kantonopou’s blog

Είναι γνωστό ότι οι αναθεωρητές ιστορικοί θέλουν με κάθε θυσία να αποσυνδέσουν τελείως την εκκλησία από την επανάσταση του 1821, και συνακόλουθα, από όλα τα ιστορικά γεγονότα, στα οποία το σύγχρονο Ελληνικό κράτος χρωστάει την ύπαρξή και την ελευθερία του. Γι’ αυτό οτιδήποτε συνδέει τον Ελληνισμό με την ορθόδοξη χριστιανική πίστη χαρακτηρίζεται αυτόματα ως μύθος. Ένας από αυτούς τους «μύθους» είναι και το κρυφό σχολειό. Και μάλιστα όχι ένας της σειράς, αλλά ίσως ο κυριότερος. Ο μύθος. Είναι αλήθεια πως σχετικά με το κρυφό σχολειό είχα κάποια στιγμή κλονιστεί από τα λεγόμενα των αναθεωρητών ιστορικών, γιατί τα επιχειρήματά τους έμοιαζαν απόλυτα και αναντίρρητα και ο λόγος τους απέπνεε τέτοια σιγουριά και βεβαιότητα, που πραγματικά δεν άφηνε το παραμικρό περιθώριο αμφισβήτησης και αμφιβολίας. Από την άλλη, μου φαίνονταν πολύ «ύποπτη» και η συμπεριφορά των ιστορικών του πατριωτικού χώρου, τους οποίους έβλεπα, όταν γίνονταν λόγος για το κρυφό σχολειό, ή να μασάνε τα λόγια τους ή να χαμογελάνε «πονηρά» και με νόημα…

Άλλωστε, ακόμη και ο παπα-Γιώργης Μεταλληνός, ο οποίος είναι γνωστός και για τις βαθιές ιστορικές του γνώσεις, ειδικά στο θέμα του κρυφού σχολειού είναι σαφής και στην τοποθέτησή του: Το θεωρεί ξεκάθαρα μύθο, διότι πιστεύει πως είναι «ατεκμηρίωτο ιστορικά ως προς τη διαθρυλούμενη μορφή του». Βέβαια, «θρύλος» αυτός, προσθέτει, «έχει οπωσδήποτε υπόσταση», αλλά «με την έννοια ότι την οργανωμένη παιδεία, αδύνατη για την εποχή αυτή, αναπλήρωνε η ανεπίσημη και ταπεινή φροντίδα της εκκλησίας, στους νάρθηκες των ναών και στις μονές. Τίποτε όμως δεν αποδεικνύει επίσημα καθιερωμένη και συστηματική δίωξη της παιδείας από τους Τούρκους». Και για τα περαιτέρω παραπέμπει στην «σπουδαία ανάλυση του Άλκη Αγγέλου στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους». Δηλαδή, ο παπα-Γιώργης αναπαράγει εδώ τον σκληρό πυρήνα της αναθεωρητικής επιχειρηματολογίας για την απόρριψη του κρυφού σχολειού, μια επιχειρηματολογία που θα δούμε σε όλες της τις λεπτομέρειες αμέσως παρακάτω.

Ολόκληρο το κείμενο εδώ.