kantonopou’s blog

Τέσσερα σκηνικά

Ένα δράμα η υπόθεση της Μεγάλης Εβδομάδος. Είναι το θείο Δράμα. Ποιός το προκάλεσε; Καλύτερα, ποιοί το προκάλεσαν; Μια τραγωδία και μια αγάπη. Η τραγωδία της ανθρώπινης αμαρτίας και η αγάπη του Θεού. Εκείνος, που θα έπαιζε το ρόλο του πρωταγωνιστή σ’ αυτό το δράμα, θάπρεπε νάνε συγγενής και με τον άνθρωπο και με το Θεό. Θάπρεπε νάνε θεάνθρωπος. Και είναι θεάνθρωπος ο Ιησούς Χριστός. Γι’ αυτό μπορεί συγχρόνως και να πάσχει, και να σώζει. Και να πονά και να λυτρώνει. Και να προσφέρει και να δέχεται την προσφορά. Νάνε και θύμα και θύτης.

Κάθε βράδυ της Μεγάλης Εβδομάδος βλέπουμε ένα ή περισσότερα επεισόδια των Παθών. Απόψε βλέπουμε τέσσερα επεισόδια. Τέσσερα τα σκηνικά.

Το πρώτο είναι διακονικό. Ο Κύριος διακονεί. Σκύβει και πλένει τα πόδια των ψαράδων της Γαλιλαίος. Με μύρα η πόρνη έπλυνε τα άχραντα πόδια του. Ο ίδιος πλένει τα βρώμικα πόδια των μαθητών του. Άξιος της ύψιστης τιμής και λατρείας, γίνεται υπηρέτης και κάνει την έσχατη διακονία, για να δώσει υπόδειγμα ταπεινώσεως: «Ος εάν θέλη εν υμίν μέγας γενέσθαι, έσται υμών διάκονος, και ος εάν θέλη εν υμίν είναι πρώτος, έσται υμών δούλος» (Ματθ. 20,26-27).

Το δεύτερο επεισόδιο είναι δεσποτικό. Ο Δεσπότης Χριστός παραθέτει δεσποτική ξενία, δεσποτική τράπεζα. Έδεσμα, τροφή εκλεκτή, είναι το Σώμα του. Ποτό, νέκταρ ουράνιο, είναι το Αίμα του. Πρόκειται για το Μυστικό Δείπνο. «Ξενίας δεσποτικής και αθανάτου τραπέζης… δεύτε απολαύσωμεν» (θ΄ ωδή του κανόνος της Μεγ. Πέμπτης).

Το τρίτο επεισόδιο είναι κατανυκτικό. Ο Κύριος, ο Υιός του Θεού, προσεύχεται τη νύκτα της Μεγάλης Πέμπτης. Συνομιλεί με τον ουράνιο Πατέρα. Πρόκειται για τη λεγόμενη αρχιερατική προσευχή. Είναι η προσευχή της αγωνίας. Πλησιάζει η μεγάλη στιγμή· η στιγμή που ζυγίζει αιωνιότητα. Είναι η στιγμή της θυσίας, η στιγμή του σταυρού. Υπόθεση καθαρά του ουρανού. Ο ασύρματος της προσευχής λειτουργεί όλη τη νύκτα. Χειριστής ο ίδιος ο Θεός. Ο Θεός Λόγος προσεύχεται στο Θεό Πατέρα.

Το τέταρτο επεισόδιο είναι πεζοδρομιακό. Τη γαλήνη της προσευχής την διαδέχεται ο θόρυβος των πληρωμένων «μπράβων», που όρμησαν να συλλάβουν τον Ιησού. Την ησυχία του ύπνου των μαθητών την διαδέχεται η οχλοβοή από τη δραστηριότητα των παιδιών του σκότους. Έτσι και σήμερα συμβαίνει. Τα παιδιά του κόσμου, οι άνθρωποι του σκότους, είναι ζωντανοί, δραστήριοι. Οι άνθρωποι του Θεού, οι χριστιανοί, είναι δυστυχώς υπναλέοι, αδρανείς. Αλλ’ ο θόρυβος δεν είναι πάντοτε δείγμα αληθινότητας. Ο άδειος τενεκές κάνει συνήθως θόρυβο. Το σύρμα του τηλεφώνου δεν ακούγεται καθόλου. Όμως ο θόρυβος του τενεκέ είναι για μικρή ακτίνα, ενώ το σύρμα του τηλεφώνου μεταφέρει τη φωνή εκατοντάδες χιλιόμετρα μακρυά. Ας μη εντυπωσιαζόμαστε από το θόρυβο και την οχλοβοή του κόσμου…

Χρειαζόταν η οπλισμένη σπείρα;

Αλλ’ ας δούμε τί χρειαζόταν ο θόρυβος της σπείρας για τη σύλληψη του Ιησού Χρίστου. Ο υμνογράφος στο σχετικό στίχο του «υπομνήματος» της Μεγάλης Πέμπτης ρωτάει:

«Τί δει μαχαιρών, τί ξύλων, λαοπλάνοι, προς τον θανείν πρόθυμον εις κόσμου λύτρον;».

Δηλαδή: Τί χρειάζονται μαχαίρια και ρόπαλα, για να συλλάβετε, ω λαοπλάνοι, το Χριστό; Δεν γνωρίζετε, ότι εκούσια, πρόθυμα, πηγαίνει να πεθάνει για τη λύτρωση του κόσμου;

Η σκηνή της συλλήψεως του Ιησού προκαλεί παρόμοια ερωτηματικά.

-Τί χρειαζόταν το φίλημα του Ιούδα; Το είχε δώσει σαν σύνθημα ο Ιούδας. «Ον αν φιλήσω, αυτός έστιν κρατήσατε αυτόν» (Ματθ. 26,48). Ήταν «σημείον», «σύσσημον», σύνθημα και παρασύνθημα. Είχε, βλέπετε, οργανωθεί η επίθεση. Αλλά τί χρειαζόταν το ξεχωριστό σημάδι; Ο Χριστός ήταν πασίγνωστος. Όλοι γνώριζαν την μορφή του. Αλλά κι αν κάποιος δεν τη γνώριζε, δεν την είχε ποτέ ατενίσει, εύκολα μπορούσε να καταλάβει ποιός ήταν ο Ιησούς. Η μορφή του ξεχώριζε. Πώς ξεχωρίζει ο ήλιος από τα άλλα αστέρια; Έτσι ξεχώριζε ο Χριστός με την ηλιακή, τη θεϊκή του ακτινοβολία, από όλους τους άλλους. Πώς ξεχωρίζει το κριάρι από τα πρόβατα μέσα στο κοπάδι; Έτσι ξεχώριζε ο Χριστός ανάμεσα στους μαθητές του. Κι όπως το κριάρι πηγαίνει μπροστά, έτσι ο Χριστός: είναι ο Αρχηγός, που πηγαίνει μπροστά στη μάχη. Είναι, ας επιτραπεί η λέξη, ο μπροστάρης στη μεγάλη μάχη κατά των σκοτεινών δυνάμεων. Ήταν λοιπόν πασίγνωστος. Κι άρα δεν χρειαζόταν ειδικό σημάδι, ειδικό σινιάλο, για την επισήμανσή του.

-Τί χρειαζόταν ο τόσος εξοπλισμός; Ήλθαν, λέει ο Ευαγγελιστής, «Όχλος πολύς μετά μαχαιρών και ξύλων» (Ματθ. 26,48). Δεν χρειάζονταν τόσα όπλα, τόσα μαχαίρια και ξύλα. Φαντασθείτε εκατό στρατιώτες, οπλισμένους με κάθε οπλισμό, να εκστρατεύουν, για να συλλάβουν έναν άοπλο και ήσυχο άνθρωπο! Άοπλος ο Ιησούς. Όπλα του δύο μόνο: Η αγάπη και ο λόγος. Και γι’ αυτό εκφράζει το παράπονο: «Ως επί ληστήν εξήλθετε μετά μαχαιρών και ξύλων;» (Μάρκ. 14,48). Πόσο είχαν παρεξηγήσει το Χριστό! Τον νόμιζαν σαν κανένα οπλισμένο αντάρτη, σαν οπλαρχηγό, σαν καπετάνιο, με ξιφολόγχες και ασπίδες και δόρατα. Έτσι θέλησε να τον παρουσιάσει και κάποιο κινηματογραφικό έργο.  Πρόκειται για πλαστογραφία και άπατη. Άνθρωποι ασεβείς και άπιστοι, ανιστόρητοι και αδιάβαστοι, αδίστακτοι και κακοποιοί, προβαίνουν σε σπίλωση όλων των Ιερών και των οσίων. Αποκυήματα της αισχρής φαντασίας τους!

Η αλήθεια  είναι απλή και καθαρή: Ο Ιησούς Χριστός ήταν άοπλος. Δεν χρειαζόταν λοιπόν ειδικό απόσπασμα για τη σύλληψή του.

-Τί χρειαζόταν να έλθουν τη νύκτα να τον συλλάβουν; Μπορούσαν οποιαδήποτε ημέρα και ώρα να τον συλλάβουν μέσα στα Ιεροσόλυμα. «Καθ’ ημέραν προς υμάς εκαθεζόμην δι­δάσκων εν τω ιερώ και ουκ εκρατήσατέ με» {Μάτθ. 26,55),

Και όμως χρειαζόταν!

Χρειαζόταν λοιπόν να δώσει σύνθημα ο Ιούδας, να έλθει οπλισμένο απόσπασμα, να διαλέξουν το σκοτάδι για τη σύλληψη του Ιησού; Όχι, λέμε, εκ πρώτης όψεως. Και όμως, υπάρχουν ορισμένοι λόγοι, πο χρειάζονταν όλα αυτά. Ήταν ανάγκη να γίνουν όπως έγιναν. Γιατί;

1 .-Για να εκπληρωθούν και στο σημείο αυτό οι προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης. «Ίνα πληρωθώσιν αι Γραφαί, ότι ούτω δει γενέσθαι» (Ματθ. 46,54). Είναι κι αυτό ένα θαύμα καταπληκτικό, που φανερώνει τη θεότητα του Χριστού. Το να ερχόμαστε εμείς σήμερα εκ των υστέρων και να διηγούμαστε γεγονότα για τον Ιησού Χριστό, είναι εύκολο. Το να έρχεται όμως ο Ιερεμίας, ο προφήτης πού έζησε 600 χρόνια προ Χριστού, και ο Ησαΐας, ο προφήτης που έζησε 800 χρόνια προ Χριστού, και να περιγράφουν με καταπληκτική ενάργεια γεγονότα του μέλλοντος, γεγονότα που θα συνέβαιναν στο Μεσσία, αυτό αποτελεί θαύμα. Η προφητεία είναι θαύμα. Η δε εκπλήρωσή της βεβαιώνει αδιαμφισβήτητα το θαύμα. Αναφέρουμε σχετική προφητεία. Ο προφήτης Ησαΐας βλέπει το Μεσσία να έρχεται σαν πρόβατο άμωμο και άκακο, που οδηγείται αγόγγυστα και αδιαμαρτύρητα στη σφαγή. Και λέει: «Ως πρόβατον επί σφαγήν ήχθη και ως αμνός εναντίον του κείροντος αυτόν άφω­νος, ούτως ουκ ανοίγει το στόμα» (Ησ. 53,7). Έτσι λοιπόν έπρεπε να συλληφθεί, έτσι έπρεπε να παραδοθεί στα χέρια των έχθρων του, για να οδηγηθεί στη σφαγή, στη θυσία.

2. -Για να φανεί η ώρα και η πράξη των έχθρων του Χριστού. Όταν ο Κύριος είδε νάρχονται οπλισμένοι να τον συλλάβουν, είπε: «Αύτη εστίν η ώρα και η εξουσία του σκότους» (Λουκ. 22,53). Σκοτεινός εκείνος, που συνέλαβε την εξόντωση του Ιησού. Είναι ο άρχοντας, «ο κοσμοκράτωρ του σκότους του αιώνος τούτου» (Εφεσ. 6,12). Είναι ο Διάβολος. Δεν υποψιαζόταν ο Διάβολος, ότι το σώμα του Ιησού ήταν ενωμένο με τη θεότητα. Και νόμιζε, ότι θα γινόταν και ο Ιησούς θύμα τού θανάτου και θα νεκρωνόταν. Σκοτεινός λοιπόν ο εμπνευστής του θανάτου του Ιησού. Σκοτεινό το σχέδιο. Σκοτεινό πρόσωπο το όργανο, που χρησιμοποίησε ο Σατανάς για την εφαρμογή του σχεδίου. Είναι ο Ιούδας, που μπήκε μέσα του ο σατανάς και στρογγυλοκάθισε. «Εισήλθε δε ο σατανάς εις Ιούδαν τον επικαλούμενον Ισκαριώτην, όντα εκ του αριθμού των δώδε­κα» (Λουκ. 22,3). Ο Ιούδας ήταν τυφλό όργανο, ρομπότ του σα­τανά. Σκοτεινά τα πρόσωπα, οι συνεργοί για τη σύλληψη και κακοποίηση του Ιησού. Ήσαν πρόσωπα του υποκόσμου, κατακάθια της κοινωνίας, κοινωνικά αποβράσματα. Σκοτεινή και η ώρα της εκτελέσεως του σχεδίου…

Όλα σκοτεινά. Γι’ αυτό ο Κύριος μιλάει για «ώρα και εξουσία του σκότους». Τέτοιες ώρες έρχονται και στη δική μας ζωή. Ώρες σκοτεινές μέσα μας. Σκοτεινιάζει το μυαλό και δεν ξέρει τί κάνει. Στον κόσμο γύρω, βρισκόμαστε μπροστά στην εξουσία του σκότους. Πονηροί άνθρωποι συσκέπτονται για την εξόντωση του αγίου, για το γκρέμισμα ό,τι ωραίου και ηθικού. Ιδιαίτερα ας ζητούμε τη βοήθεια του Θεού για την ώρα του σκότους. -Κύριε, φύλαξέ μας από μια τέτοια ώρα. Πάνω σε μια τέτοια ώρα είναι δυνατόν να σε προδώσουμε, να σε αρνηθούμε, να πέσουμε σε αμαρτήματα βρωμερά, να κάνουμε έγκλημα, να χάσουμε τα πάντα…

3. -Για να φανεί, ότι είχε έλθει η ώρα του Θεού. Στο ρολόι του Θεού ήσαν ορισμένες οι ώρες της συλλήψεως και του Πάθους. Προτού ο Ευαγγελιστής σημειώσει την ώρα της Μεγάλης Παρασκευής, που σταυρώθηκε ο Κύριος και να γράψει:«Ην δε ωσεί ώρα έκτη» (Λουκ. 23,44), το ρολόι του Θεού είχε σημειώσει αυτή την ώρα. Σε άλλες περιπτώσεις ο Ιησούς έφευγε από τα Ιεροσόλυμα. Ξέφευγε από τα χέρια των έχθρων του, που ζητούσαν να τον πιάσουν. Κι αυτό διότι δεν είχε έλθει η ώρα. «Εζήτουν αυτόν πιάσαι, και ουδείς επέβαλεν επ’ αυτόν την χείρα, ότι ούπω εληλύθει η ώρα αυτού» (Ιωάν. 7,30). Το εσπέρας της Μεγάλης Πέμπτης σήμανε το ρολόι του Θεού. «Ειδώς ο Ιησούς ότι ελήλυθεν αυτού η ώρα ίνα μεταβή εκ του κόσμου τούτου προς τον πατέρα, αγαπήσας τους ιδίους τούς εν τω κόσμω, εις τέλος ηγάπησεν αυτούς» (Ιωάν. 13,1). Είχε έλθει η ώρα του…

Η ώρα του καθενός μας είναι σημειωμένη στο ρολόι του Θεού. Είναι η ώρα της χάριτος, που μας καλεί. Αλλοίμονο όποιος χάσει την ευκαιρία! Είναι η ώρα του θανάτου. Αλλοίμονο σ’ όποιον τη λησμονεί! Ας εναρμονίσουμε τα ρολόγια μας με το ρολόι της αιωνιότητας. Ας ρυθμίσουμε τις καρδιές μας με το θέλημα του Θεού.

4. -Χρειαζόταν να γίνουν όλα εκείνα τη νύκτα της Μεγ. Πέμπτης και για ένα άλλο λόγο. Για να φανεί η δύναμη του Χριστού. Τον υπολόγιζαν για δυνατό, για γίγαντα, για υπερδύναμη. Γι’ αυτό ήλθαν τόσοι, και οπλισμένοι. Χίλιοι εναντίον ενός! Και δεν έκαναν λάθος στο σημείο αυτό. Ήταν αληθινά ο δυνατός. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης έχει μία χαρακτηριστική λεπτομέρεια από τη σύλληψη του Ιησού. Ατάραχος ο Κύριος υποδέχεται τη σπείρα των κακοποιών και ρωτάει:

«Τίνα ζητείτε;».

Εκείνοι απαντούν:

«Ιησούν τον Ναζωραίον»,

Με θαυμαστό θάρρος ο Κύριος αυτοσυσταίνετε:

«Εγώ ειμί».

Με το ουράνιο «Εγώ ειμί» σαν νάπεσε πάνω τους αστροπελέκι, σωριάστηκαν όλοι κάτω στη γη. «Απήλθον εις τα οπίσω και έπεσον χαμαί» (Ιωάν. 18,4-8). Πλησιάζοντας το θεάνθρωπο Χριστό, ήταν σαν να πλησίαζαν ηλεκτροφόρο σύρμα. Τινάχτηκαν πέρα κι έπεσαν στο χώμα! Τέτοια δύναμι έχει ο Χριστός.

Εκούσιο τό Πάθος

Τελικά πώς μπόρεσαν να τον συλλάβουν οι εχθροί του;  Θέλησε Εκείνος, συγκατέβη στο σχέδιο τους, διότι ακούσια εξεπλήρωναν θεϊκό σχέδιο. Κι έτσι παραδόθηκε. Αν ήθελε, δεν θα μπορούσαν να τον πιάσουν, θα χρησιμοποιούσε τη δύναμή του, τα θαύματά του. Λεγεώνες δαιμόνων είχε κατατροπώσει μ’ ένα του λόγο. Και λίγους πληρωμένους «μπράβους» δεν θα μπορούσε να κονιορτοποιήσει; Θάλασσα φουρτουνιασμένη καταπράυνε. Και τη μανία λίγων ανθρώπων δεν θα μπορούσε να εξουδετερώσει; Θα χρησιμοποιούσε ακόμη τις εφεδρείες των ουρανίων δυνάμεων. Τάγματα και ταξιαρχίες αγγελικές θα μπορούσε να κατεβάσει. Όταν ο Πέτρος θέλησε στη βία ν’ αντιτάξει βία κι έσυρε το μαχαίρι του, ο Κύριος τον πρόσταξε να θέσει το μαχαίρι στη θήκη και είπε: «Ου δύνομαι άρτι παρακαλέσαι τον πατέρα μου, και παραστήσει μοι πλείους ή δώδεκα λεγε­ώνας αγγέλων; Πώς ουν πληρωθώσιν αι γραφαί ότι ούτω δει γε­νέσθαι;» (Ματθ. 26,53-54).

Δεν ήθελε ν’ αντισταθεί. Ήθελε μόνος να παραδοθεί. Το Πάθος του είναι εκούσιο, «Μάλλον δε εαυτόν παρεδίδου». Εκούσιος ο σταυρός. «Εκουσίως υπέμεινε σταυρόν». Όλα εκούσια τα δέχτηκε. Ωραιότατα τονίζεται αυτό στο δοξαστικό των αίνων της Μεγ. Πέμπτης: «Ον εκήρυξεν Αμνόν Ησαΐας επί σφαγήν εκούσιον και τον νώτον δίδωσιν εις μάστιγας, τας σια­γόνας εις ραπίσματα, το δε πρόσωπον ουκ απεστράφη από αι­σχύνης εμπτυσμάτων θανάτω δε ασχήμονι καταδικάζεται· πάντα ό αναμάρτητος εκουσίως καταδέχεται, ίνα πάσι δωρήσηται την εκ νεκρών ανάστασιν».

(Αρχιμ. Δανιήλ Αεράκη, «Στη Μεγάλη Εβδομάδα») Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας