kantonopou’s blog

ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ

Απάντηση σε απορίες: Η σφαγή των νηπίων από τον Ηρώδη μετά την Υπαπαντή

Συγγραφέας: kantonopou στις 4 Φεβρουαρίου, 2009

Μελετώντας τα γεγονότα της ιστορίας του Χριστού, καθώς συμπλέκονται με την δική μας ιστορία, μπορούμε καλύτερα να κατανοήσουμε το σχέδιο της θείας οικονομίας και βαθύτερα να χαρούμε την πίστη μας. Κι όταν κάποιες φορές προβάλλουν σημεία που εμποδίζουν τάχα την ιστορική κατοχύρωση των γεγονότων, μην ολιγοπιστήσουμε ούτε να τα παρατρέξουμε φοβισμένα με την ανυπόστατη αιτιολογία «πίστευε και μη ερεύνα». Όχι!  Η πίστη μας που ιστορείται στην αγία Γραφή δεν φοβάται την έρευνα!

 
Ένα σημείο που φαίνεται ότι παρακωλύει την ομαλή εξιστόρηση των πραγμάτων και σαλεύει την αρμονία των ευαγγελίων συνδέεται με την Υπαπαντή του Κυρίου και με την σφαγή του Ηρώδη. Ο ευαγγελιστής Λουκάς μας πληροφορεί ότι όταν συμπληρώθηκε ο χρόνος ο καθορισμένος από τον νόμο, η Παρθένος και ο Ιωσήφ «ανήγαγον» το βρέφος Ιησού «εις Ιεροσόλυμα παραστήσαι τω Κυρίω» (Λκ 2,22). Ο Ματθαίος εξ άλλου μας παραδίδει ότι αμέσως μετά από την αναχώρηση των μάγων, που ήρθαν να προσκυνήσουν τον «τεχθέντα βασιλέα», ο Ιωσήφ με εντολή του αγγέλου πήρε «το παιδίον και την μητέρα αυτού» και έφυγε στην Αίγυπτο, ενώ ο Ηρώδης «ιδών ότι ενεπαίχθη υπό των μάγων εθυμώθη λίαν» και έδωσε εντολή να σφαγούν όλα τα παιδιά της περιοχής Βηθλεέμ από δύο ετών και κάτω (Μθ 2,13-18 ). Εύλογη, λοιπόν, φαίνεται η απορία: Πότε πήγε στον Ναό ο Ιησούς και πως συμβιβάζεται η διήγηση του Ματθαίου με εκείνην του Λουκά;

 

Η προσεκτική μελέτη των δύο διηγήσεων βοηθά να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα και δείχνει ότι καμία αντίφαση δεν υπάρχει μεταξύ τους. Σύμφωνα με τον ευαγγελιστή Λουκά, μετά το μήνυμα του αγγέλου ότι «ετέχθη υμίν σήμερον σωτήρ» και την θαυμαστή παρουσία πλήθους «στρατιάς ουρανίου», που δοξολογούσε τον Θεό, «οι άνθρωποι οι ποιμένες» ήρθαν στην Βηθλεέμ, όπου βρήκαν την Παρθένο μαζί με τον Ιωσήφ «και το βρέφος κείμενον εν τη φάτνη» (Λκ 2,8-20). Όλα αυτά συνέβησαν το βράδυ της Γεννήσεως. Στην συνέχεια ο Λουκάς διηγείται την περιτομή του Κυρίου και κατόπιν την τελετή της αφιερώσεώς του στον Ναό.

 

Ο ευαγγελιστής Ματθαίος αμέσως μετά από την ιστόρηση της Γεννήσεως, κάνει λόγο για την προσκύνηση των μάγων, οι οποίοι, ως γνωστόν, ήταν ηγέτες των ανατολικών λαών Χαλδαίων, Βαβυλωνίων, Περσών κτλ., ασχολούνταν δε με την μελέτη των άστρων, και δια του άστρου τους κάλεσε ο Θεός. Δεν ξέρουμε τον συγκεκριμένο τόπο καταγωγής και διαμονής τους. Εξυπακούεται ότι οι μάγοι δεν ξεκίνησαν από την πατρίδα τους αμέσως μόλις είδαν το άστρο. Μεσολάβησε κάποιος χρόνος ώσπου να συνεννοηθούν μεταξύ τους, να ετοιμάσουν τα δώρα και τις αποσκευές, τους δούλους που θα τους συνόδευαν. Όταν το καραβάνι τους έφθασε στην Ιερουσαλήμ και παρουσιάσθηκαν στον Ηρώδη για να ζητήσουν από αυτόν πληροφορίες για τον νεογέννητο βασιλιά, είχε περάσει καιρός από την γέννηση του Χριστού, οπωσδήποτε αρκετοί μήνες. Αν κρίνουμε από την διαταγή του Ηρώδη να σφαγούν τα παιδιά ηλικίας κάτω των δύο ετών, ίσως είχε περάσει κι ένας χρόνος. Γι’ αυτό και οι μάγοι δεν ήρθαν στο σπήλαιο να προσκυνήσουν τον Χριστό, αλλά «εν τη οικία», όπου στο μεταξύ είχε μεταφερθεί η αγία οικογένεια. Ήδη στο διάστημα αυτό, που δεν είχαν εκδηλωθεί ακόμη οι άγριες διαθέσεις του Ηρώδη, μπορούσαν άφοβα ο Ιωσήφ μαζί με την Παναγία να τελέσουν την αφιέρωση του Ιησού στον Ναό, κατά την τεσσαρακοστή ημέρα της ζωής του. Αυτό το περιστατικό ιστορεί ο Λουκάς στο 2,22-38. Η προσκύνηση των μάγων και η σφαγή από τον Ηρώδη, που διηγείται ο Ματθαίος στο 2ο κεφ. του ευαγγελίου του, συνέβησαν αργότερα.

 
Ότι σ’ όλα αυτά δεν υπάρχει καμία διαφωνία μεταξύ του ευαγγελιστού Λουκά και του Ματθαίου
επιβεβαιώνεται και από ένα ακόμη σημείο. Κατά την διήγηση του ευαγγελιστού Ματθαίου φαίνεται ότι ο δίκαιος Ιωσήφ είχε σκοπό να εγκατασταθεί μόνιμα μαζί με την οικογένειά του στην Βηθλεέμ και γι’ αυτό παρέμεινε εκεί μετά την απογραφή. Ο Θεός του αλλάζει το σχέδιο και τον στέλνει μαζί με την Παρθένο και τον Ιησού στην Αίγυπτο. Και μετά την επιστροφή από την Αίγυπτο και πάλι ο Ιωσήφ στην Ιουδαία κατευθύνεται, αλλά και πάλι ο Θεός με όνειρο τον καθοδηγεί να εγκατασταθεί στην Ναζαρέτ, «όπως πληρωθή το ρηθέν δια των προφητών ότι Ναζωραίος κληθήσεται» (Μθ 2,23).

 

Δεν διαφωνούν λοιπόν μεταξύ τους οι ιεροί ευαγγελιστές. Εύστοχα ο ιερός Αυγουστίνος παρατηρεί: «Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο κάθε ευαγγελιστής συνυφαίνει έτσι την αφήγησή του, ώστε η σειρά των γεγονότων να φαίνεται ότι είναι διευθετημένη κατά τέτοιο τρόπο, σαν να μην παραλείπει τίποτε». Έτσι κάθε ευαγγέλιο έχει την αυτοτέλειά του, αλλά και η παράλληλη μελέτη όλων μας δίνει την πλήρη εικόνα των γεγονότων.

 Στέργιος Σάκκος, ομότιμος καθηγητής Θεολογικής ΑΠΘ

Αφήστε μια απάντηση