*********************************************************************

Γράφει ο Βρεττανός ιστορικός Douglas Dakin (Douglas Dakin, Ο Ελληνικός αγώνας στην Μακεδονία, εκδόσεις Κυριακίδη, 1993)για τον θάνατο του Παύλου Μελά:

Δεν πέρασε πολλή ώρα και τουρκικές δυνάμεις περικύκλωσαν το σπίτι (είχε επισημανθεί καθαρά στο γράμμα) όπου έμενε ο Μελάς μαζί με τον Πύρζα, τον Ντίνα κι’ έναν Κρητικό, τον Στρατίνάκη. Χωρίς να χάσουν καιρό άρχισαν να πυροβολούν κι απείλησαν να κάψουν το σπίτι. Ο Μελάς πρόβαλε από ένα παράθυρο του πάνω ορόφου, πυροβόλησε ένα Τούρκο που πλησίαζε αλλά χτυπήθηκε κι ο ίδιος στην οσφυϊκή χώρα. Κατάφερε να κατεβεί τρεκλίζο­ντας στο κάτω πάτωμα (στο στάβλο), το τραύμα, όμως, ήταν θανάσιμο. Τότε εμπιστεύτηκε στον Πύρζα το σταυρό του για να τον δώσει στη Ναταλία και ζήτησε ακόμη να δοθεί το όπλο του στο γιο του. Ξεψύχησε λίγες στιγμές αρ­γότερα[1]. Ο Πύρζας μάζεψε όλα τα έγγραφα από τις τσέπες του κι άφησε τη σορό στη φροντίδα έμπιστων χωρικών[2]. Οι Τούρκοι, όπως φάνηκε, δεν γνώριζαν ότι είχαν σκοτώσει τον Μελά μέχρι που η θλιβερή είδηση αναγ­γέλθηκε στην Αθήνα.[1]Η αφήγηση αυτή βασίζεται στον Πύρζα που ήταν παρών. Το σπίτι όπου ο Μελάς άφησε την τελευταία του πνοή σώζεται ακόμη. Μια εξωτερική σκάλα οδηγεί στο πάνω μέρος. Η αφήγηση του Καραβαγγέλη (ο’.π., σ. 33 επ.) αναφέρει ότι βρίσκο­νταν επτά σύντροφοι στο σπίτι αυτό· ότι τράβηξαν τον Μελά μέσα, αμύνθηκαν αλλά στο τέλος παραδόθηκαν. Ανάμεσα στους επτά αυτούς ο Καραβαγγέλης αναφέρει τον Γεώργιο Βολάνη, και τους παλιούς συντρόφους του Βαγγέλη, Γρηγόρη και Χρήστο. Ο Καραβαγγέλης προσθέτει ότι ο Καραλίβανος και εκείνοι που βρίσκονταν σε άλλα σπίτια κατόρθωσαν να διαφύγουν.
[2]Οι χωρικοί έθαψαν το νεκρό του Μελά σε ασφαλές μέρος. Ο Κύρου, που εί­χε επιστρέψει στο Ζέλοβο, έστειλε τον Ντίνα να μεταφέρει τη σορό στο χωριό του. Ο Ντίνας ισχυρίστηκε ότι ενώ ξέθαβε το σώμα αιφνιδιάστηκε από την άφιξη Τούρκων. Για το λόγο αυτό απέκοψε το κεφάλι, το έβαλε σ’ ένα σάκο, το μετέφερε στο Ζέλοβο, απ’ όπου το πήραν μετά και το ενταφίασαν (τη νεκρώσιμη ακολουθία τέλεσε ο παπα-Σταύρος) τα μεσάνυχτα της 18ης Οκτωβρίου στο Πισοδέρι, στο ναό της Αγίας Παρασκευής.

Ο καϊμακάμης, όμως, επέμενε ότι το σώμα ανήκε σε «Βούλγαρο». Χρειάστηκε ο Καραβαγγέλης να υποκινήσει διαμαρτυρίες από τους Έλ­ληνες της πόλης και να ασκήσει όλη του την επιρροή στους τοπικούς μπέηδες για να του παραδώσει τη σορό ο καϊμακάμης ?υπό τον όρο ότι η ταφή θα γινόταν αθόρυβα. Αυτό κι έγινε το επόμενο πρωί στο κοιμητήριο απέναντι από το μητροπολιτικό μέγα­ρο. Λίγο πριν αναχωρήσει από την Καστοριά το 1907, ο Καραβαγγέλης φρόντισε να μεταφερθεί και η κεφαλή από το Πισοδέρι και ολόκληρο το λείψανο τοποθετήθηκε κοντά στην Αγία Τράπεζα του μητροπολιτικού ναού της Καστοριάς.

Η Ναταλία, με την άδεια των τουρκικών αρχών, ήταν παρούσα στην τελετή (είχε ήδη, λίγο μετά το θάνατο του συζύγου της, επισκεφθεί την Καστοριά). Το 1950 το λείψανο του Μελά μεταφέρθηκε σε τάφο στη μικρή βυζαντινή εκκλησία των Ταξιαρχών της Καστοριάς.Η είδηση του θανάτου του Παύλου Μελά συγκλόνισε ολόκληρη την Ελλάδα και την Αθήνα και ιδιαίτερα φυσικά, την οικογένειά του. Ολόκληρος ο ελληνικός λαός πενθεί τον ήρωα, που έφυγε τόσο νέος, μόλις 34 χρονών, και σε τόσο μάλιστα κρίσιμες στιγμές για το Έθνος και τον Ελληνισμό! Το όνομά του γίνεται σύμβολο του μακεδονικού αγώνα, ενώ μεγάλος αριθμός Αξιωματικών και ιδιωτών πολιτών αρχίζουν να σπεύδουν στη Μακεδονία και πυκνώνους τις τάξεις εκείνων που αγωνίζονται για την απελευθέρωσή της, ακολουθώντας τον δρόμο του Παύλου Μελά και το παράδειγμά του.

Τη θυσία του υμνεί ο λαός με το δημοτικό τραγούδι και ο μεγάλος ποιητής Κωστής Παλαμάς.
Αλλά και η πατρίδα, τιμώντας τον, τον αναγνωρίζει σαν εθνικό ήρωα και η Στάτιστα, το χωριό στο οποίο σκοτώθηκε, μετονομάστηκε σε “Παύλος Μελάς”. 

 ********************************************************************

Καταρρέει το σπίτι στο οποίο έκλεισε τα μάτια του, ακριβώς πριν από 104 χρόνια, ο ήρωας του Μακεδονικού Αγώνα 

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 

Σήμερα συμπληρώνονται 104 χρόνια από τη μέρα που σκοτώθηκε ο Παύλος Μελάς. Ομως το σπίτι στο οποίο ξεψύχησε, καταρρέει. Είναι το σπίτι της οικογένειας Καντζάκη, στο χωριό Στάτιστα, το σημερινό χωριό Παύλος Μελάς. Ο σημερινός ιδιοκτήτης, Γ. Τσάκαλος, εγγονός της Χριστίνας Καντζάκη, της γυναίκας που έκλεισε τα μάτια του Παύλου Μελά, το δείχνει με συγκίνηση.

Είναι αβέβαιο αν θα βγάλει τον χειμώνα. Το επισκέφθηκαν στις 5 Οκτωβρίου μέλη του Πανελληνίου Συλλόγου Απογόνων Μακεδονομάχων «Ο Παύλος Μελάς» και με θλίψη διαπίστωσαν την πολύ άσχημη κατάσταση στην οποία βρίσκεται. «”Μην ανεβαίνετε, είναι έτοιμο να πέσει”, ήταν η πρώτη συμβουλή που μας έδωσαν οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού», λέει ο γενικός γραμματέας του συλλόγου, Κωνσταντίνος Κάλφας. «Σάπια δοκάρια, σάπια ξύλα, γκρεμισμένοι τοίχοι, άδειοι, γυμνοί και ψυχροί. Ερημιά κι εγκατάλειψη. Απόγνωση και θλίψη. Αυτό το σπίτι-μνημείο, όπου στις 13 Οκτωβρίου 1904 ο Παύλος Μελάς άφησε την τελευταία του πνοή, αφέθηκε να ρημάζει από την αδιαφορία του ίδιου του κράτους, για το οποίο αυτός έδωσε τη ζωή του», λέει ο Κ. Κάλφας.Οι απόγονοι των Μακεδονομάχων είδαν ότι ενώ έχουν αρχίσει οι βροχές, το σπίτι μένει εντελώς ξεσκέπαστο, χωρίς κεραμίδια, περιμένοντας να το αποτελειώσουν τα χιόνια. Από το 2004 είχε προκηρυχθεί «Αρχιτεκτονική μελέτη επισκευαστικών εργασιών» στο σπίτι, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει τίποτα. Πριν από τέσσερα χρόνια έβγαλαν τα κεραμίδια για συντήρηση και ακόμα δεν τα έχουν ξαναβάλει, με αποτέλεσμα το εσωτερικό του σπιτιού να είναι εκτεθειμένο σε βροχή και χιόνια και να έχουν σαπίσει τα δοκάρια που το συγκρατούν??.
Πηγή :http://www.enet.gr/online/online_text/c=113,id=98056736 ********************************************************************

Κινητοποίηση για να σωθεί το σπίτι του Παύλου Μελά

  Καταρρέει το σπίτι όπου σαν σήμερα, πριν από 104 χρόνια, ξεψύχησε ο Παύλος Μελάς. Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Απογόνων Μακεδονομάχων επισκέφτηκε το χωριό που πήρε το όνομά του από τον ήρωα του Μακεδονικού Αγώνα. Πήγε στο σπίτι του Καντζάκη, όπου άφησε βαριά λαβωμένος την τελευταία του πνοή. «Σάπια δοκάρια και ξύλα. Γκρεμισμένα ιδανικά, άδειοι, γυμνοί, ψυχροί τοίχοι, ερημιά, εγκατάλειψη, απόγνωση, θλίψη απέραντη? Το σπίτι-μνημείο είναι έτοιμο να πέσει. Οχι από τις σφαίρες των αντιπάλων, αλλά από τα βόλια της αδιαφορίας του κράτους για το οποίο θυσιάστηκε ο Μίκης Ζέζας!

 Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως, ενώ έχουν πια αρχίσει οι βροχές του φθινοπώρου, το σπίτι-σύμβολο μένει εντελώς ξεσκέπαστο, χωρίς κεραμίδια», είπε ο γ.γ. του Συλλόγου Κωνσταντίνος Κάλφας.

Ελεύθερος Τύπος

Πηγή http://www.e-tipos.com/newsitem?id=55594

 ********************************************************************

  ΚΑΤΑΡΡΕΕΙ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΠΙΤΙ ΠΟΥ ΣΚΟΤΩΘΗΚΕ Ο ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ      (ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ)  

Πηγή http://noiazomai.net/spitimela.html