Eπιτέλους, ξυπνήσαμε!  Σε παλαιότερο post, είχε θιγεί το σοβαρότατο θέμα της δυσαριθμησίας.  Λοιπόν, συνεχίζουμε…

Το 6% των μαθητών αντιμετωπίζει ιδιαίτερα προβλήματα σε απλές αριθμητικές πράξεις. Δεν αναγνωρίζεται ως πρόβλημα από γονείς, σχολεία και πολιτεία, παρόλο που τα διεθνή στατιστικά στοιχεία την κατατάσσουν σε συχνότητα πιο ψηλά από τη δυσλεξία. Ο λόγος για τη δυσαριθμησία, την οποία, σύμφωνα με έρευνες, εμφανίζουν περίπου 6% των μαθητών (έναντι 2,5-4,3% της δυσλεξίας).
Ως διαταραχή έχει αναγνωριστεί από το 1974, ωστόσο σήμερα, 34 χρόνια μετά, παραμένει άγνωστη στη χώρα μας. Τα ειδικά κέντρα αξιολόγησης του Δημοσίου δεν διαθέτουν εργαλεία για τη διάγνωσή της, πόσω μάλλον για την αντιμετώπισή της. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση δύο παιδιών που έφτασαν σε ΚΕΔΔΥ ενώ φοιτούσαν στο Λύκειο και οι οποίοι ενώ στα θεωρητικά μαθήματα ήταν καλοί, παρουσίαζαν -ακόμη και σε αυτήν την ηλικία – πρόβλημα στο να παίρνουν τα ρέστα. Αν και τα συμπτώματα των παιδιών δείχνουν να «συμφωνούσαν» με της δυσαριθμησίας, αυτό που τελικά αποκόμισαν ήταν μια γνωμάτευση για τους καθηγητές τους στο λύκειο προκειμένου να τους δείξουν επιείκεια στα Μαθηματικά! Τα συμπτώματα της δυσαριθμησίας σχετίζονται με τη λογικομαθηματική ικανότητα των παιδιών, δηλαδή με το μηχανισμό των πράξεων και το μηχανισμό επίλυσης των προβλημάτων. Στη δυσαριθμησία το παιδί δυσκολεύεται στην τέλεση απλών μαθηματικών πράξεων, έχει δυσκολίες στην αντίληψη ποσοτήτων, μεγεθών, μέτρων, χρησιμοποιεί βοηθήματα (π.χ. δάχτυλα) για λογαριασμούς κ.ά. Για ένα παιδί με δυσαριθμησία, ένας αριθμός είναι απλά ένα σημείο σε μια αλληλουχία συμβόλων. Ξέρει ότι το 7 έρχεται μετά το 6 και πριν από το 8, όμως δεν είναι σε θέση να συλλάβει τη σχέση του αριθμού με μια ποσότητα. Για ένα παιδί με δυσαριθμησία τα μαθηματικά δεν έχουν σχέση με την καθημερινότητά του. Γι’ αυτό και έχει πρόβλημα με τις ποσότητες, τις αποστάσεις, σε προσανατολισμό, του λείπει η ικανότητα της τρισδιάστατης σκέψης. Οταν ένα δυσαριθμητικό παιδί βλέπει ένα ζωγραφισμένο κύβο δεν μπορεί να φανταστεί ότι υπάρχουν κι άλλες έδρες που δεν φαίνονται λόγω του τρισδιάστατου του σχήματος. Είναι επίσης δύσκολο να περάσει στο πραγματικό π.χ. το σχήμα στην ηλεκτρική κουζίνα που δείχνει ποιο μάτι ανάβει από κάθε διακόπτη…Εκτός από πρακτικές, οι συνέπειες της δυσαριθμησίας είναι και ψυχολογικές. Υπάρχουν δυσαριθμητικά παιδιά που έχουν αναπτύξει ως και φοβίες λόγω της κακής σχέσης τους με τα μαθηματικά. Διαβάστε όλο το άρθρο »

Οι δάσκαλοι που χρησιμοποιούν κόκκινο στυλό για να διορθώνουν τα λάθη των μαθητών τους, προκαλούν ζημιά στον ψυχισμό τους γιατί το κόκκινο χρώμα είναι πολύ «επιθετικό», σύμφωνα με την εκπαιδευτική στρατηγική που εκπόνησε κρατική υπηρεσία της Αυστραλίας. Εγκύκλιος για την καλή ψυχική υγεία των μαθητών που διανεμήθηκε σε 30 σχολεία στην πολιτεία Κουίνσλαντ, συνιστά, μεταξύ άλλων, στους δασκάλους να μη σημειώνουν με κόκκινο στυλό τα λάθη των παιδιών, αλλά να χρησιμοποιούν οποιοδήποτε άλλο χρώμα.

Κάτι τέτοιες “παιδαγωγικές απόψεις” περί χρώματος στυλό, περί είδους γραμμής διορθώματος, να μην διαγράφεις, να υπογραμμίζεις.  Να βάζεις σε παρένθεση το “περιτό”.  Να μη ν διαγράφεις.  Με τέτοια και με άλλα, χάσαμε τα παιδιά!   Κανέναν μας δεν έβλαψε το κόκκινο χρώμα, η σημείωση του λάθους.  Πόσες φορές έγραφα, η έρμη, την λάθος λέξη στην ορθογραφία! 20 απο την δασκάλα μου και 20(!) απο την μητέρα μου.   Από τον καιρό που μπήκε στη ζωή μας  το…blancο, μάθαμε ότι μπορούμε να σβήνουμε γρήγορα, άνετα και χωρίς μεγάλες απώλειες… Αυτό για τα λάθη στο…χαρτί.   Για τα λάθη στη …ζωή,έχει βρεθεί κάτι;

Το ψηφιακό παιχνίδι (digital game), αντιληπτό και ως εκπαιδευτικό «εργαλείο»; Με στόχο, όχι μόνο την τυπική μάθηση αλλά και την ισότιμη κοινωνική ένταξη μαθητών με ήπια νοητική καθυστέρηση; Μια τέτοια προσέγγιση εθεωρείτο μέχρι σήμερα από αντισυμβατική έως και παρακινδυνευμένη, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και διεθνώς. Η άρνησή της συνιστούσε στερεότυπο. Η έμπρακτη διάψευση του στερεοτύπου επιχειρήθηκε από το ετήσιας διάρκειας έργο «Επινόηση» που ολοκληρώθηκε προ μερικών ημερών (τέλη Νοεμβρίου) από το εργαστήριο νέων τεχνολογιών του τμήματος Επικοινωνίας-ΜΜΕ Παν/μίου Αθηνών (επιστημονικά υπεύθυνος ο Μιχ. Μεϊμάρης).
Η «επιχείρηση» δικαιώθηκε! Καθ’ όλη τη διάρκεια υλοποίησης του έργου και ιδιαίτερα στο τελευταίο τρίμηνο της έμπρακτης εφαρμογής μέσα στη σχολική τάξη, η αποδοχή υπήρξε καταλυτική. Κατ’ αρχάς, εμπνεύστηκε η «κρίσιμη μάζα» των 200 εκπαιδευτικών από όλη την Ελλάδα που εξειδικεύτηκαν επί συνολικά 400 ώρες στην ανάπτυξη-εφαρμογή ψηφιακών παιχνιδιών μαθησιακού σκοπού. Η έμπνευση «πέρασε» και στους με ήπια νοητική καθυστέρηση μαθητές, που βίωσαν το ψηφιακό παιχνίδι απελευθερωτικά και σε ουκ ολίγες περιπτώσεις -το πιστοποιούν κάμποσοι από τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς- ανέπτυξαν υψηλά επίπεδα εφευρετικότητας. Αποδείχτηκε, εντέλει, ότι τα «κρίσιμα» χαρακτηριστικά του ψηφιακού παιχνιδιού (προσομοίωση καταστάσεων του πραγματικού κόσμου, ανάπτυξη μηχανισμών πλούσιας αλληλεπίδρασης και ισορροπημένης πρόκλησης) κατ’ εξοχήν μπορούν να αντιστοιχηθούν με το «κρίσιμο» πλαίσιο απελευθερωτικής (μη τιμωρητικής) μάθησης και επί ίσοις όροις κοινωνικοποίησης.

Διάβασα…

Η μετάβαση στην πρώτη τάξη του σχολείου αποτελεί μείζονα αλλαγή στη ζωή του παιδιού και οι γονείς είναι οι κυρίως υπεύθυνοι για να γίνει σωστά, αφού το παιδί πρέπει να είναι έτοιμο για το σχολείο. «’Έτοιμο δεν σημαίνει ότι του αγοράζουμε την τσάντα με τους αγαπημένους του ήρωες, ούτε ότι το δωροδοκούμε για να καταφέρουμε να το βάλουμε στην τάξη. Δεν πρόκειται με αυτό τον τρόπο να δεχθεί μία τόσο μεγάλη αλλαγή στη ζωή του…», λέει ο κ. Δημήτρης Κρητικός, M.A. in Education, διευθυντής στο 160ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών. Η σχολική ετοιμότητα είναι ανεξάρτητη από τη νοημοσύνη και δεν έχει «συμπτώματα» για να μπορέσουν οι γονείς να την εντοπίσουν. «Όταν μιλάμε για σχολική ετοιμότητα καλύτερα να λέμε για μαθησιακή ετοιμότητα. Εάν το παιδί δεν έχει την αναμενόμενη επίδοση στο σχολείο που είναι φτιαγμένο για το μέσο όρο, αυτό το παιδί πρέπει να απασχολήσει πρώτα το σχολείο και μετά τους γονείς. Καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να μείνει ως έχει, διότι μιλάμε για παιδιά με φυσιολογική νοημοσύνη που… καταστρέφονται», εξηγεί η Αλεξάνδρα Ρούσσου παιδοψυχίατρος, πρόεδρος της Εταιρείας για Ψυχική Υγεία Παιδιού και Εφήβου και Υπεύθυνη Διεπιστημονικού Κέντρου για την Πρόληψη του Καπνίσματος και Αγωγής Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκπαιδευτικοί, αναπτυξιολόγοι και παιδοψυχίατροι διαφωνούν κάθετα με το στάνταρ της ηλικία που τίθεται για την παρακολούθηση των μαθημάτων, από τη στιγμή μάλιστα που στη χώρα μας εφαρμόζεται, προαιρετικά, το «Α ΤΕΣΤ» ή «έλεγχος σχολικής ετοιμότητας» όπως ονομάζεται. «Έχουμε μείνει πίσω 20 χρόνια αφού σήμερα η ηλικία συνεχίζει να αποτελεί κριτήριο σχολικής ετοιμότητας διότι στην πραγματικότητα δεν αποτελεί σαφή και αντικειμενικό δείκτη αναπτυξιακής ωρίμανσης, πόσο μάλλον όταν υφίσταται ειδικός προληπτικός έλεγχος για τα παδιά», διευκρινίζει ο Λωρέττα Θωμαΐδου, Επίκουρη Καθηγήτρια Αναπτυξιακής Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το εν λόγω τεστ ανιχνεύει την ικανότητα του παιδιού να παρακολουθήσει το σχολικό πρόγραμμα με επιτυχία. Μέσα από ζωγραφιές, σχήματα και ερωτήσεις κρίσεως οι ειδικοί λαμβάνουν τα αποτελέσματα για το πόσο ικανό είναι σε αυτή τη φάση της ζωής του, αλλά και πως θα αντιμετωπιστούν ενδεχόμενα προβλήματα. Δημιουργήθηκε πριν από δύο χρόνια από την Μονάδα Αναπτυξιακής Παιδιατρικής της Πανεπιστημιακής Κλινικής του Νοσοκομείου Παίδων «Π&Α Κυριακού» και διακρίθηκε με το Βραβείο Προληπτικής Παιδιατρικής της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας το 2008. Σε παρόμοιο τεστ πριν «χτυπήσει το κουδούνι» υποβάλλονται υποχρεωτικά τα παιδιά σε όλες τις Σκανδιναβικές χώρες, στις ΗΠΑ, στη Γαλλία και τη Γερμανία.
Στην Ελλάδα το μόνο συμπληρωματικό κριτήριο που έχει ληφθεί από την πολιτεία τα τελευταία χρόνια για την εγγραφή των παιδιών στο σχολείο είναι ο έλεγχος του βιβλιαρίου υγείας, ενώ σύμφωνα με τις επισημάνσεις των ειδικών ήταν αρκετά εμφανές το πρόβλημα των μαθησιακών προβλημάτων ώστε να ληφθούν «πλάγια» μέτρα για την αντιμετώπισή του και όχι προληπτικά όπως θα έπρεπε για την απορρίζωση του προβλήματος. «Το πρόβλημα είχε διαφανεί εδώ και χρόνια από τους άμεσους δείκτες, δηλαδή από το ότι λειτουργούν 1570 τμήματα ένταξης σε κανονικά σχολεία με δάσκαλο ειδικής αγωγής, 363 ειδικά σχολεία και επιπλέον τα μαθήματα που γίνονται σε φροντιστήρια ή ιδιαίτερα στο σπίτι που είναι αμέτρητα», εξηγεί η κ. Θωμαϊδου. Μάλιστα η αντιμετώπισή τους είναι αρκετά απλή. «Μέσα από ειδικά προγράμματα, τα οποία διαρκούν περί τους έξη μήνες, το πρόβλημα αντιμετωπίζεται ριζικά» εξηγεί η κυρία Ρούσσου, η οποία καταλήγει πως «εάν δεν αντιμετωπιστούν το μέλλον του παιδιού δεν θα είναι αυτό που θα ήθελε ο γονιός του…». Έχει αποδειχθεί από επιστημονικές μελέτες ότι η αποτυχία στο σχολείο δημιουργεί στα παιδιά κακή εικόνα για τον εαυτό τους που τα οδηγεί σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, αρνητική θέση όχι μόνο για το σχολείο αλλά για τη μάθηση γενικότερα, καθώς και σε διαταραχές συμπεριφοράς» εξηγεί η κ. Θωμαΐδου. Μέχρι σήμερα στην Ελλάδα, με πρωτοβουλία των γονιών τους έχουν ελεγχθεί πριν πάνε σχολείο μόνο 3000 παιδιά και από αυτά βοήθεια χρειάστηκε το 10%.

Ειδικά μαθησιακά προβλήματα στα Ελληνόπουλα:

Γενικές μαθησιακές δυσκολίες 9% ,Δυσλεξία 8%, σοβαρή διαταραχή «τικ» 1%,
Ψυχικές/συναισθηματικές διαταραχές 10%
Η σχολική αποτυχία οδηγεί σε:
Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Αρνητική θέση για το σχολείο και τη μάθηση γενικότερα
Διαταραχές συμπεριφοράς, ήπιες στην αρχή
Άρνηση για το σχολείο
Παραπτωματική συμπεριφορά στην εφηβική ηλικία.

Για τίς αιτίες εμφάνισης όλων αυτών των τύπων των μαθησιακών δυσκολιών στα παιδιά, πότε θα μας ενημερώσει κάποιος;

που δυσχεραίνει την ανάγνωση, εντοπίστηκε. Ενα κομματάκι του DNA μπορεί να μετατρέψει την ανάγνωση ενός παραμυθιού σε σωστό εφιάλτη. Ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ανακάλυψε μια γενετική παραλλαγή ενός γονιδίου, δηλαδή ένα αλληλόμορφο, που ευθύνεται για τα προβλήματα στην ανάγνωση, ασθένεια γνωστή και ως «δυσαναγνωσία». Το «ένοχο» γονίδιο εμφανίζεται με αρκετά μεγάλη συχνότητα (πάνω από 1 άτομο στα 7) και είχε ήδη ενοχοποιηθεί για τον καταλυτικό ρόλο του στην εμφάνιση μίας άλλης ασθένειας, της δυσλεξίας. Ομως, τα πρόσφατα τεστ που πραγματοποιήθηκαν από τους Βρετανούς ερευνητές έδειξαν ότι τα άτομα που έχουν τη συγκεκριμένη αλληλουχία στο DNA τους τείνουν να εμφανίζουν χαμηλές επιδόσεις στην ανάγνωση. Ωστόσο, σύμφωνα με την ίδια πάντα έρευνα, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «American Journal of Psychiatry», η συγκεκριμένη παραλλαγή δεν επηρεάζει καθόλου τον Δείκτη Νοημοσύνης. Προηγούμενες μελέτες είχαν εντοπίσει τουλάχιστον έξι γονίδια τα οποία έδειχναν να προδιαθέτουν για την εμφάνιση δυσλεξίας. Από αυτά, το πλέον ύποπτο ήταν ακριβώς το γονίδιο ΚΙΑΑ0319 που βρίσκεται στο χρωμόσωμα έξι. Οι ερευνητές της Οξφόρδης είχαν προτείνει τότε ότι το εν λόγω χρωμόσωμα ίσως να εμπλέκεται στα προβλήματα της ανάγνωσης. Με την ανακάλυψη αυτού του γονιδίου γίνεται ένα αποφασιστικό βήμα προς την κατανόηση των αιτιών που γεννούν τη δυσλεξία. Στην πρόσφατη έρευνά τους οι Βρετανοί επιστήμονες εξέτασαν τη σχέση ανάμεσα σε μια συγκεκριμένη αλληλουχία του DNA που παρουσιάζει μία ή περισσότερες διαφορές από τη συνήθη αλληλουχία (οι ειδικοί την αποκαλούν «απλότυπο») και την επιδεξιότητα στην ανάγνωση, υποβάλλοντας σε ad hoc τεστ έξι χιλιάδες παιδιά ηλικίας επτά έως εννέα ετών. Με τη βοήθεια αυτής της δοκιμασίας κατέληξαν σε δύο πολύ σημαντικές διαπιστώσεις: ότι αφενός όσα παιδιά έχουν αυτή την παραλλαγή του γονίδιου τείνουν κατά κανόνα να έχουν χαμηλή βαθμολογία στην ανάγνωση, και αφετέρου ότι αυτό αφορά μόνο τη συγκεκριμένη δεξιότητα και όχι το σύνολο των γνωστικών ικανοτήτων.

Το Τμήμα Πληροφορικής του Πολυτεχνείου της Μαδρίτης σε συνεργασία με ερευνητές από όλη τη χώρα δημιούργησε έναν νέο διαδικτυακό τόπο για παιδιά με προβλήματα μάθησης, που ταυτόχρονα όμως παρέχει και χρήσιμες συμβουλές και πληροφορίες στους γονείς και τους δασκάλους τους. Το «Πρόγραμμα Μάθηση», όπως ονομάστηκε χωρίζεται σε τέσσερις κατηγορίες, κάθε μία από τις οποίες διαθέτει τέσσερις υποκατηγορίες. Στόχος του κάθε μέρους είναι η σταδιακή βελτίωση των ικανοτήτων του μαθητή και η καλύτερη δυνατή προετοιμασία του για τυχόν προβλήματα που θα αντιμετωπίσει στην καθημερινότητα.

ΠΗΓΗ: Τμήμα Πληροφορικής του Πολυτεχνείου της Μαδρίτης