kantonopou’s blog

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ Ι.Μ. ΒΕΡΟΙΑΣ

ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΟΛΗ ΓΟΝΕΩΝ

«Η πνευματική ζωή στην εφηβεία» είναι ένα από τα δυσκολότερα που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν και φυσικά καθώς ο χρόνος είναι αδυσώπητος δε θα μας επιτρέψει να εκθέσουμε τα όσα είναι απαραίτητα για την περιγραφή του. Όμως αν και σας ομιλεί ένας ταπεινός καλόγερος με λίγες γνώσεις και ελάχιστη εμπειρία αυτά που θα αναφέρουμε είναι προβληματισμοί οι οποίοι ίσως και να οδηγήσουν σε συμπεράσματα ωφέλημα.

Την εφηβεία οι γνώστες του ανθρωπίνου σώματος επιστήμονες μας την όρισαν ως την ηλικία της δεύτερης δεκαετίας του ανθρώπου κατά την οποία ορμονικές εκρήξεις προκαλούν την μετάβαση του παιδικού σώματος σε ολοκληρωμένο ανδρικό ή γυναικείο αντίστοιχα. Το σώμα παίρνει ύψος αναπτύσσεται η τριχοφυΐα ξεκινώντας από την περιοχή της ήβης, εξού και εφ-ηβεία, αλλά και αναπτύσσονται τα ορμονικά εκείνα συμπλέγματα που θα δώσουν στο σώμα τα χαρακτηριστικά του φύλου του.

Κανείς δε αμφιβάλλει ότι μόνον η σωματική αυτή αναταραχή θα πρέπει να δημιουργεί μια δυσφορία και ταλαιπωρία στις προσωπικότητες των παιδιών που ενηλικιώνονται και φυσικά όσα εφόδια κι αν έχουν, ότι ανέσεις κι αν έχουν, επειδή είναι εσωτερικό το πρόβλημα προφανώς θα δημιουργούνται εντάσεις ασυνήθιστες ακόμη και για όσα παιδιά χαρακτηρίζαμε μέχρι πρότινος «καλά παιδιά».

Εμείς στην πνευματική πλευρά του θέματος δε θα μείνουμε μόνο στις επιστημονικές πληροφορίες γιατί αυτό αφορά αποκλειστικά την ύλη. Χρησιμοποιούμε βεβαίως τις λεπτομέρειες που μας αποκαλύπτει η ιατρική αλλά στοχεύουμε να βρούμε τις επιρροές στα πνευματικά θέματα γιατί αυτό είναι το σπουδαίο για την επίλυση των προβλημάτων. Αλλιώς, αν ήταν θέμα μόνο ύλης, θα δίναμε σε όλους του εφήβους ηρεμιστικά χαπάκια και τα παιδιά θα μεταβάλλονταν σε ήσυχα και απρόσωπα όντα ρομποτοποιημένα, που θα μας υπακούν απολύτως!!!

Στον ορισμό τι σημαίνει «εφηβεία» πνευματικά δεν βρίσκουμε πολλά στους Αγίους Πατέρες. Ίσως γιατί τα προγενέστερα χρόνια η εφηβεία, η μετάβαση από την παιδική στην ώριμη ηλικία γινόταν πολύ γρήγορα, σχεδόν αμέσως, εξαιτίας των κοινωνικών συνθηκών. Σήμερα υπάρχει η πολυτέλεια, η εφηβεία να διαρκεί αρκετά χρόνια και η μετάβαση να γίνεται πιο ομαλά. Για το τι είναι η περίοδος της εφηβείας πνευματικά σας μεταφέρω ανεπιφύλακτα την άποψη ενός αγιοτάτου σύγχρονου γέροντα ο οποίος θα ορίσει την κατάσταση αυτή ως περίοδο μεγάλων επιδράσεων από τους δαίμονες…

Κι είναι αλήθεια πως η οριστική διαμόρφωση του χαρακτήρα και των εθισμών του εφήβου στα χρόνια της εφηβείας θα δημιουργήσει μια προσωπικότητα που θα την κουβαλά σε ολόκληρη την υπόλοιπη ζωή του. Στο πρώτο αυτό ξεκίνημα του ανθρώπου για να βγει στην ολοκληρωμένη ζωή, την ενεργό ζωή, οι δαίμονες θα επιχειρήσουν να τον δελεάσουν με τέτοια σφοδρότητα ώστε οι επιλογές του να είναι αποτυχημένες. Μαρτυρία είναι η ομολογία των δαιμόνων για το πρόσωπο της Θεοτόκου. Στην πρώτη εκείνη εφηβεία της, την ενόχλησαν λίγο κατά την άποψή τους. Μέχρι σήμερα σε καταγραφές δαιμονιζομένων ακούμε: «δεν την πειράξαμε όσο έπρεπε. Ξεγελαστήκαμε που την είδαμε μικρή και αρραβωνιασμένη και την αφήσαμε χωρίς να τη ζορίσουμε αρκετά για να πέσει στα σαρκικά και να μην γίνει Μητέρα του Ιησού«. Έτσι και στην περίπτωση κάθε εφήβου που έχει έρθει στον κόσμο για να τελέσει μια πορεία μέσα στο απέραντο σχέδιο της Θείας Οικονομίας, έρχεται το μισόχριστο πνεύμα και όπως ακριβώς οι μπάλες του μπιλιάρδου αλλάζουν κατεύθυνση με κάθε πρόσκρουση, έτσι αλλάζουν και την πορεία στη ζωή των νέων μας…

Βέβαια η αυτή η δαιμονική ενέργεια δεν είναι άλλοθι για τα λάθη που κάνει το περιβάλλον των εφήβων. Άλλωστε είναι αποκλειστική ευθύνη των γονιών να συμπολεμήσουν και να νικήσουν τις επιρροές του πονηρού για τα παιδιά τους. Θυμηθείτε το γεγονός από τη ζωή του γερο-Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου, όταν μια κυρία παραπονιούνταν στον γέροντα για το ξεστράτισμα του παιδιού της το οποίο είχε μπλέξει με τα ναρκωτικά. Ο άγιος γέροντας της ζήτησε να σηκώσει τη φούστα της και να του δείξει τα πόδια της. Η κυρία σοκαρίστηκε από την απαίτηση του αγίου γέροντα κι εκείνος της εξήγησε: «Θέλω να δω αν μάτωσαν τα γόνατά σου από τις γονυκλισίες για το χατίρι του παιδιού σου»…

Ξεκινώντας την ιστορία από την αρχή είναι βέβαιο ότι το πρώτο περιβάλλον θα παίξει έναν μεγάλο ρόλο στην προετοιμασία της εφηβείας. Μπορεί ένα σπίτι να το περιγράφουμε και να λέμε «η οικογένεια αυτή είναι πολύ καλή«, αλλά ξέρετε πως η «καλή οικογένεια» δεν είναι πάντα χριστιανική οικογένεια. Μπορεί να είναι μια οικογένεια που δεν έδωσε θέμα σχολιασμού στην κοινωνία αλλά δε σημαίνει ότι μέσα της λειτουργεί με τον καλύτερο τρόπο. Η χριστιανική οικογένεια είναι μια οικογένεια που βιώνει εντονότατα την ματαιότητα αυτής της ζωής, το θυσιαστικό πνεύμα για όλους του ανθρώπους και την ελπίδα της Μελλούσης Μακαριότητας. Έτσι για παράδειγμα, ένας γονιός απελπισμένος για την οικονομική κρίση είναι το χειρότερο παράδειγμα πνευματικής κατάστασης στα παιδιά του γιατί απλά δεν ελπίζει στον Αληθινό Θεό που ακόμα και τους Ουρανούς ανοίγει για να πέμψει το μάννα και να θρέψει τον αγαπημένο Του λαό στην έρημο.

Άλλωστε η διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού δεν ξεκινάει στην εφηβεία, αλλά ακόμα πριν τη σύλληψη του στη μήτρα της μητέρας του! Ναι! καλά ακούσαμε! πριν τη σύλληψη! Στο βιβλίο του Τωβίτ, στην Παλαιά Διαθήκη διαβάζουμε για το γάμο του Τωβία, γιου του Τωβίτ,  με τη σύζυγό του. Αφού θυμιατίζει το δωμάτιο στο οποίο θα συνευρεθεί με τη συζυγό του, ο Τωβίας, συνεχίζει το ιερό κείμενο: «ως δε συνεκλείσθησαν αμφότεροι, ανέστη Τωβίας από της κλίνης και είπεν· ανάστηθι, αδελφή, και προσευξώμεθα, ίνα ελεήση ημάς ο Κύριος.  και ήρξατο Τωβίας λέγειν· ευλογητός ει, ο Θεός των πατέρων ημών, και ευλογητόν το όνομά σου το άγιον και ένδοξον εις τους αιώνας· ευλογησάτωσάν σε οι ουρανοί και πάσαι αι κτίσεις σου.  συ εποίησας Αδάμ και έδωκας αυτω βοηθόν Εύαν στήριγμα την γυναίκα αυτού· εκ τούτων εγεννήθη το ανθρώπων σπέρμα. συ είπας· ου καλόν είναι τον άνθρωπον μόνον, ποιήσωμεν αυτω βοηθόν όμοιον αυτω.  και νυν, Κύριε, ου δια πορνείαν εγώ λαμβάνω την αδελφήν μου ταύτην, αλλά επ ‘ αληθείας επίταξον ελεήσαί με και αυτή συγκαταγηράσαι. και είπε μετ‘ αυτού· αμήν. και εκοιμήθησαν αμφότεροι την νύκτα.»

Είναι πράξη της Εκκλησίας ότι οι προσευχές των γονιών είναι «μεταδοτικές»  στο μέλλον να γεννηθεί παιδί τους, όπως άλλωστε έγινε με τις δεκαετίες προσευχής των Αγίων Ιωακείμ και Άννης, γονέων της Θεοτόκου και Ζαχαρία και Ελισσάβετ γονέων του Προδρόμου. Οι προσευχές, η πνευματική κατάσταση δεν ήταν μόνον για να ελεήσει ο Θεός και να δώσει ένα παιδί αλλά για να μεταδοθούν αυτές οι ευχές και στο ερχόμενο παιδί. Αν «οι αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα, γιατί όχι και η αγιότητα των γονέων να μην ευλογεί τα τέκνα. Έχω δε την προσωπική γνώμη ότι ίσως γι αυτό ο Θεός καθυστερεί σήμερα στα περισσότερα ζευγάρια την τεκνοποίηση για να προλάβουν να ενισχυθούν πνευματικά και να μεταδώσουν στα παιδιά τους αγιότητα. Άρα η αρχή του πνευματικού εμπλουτισμού του παιδιού θα ξεκινήσει από τότε…

Στη συνέχεια το παιδί που θα γεννηθεί θα εξελιχθεί σε ένα περιβάλλον που θα του δώσει τροφή στο χαρακτήρα του… Ένα περιβάλλον με φωνές θα το κάνει νευρικό. Ένα περιβάλλον με καταχρήσεις θα το γεμίσει άθλιες συνήθειες. Ένα περιβάλλον στο οποίο το παιδί είναι το κέντρο του κόσμου θα το γεμίσει εγωισμό και απαιτητικότητα… Είναι προφανές ότι η πνευματική του κατάσταση δε θα ξεκινήσει ξαφνικά στα 13 του χρόνια αλλά θα έχει προηγηθεί μια περίοδος προετοιμασίας.

Γι αυτήν την περίοδο προετοιμασίας ίσως οι γονείς θα πρέπει να αισθανθούν ευθύνη και με αυτογνωσία να κατακρίνουν τους εαυτούς τους για τα λάθη τους. Ξέρετε, εμπειρία της εξομολόγησης είναι ότι οι γονείς δε θεωρούν σφάλμα τους ποτέ και επομένως δεν εξομολογούνται ποτέ, λάθη στην ανατροφή των παιδιών τους. Επειδή αγωνίστηκαν για την εκπλήρωση όλων των επιθυμιών των παιδιών θεωρούν ότι επιτέλεσαν το ρόλο τους όσο καλύτερα μπορούσαν… Είναι απογοητευτικό όμως να βλέπεις τέτοιους γονείς, πολλές φορές θρησκευόμενους και εξομολογούμενους να είναι υπερήφανοι για τον εγωισμό των παιδιών τους (μπαμπά ήρθα πρώτος στο σχολείο), για τις πορνείες τους (μπαμπά τρέχουν τα κορίτσια από πίσω μου), για τη λεγομένη «μαγκιά» τους (μπαμπά τους έδειρα όλους – μπράβο παιδί μου)…

Οι σύγχρονοι γονείς πάσχουν και από ακόμη μια ασθένεια. Δεν υπάρχει διάθεση να ασχοληθούν με τα παιδιά τους. Ίσως η κόπωση των εργασιών, ειδικά όταν εργάζονται και οι δύο γονείς, περισσότερο όμως το ότι συνηθίσαμε να μην κουραζόμαστε, αδυνατεί να αποδώσει στο παιδί τον απαραίτητο χρόνο. Θα πούμε «Κάτσε δες τηλεόραση«, ή «ασχολήσου με το πλέϊ στάϊσον«, κι όταν αυτό το παιδί δεν νιώσει τους καρπούς της γλυκιάς συζήτησης με το γονιό του, δε θα το ποθήσει, αντιθέτως θα το βαριέται και μάταια ο γονιός στα χρόνια της εφηβείας θα προσπαθεί να επικοινωνήσει.

Πρέπει να γίνει συνείδηση στο γονιό ότι πρώτος εξομολόγος του παιδιού είναι αυτός ο ίδιος. Πολλές φορές θρησκευόμενοι γονείς οδηγούν τα παιδιά τους στο εξομολογητήριο, ξεχνώντας ότι ειδικά τα μικρά παιδιά δεν έχουν την άνεση να ομολογήσουν αμαρτίες μπροστά σε έναν άγνωστο ιερέα. Άλλωστε σε 10-20 λεπτά όσα διαθέτει ένας πνευματικός για ένα παιδί πόσο μπορεί να επικοινωνήσει μαζί του; Ο γονιός έχει την ευθύνη να κερδίσει απόλυτα την εμπιστοσύνη του παιδιού και να είναι αυτός πρώτος ενήμερος για όλα όσα κάνει το παιδί του. Με την προϋπόθεση: να τον ενδιαφέρει να ξέρει…

Πώς θα γίνει αυτή η εξομολόγηση; Με τους κανόνες που θέλουμε κι εμείς να εξομολογούμαστε. Μας αρέσει να είμαστε μπροστά σε έναν πολύ επιεική εξομολόγο, ο οποίος θα μας αφήσει να μιλήσουμε όση ώρα θέλουμε, να πούμε ότι θέλουμε ακόμη κι αν είναι ανόητα αυτά που λέμε, και στο τέλος να συγχωρηθούν οι ανοησίες μας όσο βαριές κι αν είναι. Με το ίδιο κριτήριο θέλουν και τα παιδιά να μπορούν να μιλήσουν στους γονείς τους. Όση ώρα χρειαστεί, ότι κι αν πουν να λάβουν επιβράβευση και άφεση για όσα έκαναν. Κι αυτό πρέπει να ξεκινήσει από την ηλικία που θα μπορεί το παιδί να επικοινωνήσει με το γονιό του, ώστε φθάνοντας στην εφηβεία να έχει την εμπειρία αυτή και να την αξιοποιήσει.

Η εποχή της εφηβείας θα είναι μια εποχή αμφισβήτησης… Οι αλλαγές στο σώμα και οι δαιμονικές επιρροές θα δημιουργήσουν αναταραχή στο νέο που δε θα ξέρει που να κρατηθεί, τι να πιστέψει, που να στραφεί, τι θέλει… Είναι η εποχή που θα κριτικάρει με σκληρότητα και θα αμφισβητήσει γονείς, καθηγητές, πολιτικούς, θρησκευτικούς, αστυνομικούς θεσμούς. Είναι η εποχή που θέλει να είναι αυτόνομος αν και ακόμα δε μπορεί. Μη σας παραξενεύει που και το αλλοπρόσαλλο εκπαιδευτικό σύστημα θα το έχει μάθει να σκέφτεται έτσι. Δύο εκπαιδευτικές ημέρες δαπανώνται στο Δημοτικό για να μάθει το παιδί τα δικαιώματά του, όχι οι υποχρεώσεις του αλλά τα δικαιώματά του. Ένα παιδάκι πήγε μπροστά στους γονείς του και επιδεικνύοντας τη λίστα με τα δικαιώματά του που του έδωσαν στο σχολείο απαίτησε να σταματήσουν να μαλώνουν. Σα γεγονός μας φαίνεται καλό! Να! Το παιδάκι είπε ότι είναι δικαίωμα του, οι γονείς του να μη μαλώνουν μπροστά του. Δεν είναι όμως έτσι γιατί κανείς δεν είπε στο παιδάκι ότι όταν μιλούν οι μεγάλοι πρέπει να επιδείξει σεβασμό κι είναι υποχρέωσή του αυτή να μην προσβάλει τους γονείς του.

Έτσι ο έφηβος νέος εισέρχεται στην δύσκολη αυτή ηλικία χωρίς εφόδια και μάλιστα ενώ ψάχνει απεγνωσμένα πρότυπα… Τίποτα δε θα του φαίνεται σωστό και δίκαιο εκτός από το να αναζητά την τρυφερή συνομιλία με έναν πατέρα που να χαίρεται να το ακούει ή μια μάνα που να θέλει να αφουγκραστεί τις στεναχώριες του παιδιού της… Τα πρότυπα του παιδιού ίσως να είναι πολύ λαθεμένα. Αλλά ποιος άλλος μπορεί να βοηθήσει το παιδί εκτός από τον γονιό; Μας λέγουν παιδιά στις εξομολογήσεις σοβαρότατες παρεκκλίσεις και η συμβουλή μας πάντα είναι να το συζητήσει με το γονιό για να μπορέσει να το βοηθήσει στη θεραπεία του. Και το παιδί απαντά: «άμα το πω αυτό στη μάνα μου θα πεθάνει» ή «άμα το πω αυτό στον πατέρα μου θα με σκοτώσει«. Όταν έρχεται ο έφηβος και αναφέρει στον πνευματικό ότι δοκιμάζει ναρκωτικά ή ότι αισθάνεται ομοφυλοφιλικές τάσεις, πόσο χρόνο έχει ο πνευματικός σε σχέση με το γονιό για να το καθοδηγήσει; Κι όμως οι γονείς αποποιούνται το ρόλο τους και θέλουν να πιστεύουν ότι το παιδί τους είναι τέλειο.

Βεβαίως κι ένα παιδί είναι τέλειο γιατί είναι εικόνα του Θεού ότι λάθος επιλογές και να κάνει. Οι παρεμβάσεις των δαιμόνων του εμφυτεύουν λάθος θέσεις και το ίδιο δεν ξέρει πως να αντισταθεί. Επί παραδείγματι οι τάσεις ομοφυλοφιλίας που εμφανίζονται στην πρώιμη εφηβεία και θα μπορούσαν να διορθωθούν με την καθοδήγηση του γονιού πριν εξελιχθούν και γίνουν πράξη και συνήθεια, γίνονται ταμπού και δεν δέχονται οι γονείς να το ακούσουν από τα παιδιά τους. Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, άνθρωπος του 1700 συμβουλεύει τους πνευματικούς ακροατές των αμαρτημάτων: «μην κάνεις τον παραμικρό μορφασμό, μη δείξεις ότι αποτροπιάζεις,… μόνο δείξε συγκατάβαση, συμπόνια και αμέριστη κατανόηση σε αυτόν που σου μιλάει«. Αυτή η τέχνη της επικοινωνίας είναι υποχρέωση του γονιού γιατί είναι ο μοναδικός που ενδιαφέρεται αληθινά για την ευθυγράμμιση της πνευματικής πορείας του παιδιού του. Στο περιβάλλον εκτός σπιτιού που θα αναζητήσει το παιδί λύση, μόνον θα του ισχυροποιήσουν το πάθος, το λάθος που θα εξελιχθεί σε πανίσχυρη έξη, συνήθεια, για να το ταλαιπωρεί στην υπόλοιπή του ζωή.

Ο φιλόσοφος Σωκράτης είχε έναν ιδιαίτερο τρόπο να μιλάει με τους μαθητές του, πολύ διδακτικό στην περίπτωσή μας. Ποτέ δεν εξέφραζε μια άποψη ο ίδιος. Αναφερόταν κάποιος μαθητής σε ένα θέμα κι ο δάσκαλος δεν έσπευδε να αναφέρει «αυτό είναι σωστό ή λάθος«. Απαντούσε μάλλον με μια ερώτηση ή πολλές ερωτήσεις και το συμπέρασμα έρχονταν να εξαχθεί από τον ενδιαφερόμενο… Ο φιλόσοφος απλά έκανε την καθοδήγηση, κι έτσι δεν χρειαζόταν να προσκρούσει στον εγωισμό του ενδιαφερόμενου αλλά τον άφηνε να νομίζει ότι είναι δικό του συμπέρασμα. Παράδειγμα, όπως αναφερθήκαμε στο θέμα των ερωτικών παρεκκλίσεων των παιδιών, αφού αισθανθούν καλά και μας το αναφέρουν και χωρίς να τραβάμε τα μαλλιά μας από πανικό θα θέσουμε τα ερωτήματά μας: «είναι ένας ιδιαίτερος τρόπος ζωής, που δεν τον ακολουθήσαμε εμείς οι γονείς σου. Από όσα ακούμε είναι ένας δρόμος μοναξιάς γιατί οι σύντροφοι δεν ενδιαφέρονται ποτέ για ειλικρινή αγάπη παρά μόνο για σωματική ικανοποίηση. Θα μπορέσεις να καλύψεις τα συναισθηματικά σου κενά;«, κι ίσως λίγο πιο προχωρημένα: «η αποκάλυψη του Θεού είναι ότι αυτό μας το βάζει στο μυαλό ο πειρασμός για να διακόψουμε τις σχέσεις μας τον συμπαραστάτη μας Θεό. Είσαι έτοιμος να αντέξεις χωρίς τη βοήθεια του Θεού τις εξετάσεις σου, τις δυσκολίες της ζωής σου, στα προβλήματά σου;«… Έτσι ώστε ο έφηβος από μόνος του να αποφανθεί: «Μάλλον δεν αξίζει τον κόπο» και να αρνηθεί τη λάθος θέση του…

Μη νομίσει κανείς ότι με 2 προτασούλες θα ξεριζωθεί η δαιμονική επιρροή από τον έφηβο. Είναι θέμα προσπάθειας από το γονιό να βρει έξυπνους τρόπους και να επινοήσει το σχέδιο της επικοινωνίας με το παιδί του για να ισιάξει το στραβωμένο κλαδί… Γι αυτό λέμε ότι ο πνευματικός, ο εξομολόγος στο λίγο του χρόνο όσα και να πει δε θα μπορέσουν να αγγίξουν τις πληγωμένες καρδιές των εφήβων… Ενώ ο γονιός έχει, ή πρέπει να έχει, ή οπωσδήποτε είναι υποχρέωσή του να έχει χρόνο και τρόπο να το κάνει.

Για να σας ξεκουράσω να σας διηγηθώ μια ιστορία από αυτές που είναι πολύ διδακτικές:

Κάποτε ήταν ένας βασιλιάς, ο οποίος είχε ένα γιο πονηρό. Έχοντας χάσει κάθε ελπίδα για αλλαγή προς το καλύτερο, ο πατέρας καταδίκασε τον γιο του σε θάνατο. Του έδωσε ένα μήνα περιθώριο για να προετοιμαστεί.

Πέρασε ο μήνας, και ο πατέρας ζήτησε να παρουσιασθεί ο γιος του. Προς μεγάλη του έκπληξη, παρατήρησε πως ο νεαρός ήταν αισθητά αλλαγμένος: το πρόσωπό του ήταν αδύνατο και χλωμό, και ολόκληρο το κορμί του έμοιαζε να είχε υποφέρει.

-Πώς και σου συνέβη τέτοια μεταμόρφωση, γιέ μου;, ρώτησε ο πατέρας.
-Πατέρα μου και κύριέ μου, απάντησε ο γιος, πώς είναι δυνατόν να μην έχω αλλάξει, αφού η κάθε μέρα με έφερνε πιο κοντά στον θάνατο;
-Καλώς, παιδί μου, παρατήρησε ο βασιλιάς. Επειδή προφανώς έχεις έρθει στα συγκαλά σου, θα σε συγχωρήσω. Όμως, θα χρειαστεί να τηρήσεις αυτή την διάθεση επιφυλακής της ψυχής σου, για την υπόλοιπη ζωή σου.

-Πατέρα μου, απάντησε ο γιος, αυτό είναι αδύνατο. Πώς θα μπορέσω να αντισταθώ στα αμέτρητα ξελογιάσματα και τους πειρασμούς…;

Ο βασιλιάς τότε διέταξε να του φέρουν ένα δοχείο γεμάτο λάδι, και είπε στον γιο του:

-Πάρε αυτό το δοχείο, και μετέφερέ το στα χέρια σου, διασχίζοντας όλους τους δρόμους της πόλεως. Θα σε ακολουθούν δύο στρατιώτες με κοφτερά σπαθιά. Εάν χυθεί έστω και μία σταγόνα από το λάδι, θα σε αποκεφαλίσουν.

Ο γιος υπάκουσε. Με ανάλαφρα, προσεκτικά βήματα, διέσχισε όλους τους δρόμους της πόλεως, με τους στρατιώτες να τον συνοδεύουν συνεχώς, και δεν του χύθηκε ούτε μία σταγόνα.

Όταν επέστρεψε στο κάστρο, ο πατέρας τον ρώτησε:
-Γιέ μου, τι πρόσεξες καθώς τριγυρνούσες μέσα στους δρόμους της πόλεως;
-Δεν πρόσεξα τίποτε.

-Τι εννοείς, ‘τίποτε’;, τον ρώτησε ο βασιλιάς. Σήμερα ήταν μεγάλη γιορτή. Σίγουρα θα είδες τους πάγκους που ήταν φορτωμένοι με πολλές πραμάτειες, τόσες άμαξες, τόσους ανθρώπους, ζώα.

-Δεν είδα τίποτε απ’ όλα αυτά, είπε ο γιος. Όλη η προσοχή μου ήταν στραμμένη στο λάδι μέσα στο δοχείο. Φοβήθηκα μην τυχόν μου χυθεί μια σταγόνα και έτσι χάσω τη ζωή μου.

-Πολύ σωστή η παρατήρησή σου, είπε ο βασιλιάς.

Κράτα λοιπόν αυτό το μάθημα κατά νου, για την υπόλοιπη ζωή σου. Να τηρείς την ίδια επιφυλακή για την ψυχή μέσα σου, όπως έκανες σήμερα για το λάδι μέσα στο δοχείο. Να στρέφεις τους λογισμούς σου μακριά από εκείνα που γρήγορα παρέρχονται, και να τους προσηλώνεις σε εκείνα που είναι αιώνια. Θα είσαι ακολουθούμενος, όχι από οπλισμένους στρατιώτες, αλλά από τον θάνατο, στον οποίον η κάθε μέρα μας φέρνει πιο κοντά. Να προσέχεις πάρα πολύ να φυλάς την ψυχή σου από όλους τους καταστροφικούς πειρασμούς.

Κι ο γιος έμπειρος πλέον υπάκουσε τον πατέρα, και έζησε έκτοτε προσεκτικός.

Ο έφηβος στην αντιδραστικότητά του δοκιμάζει τις αντοχές των γύρω του. Είναι λάθος συμπεριφορά αλλά έτσι αισθάνεται ότι πρέπει να κάνει για να επιβεβαιώση την παρουσία του και την αγάπη μας. Θέλει να δει αν θα τον απορρίψουμε, αν θα πειραχθούμε, αν θα ξεσπάσουμε σε φωνές και αναταραχή όπως ακριβώς έχει μέσα στην ψυχή του ο ίδιος. Κι εκεί είναι το σπουδαίο, να είμαστε αυθεντικοί, αληθινοί, όχι υποκριτές. Γιατί ο υποκριτής γονιός θα έχει ξεχάσει παντελώς τα δικά του ατοπήματα και τα όσα έκαμε ο ίδιος όταν ήταν νέος… Οι απαντήσεις του τύπου «εμείς στον καιρό μας δε τολμούσαμε να μιλήσουμε«, κι «εμείς τότε που να έχουμε αυτά που έχετε εσείς» είναι αστείες και πολύ εύκολα απορρίπτονται αφού σε κάθε εποχή υπήρχε η δυνατότητα να λοξοδρομεί κανείς και να κάμει λάθη.

Ένα χαριτολόγημα λέγει: πήγε ένας νεαρός στον πατέρα του και του λέγει: «Πατέρα, γιατί έχεις άσπρες τρίχες;». «Α!«, του λέγει ο πατέρας του, «κάθε φορά που κάνεις μια χαζομάρα παιδί μου, στο κεφάλι μου βγαίνει μια άσπρη τρίχα«… «Α! μάλιστα«, λέει το παιδί, «τώρα κατάλαβα γιατί ο παππούς έχει όλες τις τρίχες του άσπρες«!!!!

Ο έφηβος αποκτά μια ιδιαίτερη οξύνοια. Μη ξεχνάμε ότι ο οργανισμός του είναι νεότατος και ο εγκέφαλός του στροφάρει με ιδιαίτερη ταχύτητα. Γελοιότητες των γονιών του τύπου «βρίζω την πεθερά μου, αλλά απαιτώ σεβασμό από το παιδί μου«, «λέω στο παιδί μου μη λες ψέματα, αλλά όταν τηλεφωνούν του λέω πες ότι δεν είμαι εδώ«, «μη μιλάς άσχημα αλλά εγώ ξεσηκώνω τον κόσμο» θα γεμίσουν έναν έφηβο με αρνητικά συμπεράσματα για το γονιό του. Ύστερα ο γονιός θα αναρωτιέται: «αυτό το παιδί δεν έχει καθόλου σεβασμό κι εγώ έχω κάνει τόσα γι αυτό«. Ξέρετε αγαπητοί γονείς η αυτομεμψία, το να κατηγορώ με ειλικρίνεια τον εαυτό μου, όχι μπροστά στο παιδί ή στους άλλους, αλλά την ώρα της προσευχής, με δάκρυα, θα ελκύσει οποσδήποτε τη Χάρη του Θεού που θα έρθει και θα ρίξει βάλσαμο στις πληγές και θα θεραπεύσει τα τραύματα του διαβόλου…

Κι αυτή είναι η απάντηση σε όσους έχουν ήδη παιδιά και τα προβλήματα είναι ενεργά και φυσικά θα πουν: «Τώρα, τι γίνεται;. Μέχρις εδώ δεν κάναμε τίποτα από όσα έπρεπε, αλλά τώρα έχουμε προβλήματα και δε μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε«. Τώρα λοιπόν, αγαπητή μάνα και αγαπητέ πατέρα που έχεις πόνο μέσα στην καρδιά σου, πέσε στα γόνατα, άφησε τα μάτια σου να κυλήσουν δάκρυα, σήκωσε τα χέρια σου στον ουρανό όπως το παιδάκι αναζητά την αγκαλιά της μάνας του και με θέρμη ανάπεμψε ευχές για να καθαριστεί η ψυχή σου και να ξέρεις πως να  βοηθήσεις το παιδί σου. Για δέστε τους αγίους Πατέρες. Ας δούμε το παράδειγμα του γέροντα Παϊσίου. Μήπως είχε μια ατάκα και την επαναλάμβανε στον καθένα; Όχι. Αντίθετα, στον καθένα έλεγε κάτι ιδιαίτερο, κάτι πρωτότυπο. Αυτό ήταν εξαιτίας της ευφυΐας του; Όχι βέβαια! Αυτό ήταν εξαιτίας του φωτισμού του από τη Χάρη του Θεού. Καθαρισμένος από τα πάθη του, φωτίζονταν και σε κάθε άνθρωπο, αφού ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός να δίνει μια μοναδική και ανεπανάληπτη λύση. Τα παιδιά μας, αυτά που τόσο τα αγαπάμε, θα αγωνιστούμε να πείσουμε το Θεό, να μας δώσει την κατάλληλη συμπεριφορά για να τα βοηθήσουμε. Το κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Δεν υπάρχουν συνταγές που θα σερβίρουν ψυχολόγοι, πνευματικοί, σύμβουλοι για να πετύχουν! Αυτό που έχει ανάγκη ο γονιός είναι φωτισμός…

Πολλοί γονείς θα πουν: «Μα του μιλάω ώρες αλλά δεν καταλαβαίνει«… Κι αυτό αστείο είναι! Γιατί ο νέος καταλαβαίνει πολύ καλά, απορρίπτει όμως την αυθεντία μας… Είναι «κακό παιδί» και την απορρίπτει; Όχι βέβαια! Είναι γιατί εμείς απορρίψαμε την αυθεντία του πρώτοι! πότε; όταν δε το ακούσαμε πολλές ώρες να μιλάει εκείνο! Και γι αυτό αντιδρά. Δεν είναι το πρόβλημα αν θα του πω εγώ τα σωστά ή αν θα καταφέρω να το αποστομώσω και να μην ξέρει τι να απαντήσει! Το πρόβλημα είναι εάν θα εμπιστευθεί να βγάλει το παιδί τα εσώψυχά του σε μένα… Είναι γραμμένο άλλωστε «βρήκες μέλι, φάε όσο πρέπει, γιατί το περισσότερο θα το κάνεις εμετό«… Όσο περισσότερο μιλάς τόσο περισσότερο κακό κάνεις.

Δεν είναι δυνατόν, εβδομάδα του Τριωδίου που διανύουμε, αυτή του Ασώτου Υιού, να παραλείψουμε το παράδειγμα αγάπης ενός τέλειου Πατέρα, όπως τον παρουσιάζει ο ίδιος ο Χριστός. Είναι ένας Πατέρας ο οποίος στο θράσος του νεαρού γιου του δεν αντιδρά καθόλου. Ο γιος απαιτεί την περιουσία που θα έπρεπε να λάβει μετά το θάνατο του Πατέρα του. Κι ο Πατέρας δεν είναι χαζός. Βλέπει ότι το παιδί του είναι επιπόλαιο, ότι δε θα κάνει προκοπή στη ζωή του και αποφασίζει να του δώσει μια εμπειρία: την εμπειρία της αποτυχίας. Αν του το έλεγε με λόγια, δε θα το δεχόταν ο νέος της παραβολής. Έπρεπε να πάθει για να μάθει. Όπως το παιδάκι που θέλει να ακουμπήσει τη φλόγα, εμείς το προστατεύουμε, αλλά το παιδάκι επανέρχεται και απαιτεί να ακουμπήσει τη φλόγα τόσες φορές που τελικά το αφήνουμε λίγο να καψαλιστεί για να καταλάβει ότι η φλόγα καίει! Κι ο Πατέρας δίνει την περιουσία στο γιό, κάνει μια τεράστια συγκατάβαση προγνωρίζοντας ότι θα τη σπαταλήσει, για να καταλάβει επιτέλους ότι δε γίνεται στη ζωή να ζεις μόνον με απολαύσεις. Αλλά συντοχρόνως τι άλλο κάνει; το περιμένει να επιστρέψει, γιατί είναι βέβαιος ότι όταν φτάσει στον πάτο θα αρχίσει να αναζητά τη γαλήνη του πατρικού του σπιτιού. Γι αυτό το βλέπει από μακριά. Κι όταν επιστρέφει ο Άσωτος, πως τον αντιμετωπίζει ο Πατέρας; Μήπως αρχίζει: «Δε στα έλεγα εγώ; και είσαι άχρηστος. Κι εγώ αγωνίστηκα να τα κάνω όλα αυτά, κι εσύ τα έφαγες τόσο γρήγορα» ; Όχι βέβαια. Αποκαθιστά το παιδί στη θέση του, ως γιος της οικογένειάς του, γνωρίζοντας ότι ακόμα και τότε ο γιος μπορεί πάλι να ξεφύγει και να κάνει λάθος. Όμως το θέμα είναι να γνωρίζει το παιδί, ότι ο μόνος χώρος γαλήνης είναι ο χώρος της αγκαλιάς του Πατέρα, κι αν τελικά δε το θελήσει να την έχει, θα είναι επιλογή του.

Μην τρομάζετε, διότι έχουμε και αγίους αποτυχημένους γονείς, όπως ο Άγιος Λουκάς ο ιατρός, του οποίου τα παιδιά τελικά δεν έγιναν πιστά, δεν έγιναν θερμοί χριστιανοί. Το ουράνιο σχέδιο που είναι υπερ-τέλειο σχεδίασε αυτή την ταπείνωση για τον μεγάλο μας Άγιο ώστε να επιδοθεί σε περισσότερη προσευχή και με τον πόνο ότι τα ίδια του τα παιδιά κινδυνεύουν να χάσουν τον Παράδεισο να επιμένει περισσότερο να προσκρούει στο Έλεος του Θεού και να ανεβαίνει ο ίδιος πνευματικά.

Τελικά, γιατί μας ενδιαφέρει το έφηβο παιδί μας να είναι καλό και κοντά στην Εκκλησία; Καλός ο σκοπός, αλλά για το γονιό ποια είναι η αιτία που θα το επιδιώξει; Είναι σοβαρός προβληματισμός αυτός, διότι πολλοί γονείς το θέλουν για να έχουν καθαρό πρόσωπο στην κοινωνία! Για δέστε πως η αμαρτία του γονιού μπορεί να παιδεύσει τα τέκνα! Η υπερηφάνειά μου μπορεί να με οδηγήσει στο να καταπιέζω έναν έφηβο να έχει σχέση με την εκκλησία για να αναπαύσω τη συνείδησή μου, για να καμαρώνω ανάμεσα στους φίλους μου ότι έδωσα καλή ανατροφή, για να απαλλαγώ από τους φόβους μου ότι το παιδί μου δεν θα βγει σωστό. Αλλά αυτή η αγάπη είναι κατηγορηματικώς συμφεροντολογική. Ένας τέτοιος γονιός δε μπόρεσε να καταλάβει το διακόνημά του μέσα στη ζωή. Του έδωσε ο Θεός ένα παιδί για να το καλλιεργήσει και να το προετοιμάσει για την αιώνια ζωή, όχι για να τον γηροκομήσει, όχι για να τον νταντέψει, όχι για να τον κάνει αλαζονικώς να κοκορεύεται στον περίγυρό του, αλλά για να το βάλει στον Παράδεισο…

Οι ήρωες μας, οι μάρτυρες έχουν να πουν πολλά για αυτό. Στο νου μου συνεχώς στριφογυρίζει και το αναφέρω πολλές φορές, το παράδειγμα των παιδιών της Αγίας Σολομονής που μαρτύρησαν στα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκης από τους Ελληνιστές Ειδωλολάτρες. Επτά αγόρια, τα περισσότερα στην ηλικία της εφηβείας. Ο βασιλιάς Αντίοχος τα πιέζει να γευτούν χοιρινό κρέας, πράγμα εφάμαρτο κατά το Μωσαϊκό Νόμο. Όποιος δεν δέχεται, του γδέρνουν το κεφάλι, του κόβουν τη γλώσσα, τα χέρια και τα πόδια ενώ τον ζωντανό κορμό τον ρίχνουν σε ένα τηγάνι με καυτό λάδι να τηγανιστεί. Τα έξι έφηβα αγόρια προχωρούν ένα ένα στο μαρτύριο μιλώντας με θέρμη για τα πιστεύω τους. Ο πρώτος θα πει: «Εμείς είμαστε αποφασισμένοι να πεθάνουμε παρά να παραβούμε τους νόμους του Θεού«. Καθώς ο καπνός από την καμένη σάρκα γέμιζε τον τόπο η μάνα με τα υπόλοιπα 6 παιδιά ενίσχυαν ο ένας τον άλλο λέγοντας: «Ο Θεός μας βλέπει και σίγουρα θα μας σπλαχνιστεί!!!» Τι να σπλαχνιστεί ο Θεός όμως; αφού ήδη το πρώτο παιδί τηγανίζονταν και ακολουθούσε η ίδια μοίρα στους υπόλοιπους;

Στη συνέχεια της ιστορίας λύνεται το μυστήριο. Μαθαίνουμε για ποια λύτρωση μιλούν εδώ οι μάρτυρες… Όταν ο δεύτερος αδελφός υπέμεινε τα ίδια βασανιστήρια πρόλαβε να πει στον Αντίοχο :»Εσύ βασιλιά μας κόβεις το νήμα της παρούσης ζωής. Όμως ο Βασιλιάς όλου του κόσμου, εμάς που πεθαίνουμε για χάρη των νόμων του, θα μας αναστήσει για να ζήσουμε αιώνια«. Να η απάντηση! Να γιατί κανείς μπορεί να δεχτεί να διαμελιστεί και να τηγανιστεί μόνο και μόνο για να μην βάλει λίγο χοιρινό κρέας στο στόμα του!!! Γιατί ελπίζει ότι θα αναστηθεί! Ελπίζει ότι θα έρθει αποκατάσταση στην άλλη ζωή!

Ο τρίτος αδελφός λέγει όταν του κόβουν τα χέρια και τα πόδια: «Εσύ κόβεις τα μέλη μου, που μου τα έδωσε ο Θεός αυτά κι εγώ για το χατίρι του, τα περιφρονώ. Ελπίζω όμως ότι ο Ίδιος, θα μου τα ξαναδώσει πάλι«… Τα μέλη που αγωνίστηκαν θα λάβουν κι αυτά χαρά και αγαλλίαση εκείνη την ημέρα της ανταποδόσεως. Τα χέρια πόνεσαν όχι η ψυχή. Όπως και τα μέλη του σώματος που αμάρτησαν κι εκείνα την ημέρα της ανταποδόσεως θα συν-κολάζονται μαζί με την ψυχή του κάθε αμετανόητου ανθρώπου…

Το λέγει ο τέταρτος αδελφός: «Είναι προτιμότερο να πεθάνει κανείς από τους ανθρώπους και να ελπίζει στο Θεό ότι θα τον αναστήσει πάλι. Αλλά για σένα βασιλιά δε θα υπάρξει ανάσταση στην αιώνια ζωή«. Ο έφηβος που είναι περισσότερο ονειροπόλος και ιδεολόγος αν του έχουν φυτευθεί αυτές οι υπέροχες και αιώνιες αλήθειες με περισσή πίστη μεγαλουργεί στην πρώιμη αυτή ηλικία…

Κι η τραγική φιγούρα της Σολομονής; Είδε τα 6 παιδιά της να χάνονται με τον φρικτότερο τρόπο. Ελπίζοντας ο Αντίοχος ότι το μικρότερό της παιδί θα το λυπηθεί την άφησε λίγο να το σκεφθεί. Ακούστε τώρα τι είπε η μάνα: «Παιδί μου, λυπήσου με, που σε κράτησα 9 μήνες στην κοιλιά μου, που σε θήλασα 3 χρόνια, που σε ανάθρεψα μέχρι σ’αυτή την ηλικία! Κοίταξε τον ουρανό και τη γη για να καταλάβεις ότι ο Θεός τα δημιούργησε αυτά από το μηδέν. Μη φοβηθείς. Να φανείς αντάξιος των αδελφών σου. Να δεχτείς το θάνατο ώστε όταν ο Θεός μας ξαναδείξει το έλεος Του, να σε ξαναπάρω πίσω στην ανάσταση μαζί με τ” άλλα σου αδέλφια«!!!! (Β΄Μακκαβαίων κεφ. 7).

Που είναι η μάνα που λυπάται να ξυπνήσει το μικρό της για την εκκλησία; Που είναι η μάνα που δε θέλει να στερήσει το κρεατάκι από το παιδάκι της μη τυχόν και του χαλάσει την όρεξη… Αυτή είναι καλή μάνα; Τότε η Αγία Σολομονή τι ήταν; τέρας; Πως έμαθαν αυτά τα παιδιά να αντιδρούν έτσι; πως πίστεψαν αυτές τις μεγάλες αλήθειες; Πως έγιναν τόσο μεγάλο βίωμα ώστε με τόσο φρικτό βασανιστήριο να μην τις αρνούνται; Η βεβαίωση για την ύπαρξη του Θεού, είναι εμπειρία! Το ζει κανείς. Κι αν το βιώσει δε μπορεί να το αρνηθεί εύκολα. Αν εμείς οι γονείς (κατα σάρκα γονείς ή κατά πνεύμα) είμαστε χριστιανοί της θεωρίας και των πολλών κηρυγμάτων αλλά όχι της εμπειρίας δε μπορούμε να μεταδώσουμε τις αιώνιες αλήθειες στα παιδιά μας…

Γι αυτό και τα παιδιά πάνε στην Ανάσταση αλλά δε γνωρίζουν τίποτα για την προσωπική τους Ανάσταση. Ακούν για τον Τελώνη αλλά δεν ξέρουν τίποτα για την Ταπείνωση, αφού πάντα η εντολή του γονιού τους είναι : «να είσαι ο πρώτος και ο καλύτερος«! Η πνευματική εμπειρία είναι σχεδόν μηδενική…

Γνωρίζοντας ότι καταχράστηκα το χρόνο σας και σας κούρασα πολύ, ζητώ από την επιείκεια σας τον ελάχιστο χρόνο να θίξω ακόμη ένα θέμα σχετικά με τη πνευματική πορεία στην εφηβεία που ίσως να σας αγγίζει.

Υπάρχει μια κατηγορία εφήβων που έχουν ενταχθεί στο εκκλησιαστικό περιβάλλον. Πρόκειται για τα παιδιά που έχουν τακτική σχέση με την εκκλησία, ίσως την εξομολόγηση, και πολλές φορές έχουν και θέση διακονίας μέσα στο Άγιο Βήμα ως ιερόπαιδες. Εκ πρώτης όψεως φαίνεται να υπάρχει μια υγιής σχέση με την Πίστη μας. Μακάρι να είναι έτσι. Όμως ατυχείς φράσεις όταν εκφέρονται από τα στόματα αυτών των παιδιών, όπως «αχ, είδατε τι ωραία γαλόνια είχε η στολή του τάδε αρχιερέως, και τι ωραία σμάλτα, και τι ωραία μανικετόκουμπα«, δε δίδει καλά σημάδια για έναν έφηβο των 14 χρονών!!! Δε νομίζω ότι μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι είναι πνευματικά υγιές αυτό! Ένας έφηβος 14 χρονών θα ενδιαφερθεί για τη μπάλα, για τα αυτοκίνητα, για τους υπολογιστές ή και για τη Θεολογία σε όσα μπορεί να αγγίξει. Αλλά για των εξωραϊσμό των αμφίων; είναι λίγο περίεργο…

Στο Άγιο Όρος πριν 30-40 χρόνια ζούσε ένας Μανιάτης καλόγερος ο γερο-Θωμάς, άνθρωπος αυστηράς ασκήσεως… για να σας δώσω ένα παράδειγμα όταν είχε σαρκικούς λογισμούς χτυπούσε τα πόδια του γυμνά με τσουκνίδες… τέτοιας ακραίας ασκητικής διαγωγής άνθρωπος ήταν. Και με σημεία θαυμαστά, αφού όταν ήταν νεαρός έφηβος κι αυτός και τον είχε αφήσει μόνο του ο γέροντας του στο καλύβι, μεσ” την ερημιά και φοβήθηκε του εμφανίστηκε η Παναγία και του είπε: «Μη φοβάσε, είμαι κι εγώ εδώ μαζί σου«… Δηλαδή ήταν ένας θεοφώτιστος άνθρωπος, όταν ο ίδιος γέροντας πια, προσέλαβε ένα καλογέρακι στην ηλικία των 14 ετών, το δέχτηκε, του φόρεσε ράσο, το δίδασκε υπακοή, ταπείνωση, προσευχή και πήγε και του αγόρασε κι ένα καραβάκι για να παίζει!!!! Ναι ένα καραβάκι. Αφού ήταν νεαρό παιδί. Είχε ανάγκη και να παίζει!!!

Εμείς που δεν είμαστε θεοφώτιστοι πολλές φορές τα χάνουμε. Επικοινωνώντας με έναν έφηβο έγκλειστο σε ένα από τα εκκλησιαστικά λύκεια της χώρας μας, μέσω διαδικτύου, τον ρώτησα αν σκέφτεται να ιερωθεί, να γίνει κληρικός… 14 χρονών παιδάκι μου απάντησε: «Ναι πάτερ, θα γίνω Αρχιμανδρίτης«!!! Ούτε δηλαδή, μου αρέσει να γίνω μοναχός (που είναι προϋπόθεση) και να αφιερώσω την παρθενία μου και τη ζωή μου όλη στο Χριστό… Ούτε να γίνω κληρικός και να διακονώ το ποίμνιο του Χριστού… αλλά τι; να γίνω Αρχιμανδρίτης δηλαδή να έχω τίτλους τιμής και να προετοιμάζομαι για Αρχιερέας!!! Ούτε αυτό είναι υγιής πνευματική ζωή. Μετά από δυο μέρες μου έστειλε μήνυμα λέγοντας «Πάτερ ερωτεύθηκα μια κοπέλα» … κι η σκέψη μου μέσα στην απελπισία μου ήταν: «ευτυχώς που πρόκειται για κοπέλα«!!!!

πηγή:εδώ

http://imverias.blogspot.gr/2013/03/blog-post_2233.html