, Έλληνες και Ιταλοί, δεν πολεμούν συμβατικά. Παλεύουν, με γροθιές, με ξιφολόγχες, με πέτρες, μπερδεμένοι αναμεταξύ τους, σκληροί, αλύγιστοι, φονικοί. Δεν ήταν άνθρωποι, αλλά φρενιασμένα θηρία. Οι Ιταλοί ανησυχούν. Τα πράγματα θα πάνε ξανά στραβά γι’ αυτούς. Πράγματι, η κατοχή του υψώματος από μέρους τους αποδείχτηκε πρόσκαιρη, ενώ οι Μεραρχίες Κάλιαρι, Πούλιε και Μπάρι εξολοθρεύτηκαν στην κυριολεξία! Περίπου 12.000 Ιταλοί αξιωματικοί και οπλίτες κείτονταν νεκροί μπροστά από το 731, και αυτό κάθε άλλο παρά απαρατήρητο μπορούσε να περάσει. Άγγιζε τα όρια της παραφροσύνης, ενώ η δυσωδία άρχιζε να γίνεται ιδιαίτερα ενοχλητική για τους Έλληνες στρατιώτες.
19 Μαρτίου 1941: Από την αυγή το εχθρικό πυροβολικό και οι όλμοι εντείνουν τα πυρά τους και ο ρυθμός που ακολουθούν είναι καταιγιστικός. Προμηνύεται αποφασιστική μάχη. Το πυροβολικό σταματά, όμως ένας βόμβος ακούγεται! Άρματα! Ο Μουσολίνι παίζει και το τελευταίο του χαρτί. Τα ερπυστριοφόρα, αφού πέρασαν από τη χαράδρα με τα 12.000 πτώματα, κονιορτοποιώντας ότι υπήρχε μπροστά τους, άρχισαν να ανεβαίνουν ανενόχλητα το ύψωμα, μιας και από Ελληνικής πλευράς απουσίαζαν τα αντιαρματικά όπλα. Τα άρματα δεν ήταν μόνα τους! Τα συνόδευαν 200 άντρες «Αρντίτι». Ο όρος σημαίνει «Παθιασμένοι πολεμιστές».
Οι Έλληνες πολεμιστές όμως αποδεικνύονται πιο παθιασμένοι. Ξεκινούν ένα είδους πετροπόλεμο με χειροβομβίδες και μολότοφ εναντίον των αρμάτων, ενώ ορμούν εναντίον των «Αρντίτι» με τις λόγχες πάνω στα όπλα. Οι γενναίοι του Μουσολίνι καταβάλλουν απεγνωσμένη προσπάθεια για να πείσουν τους αντιπάλους τους ότι δεν πτοούνται. Αγωνίζονται να επιδείξουν περιφρόνηση ακόμα και γι’ αυτή τη ξιφολόγχη, όμως πάνω στον πανικό και στην ένταση τα πράγματα γίνονται χειρότερα γι’ αυτούς, όταν επεμβαίνουν τα άρματα μάχης που τους συνοδεύουν. Τα θεριστικά πυρά τους δεν ξεχωρίζουν Έλληνες από Ιταλούς και η κατάσταση ξεφεύγει από κάθε έλεγχο.
Και πάλι όμως ο Λοχαγός Κουτρίδης έρχεται να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά. Μαζί με τον Έφεδρο Ανθυπολοχαγό Ρούντο στήνουν ένα βαρύ πολυβόλο με διατρητικές σφαίρες και βάλλουν εναντίον των αρμάτων. Και η μάχη γίνεται ακόμα σκληρότερη, αφού τραυματίες και ακρωτηριασμένοι ακόμα, σέρνονται στο έδαφος για να αποτελειώσουν αντίπαλους τραυματίες. Μια τελευταία πλευρική αντέφοδος των Ελλήνων δίνει το σύνθημα για την αρχή του τέλους αυτής της φοβερής σφαγής. Τα άρματα αποχωρώντας καταστρέφονται, άλλα από το Ελληνικό Πυροβολικό και άλλα γλιστρώντας και κατρακυλώντας στις πλαγιές του 731.
22 Μαρτίου 1941. Όλα μοιάζουν να τελειώνουν. Ο Μουσολίνι αποχωρεί ντροπιασμένος και αηδιασμένος, ενώ Ιταλοί κήρυκες παρουσιάζονται μπροστά από τις Ελληνικές γραμμές ζητώντας ανακωχή, για να μαζέψουν τα πτώματα τα οποία ανήλθαν στον εξωφρενικό αριθμό των 14.000! Ο Υπολοχαγός Λαυρεντίδης μεταβαίνει στο Ιταλικό στρατόπεδο, θέτοντας αυτός δικούς του όρους φυσικά, για την κατάπαυση του πυρός, οι οποίοι δε γίνονται δεκτοί από την Ιταλική πλευρά. Αποχωρώντας όμως, οι Ιταλοί δεν του έδεσαν τα μάτια ως όφειλαν. Έτσι είχε την ευκαιρία να σημειώσει σημαντικές θέσεις (καταυλισμούς, αποθήκες), για τις οποίες ενημέρωσε το Ελληνικό Πυροβολικό, το οποίο στη συνέχεια έκανε τη δέουσα χρήση αυτών των σημαντικών πληροφοριών. Και οι εχθροπραξίες συνεχίζονται.
Νύχτα 23 προς 24 Μαρτίου 1941: Τελευταία απόπειρα κατάληψης του υψώματος με διπλή επίθεση στις 01:30 και στις 03:00 τα χαράματα. Λόγω του μικρού αριθμού των αντρών και των λίγων πυρομαχικών που διέθεταν, η επίθεση αποκρούστηκε με μπουκάλια μολότωφ, τα οποία οι Έλληνες στρατιώτες τα έσκαγαν κυριολεκτικά πάνω στα πρόσωπα των Ιταλών στρατιωτών. Οι εξαγριωμένοι Έλληνες δε σταμάτησαν εκεί, αφού με τόσες ημέρες μάχης, η υπομονή τους είχε εξαντληθεί. Τους καταδίωξαν, πέρασαν τη χαράδρα με τους χιλιάδες νεκρούς κι έφτασαν – ω! του θάρρους τους – μπροστά από τις ιταλικές γραμμές! Επικράτησε πανικός στο ιταλικό στρατόπεδο, αφού μόνο αυτό δεν περίμεναν να δουν: μια χούφτα Έλληνες να τραγουδούν σαν τρελοί μπροστά από τις ιταλικές γραμμές ειρωνικά και χλευαστικά το «Κορόιδο Μουσολίνι»! Φύγανε μετά από ώρα, στα πρώτα κροταλίσματα των Ιταλικών πολυβόλων.
26 Μαρτίου 1941: Η σωτήρια ημέρα ήρθε! Η Γιουγκοσλαβία από φιλοαξονική, εξαιτίας ενός πραξικοπήματος, εν μία νυκτί, προσφεύγει στο συμμαχικό στρατόπεδο. Εκτεθειμένοι λοιπόν οι Ιταλοί από τα ανατολικά, σταματούν τις επιθέσεις σε όλο το μέτωπο, οπότε και οι υπερασπιστές του 731 αποδεικνύονται αληθινοί νικητές και παίρνουν, μετά από μέρες, βαθιές ανάσες. Από περίπου 300 επέμειναν μόνο 70!
Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η μάχη του υψώματος 731 έκρινε τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Αν οι Ιταλοί έσπαγαν τις Ελληνικές γραμμές, τότε ο Χίτλερ δε θα επέμβαινε στην Ελλάδα. Αντιθέτως όμως επενέβηκε και οι επιπτώσεις ήταν ιδιαιτέρως σοβαρές. Πιο συγκεκριμένα, καθυστέρησε να επέμβει αργότερα στη Ρωσία, με αποτέλεσμα να τον πιάσει ο ρωσικός χειμώνας και να καθηλωθούν οι στρατιές του στα χιόνια και στις πολικές θερμοκρασίες.
Στο ύψωμα 731 δεν υπάρχουν πια βελανιδιές, αλλά το αίμα έχει ποτίσει βαθιά τη γη. Σε 17 ημέρες οι Ιταλοί εξαπέλυσαν περίπου 26 επιθέσεις. Τα πτώματά τους είχαν χρησιμεύσει για προπύργιο του ρημαγμένου λόφου. Πλέον ο τίτλος «731» είναι πλασματικός, αφού το ύψωμα έχει «κοντύνει» από τους αδιάκοπους βομβαρδισμούς και σήμερα ονομάζεται 729. Αυτοί όμως που πολεμούσαν επάνω του είχαν «ψηλώσει», είχαν αποδειχτεί πραγματικοί γίγαντες. Δικαίως λοιπόν οι «Φίλοι της Ιστορίας Ν. Καρδίτσας» έγειραν ένα μικρό μνημείο στο σημερινό 729, το οποίο θυμίζει τη σύγχρονη τιτανομαχία, που δυστυχώς ουδείς θυμάται και τιμά. Ας ελπίσουμε λοιπόν αυτές οι λίγες γραμμές να μας θυμίσουν τα κατορθώματα των προγόνων μας, ενθυμήσεις που τόσο έχουμε ανάγκη στις μέρες μας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΟΤΟΓΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

http://www.tideon.org

Του Αρχιμανδρίτου Ιακώβου Κανάκη*

Μετά τη βίαια κατάληψη της Αντιοχείας, οι κτηνώδης Δυτικοί Σταυροφόροι προχώρησαν προς νότο, κάνοντας επιδρομές και λεηλατώντας τη μια πόλη μετά τη άλλη, καθ ‘οδόν προς την Ιερουσαλήμ. Προς την πορεία τους στα νότια, βρισκόταν η ατυχές Συριακή Αραβική πόλη Μάαρα. Μέχρι την άφιξη των Φράγκων, οι κάτοικοι της ζούσαν μια ήσυχη ζωή, προστατευμένοι από τα τοίχοι που περιτριγύριζαν τη πόλης τους. Η Μάαρα, αυτή η ειρηνική γεωργική πόλη της Συρίας δεν είχε στρατό ή πολιτοφυλακή.

Η οικονομία της ήταν βασισμένη μόνο πάνω στα σταφύλια, τις ελιές, και τα σύκα. Στις 11 Δεκεμβρίου του 1098, οι Σταυροφόροι έφτασαν τα ξημερώματα στη Μάαρα. Έγινε μακελειό. Επί τρεις ημέρες έβαλαν τους κατοίκους κάτω από το σπαθί, και χιλιάδες άνθρωποι είχαν σκοτωθεί. Αλλά η φρίκη βασιζόταν λιγότερο στον αριθμό των θυμάτων παρά στη τύχη που τους ανάμενε, και αυτή η τύχη ήταν η ανθρωποφαγία. Η πόλη της Μάαρα, έτυχε φρικτό κανιβαλισμό εναντίον των Αράβων κατοίκων της που έπεσαν στα χέρια των Ευρωπαίων Σταυροφόρων.

Ο Δυτικός Σταυροφόρος χρονικογράφος Ραδόλφος ντε Καέν όχι μόνο δέχεται αυτή τη γενοκτονία αλλά γράφει και με υπερηφάνεια τα ακόλουθα τρομακτικά λόγια: “Στη Μάαρα οι δικοί μας έβραζαν σε χύτρες τους ανθρώπους και καταβρόχθιζαν τα παιδιά ψημένα στη σούβλα“. Ένας άλλος Χριστιανός Σταυροφόρος χρονικογράφος, ο Αλμπερτ Ντ’Αιξ , που έλαβε μέρος στο μακελειό της Μάαρα καυχήθηκε “Οι δικοί μας όχι μόνο δεν ένιωθαν απέχθεια να τρώνε Σαρακηνούς [Άραβες] και Τούρκους, αλλά έτρωγαν ακόμα και σκύλους“. Το ότι οι Σταυροφόροι ασκούσαν κανιβαλισμό δεν ήταν κάτι το μοναδικό για την Μάαρα. Από τον ιστορικό Τζόνσον [Η Ιστορία του Χριστιανισμού σ. 246] ενημερωνόμαστε ότι, κατά την πρώτη Σταυροφορία (1096), μια στρατιά από αγρότες του Άρχοντα Πιέρ Λ’Ερμίτ είχε επιτεθεί σε μη Λατίνους Χριστιανούς στην Ορθόδοξη Βυζαντινή Μικρά Ασία και κατέσφαξαν μεγάλους αριθμούς ανθρώπων, σούβλισαν τα παιδιά τους, τα έψησαν πάνω από υπαίθριες φωτιές, και έφαγαν τη σάρκα τους. Ακόμη και η Πριγκίπισσα Άννα Κομνηνή , η κόρη του Βυζαντινού αυτοκράτορα Αλέξιου I, αναφέρει στο βιβλίο της [Η Αλεξιάδα της Πριγκίπισσας Άννας Κομνηνής] τον τρόπο με τον οποίο συσσώρευαν τα πτώματα των θυμάτων τους για να σχηματίσουν ένα ψηλό βουνό. Επίσης έχει, περιλάβει τη περιγραφή όπου οι Σταυροφόροι έσχιζαν τα άκρα των παιδιών η πως έψηναν άλλα για να τα φάνε.

Η μνήμη αυτών των φρικαλεοτήτων, διατηρήθηκε, και διαβιβάστηκε από τους τοπικούς ποιητές και την προφορική παράδοση, και έχουν διαμορφώσει μια εικόνα για τους Φράγκους που δεν θα μπορούσε εύκολα να σβήσει. Το περιστατικό του κανιβαλισμού στη Μάαρα ήταν να συμβάλει στο άνοιγμα ενός μεγάλου χάσματος μεταξύ των Αράβων και της Δύσης που δεν μπόρεσε να γεφυρωθεί για αιώνες. Αυτή η τεκμηριωμένη καταγραφή των Δυτικών ανθρωποφάγων Σταυροφόρων, η οποία είναι γνωστή στον Αραβικό κόσμο, είναι στη αφάνεια του σκότους για τους περισσότερους Δυτικούς, είτε γιατί βολεύει να αποκρύπτεται, είτε γιατί είναι βαθιά θαμμένη σε ορισμένα εξειδικευμένα αλλά απαρατήρητα βιβλία. 

Following their vicious capture of Antioch, the brutal Western Crusaders moved on southward, raiding and pillaging town after town on their way to Jerusalem. On their way south, the unfortunate Arab Syrian city of Ma’arra was situated. Until the arrival of the Franks, the people of Ma’arra lived untroubled lives, shildered by their circular city walls. A peaceful Syrian agricultural city, Ma’arra had no army or militia. Its economy was based only on grapes, olives, and figs. On 11 December 1098, the Crusaders arrived at Ma’arra at dawn. It was carnaged. For three days they put people to the sword, and thousands of people were murdered. But the horror lay less in the mumber of victims than the fate that awaited them, and that fate was cannibalism. The city of Ma’arra, experienced horrific cannibalism against its Arab inhabitants at the hands of the European Crusaders. The Crusaders’ chronicler at the time, Radulph of Caen, not only admitted this genocide, but also added, with pride, the following horrifying words: “In Ma’arra our troops boiled pagan adults in cooking pots; they impaled children on spits and devoured them grilled.” Another Christian Crusader chronicler, Albert of Aix, who took part in the carnage of Ma’arra bragged, “Not only did our troops not shrink from eating dead Turks and Saracens [Arabs]; they also ate dogs!” That the Crusaders practiced cannibalism was not something unique to Ma’arra. We are informed by historian Johnson [ A History of Christianity, p. 246.] that during the first Crusade (1096) , Pierre L’Ermit’s peasant band had attacked non-Latin Christians in Orthodox Byzantine Asia Minor and slaughtered them in heavy numbers, hung their babies on cooking spits, roasted them over open fires, and ate their flesh. Even Princess Anna Comnena, the daughter of the Byzantine Emperor Alexius I, reported in her book [The Alexiad of the Princess Anna Comnena] how they piled up the corpses of their victims to form a high mountain. She also included a description of Crusaders tearing off the limbs of children and roasting others on fire for food. The memory of these atrocities, preserved and transmitted by local poets and oral tradition, shaped an image of the Franks that would not easily fade. The Ma’arra incident of cannibalism was to contribute to opening a chasm between the Arabs and the West that would not be bridged for centuries to come.
This well-documented record of the cannibalistic Western Crusaders, which is well known in the Arab world, is rather obscure to most Westerners because it is either conveniently concealed or deeply buried in some unnoticed specialized books.

Πολλές από τις πληροφορίες αυτού του άρθρου προέρχονται από το βιβλίο: Οι Σταυροφορίες Από την Σκοπιά των Αράβων, του Αμίν Μααλούφ. Άλλες πηγές πληροφόρησης χρησιμοποιήθηκαν επίσης.

ΘΕΜΑ:  «Εκδηλώσεις για την επέτειο της Εθνικής Εορτής της 25^ης Μαρτίου»

Ύστερα από ερωτήματα που υποβάλλονται στην υπηρεσία μας σχετικά με τις  εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται την παραμονή της  Εθνικής Εορτής της 25^ης Μαρτίου (24^η Μαρτίου) σας γνωρίζουμε τα εξής:

1. Σε όλα τα σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης πραγματοποιούνται εκδηλώσεις σύμφωνα με όσα προβλέπονται στα Προεδρικά Διατάγματα 200/1998 και 201/1998.

2. Την παραμονή της Εθνικής Εορτής λειτουργεί και η Πρωινή Ζώνη του Ολοήμερου Προγράμματος

3. Οι μαθητές που παρακολουθούν το Ολοήμερο Πρόγραμμα συμμετέχουν στις εκδηλώσεις του σχολείου και αποχωρούν  με τους άλλους μαθητές.          

4. Η χρονική διάρκεια και ο τρόπος εορτασμού των εκδηλώσεων καθορίζονται από το Σύλλογο Διδασκόντων.

5. Με ευθύνη του Διευθυντή και του Συλλόγου Διδασκόντων ειδοποιούνται οι γονείς και οι κηδεμόνες για την ώρα αποχώρησης  των μαθητών από το σχολείο.

6.  Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι γονείς /κηδεμόνες δηλώσουν αδυναμία προσέλευσης, προκειμένου να  παραλάβουν  τα τέκνα τους στην συγκεκριμένη ώρα, ο Σύλλογος Διδασκόντων  υποχρεούται να μεριμνήσει για την απασχόληση των μαθητών που ενδέχεται να παραμείνουν στο σχολείο μετά το πέρας των εκδηλώσεων.   

ΙΩΑΝΝΟΥ ΕΛ. ΣΙΔΗΡΑ Θεολόγου –Εκκλησιαστικού Ιστορικού – Νομικού

Το Χριστομίμητο μαρτύριο του εθνοϊερομάρτυρος Πατριάρχου Αγίου Γρηγορίου του Ε΄(+1821) κατά τον αγώνα της εθνικής παλιγγενεσίας.

Η μεγάλη εθνική και πνευματική παρακαταθήκη του εθνοϊερομάρτυρος Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Αγίου Γρηγορίου του Ε΄, εκτός από το φρικτό και Χριστομίμητο μαρτύριό του, είναι και οι διασωθέντες ανεπανάληπτοι καταγεγραμμένοι λόγοι του προ της αγχόνης του μαρτυρίου κατά την Κυριακή του Πάσχα του έτους 1821.

Περί τα τέλη του 1820… είχαν ήδη αρχίσει οι φήμες ότι εκινδύνευε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄, επειδή οι οθωμανοί θεωρούσαν αυτόν ως δρώντα μυστικώς εναντίον της Υψηλής Πύλης. Εκείνος δε στις προτροπές των φίλων του, οι οποίοι τον συμβούλευαν να φύγει εγκαταλείποντας τον θρόνο και το ποίμνιό του, απαντούσε: “Μόνον ο μισθωτός, επειδή δεν είναι ποιμένας, φεύγει ως δειλός. Ας γίνει το θέλημα του Κυρίου”. Στον δε Παπαρηγόπουλο, ο οποίος τον προέτρεπε ευθέως και επιμόνως να φύγει από την Πόλη και να σωθεί, είχε απαντήσει δακρυσμένος: “Πηγαίνετε στην ευχή μου και μη σκέπτεσθε εμένα. Το τέλος μου απεφασίσθη από τον Θεό και θα γίνει το θέλημά Του”.

Από τον Φεβρουάριο του 1821 επιφανείς Έλληνες και ξένοι πίεζαν τον Πατριάρχη να φύγει για να σωθεί, αλλ’ εκείνος με σθεναρή φωνή ανταπαντούσε προς πάντας: “Χρεωστούμε να ποιμάνουμε καλώς τα ποίμνιά μας και εάν τύχει να συμβεί ανάγκη, να κάνουμε όπως έπραξε ο Ιησούς για εμάς προκειμένου να μας σώσει, δηλαδή να θυσιαστούμε. Σωθείτε εσείς διότι έχετε και ηλικία και ικανότητα και κοινωνική θέση για να υπηρετήσετε την πατρίδα. Μη προτρέπετε όμως εμέ σε φυγή. Τότε μάχαιρα θα διέλθει τις ρύμες και τις οδούς της Κωνσταντινουπόλεως και των λοιπών πόλεων των χριστιανικών επαρχιών. Μου ζητείτε μεταμφιεζόμενος να καταφύγω σε πλοίο ή να σωθώ μέσα στην οικία οιουδήποτε φίλου πρέσβεως για ν’ ακούσω πως στις οδούς οι δήμιοι κατακρεουργούν το χηρεύοντα λαό; Όχι, είμαι Πατριάρχης για να σώσω το έθνος και όχι για να ωθήσω το γένος μου σε άγρια καταστροφή. Ο θάνατός μου ίσως επιφέρει μεγαλυτέρα ωφέλεια παρ’ όση η ζωή μου. Οι ξένοι Χριστιανοί ηγεμόνες δε δύνανται παρά να εκπλαγούν με τον άδικο θάνατό μου και δε θα παρέλθουν ίσως αδιάφοροι προ της ύβρεως ταύτης, την οποία στο πρόσωπό μου θα υποστεί η πίστη του Χριστού. Αλλά και οι Έλληνες, οι άνδρες των όπλων, θα μάχονται με μεγαλύτερη μανία, η οποία συχνά δωρίζει τη νίκη της ελευθερίας. Αναμένετε με υπομονή ό,τι και αν μου συμβεί. Δε θα θελήσω όμως ποτέ να γίνω χλεύασμα των ζώντων. Δε θα ανεχθώ ώστε διερχόμενος στις οδούς της Οδησσού, της Κέρκυρας ή της Αγκώνος να με δακτυλοδείχνουν, λέγοντας: “ιδού ο φονεύς Πατριάρχης”. Αν δε το έθνος μας σωθεί και θριαμβεύσει, είμαι πεπεισμένος ότι θα μου αποδώσει θυμίαμα επαίνου και τιμής, διότι εξεπλήρωσα μέχρι τέλους το καθήκον μου. Τετάρτη φορά δε θα υπάγω στον Άθωνα (Άγιον Όρος). Δε θέλω”.

Όταν άκουσαν τους λόγους αυτούς οι Αρχιερείς της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου έμειναν έκπληκτοι και άφωνοι. Μόνο ο Μητροπολίτης Δέρκων Γρηγόριος επέμεινε ότι ο Πατριάρχης και Εθνάρχης του Γένους έπρεπε να σωθεί πάση θυσία. Τότε ο Πατριάρχης Γρηγόριος είπε κατ’ ιδίαν στον Μητροπολίτη Δέρκων: “Και εγώ ως κεφαλή του Έθνους και εσείς οι Συνοδικοί Αρχιερείς, άπαντες οφείλουμε ν’ αποθάνουμε για την κοινή σωτηρία. Ο θάνατός μας θα δώσει δικαίωμα στην Χριστιανοσύνη να υπερασπίσει το έθνος μας εναντίον του Τυράννου. Αλλ’ αν υπάγουμε εμείς να ενθαρρύνουμε την επανάσταση, τότε θα δικαιώσουμε τον Σουλτάνο, ο οποίος ήδη έχει αποφασίσει να εξολοθρεύσει το Έθνος”.

Η Επανάσταση είχε αρχίσει την 25^η Μαρτίου 1821 και έφτασε και το Άγιον Πάσχα. Κατά την εσπέρα του Μεγάλου Σαββάτου, 9 Απριλίου 1821, περίπου 5.000 βάρβαροι στρατιώτες από τα βάθη της Ανατολίας είχαν περικυκλώσει τα Πατριαρχεία, αλλά δεν ενοχλούσαν κανένα. Κατά το μεσονύκτιο ο Πατριάρχης κατήλθε στον Πατριαρχικό ναό. Απαθής, ατάραχος και γαλήνιος ωσάν να μη συνέβαινε τίποτε, ετέλεσε την πανηγυρική Πατριαρχική και Συνοδική λειτουργία της Αναστάσεως, εκοινώνησε των αχράντων μυστηρίων, ευλόγησε τους παρόντες, ευχήθηκε υπέρ της απολυτρώσεως των εν θλίψει και κινδύνοις πιστών δούλων του Υψίστου και εδάκρυσε μόνον κατά τη στιγμή που ασπαζόταν τους αδελφούς συλλειτουργούς αυτού αρχιερείς.

Την 10^η Απριλίου του 1821, Κυριακή του Πάσχα, ο μαρτυρικός Πατριάρχης Γρηγόριος, αφού ευλόγησε τους βασανιστές του, απαγχονίστηκε ως ο έσχατος των κακούργων στην κεντρική πύλη των Πατριαρχείων, η οποία έκτοτε και μέχρι σήμερα παραμένει εσφραγισμένη.

Τα τελευταία προ της αγχόνης λόγια του Πατριάρχου απεδείχθησαν προφητικά, διότι ο βάρβαρος και απάνθρωπος απαγχονισμός του Γρηγορίου του Ε΄ ενίσχυσε την αγωνιστική θέληση των οπλαρχηγών του αγώνος και εν γένει των Ελλήνων, οι οποίοι αγωνίσθηκαν σθεναρά για την ελευθερία της πατρίδος.

Τέλος, είναι χαρακτηριστικό το πρόσταγμα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ο οποίος εμπνευσμένος από τη θυσία του Πατριάρχου, προέτρεπε πάντοτε τα παλικάρια του: “Χτυπάτε πολεμάρχοι. Μη λησμονείτε το σχοινί, παιδιά του Πατριάρχη”.

http://www.romnios.gr/

Τούτες τις ΄Αγιες Ημέρες,πολλοί συμπατριώτες μας ομιλούν για την “άνιση πάλη με την εξουσία”…Ας θυμηθούμε λίγες στιγμές από μια άλλη “άνιση πάλη”που έδωσαν με σθένος οι παπούδες μας τα Χριστούγεννα του 1940…
23 Δεκεµβρίου
Καταλάβαμε τήν Χειμάρρα καί αιχμαλωτίσαμε ολόκληρο τάγμα.…Κορυτσά … Αργυρόκαστρο ……Άγιοι Σαράντα … Χειµάρρα …
Όλα ελληνικά ονόματα, ονόματα πού συγκινούν βαθιά, γιατί συνδέονται από παλιά µέ τό Έθνος µας.Η Αθήνα λένε πανηγυρίζει, χτυπούν οι καμπάνες, σημαίες βγαίνουν παντού, ο κόσμος χύθηκε στούς δρόμους, φιλιέται καί κλαίγει. Εµείς εδώ γιατί δέν τό νοιώθοµε έτσι; Γιατί δέν εξωτερικεύεται η κρυφή χαρά πού κλείνοµε µέσα µας; Η χαρά πού κάνει τήν καρδιά νά χτυπά πιό γρήγορα.Πανηγύρι θά έπρεπε νά ήταν καί εδώ, µά είµαστε πολύ κοντά στόν τόπο όπου πολεµούν, οι καταστροφές από τίς εναέριες επιδρομές φαίνονται παντού. Είναι πρόσφατος ο άµεσος κίνδυνος πού περάσαµε καί µόνο συγκινηµένη χαρά γιά τό θαύµα πού έγινε, πληµµυρίζει τήν ψυχή µας. 
 Τό θαύµα τού Δαυΐδ µέ τόν Γολιάθ, τής άνισης πάλης.Τό θαύµα πού, εάν ακούσεις τούς φαντάρους καί τίς γυναικούλες όταν ανάβουν τό κεράκι τους στήν εκκλησία, τό εκανε η «Παναγία η Μεγαλόχαρη». Όσοι δέν µπορούν νά πιστέψουν στά θαύματα, λένε πώς τό έκανε η αθάνατη ελληνική ψυχή καί η αγάπη τής λευτεριάς.
Στίς νίκες δέν χτυπούν εδώ οι καµπάνες. Λές καί η Θεσσαλονίκη φοβάται νά ταράξει τήν φαινομενική της γαλήνη. Φοβάται, γιατί οι κρότοι πού τήν αναστατώνουν είναι οι άγριες στριγγλιές, σειρήνες, οι µπόµπες πού σκάζουν, τό αντιαεροπορικό πού βαρά καί ο βόµβος από τά αεροπλάνα τά εχθρικά καί τά δικά µας, πού συνοδεύουν όλους αυτούς τούς κρότους. Τά νοσοκοµεία είναι ξέχειλα από τραυµατίες, καί πένθος θανάτου έχει ήδη µπεί σέ πολλά σπίτια. Υπάρχει η χαρά στήν ψυχή µας, µά ο φόβος καί ο πόνος έχει ριζώσει καί αυτός. Έτσι κινούνται όλοι σιγαλά, σάν νά έπαιρναν µόνο ελαφριές ανάσες. Γι’ αυτό δέν χτυπούν εδώ οι καµπάνες, δέν σηµαιοστολίζοµε, δέν πανηγυρίζει η πρωτεύουσα τής Μακεδονίας σάν τήν Αθήνα.
Παραµονή Χριστουγέννων.Βυθίσαµε τρία µεταγωγικά τού εχθρού καί τό κατόρθωµα αυτό τό εκανε τό υποβρύχιο «Παπανικολής» µέ κυβερνήτη τόν Ιατρίδη.Η δουλειά εξακολουθεί ίδια πάντα, σάν νά µήν υπήρχαν γιορτές χριστιανικές. Πήγα σέ διάφορα νοσοκοµεία γιά νά ευχηθώ τίς αδελφές, καί νά δώ τά παλικάρια, πού καθένα µέ κάποια νοσταλγία θά σκέπτεται τέτοια ώρα τό σπίτι του καί τούς δικούς του.Τό τµήµα ψυχαγωγίας εργάζεται πιό εντατικά ακόµα, καί οργανώνει γιορτές καί µικροπαραστάσεις παντού.Στόν Σιδηροδροµικό Σταθµό στόλισαν γιορτινά, µέ σηµαίες καί πρασινάδα, τήν καντίνα.Σ’ ένα τραπέζι, κάθονται τρείς άντρες σιωπηλά, λές καί δέν σχετίζονται µέ όσα γίνονται γύρω τους. Μέ τούς άλλους πού φορούν τό όµοιο χακί. Μοιάζουν τόσο απόµακροι, σάν νά περιµένουν κάτι πού δέν µπορεί νά έλθει. Τούς πλησιάζω:
– «Τί είναι, παιδιά;»
Σηκώνουν τό κεφάλι. Τυφλοί είναι καί οι τρείς. Ο ένας έχει επίδεσµο στά µάτια, οι άλλοι τίποτα.
– «Τόν συνοδό περιμένομε… Είπε έτσι, νά τόν περιμένομε, λέγει, θά έλθη νά μάς πάρη.»
Δέν παραπονιούνται, δέν ζητούν τίποτα. Καρτερικός ο τρόπος τους καί υποµονετική η αναµονή τους. Εκείνος µέ τόν επίδεσµο είναι νά µπεί σέ νοσοκοµείο στήν Αθήνα, οι δύο άλλοι φεύγουν µέ άδεια γιά τά σπίτια τους στήν Πελοπόννησο. Τίς συµπάθειες καί τίς περιποιήσεις πού τούς κάνουν τά κορίτσια τής καντίνας, τίς δέχονται ήρεµα, σχεδόν αδιάφορα, ήδη µοιάζει νά τούς χωρίζει κόσµος ολόκληρος από τούς καλότυχους πού βλέπουν. Εάν περνώντας, τούς σκουντουφλήσει κανένας στρατιώτης, έτσι ακίνητοι όπως κάθονται, λένε µόνο: «Σιγά, συνάδελφε». Χωρίς άλλη διαμαρτυρία ή παράπονο. Λές καί τούς έχει πιά υποτάξει τό γραφτό τους.

Το πρώτο τυπογραφείο του Αγίου Όρους λειτούργησε στην Μεγίστη Λαύρα στα μέσα του 18^ου αιώνα. Το 1759 εκδίδεται εκεί “συνδρομή και δαπάνη του Πανοσιωτάτου Αρχιμανδρίτου της Μεγίστης Λαύρας Κυρίου Κοσμά επιδαυρίου” ένα και μοναδικό βιβλίο: “Εκλογή του ψαλτηρίου παντός”.

Το τυπογραφείο αυτό δεν ευδοκίμησε και, όπως φαίνεται, διαλύθηκε στις αρχές του 19^ου αιώνα. Μία δεύτερη αγιορείτικη έκδοση, η “Αθωνιάς”, σύντομη περιγραφή του Αγίου Όρους, που τυπώθηκε έναν αιώνα αργότερα, το 1863, αποδόθηκε στην ανασύσταση του λαυριώτικου τυπογραφείου από τον ηγούμενο της Μονής Αγίου Παύλου, Σωφρόνιο Καλλιγά. Όμως, σύμφωνα με νεώτερη έρευνα, το βιβλίο αυτό τυπώθηκε στη Σμύρνη.

Η δεύτερη περίοδος της αγιορειτικής τυπογραφίας εγκαινιάζεται το 1930 στις Καρυές, όπου εγκαθίσταται το “Καλλιτεχνικόν Τυπογραφείον της Ιεράς Κοινότητος”, ή “Αγιορειτικόν Τυπογραφείον”, στο κατεδαφισμένο λαυριώτικο κελλί του Αγ. Αθανασίου, το οποίο γειτνίαζε με το Πρωτάτο από νότου. Ιδιοκτήτης και διευθυντής του ήταν ο μοναχός Νεκτάριος Κατσάρος.

Τον τελευταίο χρόνο της λειτουργίας του το “Αγιορειτικό Τυπογραφείο” μεταστεγάστηκε στο σιμωνοπετρίτικο κελλί του Αγ. Γεωργίου “του Καλαθά”. Το επίπεδο πιεστήριο του “Αγιορειτικού Τυπογραφείου”, που κατασκευάστηκε στη Γερμανία το 1882, ήταν το πρώτο πιεστήριο της εφημερίδας “Ακρόπολις” των Αθηνών.

Από τις εκδόσεις του τυπογραφείου αυτού έχουν συγκεντρωθεί μέχρι σήμερα σαράντα περίπου βιβλία, φυλλάδια και μονόφυλλα, αγγελίες, αποδείξεις και άλλο υλικό, που μαζί με το πιεστήριο, τα κλισέ και τα κοσμήματα, είναι ένα μουσειακό σύνολο που αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο για τη νεώτερη αγιορειτική ιστορία. Σήμερα το πιεστήριο και το αρχείο του Αγιορειτικού Τυπογραφείου φυλάσσονται στο Σιμωνοπετρίτικο αντιπροσωπείο στις Καρυές.

pemptousia.gr

Νικόλαος Μάρτης* 

Η 28η Οκτωβρίου 1940, όταν σχεδόν ολόκληρη η Ευρώπη είχε υποταγεί στον Χίτλερ και η Σοβιετική Ένωση ήταν σύμμαχος της Γερμανίας, η Ελλάδα μόνη στην Ευρώπη, δέχθηκε επίθεση από την Φασιστική Ιταλία την οποία και νίκησε. 
Εάν η Ελλάδα ηττάτο ή παρεδίδετο, με δεδομένο το ότι όλες οι Βαλκανικές χώρες είχαν θετική επαφή με τον Χίτλερ, ο Λίβανος και η Συρία ήταν υπό την κατοχή της Γαλλίας του Βισύ και το Ιράκ είχε φιλογερμανικές τάσεις, ο Άξονας θα κέρδιζε τον Πόλεμο, όπως δήλωσαν τότε Άγγλοι Υπουργοί και Στρατιωτικοί ηγέτες.
Η Ελληνική νίκη επί της Ιταλίας, ήταν η πρώτη νίκη κατά του Άξονα και έδωσε ελπίδες στους καταπτοημένους λαούς από τη ναζιστική κυριαρχία, απέτρεψε τον Χίτλερ να καταλάβει το Γιβραλτάρ, διότι ο Φράνκο μετά τη νίκη των Ελλήνων, αρνήθηκε παραχωρήσεις στον Χίτλερ.
Η νίκη αυτή κατά του Άξονα ανάγκασε τον Χίτλερ, για να βοηθήσει τον Μουσολίνι,  να επιτεθεί κατά της Ελλάδας, μετά από σύμφωνο γνώμη και του Στάλιν.
Παράλληλα επιτέθηκε και  κατά της Γιουγκοσλαβίας, διότι την 27-3-1941 ο Γιουγκοσλαβικός Στρατός ανέτρεψε την Κυβέρνηση του, η οποία την 25-3-1941 είχε συνάψει Σύμφωνο φιλίας με τον Χίτλερ. 

Ιταλία και Γερμανία χρειάστηκαν συνολικά 7 μήνες για να καταλάβουν την Ελλάδα. Έτσι ο Χίτλερ αναγκάστηκε να αναβάλει την επίθεση της κατά της Σοβιετικής Ενώσεως κατά 6 εβδομάδες, με συνέπεια τις αρχικές σαρωτικές νίκες του, να διαδεχθεί η δεινή ήττα του στο Ανατολικό Μέτωπο, που αποτέλεσε αφετηρία της ήττας της Γερμανίας στην Ευρώπη.
 Άμεση επιβεβαίωση αυτών των συνεπειών αποτελεί η δήλωση του Χίτλερ, τόσο στην γνωστή κινηματογραφίστρια φίλη του Leni Riefenstahl το 1943, όσο και η ομολογία του στην Πολιτική του Διαθήκη το 1945 ότι: «Η κήρυξη του Πολέμου στην Ελλάδα από την Ιταλία, υπήρξε καταστροφική για την Γερμανία. Αν οι Ιταλοί δεν είχαν επιτεθεί στην Ελλάδα και δεν χρειάζονταν τη βοήθεια μας, ο πόλεμος θα είχε πάρει διαφορετική τροπή. Θα είχαμε προλάβει να κατακτήσουμε το Λένινγκραντ και 
τη Μόσχα, πριν μας πιάσει το ρωσικό ψύχος». 
Ο Πρόεδρος των Η.Π.Α., Φραγκλίνος Ρούζβελτ, δήλωσε τότε: «Όταν οι ανδρείοι άνδρες έχασαν το θάρρος τους, ο Ελληνικός λαός τόλμησε να προκαλέσει το ανίκητο μηχανοκίνητο Γερμανικό τέρας, προτάσσοντας την υπερήφανη αυτού ιδέα της ελευθερίας».
Αν το υπερήφανο «ΟΧΙ», που κατέπληξε ολόκληρο τον κόσμο, υπήρξε ο πρώτος φραγμός στην νικηφόρο πορεία του Άξονα, η αντίσταση των Ελλήνων στα Οχυρά της Μακεδονίας τον Απρίλιο του 1941, αποτέλεσε την πρώτη δοκιμασία κατά της αλαζονείας του Χίτλερ. Οι μαχητές των Οχυρών με τον ηρωισμό και την αυτοθυσία τους απέκρουαν αλλεπάλληλες λυσσώδης επιθέσεις των έκπληκτων Γερμανών. 

 Όταν παραδόθηκαν, κατόπιν εντολής της Στρατιάς, οι Γερμανοί παρουσίαζαν όπλα στους εξερχομένους των Οχυρών και η Γερμανική σημαία ανυψώνετο μόνον, όταν εχάνετο και ο τελευταίος Έλληνας στρατιώτης στον ορίζοντα.
Η ηρωική αντίσταση των υπερασπιστών των Οχυρών, απομυθοποίησε το αήττητο του Γερμανικού Στρατού και έδωσε θάρρος και ελπίδες στον ελεύθερο κόσμο. Επίσης η θρυλική μάχη της Κρήτης συνετέλεσε, ώστε να βραδύνει η εναντίον της Ρωσίας γερμανική επίθεση. 
Ο Χίτλερ ομιλώντας στο Ράιχσταγκ τον Μάιο του 1941 είπε: «Από όλους τους στρατούς που αντιμετωπίσαμε μόνο ο Έλληνας στρατιώτης πολέμησε με ηρωισμό και αυτοθυσία και παραδόθηκε μόνο ήταν η αντίσταση ήταν μάταια».
Ο δε Γερμανός Στρατάρχης Κάιτελ δήλωσε το 1945 στη Δίκη της Νυρεμβέργης: «Η αναπάντεχη και ισχυρή αντίσταση των Ελλήνων επιβράδυνε κατά δύο και πλέον ζωτικούς μήνες την επίθεσή μας κατά της Ρωσίας.
Αν δεν είχαμε τη μεγάλη αυτή καθυστέρηση, άλλη θα ήταν η έκβαση του πολέμου στο Ανατολικό Μέτωπο και γενικά του Πολέμου και άλλοι θα ήσαν σήμερα κατηγορούμενοι».
Ο Αλεξάντερ, πρώτος Λόρδος του Βρετανικού Ναυαρχείου, στις 28-10-1941 επισήμανε: «Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η Ελλάδα ανέτρεψε το σύνολο των σχεδίων της Γερμανίας και την εξανάγκασε να αναβάλει για έξι εβδομάδες την επίθεση κατά της Ρωσίας. Διερωτόμαστε ποια θα ήταν η θέση της Σοβιετικής Ένωσης χωρίς την Ελλάδα». 
Ο Ήντεν, Υπουργός Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας (ο αρμοδιότερος εκ των συμμάχων την περίοδο εκείνη) τόνιζε στις 24 Σεπτεμβρίου 1942: «Ασχέτως προς το τι θα πουν οι ιστορικοί του μέλλοντος, εκείνο το οποίο μπορούμε να πούμε εμείς από τώρα, είναι ότι η Ελλάδα πρώτη έδωσε αλησμόνητο μάθημα στον Μουσολίνι, ότι αυτή υπήρξε η αφορμή της εθνικής Επανάστασης εναντίον του Άξονα στη Γιουγκοσλαβία, ότι αυτή, με τη μικρή βοήθεια, που σταθήκαμε τότε ικανοί να της δώσουμε, κράτησε τους Γερμανούς στο Ηπειρωτικό έδαφος και στην Κρήτη επί έξι εβδομάδες, ότι αυτή ανέτρεψε τη χρονολογική σειρά όλων των σχεδίων του Γερμανικού Επιτελείου και έτσι έφερε ριζική μεταβολή στις εκστρατείες του και ίσως στην όλη πορεία του πολέμου…».

Ο Ρ/Σ της Μόσχας το 1942, την επέτειο της εισόδου των Γερμανών στην Αθήνα, μετέδωσε: «Άοπλοι πολεμήσατε πάνοπλους και νικήσατε. Μικροί εναντίον μεγάλων και υπερισχύσατε.
Δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς, διότι είστε Έλληνες. Οι Ρώσοι ως άνθρωποι κερδίσαμε χρόνο χάριν στην αντίσταση σας για να αμυνθούμε. Σας ευχαριστούμε».

Τα κείμενα της Ιστορίας του Μεγάλου Πολέμου της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, Έκδοση 1955 (Σελίδα 42) αναφέρουν: «Όμως η επίθεση στη Σοβιετική Ένωση, που είχε ορισθεί για την 15η Μαΐου 1941 καθυστέρησε  από απρόβλεπτα για τους Φασίστες γεγονότα.
Ο ολιγάριθμος αλλά ηρωικός Ελληνικός λαός αντιστάθηκε τόσο αποφασιστικά στην εισβολή του Ιταλικού Φασισμού, ώστε ο Μουσολίνι αναγκάστηκε να ζητήσει τη βοήθεια του Χίτλερ.
Την Άνοιξη του 1941 οι ηγέτες της Φασιστικής Γερμανίας έριξαν τα στρατεύματά τους στην Ελλάδα». 
Το 1942 ο Γάλλος Pierre Bourdan ομιλώντας στο BBC είπε: «Με την πάροδο του χρόνου θα φανεί ότι μετά την απόφαση της Αγγλίας του 1940, ήταν η ανδρεία του Ελληνικού λαού που συνέβαλε περισσότερο στο να σωθεί ο ευρωπαϊκός πολιτισμός, ο δημιουργημένος από τον ίδιο αυτό λαό πριν από 2.400 χρόνια. Πρέπει να το σκέπτονται αυτό όταν θα διαμορφώσουν την Ευρώπη. Κάθε αχαριστία στην Ελλάδα θα ισοδυναμούσε με προδοσία προς την Ευρώπη».
Απόδημοι Έλληνες, με αφορμή την 70 επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 έχουν και πάλι κάνει γραπτή έκκληση στο Υπουργείο Εθνικής Αμύνης, όπως έχουν ήδη κάνει πολλές φορές τα προηγούμενα χρόνια, για την έκδοση συνοπτικής «ΛΕΥΚΗΣ ΒΙΒΛΟΥ», που να περιλαμβάνει άγνωστα σε πολλούς αλλά σημαντικά ιστορικά γεγονότα, από τα οποία να αναδεικνύεται η μεγάλη Ελληνική συμβολή στη Συμμαχική Νίκη στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, για την ενημέρωση όλων των νεωτέρων, σε κάθε γωνιά της γης. 
Επειδή κυκλοφορούν και βιβλία που υποβαθμίζουν τον ρόλο της Ελλάδος στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και έζησα σε συνέδριο των Προέδρων της Ιστορίας Στρατού Γερμανό Σύνεδρο να ισχυρίζεται ότι η συμβολή της Ελλάδας δεν έπαιξε αποφασιστικό ρόλο, κάτι που όλοι αντέκρουσαν, θα πρέπει αυτή η Λευκή Βίβλος να μεταφραστεί στις βασικές ξένες γλώσσες και να διανεμηθεί παντού. Επίσης να κυκλοφορήσει σε CD και DVD. Οι Έλληνες του εξωτερικού και οι Έλληνες εκπρόσωποι στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ θα αισθάνονται υπερήφανοι. 
  ____________________
  *Ο κ. Νίκος Μάρτης είναι πρώην υπουργός και βετεράνος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
Αναδημοσίευση από “Αναβάσεις”  28/10/2010 
πηγή φωτογραφιών “Στρατιωτική Ιστορία”. 

Αποσπάσματα ημερολογίου γιά τους Ρωμηούς της Συρίας

Δαμασκός – Λατάκεια – Κοιλάδα Χριστιανών – Χαλέπι

Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

* * *

Όπως σημειώθηκε στό άρθρο τής πρώτης σελίδος θά δημοσιεύσω ελάχιστα αποσπάσματα από τό ημερολόγιο τό οποίο κρατούσα κατά τίς μετακινήσεις μου στήν Συρία καί πού αναφέρονται στήν πρωτεύουσα τής Συρίας, Δαμασκό, στό μεγαλύτερο λιμάνι τής Συρίας, τήν Λατάκεια, στήν Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου στήν κοιλάδα τών Χριστιανών καί στήν δεύτερη μεγαλύτερη πόλη τής Συρίας, τό Χαλέπι. Δίνεται μιά εικόνα από τήν επικοινωνία μου μέ τούς Ρωμηούς τής Συρίας, πού τώρα βρίσκονται σέ πόλεμο καί διωγμό. Ολόκληρο τό βιβλίο θά δημοσιευθή αργότερα καί έχει ενδιαφέρουσες πληροφορίες γιά τήν περιοχή.

Δαμασκός.

Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 1988

Μέ τό αεροπλάνο τής Ολυμπιακής Αεροπορίας αναχωρήσαμε από τήν Αθήνα 12:35 τό μεσημέρι καί φθάσαμε στήν Δαμασκό στίς 3:00 μ.μ. Η μετάβασή μου στόν Λίβανο θά γίνη διά τής Δαμασκού, πρωτεύουσας τής Συρίας, διότι τό αεροδρόμιο τής Βηρυττού δέν λειτουργεί, είναι κλεισμένο λόγω τού πολέμου.

Η Συρία είναι ένα κομβικό σημείο μεταξύ τής Ασίας, τής Αφρικής καί τής Ευρώπης, από όπου πέρασαν διάφοροι λαοί καί πολιτισμοί. Στόν χώρο αυτό παρατηρούνται συγκρούσεις, αλληλεπιδράσεις καί συγχωνεύσεις πολιτισμών.

Από τήν Συρία πέρασαν Αιγύπτιοι, Χετταίοι, Ασσύριοι, Βαβυλώνιοι, Πέρσες, Έλληνες, Ρωμαίοι, Άραβες, Τούρκοι, Σελτζούκοι, Οθωμανοί, Μαμελούκοι καί Γάλλοι καί άφησαν τά πολιτιστικά τους αποτυπώματα.

Από τό αεροπλάνο, όταν πετούσαμε πάνω από τήν Κύπρο, τήν είδα όπως φαίνεται στόν χάρτη. Πλησιάζοντας πρός τήν Δαμασκό έβλεπα ένα σεληνιακό τοπίο. Η Δαμασκός μέ τά 3 εκατομμ. κατοίκους είναι μιά μεγάλη όαση καί γύρω από αυτήν έρημος. Επί δέκα λεπτά τής ώρας δέν φαινόταν ούτε ένα δένδρο. Παρατηρούσα από τό αεροπλάνο μικρά σπιτάκια μέσα στήν έρημο.

Στό αεροδρόμιο μέ περίμενε ο υπάλληλος τής Ελληνικής Πρεσβείας. Τό αεροδρόμιο τής Δαμασκού ήταν κτισμένο μέ ευρωπαϊκές προδιαγραφές καί ήταν κατά πολύ ανώτερο από τό αεροδρόμιο τού Ελληνικού. Τό σχέδιό του είχε καί πολλά στοιχεία ανατολίτικα.

Η ημέρα τής Παρασκευής είναι αργία γιά τούς Μουσουλμάνους καί στό αεροδρόμιο υπήρχε λίγος κόσμος. Όταν περάσαμε από τήν πύλη γιά έλεγχο, υπήρχαν τρείς πού ήλεγχαν, ο ένας ήταν αστυνομικός καί οι άλλοι δύο εκπρόσωποι δύο διαφορετικών οργανώσεων. Καί οι τρείς ήλεγξαν τό διαβατήριο. Έμαθα ότι η μία οργάνωση παρακολουθεί τήν άλλη.

Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί τής Συρίας καί τού Λιβάνου πού ανήκουν στό Πατριαρχείο Αντιοχείας χαρακτηρίζουν τόν εαυτό τους Ρούμ Ορθοδόξ, δηλαδή Ρωμηοί Ορθόδοξοι, αισθάνονται ότι είναι γηγενείς κάτοικοι τής περιοχής καί οι Άραβες είναι εκείνοι πού κατέλαβαν πρίν αιώνες αυτήν τήν περιοχή, …. Είναι αραβόφωνοι Ρωμηοί καί αγαπούν τούς Γιουνάν, Ορθοδόξους Χριστιανούς τής Ελλάδος, ως καταγόμενοι καί οι δύο από τήν Χριστιανική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Μέ τό αυτοκίνητο τής Ελληνικής Πρεσβείας πήγαμε στό Πατριαρχείο Αντιοχείας. Περάσαμε από τήν πύλη απ’ όπου οι πρώτοι Χριστιανοί κατέβασαν τόν Απόστολο Παύλο διά σαργάνης καί τόν φυγάδευσαν γιά νά μήν τόν φονεύσουν οι Ιουδαίοι. Τό Πατριαρχείο βρίσκεται στήν λεγομένη από τίς Πράξεις τών Αποστόλων «ευθεία οδό» (Πραξ. θ’, 11). Εκεί πλησίον είναι καί τό σπίτι τού Ανανίου, στόν οποίο έστειλε ο Θεός τόν Απόστολο Παύλο καί τόν βάπτισε. Τώρα είναι εκκλησάκι καί είναι στήν κυριαρχία τών Λατίνων.

Η Δαμασκός είναι πρωτεύουσα τής Συρίας. Είναι η παλαιότερη κατοικημένη πόλη διεθνώς, από τό 5.000 π.Χ. Τό 1.000 π.Χ. ήταν πρωτεύουσα τού αραμαϊκού Κράτους. Μάλιστα μέχρι σήμερα βορείως τής Δαμασκού υπάρχει τό χωριό Μααλούλα πού οι κάτοικοί του ομιλούν τήν αραμαϊκή γλώσσα, πού ομιλούσε καί ο Χριστός. Βρήκα κάποιον πού καταγόταν από εκεί καί τόν παρεκάλεσα νά μού πή μερικούς λόγους τού Χριστού, όπως «εγώ ειμί τό Φώς τού κόσμου», γιά νά ακούσω πώς μιλούσε ο Χριστός.

Όλοι οι λαοί πού πέρασαν από τήν Συρία πέρασαν καί από τήν Δαμασκό, η οποία κυριεύθηκε από τόν Μ. Αλέξανδρο τό 334 π.Χ. καί οι Έλληνες έδωσαν άνθηση στό εμπόριο τής περιοχής. Μέσα από τήν αραμαϊκή Δαμασκό αναδύθηκε μία ελληνική Δαμασκός πού φαίνεται ευδιάκριτα μέχρι σήμερα. Πολλοί ισχυρίζονται ότι η Δαμασκός καί η ευρύτερη περιοχή τής Συρίας είναι μιά «μεγάλη Ελλάδα» πού είναι άγνωστη σέ πολλούς από μάς. Άλλωστε, η Αντιόχεια τής Συρίας παλαιά ονομαζόταν «Συριάδες Αθήναι». Οι κάτοικοί της μιλούσαν τήν ελληνική γλώσσα, ήξεραν τήν ελληνική φιλοσοφία καί τήν ορθόδοξη θεολογία. Άς θυμηθούμε τά έργα τού αγίου Ιωάννου τού Δαμασκηνού, τού μεγάλου Πατρός καί δογματολόγου τής Εκκλησίας.

Η Δαμασκός ήταν τό πιό «σημαντικό προωθημένο φυλάκιο τής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας».

Μετά τούς Ρωμαίους – Βυζαντινούς η Δαμασκός καταλήφθηκε από τούς Άραβες (635 μ.Χ.), τούς Σελτζούκους Τούρκους, τούς Αιγυπτίους, τούς Μαμελούκους, τούς Μογγόλους κλπ. πρόσφατα δέ από τούς Γάλλους. Η γαλλική παρουσία κράτησε από τό 1920 μέχρι τό 1945, καί έγιναν πολλά αιματηρά επεισόδια. Τό 1946 απεχώρησαν τά γαλλοβρετανικά στρατεύματα καί η Συρία έγινε ανεξάρτητο Κράτος μέ πρωτεύουσα τήν Δαμασκό.

Η Δαμασκός παίζει σημαντικό ρόλο στό εμπόριο μεταξύ Βηρυττού, Αμμάν, Βαγδάτης καί Κουβέϊτ.

Οι Μουσουλμάνοι είναι κυρίως Σουνίτες. Υπάρχουν καί Σιΐτες, στών οποίων τήν αίρεση ανήκουν καί οι Αλεβίτες.

Η Δαμασκός είναι η έδρα τού Πατριαρχείου Αντιοχείας, πού είναι τρίτο στήν σειρά τών Πρεσβυγενών Πατριαρχείων μετά τό Οικουμενικό Πατριαρχείο καί τό Πατριαρχείο Αλεξανδρείας καί ποιμαίνει περίπου ένα εκατομμύριο διακόσιες χιλιάδες (1.200.000) Χριστιανούς, από τόν Λίβανο μέχρι τό Ιράκ. …

Μού κάνουν εντύπωση τά πάντα. Η Δαμασκός χωρίζεται σέ δύο τμήματα, τό νέο πού έχει σύγχρονα κτίρια, καί τό παλαιό πού έχει πεπαλαιωμένα κτίρια, στενά δρομάκια κλπ. Οι περισσότερες γυναίκες κυκλοφορούν φορώντας μαύρα υφάσματα σάν νά είναι μοναχές καί έχοντας καλυμμένο τό πρόσωπο μέ φερετζέ (μπούργκα). Αυτοί είναι οι πιό συντηρητικοί. Στήν αρχή νόμιζα ότι είναι ορθόδοξες μοναχές, έπειτα έμαθα ότι είναι συντηρητικές Μουσουλμάνες.

Στό Πατριαρχείο μέ δέχθηκε ο Πατριαρχικός Επίτροπος Επίσκοπος Σεϊδνάγια Ηλίας, ο οποίος ομιλεί τήν ελληνική γλώσσα. Μού προσέφεραν καί γεύθηκα τόν αραβικό καφέ. Πικρότατος, χωρίς ζάχαρη, καί μαύρος. Αισθάνθηκα δυσκολία νά πιώ έναν τέτοιο καφέ, καί εκείνοι μού είπαν ότι αισθάνονται τό ίδιο όταν πίνουν ελληνικό καφέ μέ πολλή ζάχαρη. Είπαν: «Ο δικός σας καφές δέν είναι καφές, αλλά ένα γλυκό κατασκεύασμα. Ο δικός μας είναι καφές».

Επειδή η Παρασκευή είναι αργία γιά τούς Μουσουλμάνους, γι’ αυτό καί οι Χριστιανοί τελούν καί αυτήν τήν ημέρα τήν θεία Λειτουργία, στήν οποία εκκλησιάζεται πολύς κόσμος. Πήγαμε στήν θεία Λειτουργία πού γινόταν 6-7 τό απόγευμα. Λειτούργησε ο Θεοφιλέστατος Σεϊδνάγια καί έψαλαν γυναίκες μέ καταπληκτικές φωνές. Ο δεξιός χορός έψαλε ελληνικά καί ο αριστερός αραβικά. Αυτό γίνεται σέ όλους τούς ιερούς Ναούς, αλλά σέ μερικούς από αυτούς ψάλλουν αντιστρόφως, στόν δεξιό χορό αραβικά καί στόν αριστερό ελληνικά.

Τό βράδυ μάς προσέφεραν φαγητό σέ πολυτελέστατο ξενοδοχείο τής πόλης. Στήν συζήτηση έμαθα ότι η Συρία έχει σοσιαλιστικό σύστημα. Κυβερνούν τήν χώρα οι Αλεβίδες, τό κόμμα τών Αλαουϊτών. Στά νοσοκομεία από τίς χίλιες (1.000) θέσεις εργαζομένων – ιατρών οι οκτακόσιες (800) καταλαμβάνονται από μέλη τού κόμματος καί οι άλλες διακόσιες (200) δίνονται σέ αριστούχους τής ιατρικής.

Τό βράδυ διέμεινα στά κτίρια τού Πατριαρχείου. Επρόκειτο γιά πολύ παλιά κτίρια, τά δωμάτια καί ο εξοπλισμός τους έδειχναν τήν παλαιότητα καί τήν φτώχεια. Στό Πατριαρχείο διαμένουν όλοι οι άγαμοι Κληρικοί τής Δαμασκού. Έχουν κοινή τράπεζα καί κοινό ταμείο.

Τό πρωΐ από τίς 4:30 μέ ξύπνησε ο Χότζας, πού καλούσε τούς Μουσουλμάνους σέ προσευχή. Γιά μισή ώρα, μέχρι τίς 5:00, ακούγονταν από πολλούς μιναρέδες διάφοροι χοτζάδες νά καλούν τούς Μουσουλμάνους σέ προσευχή. Ήταν κάτι τό πρωτόγνωρο γιά μένα. Μού φανέρωνε ότι βρισκόμουν στήν Ανατολή.

Τό πρωΐ έμαθα τήν ιστορία γιά κάποιον Παντελή Κουτσοδόντη. Όλα τά χρήματα πού συγκέντρωνε από τήν εργασία του τά χρησιμοποιούσε γιά κτίσιμο Ιερών Ναών. Μέχρι τότε είχε κτίσει έξι (6) Ιερούς Ναούς. Ο ίδιος ζή ασκητική ζωή. Τρώει ένα γιαούρτι τό μεσημέρι καί πίνει ένα τσάι τό βράδυ, καί τά χρήματα πού συγκεντρώνει τά δίνει γιά τήν ανοικοδόμηση Ιερών Ναών. Ήθελαν νά τόν βραβεύσουν καί δέν πήγε νά πάρη τό μετάλλιο. Εκείνη τήν περίοδο έγιναν τά εγκαίνια τού έκτου Ναού πού κατασκεύασε. Στά εγκαίνια έκαναν μεγάλη γιορτή καί παρέθεσαν τράπεζα, αλλά ο κ. Παντελής έφαγε τό γιαούρτι πού είχε φέρει μαζί του!

Κάθε Παρασκευή ο Πρόεδρος τής Συρίας προσέρχεται στό τζαμί γιά προσευχή. Η Παρασκευή είναι αργία γιά τούς Μουσουλμάνους, τό Σάββατο γιά τούς Εβραίους καί η Κυριακή γιά τούς Χριστιανούς. Όταν αυτό τό τριήμερο επισκέπτεται κανείς τήν πόλη καί βλέπη κλειστά μαγαζιά, καταλαβαίνει άν οι ιδιοκτήτες είναι Μουσουλμάνοι, Εβραίοι ή Χριστιανοί.

Τό βράδυ πηγαίνοντας από τό εστιατόριο στό Πατριαρχείο είδα μικρά παιδιά σέ ποδήλατο νά πουλάνε χαρτοπετσέτες καί χαρτί υγείας. Μού είπαν ότι τά φέ¬ρουν κρυφά από τόν Λίβανο, καθώς επίσης καί φάρμακα. Θυμήθηκα τήν μαύρη αγορά καί τούς πλανόδιους κατά τήν Κατοχή στήν πατρίδα μας, σύμφωνα μέ τίς διηγήσεις τού πατέρα μου. Στήν Δαμασκό δέν υπάρχουν πολλά φάρμακα καί κάνουν εισαγωγές κρυφά από τόν Λίβανο. Στό Νοσοκομείο υπήρξε περίπτωση πού δέν έγινε προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση, διότι δέν είχαν αναισθησιογόνο!».

…

Παρασκευή 22 Απριλίου 1988

Τήν Παρασκευή στίς 4:30 έφθασα στό αεροδρόμιο τής Δαμασκού μέ τήν Ολυμπιακή Αεροπορία.

Αισθάνθηκα βαθύτατη έκπληξη, επειδή στό αεροδρόμιο δέν υπήρχε πολύς κόσμος, καί υπήρχαν μερικοί πού κοιμόνταν στίς γωνίες τού πολυτελέστατου αεροδρομίου. Ο υπάλληλος τής Πρεσβείας μού εξήγησε ότι ήταν καί η αργία τής Παρασκευής, αλλά καί η περίοδος τού Ραμαζανιού.

Τόν Απρίλιο μήνα οι Μουσουλμάνοι εορτάζουν τό Ραμαζάνι. Όλη τήν ημέρα νηστεύουν, ούτε πίνουν ούτε καπνίζουν, αλλά τρώνε τό βράδυ μετά τίς 8:00 η ώρα καί όλη τήν νύκτα, από τίς 12:00 μέχρι τίς 4-5 τό πρωΐ ξαγρυπνούν περιφερόμενοι από σπίτι σέ σπίτι, κάνουν επισκέψεις καί τρώνε. Κοιμούνται μετά τίς 4, μέχρι τίς 9-10 τό πρωΐ. Τό πρωΐ είναι διαλυμένοι καί οι πτωχότεροι κοιμούνται όπου βρούν. Τά μαγαζιά καί οι δημόσιες υπηρεσίες ανοίγουν στίς 10 η ώρα τό πρωΐ. Τό Ραμαζάνι κρατά 28 ημέρες. Στίς έξι τελευταίες ημέρες έχουν τό μπαϊράμι πού έχουν μεγάλο φαγοπότι. Τό Κοράνιο είναι νόμος τού Κράτους, γι’ αυτό απαγορεύεται κατά τήν διάρκεια τού Ραμαζανιού νά τρώνε τήν ημέρα στά εστιατόρια. Άν τό παραβούν, φυλακίζονται. Οι άρρωστοι προκειμένου νά φάνε, παίρνουν χαρτί από τόν γιατρό, καί οι ξένοι επιδεικνύουν τήν ταυτότητά τους.

Πήγα στό Πατριαρχείο καί συνάντησα τόν Πατριάρχη Ιγνάτιο. Στόν Πατριαρχικό Ναό πού βρίσκεται δίπλα από τό Πατριαρχείο είχαν μεγάλο πανηγύρι. Ρώτησα καί μού είπαν ότι θά γινόταν γάμος στόν οποίο θά παρευρίσκοντο οκτώ Μητροπολίτες καί πάνω από δέκα Ιερείς. Στήν είσοδο τού Ναού είχαν στήσει αψίδα γιά νά περάσουν οι νεόνυμφοι. Τήν νύμφη τήν έφεραν μέ παραδοσιακά όργανα πού κτυπούσαν όλο τό απόγευμα. Πρίν έλθουν οι νεόνυμφοι στήν Εκκλησία, οι χορωδίες έψαλαν γιά πολλή ώρα τόν αναστάσιμο Κανόνα γιά νά «διασκεδάσουν» τόν κόσμο, όπως μού είπαν. …

Στό τέλος ακούσθηκε ένα φοβερό τσίριγμα κατσαριστό απ’ όλο τό εκκλησίασμα, στό οποίο συμπεριλαμβάνονταν καί πολλοί επίσημοι. Αυτό τό τσίριγμα γινόταν απ’ όλους, επισήμους καί ανεπισήμους. Είναι μιά λαϊκή εκδήλωση πού είναι επιδοκιμασία χαράς γιά τόν γάμο.

…

Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 1988

Πετούσαμε μέ τήν Ολυμπιακή Αεροπορία πρός τήν Δαμασκό, όπου έφθασα τίς απογευματινές ώρες. Μέ περίμενε ο υπάλληλος τής Πρεσβείας, έγιναν οι ίδιες διαδικασίες πού περιέγραψα σέ άλλη ενότητα καί μέ τό αυτοκίνητο τής Πρεσβείας πήγαμε κατευθείαν στό Πατριαρχείο.

Στόν Πατριαρχικό Ναό πού είναι δίπλα από τό Πατριαρχείο γινόταν χριστιανικός γάμος, επειδή η Παρασκευή είναι αργία γιά τούς Μουσουλμάνους καί τό Κράτος. Είδα παράξενα πράγματα. Είχε έλθει ο γαμπρός μέ τήν νύμφη, τούς περικύκλωσε όλος ο λαός, χόρευαν γύρω από τούς μελλονύμφους ο ένας δίπλα στόν άλλο μέ απλές κινήσεις καί μέ κραυγές.

Συνάντησα τόν Πατριάρχη Αντιοχείας Ιγνάτιο. Τού μετέφερα τόν ασπασμό καί τούς χαιρετισμούς τού Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ καί εκείνος απάντησε: «Ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ είναι προσωπικός μου φίλος. Έχει ωραία φωνή». …

Τό διήμερο εκείνο είχαν συνέδριο νεολαίας (Ορθοδόξων) στήν Δαμασκό καί κάνουν απολογισμό τού προηγούμενου έτους καί προγραμματισμό γιά τήν νέα χρονιά. Στό Συνέδριο συμμετέχουν 150 φοιτητές καί επιστήμονες. Συχνά κάνουν διάφορες εκδηλώσεις καί πολλές αγρυπνίες. Ο π. Δαμασκηνός μού είπε ότι τήν χρονιά αυτή είχαν διοργανώσει 25 αγρυπνίες.

Όταν συναντάς δυτικούς καί ανατολικούς ανθρώπους καί τούς βλέπης στό πρόσωπο, διαπιστώνεις ότι τά μάτια τών δυτικών είναι εντελώς επίπεδα, ενώ τών ανατολικών έχουν ένα βάθος, αναζητούν κάτι άλλο, τό υπαρξιακό. Οπότε αυτό δείχνει τήν δυνατότητα πού έχει η Ορθοδοξία στήν περιοχή εκείνη νά απαντήση στά υπαρξιακά ερωτήματα πού στήν χώρα μας θεωρούνται περιττά ή καί ανόητα.

Πήγα στήν συνάντηση καί μίλησα μέ τά παιδιά, από τά οποία τά περισσότερα είχα γνωρίσει στήν Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου καί μέ είχαν προσκαλέσει, όταν έλθω ξανά στήν Δαμασκό, νά πραγματοποιήσω μιά ομιλία καί νά γίνη σχετική συζήτηση.

Ο Πατριάρχης έδωσε εντολή νά μού κάνουν τραπέζι σέ ένα από τά καλύτερα εστιατόρια τής πόλεως. Μού έκανε εντύπωση η πολυτέλεια τού εστιατορίου. Δέν φαινόταν γιά εστιατόριο. Κατ’ αρχάς μάς οδήγησαν σέ ένα πολυτελέστατο σαλόνι μέ κοσμημένες πολυθρόνες καί τραπεζάκια, ανατολίτικες κουρτίνες καί γενικά ένα βαρύ ανατολίτικο διάκοσμο, καί μάς έφεραν ένα ποτό. Περιμέναμε σέ αυτόν τόν χώρο, έως ότου ετοιμάσουν τό τραπέζι πού θά γινόταν σέ άλλον χώρο. Τό σαλόνι αυτό ήταν απλώς ένας προθάλαμος τής τραπεζαρίας.

Όταν ήταν έτοιμοι μάς ειδοποίησαν νά καθίσουμε στό τραπέζι. Μάς έφεραν περίπου δέκα είδη σαλατικών καί λαδερών φαγητών… Καθ’ όλη τήν διάρκεια πού τρώγαμε στέκονταν δίπλα μας τρείς σερβιτόροι όρθιοι, αποκλειστικά γιά μάς, γιά νά ικανοποιούν κάθε επιθυμία μας. Μού είπαν ότι αυτό είναι τό ανατολίτικο έθιμο. Πρέπει οπωσδήποτε κάποιος νά είναι όρθιος καθ’ όλη τήν διάρκεια τού φαγητού γιά νά ικανοποιή τίς επιθυμίες τών συνδαιτημόνων.

Οι Μουσουλμάνοι τήν ημέρα εκείνη εόρταζαν τήν γέννηση τού Μωάμεθ. Απαγορευόταν τήν ημέρα εκείνη νά δώσουν κρασί στό τραπέζι. Εμάς όμως μάς έδωσαν, διότι ήμασταν ξένοι.

Κατά τήν διάρκεια τού φαγητού μού ανέφεραν τίς συνθήκες πού επικρατούσαν στήν Δαμασκό. Είπαν ότι όποιος νοικιάζει τό σπίτι του, στήν ουσία τό χάνει, γιατί ο ενοικιαστής ποτέ δέν πληρώνει τό ενοίκιό του καί μετά είναι δύσκολο νά τόν βγάλης. Επίσης, στήν Δαμασκό υπάρχει έλλειψη φαρμάκων. Ο π. Δαμασκηνός είπε ότι γιά τόν λόγο αυτό δυό φορές έβγαλαν τόν πατέρα του από τό χειρουργείο, όπου είχε εισαχθή γιά εγχείριση. Τήν πρώτη φορά γιατί τήν τελευταία στιγμή διαπίστωσαν ότι δέν υπήρχαν γάντια νά φορέση ο χειρουργός καί τήν δεύτερη φορά διότι δέν υπήρχε αναισθησιογόνο γιά νά κάνουν τήν αναισθησία!

Τό βράδυ κοιμήθηκα στά παμπάλαια δωμάτια τού Πατριαρχείου, σέ κρεββάτι τού δεκάτου ενάτου αιώνος. …

Πέμπτη 3 Νοεμβρίου 1988

… Όταν φθάσαμε στήν Δαμασκό μού έκανε καί πάλι μεγάλη εντύπωση η ενδυμασία τών παιδιών τού Σχολείου. Η μαθητική ενδυμασία ήταν στρατιωτικές στολές. Ακόμη καί οι μαθήτριες φορούσαν στρατιωτικό παντελόνι, μπουφάν καί ζώνη. Τό ίδιο έβλεπε κανείς καί στά μικρά παιδιά τού Δημοτικού Σχολείου. Είναι φοβερό νά βλέπη κανείς μικρά παιδιά στρατιώτες. Ήταν πράγματι άγριο θέαμα.

Οι δρόμοι ήταν ακάθαρτοι.

Τό απόγευμα πήγα στόν Ιερό Ναό πού συγκεντρώνονται οι φοιτητές καί επιστήμονες, οι οποίοι μέ είχαν παρακαλέσει νά τούς επισκεφθώ καί είχαμε γιά 4,5 ώρες ενδιαφέρουσα συζήτηση. Μού έθεσαν πολλές ερωτήσεις, όπως: «Τί είναι τά δάκρυα καί ποιά η ωφέλειά τους; Πώς καταλαβαίνω άν πρέπη νά γίνω μοναχός; Πώς θά καθαρισθώ από τά πάθη μου; Γιατί δέν έχω αδιάλειπτη προσευχή;». Καί πολλές άλλες ερωτήσεις.

Πέρασαν τόσες ώρες καί δέν ήθελαν νά φύγουν. Μιά επιστήμονας μού είπε: «Μάς ανοίξατε καινούριο δρόμο. Ο Θεός σάς έστειλε. Είδαμε μιά νέα ζωή. Σάς ευγνωμονούμε. Νά σάς πάρη ο Θεός κοντά Του». Ένας άλλος επιστήμονας είπε, μεταφέροντας έναν λόγο τού π. Παϊσίου: «Μάς δώσατε μιά καραμέλα γιά νά ψάξουμε νά βρούμε ζαχαροπλαστείο». Καί κάποιος άλλος είπε: «Στό πρόσωπό σας είδα τόν Θεό». Στό τέλος μού έκαναν καί μιά έκπληξη. Μού έδωσαν ένα σκίτσο τού προσώπου μου, τό οποίο τό έκανε κάποιος από τούς παρισταμένους τήν ώρα πού μιλούσα. …

Σάββατο 21 Ιανουαρίου 1989

… Ο δρόμος πρός τήν Δαμασκό, μεταξύ τού 70 έως 50 χιλ. ήταν κυριολεκτικά παγωμένος, όπως τόν είχαμε αφήσει πρίν μιά εβδομάδα. Τά αυτοκίνητα εκινούντο πάνω στόν πάγο. Σέ κάθε χιλιόμετρο βρίσκαμε αναποδογυρισμένα αυτοκίνητα.

Στόν δρόμο αυτό είδα περίεργες σκηνές. Από ένα αυτοκίνητο τής γραμμής πήδηξαν τρία άτομα, ενώ τό αυτοκίνητο ήταν εν κινήσει. Επίσης, είδα έναν εισπράκτορα πού ενώ τό αυτοκίνητο εκινείτο, αυτός ανέβηκε μέ μιά σκάλα στήν οροφή τού αυτοκινήτου καί τακτοποιούσε τίς βαλίτσες. Ύστερα σιγά-σιγά, ενώ τό αυτοκίνητο έτρεχε, κατέβηκε από τήν σκάλα καί μέ έναν σάλτο μπήκε στό εσωτερικό τού αυτοκινήτου από τήν πόρτα.

Τό βράδυ είχα συνάντηση μέ τούς γνωστούς φοιτητές επιστήμονας τής Δαμασκού στό Πνευματικό Κέντρο τής Ενορίας τού Τιμίου Σταυρού. Ήταν περίπου 70 άτομα. Τούς ανέπτυξα τό θέμα τί είναι η Χάρη τού Θεού καί πώς ενεργεί στόν άνθρωπο. Έδειχναν νά είναι πολύ ευχαριστημένοι καί έκαναν πολλές ερωτήσεις.

Τό βράδυ επέστρεψα στό Πατριαρχείο στίς 10 η ώρα κρυωμένος. Στήν Δαμασκό χιόνιζε όλη τήν ημέρα καί μέχρι αυτήν τήν ώρα.

Κυριακή, 22 Ιανουαρίου 1989

Τό πρωΐ εκκλησιάστηκα στόν Πατριαρχικό Ιερό Ναό. Ο Πατριάρχης Ιγνάτιος χοροστατούσε. Δέν ανέβηκε στόν θρόνο, αλλά στεκόταν μπροστά στόν θρόνο, είχε ένα μικρό αναλόγιο καί έψαλε.

Στόν Πατριαρχικό Ναό ο πρωτοψάλτης κατάγεται από τήν Ελλάδα, νομίζω από τήν Χίο, πού λέγεται Καπλάνης, καί ψάλλει συνήθως στά ελληνικά, αλλά μερικές φορές καί στά αραβικά. Ο δεξιός χορός ψάλλει στά ελληνικά καί ο αριστερός στά αραβικά. Εκείνη τήν ημέρα τόν δεξιό ψάλτη έκανε ο Πατριάρχης.

Λατάκεια.

Τρίτη 29 Μαρτίου 1988

Άρχισα τήν επιστροφή μου στήν Ελλάδα διά τής Λατάκειας Συρίας καί τής Δαμασκού, προκειμένου νά κάνω Πάσχα στήν Ελλάδα καί νά επιστρέψω μετά γιά νά συνεχίσω τήν διδασκαλία στήν Θεολογική Σχολή. Κατά τίς εορτές τής Μεγάλης Εβδομάδος καί τού Πάσχα κλείνει η Σχολή καί όλοι οι φοιτητές επιστρέφουν στά σπίτια τους.

Φύγαμε μέ τόν π. Ιωάννη Γιαζεζί καί τόν Διάκονο Σάββα στίς 10:30 από τήν Θεολογική Σχολή γιά τήν Λατάκεια-Λαοδίκεια τής Συρίας…

Οι Ρωμηοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί τής περιοχής υποφέρουν ιδιαίτερα αυτήν τήν εποχή πολύ, εξαναγκάζονται νά μετακινούνται πρός τόν Λίβανο καί άλλες χώρες, οπότε γίνεται μιά «κάθαρση» τής περιοχής γιά λόγους πού θά φανούν στό μέλλον.

Ο δρόμος από Τρίπολη πρός Λατάκεια ήταν μαγευτικός. Αριστερά η Μεσόγειος Θάλασσα καί δεξιά τά καταπράσινα βουνά. Μόλις μπήκαμε στήν Συρία αμέσως κατάλαβα τήν διαφορά μέ τόν Λίβανο. Στόν Λίβανο παρά τό ότι είναι εμπόλεμη περιοχή, εν τούτοις οι άνθρωποι ζούν κατά κάποιον τρόπο αξιοπρεπώς, έχουν χρήματα καί κινούνται μέ πολύ καλά ιδιωτικά αυτοκίνητα. Στήν Συρία γίνεται εντελώς τό αντίθετο. Οι άνθρωποι κινούνται μέ ποδήλατα, μηχανάκια καί όσοι διαθέτουν ιδιωτικά αυτοκίνητα είναι μικρά καί φτηνά. Οι Σύροι ζούν περισσότερο πτωχικά από τούς Λιβανέζους.

Μεταξύ Τριπόλεως καί Ταρτούς συναντήσαμε ένα χωριό πού λέγεται Χαμιντίε, στό οποίο κατοικούν Κρήτες, πού ομιλούν ελληνικά, έχουν ελληνικές παραδόσεις, αλλά είναι Μουσουλμάνοι. Κατά τήν διάρκεια τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τόν 19ο αιώνα εξισλαμίσθηκαν καί εξαναγκάστηκαν νά φύγουν από τήν Κρήτη καί κατέφυγαν στό μέρος αυτό. Άλλοι ισχυρίζονται ότι πολεμούσαν εναντίον τών Τούρκων καί εκτοπίσθηκαν στήν Συρία, όπου εξισλαμίσθηκαν. Κράτησαν όμως τόν ελληνισμό καί στά σπίτια τους ομιλούν ελληνικά. Τά παιδιά μαθαίνουν τήν συριακή γλώσσα, όταν πηγαίνουν στό Σχολείο. Αναζήτησα νά βρώ τό καφενείο τού χωριού. Μέσα σέ αυτό συνάντησα πολλούς Έλληνες Κρητικούς καί μιλήσαμε γιά τήν Ελλάδα. Είδα πινακίδες στά μαγαζιά γραμμένες στήν ελληνική γλώσσα. Μού είπαν ότι κρατούν τίς ελληνικές παραδόσεις, αλλά ως Μουσουλμάνοι προσεύχονται στά τζαμιά.

Ταξιδεύσαμε πρός τήν πόλη Ταρτούς. Καθ’ οδόν πολλά πράγματα μού δημιουργούσαν έκπληξη. Όλα τά μαγαζιά ήταν χωρίς βιτρίνες, αλλά απλώς τό βράδυ κατέβαζαν ένα σκέπασμα ή ένα ρολό, περίπου όπως στίς παράγκες τών πανηγύρεων στίς επαρχιακές πόλεις, μέ τίς πρόχειρες κατασκευές τους. Ολόκληρη η μπροστινή πλευρά ήταν ανοικτή. Τά πράγματα ήταν περίπου δυό-τρία μέτρα έξω από τό «κατάστημα». Τά κρέατα στά κρεοπωλεία ήταν όλα κρεμασμένα. Οι άνθρωποι φτωχικά ντυμένοι.

Η Ταρτούς ήταν η Ευβοϊκή αποικία Αντάραδος, μιά ελληνική πόλη, εξ ού καί Ταρτούς. Οι ανασκαφές πού έγιναν έφεραν στό φώς πολλά κεραμεικά από τήν Ερέτρια καί τήν Χαλκίδα. Στήν Αντάραδο (Ταρτούς) εντυπωσιάζει τό ψηφιδωτό τής νύμφης Αρέθουσας. Από τήν Ταρτούς προέρχεται η εικόνα τής Παναγίας, πού αποδίδεται στόν Ευαγγελιστή Λουκά, η οποία σήμερα βρίσκεται στήν Ιερά Μονή Σεϊδνάγια. Είναι τό δεύτερο λιμάνι τής Συρίας, μετά τήν Λατάκεια-Λαοδίκεια. …

Τετάρτη, 30 Μαρτίου

… Από τήν Ταρτούς πήγαμε στήν Λατάκεια. Η Λατάκεια είναι η παλαιά Λαοδίκεια. Απέκτησε μεγάλη αίγλη ως επίνειο τής Αντιόχειας. Σήμερα είναι τό πρώτο λιμάνι τής Συρίας. Η Λαοδίκεια έλαβε τό όνομά της από τήν Λαοδίκη τήν μητέρα τού Σελεύκου. Ακόμη καί σήμερα βλέπει κανείς τήν ελληνική επίδραση στά διάφορα μνημεία της καί τούς αρχαιοελληνικούς κίονες.

Μόλις φθάσαμε στήν Λατάκεια πήγαμε στόν Ιερό Ναό όπου ετελείτο η θεία Λειτουργία τών Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων. Ήταν παρών καί ο Μητροπολίτης Λαοδικείας Ιωάννης. Είναι πολύ καλός, αγαπά τόν μοναχισμό καί τήν Ελλάδα. Ο π. Παΐσιος, τόν οποίο είχε επισκεφθή στό Άγιον Όρος, είχε καλή πληροφορία γι’ αυτόν.

Στό τέλος τής θείας Λειτουργίας ο Μητροπολίτης μού είπε νά κηρύξω. Μετέφραζε στά αραβικά ο π. Ιωάννης Γιαζεζί. Τό θέμα μου ήταν: «Οι άγιοι Πατέρες, φορείς τής Ορθοδόξου Παραδόσεως». Αφού ανέπτυξα τά σχετικά μέ τούς Πατέρας, στήν συνέχεια ανέφερα τό τί λέγει περί πίστεως ο αββάς Ισαάκ ο Σύρος καί εξέφρασα τήν χαρά μου, διότι βρίσκομαι στά μέρη αυτά πού δραστηριοποιήθηκε αυτή η μεγάλη προσωπικότητα τής Εκκλησίας μας καί φέρει τό επώνυμο Σύρος.

Στό τέλος τού κηρύγματος μέ πλησίασαν πολλοί γιά νά μέ ευχαριστήσουν μέ έκδηλο ενθουσιασμό καί μού είπαν ότι πρώτη φορά άκουγαν γιά τόν άγιο Ισαάκ τόν Σύρο καί χάρηκαν πολύ.

Μετά τήν θεία Λειτουργία επισκεφθήκαμε τό Μητροπολιτικό οίκημα καί είχαμε μιά μικρή συζήτηση μέ τόν Μητροπολίτη. Αμέσως μετά σέ αίθουσα τής Μητροπόλεως έγινε η προγραμματισμένη συνάντηση μέ 80 νέους ανθρώπους καί όλοι ήταν επιστήμονες. Ανέπτυξα τό θέμα: «Η θεία Χάρη καί οι ενέργειές της». Κυρίως παρουσίασα τρείς πλευρές, πρώτον τί είναι η θεία Χάρη, δεύτερον πώς ενεργεί η θεία Χάρη στόν άνθρωπο καί τρίτον ποιό είναι τό παιχνίδι τής θείας Χάριτος, δηλαδή οι ελεύσεις καί οι αποκρύψεις της.

Μού έκαναν πολλές ερωτήσεις. Κυρίως επικεντρώθηκαν στό σημείο γιά τό εάν είναι δυνατόν νά ζήση κανείς ασκητική ζωή μέσα στόν κόσμο. Επίσης μέ ρώτησαν πώς μπορεί κανείς νά ξεχωρίση άν μιά εμπειρία προέρχεται από τόν Θεό ή από τόν διάβολο.

Οι ανατολικοί έχουν νά παλέψουν μέ πολλά προβλήματα, νά αντιμετωπίσουν ποικίλα ιδεολογικά, θεολογικά καί υπαρξιακά ρεύματα. Καί αυτό τούς κάνει πιό ώριμους, αλλά καί σταθερούς στόν πολιτισμικό τρόπο ζωής τους. Στά σπίτια τους έχουν εμφανή δείγματα τής θρησκευτικότητας, εικόνες καί καντήλια, τά παιδιά τους μεγαλώνουν μέ χριστιανικές παραδόσεις, άν καί τό Κράτος επισήμως δέν έχη θεσπίσει στά σχολεία μάθημα θρησκευτικών.

Ευχαριστήθηκα πάρα πολύ, γιατί είδα τήν δίψα τών ανθρώπων. Εκείνο πού μού έκανε ιδιαίτερη εντύπωση πού δέν τό συναντά κανείς στήν Ελλάδα είναι ότι οι 70 από τούς 80 ανθρώπους είχαν τετράδια καί κρατούσαν σημειώσεις. Ήταν μιά πρωτόγνωρη γιά μένα εικόνα.

Τό βράδυ ο Μητροπολίτης παρέθεσε δείπνο στήν Μητρόπολη. Είναι ταπεινός άνθρωπος καί πολύ ευπροσήγορος. Μού είπε ότι όλη η Μητρόπολη έχει περίπου 60.000 Ορθοδόξους Χριστιανούς, στήν δέ Λατάκεια ζούν περίπου 30.000 Ορθόδοξοι. Λειτουργούν κάθε Κυριακή, αλλά η Λειτουργία πού συγκεντρώνει πιό πολύ κόσμο είναι αυτή πού γίνεται τήν Παρασκευή. Αυτό γίνεται γιατί η Παρασκευή είναι ημέρα ιερή γιά τούς Μουσουλμάνους καί γιά όλους τούς κατοίκους τής Συρίας, γιά τά Σχολεία καί τίς δημόσιες Υπηρεσίες, ενώ η Κυριακή είναι εργάσιμη καί πολλοί Χριστιανοί δημόσιοι υπάλληλοι βρίσκονται στίς δουλειές τους.

Μετά τό φαγητό επισκεφθήκαμε τό σπίτι τής Βικτώριας μέ τήν οποία είχα συζήτηση στήν Θεολογική Σχολή. Είναι μία γυναίκα μέσης ηλικίας μέ πολύ ήρεμο πρόσωπο καί ήταν η βασική κατηχήτρια όλης τής περιοχής. Αυτή μετέδωσε στά παιδιά εκκλησιαστικό φρόνημα καί αγάπη γιά τούς αγίους. Έχει τόν σεβασμό όλων. Κάναμε συζήτηση γιά τήν διαφορά μεταξύ γιόγκα καί προσευχής καί μέ ρώτησε γιά τήν εκκλησιαστική κρίση πού είχε ξεσπάσει τήν Ελλάδα, σχετικά μέ τήν εκκλησιαστική περιουσία.

Από εκεί επισκέφθηκα τό πατρικό σπίτι τού π. Ιωάννου Γιαζεζί καί γνώρισα τήν ευλαβέστατη μητέρα του πού είναι χήρα καί ζή μέ προσευχή καί αγάπη γιά τόν Χριστό…

Φυσικά, τό καθεστώς είναι στρατιωτικό καί κυβερνούν οι Αλαουΐτες, κάτι ανάλογο μέ τούς Αλεβίτες τής Τουρκίας.

Τό βράδυ μού έκαναν μιά νυκτερινή ξενάγηση στό αθλητικό κέντρο τής πόλεως, τό οποίο είχαν κτίσει γιά τούς Μεσογειακούς Αγώνες πού είχαν γίνει καί είναι τό καύχημά τους.

Διανυκτερεύσαμε στό σπίτι τού π. Ιωάννου».

Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Κοιλάδα των Χριστιανών

Τετάρτη, Απόδοση τής εορτής τού Πάσχα, 18 Μαΐου 1988

… Στίς 4 η ώρα φύγαμε γιά τά σύνορα Λιβάνου Συρίας. Εκεί μέ περίμενε ο π. Μωϋσής από τήν Ιερά Μονή τού Αγίου Γεωργίου.

Μετά τίς τυπικές διαδικασίες φθάσαμε στό Μοναστήρι στίς 5:30 μμ., στήν Ιερά Μονή τού Αγίου Γεωργίου στήν κοιλάδα τών Χριστιανών. Η Μονή τού Αγίου Γεωργίου είναι ένα βυζαντινό κόσμημα τής Συρίας, μεγαλόπρεπο, στήν λεγομένη κοιλάδα τών Χριστιανών, όπου βρίσκονται πολλά χωριά μέ ορθόδοξο πληθυσμό. Η Ιερά Μονή ανάγεται στούς χρόνους τού Ιουστινιανού. Είναι μεγάλο εκκλησιαστικό κέντρο τής περιοχής καί όλης τής Συρίας.

Μόλις έφθασα έμαθα ότι υπήρχε μιά ομάδα φοιτητών καί αποφοίτων Γυμνασίου-Λυκείου από τήν Δαμασκό πού ήλθαν στό Μοναστήρι γιά νά περάσουν τρείς ημέρες μέ προσευχή και πνευματική καθοδήγηση.

…

Τό βράδυ μετά τόν εσπερινό τής Αναλήψεως μέ πλησίασε ένας φοιτητής. Είχε ακούσει ότι στήν Θεολογική Σχολή τής Μπελεμέντ υπήρχε ένας Έλληνας Κληρικός από τήν Ελλάδα πού δίδασκε τήν Ελληνική γλώσσα καί αυτός είχε γράψει τό βιβλίο «Μιά βραδυά στήν έρημο τού Αγίου Όρους». Μέ ρώτησε άν ήμουν εγώ ο συγγραφεύς του. Στήν καταφατική απάντησή μου εξεπλάγη καί εξέφρασε τήν επιθυμία νά συζητήση μαζί μου γιά θέματα πνευματικής ζωής. Τό διέδωσε σέ όλη τήν ομάδα τών νέων πού βρίσκονταν εκεί.

Μετά τόν εσπερινό μέ ξενάγησαν σέ όλη τήν περιοχή πού λέγεται Κοιλάδα τών Χριστιανών. Πρόκειται γιά μιά μεγάλη κοιλάδα, στήν οποία υπάρχουν 53-56 χωριά πολύ κοντά μεταξύ τους καί όλα είναι χριστιανικά. Χάρηκα πολύ.

Πέμπτη, 19 Μαΐου 1988

Σήμερα είναι εορτή τής Αναλήψεως καί τελέσθηκε θεία Λειτουργία.

Μετά τήν θεία Λειτουργία οι φοιτητές καί επιστήμονες από τήν Δαμασκό είχαν προγραμματίσει νά διαβάσουν τό βιβλίο μου «Μιά βραδυά στήν έρημο τού Αγίου Όρους». Αυτός ήταν ο σκοπός τους γιά τόν οποίον είχαν έλθει στό Μοναστήρι. Μόλις πληροφορήθηκαν ότι εκεί είναι ο συγγραφεύς του, προτίμησαν νά συζητήσουν μαζί μου.

Γιά τέσσερεις ώρες από τίς 10 μέχρι τίς 2 τό μεσημέρι συζητούσαμε μέ τούς 40 αυτούς επιστήμονες. Οι περισσότεροι ήταν επιστήμονες ή φοιτητές τού Πολυτεχνείου καί τής Ιατρικής Σχολής. Μού έθεσαν πολλά ερωτήματα, όπως: «Τί είναι η θεία Χάρη; Τί είναι ο έρωτας πρός τόν Θεό; Πώς συνδυάζεται ο φόβος μέ τήν αγάπη; Τί είναι η εσωτερική λειτουργία; Τί είναι η νοερά προσευχή; Τί είναι η ορθόδοξη ψυχοθεραπεία; Πώς λειτουργούσε ο γάμος πρό τής πτώσεως; Τί θά κάνη ο Θεός μέ αυτούς πού βρίσκονται έξω από τήν Εκκλησία;».

Τούς μίλησα μέ πολύ παλμό, μέ θεολογικό λόγο καί καρδιακή αίσθηση, χρησιμοποιώντας διάφορα παραδείγματα από τό Άγιον Όρος. Ευχαριστήθηκαν πολύ καί στό τέλος χειροκρότησαν. Μετά έκανα μιά δημόσια εξομολόγηση. Είπα: «Έφυγα από τήν Μπελεμέντειο Θεολογική Σχολή μέ στενοχώρια καί μέ απόφαση νά μήν ξαναέλθω στήν Μέση Ανατολή, αλλά εσείς μού αλλάξατε τά σχέδια». Εξέφρασαν τήν ικανοποίησή τους μέ παρατεταμένα χειροκροτήματα.

Ήθελαν καί άλλα νά ρωτήσουν, είχαν ξεχάσει τήν ώρα τού φαγητού, αλλά τούς ζήτησα νά σταματήσουμε καί νά συνεχίσουμε τό απόγευμα.

Στό τέλος μιά φοιτήτρια σηκώθηκε καί είπε: «Σάς ευχαριστούμε γιατί μάς μεθύσατε μέ τό ευλογημένο κρασί τού Αγίου Όρους». Ο π. Ιωάννης Γιαζεζί πού μετέφραζε μού είπε: «Σάς έστειλε εδώ τό Άγιον Πνεύμα».

Στήν Μέση Ανατολή οι κοινωνίες είναι θεοκεντρικές. Βέβαια, δέν ζούν όλοι σύμφωνα μέ τόν νόμο τού Θεού τους, αλλά είναι φυσικό ότι η θρησκεία επηρεάζει εμμέσως ή αμέσως τήν ζωή τους. Στήν αραβική γλώσσα υπάρχουν πολλές καθημερινές εκφράσεις πού περιέχουν τό όνομα τού Θεού.

Κατάλαβα ότι οι πνευματικές ερωτήσεις πού μού υπέβαλαν προέρχονταν από τό βιβλίο μου «Μιά βραδυά στήν Έρημο τού Αγίου Όρους» πού είχαν διαβάσει. Φαίνεται ότι τό βιβλίο αυτό δημιούργησε μιά άλλη στροφή στά εκκλησιαστικά πράγματα τής περιοχής. Τό χαρακτήριζαν βαθύ βιβλίο. Έπειτα κατάλαβα ότι αυτά τά νηπτικά θέματα μέ τά οποία ασχολούμαι είναι από τά πιό σύγχρονα θέματα πού ζητάει ο κόσμος…

Τό απόγευμα συνεχίσαμε γιά δυό ώρες τήν συζήτηση. Ετέθησαν πολλά θέματα. Καί τό κυριότερο ήταν τό μυστήριο τής παιδείας τού Θεού, γιά τήν έλευση καί τήν άρση τής θείας Χάριτος. Χάρηκαν πολύ. Ήδη είχε αρχίσει νά σκοτεινιάζη καί ήμασταν μέσα στό σκοτάδι. Όταν είπα νά διακόψουμε, κάποιος μού είπε ότι είχε όρεξη νά μείνη μέχρι τήν άλλη ημέρα τό πρωΐ. Ένας μού είπε ότι όταν διάβασε τό βιβλίο «Μιά βραδυά στήν έρημο τού Αγίου Όρους» τού άναψε ο πόθος γιά τήν προσευχή. Άλλος είπε: «Όσοι έχουν τό Άγιον Πνεύμα γράφουν σάν τόν δικό σου τρόπο». Ο π. Ιωάννης Γιαζεζί τούς είπε ότι τό βιβλίο αυτό είναι η καλύτερη παρουσίαση τού Αγίου Όρους. Κυκλοφορούν καί άλλα βιβλία γιά τό Άγιον Όρος, αλλά αυτό είναι τό καλύτερο, γιατί παρουσιάζει τήν ζωή τού Αγίου Όρους. Πρώτη φορά πράγματι συνειδητοποίησα αυτό πού είπε ο π. Ιωάννης.

Στήν συζήτηση τούς ζήτησα συγγνώμη γιά τό ότι δέν μιλώ αραβικά, επειδή έχει άλλη σημασία νά μιλά κανείς στήν γλώσσα τού άλλου. Επίσης τούς είπα: «Εμείς οι ανατολίτες μιλάμε φωνακτά καί μέ χειρονομίες, γιατί καταλαβαίνουμε ότι τό μυαλό είναι ανεπαρκές γιά νά αποδώση πλήρως αυτό πού θέλουμε νά διατυπώσουμε καί γι’ αυτό χρησιμοποιούμε καί τά χέρια ως συμπλήρωση τής ομιλίας». Τούς άρεσε πολύ αυτό πού είπα «εμείς οι ανατολίτες», τό ότι έβαλα τόν εαυτό μου μαζί μέ τούς ανατολίτες καί χειροκρότησαν μέ παλμό καί γιά πολλή ώρα.

…

Μετά τήν συζήτηση καί πρίν τό φαγητό είχε έλθει στήν Ιερά Μονή τού Αγίου Γεωργίου ο Πρέσβυς τής Ελλάδος στήν Συρία. Είχα μιά ενδιαφέρουσα συζήτηση μαζί του. Είναι καλός άνθρωπος καί έχει ιδιαίτερες πνευματικές ανησυχίες. Μάλιστα τό βράδυ οι επιστήμονες καί φοιτητές είχαν μιά νυκτερινή ακολουθία καί θεία Λειτουργία από τίς 10 έως τίς 1 τά μεσάνυκτα. Έμεινε καί ο Πρέσβυς στήν Ιερά Ακολουθία. Επειδή τήν άλλη ημέρα θά ταξίδευα γιά τήν Δαμασκό γιά νά αναχωρήσω γιά τήν Ελλάδα, μέ προσκάλεσε τήν άλλη ημέρα νά τόν επισκεφθώ στήν Πρεσβεία.

Τά παιδιά επέμεναν νά αλλάξω τό εισιτήριο καί νά παραμείνω μαζί τους καί τήν επόμενη ημέρα, αλλά αυτό δέν μπορούσε νά γίνη. Αποκτήσαμε μιά κοινωνία μεταξύ μας, μέ αγάπησαν πολύ καί εγώ τό ίδιο. Μού έδωσαν τά ονόματά τους γιά νά τά μνημονεύω στήν προσκομιδή καί μού υποσχέθηκαν ότι θά μού γράψουν γράμμα.

Τό πρωΐ ξύπνησα πολύ νωρίς καί ταξίδευσα γιά τήν Δαμασκό. Τό ταξίδι διαρκεί περίπου δυόμιση ώρες.

Επισκέφθηκα τόν Πρέσβυ τής Ελλάδος στήν Δαμασκό. Ζήτησε νά μάθη γιά τό πώς πέρασα αυτό τό διάστημα από τόν Φεβρουάριο μέχρι τόν Μάϊο. Τού είπα γιά τήν διδασκαλία στήν Θεολογική Σχολή καί τίς περιοδείες πού έκανα στά χωριά τής Κούρας, στήν Βηρυττό, τήν Τρίπολη, τήν Ταρτούς, τήν Λατάκεια καί τήν Ιερά Μονή τού Αγίου Γεωργίου. Τά άκουσε μέ πολλή προσοχή καί είπε: «Εγώ είμαι Πρέσβυς τής Ελλάδος στήν Συρία, αλλά εσύ έκανες τό έργο τού Πρεσβευτού, διότι εισήλθες μέσα στήν ζωή τών ανθρώπων καί τούς βοήθησες νά αντιμετωπίσουν τά προβλήματά τους μέσα από τήν Ρωμαίϊκη παράδοσή μας».

Βγήκαμε στήν αγορά γιά ψώνια. Τά καταστήματα τών Μουσουλμάνων ήταν κλειστά λόγω τής Παρασκευής. Μού έκαναν εντύπωση τά παραδοσιακά αντικείμενα πού κατασκευάζουν, έπιπλα καί διάφορα άλλα είδη μέ φίλντισι, καθώς επίσης καί τά κεντημένα τραπεζομάντηλα. Οι καταστηματάρχες είναι ευγενικοί καί πρόθυμοι. Απαγορεύεται, μέ αυστηρό νόμο καί αυστηρές ποινές, νά πωλούν λαμβάνοντας δολλάρια. …

Στήν συνέχεια πήγαμε στό Πατριαρχείο. Όλοι οι άγαμοι Κληρικοί (Επίσκοποι, Πρεσβύτεροι, Διάκονοι, Μοναχοί) καί λαϊκοί πού εργάζονται στό Πατριαρχείο μένουν μέσα στό Πατριαρχείο καί έχουν κοινή τράπεζα. Επίσης, όσοι Μητροπολίτες καί Κληρικοί διέρχονται από τήν Δαμασκό περνούν από τό Πατριαρχείο καί συμμετέχουν στήν κοινή τράπεζα. Στό Πατριαρχείο Αντιοχείας δέν επιτρέπεται οι άγαμοι Κληρικοί νά μένουν έξω από τό Πατριαρχείο ή τήν Ιερά Μητρόπολη. Έχουν κοινή ζωή καί κοινή τράπεζα στό Πατριαρχείο ή τήν Μητρόπολη. Λαμβάνουν χαμηλό μισθό. Γι’ αυτό είναι δύσκολο νά φεύγουν έξω από τήν Συρία. Προκειμένου νά φύγη κανείς έξω από τήν Χώρα, οι αρχές ζητούν νά έχουν τουλάχιστον 500 δολλάρια μαζί τους. Όμως, δέν δίνουν συνάλλαγμα τόσων δολλαρίων, καί έτσι είναι δύσκολο νά ταξιδεύσουν εκτός τής Χώρας.

Συναντήθηκα μέ τόν Πατριάρχη Αντιοχείας Ιγνάτιο. Τού είπα ότι χάρηκα πού έμεινα στήν Μπελεμέντειο Θεολογική Σχολή, γιατί οι φοιτητές έχουν ορθόδοξο εκκλησιαστικό φρόνημα. Μού είπε: «Αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί η θεολογία δέν είναι ακαδημαϊκή επιστήμη, αλλά εκκλησιαστική εμπειρία. Τού χρόνου θά κάνουμε επιλογές σέ αυτούς πού θά πάρουμε γιά νά σπουδάσουν στήν Θεολογική Σχολή. Θά κάνουμε αυστηρό πρόγραμμα καί όποιος δέν θέλει νά τό εφαρμόση θά φεύγη από τήν Σχολή. Όταν ήμουν, ως Επίσκοπος, ηγούμενος στήν Μπελεμέντ, υπήρχε μόνο τό Μοναστήρι, δέν υπήρχε ούτε νερό ούτε ρεύμα ούτε κτίρια. Όμως τώρα οι συνθήκες είναι πολύ καλύτερες». Καί στήν συνέχεια μού είπε: «Τού χρόνου πού θά έλθης θά είναι ακόμη καλύτερα». Τού απάντησα: «Δέν θά έλθω τού χρόνου». Μέ ρώτησε: «Γιατί;». Αυτό τό είπε μέ πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Δέν τού έδωσα πολλές εξηγήσεις, αλλά απλώς τού είπα ότι είναι θέμα υγείας, δέν μέ σηκώνει τό κλίμα τού Λιβάνου. Συνέχισε: «Πρέπει νά έλθης, γιατί θά έχη καλύτερη οργάνωση η Σχολή…».

Συζήτησα μαζί του περίπου μισή ώρα καί κατάλαβα ότι είναι πολύ έξυπνος άνθρωπος.

Ο Πατριαρχικός Επίτροπος Επίσκοπος Σεϊδνάγια Ηλίας επέμενε νά έλθω καί τού χρόνου καί άν δέν θέλω νά πάω στήν Σχολή νά μένω μονίμως στήν Δαμασκό. Επιφυλάχθηκα νά απαντήσω.

Μετά τό φαγητό αποσύρθηκα σέ ένα δωμάτιο τού Πατριαρχείου, γεμάτος από αναμνήσεις, ποικίλα βιώματα καί εμπειρίες. Κυρίως ήμουν αιχμαλωτισμένος από τούς επιστήμονες καί τούς φοιτητές πού συνάντησα στήν Μονή τού Αγίου Γεωργίου. Τούς αγάπησα πολύ γιά τό ενδιαφέρον πού είχαν καί τήν δίψα γιά τήν ορθόδοξη πνευματική ζωή… Σκέφθηκα ότι θά ήταν καλό νά έμενα ένα διάστημα στήν Δαμασκό, εργαζόμενος μέ τούς φοιτητάς καί τούς επιστήμονας πού είχαν τόση μεγάλη δίψα γιά τήν πνευματική ζωή.

Τό απόγευμα ο υπάλληλος τής Πρεσβείας μέ τό υπηρεσιακό αυτοκίνητο μέ πήγε στό αεροδρόμιο γιά νά αναχωρήσω γιά τήν Αθήνα. …

Χαλέπι

Μάϊος 2001

Μιά πρόσκληση από τόν Κοσμήτορα τής Θεολογικής Σχολής τού Πανεπιστημίου τού Λιβάνου –πού ανήκει στό Πατριαρχείο Αντιοχείας– Μητροπολίτη Χαλεπίου κ. Παύλο, νά διδάξω στήν Μπελεμέντειο Θεολογική Σχολή τό μάθημα τής Βιοηθικής γιά τούς τριτοετείς φοιτητές καί νά επισκεφθώ τήν έδρα τής Μητροπόλεώς του, τήν πόλη τού Χαλεπίου (ALEPPO -αρχαία Βέρροια) τής Συρίας, μέ έκαναν νά βρεθώ γιά μιά ακόμη φορά στήν Μέση Ανατολή. Ήδη είχα επισκεφθή τήν διετία 1988-1990 κατά διαστήματα τήν Θεολογική Σχολή τού Λιβάνου, κατά τήν διάρκεια τού εμφυλίου πολέμου στήν περιοχή, καί τήν Συρία (Δαμασκό, Λατάκεια, Κοιλάδα τών Χριστιανών κλπ.)….

Θά εκθέσω μερικές εντυπώσεις μου από τήν περιοδεία μου αυτήν στήν Συρία καί τόν Λίβανο.

Μέ πρόσκληση τού Μητροπολίτου Παύλου πήγα στό Χαλέπι τής Συρίας.

Η πόλη τού Χαλεπίου είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στήν Συρία μετά τήν Δαμασκό καί αριθμεί περίπου τέσσερα εκατομμύρια κατοίκους. Είναι μιά αρχαία πόλη μέ παραδοσιακό χρώμα καί βέβαια εκείνο πού κάνει εντύπωση είναι ότι κάτω από τήν επιφάνεια τής γής υπάρχει καί μιά άλλη πόλη τών σπηλαίων, τά οποία σπήλαια τόν παλαιότερο καιρό ήταν απαραίτητα γιά τήν επικοινωνία τών κατοίκων τής πόλεως. Τώρα μερικά από αυτά ανακαινίζονται καί γίνονται ωραιότατα εστιατόρια ή καφετέριες μέ ανατολίτικο χρώμα.

Ο Ορθόδοξος Μητροπολίτης τού Χαλεπίου κ. Παύλος, γνωστός μου από τότε πού σπούδαζε στήν Θεσσαλονίκη, όπου έλαβε καί τό διδακτορικό του δίπλωμα, είναι γνώστης τών θεμάτων τής περιοχής καί επειδή είναι νέος καί στήν ηλικία καί στήν θέση αυτήν ως Μητροπολίτης, αγωνίζεται γιά τήν ανασυγκρότηση τής Ιεράς Μητροπόλεώς του μέ ζήλο, ζωντάνια καί γνώση τών πραγμάτων.

Σίγουρα δέν είναι γεγονότα πού μπορεί κανείς νά τά ερμηνεύση μέ βάση τίς θρησκευτικές πεποιθήσεις, αλλά ερμηνεύονται μόνον μέ γεωπολιτικά καί οικονομικά κριτήρια. Τό σημαντικό είναι ότι καί, βεβαίως, γίνεται καί μιά πολιτιστική καταστροφή, αφού καταστρέφονται, βομβαρδίζονται καί πυρπολούνται ναοί καί μοναστήρια μέ μεγάλη παράδοση.

Είναι γνωστόν ότι όλες οι πόλεις τής Συρίας καί τού Λιβάνου είναι πολυπολιτισμικές κοινωνίες…. Οι Μουσουλμάνοι αποτελούν τήν συντριπτική πλειοψηφία τής περιοχής, ενώ ο Χριστιανικός πληθυσμός ανέρχεται στίς εκατό περίπου χιλιάδες (100.000), από τούς οποίους οι είκοσι χιλιάδες (20.000) είναι Ορθόδοξοι.

Τό Χαλέπι θεωρείται ως τό Βατικανό τής Ανατολής, γιατί ο Παπισμός ασκεί επιρροή στά πράγματα τής περιοχής καί έχει μεγάλη δράση, όπως σχολεία καί άλλα ιδρύματα. Γενικά στό Χαλέπι υπάρχουν πολλοί Επίσκοποι διαφόρων θρησκευτικών Χριστιανικών ομάδων. Οι ανήκοντες στό Πατριαρχείο Αντιοχείας ονομάζονται Greek Orthodox, οι μονοφυσίτες ονομάζονται Syrian Orthodox καί οι Ουνίτες έχουν τήν ονομασία Rum katholik. Οι τελευταίοι ανήκουν στό Βατικανό μαζί μέ τούς Μαρωνίτες καί τούς άλλους «καθολικούς». Επίσης πρέπει νά σημειωθή ότι οι Αρμένιοι, πού είναι μονοφυσίτες, έχουν ισχυρή επίδραση στήν περιοχή εκείνη.

Μού δόθηκε η ευκαιρία νά έχω τρείς συναντήσεις μέ τούς Ορθοδόξους Χριστιανούς τής περιοχής. Μία κατά τήν διάρκεια τής Κυριακάτικης πρωϊνής θείας Λειτουργίας (29 Απριλίου), όπου λειτούργησα καί ομίλησα στόν Ιερό Ναό τού Προφήτου Ηλιού, έναν ωραιότατο καί μεγαλοπρεπή Ναό, ο οποίος τελευταία έχει αποπερατωθή, μέ τέμπλο ξύλινο κατασκευασμένο στήν Ελλάδα. Έπειτα παρευρέθηκα στήν απογευματινή θεία Λειτουργία, όπου συγκεντρώθηκε πολύς κόσμος, επειδή τό πρωϊνό τής Κυριακής θεωρείται εργάσιμο, καί λειτούργησε ο Μητροπολίτης Χαλεπίου Παύλος, όπου καί κήρυξα τόν θείο λόγο. Στήν συνέχεια ομίλησα καί συζήτησα μέ ιατρούς, φαρμακοποιούς καί άλλους επιστήμονες, εβδομήντα (70) τόν αριθμό, γύρω από τήν αντιμετώπιση τής σύγχρονης γενετικής καί γενικά τής επιστήμης.

Στήν πρωϊνή θεία Λειτουργία έψαλε στά αραβικά καί στά ελληνικά ο Καθηγητής κ. Bruno Muzzer, ο οποίος τελείωσε τίς θεολογικές του σπουδές στήν Ελλάδα καί κατέχει άριστα τήν ελληνική γλώσσα. Καί τό απόγευμα σέ έναν κατάμεστο, κυρίως από φοιτητές, Ιερό Ναό, έψαλε θαυμάσια ένας παιδικός χορός, αποτελούμενος από πενήντα (50) περίπου μικρά παιδιά, στά αραβικά καί στά ελληνικά. Φυσικά δέν τό έκαναν αυτό, επειδή παρευρισκόταν Έλληνας Ιεράρχης στήν θεία Λειτουργία, αλλά συνηθίζεται αυτό, γιατί έτσι συνδέονται μέ τό δικό τους παρελθόν.

Η επικοινωνία πού είχα μέ νέους καί οικογενειάρχες, μέ ζηλωτές Χριστιανούς, καθώς επίσης καί η επίσκεψή μου στό μέρος εκείνο πού ασκήθηκε ο άγιος Συμεών ο Στυλίτης, καί τό οποίο αποτελεί μεγάλο θρησκευτικό μνημείο τής περιοχής, δείχνει τήν ελληνική καί χριστιανική Ορθόδοξη Παράδοση πού κυριαρχεί εκεί. Όμως η Ορθόδοξη Εκκλησία χρειάζεται ισχυρό στήριγμα, γιατί έχει νά αντιμετωπίση ποικίλους κινδύνους. Χάρηκα ιδιαιτέρως τούς Ορθόδοξους Χριστιανούς, οι οποίοι κρατούν τήν πίστη τους μέσα σέ τέτοια δύσκολα περιβάλλοντα. …

Από τό Χαλέπι επισκεφθήκαμε τήν Ιερά Μονή τού Αγίου Συμεών τού Στυλίτου. Σήμερα η Μονή είναι ερειπωμένη, αλλά καί από αυτά βλέπει κανείς τήν μεγαλοπρέπειά της.

Η πελώρια Βασιλική τής Μονής κτίσθηκε από τόν αυτοκράτορα Ζήνωνα πρός τιμή τού αγίου Συμεών τού Στυλίτου. Πρόκειται γιά τόν μεγαλύτερο Ναό τού Χριστιανισμού πρίν κτισθή ο Ναός τής Αγίας Σοφίας. Οι κολώνες καί οι τοίχοι είναι κτισμένοι από μεγάλους ογκόλιθους.

Ο άγιος Συμεών ο Στυλίτης ασκήτευσε παραμένοντας σέ μιά κολόνα ύψους 12 μέτρων, τής οποίας σήμερα σώζεται η βάση. Χιλιάδες άνθρωποι έρχονταν γιά νά ακούσουν τίς διδαχές του, καθώς επίσης εγκαταβίωναν εκεί πολλοί μοναχοί καί μετά τήν κοίμησή του.

Από τούς υπάρχοντας χώρους μπορεί κανείς νά καταλάβη ότι η Ιερά Μονή ήταν ένα μεγάλο μοναστικό κέντρο. Ο άγιος Συμεών κοιμήθηκε τό 459 σέ ηλικία 70 ετών.

Σήμερα ο χώρος αυτός συγκεντρώνει πολλούς επισκέπτες καί μάλιστα στά ερείπια τής Μονής πηγαίνουν πολλοί καί προσεύχονται.

…

Μερικές διαπιστώσεις, τού έτους 2001

Ο χώρος εδώ δέν είναι κατάλληλος γιά νά εκτεθούν όλες οι διαπιστώσεις μου από τήν περιοδεία στήν Συρία καί τόν Λίβανο. Ωστόσο θά περιορισθώ στήν επισήμανση μερικών από αυτές.

1. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί τής Συρίας καί τού Λιβάνου πού ανήκουν στό Παριαρχείο Αντιοχείας χαρακτηρίζουν τόν εαυτό τους Ρούμ Ορθοδόξ, δηλαδή Ρωμηοί Ορθόδοξοι, αισθάνονται ότι είναι γηγενείς κάτοικοι τής περιοχής καί οι Άραβες είναι εκείνοι πού κατέλαβαν πρίν αιώνες αυτήν τήν περιοχή, καθώς επίσης αισθάνονται ότι είναι απόγονοι τών Χριστιανών τής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αυτό πού ονομάζουμε Βυζάντιο. Αυτός είναι ο λόγος γιά τόν οποίον στίς ακολουθίες τών Ιερών Ναών καί στήν θεία Λειτουργία ο ένας χορός τών ψαλτών ψάλλει τά τροπάρια στήν ελληνική γλώσσα, έστω καί άν δέν τά καταλαβαίνη, καί ο άλλος χορός στήν αραβική γλώσσα. Τό κάνουν αυτό γιατί εκφράζουν τήν ταυτότητά τους. Είναι αραβόφωνοι Ρωμηοί καί αγαπούν τούς Γιουνάν, Ορθοδόξους Χριστιανούς τής Ελλάδος, ως καταγόμενοι καί οι δύο από τήν Χριστιανική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

2. Υπάρχει μία διαφορά μεταξύ τής Δύσεως καί τής Ανατολής. Στήν Δύση οι κοινωνίες επηρεασμένες από τήν σχολαστική θεολογία καί τήν μεταφυσική, δημιούργησαν ατομοκρατικές κοινότητες, αφού εκεί κυριαρχεί ο άνθρωπος, πολλές φορές χωρίς Θεό. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι δυτικοί Χριστιανοί από αντίδραση στήν απολυταρχία τού Πάπα έφθασαν στήν μεταρρύθμιση καί μέ τό σύνθημα τών ηγεμόνων cujus regio, eius religio επιβλήθηκε σέ κάθε περιοχή μιά ομολογία καί αργότερα βέβαια κατέληξαν στήν αθεΐα καί τόν αγνωστικισμό. Καί έτσι επικράτησε τό ανθρώπινο στοιχείο. Αντίθετα στήν Μέση Ανατολή οι κοινωνίες είναι θεοκεντρικές. Βέβαια, δέν ζούν όλοι σύμφωνα μέ τόν νόμο τού Θεού τους, αλλά είναι φυσικό ότι η θρησκεία επηρεάζει εμμέσως ή αμέσως τήν ζωή τους. Στήν αραβική γλώσσα υπάρχουν πολλές καθημερινές εκφράσεις πού περιέχουν τό όνομα τού Θεού.

3. Οι δυτικοί καί ανατολικοί διαφέρουν καί στόν τρόπο σκέψεως καί ζωής. Όταν συναντάς δυτικούς καί ανατολικούς ανθρώπους καί τούς βλέπης στό πρόσωπο, διαπιστώνεις ότι τά μάτια τών δυτικών είναι εντελώς επίπεδα, ενώ τών ανατολικών έχουν ένα βάθος, αναζητούν κάτι άλλο, τό υπαρξιακό. Οπότε αυτό δείχνει τήν δυνατότητα πού έχει η Ορθοδοξία στήν περιοχή εκείνη νά απαντήση στά υπαρξιακά ερωτήματα πού στήν χώρα μας θεωρούνται περιττά ή καί ανόητα.

4. Οι ανατολικοί λαοί έχουν νά παλέψουν μέ πολλά προβλήματα, νά αντιμετωπίσουν ποικίλα ιδεολογικά, θεολογικά καί υπαρξιακά ρεύματα. Καί αυτό τούς κάνει πιό ώριμους, αλλά καί σταθερούς στόν πολιτισμικό τρόπο ζωής τους. Στά σπίτια τους έχουν εμφανή δείγματα τής θρησκευτικότητας, εικόνες καί καντήλια, τά παιδιά τους μεγαλώνουν μέ χριστιανικές παραδόσεις, άν καί τό Κράτος επισήμως δέν έχη θεσπίσει στά σχολεία μάθημα θρησκευτικών. Σημαντικό ρόλο παίζει η Ορθόδοξη Εκκλησία μέ τίς Ενορίες, αλλά καί τά Μοναστήρια. Στήν περιοχή εκείνη υπάρχουν μερικά καλά οργανωμένα Μοναστήρια, πού ακολουθούν τό αγιορείτικο τυπικό καί επηρεάζουν σημαντικά τήν περιοχή. Κτίσθηκε τώρα τελευταία ένα ωραιότατο μοναστήρι πρός τιμήν τής Παναγίας, πού ακολουθεί τό αγιορείτικο τυπικό.

5. Η Μπελεμέντειος Θεολογική Σχολή παίζει έναν σπουδαίο ρόλο στήν ανάπτυξη τής Ορθοδόξου χριστιανικής ζωής, διότι από αυτήν εξέρχονται θεολόγοι, Ιερείς καί Επίσκοποι τής Εκκλησίας. Ήδη μέχρι τώρα οι περισσότεροι Μητροπολίτες καί Επίσκοποι είναι απόφοιτοι αυτής τής Σχολής. Τό ότι μαθαίνουν τήν ελληνική γλώσσα είναι πολύ σημαντικό. Δέν τό βλέπουμε αυτό από εθνικιστικής, αλλά από εκκλησιαστικής πλευράς. Τούς δίνεται η δυνατότητα νά διαβάζουν κείμενα γραμμένα στήν ελληνική γλώσσα τά οποία δέν έχουν μεταφρασθή στήν αραβική καί σέ άλλες γλώσσες, καθώς επίσης τούς δίνεται η δυνατότητα νά επισκέπτωνται τήν Ελλάδα καί ιδίως τό Άγιον Όρος, καί νά συναντώνται μέ τήν Ορθόδοξη ελληνική ζωή. Ήδη οι σπουδαστές πού διδάσκονται τήν ελληνική γλώσσα, τό καλοκαίρι έρχονται στήν Ελλάδα καί μένοντας στήν Ιερά Μονή Πεντέλης παρακολουθούν εντατικά μαθήματα τής ελληνικής γλώσσας καί κυρίως έρχονται σέ επαφή μέ τήν όλη ελληνική παράδοσή μας».

* * *

Τά ελάχιστα αυτά αποσπάσματα τά οποία παρατέθησαν από τό προσωπικό μου ημερολόγιο, δείχνουν τήν κατάσταση πού επικρατεί σήμερα στήν Συρία, όπως τήν συνάντησα τά έτη 1988-1990 καί τό 2001, πού δέν διαφέρει από τήν κατάσταση πού επικρατούσε πρίν τήν έναρξη τού πολέμου.

Όμως τά όσα συμβαίνουν στήν Συρία είναι πολύ περίεργα.

Τό καθεστώς είναι στρατιωτικό, επιβλήθηκε πρίν από σαράντα χρόνια από τούς Αλεβίτες τής Συρίας, πού είναι μιά Σιϊτική αίρεση τού Μωαμεθανισμού, επομένως υπάρχει δικτατορία, καί επίσης η πολυχρόνια εξουσία ασφαλώς δημιούργησε καταστάσεις διαφθοράς. Όμως ως Αλεβίτες επιτρέπουν στούς Χριστιανούς νά τελούν τά τής λατρείας τους μέ ελευθερία. Τό καθεστώς αυτό υποστηρίζεται μεταξύ τών άλλων από τήν Ρωσία.

Όσοι αντιδρούν στό καθεστώς αυτό καί κάνουν επανάσταση ανήκουν σέ διάφορες αντιμαχόμενες μεταξύ τους ομάδες, τρομοκρατικές καί μή, πού αποτελούνται από φανατικούς μουσουλμάνους καί οι οποίοι προβαίνουν σέ σφαγές Χριστιανών. Καί αυτές οι ομάδες υποστηρίζονται από τούς Χριστιανούς τής Δύσης.

Σίγουρα δέν είναι γεγονότα πού μπορεί κανείς νά τά ερμηνεύση μέ βάση τίς θρησκευτικές πεποιθήσεις, αλλά ερμηνεύονται μόνον μέ γεωπολιτικά καί οικονομικά κριτήρια. Τό σημαντικό είναι ότι οι Ρωμηοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί τής περιοχής υποφέρουν ιδιαίτερα αυτήν τήν εποχή πολύ, εξαναγκάζονται νά μετακινούνται πρός τόν Λίβανο καί άλλες χώρες, οπότε γίνεται μιά «κάθαρση» τής περιοχής γιά λόγους πού θά φανούν στό μέλλον καί, βεβαίως, γίνεται καί μιά πολιτιστική καταστροφή, αφού καταστρέφονται, βομβαρδίζονται καί πυρπολούνται ναοί καί μοναστήρια μέ μεγάλη παράδοση.

Πρέπει νά προσευχόμαστε στόν Θεό γιά όλη αυτήν τήν περιοχή νά σταματήση ο πόλεμος καί ιδιαίτερα νά προσευχόμαστε γιά τούς Χριστιανούς τής περιοχής αυτής πού δέχονται τίς συνέπειες τού καταστροφικού αυτού πολέμου.–

Εκκλησιαστική Παρέμβαση – Σεπτέμβριος 2013

http://www.parembasis.gr/2013/13_09_08.htm