kantonopou’s blog

Μέσα στο κλίμα των θερμών επεισοδίων του φετινού Δεκεμβρίου ειπώθηκαν και γράφηκαν πολλά. Μεταξύ των δημοσιευμάτων, ένα κείμενο στην εφημερίδα Τα Νέα (20-21/12/2008) με τίτλο «Έχουμε ευθύνη όταν διαπράττουμε ύβρη», παρουσίαζε τον Β τόμο του έργου «Η Ελληνική ιδιαιτερότητα» του Κορνήλιου Καστοριάδη.

Ο παρουσιαστής του βιβλίου, Λ. Προγκίδης, προλογικά σημειώνει ότι η ανάγνωση του δοκιμίου είναι αναγκαία «όχι μόνο για να σκεφτούμε και να καταλάβουμε τη λεγομένη κρίση, αλλά επίσης και κυρίως για να νιώσουμε ότι η κρίση είμαστε εμείς». «Είμαστε η κρίση» ως δέσμιοι σε κάποιες «φαντασιακές σημασίες», τις οποίες θεωρούμε ως υπέρτατες αξίες του πολιτισμού μας, σύμφυτες με την ύπαρξή μας, χωρίς όμως να είναι. Τέτοιες «φαντασιακές σημασίες» είναι η πίστη στην ουδετερότητα της επιστήμης, το ιδεολόγημα των δικαιωμάτων του ανθρώπου, η πεποίθηση ότι η ελευθερία ταυτίζεται με την απαλλαγή από κάθε εξωτερικό, δηλαδή κοινωνικό καταναγκασμό.

Διαβάζοντας από μια ορθόδοξη θεολογική σκοπιά τις αποσπασματικά δημοσιευμένες απόψεις του δεδηλωμένου άθεου Κ. Καστοριάδη, βρίσκει κανείς απόψεις που μπορεί να αποδεχθή, αλλά και ένα κρίσιμο σημείο διαφωνίας, που είναι η διαμόρφωση των κριτηρίων του ανθρώπου μετά από την εκδήλωση της ύβρης. «Η ύβρις», γράφει, «δεν είναι η παράβαση ενός δεδομένου ορίου… συνίσταται ακριβώς στην απουσία αυτοπεριορισμού. Είναι η παραβίαση ορίων που δεν ορίστηκαν από κανένα και τα οποία κατά μία έννοια θα οριστούν μετά το συμβάν», μετά την ύβριν.

Η απουσία θεολογικής αναφοράς έχει ως συνέπεια την παραθεώρηση η αγνόηση της ύπαρξης μέσα στην ανθρώπινη φύση εν σπέρματι κριτηρίων της αλήθειας και στοιχειώδους γνώσεως των φυσικών ορίων.

Φυσικά ούτε λόγος για συλλογισμούς όπως του Μ. Βασιλείου, που λέει: «οι άνθρωποι εκ φύσεως επιθυμούμε τα καλά και ωραία. Όμως το κατ? εξοχήν ωραίο και αγαπητό είναι το αγαθό, αγαθό δε είναι ο Θεός? τα πάντα επιθυμούν το αγαθό? άρα τα πάντα επιθυμούν τον Θεό».

  ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ- ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008