ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ: Ο χρόνος είναι δώρον του Θεού στον άνθρωπο για την σωτηρία του
Συγγραφέας: kantonopou στις 3 Ιανουαρίου, 2009
Πέρυσι και φέτος και κάθε χρόνο χαρμόσυνα χτυπούν οι καμπάνες των Εκκλησιών και μας προσκαλούν να γιορτάσουμε το σπουδαιότερο γεγονός της ιστορίας, τη Γέννηση του ηγέτη της ειρήνης. Κανένα προσκλητήριο ανάμεσα στους αιώνες δεν αντήχησε τόσο δυνατά στα βάθη της ανθρώπινης καρδιάς. Κανένα εγερτήριο σάλπισμα δεν συνεπήρε τον κόσμο από αυτό. Όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι ξύπνησαν από το θείο βρέφος της Βηθλεέμ αποτίναξαν την αμαρτία από πάνω τους και στο πρόσωπό Του αναγνώρισαν το Σωτήρα τους.
Στη γοητεία των ημερών αυτών, διακρίνεται η πορεία των σοφών της Ανατολής προς τη Βηθλεέμ. Λυτρωτική και η στροφή της ψυχής μας προς το σημείο που διαδραματίστηκε το κοσμοϊστορικό γεγονός της θείας Γέννησης. Μέσα στη φτωχική φάτνη, πραγματοποιήθηκε η συνάντηση της αιωνιότητας με το χρόνο.
Ο χρόνος είναι δώρον του Θεού στον άνθρωπο για την σωτηρία του. Ο καθένας μας είναι υπεύθυνος για το τρόπον της αξιοποιήσεώς του. Ο χρόνος που περνά δεν είναι δυνατόν να ξανάρθει, χάνεται στο παρελθόν της αιωνιότητας και παρασύρει μαζί του τόσες και τόσες ωραίες ευκαιρίες, που ίσως να μην εκμεταλλευτήκαμε όπως έπρεπε. Ο χρόνος έχει μεγάλη αξία, το μεγαλύτερο αγαθό του Θεού προς τον άνθρωπο. Αγαθό που αν χρησιμοποιηθεί σωστά εξαγοράζουμε την πρόοδό μας, την ευτυχία μας και την αιωνιότητα. Αντίθετα δε καθίσταται αδυσώπητος κατήγορός μας. Και όμως το αγαθό αυτό που το διακρίνει η αδιάκοπη ροή, είναι τόσο φευγαλέο. Τα πάντα εάν χάσει ο άνθρωπος σε αυτήν την ζωήν, είναι δυνατόν να τα ξαναποκτήσει, τον χρόνον όμως όχι. Ο Μέγας Βασίλειος μας λέγει ότι «χρήματα εάν απολέσωμεν δυνάμεθα και αύθις αυτά επιλαβέσθαι. Καιρόν δε εάν απωλέσωμεν ευρεί ου δυνάμεθα». Αυτό φανερώνει την μεγάλην αξίαν του χρόνου και η απώλειά του είναι απώλεια ζωής. Η σπατάλη του χρόνου είναι πραγματικά έγκλημα.
Ο χρόνος της ανθρώπινης ζωής είναι τόσο σύντομος και όποιος τον σπαταλά «τον κάνει ακόμα συντομότερο» όπως διακηρύσσει ο Ντοστογιέφκσι.
Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι η ζωή του ανθρώπου εκτυλίσσεται μέσα στον χρόνο, που χωρίζεται σε παρελθόν, παρόν και μέλλον, χωρίς να έχουν πραγματική υπόσταση. Ο χρόνος μας αποκαλύπτει ο Μ. Βασίλειος, συνοδεύει τη ζωή και την οδηγεί στον θάνατο. Όπως οι επιβάτες των πλοίων οδηγούνται στο λιμάνι, έστω και αν κοιμούνται και δεν καταλαβαίνουν τι γίνεται γύρω τους, έτσι και ο άνθρωπος με το πέρασμα του χρόνου, ως μια συνεχή και ακατάπαυστη κίνηση, οδηγείται στο τέλος. «…Όλοι τρέχουμε κάποιο δρόμο σπεύδοντας ο καθένας προς το τέλος του. Όλα περνούν και μένουν πίσω του. Αυτή είναι η ζωή, ούτε οι χαρές της είναι μόνιμες, ούτε οι λύπες της συνεχείς. Και ο δρόμος δεν είναι δικός σου, ούτε τα παρόντα δικά σου. (Μ. Βασίλειος, ομιλία εις ψαλμόν α.4).
Δυστυχώς ο άνθρωπος ξεχνά τον χρόνο, τον διαχωρίζει από την ζωή του, τον θεωρεί ότι είναι έξω από την ζωή του. Γνωρίζει καλά τον Ηράκλειτον ότι τα «πάντα ρει», αλλά εξαιρεί όμως αυτά τον εαυτόν του. Δύσκολα μπορεί να καταλάβει ότι κάποτε τα πάντα γύρω του θα μεταβληθούν και πολλά πράγματα θα εξαφανισθούν. Του διαφεύγει το γεγονός ότι η ροή του χρόνου συμπαρασέρνει τα πάντα και τα εξαφανίζει και τον εαυτόν του ακόμη. Αλλά αντίθετα πιστεύει ότι θα ζει αιώνια και θα βλέπει την φθορά του περιβάλλοντός του και του χρόνου.
Η αντικειμενική θεώρησις του χρόνου αποτελεί μια βασική πλάνη, που αποξενώνει τον άνθρωπο και του δημιουργεί σύγχυση και αυταπάτη. Ο άνθρωπος είναι πλάσμα πολυχρονικό. Όσο και αν σχετίζεται με τον ευθύγραμμον χρόνο της πορείας των φυσικών φαινομένων, ζει όμως προσαρμοσμένα στους ρυθμούς ιδιότυπων χρόνων, που ρυθμίζουν τις κινήσεις και τους τρόπους λειτουργίας των σωματείων οργάνων, όπως την ρύθμιση του κύκλου του ύπνου και εγρηγόρσεως, τον έλεγχον της θερμοκρασίας του σώματος κλπ. Η βίωσης της ποικιλίας της χρονικότητος γίνεται μεγαλυτέρα, όταν μεταφερθεί στην ψυχική σφαίρα του ανθρώπου. Δηλαδή τα αισθήματα χαράς, λύπης, πόθου, αγωνίας κτλ. Δημιουργούν τέτοιες μεταλλαγές στην θεώρηση και βίωση του χρόνου, που μετατρέπουν το νόημα της κινήσεως των δεικτών του ωρολογίου σε μια χρήσιμη αλλά συμβατική λεπτομέρεια.
Οι μεγαλύτερες αντιθέσεις που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος στη ζωή του είναι στην πραγματικότητα τόσο σχετικές, που χάνουν την οξύτητά της μέσα σε μια γενικότερη θεώρηση. Η αντίθεση ανάμεσα στην ζωή και στον θάνατον εξαφανίζεται με την βεβαιότητα της υπερβατικής ζωής, που υφίσταται πέρα από την διάκριση της ζωής και του θανάτου είναι βέβαιο ότι όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί υποτάσσονται στη δύναμη του χρόνου και υποκύπτουν στον θάνατο. Η ζωή παρουσιάζεται ως διαδικασία θανάτου και ο θάνατος εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της ζωής. Ο άνθρωπος βρίσκει την καθολική θεώρηση της ζωής του, όταν κατορθώνει να χωρέσει μέσα σ? αυτήν ο θάνατος. Εδώ έγκειται η σπουδαιότης της μνήμης του θανάτου, κατά την ορθόδοξη διδασκαλία, ως μέσο πνευματικής τελειώσεως και χαράς. Ο άνθρωπος μέλος του σώματος της Εκκλησίας του Χριστού γίνεται αθάνατος. Εμπειρία της διαρκούς τελειώσεως και θεώσεως αποκτά ο άνθρωπος ανάλογα με την καθαρότητα της καρδιάς του από την παρούσα ζωήν. Εγγύηση για όλα αυτά είναι η αγάπη. Ο άνθρωπος «είναι πραγματικά θνητός όταν κλαίει τα δικά του βάσανα. Όταν όμως πονά για ξένους καημούς, τότε είναι πράγματι σαν θεός».
Ζούμε σε μια εποχή παντοειδούς κρίσεως όπου «εψύγη η αγάπη των πολλών». Οι καιροί είναι παράλληλοι. Και σήμερα, αγωνία πιέζει το στήθος του ανθρώπου. Πολύς και βαθύς ο πόνος γύρω μας. Το πνεύμα του κακού βρυχάται απαίσια. Ο όλεθρος απειλεί τα πάντα. Πάλι πόλεμος στη Μέση Ανατολή.
Στις επικίνδυνες μέρες μας, εκείνο που περισσότερο από κάθε τι άλλο μπορεί να μιλήσει στην ανήσυχη ψυχή, είναι το ειρηνοποιό μήνυμα των Χριστουγέννων. «Μέρα των μεγάλων νοσταλγών» έχει χαρακτηρισθεί η επέτειος της Θ. Γεννήσεως. Η ανατολή του «Ήλιου της Δικαιοσύνης» μας υπενθυμίζει ότι η διατήρηση της ειρήνης περιέχει την έννοια της δικαιοσύνης. Στην δύσκολη αυτή εποχή που ζούμε η ειρήνη μεταξύ των ανθρώπων παραμένει ασύλληπτο νοστάλγημα των ορθοφρονούντων. Η λέξη ειρήνη, σαν τραγική ειρωνεία ηχεί στα αφτιά της μεθυσμένης ανθρωπότητας που φαντάζει απαίσια μέσα στα ποτάμια αίματος και δακρύων. Γύρω μας «πόλεμοι και ακοαί πολέμων» (Ματθ. κ.β.? 6) αφ? ενός «συνοχή εθνών εν απορία? φόβος και προσδοκά των επερχομένων τη οικουμένη», αφ? ετέρου. Βλέπετε ότι για άλλη μια φορά το φάσμα του πολέμου πιέζει την ανθρωπότητα. Δεν είναι απλώς δύσκολα και πικρά τα χρόνια που μας φιλοξενούν. Είναι μπορώ να πω μια τραγική εποχή. Η θανάσιμη αγωνιά και το άγχος για την κυκλική κρίση και την έλλειψη αισθήματος ασφαλείας, συνέχουν άτομα και κοινωνίες. Απόλυτα επίκαιρος ο προφητικός λόγος «συντρίμμια και ταλαιπωρία εν τας οδοίς αυτών και οδόν ειρήνης ουκ έγνωσαν». Ο κόσμος γύρω μας μεταβάλλεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Αλλοίμονο στους ηγέτες που δεν συνειδητοποιούν τη φοβερή αυτή συμπύκνωση του χρόνου. Ο αρνητής Ρενάν είχε την ειλικρίνεια, από το ύψος της Ακροπόλεως των Αθηνών, να απευθύνει την εξής φράση προς τον Ουρανό: «Ο κόσμος θα σωθεί μόνο όταν επανέλθει προς Σε».
Μην αφήνεις λοιπόν και συ να περνά ο χρόνος σου με ραθυμία και αναβολή. Κάνε πάντα το καθήκον σου, αξιοποίησε το χρόνο σου για επιτυχία στις εν γένει επαγγελματικές σου δραστηριότητες και προπαντός για τον πνευματικόν σου καταρτισμόν και την ψυχικήν σου αναγέννηση. Χρόνια πολλά και ευλογημένα. Ευτυχισμένο το νέος έτος 2009 και ο αρχηγός και εξουσιαστής του χρόνου και των καιρών ο Χριστός να χαρίζει την ευλογία και την ειρήνη σε όλο τον κόσμο. Καλή χρονιά.
Αρχιμ. Κωνστάντιος Παναγιωτακόπουλος
πρωτοσύγκελος μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.