kantonopou’s blog

Το μάθημα των θρησκευτικών στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης διδάσκεται υποχρεωτικά κι έχει χαρακτήρα ομολογιακό. Αυτό αποδεικνύει ο δρ του Συνταγματικού Δικαίου κ.. Γεώργιος Κρίππας στο πόνημα του «Η συνταγματική κατοχύρωσις του μαθήματος των θρησκευτικών παρ’ ημίν και εν τη αλλοδαπή», που είναι καρπός υπερτριετούς ερευνάς του κι έχει δημοσιευθεί στο επίσημο περιοδικό της Εκκλησίας της Ελλάδος «Εκκλησία».

Στη Γερμανία η θεωρία και η νομολογία δέχονται ότι το μάθημα των θρησκευτικών είναι υποχρεωτικό. Σχετικά ο καθηγητής Λιστ αναφέρει ότι το μάθημα των θρησκευτικών εκ της φύσεως του δεν είναι προαιρετικό, αλλά δογματικό – κατηχητικό και υποχρεωτικό για τη στοιχειώδη και τη μέση εκπαίδευση. Ο καθηγητής των θρησκευτικών είναι ισότιμος με όλους τους άλλους καθηγητές, μπορεί να είναι κληρικός ή λαϊκός και η ύλη του μαθήματος καθορίζεται σε συμφωνία με την κάθε Εκκλησία (Προτεσταντική, Ρωμαιοκαθολική, Ορθόδοξη). Βεβαίως, όπως και στην Ελλάδα, του μαθήματος των θρησκευτικών απαλλάσσονται οι μαθητές των οποίων οι γονείς επικαλούνται λόγους θρησκευτικούς ή συνειδήσεως. Ο καθηγητής Λιστ σημειώνει πάντως ότι η παρακολούθηση του μαθήματος των θρησκευτικών από τους μαθητές προσεγγίζει το 100%.

Στην Αυστρία ισχύει ό,τι και στη Γερμανία. Δηλαδή το μάθημα είναι υποχρεωτικό και έχει ομολογιακή μορφή. Διδάσκεται σε όλα τα σχολεία της στοιχειώδους και της μέσης εκπαίδευσης και η διδασκαλία του τελεί υπό την άμεση εποπτεία των Εκκλησιών.

Στην Ελβετία το μάθημα των θρησκευτικών είναι επίσης υποχρεωτικό στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο – Λύκειο, με βάση το άρθρο 27 του σε ισχύ Ελβετικού Συντάγματος. Μάλιστα κατά το ελβετικό κράτος η συμμετοχή των μαθητών στο μάθημα των θρησκευτικών εξισώνεται προς την έναντi του εκπλήρωση καθήκοντος από τον κάθε πολίτη.

Τα ίδια ισχύουν και στο Βέλγιο, όπου κι εκεί το μάθημα των θρησκευτικών είναι υποχρεωτικό.

Ενδιαφέρουσα η περίπτωση της Ιταλίας, όπου δεσπόζει η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, η οποία όμως από το 1984 έπαυσε να είναι «κρατική θρησκεία». Το 1989 το Συνταγματικό Συμβούλιο της Ιταλίας βεβαίωσε την υποχρέωση του κράτους να προβλέψει το μάθημα των θρησκευτικών κατά το ρωμαιοκαθολικό δόγμα. Το 1999 η κεντροαριστερή κυβέρνηση επιχείρησε να αλλάξει την ύλη του μαθήματος των θρησκευτικών, με αποτέλεσμα να προκληθεί σάλος. Σήμερα το μάθημα των θρησκευτικών να γίνει υποχρεωτικό στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και οι διδάσκοντες να παύσουν να θεωρούνται «εθελοντές καθηγητές», δηλαδή δεύτερης κατηγορίας και με συμβολικό μισθό, να γίνουν ισότιμοι διδάσκοντες προς όλους τους άλλους και να πληρώνονται κανονικά όπως οι υπόλοιποι.

Στην Αγγλία τα πράγματα είναι σαφή και ρυθμίζονται από το Νόμο περί εκπαιδεύσεως του 1988, ο οποίος ρητά και κατηγορηματικά αναφέρει ότι το μάθημα των Θρησκευτικών είναι υποχρεωτικό, η δε ύλη του περιέχει τις αρχές και τη διδασκαλία της χριστιανικής θρησκείας. Άλλωστε στη χώρα αυτή δεν υπάρχει χωρισμός Εκκλησίας και κράτους.

Το ίδιο με την Αγγλία ισχύει και στις σκανδιναβικές χώρες Σουηδία, Νορβηγία και Δανία, όπως και στη Φινλανδία.

Στην Ολλανδία, παρ’ ότι είναι χώρα με έντονο αντικληρικαλιστικό και αντικαθολικό χαρακτήρα, το μάθημα των θρησκευτικών είναι υποχρεωτικό. Στη χώρα αυτή, όπως και στο Βέλγιο, το 80% περίπου των σχολείων είναι ιδιωτικά και χρηματοδοτούνται από το κράτος προκειμένου να εισαγάγουν στο πρόγραμμα τους το μάθημα των θρησκευτικών, του οποίου η παρακολούθηση είναι υποχρεωτική.

Στην Ισπανία ισχύει σύμφωνο με το Βατικανό, με το οποίο το κράτος αναλαμβάνει την υποχρέωση να εξασφαλίζει τη θρησκευτική εκπαίδευση στα δημόσια σχολεία.
Σε όλες τις χώρες που υπέστησαν το άθεο και ολοκληρωτικό καθεστώς του κομμουνισμού είχε καταργηθεί το μάθημα των θρησκευτικών. Σήμερα οι περισσότερες χώρες το έχουν επαναφέρει ως υποχρεωτικό, παρά τις αντιδράσεις που υπάρχουν σε ορισμένες από τους αμετανόητους κομμουνιστές.

Στη Ρωσία έχουν επανέλθει τα θρησκευτικά στις περισσότερες περιοχές, αλλά δεν έχουν ακόμη κατοχυρωθεί νομοθετικά κι επιπλέον δεν υπάρχουν τόσοι καθηγητές για να διδάξουν στον πολύ μεγάλο αριθμό μαθητών, αφού μόλις από το 1990 και μετά άρχισαν να αναπτύσσονται οι θεολογικές σχολές και τα θεολογικά σεμινάρια.

Στη Σερβία,  επανήλθαν, το ίδιο στην Πολωνία και την Ουγγαρία.

Στη Βουλγαρία περίπου 14.000 παιδιά απ’ όλη τη χώρα μαθαίνουν τώρα ως μάθημα επιλογής (ελεύθερο ή υποχρεωτικό κατ’ επιλογήν μάθημα) “Θρησκειολογία- Χριστιανισμό” και στις περιοχές που ζουν ως επί το πλείστον μουσουλμάνοι, περίπου 3.000 παιδιά μαθαίνουν “Θρησκειολογία-Ισλάμ”.
Ανάμεσα στα πιο σημαντικά επιχειρήματα της Εκκλησίας να γίνουν πάλι υποχρεωτικό μάθημα τα Θρησκευτικά είναι η κατάπτωση και εγκατάλειψη των παραδοσιακών αξιών και η πνευματική κρίση, στην οποία βρίσκεται η κοινωνία. “Η Εκκλησία μας πονάει και πάσχει για το ότι μικρά παιδιά ξυλοκοπούνται μέχρι θανάτου, βρίζουν, κάνουν χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών και αρχίζουν πολύ νωρίς τη σεξουαλική ζωή, κάτι το οποίο δεν είναι φυσικό, επίσης το ότι δεν σέβονται τους δασκάλους τους”, λέει η Ιερά Σύνοδος. Ποιες είναι οι πρακτικές στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες σχετικά με τη διδασκαλία των Θρησκευτικών; “Ακριβώς σ’ αυτές τις ευρωπαϊκές πρακτικές βασιζόμαστε κι εμείς στην αίτηση, γιατί στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης τα παιδιά μαθαίνουν τα Θρησκευτικά που έχουν και κατηχητικό χαρακτήρα, αναλόγως με την επικρατούσα θρησκεία – ακριβώς όπως επιμένει και η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Βουλγαρίας. “Ανάμεσα στα καλύτερα παραδείγματα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την Ελλάδα, Ρουμανία, Σουηδία, Πολωνία, Μάλτα και πολλές άλλες χώρες όπου αυτό το μάθημα είναι υποχρεωτικό για όλες τις βαθμίδες της Παιδείας. Μάλιστα στη Γερμανία έχουν φτάσει στο σημείο να εξασφαλίζουν τον σχετικό δάσκαλο και για τρία μόνο παιδιά που θέλουν να μαθαίνουν Ορθοδοξία, για παράδειγμα.

Πώς θα επιλυθεί το πρόβλημα με τα παιδιά που ομολογούν άλλες θρησκείες και δοξασίες;

“Στην πρόταση της Ιεράς Συνόδου προβλέπεται κι αυτό, καθώς αυτή δεν θέλει να επιβάλλει το μάθημα “Θρησκευτικά- Ορθοδοξία” σε παιδιά που δεν ταυτίζονται με την Ορθοδοξία”, λέει η Ιερά Σύνοδος. “Προβλέπεται τα παιδιά μουσουλμάνων να μαθαίνουν Ισλάμ όπως και τώρα το μαθαίνουν αλλά ως μάθημα επιλογής. Στις περιοχές όπου υπάρχουν μειονότητες Ρωμαιοκαθολικών, θα μαθαίνουν τη Ρωμαιοκαθολική θρησκεία. Μολονότι και τώρα υπάρχουν παιδιά μουσουλμάνων, Ρωμαιοκαθολικών και μάλιστα Προτεσταντών που με χαρά μαθαίνουν τις αρχές της Ορθοδοξίας. Συνεπώς τα παιδιά που θέλουν να αποκτήσουν μια βαθιά γνώση της θρησκείας στην οποία ανήκουν, θα έχουν αυτή τη δυνατότητα. Ενώ εκείνα που δεν ανήκουν σε καμιά θρησκεία, θα μαθαίνουν ένα μάθημα με ηθικό περιεχόμενο που θα ονομάζεται είτε Χρηστοήθεια είτε Ηθική – το οποίο να βοηθήσει τα παιδιά να είναι πιο καλά, ειρηνικά και με πιο ήσυχο πνεύμα”.

Το μάθημα των Θρησκευτικών πρέπει να είναι υποχρεωτικό στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, τονίζει σε ανοιχτή επιστολή προς τον Πρόεδρο της Ρουμανίας ο Προκαθήμενος της Ρουμανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο Πατριάρχης Ρουμανίας, υπενθύμισε ότι σύμφωνα με το Σύνταγμα της Ρουμανίας, «στα δημόσια σχολεία, η θρησκευτική εκπαίδευση είναι οργανωμένη και εγγυημένη από τον νόμο». Ο Πατριάρχης Δανιήλ, υπογράμμισε ακόμη ότι «το Πατριαρχείο Ρουμανίας ξεκίνησε μια εκστρατεία με τίτλο «Θέλουμε σχολείο χωρίς Θεό;;;», η εκστρατεία αυτή είχε πολύ μεγάλη απήχηση και έλαβε 140.000 χιλιάδες μηνύματα υποστήριξης. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2000), 86.7% από το σύνολο των 21.794.793 κατοίκων της Ρουμανίας δήλωσαν ότι είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Πάνω 10.000 καθηγητές διδάσκουν το μάθημα των Θρησκευτικών στα δημόσια σχολεία.

Ιδιάζουσα περίπτωση είναι αυτή της «άθεης» Γαλλίας, όπου από το 1880 απαγορευόταν στα δημόσια σχολεία κάθε αναφορά σε οποιαδήποτε θρησκεία. Ο πρώην υπουργός Παιδείας κ. Λικ Φερί είπε σε πρόσφατη συνέντευξη του στην εφημερίδα «Λα Κρουά» ότι λόγω του άθρησκου γαλλικού κράτους το μάθημα των θρησκευτικών δεν μπορεί να είναι ομολογιακό, αλλά ότι ήταν και λάθος η αποκοπή των παιδιών από τη θρησκευτική τους ιστορία. Και πρόσθεσε «είτε είναι κανείς θρήσκος είτε άθρησκος δεν αλλάζει τίποτε, δεν μπορεί να αντιληφθεί την πνευματική, καλλιτεχνική και πολιτική ζωή και παράδοση αν δεν μάθει ότι αυτή είναι αποτέλεσμα μιας χριστιανικής κυριαρχίας 15 αιώνων».

Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου Φανερώμένης Χολαργού