kantonopou’s blog

Γνωστή σ’ όλους μας είναι η παραβολή του πλούσιου και του φτωχού Λαζάρου. Είναι όμως το κεντρικό θέμα της η καταδίκη του πλούτου και ο ύμνος της φτώχειας, όπως φαίνεται εκ πρώτης όψεως; Το κοινωνικό βέβαια πλαίσιο δεν είναι αδιάφορο για τον Χριστό, αλλά δεν αποτελεί τον κεντρικό στόχο του. Ο φτωχός δεν κερδίζει την εύνοια του Θεού επειδή είναι φτωχός, αλλά μόνον εφ’ όσον στηρίζει τις ελπίδες του στον Θεό και ζει σύμφωνα με την εντολή του· και ο πλούσιος δεν είναι καταδικασμένος μόνο και μόνο γιατί έχει υλικά αγαθά, αλλά γιατί κινδυνεύει να χάσει το παν όταν η ζωή του είναι στηριγμένη στα αγαθά του και όχι στον Θεό, όταν ξεχάσει τον φτωχό συνάνθρωπό του και όταν κλεισθεί και παγιδευτεί στον πλούτο του. Ότι μπορεί ένας πλούσιος να είναι πρότυπο αγάπης και ένας φτωχός να είναι άσεβης, αποτελεί επίσης μια δυνατή κατάσταση μέσα στην ζωή.

Έτσι οι λέξεις «πλούσιος» και «πτωχός» στη διήγησή μας κερδίζουν ένα περισσότερο θρησκευτικό παρά κοινωνικό περιεχόμενο. Εκείνο στο οποίο αποβλέπει η παραβολή μας είναι η επισήμανση ενός πραγματικού κινδύνου, του κινδύνου της αυτάρκειας και της πεποιθήσεως ότι η ευημερία είναι ατέλειωτη κι ότι το μόνο σταθερό και αμετάβλητο είναι ο λόγος του Θεού, όπως διατυπώθηκε μέσα στην Αγία Γραφή. Όλα αλλάζουν και ευρίσκεται ο άνθρωπος μπροστά σε απροσδόκητες εκπλήξεις, όταν μάλιστα είναι αργά πια για να μετανοήσει, η κατάστασή του γίνεται αναπόφευκτα τραγική.

Ο πλούσιος της διηγήσεως βλέπει να μεταβάλλονται τα πάντα. Αυτός διψά κι ο πτωχός ευφραίνεται, έχασε τα πάντα ενώ ο Λάζαρος βρίσκεται στο πλήρωμα της ευτυχίας. Ζητεί να προειδοποιήσει τους πέντε αδελφούς του για την μελλοντική τύχη τους. Σκέφτεται ότι αν κάποιος από τον κόσμο των νεκρών αναστηθεί και τους πληροφορήσει, θα προλάβουν το κακό. Αλλ’ η απάντηση που παίρνει, είναι σαφής: Έχουν την Αγία Γραφή, ας την προσέξουν. Αν δεν πιστεύουν σ όσα γράφονται σ’ αυτή, ούτε και σ’ ένα νεκραναστημένο θα πιστέψουν.

Ο κάθε άνθρωπος θέλει λογικές αποδείξεις για όλα τα πράγματα που τον αφορούν, θέλει ένα θαύμα, ζητεί την περιγραφή ενός αυτόπτη μάρτυρα για να πειστεί· θέλει η πίστη του να στηρίζεται σε μια τετράγωνη λογική· δεν εννοεί να διακινδυνεύσει τίποτε· το ρισκάρισμα τον ενοχλεί. Όλοι λίγο – πολύ είμαστε παγιδευμένοι στον πλούτο των γνώσεών μας. της επιστήμης, της λογικής μας. Θα δεχόμασταν αμέσως μια κάποια μελλοντική μορφή ζωής, αρκεί κάποιος αυτόπτης μάρτυς να ερχόταν από κει και να την περιέγραφε, αρκεί να την αποδείκνυε λογικά.

Η φτώχεια που μακαρίζεται, σ’ άλλο σημείο του ευαγγελίου -όχι βέβαια σαν κοινωνική κατάσταση αλλά σαν θρησκευτική τοποθέτηση- σημαίνει ακριβώς απαγκίστρωση από τις λογικά κατασκευασμένες παγίδες της ζωής. Εκμηδένιση των εγκόσμιων βεβαιοτήτων και ανεπιφύλακτη – χωρίς ορθολογισμούς- παραδοχή του ζωοδότη λόγου, της θείας υποσχέσεως που κάνει την ελπίδα ν’ ανθίζει στον απεγνωσμένο άνθρωπο. Όταν διώχνει κανείς αυτήν την ελπιδοφόρα δυνατότητα, όσο πλούσια κι αν ζει, κάποτε θα αιφνιδιαστεί. Και τότε θα είναι αργά!

Η παραβολή θέλει να στρέψει την προσοχή μας σ’ αυτό ακριβώς το σημείο: Στο ότι η τωρινή στιγμή είναι η ώρα της μεγάλης αποφάσεως απέναντι στο λόγο του Θεού, που είναι πάντοτε ζωντανή και επίκαιρη. Αυτή η στιγμή είναι η κατάλληλη προθεσμία για το Ναι στο προσκλητήριο του Θεού για μετάνοια και για καινούργια ζωή. Αλλιώς, κινδυνεύουμε να είμαστε εκπρόθεσμοι! Και η απόφαση παίρνεται αφού απογυμνωθεί κανείς από ό,τι τον κρατά δέσμιο και αιχμάλωτο, από ό,τι τον εμποδίζει να δει καθαρά το μέλλον του, από ό,τι τον κάνει πλούσιο με την έννοια που είπαμε προηγουμένως, από ό,τι του δίνει μια αυτάρεσκη βεβαιότητα για την ζωή του. Απόφαση με απόλυτη εμπιστοσύνη στον Θεό. Απόφαση όχι κάποτε στο μέλλον όταν δοθεί κάποια ευκαιρία, αλλ’ αυτήν ακριβώς την στιγμή.

(Ιωάν. Δ. Καραβιδόπουλου, Ομότ. Καθηγητού Παν/μίου, «Οδός ελπίδας» σ. 22-24) Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας