Την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου καθιέρωσε η ΙΒΒΥ, Διεθνής Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα, το 1966, την ημέρα των γενεθλίων του μεγάλου Δανού παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (2 Απριλίου 1805), με σκοπό να εμπνεύσει στα παιδιά την αγάπη για το διάβασμα και να προκαλέσει την προσοχή των μεγαλυτέρων στο παιδικό βιβλίο. Από τότε, κάθε χρόνο, ένα διαφορετικό εθνικό τμήμα της IBBY ετοιμάζει ένα μήνυμα και μία αφίσα, που διανέμονται σε όλο τον κόσμο.
Στις 2 Απριλίου του 1805, στο Όντενσε του νησιού Φιονία της Δανίας, γεννήθηκε ο παγκοσμίως γνωστός συγγραφέας παραμυθιών και λογοτέχνης, Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (Hans Christian Andersen).
Ο Χανς, από μικρό παιδί, είχε φοβερή περιέργεια και εξαιρετική φαντασία. Ο πατέρας του ασκούσε το επάγγελμα του τσαγκάρη. Πέθανε όμως πολύ νέος, αφήνοντας τον Χανς πολύ νωρίς ορφανό, με μόνο στήριγμα τη μητέρα του. Όταν τελείωσε το σχολείο, ο Άντερσεν συνέχισε να έχει το μυαλό του στα ποιήματα, στο διάβασμα και στο θέατρο που το λάτρευε. Σε ηλικία 14 μόλις ετών, με μόνη του περιουσία 30 φράγκα στην τσέπη, πήγε στην Κοπεγχάγη, αναζητώντας την τύχη του στο θέατρο και με σκοπό να γίνει ηθοποιός. Στις εξετάσεις της Βασιλικής Σχολής Θεάτρου απορρίφθηκε, εξαιτίας της κακής του εμφάνισης. Κατάφερε ωστόσο να ξεκινήσει σπουδές μουσικής, λόγω της καλής του φωνής. Δυστυχώς όμως και εκεί στάθηκε άτυχος, καθώς αρρώστησε και έχασε τη φωνή του. Η μόνη επιλογή που του έμενε να ακολουθήσει πλέον, ήταν να αξιοποιήσει το ταλέντο του στην ποίηση. Αυτή τη φορά, η τύχη τον βοήθησε, όπου σπούδασε στο Πανεπιστήμιο με βασιλική επιχορήγηση. Το 1827, δημοσίευσε αρχικά τα ποιήματά του και στη συνέχεια μια σειρά άλλων έργων του, που του εξασφάλισαν τη συνέχεια: έκδοση αρκετών βιβλίων, ταξίδια σε διάφορες χώρες της Ευρώπης μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα και γενικότερα, παγκόσμια αναγνώριση και δόξα. Η μεγαλύτερη συγκίνησή του όμως, ήταν τη στιγμή κατά την οποία δέχθηκε πρόσκληση από τη γενέτειρά του, το Όντενσε. Ο Χανς επισκέφθηκε την πατρίδα του το 1867, όπου του επιφύλασσαν μια λαμπρή υποδοχή.
Οι χαρακτήρες των περισσότερων παραμυθιών του Άντερσεν είναι άνθρωποι φτωχοί και αδικημένοι, που όμως διαθέτουν σπάνια ψυχικά χαρίσματα, πλούσια σε συναισθήματα. Τα περισσότερα παραμύθια του μεταφράστηκαν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου.
Πέθανε στην Κοπεγχάγη, στις 4 Αυγούστου του 1875.
Από τα γνωστότερα παραμύθια του είναι: Η μικρή γοργόνα, Τα καινούρια ρούχα του αυτοκράτορα, Οι αγριόκυκνοι, Η Βασίλισσα του Χιονιού, Η Βασιλοπούλα και το Ρεβίθι, Η Τοσοδούλα, Το ασχημόπαπο, Τα κόκκινα παπούτσια, Χόλγκερ ο Δανός, Το κοριτσάκι με τα σπίρτα, Το μολυβένιο στρατιωτάκι, Η δύναμη της αγάπης, κ.α.
Η αφίσα και το μήνυμα της IBBY για την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου 2020
Η αφίσα της ΙΒΒΥ για την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου 2020 αναρτήθηκε από το ελληνικό τμήμα της διεθνούς οργάνωσης. Το 2020 υπεύθυνο για το υλικό του εορτασμού είναι το Τμήμα της Σλοβενίας.Το φετινό μήνυμα γράφτηκε από τον Σλοβένο συγγραφέα Peter Svetina, μεταφράστηκε στα ελληνικά, όπως κάθε χρόνο, από τη συγγραφέα Λότη Πέτροβιτς ενώ η αφίσα φιλοτεχνήθηκε από τον Σλοβένο εικονογράφο Damijan Stepančič.
Το υπέροχο μήνυμα του Peter Sventina:
“Εκεί που μένω, οι θάμνοι πρασινίζουν αργά τον Απρίλη ή νωρίς τον Μάη και σύντομα γεμίζουν με κουκούλια από πεταλούδες. Αυτά τα κουκούλια μοιάζουν με μπαλίτσες από βαμβάκι ή με κουφέτα και οι νύμφες τους καταβροχθίζουν φύλλο το φύλλο μέχρι που οι θάμνοι απογυμνώνονται. Όταν όμως οι νύμφες γίνουν πεταλούδες και πετάξουν, οι θάμνοι δεν είναι κατεστραμμένοι. Καθώς πλησιάζει το καλοκαίρι, ξαναγίνονται πράσινοι πάλι και πάλι. Έτσι μοιάζει ο συγγραφέας, έτσι μοιάζει ο ποιητής. Κατασπαράζονται, μένουν κατάστεγνοι από ιστορίες και ποιήματα, που, όταν ολοκληρωθούν, πετούν μακριά, μπαίνουν μέσα σε βιβλία και βρίσκουν τους αναγνώστες τους. Αυτό γίνεται πάλι και πάλι.Και τι συμβαίνει με εκείνα τα ποιήματα και τις ιστορίες; Ξέρω ένα αγόρι που έπρεπε να κάνει κάποια εγχείρηση στο μάτι του. Για δύο εβδομάδες μετά την εγχείρηση, έπρεπε να ξαπλώνει μόνο από τη δεξιά πλευρά και μετά δεν έπρεπε να διαβάζει τίποτα για έναν μήνα. Όταν τελικά ξαναπήρε στα χέρια του ένα βιβλία έπειτα από ενάμιση μήνα, ένιωσε σαν να κατάπινε λέξεις μ’ ένα κουτάλι από μια γαβάθα. Σαν να τις έτρωγε. Πραγματικά τις έτρωγε. Ξέρω κι ένα κορίτσι που, όταν μεγάλωσε, έγινε δασκάλα. Μου είπε: “Τα παιδιά που οι γονείς τους δεν τους διάβασαν παραμύθια έχουν στερηθεί κάτι σημαντικό”. Οι λέξεις στα ποιήματα και στις ιστορίες είναι τροφή. Όχι τροφή για το σώμα, όχι τροφή που μπορεί να γεμίσει το στομάχι σου. Τροφή όμως για το πνεύμα και τροφή για την ψυχή. Όταν πεινάει κάποιος ή διψάει, το στομάχι του γουργουρίζει και το στόμα του στεγνώνει. Οι πεινασμένοι γυρεύουν να φάνε κάτι, ένα κομμάτι ψωμί, ένα πιάτο ρύζι ή δημητριακά, λίγο ψάρι ή μια μπανάνα. Όσο περισσότερο πεινούν, τόσο στενεύει ο οπτικός τους ορίζοντας, ώσπου παύουν να βλέπουν ό,τι δεν είναι τροφή για να τους χορτάσει. Η πείνα για λέξεις εκδηλώνεται διαφορετικά. Μοιάζει με θλίψη, με λήθη, με αυθάδεια. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από τέτοιου είδους πείνα δε νιώθουν πως η ψυχή τους τρέμει από το κρύο κι ότι προσπερνούν τους εαυτούς τους χωρίς να το προσέχουν. Ένα μέρος του κόσμου τους εξαφανίζεται χωρίς να το γνωρίζουν. Αυτού του είδους η πείνα χορταίνεται με ποίηση και ιστορίες.
Υπάρχει όμως ελπίδα για όσους δεν έχουν ποτέ αφεθεί ν’ απολαύσουν τις λέξεις, για να χορτάσουν αυτή την πείνα; Υπάρχει! Το αγόρι που είπαμε διαβάζει κάθε μέρα. Το κορίτσι έγινε δασκάλα και διαβάζει στους μαθητές της. Κάθε Παρασκευή. Κάθε βδομάδα. Αν κάποια φορά το ξεχάσει, της το θυμίζουν τα παιδιά. Και τι γίνεται με τον συγγραφέα και τον ποιητή; Καθώς έρχεται το καλοκαίρι, θα πρασινίσουν πάλι. Και πάλι θα στεγνώσουν από ιστορίες και ποιήματα, που θα πετάξουν μακριά προς κάθε κατεύθυνση. Πάλι και πάλι.”
Ο Peter Svetina γεννήθηκε το 1970 στη Λιουμπλιάνα της Σλοβενίας. Το 1995 τέλειωσε τις σπουδές του στην Σλοβένικη Γλώσσα και έκανε διατριβή πάνω στην παλαιά Σλοβενική Ποίηση το 2001 στο Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνα. Είναι αναπληρωτής καθηγητής για τη σλαβική λογοτεχνία στο Ινστιτούτο Σλαβικών Γλωσσών στο Πανεπιστήμιο Alpen-Adria στο Κλάνγκεφουρτ στην Καρινθία της Αυστρίας. Γράφει για παιδιά, νέους και ενήλικες, αλλά το έργο του συχνά διασχίζει τα σύνορα μεταξύ διαφορετικών ακροατηρίων-στόχων και μπορεί να αναγνωστεί ως διηλικιακή λογοτεχνία-cross-over. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, Γερμανικά, Ισπανικά, Κορεάτικα, Πολωνικά, Λετονικά, Εσθονικά και Λιθουανικά. Έχει λάβει μερικά από τα πιο αναγνωρισμένα εθνικά και διεθνή βραβεία και είναι εξαιρετικά δημοφιλής μεταξύ κριτικών και αναγνωστών.
Ο Damijan Stepančič γεννήθηκε το 1969 στην Λουμπλιάνα της Σλοβενίας. Αποφοίτησε από την Ακαδημία Καλών Τεχνών στη Λιουμπλιάνα το 1996 και το δημιουργικό του έργο εστιάζεται στην απεικόνιση παιδικών βιβλίων και περιοδικών. Συμπεριλήφθηκε στον τιμητικό κατάλογο της IBBY το 2010. Κέρδισε το βραβείο Levstik δύο φορές, το 2003 για το βιβλίο Leteči krožnik na our vrtu και το 2011 για το Zgodba o sidru.
