kantonopou’s blog

Ο ποιητής – ταπεινός τροβαδούρος της ανθρωπιάς- θα σταλάξει στο άψυχο χαρτί την πλούσια και περιούσια συγκομιδή της έμπονης καρδιάς του:

«Το ξέρω, πως όλα χάθηκαν τώρα. Το ξέρω, το κάστρο σου έχει καεί. Το ξέρω, πως ψάχνεις μια άγνωστη χώρα, μια χώρα καινούργια, που κρύβεται εκεί, μετά το σκοτάδι, μετά την σιωπή.Και όπως πάλι ανοίγει η παλιά πληγή ο θυμός σε πνίγει για τα χρόνια, που έχουν πια χαθεί» (Νίκος Πορτοκάλογλου)

Το χάραγμα σε καθημερινή εφημερίδα είναι εξοργιστικά αποκαλυπτικό. Σαν ιατρική μεζούρα έρχεται να ταρακουνήσει τις ανύσταχτες καρδιές και τις έντρομες συνειδήσεις να προσυπογράψει την αγωνία του ποιητή. Και να μας προσγειώσει στο πνιγηρά σκοτεινό έδαφος του «εδώ και τώρα», το οποίο συχνά παίρνει την όψη ενός απροσέγγιστα φονικού ναρκοπεδίου. Και σαν καταθλιπτική μέγγενη περισφύγγει εφιαλτικά το κοινωνικό μας σώμα.

«Κάθε 40 δευτερόλεπτα αυτοκτονούν 150 άνθρωποι στον πλανήτη. Ένας στους 3 ανθρώπους παρουσιάζει ψυχοπαθολογικά προβλήματα. Ποσοστό 1% του πληθυσμού πάσχει από σχιζοφρένεια, ποσοστό 4% από κατάθλιψη (η κατάθλιψη θα είναι η μάστιγα του 21ου αιώνα). Πέντε από τις 10 πιο αποδιοργανωτικές παθήσεις είναι ψυχιατρικές παθήσεις και ανάμεσα σε αυτές είναι: Η κατάθλιψη, η μανιοκαταθλιπτική διαταραχή, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και ο αλκοολισμός» (Απογ. 15-4-2001).

Φορτικό πράγματι ρίγος μιας ιδιαίτερα προκλητικής και αδίσταχτα φονικής αγωνίας ή αβεβαιότητας, που πνίγει τη δράση και υπηρετεί την αντίδραση «δίχως όρους και όρια» αποτελούν τα σημαντικά στοιχεία έκφρασης της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας.Ανάμεσα δε στον αδηφάγο ανεμοστρόβιλο των δυο αυτών έντονα μολυσματικών στοιχείων υπάρχει, κινείται και επιβιώνει ο άνθρωπος. Τραγικός ναυαγός καταμεσής του κοινωνικού πελάγους φτηνό θύμα μιας ιδιόμορφης διαπάλης στοιχείων, που νοθεύουν τις αξίες αποδυναμώνουν τις αντοχές του πολιτισμού και ευτελίζουν τον αναβάτη πάνω στο χάος της καθημερινότητας.

Τα στίγματα πολλά. Και έντονα πληγωτικά: «Σήμα κινδύνου και στην Ελλάδα για την μεθαμφεταμίνη, που τρελαίνει και σκοτώνει. Το νέο ναρκωτικό που φτιάχνει «δράκους» (Εφημερίδα Espresso, 20-10-06).«Βίος αβίωτος μαθητών στα σχολεία» (Ελευθερ. 4-11-06).«Η τηλεοπτική επιληψία και τα παιδιά. Πόσο επικίνδυνα είναι τα καρτούν για τους μικρούς τηλεθεατές» (Το Βήμα, 21-12-97).«Παγίδες στα παιδιά με videoμηνύματα» (Espresso, 18-8-06).

«Τι θα γίνει;» παρατηρεί ο Παν/τος π. Σαράντης Σαράντος, «η γενιά η επερχόμενη που σπρώχνεται καταπιεστικά και μεθοδευμένα μακριά από τη σώζουσα παράδοσή μας; Ο καθηγητής της Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Αθηνών λέγει ότι βασικά σήμερα μόνο η τηλεόραση δίνει αγωγή στην νεολαία μας. Με την τηλεόραση γίνεται ψυχοραμική διείσδυση όλου του αλλοτριωμένου τρόπου ζωής στα παιδιά μας. Ακινητοποιούνται όλοι οι προσωπικοί αμυντικοί μηχανισμοί της υπάρξεως και πριν καλά αρχίσει να αυτενεργεί λογικά, το κακό θέαμα έχει μπει στη ψυχή του και έχει επιδράσει με τις αλλοιώσεις του. Μαραίνει και ξεραίνει κάθε πνευματική έφεση με την ψυχοναρκωτική δυναμικότητα του» (Αρχιμ. Σαράντη Σαράντου, Η παράδοση βασικός παράγων αγωγής, Ιαν.  Μαρτ.09, αρ. 2.15, ΤΑ ΝΕΑ του Θεόφιλου, σελ.12).

Ο ιστορικός και παιδαγωγός Σαράντης Καργάκος επισημαίνει: «Δεν βρισκόμαστε σε μια εποχή ρευστή αλλά σε μια εποχή καθολικής ρευστοποίησης. Αυτό γεννά στους νέους μεγάλα ερωτηματικά, τους γεμίζει με απορία και απόγνωση. Νιώθουν πως περπατούν σε κινούμενη άμμο. Δεν υπάρχει terra firma κάτω από τα πόδια τους. Στρέφονται προς τους μεγάλους για να τους δείξουν μια διέξοδο και οι μεγάλοι με τα λόγια και το παράδειγμά τους, τους οδηγούν σε αδιέξοδο. Οι σύγχρονοι νέοι είναι παιδιά της αβεβαιότητας. Μοιάζουν με λύτες σταυρόλεξου που δεν γνωρίζουν ορθογραφία, ιστορία και γεωγραφία. Άρα, το σταυρόλεξο της ζωής φαντάζει στα μάτια τους σαν ιερογλυφική γραφή. Ο εξωτερικός κόσμος, όπως έχει ήδη διαμορφωθεί από τους προγενέστερους, φορτισμένος από προβλήματα άλλων εποχών, εισχωρεί στον ψυχισμό των νέων, τον διαποτίζει και τον γεμίζει με πολύ «χθες» χωρίς να του προσφέρει άνοιγμα στο αύριο» (Σαράντη Καργάκου, Κινούμενη Άμμος, εκδ. Αρμός, σελ.333).

Ο άνθρωπος, λοιπόν, κινείται άρρυθμα ανήσυχα ανίσχυρα και τρεκλίζοντας. Εύκολα γίνεται θύμα της αναξιοκρατίας και υποκύπτει στον οδοστρωτήρα  σκληρό άτεγκτο και ανελέητο  της ευτέλειας και της υποτίμησης. Ενώ συχνά και σταθερά «εισπράττει» το φονικό δηλητήριο της μοναξιάς. Υπάρχει «με τους πολλούς κι όμως μονάχος». Η μοναξιά, κυρίως σαν εσωτερικό γεγονός, σαν βαθειά υπαρξιακή ασθένεια, χρωματίζει βαθειά και χαρακτηρίζει έντονα την ζωή την πρακτική και την προσφορά του.Και ακόμη! Έχουμε πέσει σε μια φονικής αντοχής παγίδα. Ενώ βιώνουμε την φθοροποιό ένταση της απαξίωσης και της πολύπλευρης κρίσης μιλάμε συχνά για το «πανηγύρι του πολιτισμού». Συμπεριφερόμαστε, όπως οι νοητικά αγκυλωμένοι σε τριτοκοσμικές φτηνές θεωρίες και απάνθρωπα βέβηλες πρακτικές. Αντιστρέφουμε ασύνετα και βάρβαρα τους ρόλους και μέσα στην αδέσποτη παντοδυναμία της βαρειά υλιστικής μας αντίληψης αιχμάλωτοι σε κακέκτυπα, πρότυπα γερασμένα και ξεπερασμένα, τολμάμε επίορκα να αυτοπροσδιοριζόμαστε προοδευτικοί. Κι ενώ αντιλαμβανόμαστε πως τίποτε το προοδευτικό δεν μας διακρίνει.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης σε συγκεκριμένη επιστολή του προς κάποιον Ιωάννη και θέττοντας επί τάπητος το εκρηκτικό κλίμα που δημιουργήθηκε από την επίσκεψη του σε κάποια περιοχή επισημαίνει: «Οι ύβρεις, η θρασύτητα, η αναισθησία και η δυσωδία των λόγων τους θεωρούνται από αυτούς πολιτισμός και δείγμα πως αγαπούν το ωραίο» (P.G. 46, 1077c). Η λέξη «πολιτισμός» εδώ σημαίνει «ευγένεια, κομψότητα» (Αρχιμ. Ειρηναίου Ι. Χατζηεφραιμίδη, Ορθοδοξία και Πολιτισμός, εκδ. Σταμούλη, σελ .16).

Ακριβής ο Χρ. Γιανναράς σημειώνει «πως ο πολιτισμός είναι ο ευρύτερα κοινός τρόπος του βίου. Ο τρόπος με τον οποίο οργανώνουμε τις καθημερινές μας ανάγκες, θεσπίζουμε κανονιστικές αρχές, κάνουμε πολιτική, τέχνη, επάγγελμα, συναλλασσόμαστε οικονομικά, ψυγαχωγούμαστε, ερωτευόμαστε, χτίζουμε και διακοσμούμε τα σπίτια μας» (Χρ. Γιανναράς, Πολιτισμός, το κεντρικό πρόβλημα της πολιτικής, 1997, σελ. 22).

Σύμφωνα δε με τον ορισμό του πολιτισμού, που δίδει η UNESCO, πολιτισμός είναι «το σύνολο των μοναδικών πνευματικών, υλικών, διανοητικών και συναισθηματικών πτυχών που χαρακτηρίζουν μια κοινωνία ή μια κοινωνική ομάδα. Αυτό δεν περιλαμβάνει μόνον την τέχνη και τη λογοτεχνία, αλλά επίσης και μορφές ζωής, τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου, συστήματα αξιών, παραδόσεις και μορφές πίστης» (J. Swerdlow, Παγκόσμιος Πολιτισμός, National Geographic, 3/2, 1999, σελ.42-43).

Το ποιοτικό μέγεθος του πολιτιστικού φαινομένου κάθε εποχής φανερώνει την γνηστιότητα, την καθαρότητα και το ακριβές μεγαλείο του πολιτισμού. Από εδώ εκπορεύεται η αλήθεια και το ψεύδος η εντιμότητα και η ατιμία η ελευθερία και η αγάπη το «δημιουργικό το πνεύμα» και το άγονο και αγενές φρόνημα.

Πρωτοπρεσβύτερος ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΖΑΜΠΕΛΗΣ