kantonopou’s blog

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΕΝΩΣΙΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ                                                                    

Χαλκοκονδύλη 37. 10432 ΑΘΗΝΑ

Τηλ. 2105224180-FAX. 2105224420

Iστοχώρος: www.petheol.gr

e-mail: panenthe@otenet.gr

&   : enosis@petheol.gr

Αριθμ. Πρωτ. 260

ΓΙΑ ΤΟ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΘ

Με αφορμή τις προτάσεις που σε Σχέδιο Επιτροπής του Υπουργείου Παιδείας δημοσιοποιήθηκαν, η Π.Ε.Θ. θεωρεί υποχρέωσή της να καταθέσει στον ήδη αναπτυσσόμενο διάλογο για το Σχέδιο προγράμματος των τριών τάξεων του Λυλείου τις παρακάτω εκτιμήσεις και απόψεις.

1. Σχετικά με την αξιολόγηση του προταθέντος σχεδίου από την Επιτροπή του Υπουργείου Παιδέιας, δβΜ και Θρησκευμάτων εκδίδουμε άλλη ανακοίνωση και γι’ αυτό δεν θα περιλάβουμε στη σημερινή μας τα περιλαμβανόμενα σ’ αυτήν.

2. Βασική αρχή λειτουργίας του Σχολείου που προσφέρει εγκύκλια μόρφωση είναι βέβαια ότι παρέχει στο υπό ανάπτυξη και διαμόρφωση άτομο, το παιδί και τον έφηβο,γνώσεις απαραίτητες για την κοινωνική του καταξίωση, αλλά ταυτοχρόνως διαπλάθει την πνευματική του προσωπικότητα και τον ψυχικό του κόσμο, τη συνείδησή του, εμπνέοντας σ’ αυτόν και εγκεντρίζοντας στην όλη προσωπικότητά του αρχές ζωής και αξίες. Και τούτο άλλωστε έχει ιδιαίτερη σημασία για την κοινωνική του ζωή και συμπεριφορά.

3. Επιμένουμε περισσότερο στη βασική αυτή αρχή για να τονίσουμε ότι το Σχολείο παρέχει, οφείλει να παρέχει και εκπαίδευση και Παιδεία. Διαμορφώνει προσωπικότητες με συνείδηση κοινωνική, δημοκρατική, θρησκευτική, εθνική, και με αξίες· εντιμότητα, καλωσύνη, εκτίμηση ανθρώπου, συνεργατικότητα με στόχο την αγάπη (όχι μόνο το υλικό όφελος-κέρδος), αλληλοσεβασμό κλπ. Για το σχολείο είναι άρνηση του εαυτού του το να εγκαταλείπει το ρόλο του παιδαγωγού. Ο μαθητής στην παιδική και εφηβική ηλικία χρειάζεται καθοδήγηση, πνευματική καλλιέργεια, άσκηση στην κοινωνικοποιημένη ζωή ( που περιλαμβάνει τα παραπάνω). Αλλά η εγκατάλειψη της αγωγής δεν είναι μόνο άρνηση. Είναι προδοσία των παιδιών μας, της φυλής μας, της πατρίδας μας και του μέλλοντός της, το να εγκαταλείπει το Σχολειό που σήμερα δημιουργούμε ( το νέο σχολείο) την διαπαιδαγώγηση-διάπλαση της συνείδησής τους και να περιορίζεται μόνο στην παροχή γνώσεων, στην μετατροπή του και μόνο σε εργαστήριο γνώσης.

Φυσικά είναι-πρέπει να είναι και τέτοιο. Όχι όμως μόνο τέτοιο. Ιδιαιτέρως στην εποχή μας. Η εγκατάλειψη της διάπλασης της πνευματικής προσωπικότητας των παιδιών μας σήμερα σημαίνει πέταγμα της ηθικής-πνευματικής προσωπικότητάς τους στον Καιάδα του σύγχρονου πνευματικού χάους. Αν εμείς υπεύθυνα αρνηθούμε να τη διαμορφώσουμε, (με τη συναίσθηση και αποδοχή της ευθύνης), τότε σίγουρα θα την διαπλάσουν πολλοί άλλοι παράγοντες που παντού γύρω μας βρίσκονται. Και θα τους συναντήσει ο νέος άνθρωπος.

Αλλά και το Σύνταγμά μας (άρθρο 16 παρ.2) ορίζει σκοπό της παιδείας μας την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνειδήσεως των μαθητών. Και ο Ν. 1566/85 σε περισσότερα απο ένα άρθρα του, αναλύει και εξειδικεύει περισσότερο αυτή την ανάπτυξη και καλλιέργεια και στην Πρωτοβάθμια και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Όλα αυτά επιτάσσουν την υλοποίησή τους στο σχεδιασμό δομής της εγκύκλιας εκπαίδευσης, στον καθορισμό ωρολογίων , αλλά και αναλυτικών προγραμμάτων, και ακόμη στην υλοποίησή τους με τη συγγραφή-έκδοση αντιστοίχων σχολικών-διδακτικών βιβλίων.

4. Θεωρούμε ότι βασικός παράγοντας της αγωγής, της διάπλασης της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου είναι βεβαίως ο δάσκαλος. Η παιδαγωγική ικανότητα του οποίου τίθεται ως απόλυτο δεδομένο. Η οπωσδήποτε υπάρχουσα παθολογία στο σημείο τούτο (μεγάλη κάποτε) χρειάζεται μορφωτική αντιμετώπιση. Καί προπαντός το διαφέρον των αρμοδίων παραγόντων.

5. Θεωρούμε επίσης ότι στο διδακτικό πρόγραμμα των Σχολείων υπάρχουν και πρέπει να εντάσσονται μαθήματα τα οποία κατ’ εξοχήν συντελούν στη διάπλαση του πνευματικού κόσμου και της ηθικής προσωπικότητας του μαθητή, και καλλιεργούν τις αξίες στις οποίες αναφερθήκαμε πιό πάνω. Τά μαθήματα αυτά πρέπει νομίζουμε να είναι παρόντα στην παιδευτική πορεία του μαθητή, με τη συχνότητα και τη επιμονή που η δυνατότητα προσφοράς τους αναλόγως επιβάλλει. Δέν είναι ορθό να αναφερθούμε εδώ στά μαθήματα αυτά. Ίσως η συνέχιση του διαλόγου και των προβληματισμών οδηγήσει σε συγκεκριμένες τοποθετήσεις.

6. Είναι όμως αυταπόδεικτο ότι το μάθημα των Θρησκευτικών είναι το κατ’ εξοχήν ανθρωποπλαστικό μάθημα, που μπορεί να οδηγήσει το νέο άνθρωπο στο να γνωρίσει, να εκτιμήσει, να επιλέξει για τη ζωή του και να αγωνιστεί (= να αγωνίζεται σ’ όλη του τη ζωή) για να εφαρμόσει τη διδασκαλία του Χριστού.

Βεβαίως υπάρχει στο σύγχρονο κόσμο και η ανάγκη της ορθής και αντικειμενικής, και κατά το δυνατόν πλήρους, γνώσης και όλων των άλλων σύγχρονων, αλλά και ιστορικών ακόμη, θρησκειών. Αλλά και του θρησκευτικού φαινομένου (σάν θρησκειολογική προσέγγιση) και της προσφοράς της θρησκείας και των θρησκειών στην πολιτιστική πορεία της ανθρωπότητας (ιστορική και πολιτιστική προσέγγιση), που άλλωστε διδάσκονται πάντοτε.

Ας έχουμε όμως υπόψη ότι η πρώτη άποψη αφορά στη διάπλαση του παιδιού , στην αγωγή, στην παιδεία και διαμόρφωση της πνευματικής του προσωπικότητας. Καί η δεύτερη στην παροχή γνώσεων στην εκπαίδευσή του για τον κόσμο. Μέ τις δυό αυτές αντιλήψεις, που εμείς τις θέλουμε και τις δυό, παρέχουμε στά παιδιά μας και γνώσεις και καλλιέργεια της θρησκευτικής τους συνείδησης.

Απ’ όλα αυτά λοιπόν γίνεται φανερό ότι το ΜτΘ. είναι απαραίτητο για κάθε φάση της ανάπτυξης και διαμόρφωσης του νέου ανθρώπου και κατά την παιδική και κατά την εφηβική ηλικία, και την πρώιμη και την ύστερη εφηβεία), με συγκεκριμένους παιδευτικούς στόχους σε κάθε μιά απ’ αυτές και στην αντίστοιχη σχολική βαθμίδα (Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο). Επειδή δε το ωράριο διδασκαλίας του μαθήματος είναι σχετικά περιωρισμένο ( 2 ώρες εβδομαδιαίως) θα πρέπει να παραμείνει σ’ όλες τις βαθμίδες της εγκύκλιας εκπαίδευσης.

7. Όσον αφορά στην υποχρεωτικότητα του μαθήματος των Θρησκευτικών πρέπει να τονιστεί ότι όλα τα μαθήματα τα οποία συμβάλλουν στην καλλιέργεια της προσωπικότητας και της συνείδησης του μαθητή είναι λογική ανάγκη να διδάσκονται σ’ όλα τα παιδιά. Καί να μήν εξαρτώνται από τη βούληση του αποδέκτου της παιδευτικής εργασίας, ή έστω των γονέων τους, που στη συντριπτική πλειοψηφία θα είναι μικρής ή ελάχιστης παιδαγωγικής γνώσης και εμπειρίας. Ειδικότερα το ΜτΘ, ως το κατ’ εξοχήν πρώτο ηθικοπλαστικό μάθημα πρέπει να προσφέρεται σ’ όλους τους μαθητές, και στούς αλλόθρησκους, ετερόδοξους ή αρνουμένους τη θρησκευτική πίστη, με ανάλογο περιεχόμενο σύμφωνα με την πρόταση που έχουμε ήδη κάνει από 11-6-2010 με το Υπόμνημα που υποβάλαμε στην κα Υπουργό Παιδείας δβΜ και Θρησκευμάτων.

8. Για το θέμα της υποχρεωτικότητας του ΜτΘ στο Λύκειο πρέπει τούτο μόνο να σημειώσουμε: Η ανάπτυξη της ηθικής προσωπικότητας, που περιλαμβάνει και την καλλιέργεια της θρησκευτικής του συνείδησης, γίνεται στις μέν μικρότερες ηλικίες με μικρότερη συμμετοχή του ίδιου του μαθητή. Όμως στο Λύκειο, όπου η ηλικία του επιτρέπει και επιβάλλει τη συνεργασία του, την υπεύθυνη αντιμετώπιση των προβλημάτων της ζωής και της πίστης, αλλά και τον προσωπικό προβληματισμό του για τα μεγάλα ζητήματα ( και προβλήματα) του ατόμου, της κοινωνίας, και της πνευματικότητας- της υπερβατικότητας, θα ‘ταν λάθος/έγκλημα η στέρηση από τα παιδιά μας του σχετικού κύκλου των μαθημάτων που κυρίως το ΜτΘ τους προσφέρει.

9. Το θέμα της ευρείας ή στενής επιλογής μαθημάτων σε συνδυασμό με την αρχή της μαθητοκεντρικής εκπαίδευσης πρέπει επίσης σύντομα να μάς απασχολήσει.

Η απάντηση που το Υπουργείο Παιδείας δβΜ και Θρησκευμάτων μάς έστειλε στη Διαμαρτυρία μας της 14-10-2010, τελειώνει με τη φράση « στο κέντρο του νέου σχολείου θέλουμε να βρίσκεται ο μαθητής». Αλλά και εμείς, και όλος ο λογικά σκεπτόμενος κόσμος της παιδείας, αυτό θέλουμε και αυτό επιδιώκουμε. Όλη η προσπάθεια, η αγάπη και το ενδιαφέρον του παιδαγωγού αποβλέπει το να οδηγήσει το παιδί σε ό,τι θα το κάνει καλλιεργημένη προσωπικότητα με πλούτο γνώσεων και οπλισμό αξιών για την προσωπική, εθνική και κοινωνική του ζωή. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι εκείνοι που μελετούν, αποκτούν γνώση και εμπειρία και ξέρουν να σχεδιάζουν το μέλλον, έχουν καθήκον να δείχνουν το δρόμο, να στρώνουν το δρόμο της γνώσης και της παίδευσης στούς νέους, ιδίως των 10 με 18 χρόνων που τότε προσεγγίζουν τη ζωή. Αυτό άλλωστε το έργο κάνει το κάθε Υπουργείο Παιδείας με τα ανάλογα όργανά του.

Έτσι η επιλογή μαθημάτων πρός σπουδήν από τον ίδιο το μαθητή κατά κανένα τρόπο δεν μηδενίζεται (ιδιαίτερα στο σημερινό κόσμο), όμως δεν μπορεί να είναι τόσο ευρεία όπως εκείνη την οποία δείχνει να ετοιμαζει το Υπουργείο με το δημοσιοποιηθέν Σχέδιό του. Γι’ αυτό βέβαια και άλλες ευρωπαϊκές χώρες ακολουθούν μιά πολύ στενή επιλογή, όπως έχει και από άλλους συναδέλφους σημειωθεί.

Δέν θα εκταθούμε περισσότερο σ’ αυτό.

10. Να σημειώσουμε όμως ότι οι στόχοι της επιλογής στις τάξεις του Λυκείου θα πρέπει να είναι συγκεκριμένοι και να μήν συνδέονται με τις εξετάσεις για εισαγωγή στην Τριτοβάθμια. Όταν τυχόν κατορθωθεί η αποσύνδεση του Λυκείου από αυτές, τότε οι επιλογές μαθημάτων θα είναι δυνατό να είναι ειλικρινείς, δημιουργικές, πρόξενοι χαράς, και ευχάριστης σχολικής ζωής. τότε θα υπηρετούν τη ζωή και το μέλλον του μαθητή. Και μόνο αυτά.

11. Και για να τελειώνουμε. Είναι κάπως αλλοπρόσαλλη η τακτική να ξεκινήσουμε τη ρύθμιση του προγράμματος του Λυκείου, επειδή μας πιεζει το πρόβλημα των εξετάσεων, χωρίς πρώτα να έχουμε αποφασίσει ποιές ανάλογες ρυθμίσεις θα έχουν γίνει στο Γυμνάσιο και ποιές στο Δημοτικό Σχολείο.

Θα υποστηρίξει βεβαίως κάποιος ότι μπορούμε να κάνουμε τον ίδιο δρόμο και αντίστροφα. Ίσως, αλλά τότε θα χρειασθεί να ρυθμίζουμε και να απορρυθμίζουμε κάποια απ’τα ρυθμισμένα. Στο κάτω- κάτω κανένα οικοδόμημα δε χτίζεται αρχίζοντας απ’ τη στέγη.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος                                 Ο Αντιπρόεδρος                           Ο Γεν. Γραμματέας

Mάρκος Ορφανός                        Ηλίας Φραγκόπουλος                        Ηλίας Δ. Mπάκος

Ομότ. Kαθηγητής Πανεπιστημίου      τ. Προϊστάμενος Γραφείου Δ.Ε.       Δρ Θεολόγος-Φιλόλογος