Παγκόσμιες Ημέρες

3 Δεκεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία.

       Η μέρα αυτή έχει στόχο να προωθήσει και να ενημερώσει όλους τους πολίτες για θέματα αναπηρίας, να τους κινητοποιήσει να υποστήριξουν μια ζωή αξιοπρεπή για τα ΑμεΑ και να στηρίξουν τα δικαιώματα των πολιτών αυτών ως ίσων μελών της  παγκόσμιας κοινότητας. 

 www.un.org/disabilities 

2ο Νοεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα των Δικαιωμάτων των Παιδιών.

        http://ec.europa.eu/justice_home/index.htm-www.0-18.gr

10 Δεκεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

       Πρώτο άρθρο: “Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι ως προς την αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδησηκαι πρέπει να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με αδελφικό πνεύμα”.

 www.ohchr.org

Ίσες ευκαιρίες για τα άτομα με αναπηρία: ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης (2004-2010)

Ίσες ευκαιρίες για τα άτομα με αναπηρία: ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης (2004-2010)

Η Επιτροπή, επωφελούμενη από την ώθηση που δόθηκε το 2003 με το «Ευρωπαϊκό Έτος των ατόμων με ειδικές ανάγκες», επιθυμεί να αξιοποιήσει τα αποτελέσματα εφαρμόζοντας ένα πολυετές σχέδιο δράσης. Στόχος του σχεδίου αυτού είναι να ενσωματωθεί, έως το 2010, η διάσταση της αναπηρίας στις σχετικές κοινοτικές πολιτικές και να υλοποιηθούν σαφείς ενέργειες σε νευραλγικούς τομείς προκειμένου να βελτιωθεί η οικονομική και κοινωνική ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρία.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 30ής Οκτωβρίου 2003 – Ίσες ευκαιρίες για τα άτομα με αναπηρίες: ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης [COM(2003) 650 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 28ης Νοεμβρίου 2005 – Η κατάσταση των ατόμων με αναπηρία στη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση: το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης 2006 – 2007 [COM(2005) 604 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]

ΣΥΝΟΨΗ

Το προτεινόμενο σχέδιο δράσης καλύπτει την περίοδο 2004 – 2010 και αποβλέπει στον καθορισμό βιώσιμης και λειτουργικής προσέγγισης των ζητημάτων που αφορούν την αναπηρία στη διευρυμένη Ευρώπη. Το εν λόγω σχέδιο διαρθρώνεται γύρω από τρεις στόχους:

• ολοκλήρωση της εφαρμογής της οδηγίας για την ίση μεταχείριση όσον αφορά την απασχόληση και την εργασία·
• περαιτέρω συνυπολογισμός της αναπηρίας στις σχετικές κοινοτικές πολιτικές·
• προώθηση της δυνατότητας πρόσβασης για όλους.

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η συνολική κοινοτική προσέγγιση: στόχοι και μέσα

Η δέσμευση την οποία ανέλαβε η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) υπέρ των ευρωπαίων πολιτών με αναπηρία συνοδεύεται από μια προσέγγιση της αναπηρίας που δεν έγκειται στην παθητική αρωγή αλλά στην ενσωμάτωση και την ενεργό συμμετοχή στην οικονομική και κοινωνική ζωή. Η κοινοτική δράση εστιάζεται κυρίως στην αναγνώριση και την προάσπιση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία.

Έχουν ήδη αναληφθεί ενέργειες στο πλαίσιο, αφενός, της κοινοτικής οδηγίας για την ίση μεταχείριση όσον αφορά την απασχόληση και την εργασία και, αφετέρου, του προγράμματος για την καταπολέμηση των διακρίσεων (2001-2006). Επιπλέον, ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων προστατεύει ειδικά τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, και η ένταξή του στη μελλοντική Συνθήκη για τη θέσπιση Συντάγματος της Ευρώπης συνιστά σημαντική πρόοδο.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε η Επιτροπή το Μάιο του 2000 με τίτλο «Για μία Ευρώπη χωρίς φραγμούς για τα άτομα με ειδικές ανάγκες», πρέπει να εξαλειφθούν τα περιβαλλοντικά, τεχνικά και νομικά κωλύματα που εμποδίζουν την αποτελεσματική συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην οικονομία και την κοινωνία της γνώσης.

Η πρόσβαση στην απασχόληση αποτελεί καθοριστικό στοιχείο για την ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρία, η οποία διευκολύνεται χάρη στα κυριότερα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, την κοινοτική πρωτοβουλία EQUAL και την ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση. Επιπλέον, ο εκσυγχρονισμός των συστημάτων κοινωνικής προστασίας αναμένεται ότι θα καταστήσει εφικτή την ευχερέστερη μετάβαση από την εξάρτηση από τις παθητικές παροχές κοινωνικής πρόνοιας στα κίνητρα με τη μορφή παροχών που συνδέονται με την εργασία.

Τέλος, η καταπολέμηση της περιθωριοποίησης των ατόμων με αναπηρία επιτυγχάνεται με την ευρωπαϊκή διαδικασία κοινωνικής ενσωμάτωσης και τα εθνικά σχέδια δράσης που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη.

Πραγματικά περιστατικά και τάσεις

Οι ορισμοί και τα κριτήρια που εφαρμόζονται για τον καθορισμό της αναπηρίας θεσπίζονται ήδη στις εθνικές νομοθεσίες και διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών.

Σύμφωνα με τα πορίσματα των ερευνών που διενεργήθηκαν το 2001 σε επίπεδο ΕΕ, το 14,5% του πληθυσμού των Δεκαπέντε (με εξαίρεση τη Σουηδία) σε ηλικία εργασίας (16 έως 64 ετών) εμφάνιζε κάποια μορφή αναπηρίας.
Όσον αφορά τις δέκα νέες προσχωρούσες χώρες, το ποσοστό αυτό ανερχόταν στο 25%.
Από τα πορίσματα αυτά προκύπτει επίσης ότι υπάρχει σχέση μεταξύ της γήρανσης και της αναπηρίας. Λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της βελτίωσης της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία στην ΕΕ αυξάνει και θα εξακολουθήσει να αυξάνει.
Παρατηρείται επίσης ότι μόνο το 42% των ατόμων με αναπηρία έχουν απασχόληση (έναντι του σχεδόν 65% των ατόμων χωρίς αναπηρία) και το 52% των ατόμων με αναπηρία είναι ανενεργοί (έναντι του 28% των ατόμων χωρίς αναπηρία).
Συμπερασματικά, τα στοιχεία αυτά αποδεικνύουν ότι τα άτομα με αναπηρία, αν και αντιμετωπίζουν δυσκολίες κατά την εξεύρεση εργασίας, αποτελούν αναξιοποίητο δυναμικό όσον αφορά την οικονομική μεγέθυνση.

Κύρια επιτεύγματα σε κοινοτικό επίπεδο

Το Νοέμβριο του 2000 το Συμβούλιο ενέκρινε την οδηγία 2000/78/ΕΚ, δυνάμει της οποίας απαγορεύεται οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση διάκριση λόγω θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού ως προς την πρόσβαση στην εργασία. Όσον αφορά την αναπηρία, η εν λόγω οδηγία αναγνωρίζει ότι η μη πρόβλεψη «εύλογων προσαρμογών» στο χώρο εργασίας δύναται να συνιστά διάκριση.

Το κοινοτικό πρόγραμμα δράσης για την καταπολέμηση των διακρίσεων (2001-2006) στοχεύει στη στήριξη των κρατών μελών στον αγώνα τους για την καταπολέμηση των διακρίσεων, ιδίως αυτών που πραγματοποιούνται λόγω αναπηρίας. Το πρόγραμμα αυτό παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να χρηματοδοτεί ορισμένες δραστηριότητες: εκστρατείες, μελέτες, δημιουργία δικτύων και εταιρικών σχέσεων, υποστήριξη ορισμένων μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ)…

Η Επιτροπή στηρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλονται σε διεθνές επίπεδο ώστε να διασφαλίζεται στα άτομα με αναπηρία η πλήρης και ισότιμη άσκηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή τάσσεται υπέρ της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών η οποία αποβλέπει στην προάσπιση και την προαγωγή των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία (βλ. την ανακοίνωση με τίτλο «Για ένα νομικά δεσμευτικό μέσο των Ηνωμένων Εθνών για την προώθηση και την προστασία των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των ατόμων με ειδικές ανάγκες ()») .

Προκειμένου να διευκολυνθεί η κινητικότητα των ατόμων με αναπηρία, η Επιτροπή έχει ήδη δεσμευτεί να μειώσει τον αριθμό των παροχών αναπηρίας οι οποίες δεν μπορούν να εξαχθούν από ένα κράτος μέλος σε άλλο [προβλεπόμενη τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71 σχετικά με τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης].

Ώθηση χάρη στο Ευρωπαϊκό Έτος των ατόμων με ειδικές ανάγκες 2003

Το Ευρωπαϊκό Έτος των ατόμων με ειδικές ανάγκες πρόσφερε στα άτομα με αναπηρία σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο μια μοναδική ευκαιρία να προβάλουν τα ζητήματα που τους αφορούσαν ιδιαίτερα, να συμβάλουν στον καθορισμό στοχοθετημένων στρατηγικών προτεραιοτήτων, και να ενθαρρύνουν τη λήψη ειδικών μέτρων. Διοργανώθηκαν χιλιάδες εκδηλώσεις, διασκέψεις και δημόσιες συζητήσεις προκειμένου να προαχθούν τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και η πλήρης συμμετοχή τους στην κοινωνική και οικονομική ζωή, καθώς και για να ευαισθητοποιηθεί η κοινή γνώμη σχετικά με τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τα άτομα αυτά καθημερινά στην κοινωνία μας.

Εκτός από τη μεταφορά της κοινοτικής οδηγίας που διαμορφώνει το γενικό πλαίσιο για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την επαγγελματική δραστηριότητα, εξαγγέλθηκαν νέα πολιτικά μέτρα, τα οποία ήδη εφαρμόζονται στα κράτη μέλη. Ενδεικτικά αναφέρεται η Δανία, η οποία κατάρτισε σχέδιο δράσης σχετικά με την αναπηρία, καθώς και προϋπολογισμό με σκοπό τη δημιουργία, κατά την προσεχή διετία, από 800 έως 1.200 νέων κατοικιών για τα άτομα με αναπηρία. Αναφέρεται επίσης η Γερμανία, η οποία εφάρμοσε το νέο νόμο για την ίση μεταχείριση των ατόμων με αναπηρία παράλληλα με την ανάπτυξη της προηγούμενης νομοθεσίας-πλαισίου.

Τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο, το εν λόγω Ευρωπαϊκό Έτος λειτούργησε σαν εφαλτήριο για την εφαρμογή νέων πολιτικών μέτρων και την προώθηση ορισμένων σημαντικών πολιτικών πρωτοβουλιών.

Στρατηγικοί στόχοι για το μέλλον

Ο πρωταρχικός στόχος της Επιτροπής για τα προσεχή έτη έγκειται στην προώθηση των ίσων ευκαιριών για τα άτομα με αναπηρία, ώστε να δημιουργηθεί μια βιώσιμη δυναμική για την πλήρη ενσωμάτωσή τους στην κοινωνία. Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή πρέπει να μεριμνά για την υλοποίηση τριών επιχειρησιακών στόχων που αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοϋποστηρίζονται:

• πλήρης εφαρμογή της οδηγίας σχετικά με την ίση μεταχείριση όσον αφορά την απασχόληση και την εργασία, και έναρξη της δημόσιας συζήτησης για τη νέα στρατηγική με σκοπό την καταπολέμηση των διακρίσεων·
• ενσωμάτωση της διάστασης της αναπηρίας στις σχετικές κοινοτικές πολιτικές στο πλαίσιο των υφιστάμενων διαδικασιών (ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση, ευρωπαϊκή στρατηγική για την κοινωνική ενσωμάτωση, κ.λπ.)·
• καλύτερη πρόσβαση στα αγαθά, τις υπηρεσίες και το δομημένο περιβάλλον.

Για την επίτευξη αυτών των επιχειρησιακών στόχων, η Επιτροπή καταρτίζει ένα πολυετές σχέδιο δράσης με μη σταθερό ορίζοντα, το οποίο θα καλύπτει μια περίοδο που θα εκτείνεται έως το 2010. Τα διαδοχικά στάδια του εν λόγω σχεδίου θα καθορίζονται και θα παρουσιάζονται σε διετή έκθεση που θα εξετάζει τη γενική κατάσταση των ατόμων με αναπηρία. Η έκθεση αυτή θα λειτουργεί σαν βάση για τον καθορισμό νέων προτεραιοτήτων στο πλαίσιο των επόμενων σταδίων του σχεδίου δράσης.

Πρώτο στάδιο του σχεδίου δράσης (2004-2005)

Το πρώτο στάδιο αυτού του σχεδίου εκτείνεται σε δύο έτη (2004-2005) και εστιάζεται στη διαμόρφωση των απαραίτητων συνθηκών για την προώθηση της απασχόλησης των ατόμων με αναπηρία, διασφαλίζοντας παράλληλα την αυτονόμησή τους στον συγκεκριμένο τομέα.
Οι τομείς προτεραιότητας για την ανάληψη δράσης εντάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες: πρόσβαση στην απασχόληση και διατήρηση στην ενεργό ζωή· δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση· αξιοποίηση του δυναμικού των νέων τεχνολογιών· και, τέλος, προσβασιμότητα στο δημόσιο δομημένο περιβάλλον.

Πρόσβαση στην απασχόληση και διατήρηση στην ενεργό ζωή

Η οδηγία 2000/78/ΕΚ υποχρεώνει ορισμένα κράτη μέλη να τροποποιήσουν σημαντικά τις ισχύουσες ρυθμίσεις τους. Επηρεάζει, μάλιστα, πολύ τους εργαζομένους -τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα- καθώς και τις πρακτικές τους όσον αφορά της απασχόληση των ατόμων με αναπηρία. Η ευαισθητοποίηση των οικείων φορέων είναι σημαντική για την αποτελεσματική εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή πραγματοποίησε, τον Ιούνιο του 2003, ενημερωτική εκστρατεία σε όλα τα κράτη μέλη προκειμένου να ενημερώσει τους εργοδότες και τους εργαζομένους για τα νέα δικαιώματά τους στο χώρο εργασίας.

Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους των ατόμων με ειδικές ανάγκες, τα υπουργεία Κοινωνικών Υποθέσεων και Απασχόλησης ενέκριναν, τον Ιούλιο του 2003, ψήφισμα σχετικά με την προαγωγή της απασχόλησης και της κοινωνικής ενσωμάτωσης των ατόμων με αναπηρία. Αυτό το ψήφισμα καλεί όλα τα κράτη μέλη, την Επιτροπή και τους κοινωνικούς εταίρους να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για την εξάλειψη των εμποδίων που παρουσιάζονται στην ενσωμάτωση και τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην αγορά εργασίας.

Τα κυριότερα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και η κοινοτική πρωτοβουλία EQUAL χρηματοδοτούν ευρεία σειρά μέτρων που αποβλέπουν στην ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρία στην αγορά εργασίας, και επιχειρούν καινοτόμες προσεγγίσεις σχετικά με τις ιδιαίτερες πτυχές της ενσωμάτωσης στην αγορά εργασίας.

Η Επιτροπή κατέβαλε επίσης προσπάθειες στο πλαίσιο της πολιτικής ανταγωνισμού, εφόσον, το Νοέμβριο του 2002, εγκρίθηκε κανονισμός σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για την απασχόληση, ο οποίος επιτρέπει στα κράτη μέλη να χρηματοδοτούν έως το 60% του ετήσιου μισθολογικού κόστους και τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης όταν μια επιχείρηση προσλαμβάνει εργαζόμενο με αναπηρία. Μπορεί επίσης να χορηγηθεί ενίσχυση για αποζημίωση της μειωμένης παραγωγικότητας καθώς και της προσαρμογής των χώρων.

Όσον αφορά την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, η οδηγία 89/654/ΕΚ σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας () προβλέπει ότι «οι χώροι εργασίας πρέπει να είναι διαρρυθμισμένοι έτσι ώστε να λαμβάνονται υπόψη, κατά περίπτωση, οι ειδικές ανάγκες των μειονεκτούντων εργαζομένων».

Για να ληφθούν καλύτερα υπόψη οι ανάγκες των ατόμων με αναπηρία, η Επιτροπή πρέπει να κάνει τα εξής:

• να ευαισθητοποιήσει τα κράτη μέλη σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 2000/78/ΕΚ (ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την επαγγελματική δραστηριότητα)·
• να εντάξει αποτελεσματικότερα τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία στην ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση και στα μέτρα που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο·
• να προωθήσει τον κοινωνικό διάλογο όσον αφορά την αναπηρία·
• να ευαισθητοποιήσει τις επιχειρήσεις σχετικά με την αναπηρία, ιδίως στο πλαίσιο της κοινωνικής ευθύνης τους·
• να προωθήσει την ένταξη των αναγκών των ατόμων με αναπηρία στους τομείς της υγείας και της ασφάλειας.

Δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση

Οι σύγχρονες τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ), που καθιστούν εφικτή τη μάθηση σε απευθείας σύνδεση («eLearning»), μπορεί να συμβάλουν στην άρση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία όσον αφορά την εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη δια βίου μάθηση. Για το λόγο αυτό, στην πρόταση του προγράμματος eLearning της Επιτροπής αναφέρονται ρητώς οι ανάγκες των ατόμων με αναπηρία, καθώς και το σχέδιο δράσης σχετικά με την εκμάθηση γλωσσών και τη γλωσσική πολυμορφία, και το σχέδιο δράσης σχετικά με τις δεξιότητες και την κινητικότητα.

Στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας, η Επιτροπή πρέπει να αναλάβει πολλές ενέργειες:

• να αποδώσει υψηλή προτεραιότητα στην προώθηση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών και στον εντοπισμό των παραγόντων που συντελούν στην επιτυχή ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρία, στο πλαίσιο της εφαρμογής του προγράμματος εργασίας σχετικά με τους στόχους των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης·
• να εξετάσει ειδικότερα, στο πλαίσιο της κατάρτισης και της εφαρμογής του μελλοντικού προγράμματος δράσης eLearning (2004-2006), τις ιδιαίτερες ανάγκες των ατόμων με αναπηρία·
• να εντάξει στη διαδικτυακή πύλη PLOTEUS πληροφορίες που να απευθύνονται στα άτομα με αναπηρία·
• να αποδώσει ιδιαίτερη προσοχή στα επιμέρους προγράμματα για τα άτομα με αναπηρία των προγραμμάτων Socrates, Leonardo και Νεολαία ·
• να ελέγξει την ηλεκτρονική προσβασιμότητα των ιστοχώρων και των προϊόντων των μέσων ενημέρωσης για τη δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση.

Όσον αφορά την έρευνα, η Επιτροπή θα δημοσιοποιήσει και θα αξιοποιήσει τα πορίσματα των μελετών που διενεργήθηκαν εντός του έκτου προγράμματος-πλαισίου για την έρευνα (έβδομη προτεραιότητα « πολίτες και διακυβέρνηση στην κοινωνία που βασίζεται στη γνώσηΑξιοποίηση του δυναμικού των νέων τεχνολογιών

Η τεχνολογική πρόοδος, ιδίως στον τομέα των ΤΠΕ, προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες στα άτομα με αναπηρία ώστε να ξεπεράσουν τους λειτουργικούς περιορισμούς και έτσι να αποφύγουν τον αποκλεισμό τους από το ψηφιακό περιβάλλον.

Οι ενέργειες που αφορούν την προσβασιμότητα, οι οποίες συντελούνται στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης e-Europe 2002, απέφεραν ικανοποιητικά αποτελέσματα και πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο παρακολούθησης. Εξάλλου, μετά την πρωτοβουλία W3C/WAI, τα κράτη μέλη ενέκριναν οδηγίες για την προσβασιμότητα σε δημόσιους ιστοχώρους. Το Συμβούλιο εξέδωσε επίσης ψήφισμα σχετικά με την ηλεκτρονική προσβασιμότητα το Δεκέμβριο του 2002.

Σκοπός του σχεδίου δράσης eEurope 2005 είναι να διασφαλιστεί η συμμετοχή και η ισότιμη πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία και άλλων ομάδων μειονεκτούντων ατόμων στις μεγάλες καινοτομίες του τομέα των ηλεκτρονικών δημόσιων υπηρεσιών, της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (e-government), της ηλεκτρονικής μάθησης (e-learning) και των ηλεκτρονικών υπηρεσιών υγείας (e-health), καθώς και η δημιουργία δυναμικού και προσβάσιμου περιβάλλοντος για το ηλεκτρονικό επιχειρείν (e-business).

Η Επιτροπή, για να επεκτείνει τη δράση της, πρέπει να αναλάβει ενέργειες στους ακόλουθους τομείς:

• έναρξη διαλόγου σε διεθνές επίπεδο σχετικά με τα ζητήματα και τις οδηγίες που αφορούν την προσβασιμότητα·
• ένταξη των κριτηρίων προσβασιμότητας για τις ΤΠΕ στις δημόσιες συμβάσεις και τις ηλεκτρονικές δημόσιες υπηρεσίες·
• προώθηση του «σχεδιασμού για όλους», βοηθητικών τεχνολογιών και προτύπων για την ηλεκτρονική προσβασιμότητα·
• σύνταξη έκθεσης για την προσβασιμότητα στον Παγκόσμιο Ιστό σχετικά με την εφαρμογή και παρακολούθηση των κατευθυντηρίων γραμμών WAI στους δημόσιους ιστοχώρους·
• αύξηση του προϋπολογισμού που χορηγείται στην έρευνα για τις τεχνολογίες που είναι κατάλληλες για άτομα με αναπηρίες και τις τεχνολογίες για την ενίσχυση της ικανότητας δράσης.

Προσβασιμότητα στο δημόσιο δομημένο περιβάλλον

Για να βελτιωθεί και να καταστεί αποτελεσματικότερη η πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στο χώρο εργασίας, πρέπει να πολλαπλασιαστούν ο σχεδιασμός και η κατασκευή κτιρίων που τηρούν την αρχή του καθολικού σχεδιασμού («σχεδιασμός για όλους»).

Η διαθεσιμότητα προσβάσιμων εγκαταστάσεων πολιτιστικού χαρακτήρα και αναψυχής είναι επίσης απαραίτητη για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρία. Τούτο αναγνωρίστηκε από το Συμβούλιο στο ψήφισμα που εξέδωσε στις 6 Μαΐου 2003 σχετικά με την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στις υποδομές και τις πολιτιστικές δραστηριότητες. Το ίδιο έπραξε στο ψήφισμα που εξέδωσε στις 21 Μαΐου 2002 σχετικά με το μέλλον του ευρωπαϊκού τουρισμού, όπου καλούσε την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τους άλλους φορείς να εντείνουν τις προσπάθειές τους προκειμένου να διευκολύνουν την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στον τουρισμό.

Τέλος, η Επιτροπή, στη Λευκή Βίβλο που εξέδωσε με τίτλο « Η ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών με ορίζοντα το έτος 2001: η ώρα των επιλογών », ενθαρρύνει την αυξημένη χρήση προσβάσιμων δημόσιων μέσων μεταφοράς.

Η Επιτροπή πρέπει να αναλάβει συμπληρωματικές δράσεις στους ακόλουθους τομείς:

• προώθηση ευρωπαϊκών προτύπων σε όλους τους τομείς που σχετίζονται με το δομημένο περιβάλλον, όπως ο προγραμματισμός, ο σχεδιασμός, η κατασκευή και η χρήση των κτιρίων·
• προαγωγή της καλύτερης διαπαιδαγώγησης σε θέματα προσβασιμότητας στα σχολεία και σε επαγγελματίες·
• προώθηση της ένταξης της προσβασιμότητας στις πολιτικές για τις δημόσιες συμβάσεις, και συνυπολογισμός του στοιχείου αυτού κατά τη χορήγηση κονδυλίων από τα διαρθρωτικά ταμεία·
• προώθηση της διεξαγωγής μελετών όσον αφορά την προσβασιμότητα στις τουριστικές εγκαταστάσεις και υποδομές και στις αστικές συγκοινωνίες.

Δεύτερο στάδιο του σχεδίου δράσης (2006-2007)

Το δεύτερο στάδιο αυτού του σχεδίου δράσης εκτείνεται σε δύο έτη (2006-2007) και εστιάζεται στην ενεργό ενσωμάτωση και την αυτονομία (δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να επωφελούνται από τα μέτρα που σχεδιάζονται με σκοπό να εξασφαλιστεί η ανεξαρτησία τους, η κοινωνική και επαγγελματική τους ενσωμάτωση και η συμμετοχή τους στη ζωή της κοινότητας). Προτείνει τέσσερις προτεραιότητες:

• ενθάρρυνση της επαγγελματικής δραστηριότητας·
• προώθηση της πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υποστήριξης και φροντίδας·
• επιδίωξη προσβάσιμων αγαθών και υπηρεσιών από όλους·
• αύξηση της ικανότητας της Ένωσης όσον αφορά τη συγκέντρωση και την ανάλυση στοιχείων.

ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ

Βελτίωση της εκτελεστικής ικανότητας

Η διϋπηρεσιακή ομάδα της Επιτροπής που εξετάζει ζητήματα των ατόμων με αναπηρία είναι επιφορτισμένη με την προώθηση της προβλεπόμενης στο σχέδιο δράσης διαδικασίας και με τον έλεγχο της εφαρμογής της ολοκληρωμένης στρατηγικής από τις υπηρεσίες της Επιτροπής. Επιπροσθέτως, πρέπει να αναφέρει την πρόοδο που συντελείται στην ομάδα των επιτρόπων που είναι αρμόδιοι για τις ίσες ευκαιρίες.

Η ευρωπαϊκή ομάδα υψηλού επιπέδου που ασχολείται με ζητήματα των ατόμων με αναπηρία (ομάδα εμπειρογνωμόνων της οποίας προεδρεύει η Επιτροπή και στην οποία συμμετέχουν ειδικοί από τα κράτη μέλη) είναι, με τη σειρά της, επιφορτισμένη με την ανάπτυξη συνεργιών μεταξύ των εθνικών πολιτικών.

Η Ένωση θα ενισχύσει τη συνεργασία της με οργανισμούς όπως τα Ηνωμένα Έθνη, το Συμβούλιο της Ευρώπης, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία, οι ευρωπαϊκοί οργανισμοί τυποποίησης, όπως το Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (CEN), ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την ανάπτυξη της Ειδικής Αγωγής και το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας, έτσι ώστε να αναπτυχθούν σχέσεις επωφελείς για όλους και να αξιοποιηθεί η εμπειρογνωμοσύνη τους και το έργο που συντελείται στις ομάδες προβληματισμού τους.

Ενίσχυση της διακυβέρνησης

Η Επιτροπή προτείνει να ενισχυθεί η συνεργασία της με τους εκπροσώπους των ενώσεων των ατόμων με αναπηρία, ιδίως με το Ευρωπαϊκό φόρουμ των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Η Επιτροπή προτείνει επίσης η ομάδα υψηλού επιπέδου να αυξήσει τις ανταλλαγές απόψεων με την κοινωνία των πολιτών. Τέλος, η Επιτροπή καλεί τους κοινωνικούς εταίρους να συμμετάσχουν πλήρως στην προώθηση της ισότητας των ατόμων με αναπηρία.

Η Επιτροπή ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των οργάνων και των οργανισμών της Ένωσης, ιδίως με την επιτροπή «Απασχόληση και Κοινωνικές Υποθέσεις» του Κοινοβουλίου και τη διακομματική ομάδα για τα άτομα με αναπηρία.

Έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την κατάσταση των ατόμων με αναπηρία

Η έκθεση της Επιτροπής για τα άτομα με αναπηρία πρέπει να εξετάσει ειδικότερα τις προσπάθειες που σημειώθηκαν στο πλαίσιο των κοινοτικών πολιτικών με στόχο την προώθηση των ίσων ευκαιριών για τα άτομα με αναπηρία. Η εν λόγω έκθεση πρέπει να περιλαμβάνει στοχοθετημένες παρεμβάσεις των κρατών μελών στις οποίες να παρατίθεται το έργο τους, ιδίως όσον αφορά την ενσωμάτωση της διάστασης της αναπηρίας σε όλες τις συναφείς εθνικές πολιτικές. Η Επιτροπή πρέπει να συντάσσει δημόσιες εκθέσεις ανά διετία σύμφωνα με μια δομή καθορισμένη από τα κράτη μέλη και τους εκπροσώπους των ατόμων με αναπηρία.

Η Επιτροπή σκοπεύει να προβεί στην πρώτη αξιολόγηση του σχεδίου δράσης το 2008.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Απόφαση 2001/903/ΕΚ του Συμβουλίου, της 3ης Δεκεμβρίου 2001, για τοευρωπαϊκό έτος των ατόμων με ειδικές ανάγκες 2003(Επίσημη Εφημερίδα L 335, 19.2.2001)

Πηγή : http://europa.eu/legislation_summaries/employment_and_social_policy/disability_and_old_age/c11414_el.htm

Robot Boy by Tim Burton

Mr. an Mrs. Smith had a wonderful life.
They were a normal, happy husband and wife.
One day they got news that made Mr. Smith glad.
Mrs. Smith would would be a mom
which would make him the dad!
But something was wrong with their bundle of joy.
It wasn’t human at all,
it was a robot boy!
He wasn’t warm and cuddly
and he didn’t have skin.
Instead there was a cold, thin layer of tin.
There were wires and tubes sticking out of his head.
He just lay there and stared,
not living or dead.

The only time he seemed alive at all
was with a long extension cord
plugged into the wall.

Mr. Smith yelled at the doctor,
“What have you done to my boy?
He’s not flesh and blood,
he’s aluminum alloy!”

The doctor said gently,
“What I’m going to say
will sound pretty wild.
But you’re not the father
of this strange looking child.
You see, there still is some question
about the child’s gender,
but we think that its father
is a microwave blender.”

The Smith’s lives were now filled
with misery and strife.
Mrs. Smith hated her husband,
and he hated his wife.
He never forgave her unholy alliance:
a sexual encounter
with a kitchen appliance.

And Robot Boy
grew to be a young man.

Though he was often mistaken
for a garbage can.

Πηγή:  http://homepage.eircom.net/~sebulbac/burton/robotboy.html

ΑμεΑ

             Κατά καιρούς έχουν χρησιμοποιηθεί πολύ και διαφορετικοί όροι για να χαρακτηρίσουν την δυσκολία και τα προβλήματα ενός ατόμου: όπως ανεπάρκεια, ανικανότητα, μειονέκτημα. Ο όρος που έχει επικρατήσει σήμερα, είναι της αναπηρίας καθώς θεωρείται ότι ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες και δεν προσβάλλει την προσωπικότητα που ατόμου που φέρει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Το 1981 ονομάστηκε «έτος αναπήρου» με σκοπό την σκιαγράφηση της κατάστασης και την προσπάθεια εύρεσης λύσεων για την διευκόλυνση των ατόμων με αναπηρίες.

         Στην γενική κατηγορία των ΑμεΑ (Άτομα με Αναπηρίες) συμπεριλαμβάνονται :

• άτομα τυφλά

• άτομα με μειωμένη όραση

• άτομα κωφά

• βαρήκοα άτομα

• άτομα με αισθητηριακές αναπηρίες

• άτομα με κινητικές αναπηρίες

• χρήστες αμαξιδίων

• άτομα με νοητική υστέρηση

• άτομα με μαθησιακές αναπηρίες

• άτομα με πολλαπλές αναπηρίες

Αποσαφήνιση των όρων: Προσαρμογή, Κοινωνική Κανονιστικότητα, Απόκλιση, Άτομα με Αναπηρίες

Το κάθε άτομο αποτελεί μια ψυχοκοινωνική ύπαρξη που δέχεται την επίδραση του περιβάλλοντος. Η σχέση και η «κρυφή συμφωνία» που συνομολογείται ανάμεσα στο φυσικό και εξωτερικό – ανθρώπινο περιβάλλον δημιουργεί την ιδιαίτερη και μοναδική προσωπικότητα του κάθε ανθρώπου. Στην διαμόρφωση αυτής της ιδιαίτερης προσωπικότητας συμβάλλουν τα προσωπικά βιώματα του καθενός που συνιστούν την υποκειμενικότητα του. Συμβαίνει όμως κάποιες φορές αυτή η υποκειμενικότητα να είναι διαφορετική από αυτήν που θεωρείται αντικειμενικά αποδεκτή συμπεριφορά. Έτσι λοιπόν λέμε ότι ένα άτομο είναι κοινωνικά προσαρμοσμένο όταν «δεν εμφανίζει απόκλιση από τον μέσο όρο της κοινωνικά αποδεκτής και επικροτούσης συμπεριφοράς ή τουλάχιστον όταν αυτή η σχέση του δεν είναι διαταραγμένη.

Φυσιολογική, ¨κανονική¨ συμπεριφορά είναι εκείνη που συμφωνεί με την κοινωνική κανονιστικότητα.» (Σταύρου Λ. 1991: 10). Η κοινωνική κανονιστικότητα αποτελεί στην ουσία της μια κατασκευή του ανθρώπου, που καταρτεί μια λίστα με συγκεκριμένα κριτήρια για να χαρακτηρίσει μια συμπεριφορά ως φυσιολογική ή μη. Η λίστα αυτών των κριτηρίων είναι αποδεκτή από την πλειονότητα της εκάστοτε κοινωνίας, μιας συγκεκριμένης περιοχής, σε μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή. Γίνεται λοιπόν εύκολα αντιληπτό ότι μια συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται ως παθολογική ή αποκλίνουσα (η λέξη χρησιμοποιείται με την έννοια της διαφορετικότητας από τον μέσο όρο), μπορεί να θεωρείται φυσιολογική σε μια άλλη περιοχή ή σε μια άλλη εποχή. Η ιστορία έχει να μας αναφέρει πολλά τέτοια παραδείγματα.

Ένα άτομο που δεν καταφέρνει να ανταποκριθεί στην κοινωνική κανονιστικότητα που αναφέραμε παραπάνω χαρακτηρίζεται ως αποκλίνων με κάποια ανεπάρκεια ή ελλειμματικότητα. Επομένως απροσάρμοστο είναι ένα άτομο που αδυνατεί να βρεθεί σε ισορροπία με το περιβάλλον του και γενικότερα με ο, τιδήποτε επιδρά πάνω του και το περικλείει. «Η προσαρμογή είναι μια δραστηριότητα που έχει σκοπό να επανεγκαθιστά κάθε φορά την ισορροπία, που έχει διαταραχτεί, προκειμένου το άτομο να προσαρμόζεται στους όρους του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος του» (Σταύρου Λ. 1991: 24). Τα άτομα που χαρακτηρίζονται ως απροσάρμοστα δεν έχουν αυτή την ικανότητα προσαρμογής για να ανταποκριθούν στις κοινωνικές, πνευματικές και συναισθηματικές απαιτήσεις του περιβάλλοντος τους.

Η συμπεριφορά τους αυτή μπορεί να οφείλεται είτε σε ενδογενείς αιτίες όπως:

Ø      βλάβη στις αισθήσεις

Ø      κινητική βλάβη

Ø      πνευματική βλάβη – νοητική καθυστέρηση

Ø      συναισθηματική διαταραχή

Ø      χρόνιο νόσημα

Ø      συνδυασμό των παραπάνω

         είτε σε εξωγενείς παράγοντες όπως:

Ø      άστατες συναισθηματικές σχέσεις με γονείς και συνομηλίκους

Ø      οικονομικές δυσχέρειες

Ø      πολιτιστικές ανεπάρκειες

Ø      και γενικότερα οτιδήποτε σχετίζεται με το εξωτερικό περιβάλλον του ατόμου

        είτε σε συνδυασμό των δυο παραπάνω παραγόντων, ενδογενών και εξωγενών.

Επίσης μπορεί να οφείλονται σε κληρονομικές αιτίες όταν υπάρχει ανάλογο βεβαρημένο ιστορικό στην οικογένεια, σε εγγενείς αιτίες όταν η βλάβη συμβεί κατά την διάρκεια της κύησης ή σε επίκτητες αιτίες όταν η βλάβη συμβεί κάποια στιγμή στην διάρκεια της ζωής το ατόμου.

Προτού προχωρήσουμε στον αναλυτικό προσδιορισμό των αποκλινόντων ατόμων θα πρέπει να κάνουμε μια γενική διαβάθμιση της απόκλισης. Έτσι λοιπόν η προσαρμοστικότητα ή η απόκλιση ενός ατόμου μπορεί να χαρακτηριστεί ως ελαφριά απόκλιση όταν το άτομο μπορεί να ζήσει ανεξάρτητο παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, ως μέτρια απόκλιση όταν το άτομο εντάσσεται στο περιβάλλον με ανάλογη βοήθεια (ψυχοθεραπευτική, συναισθηματική), ως βαριά απόκλιση όταν το άτομο παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα προσαρμογής και είναι εξαρτώμενο και τέλος ως βαρύτατη απόκλιση όταν το άτομο παρουσιάζει τόσα προβλήματα και βρίσκεται σε τέτοιο βαθμό εξάρτησης που η ένταξη του στην κοινωνία να θεωρείται αδύνατη. Η κατηγοριοποίηση αυτή είναι θεωρητική και γίνεται μόνο και μόνο για την καλύτερη κατανόηση και συνεννόηση μεταξύ του επιστημονικού και ερευνητικού προσωπικού. Στην ουσία πρόκειται για σχηματικές κατασκευές που δεν ανταποκρίνονται επαρκώς και ακριβώς στην πραγματικότητα και στην ζωή.

Κατά καιρούς έχουν χρησιμοποιηθεί πολύ και διαφορετικοί όροι για να χαρακτηρίσουν την δυσκολία και τα προβλήματα ενός αποκλίνοντας ατόμου, όπως ανεπάρκεια, ανικανότητα, μειονέκτημα. Ο όρος που έχει επικρατήσει στην εποχή μας είναι της αναπηρίας καθώς θεωρείται ότι ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες και δεν προσβάλλει την προσωπικότητα που ατόμου που φέρει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Το έτος 1981 ονομάστηκε «έτος αναπήρου».

Στην γενική κατηγορία των ΑμεΑ (Άτομα με Αναπηρίες) συμπεριλαμβάνονται : άτομα τυφλά, άτομα με μειωμένη όραση, άτομα κωφά, βαρήκοα άτομα, άτομα με αισθητηριακές αναπηρίες, άτομα με κινητικές αναπηρίες, χρήστες αμαξιδίων, άτομα με νοητική υστέρηση, άτομα με μαθησιακές αναπηρίες και άτομα με πολλαπλές αναπηρίες. Ο όρος ΑμεΑ που χρησιμοποιείται σήμερα αντικατέστησε τον όρο ΑΜΕΑ (Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες) με αναθεώρηση του Συντάγματος.

                  Πατιού Ιωάννα

 Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής – Λογοθεραπεύτρια

 Προϊσταμένη και Υπεύθυνη του Τμήματος Ένταξης

            στο 3ο Νηπιαγωγείο Μυτιλήνης